You are on page 1of 93

CÁCH KHÁM

VÀ GiẢI PHẪU SIÊU ÂM BỤNG

BS. LÊ THANH LIÊM


BS. NGUYỄN QUÝ KHOÁNG

October 7, 2020 1
DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 2
hinhanhykhoa.com
DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 3
ÑAÏI CÖÔNG
HOÛI BEÄNH SÖÛ VAØ KHAÙM LAÂM SAØNG

• Vieäc khaùm Sieâu aâm maø khoâng hoûi beänh söû


cuõng nhö khaùm laâm saøng coù theå ñöa ñeán
nhöõng chaån ñoaùn sai laàm khoâng theå söûa chöõa
ñöôïc.
• Ví duï: chaån ñoaùn u nang buoàng tröùng maø
khoâng hoûi veà kinh nguyeät cuûa beänh nhaân, coù
theå laø moät chaån ñoaùn sai khi beänh nhaân chöa
coù kinh.

October 7, 2020 4
- Caáu truùc daïng nang ôû vuøng haï vò trong tröôøng hôïp naøy thöôøng laø ÖÙ
maùu trong aâm ñaïo do maøng trinh khoâng coù loã thoâng (hematocolpos).
Dễ chẩn đoán nhầm là u nang buồng trứng.
- Vaán ñeà laø caùch ñieàu trò trong hai beänh lyù naøy hoaøn toaøn khaùc nhau.
Nếu chẩn đoán u nang buồng trứng, dễ dẫn đến cắt hết tử cung buồng
trúng và âm đạo.
October 7, 2020 5
ÑAÏI CÖÔNG
HOÛI BEÄNH SÖÛ VAØ KHAÙM LAÂM SAØNG

• Phaûn öùng thaønh buïng ñieån hình khieán cho BS


sieâu aâm phaûi ñi tìm kyõ caùc daáu hieäu cuûa buïng
ngoaïi khoa.
• Aán ñau taïi ñieåm Murphy cuøng vôùi hình aûnh
phuø neà vaùch tuùi maät treân sieâu aâm coù theå goùp
phaàn chaån ñoaùn Vieâm tuùi maät.
• Aán ñau vaø ñeø eùp khoâng xeïp ruoät thöøa giuùp
chaån ñoaùn Vieâm ruoät thöøa caáp…

October 7, 2020 6
DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 7
ÑAÏI CÖÔNG
QUI ÖÔÙC QUOÁC TEÁ VEÀ HÌNH SIEÂU AÂM

-ÔÛ laùt caét ngang: beân (T) cuûa maøn


hình laø beân (P) cuûa beänh nhaân vaø
ngöôïc laïi beân (P) cuûa maøn hình laø
beân (T) cuûa beänh nhaân.
-Phía treân cuûa maøn hình laø phía tröôùc
cuûa beänh nhaân coøn phía döôùi cuûa
October 7, 2020 maøn hình laø phía sau cuûa beänh nhaân. 8
ÑAÏI CÖÔNG
QUI ÖÔÙC QUOÁC TEÁ VEÀ HÌNH SIEÂU AÂM

- ÔÛ laùt caét doïc: beân (T) cuûa maøn hình


laø phía ñaàu cuûa beänh nhaân vaø ngöôïc
laïi beân (P) cuûa maøn hình laø phía
chaân cuûa beänh nhaân.
- Phía treân cuûa maøn hình laø phía
tröôùc cuûa beänh nhaân coøn phía döôùi
cuûa maøn hình laø phía sau cuûa beänh
October 7, 2020 nhaân. 9
DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 10
hinhanhykhoa.com
ÑAÏI CÖÔNG
CAÙC MOÁC MAÏCH MAÙU VAØ HEÄ MAÄT DUØNG CHO CAÙC
MAËT CAÉT VUØNG BUÏNG TREÂN
TM chuû döôùi
caùc TM treân gan
TM cöûa (T)
Ñoäng maïch chuû buïng
OÁng maät chuû
TM cöûa (P) Ñoäng maïch vaønh vò
TM cöûa Ñoäng maïch laùch
Ñoäng maïch thaân taïng
Tuùi maät
Ñoäng maïch gan chung
TM laùch
TMMTTT Ñoäng maïch MTTT
Ñoäng maïch thaän (T)
TM thaän (P)
TM thaän (T)
Ñoäng maïch thaän (P)

