ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMLERİ

VE ÇEVRE BOYUTU

5. HAFTA : ÇEVRE YÖNETİMİNİN

ANA ELEMANLARI

Dersi Veren: Doç. Dr. Asude ATEŞ

ÇEVRE YÖNETİMİNİN ANA ELEMANLARI

 Kaynak yönetimi
 Atık yönetimi
 KAYNAKLARIN YÖNETİMİ

 Endüstriyel ekolojik sistemde çevre açısından ilk

göze batan öğesi atıklar ve bunların yönetimidir.
Kaynakların yönetimi ile atıkların yönetimi
arasında çok önemli bir bağ vardır.

 Çevre kaynaklarının iyi yönetimi ve korunması

kaynağın üründen atığa dönüşen miktarını
azaltır. Kaynak ekolojik sistemin canlı ve cansız
tüm bileşenleridir ve bunun başında insan
kaynağı gelmektedir.
 Endüstri için toplu yönetim kavramında belirtildiği
gibi esas girdiler hammadde ve enerjidir. Cansız
olan bu kaynaklar çevre literatüründe;

 yenilenebilir kaynaklar
 yenilenemez kaynaklar

olarak verilmektedir. Ekolojik sistemin kullanımından

sonra yerine koyamadığı kaynaklar yenilenemez
kaynaktır (maden, petrol, fosil yakıtlar, kömür vb.).
 Yenilenebilir bir kaynak ise miktarı ile, mineralleri
ile, kullanım sonrası bir döngü ile tekrar kaynak
haline gelebilen kaynaklardır. Canlı kaynağın en
önemli öğesi insandır ve doğal olarak insan gücü
bir kaynaktır.

 Çevre yönetiminde kaynakları yönetmek atık

yönetiminden önce gelmektedir ve endüstriler için
ekonomik ve uygun yönetim şekli kaynakların
yönetimi ile başlamaktadır.
KAYNAKLARIN YÖNETİMİ

 Yenilenebilir kaynaklar
 Yenilenemez kaynaklar

Yenilenebilir(Doğal)Kaynak-Renewable resource
Kendini doğal biçimde yenileyen yada insan müdahalesi ile
yenilenebilen, ağaç, hava yada su gibi doğal kaynaklar.

Yenilenebilir Enerji Kaynakları-Renewable energy resource

 Güneş ,rüzgar, jeotermal, su, gelgit enerjisi ve üretici nükleer
enerji reaktörleri gibi kendiliğinden yenilenebilir, kullanmakla
eksilmeyen enerji kaynakları.

Yenilenemez Kaynak-Nonrenewable resource

 Sınırlı olarak bulunan mineral gibi doğal, kural olarak cansız
kaynak.
Bugün, insanlığın belki en öncelikli sorunu
ÇEVRE.

Dünyanın her köşesindeki çevre

felaketleri, doğal kaynakların her geçen
gün daha büyük bir hızla kaybolmasına
neden oluyor.
o Bilim adamları, gelecek yüzyılda savaşların,
suyun, toprağın, kısacası doğal kaynakların
paylaşımı üstüne olacağını söylüyor.

o Önlem alınmadığı takdirde ekolojik denge,

geri dönüşsüz bir biçimde bozulacak.
ATIKLARIN YÖNETİMİ

 Sıvı atıklar
 Gaz atıklar

 Katı atıklar

Bunlara form açısından çamur atıklar da ilave

edilebilir.
 Kirletici içeren yukarıdaki formlardan herhangi
birinde olabilen başka atık kavramları da vardır.
Bunlar;

 tehlikeli atıklar
 ses kirlenmesi-gürültü

 radyoaktif atıklar

 hastane atıkları
ATIK YÖNETİM PİRAMİDİ

Önleme

Minimizasyon

Yeniden Kullanım

Geri Dönüşüm
Enerji Geri kazanımı

Bertaraf
ÖRNEK= Makinalardan yağ sızıntısı
1-Kaynağında önleme:Bakımın yapılması
2-Tekrar kullanabilme:Sızan yağı toplama
3-Geri Kazanım:Lisanslı geri kazanım
firmasına gönderme
4-Bertaraf:İzaydaş’a gönderme
Bu bir kaynağında kirliliğin önlenmesi
çalışmasıdır.