ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Εθελοντισμός και προστασία του περιβάλλοντος

Ο εθελοντισμός, ολοένα και περισσότερο, αποτελεί ένα θέμα που απασχολεί όχι μόνο τους φορείς
της πολιτικής ζωής, διεθνείς και τοπικούς οργανισμούς, οργανώσεις, αλλά και τους ίδιους τους
πολίτες τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκόσμια. Ο εθελοντισμός αποτελεί ένα διαχρονικό και
παγκόσμιο φαινόμενο, με όποιες μορφές και διαστάσεις κι αν έλαβε τις διάφορες εποχές και στα
διάφορα κοινωνικο-πολιτισμικά πλαίσια τόσο ως ιδέα όσο και ως πρακτική.

Ωστόσο, στις μέρες μας, με την όξυνση των πολιτικών, κοινωνικοοικονομικών και
περιβαλλοντικών προβλημάτων, φαίνεται να λαμβάνει μια πιο σαφή και οργανωμένη μορφή και
διαδραματίζει ένα συγκεκριμένο ρόλο στην κοινωνία.

Στην ελληνική πραγματικότητα, θεωρούμε, ότι τρία είναι τα ορόσημα για τον εθελοντισμό τα
τελευταία χρόνια. Αρχικά, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004, οι οποίοι έφεραν σε επαφή την
ελληνική κοινωνία με ένα ευρύ πλαίσιο εθελοντικής δραστηριότητας και ενίσχυσαν την κουλτούρα
του εθελοντισμού, αναδεικνύοντας το ρόλο, τη σημασία και τη δύναμή του, όχι μόνο στον
αθλητισμό, αλλά και γενικότερα στην κοινωνία. Το δεύτερο ορόσημο, αποτέλεσε η οικονομική
κρίση που μαστίζει τη χώρα τα τελευταία χρόνια και, η οποία εσχάτως έχει μετουσιωθεί σε κρίση
πολιτική, κοινωνική και ανθρωπιστική. Οι Έλληνες πολίτες, ερχόμενοι αντιμέτωποι με ένα ευρύ
φάσμα μισθολογικών περικοπών, οικονομικών επιβαρύνσεων, περιορισμό του κοινωνικού
κράτους, διόγκωση της ανεργίας και εν γένει μιας βίαιης αλλαγής του κοινωνικοοικονομικού τους
status, επέδειξαν μια αξιοσημείωτη αλληλεγγύη μέσω του εθελοντισμού σε πολλά επίπεδα. Έτσι, ο
εθελοντισμός αποτελεί στην Ελλάδα του σήμερα μια διευρυμένη πρακτική και καλείται σε πολλές
περιπτώσεις να υποκαταστήσει το ρόλο του κράτους. Το τρίτο και το πιο πρόσφατο ορόσημο,
αποτελεί η προσφυγική κρίση που απασχολεί τη χώρα τα τελευταία χρόνια. Το αυξημένο
μεταναστευτικό και προσφυγικό κύμα που χτύπησε τη χώρα, λόγω των διεθνών οικονομικών και
πολιτικών γεγονότων, έφερε την ελληνική κυβέρνηση και την ελληνική κοινωνία αντιμέτωπη με ένα
νέο φαινόμενο: της υγειονομικής περίθαλψης, της κοινωνικής πρόνοιας και της κοινωνικής ένταξης
μεγάλου αριθμού προσφύγων και μεταναστών. Σ’ αυτό το πλαίσιο, ο ανθρωπιστικός εθελοντισμός
αυξήθηκε σημαντικά και ο ρόλος, κυρίως, των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, κλήθηκε να
διαδραματίσει τον πιο καθοριστικό, αν και πολλές φορές αμφισβητούμενο ως προς τις προθέσεις
του, ρόλο.