October 7, 2020 Matthias Hofer et al. Ultrasound Teaching Manual.Thieme.1999. 11


GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
GAN
• Maët tröôùc gan coù
raõnh cuûa daây
chaèng lieàm
(falciform
ligament),raõnh
naøy chaïy xuoáng
bôø döôùi gan,nôi
maø daây chaèng
troøn (ligamentum
teres) chaïy töø
roán leân vaø tieáp
tuïc ñi vaøo nhu
moâ gan ñeán tieáp
noái vôùi nhaùnh (T)
cuûa TM cöûa.
October 7, 2020 Frank Netter. Interactive Atlas of Clinical Anatomy. 1998. 12
hinhanhykhoa.com
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
GAN

October 7, 2020 Frank Netter. Interactive Atlas of Clinical Anatomy. 1998. 13


GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
GAN
• Töø ñoäng maïch gan rieâng phaân thaønh 2 nhaùnh laø ñoäng maïch gan (P) vaø
ñoäng maïch gan (T).Ñoäng maïch tuùi maät xuaát phaùt töø ñoäng maïch gan (P).

October 7, 2020 Frank Netter. Interactive Atlas of Clinical Anatomy. 1998. 14


hinhanhykhoa.com
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
GAN

• TM gan: goàm coù 3 TM gan (P),(T) vaø


giöõa. Ba TM gan ñoå veà TMCD.
• TM gan (T) vaø giöõa thöôøng hôïp löu
thaønh moät thaân chung tröôùc khi ñoå vaøo
maët tröôùc TMCD.

October 7, 2020 15
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
GAN
• Tónh maïch MTTD
hôïp doøng vôùi TM
laùch, roài môùi hôïp
doøng vôùi tónh maïch
MMTT ñeå taïo thaønh
TM cöûa.
• TM cöûa chaïy leân
treân vaø sang (P),
taïo 1 goùc 450 vôùi
TMCD.
• Khaåu kính TM cöûa
thay ñoåi theo nhòp
thôû.

October 7, 2020 Frank Netter. Interactive Atlas of Clinical Anatomy. 1998. 16


hinhanhykhoa.com
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
PHAÂN CHIA CAÙC HAÏ PHAÂN THUØY GAN
(COUINAUD)

October 7, 2020 17
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
PHAÂN CHIA CAÙC HAÏ PHAÂN THUØY GAN
(COUINAUD-BISMUTH)

October 7, 2020 Frank Netter. Interactive Atlas of Clinical Anatomy. 1998. 18


hinhanhykhoa.com
DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 19
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
CAÙCH ÑAËT VAØ XOAY ÑAÀU DOØ

• Boâi gel leân ñaàu doø.


• Ñaët ñaàu doø ôû vuøng thöôïng vò, song song vôùi
bờ söôøn (P). Yêu cầu beänh nhaân phình buïng,
nín thôû.
• Tieán haønh caét caùc maët caét soá I, II, III.
• Ñeå laáy maët caét soá IV ta ñaët ñaàu doø ôû vuøng
thöôïng vò, cheách leân treân 150 höôùng veà beân
(T) so vôùi ñöôøng ngang buïng.

