LUẬT HIẾN PHÁP VIỆT NAM

(HỌC PHẦN 2)

ThS Phan Nguyễn Phương Thảo

30/5/2020 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM
 CHƯƠNG 9

CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

 NỘI DUNG CHÍNH

I. ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH

II. CẤP CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

III. HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN, ỦY BAN NHÂN DÂN

I. ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH
SƠ ĐỒ CÁC ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH THEO HIẾN PHÁP NĂM 2013 VÀ
LUẬT TỔ CHỨC CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG NĂM 2015
 Theo Điều 2 Luật Tổ chức chính
quyền địa phương năm 2015

Cấp tỉnh (tỉnh, TP trực thuộc TW)

Cấp huyện (huyện, quận, TP thuộc tỉnh, thị xã, TP thuộc

TP trực thuộc TW)

Cấp xã (xã, phường, thị trấn)

Đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt

 Câu hỏi

- Anh, chị hãy nêu những điểm mới của HP 2013

và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm
2015 so với HP 1992 và Luật Tổ chức HĐND và
UBND năm 2003 về đơn vị hành chính. Ý nghĩa
 NHỮNG ĐIỂM MỚI VỀ ĐƠN VỊ
HÀNH CHÍNH

(1) HP 2013 thêm ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH TƯƠNG

ĐƯƠNG với huyện, quận, thị xã bên trong TP trực
thuộc trung ương

- HP 2013 sử dụng thuật ngữ “đơn vị hành chính

tương đương”  Tạo tính ổn định của Hiến
pháp

Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015

quy định tên gọi: Thành phố thuộc Thành
phố trực thuộc trung ương
 NHỮNG ĐIỂM MỚI VỀ ĐƠN VỊ
HÀNH CHÍNH

(1) Hiến pháp năm 2013 thêm ĐƠN VỊ HÀNH

CHÍNH TƯƠNG ĐƯƠNG với huyện, quận, thị xã
bên trong TP trực thuộc trung ương

- Khả năng dự báo cho việc thành lập các đơn vị

hành chính phù hợp quá trình phát triển KT-XH
 NHỮNG ĐIỂM MỚI VỀ ĐƠN VỊ
HÀNH CHÍNH
(2) Thêm đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt
Khái niệm: Điều 74 Luật Tổ chức chính quyền địa
phương năm 2015
Đặc điểm:
- Được áp dụng các cơ chế, chính sách đặc biệt về
kinh tế - xã hội  thể chế mở rộng, thông thoáng,
tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất, tối ưu nhất cho
đầu tư
- Chính quyền địa phương được tổ chức phù hợp
với đặc điểm, yêu cầu, mục tiêu phát triển kinh tế
- xã hội
 NHỮNG ĐIỂM MỚI VỀ ĐƠN VỊ
HÀNH CHÍNH

Ý nghĩa của việc thành lập đơn vị hành chính –

kinh tế đặc biệt: Nhằm phát triển kinh tế
 NHỮNG ĐIỂM MỚI VỀ ĐƠN VỊ
HÀNH CHÍNH

(3) Thêm quy định mới (Khoản 2 Điều 110 HP 2013)

“Việc thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa
giới hành chính phải lấy ý kiến Nhân dân địa phương
và theo trình tự thủ tục do luật định”

Hạn chế sự dễ dãi, thiếu công khai, thiếu minh bạch

Ý nghĩa

Thể hiện sự tôn trọng ý nguyện và lợi ích của Nhân

dân địa phương
 NHỮNG ĐIỂM MỚI VỀ ĐƠN VỊ
HÀNH CHÍNH

(4) Chính phủ không còn thẩm quyền điều chỉnh địa
giới hành chính DƯỚI tỉnh, thành phố trực thuộc trung
ương.
Thẩm quyền giao cho UBTVQH

Hạn chế sự dễ dãi, thiếu công khai, thiếu

minh bạch của Chính phủ trước đây
Ý nghĩa

Thể hiện ý nguyện của Nhân dân địa

phương (ở mức độ nhất định)
I. ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH
 II. CẤP CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

Điều 111 Hiến pháp 2013:

1. Chính quyền địa phương được tổ chức ở các đơn
vị hành chính của nước CHXHCN Việt Nam.
2. Cấp chính quyền địa phương gồm Hội đồng nhân
dân và Ủy ban nhân dân được tổ chức phù hợp với
đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành
chính – kinh tế đặc biệt do luật định.
 Câu hỏi

Anh, chị hãy trình bày cách hiểu của mình về

Điều 111 Hiến pháp năm 2013
 II. CẤP CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

Điều 111 Hiến pháp 2013 đưa ra 2 khái niệm: chính

quyền địa phương và cấp chính quyền địa phương.