Τα τρία αυτά σημεία, αποτελούν ίσως τα σημεία – σταθμό για τον εθελοντισμό στην Ελλάδα, γιατί
ανέδειξαν με πρόδηλο τρόπο τις δυνατότητες και το ρόλο του, σε μια χώρα που ομολογουμένως
δεν είχε ανεπτυγμένη την κουλτούρα του εθελοντισμού. Ωστόσο, ο εθελοντισμός, δεν
αναπτύσσεται μόνο σε επίπεδο ανθρωπιστικό ή πολιτιστικό. Η πιο διαχρονική μορφή
εθελοντισμού τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς είναι ο περιβαλλοντικός εθελοντισμός. Το είδος
αυτό του εθελοντισμού, το οποίο αναπτύσσεται και δραστηριοποιείται γύρω από τα
περιβαλλοντικά ζητήματα, μετρά ήδη αρκετές δεκαετίες στη χώρα μας, αν και σε πολλές
περιπτώσεις δεν τυγχάνει της προβολής που θα έπρεπε. Η συνειδητοποίηση της όξυνσης των
περιβαλλοντικών προβλημάτων διεθνώς και στην Ελλάδα, η περιβαλλοντική ατζέντα διεθνών
οργανισμών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και
η ανάδειξη του εθελοντισμού από τις ίδιες τις εθελοντικές – περιβαλλοντικές οργανώσεις,
οδήγησαν σταδιακά στην ανάπτυξη του περιβαλλοντικού εθελοντισμού και στην Ελλάδα.
Παράλληλα, η προσπάθεια προώθησης της κουλτούρας του εθελοντισμού από την Ευρωπαϊκή
Ένωση, προσέφερε το θεσμικό πλαίσιο και τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους για τη
διεύρυνση του ρόλου των περιβαλλοντικών οργανώσεων.

Ελευθερία Ιωαννίδου, Εθελοντισμός και προστασία του περιβάλλοντος, 2017

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

Η εθελοντική αιμοδοσία: Ένα δώρο ζωής

Με τον όρο αιμοδοσία εννοούμε τη χορήγηση αίματος με τη μετάγγιση και γενικά την όλη
οργάνωση που έχει να κάνει με τη λήψη και τη συντήρηση του αίματος.

Στην Ελλάδα αναζητούνται κάθε χρόνο περί 700.000 μονάδες αίματος. Μόνο το 35% συλλέγεται
από εθελοντές αιμοδότες , ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό συλλέγεται από συγγενείς και φίλους του
ασθενή. Εθελοντές αιμοδότες μπορούν να γίνουν όλοι όσοι είναι άνω των 18 ετών μέχρι 65, άνω
των 50 κιλών και είναι υγιείς και γενικά αυτοί που έχουν έναν υγιή τρόπο ζωής δηλαδή δεν πίνουν
πάνω από το επιτρεπτό, δεν κάνουν χρήση ουσιών κ.λ.π.

Οι πρώτες μεταγγίσεις αίματος έγιναν το 1916 και το 1919 στην Πολυκλινική Αθηνών από τον
καθηγητή Σπύρο Οικονόμου, ενώ αξίζει να σημειωθεί και η προσφορά του βοηθού του, γιατρού
Μιχάλη Πατρικαλάκη, μιας και ήταν ο πρώτος αιμοδότης στην Ελλάδα.

Το 2005 με νόμο ιδρύεται το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας το Ε.ΚΕ.Α. που αποτελεί την πιο σοβαρή
και αξιόπιστη προσπάθεια των τελευταίων δεκαετιών για την άρτια, σταδιακή και επιστημονικά
αποδεκτή αναδιοργάνωση της αιμοδοσίας στην Ελλάδα.

Ποιες ανάγκες καλύπτει η αιμοδοσία;

Η χορήγηση αίματος είναι αναγκαία για τους χιλιάδες τραυματίες τροχαίων και άλλων ατυχημάτων.

Είναι αναγκαία για τους πάσχοντες με μεσογειακή αναιμία οι οποίοι στην πλειοψηφία τους είναι
παιδιά.