October 7, 2020 20
hinhanhykhoa.com
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
CAÙCH ÑAËT VAØ XOAY ÑAÀU DOØ

October 7, 2020 Matthias Hofer et al. Ultrasound Teaching Manual.Thieme.1999. 21


CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
CAÙCH ÑAËT VAØ XOAY ÑAÀU DOØ

October 7, 2020 Matthias Hofer et al. Ultrasound Teaching Manual.Thieme.1999. 22


DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 23
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
MAËT CAÉT SOÁ I

PHAÂN CHIA CAÙC HAÏ PHAÂN


THUØY GAN
(COUINAUD-BISMUTH)

October 7, 2020
MAËT CAÉT SOÁ I 24
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
PHAÂN CHIA CAÙC HAÏ PHAÂN THUØY GAN
(COUINAUD)

Prof. Dr. Holger Strunk.Limitations and Pitfalls of Couinaud`s Segmentation of the Liver in Transaxial
Imaging.Last Update 9/12/2004.http://www.uni-bonn.de/~umm705/quiz0403.htm
October 7, 2020 25
DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 26
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
MAËT CAÉT SOÁ II

October 7, 2020 Rumack CM. Diagnostic Ultrasound. 2nd ed. 1998. 27


CAÙCH NHAÄN BIEÁT CAÙC HAÏ PHAÂN THUØY
DÖÏA VAØO TÓNH MAÏCH CÖÛA

Daây chaèng tónh maïch (LV) phaân chia


caùc haï phaân thuøy I vaø II
Prof. Dr. Holger Strunk.Limitations and Pitfalls of Couinaud`s Segmentation of the Liver in Transaxial
Imaging.Last Update 9/12/2004.http://www.uni-bonn.de/~umm705/quiz0403.htm
October 7, 2020 28
CAÙCH NHAÄN BIEÁT CAÙC HAÏ PHAÂN THUØY
DÖÏA VAØO TÓNH MAÏCH CÖÛA
• Thuøy gan (T):TM cöûa (T) thaáy ñöôïc nhôø laùt caét xeùo höôùng ñaàu
doø leân treân ôû vuøng thöôïng vò (oblique, cranially-angled sub-
xiphoid view).Chöõ H naèm ñöôïc hình thaønh bôûi TM cöûa (T)(main
left portal vein) vaø caùc phaân nhaùnh ñeán caùc phaân thuyø II,III vaø
IV.

October 7, 2020 29
CAÙCH NHAÄN BIEÁT CAÙC HAÏ PHAÂN THUØY
DÖÏA VAØO TÓNH MAÏCH CÖÛA

Chöõ H ôû thuøy gan (T). Caùc ñaàu muõi teân chæ


daây chaèng tónh maïch phaân chia haï phaân thuøy I vaø II.
Prof. Dr. Holger Strunk.Limitations and Pitfalls of Couinaud`s Segmentation of the Liver in Transaxial
Imaging.Last Update 9/12/2004.http://www.uni-bonn.de/~umm705/quiz0403.htm
October 7, 2020 30
hinhanhykhoa.com
DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 31
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
MAËT CAÉT SOÁ III

October 7, 2020 32
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
TUÙI MAÄT

• TM naèm ôû giöôøng TM, ngay raõnh lieân


thuøy chính (main lobar fissure) ôû maët döôùi
gan (maët caét soá III), chia gan ra laøm gan
(P) vaø gan (T).
• Ta coøn duøng maët caét lieân söôøn (P) ñeå
khaûo saùt TM.

October 7, 2020 33
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
TUÙI MAÄT
• TM ñöôïc chia laøm 3 phaàn: Ñaùy thaân vaø coå TM.Ñaùy TM laø nôi phình nhaát
sau ñoù thon nhoû daàn ñeán thaân vaø coå TM. Maát ñi söï thon nhoû naøy laø daáu
hieäu giaõn TM.
• ÔÛ coå TM coù moät neáp gaáp taïo thaønh tuùi Hartmann, khi soûi bò keït vaøo ñaây
deã laøm bít taéc TM.

October 7, 2020 Frank Netter. Interactive Atlas of Clinical Anatomy. 1998. 34


GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
ÑÖÔØNG MAÄT
• Ñöôøng maät trong gan: Bình thöôøng ta khoù khoâng thaáy ñöôïc ñöôøng maät
trong gan, maëc duø chuùng ñi song song vôùi TMC. Thoâng thöôøng ta thaáy
ñöôïc oáng gan (P) vaø (T) ôû maët caét soá II coù kích thöôùc töø 1-2mm, nhoû hôn
nhieàu so vôùi TMC.