HP 2013 đưa ra nguyên tắc: cấp chính quyền địa

phương được tổ chức phù hợp với đặc điểm nông thôn,
đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt do
luật định.
 II. CẤP CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

Điều 4 Luật TCCQĐP năm 2015 “cấp chính quyền địa

phương gồm HĐND và UBND được tổ chức ở các
đơn vị hành chính của nước CHXHCN Việt Nam”.

Tại sao?
 Tại sao

Theo báo cáo giải trình của UBTVQH (Số:

875/BC-UBTVQH13 ngày 23/5/2015) khẳng định:
- Đổi mới, kiện toàn mô hình tổ chức CQĐP là vấn
đề có ý nghĩa quan trọng nhưng khó, phức tạp, ý
kiến còn khác nhau nên cần tiến hành cẩn trọng,
từng bước, đặt trong tổng thể việc đổi mới tổ chức
và phương thức hoạt động của cả hệ thống chính
trị.
- Dù mô hình giống nhau nhưng sự khác biệt nông
thôn, đô thị được thể hiện qua nhiệm vụ, quyền
hạn của chính quyền địa phương ở nông thôn và
đô thị.
 II. CẤP CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

Theo anh (chị) Điều 4 LTCCQĐP năm 2015 đã quán

triệt hết tinh thần Điều 111 Hiến pháp năm 2013 chưa?

Mô hình tổ chức chính quyền địa phương không

khác khau ở nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị
hành chính – kinh tế đặc biệt.
 II. CẤP CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

Ngày 22/11/2019 Quốc hội khóa 14 đã thông qua Luật

số 47/2019/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều của
Luật Tổ chức Chính phủ và Luật TCCQĐP năm 2015
(có hiệu lực từ 01/7/2020).
 II. CẤP CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

Luật số 47/2019/QH14 sửa đổi, bổ sung một số điều

của liên quan đến mô hình tổ chức chính quyền địa
phương gồm:
+ Khoản 1 Điều 4 Tổ chức chính quyền địa phương ở
các đơn vị hành chính;
+ Điều 44 Chính quyền địa phương ở quận
+ Điều 58 Chính quyền địa phương ở phường
+ Điều 72 Chính quyền địa phương ở hải đảo
 II. CẤP CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

Khoản 1 Điều 4 Luật TCCQĐP năm 2015 được sửa

đổi, bổ sung như sau: “Chính quyền địa phương được
tổ chức ở các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa
xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy định tại Điều 2 của
Luật này phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải
đảo, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.”
 II. CẤP CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

Nhận xét:

Khoản 1 Điều 4 Luật TCCQĐP năm 2015

được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 47/2019/QH14
 II. CẤP CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

Điều 44, Điều 58, Điều 72 Luật TCCQĐP năm 2015

được sửa đổi, bổ sung năm 2019 có nội dung:
Chính quyền địa phương ở quận, phường, đơn vị
hành chính cấp xã thuộc huyện hải đảo là cấp
chính quyền địa phương, trừ trường hợp cụ thể
Quốc hội quy định không phải là cấp chính quyền
địa phương.
Cấp chính quyền địa phương ở quận, phường, đơn vị
hành chính cấp xã thuộc huyện hải đảo gồm có
HĐND và UBND.
 II. CẤP CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

Nhận xét:

Điều 44, Điều 58, Điều 72 Luật TCCQĐP năm 2015

được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 47/2019/QH14
 II. CẤP CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

Nhận xét

Tạo cơ sở pháp lý mở đường cho việc tổ chức cấp

chính quyền địa phương phù hợp với đặc điểm nông
thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính – kinh tế đặc
biệt.
Cảm ơn các anh, chị và
các bạn đã lắng nghe