Είναι αναγκαία για ασθενείς με ογκολογικά προβλήματα όπως λευχαιμία και ιδίως την περίοδο
που βρίσκονται σε χημειοθεραπεία.

Είναι αναγκαία για αυτούς που πάσχουν από διάφορες αιματολογικές ασθένειες όπως η
αιμορροφιλία.

Είναι αναγκαία κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης λόγω της αξιόλογης απώλειας αίματος
καθώς και σε έγκυες γυναίκες που παρουσιάζουν προβλήματα κατά τη διάρκεια του τοκετού.

Ο όγκος αίματος που δίνεται είναι μόνο το 1/20 του συνολικού όγκου αίματος του οργανισμού
περίπου 450 ml. Η αναπλήρωση του χαμένου όγκου γίνεται σε 10 λεπτά, ενώ ο όγκος του
πλάσματος αποκαθίσταται σε 12 ώρες και τα ερυθρά αιμοσφαίρια σε 30 μέρες περίπου. Εξάλλου,
η αιμοδοσία είναι ωφέλιμη για τον οργανισμό αφού κινητοποιείται έτσι ο Μυελός των Οστών για
την παραγωγή νέων κυττάρων αίματος.
Στην Ελλάδα δεν έχει ακόμη παγιωθεί η συνείδηση του εθελοντή αιμοδότη, οι ανάγκες για αίμα
εξακολουθούν να είναι μεγάλες σε βαθμό που γίνεται εισαγωγή αίματος από τον Ελβετικό Ερυθρό
Σταυρό. Ιδίως την εποχή που διανύουμε, την εποχή της πανδημίας, ο φόβος για τον covid-19 έχει
μειώσει κατά πολύ τα αποθέματα αίματος .

Η 14η Ιουνίου έχει καθιερωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), τον Ερυθρό Σταυρό
και την Ερυθρά Ημισέληνο ως η Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη. Την ημέρα αυτή τιμάται ο
ανώνυμος αιμοδότης και η απόλυτη πράξη αλτρουισμού.

Το αίμα δεν είναι ένα βιομηχανικό προϊόν. Προσφέρεται μόνο από τον υγιή άνθρωπο στον
πάσχοντα συνάνθρωπο.

Η προσφορά αίματος είναι προσφορά ζωής και πολιτισμού.

Σίσυ Κλίτσα - Επισκέπτρια Υγείας MSc

ΚΕΙΜΕΝΟ 3

Το πλησιέστερο - Κική Δημουλά

Κάτι πρωτόβγαλτα ως φαίνεται

στον κόσμο και τους νόμους του πουλάκια
κι εντούτοις ήδη κουρασμένα
γιατί δεν είναι τα φτερά
άπτωτη εύνοια και προνόμιο,
ρωτούν εμένα, ποιον, εμένα,
πού ειν΄το πλησιέστερο κλαδί
για ν’ ακουμπήσουν.
Δεν είμαστε καλά.Αν ήξερα εγώ
πού ειν’ το Πλησιέστερο
ότι έχει και βαθμό συγκριτικό
το ανύπαρκτο πλησίον,
θα ΄τρεχα να το πιάσω πρώτη εγώ,
όλο και απαραχώρητο,
κι ας ψόφαγαν πουλάκια
δίκαια και προτεραιότητες
-κλαδιά σπασμένα το αλληλέγγυο.
Ας πάνε τα πουλάκια
τη μεγάλη Πείρα να ρωτήσουν
ν’ ακούσουν ό,τι είπε και σ’ εμένα
όταν ξεθεωμένη από κούραση άφτερη
τη ρώτησα πού είναι ν’ ακουμπήσω
το πλησιέστερο κλαδί.
Δεν είμαστε καλά είχε καγχάσει
η μεγάλη Πείρα: αν ήξερα εγώ
πού ‘ναι το Πλησιέστερο
θα ‘τρεχα να το πιάσω πρώτη,
όλο κι απαραχώρητο,
κι ας ψόφαγες εσύ
γιατί το πλησιέστερο κλαδί
είναι ο θάνατος σου η ζωή μου.
ΘΕΜΑΤΑ

Α. Να αποδώσετε συνοπτικά (70-80 λέξεις) τα τρία ορόσημα, σύμφωνα με το Κείμενο 1, για τον
εθελοντισμό στη χώρα μας.