October 7, 2020 35
DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 36
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
MAËT CAÉT SOÁ IV

October 7, 2020 37
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
MAËT CAÉT SOÁ IV

10/7/2020 38
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
TUÏY
• Tuïy laø moät cô quan naèm sau phuùc maïc, goàm coù 3 phaàn: ñaàu, thaân vaø
ñuoâi tuïy .
• Caùch ño kích thöôùc tuïy:
– Ñaàu tuïy < 3cm.
– Thaân tuïy < 2,5cm.
– Ñuoâi tuïy < 2,5cm.

October 7, 2020 Dahnert’s Electronic Radiology Review. 1996. 39


GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
TUÏY
• OÁng tuïy laø caáu truùc oáng chaïy giöõa
tuïy coù ñöôøng kính # 1mm (≤ 2mm).
• ÔÛ ngöôøi treû tuoåi, caáu truùc hoài aâm cuûa
tuïy keùm hôn gan. Ngöôïc laïi ôû ngöôøi
lôùn tuoåi thì hoài aâm laïi daøy hôn gan.

October 7, 2020 Frank Netter. Interactive Atlas of Clinical Anatomy. 1998. 40


GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
TUÏY

Frank Netter. Interactive Atlas of Clinical


Anatomy. 1998.
October 7, 2020 41
CÁCH KHÁM SIÊU ÂM TỤY

a b
a. Cắt ngang tụy vùng cao thấy ĐM thân tạng chia ra ĐM gan và ĐM lách
phía sau tụy.
b. Cắt ngang vùng giữa tụy thấy TM lách chạy phía sau tụy.
10/7/2020 Diagnostic Ultrasound. Rumack. 2005 42
10/7/2020 43
DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 44
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG

• Yêu cầu beänh nhaân naèm nghieâng qua (T)(beân


(P) cao) ñeå caét maët caét lieân söôøn (P).
• Yêu cầu beänh nhaân naèm nghieâng qua (P)(beân
(T) cao) ñeå caét maët caét lieân söôøn (T).
• Ñeå ño chieàu cao gan ta ñaët ñaàu doø doïc theo
ñöôøng trung ñoøn (P).
• Khi caàn khaûo saùt OMC thì ta ñaët ñaàu doø theo
höôùng vai (P)-roán.

October 7, 2020 45
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
MAËT CAÉT LIEÂN SÖÔØN PHAÛI

October 7, 2020 Matthias Hofer et al. Ultrasound Teaching Manual.Thieme.1999. 46


DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 47
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
MAËT CAÉT LIEÂN SÖÔØN TRAÙI

October 7, 2020 Matthias Hofer et al. Ultrasound Teaching Manual.Thieme.1999. 48


T

W
W

ÔÛ ngöôøi lôùn, kích thöôùc laùch:


Chieàu daøi (L): <12cm.
Chiều rộng (W): <5cm.
Ñöôøng kính tröôùc-sau (T): <7cm
DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 50
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
MAËT CAÉT TREÂN ÑÖÔØNG TRUNG ÑOØN PHAÛI

October 7, 2020 Matthias Hofer et al. Ultrasound Teaching Manual.Thieme.1999.


51
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
KÍCH THÖÔÙC GAN

Chiều cao GAN PHẢI


bình thường < 15cm

October 7, 2020 52
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
KÍCH THÖÔÙC GAN

Chiều cao GAN TRÁI


Bình thường< 10cm

October 7, 2020 53
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
KÍCH THÖÔÙC GAN-GOÙC BÔØ DÖÔÙI GAN (P)

October 7, 2020 54
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
KÍCH THÖÔÙC GAN-GOÙC BÔØ DÖÔÙI GAN (T)

October 7, 2020 55
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
KÍCH THÖÔÙC GAN-GOÙC BÔØ BEÂN GAN (T)

October 7, 2020 56
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
KÍCH THÖÔÙC GAN

• Francis Weill döïa vaøo goùc bôø gan. Ñöôïc


xem laø gan lôùn khi:
– Goùc bôø döôùi gan (P): α > 750.
– Goùc bôø döôùi gan (T): β1 > 450.
– Goùc bôø beân gan (T): β2 > 450.

