‫سواالت متن درس اول دین و زندگی دهم رشته های (تجربی ریاضی) به همراه پاسخ اندیشه و تحقیق

درس اول دینی پایه دهم‬

‫سواالت متن درس اول دین و زندگی دهم‬

‫‪1‬ــ چرا اگر کسی یخچالی را با قیمت باال تهیه کند و از آن به عنوان کمد استفاده کند یا خودروي گران قیمتی را در‬
‫خرد وي شک میکنیم؟‬ ‫گوشهاي از حیاط به گلخانه تبدیل کند‪ ،‬در عقل و َ‬
‫پاسخ‪ :‬زیرا ایـن وسایـل بـا آن همه امکانات و هزینه‪ ،‬براي « هدف خاصی » ساخته شده اند و به کارگیري آنها در‬
‫‪.‬کارهاي دیگر‪ ،‬هدر دادن و اتالف سرمایه است‬

‫‪ 2‬ــ دست یافتن به پاسخ کدام سؤال‪ ،‬مهم و حیاتی است؟ چرا؟‬
‫پاسخ‪ :‬ما « انسانها » براي چه آفریده شدهایم و « هدف » از زندگی ما در این جهان چیست؟ زیرا این خطر وجود دارد‬
‫که در صورت ندانستن هدف‪ ،‬زندگی خود را به اشتباه ‪ ،‬صرف کارهـایی بکنیم که براي آنها خلق نشدهایم و سرمایهاي‬
‫را از دست دهیم که نه ارزش آن قابل مقایسه با یخچال و خودرو است و نه امکان به دست آوردن مجدد آن وجود دارد‬

‫‪ 3‬ــ چرا در پس خلقت تک تک موجودات این جهان‪ « ،‬هدفی » وجود دارد؟ کدام آیات‪ ،‬بـه این موضوع اشاره‬
‫‪.‬دارند؟بنویسید‬
‫پاسخ‪ :‬زیرا خالق آن ها خدایی «حکیم» استکه هیچ کار بیهوده و عبث انجام نمی دهد‪.‬‬

‫‪ 4‬ــ حق بودن آفرینش آسمانها و زمین به چه معناست؟‬

‫‪.‬پاسخ‪ :‬به معناي « هدفدار بودن » خلقت آنهاست‬

‫واْلَرض وما بینَهما َالعبینَ ‪ /‬ما َخلَ ْقنَاهما إ ّال با ْلحق»به خوبی‪،‬‬
‫‪ 5‬ــ آیات ‪ 38‬و ‪ 39‬سوره دخان‪ «:‬وما َخلَ ْقنَا السماوات ْ‬
‫داللت بر چه موضوعی دارند؟‬
‫پاسخ‪ :‬داللت بر این موضوع دارند کـه ایـن جهان آفرینش‪ ،‬بی هدف نیست و هر موجودي بر اساس برنامه حساب شده‬
‫اي به این جهان گام نهاده است و به سوي هدف «حکیمانه اي » در حرکت اند‬
‫‪ 6‬ــ چرا میگوییم ‪ « :‬انسان ‪ ،‬مانند موجودات دیگر بـه سوي هدف حکیمانهاي در حرکت است و از این قاعدة کلی جدا‬
‫» نیست؟‬
‫پاسخ‪ :‬زیرا قطعا هدفی از آفرینش او وجـود داشته است‪ .‬هدفیکه گام نهادن او در ایـن دنیا‪ ،‬فرصتی است کـه براي‬
‫رسیدن بـه آن هـدف بـه او داده شـده اسـت‪ .‬البته در چگونگی رسیدن بـه هدف‪ ،‬میان انسان و موجوداتی همچون حیوانات‬
‫و گیاهان‪ ،‬تفاوتهایی وجود دارد‬

‫‪ 7‬ــ تفاوتهایی که میان انسان و موجوداتی مانند حیوانات و گیاهان وجود دارد را بنویسید‬
‫پاسخ‪ :‬اولین تفاوت آن است کـه انسان خـود باید هدف از خلقت خـود را بشناسد و آن را انتخاب کند و به سوي آن گـام‬
‫بردارد؛ در حـالی که گیاهان به صورت « طبیعی » و حیوانات به صورت « غریزي » بـه سوي هدف خود حرکت‬
‫‪.‬میکنند‬
‫دوم آن که انسان داراي روحی های « بینهایت طلب » است و عطش او در دستیابی به خواسته هایش نه تنها کم نمی‬
‫‪.‬شود‪ ،‬بلکه روز به روز افزون می گردد‬

‫‪8‬ـ یکی از تفاوت هاي اساسی انسان با موجوداتی مانند حیوانات و گیاهان « بینهایت طلبی » است‪ ،‬آن را توضیح‬
‫دهید‬
‫پاسخ‪ :‬آنکه انسان داراي روحیهاي «بینهایت طلب» است وعطش او در دستیابی به خواستههایش نه تنها کم نمی شود‪،‬‬
‫‪.‬بلکه روز بـه روز افزون می گردد‪ .‬او بـه دنبال چیزي است کـه هـرگز پایان نمی پذیرد و تمام نمی شود‬
‫این انسان بی نهایت طلب‪ ،‬در زندگی خود همواره در حال انتخاب است؛ هدف هایی که پایان نیابد و تمام نشود ‪.‬‬
‫در حالی که حیوانات و گیاهان هدف هاي « محدودي » دارند و هنگامی که به سر حدی از رشد و کمال میرسند‪،‬‬
‫« متوقّف » میشوند؛ چنان که گویی راهشان « پایان » یافته است ‪.‬‬

