................................

Karta pracy A
Imię i nazwisko

................ ..............

Budowa i funkcjonowanie Data Klasa

układu wydalniczego
1. Uzupełnij tabelę dotyczącą usuwania zbędnych lub szkodliwych produktów przemiany materii,
wpisując w odpowiednie miejsca poniższe pojęcia.

białko, cukier, tłuszcz, kwas nukleinowy, hemoglobina, mocznik, CO2, woda, kwas moczowy, barwnik
żółciowy, skóra, płuca, nerka

Produkt przemiany materii Związek chemiczny, Droga usuwania produktu

po którego rozpadzie
powstaje produkt

2. Dopasuj do funkcji elementy układu wydalniczego, które jest pełnią, wpisując „+”
w odpowiednich komórkach tabeli.

Funkcja Nerka Moczowód Pęcherz Cewka

moczowy moczowa
Gromadzenie moczu
Usuwanie moczu z organizmu
Wytwarzanie moczu
Odprowadzanie moczu do pęcherza
Regulowanie gospodarki
wodno-mineralnej organizmu

3. Dopasuj podane wyrażenia do elementów nerki, wpisując odpowiadające im cyfry.

1 – wewnętrzna warstwa nerki, 2 – słupy nerkowe, 3 – piramidy nerkowe, 4 – kielichy nerkowe,

5 – zewnętrzna warstwa nerki

Kora: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rdzeń: . . . . . . . . . . . . . . . . . . Miedniczka nerkowa: . . . . . . . . . . . . . .

4. Uzupełnij schemat dotyczący budowy nefronu.

NEFRON

................................

Imię i nazwisko
Karta pracy B
................ ..............

Data Klasa
Budowa i funkcjonowanie układu wydalniczego
1. Poniżej podano składniki krwi.

woda, leukocyty, erytrocyty, trombocyty, mocznik, aminokwasy, glukoza, sole mineralne, witaminy,
albuminy, globuliny, fibrynogen, kwas moczowy

Z podanych składników wybierz:

a) składniki podlegające filtracji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) składniki podlegające resorpcji zwrotnej obowiązkowej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c) składniki podlegające resorpcji zwrotnej nieobowiązkowej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
d) składniki podlegające sekrecji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
e) składniki tworzące mocz pierwotny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
f) składniki zawarte w moczu ostatecznym. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. Wyjaśnij, czym różni się resorpcja zwrotna obowiązkowa od resorpcji zwrotnej nieobowiązkowej.

...............................................................................

3. Wyjaśnij, jakie znaczenie dla procesu filtracji mają:

a) większa średnica tętniczki doprowadzającej niż tętniczki odprowadzającej.

...............................................................................

b) obecność nabłonka jednowarstwowego w ścianie naczynia krwionośnego kłębuszka

nerkowego i torebki nefronu.

...............................................................................

c) obecność włosowatych naczyń krwionośnych w kłębuszku nerkowym.

...............................................................................
4. Dopasuj etap tworzenia moczu do miejsca nefronie, w którym on głównie przebiega.
filtracja, resorpcja obowiązkowa, resorpcja nieobowiązkowa, sekrecja

Kanalik kręty II rzędu: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pętla Henlego: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kanalik kręty I rzędu: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kłębuszek nerkowy: . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. W nefronie wchłanianie substancji do krwi odbywa się w drodze transportu aktywnego lub dyfuzji
prostej. Który typ transportu ma miejsce podczas wchłaniania glukozy? Uzasadnij swoją
odpowiedź.
...............................................................................

...............................................................................
................................
Karta pracy C
Imię i nazwisko

................ ..............

Data Klasa
Budowa i funkcjonowanie układu wydalniczego
1. Oceń prawdziwość podanych informacji, wpisując P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F,
jeśli jest fałszywa.

Lp. Informacje P/F

1. Ośrodek kontrolujący proces opróżniania pęcherza moczowego znajduje się w odcinku
krzyżowym rdzenia kręgowego.
2. Aldosteron reguluje wchłanianie zwrotne wody z moczu.
3. Nadmierna utrata wody z moczem jest następstwem niedoboru wazopresyny.
4. Parathormon reguluje wchłanianie zwrotne jonów Na+.
5. Nerki wytwarzają hormony tkankowe.
6. Wzrost intensywności filtracji w nerkach jest następstwem wytworzenia
angiotensynogenu z angiotensyny II.
7. Erytropoetyna hamuje wytwarzanie krwinek czerwonych w szpiku kostnym.
8. Gospodarkę wapniowo-fosforanową reguluje dihydroksykalcyferol.

2. Popraw informacje fałszywe z pierwszego zadania, zapisując ich prawidłowe wersje.

...............................................................................

...............................................................................

3. Wyjaśnij, jaką funkcję pełni renina.

...............................................................................

...............................................................................

4. Uzasadnij stwierdzenie, że nerka odgrywa rolę wewnątrzwydzielniczą.

...............................................................................

...............................................................................

5. Uporządkuj kolejność zdarzeń zachodzących w organizmie w podanych niżej sytuacjach.

a) Sytuacja I – organizmowi grozi odwodnienie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Sytuacja II – organizm nie musi oszczędzać wody: .................................

A. Wzrost ciśnienia osmotycznego krwi. H. Uczucie pragnienia.

B. Uwolnienie wazopresyny. I. Brak pragnienia.
C. Spadek ciśnienia osmotycznego krwi. J. Zmniejszone wchłanianie wody w kanaliku
D. Duża objętość moczu. nerkowym.
E. Hamowanie uwalniania wazopresyny. K. Zwiększone wchłanianie wody w kanaliku
F. Wzrost objętości krwi. nerkowym.
G. Spadek objętości krwi. L. Mała objętość moczu.