October 7, 2020 57
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
CAÙCH ÑO KÍCH THÖÔÙC HAÏ PHAÂN THUØY I
• ÔÛ laùt caét doïc giöõa: Ñöôøng kính tröôùc-sau cuûa haï phaân thuøy I <1/2
ñöôøng kính tröôùc-sau cuûa thuøy gan (T). Khi trò soá naøy >1/2 → Phì
ñaïi haï phaân thuøy I.

October 7, 2020 58
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
CAÙCH ÑO KÍCH THÖÔÙC HAÏ PHAÂN THUØY I
• ÔÛ laùt caét döôùi bôø söôøn ñi qua TM cöûa (P) vaø (T), bình thöôøng beà ngang haï
phaân thuøy I < 2/3 beà ngang thuøy gan (P). Khi trò soá naøy >2/3 → Phì ñaïi haï
phaân thuøy I.

October 7, 2020 Bs Nguyeãn Phöôùc Baûo Quaân. Sieâu aâm buïng toång 59
quaùt.NXBYH.2002.
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
CAÙCH ÑO KÍCH THÖÔÙC HAÏ PHAÂN THUØY IV
• Theo Lafortune: ÔÛ laùt caét boäc loä chöõ H naèm ôû thuøy gan (T), ta ño beà ngang
haï phaân thuøy IV töø thaønh beân (T) tuùi maät ñeán choã xuaát phaùt cuûa nhaùnh TM
cöûa ñi vaøo haï phaân thuøy IV.
• Haï phaân thuøy IV ñöôïc xem laø teo khi beà ngang < 3cm (coù giaù trò trong chaån
ñoaùn Xô gan).

October 7, 2020 60
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
CAÙCH ÑO KÍCH THÖÔÙC GAN THEO BEÀ DAØY
• Francis Weill ñöa ra caùch ño beà daøy gan (T): ÔÛ maët caét ngang vuøng
thöôïng vò, ta keû 1 ñöôøng tieáp tuyeán vôùi bôø (T) coät soáng,ño beà daøy cuûa
gan (T) treân ñöôøng naøy.
• Bình thöôøng, beà daøy gan (T) < 5 cm. Khi trò soá naøy > 5cm→Phì ñaïi gan
(T).
• Ñoái vôùi gan (P) thì trò soá bình thöôøng < 12cm, ñöôïc ño ôû vò trí treân ñöôøng
trung ñoøn (P).

October 7, 2020 61
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
CAÙCH ÑO KÍCH THÖÔÙC GAN THEO BEÀ DAØY

GAN (P)

GAN (T)

October 7, 2020 62
DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 63
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
MAËT CAÉT VAI PHAÛI-ROÁN

October 7, 2020 64
Matthias Hofer et al. Ultrasound Teaching Manual.Thieme.1999.
• ÔÛ laùt caét doïc ta coù OMC naèm tröôùc, leäch ngoaøi vaø ñoäng maïch
gan naèm sau, leäch trong so vôùi TMC. Ñoâi khi ñoäng maïch gan
chaïy cong qua (P) naèm chen giöõa OMC vaø TMC.

October 7, 2020 65
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
GAN
• ÔÛ laùt caét ngang portal triad vuøng roán gan ta coù hình aûnh khuoân maët cuûa
chuù chuoät Mickey vôùi khuoân maët laø TMC, tai (P) laø OMC vaø tai (T) laø
ñoäng maïch gan.

October 7, 2020 Frank Netter. Interactive Atlas of Clinical Anatomy. 1998. 66


DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 67
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
CAÙC MAËT CAÉT THEO TRUÏC DOÏC & NGANG THAÄN

Cho beänh nhaân


naèm saáp neáu
caàn,ñeå thöïc hieän
caùc maët caét doïc vaø
ngang theo truïc
cuûa hai thaän.