Μονάδες 15

Β1. Να χαρακτηρίσετε ως Σωστές ή Λανθασμένες τις παρακάτω προτάσεις και να τεκμηριώσετε

την επιλογή σας με αναφορές στο περιεχόμενο των Κειμένων 1 και 2.

α. Υπάρχουν συγκεκριμένα σημεία που είναι σταθμοί στην ιστορία του εθελοντισμού στην Ελλάδα
(Κείμενο 1).

β. Η πιο σημαντική μορφή εθελοντισμού είναι η ανθρωπιστική βοήθεια (Κείμενο 1).

γ. Λιγότεροι από 3 στους 10 ασθενείς βρίσκουν αίμα από εθελοντές αιμοδότες (Κείμενο 2).

δ. Ένας από τους κινδύνους της εθελοντικής αιμοδοσίας είναι η κινητοποίηση του Μυελού των
Οστών (Κείμενο 2).

ε. Η Ελλάδα κάνει εξαγωγή αίματος στην Ελβετία (Κείμενο 2).

Μονάδες 10

Β2α. Στην τελευταία παράγραφο του Κειμένου 1 ("Τα τρία...οργανώσεων") η συντάκτρια

χρησιμοποιεί το σχήμα της αντίθεσης. Να σχολιάσετε τη λειτουργία του ως προς την οργάνωση
και ως προς το ύφος του κειμένου.

Μονάδες 10

Β2β. Πώς οργανώνεται ο λόγος της τρίτης παραγράφου του Κειμένου 1 ("Στην ελληνική...ρόλο");
Ποια είναι η πρόθεση της συντάκτριας, η οποία χρησιμοποιεί αυτόν τον τρόπο για να οργανώσει
την παράγραφό της;

Μονάδες 5

Β3α. Η συντάκτρια του Κειμένου 2 στη μέση περίπου του κειμένου αναρωτιέται "Ποιες ανάγκες
καλύπτει η αιμοδοσία;". Να σχολιάσετε τη λειτουργία του ερωτήματος τόσο ως προς τη δομή του
κειμένου όσο και ως προς το επικοινωνιακό αποτέλεσμα.

Μονάδες 10

Β3β. Η συντάκτρια του Κειμένου 2 στη δεύτερη παράγραφο ("Στην Ελλάδα...κ.λ.π.") χρησιμοποιεί
ένα στατιστικό στοιχείο για το ποσοστό του αίματος που συλλέγεται από εθελοντές αιμοδότες.
Ποια είναι η σκοπιμότητα της χρήσης αυτού του στατιστικού στοιχείου;

Μονάδες 5

Γ. Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το βασικό θέμα που θίγει το Κείμενο 3. Πώς κρίνετε τη στάση
του ποιητικού υποκειμένου; (150-200 λέξεις).

Μονάδες 15

Δ. Στις 14 Ιουνίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη. Με αφορμή αυτή την ημέρα,
συντάσσετε μια ομιλία, την οποία σκοπεύετε να την εκφωνήσετε στην τάξη, με σκοπό να
παρακινήσετε τους συμμαθητές σας να δείξουν ενεργό ενδιαφέρον για τον εθελοντισμό. Στην
ομιλία σας αναφέρετε και τον ρόλο του σχολείου στην εδραίωση της κουλτούρας του εθελοντισμού
(350-400).

Μονάδες 30

Επιμέλεια: Αποστόλης Ζυμβραγάκης,

Φιλόλογος - M.Ed. Ειδικός Παιδαγωγός - Συγγραφέας.