October 7, 2020 Frank Netter. Interactive Atlas of Clinical Anatomy. 1998. 68


CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
MAËT CAÉT THEO TRUÏC DOÏC THAÄN &
CAÙCH ÑO KÍCH THÖÔÙC THAÄN

October 7, 2020 69
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
MAËT CAÉT THEO TRUÏC NGANG THAÄN &
CAÙCH ÑO KÍCH THÖÔÙC THAÄN

October 7, 2020 70
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
THAÄN

October 7, 2020 Frank Netter. Interactive Atlas of Clinical Anatomy. 1998. 71


GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
THAÄN

THAÄN NGÖÔØI LÔÙN


THAÄN TREÛ EM
Caùc thaùp Malpighi (P) coù caáu
Caùc thaùp Malpighi (P) coù hoài aâm
truùc hoài aâm keùm hơn vỏ thận.
keùm roõ reät so với vỏ thaän.
October 7, 2020 72
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
TUYEÁN THÖÔÏNG THAÄN

TUYEÁN THÖÔÏNG THAÄN BÌNH THÖÔØNG


ÔÛ TREÛ SINH NON

October 7, 2020 Beverly P.Wood. ACR’s Learning file.Pediatric II. 1995. 73


GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
TUYEÁN THÖÔÏNG THAÄN

CAÉT DOÏC
TUYEÁN THÖÔÏNG THAÄN BÌNH THÖÔØNG
ÔÛ TREÛ SÔ SINH

CAÉT NGANG
October 7, 2020 74
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
TUYEÁN THÖÔÏNG THAÄN

TUYEÁN
THÖÔÏNG
THAÄN BÌNH
THÖÔØNG ÔÛ
TREÛ SÔ SINH
Khám bằng đầu
dò Linear
7,5MHz

CAÉT NGANG CAÉT DOÏC


October 7, 2020 75
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
TUYEÁN THÖÔÏNG THAÄN

TUYEÁN THÖÔÏNG THAÄN BÌNH THÖÔØNG


ÔÛ NGÖÔØI LÔÙN
October 7, 2020 76
DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 77
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
MAËT CAÉT CAÄN GIÖÕA TRAÙI &PHAÛI
Thöïc hieän caùc maët caét doïc vaø ngang theo TMCD vaø ÑMCB.

October 7, 2020 Matthias Hofer et al. Ultrasound Teaching Manual.Thieme.1999. 78


CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
MAËT CAÉT CAÄN GIÖÕA TRAÙI

October 7, 2020 79
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
MAËT CAÉT CAÄN GIÖÕA PHAÛI

October 7, 2020 80
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
CAÙC MAËT CAÉT VUØNG HAÏ VÒ
Caét doïc vaø ngang vuøng haï vò vôùi baøng quang ñaày nöôùc tieåu nhaèm taïo
cöûa soå aâm ñeå khaûo saùt toát TLT ôû nam,TC vaø hai phaàn phuï ôû nöõ.

October 7, 2020 Matthias Hofer et al. Ultrasound Teaching Manual.Thieme.1999. 81


DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 82
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
CAÙC MAËT CAÉT VUØNG HAÏ VÒ - NAM

October 7, 2020 Matthias Hofer et al. Ultrasound Teaching Manual.Thieme.1999. 83


GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
CAÙCH ÑO THEÅ TÍCH TIEÀN LIEÄT TUYEÁN

October 7, 2020 Frank Netter. Interactive Atlas of Clinical Anatomy. 1998. 84


DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 85
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
CAÙC MAËT CAÉT VUØNG HAÏ VÒ - NÖÕ

October 7, 2020 86
Matthias Hofer et al. Ultrasound Teaching Manual.Thieme.1999.
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
TÖÛ CUNG

• TC coù hình quaû leâ, kích thöôùc thay


ñoåi tuøy theo tuoåi vaø theo chu kyø
kinh nguyeät.
– Tröôùc daäy thì: 3x1x1cm.
– Daäy thì: 6x4x3cm.
– Ñaõ sinh con: 8x5x4cm.
– Sau maõn kinh: 4x2x1cm.
(Daøi x Roäng x Daøy).
• Noäi maïc TC coù beà daøy vaø caáu
truùc hoài aâm thay ñoåi theo chu kyø
kinh nguyeät.

October 7, 2020 Frank Netter. Interactive Atlas of Clinical Anatomy. 1998. 87


GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
BUOÀNG TRÖÙNG

• Buoàng tröùng coù hình baàu duïc naèm ôû hai


beân TC. Kích thöôùc # 2x3x4cm.
• Bình thöôøng ta thaáy ôû buoàng tröùng coù
nhieàu nang raát nhoû D # 2-3mm.
• Töø tuaàn thöù II cuûa chu kyø kinh, coù 1 nang
noaõn phaùt trieån troäi leân, trung bình gia
taêng D# 2mm/ngaøy ñeå ñaït kích thöôùc #
24mm taïi thôøi ñieåm chuaån bò ruïng tröùng.
October 7, 2020 88
GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM
CAÙCH ÑO THEÅ TÍCH BUOÀNG TRÖÙNG

• ÔÛ laùt caét theo truïc doïc buoàng tröùng ta ño


chieàu daøi (L) vaø beà daøy (T) buoàng tröùng.
• ÔÛ laùt caét theo truïc ngang buoàng tröùng ta
ño chieàu ngang (W) cuûa buoàng tröùng.
• Theå tích BT ñöôïc tính theo coâng thöùc:
V = ½ L(cm)xW(cm)xT(cm)
• Bình thöôøng V < 10ml.

October 7, 2020 Matthias Hofer et al. Ultrasound Teaching Manual.Thieme.1999. 89


DAØN BAØI

• Ñaïi cöông: – Maët caét lieân söôøn (P).


– Hoûi beänh söû vaø khaùm laâm saøng. – Maët caét lieân söôøn (T).
– Qui öôùc quoác teá veà hình sieâu aâm. – Maët caét treân ñöôøng trung ñoøn (P).
– Caùc moác maïch maùu vaø heä maät – Maët caét vai phaûi-roán.
duøng cho caùc maët caét vuøng buïng – Caùc maët caét doïc & ngang thaän
treân. (beänh nhaân naèm saáp).
• Caùch khaùm sieâu aâm buïng: – Maët caét caän giöõa (T) vaø (P).
– Caùch ñaët vaø xoay ñaàu doø. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nam.
– Maët caét soá I. – Caùc maët caét vuøng haï vò Nöõ.
– Maët caét soá II.
– Caùc maët caét ngang vuøng buïng hai
– Maët caét soá III. beân.
– Maët caét soá IV. – Bieän luaän vaø keát luaän.

October 7, 2020 90
CAÙCH KHAÙM SIEÂU AÂM BUÏNG
CAÙC MAËT CAÉT NGANG VUØNG BUÏNG HAI BEÂN

Ñaët ñaàu doø ngang 2 beân haï söôøn keùo daøi xuoáng hoá chaäu 2 beân
ñeå khaûo saùt caùc baát thöôøng ôû oáng tieâu hoùa.

October 7, 2020 Matthias Hofer et al. Ultrasound Teaching Manual.Thieme.1999. 91


KEÁT LUAÄN

• Ngöôøi BS sieâu aâm caàn phaûi naém vöõng caùch


khaùm cuõng nhö giaûi phaãu sieâu aâm ñeå nhaän
bieát ñöôïc caáu truùc naøo laø bình thöôøng vaø caáu
truùc naøo laø baát thöôøng.

• Vieäc khaùm laâm saøng vaø hoûi beänh söû giuùp cho
BS sieâu aâm coù ñöôïc ñònh höôùng khi sieâu aâm
vaø coù ñöôïc chaån ñoaùn chính xaùc.

October 7, 2020 92
XIN CAÛM ÔN SÖÏ THEO DOÕI CUÛA QUYÙ ÑOÀNG NGHIEÄP

You might also like