‫‪ 9‬ــ منشأ اختالف انسان ها در انتخاب هدف‪ ،‬چیست؟ توضیح دهید ‪.‬‬
‫پاسخ‪ :‬اندیشه و طرز تف ّکر انسان ها؛ زیرا هر کس با بینش و نگرش خاص خود به سراغ هدفی می رود‪ .‬اگر کسی چنین‬
‫‪.‬بیندیشد که کمک به دیگران ارزشمند است‪،‬می کوشد به دیگران کمک کند‬

‫‪ 10‬ــ برای انتخاب صحیح هدف ها و دلبستن به آنها‪ ،‬باید چگونه به آنها رتبه دهیم؟ توضیح دهید ‪.‬‬
‫پاسخ‪ :‬بایـد ارزش هدفها را مشخص کنیم و متناسب بـا ارزشی کـه دارند‪ ،‬بـه آنها رتبه دهیم‪ .‬این چنین‪ ،‬هدفهاي زندگی به‬
‫‪.‬هدفهاي « اصلی » و « فرعی » تقسیم میشوند‬
‫هدف ها و دلبستگی هاي پایان پذیر‪ ،‬مثل مال و ثروت‪ ،‬هدفهاي « فرعی » به شمار می آیند و هدفهاي پایان ناپذیر و‬
‫‪.‬همیشگی مانند خیرخواهی نسبت به دیگران‪ ،‬هدف « اصلی » محسوب میشوند‬
 ‫‪ 11‬ــ آیا فقط اهداف « اصلی » براي زندگی انسان مهم هستند ؟ چرا؟‬
‫‪.‬پاسخ‪ :‬خیر‪ ،‬بلکه هر دوي اهداف « اصلی » و « فرعی » مهم و خوبانـد و براي زندگی مـا ضروری اند‬
‫مهم این است که هدف « فرعی » را به جاي هدف « اصلی » قرار ندهیم و آن قدر به اهداف « فرعی » دل نبندیم که‬
‫‪.‬مانع رسیدن به هدف « اصلی » شود‬

‫‪ 12‬ــ در میان هدفهاي انسان؛ برترین‪ ،‬کامل ترین و ارزشمندترین هدف کدام است ؟ توضیح دهید ‪.‬‬
‫تقرب الهی؛ هـر کس انـدکی تـأمـل کند‪ ،‬می بیند کـه در درون خـود در جـست وجـوي سرچشمۀ خـوبی هـا و‬
‫پاسخ ‪ّ :‬‬
‫زیبایی هـاست و تا بـه آن نرسد‪ ،‬آرام و قرار ندارد ‪.‬‬
‫این سرچشمه‪ ،‬همان « خداوند » است کـه خالق همۀکماالت و زیبایی هـاست؛ او که خود « نامحدود » است و کماالت و‬
‫خوبی هایش حد و اندازه ندارد ‪.‬‬
‫هر کمال و خوبی از او سرچشمه میگیرد و در جهان گسترده میشود ‪.‬‬

‫‪ 13‬ــ اگر روح انسان « بی نهایت طلب » است و خوبی ها را بـه صورت بی پایان میخواهد‪ ،‬شایسته است که تنها چه‬
‫کسی را به عنوان هدف نهایی خود انتخاب کند؟‬
‫پاسخ‪ :‬خدا و بندگی او‬

‫‪ 14‬ــ منظور از این که هدف اصلی انسان در زندگی باید عبادت و بندگی خداوند باشد‪ ،‬چیست؟‬
‫پاسخ‪ :‬یعنی فقط انجام برخی اعمال عبادي نیست‪ .‬درست است که نماز و روزه و … عبادت اند و عبادات بـا ارزشی نیز‬
‫هستند؛ اما بر اساس تعالیم دین اسالم‪ ،‬هر حرکت و عملی نیز که براي کسب رضایت خداوند و بر اساس معیارهاي دینی‬
‫‪.‬صورت گیرد‪ « ،‬عبادت » است‬
‫از خدمت به محرومان گرفته تا آشپزي در آشپزخانه از طلب علم و دانش گرفته تا خواندن سطري از کتاب‪،‬از سکوت‬
‫ودم فرو بستن گرفته تا فریادکشیدن‪ ،‬همه و همه اگر براي جلب رضاي خدا باشد‪ « ،‬عبادت » محسوب می شود ‪.‬‬

‫‪ 15‬ــ اگر هدف و مقصد زندگی ما « خدا » باشد‪ ،‬چه نتایجی خواهد داشت؟‬
‫پاسخ‪ :‬در آن صورت خوشحالیهـا و ناراحتیهـا‪ ،‬شکستهـا و پیروزیهـا و بسیاري دیگر از مفاهیم کلیدي زندگی‪ ،‬تعریف‬
‫جدید پیدا میکند‪ .‬شکست‪ ،‬دور شدن از خدا و پیروزي‪ ،‬نزدیک شدن به خـدا معنا میشود‬
‫در آن صورت‪ ،‬چیزي ما را خوشحال میکند که ما را به خدا برساند و چیزي ما را آزرده میکند که از خدا دور سازد‬
 ‫‪ 16‬ــ چه چیزي باعث میشود انسان شایستۀ دریافت « لطف » و «رحمت » ویژة خداوند شود و به زندگی‬
‫سعادتمندانه در دنیا و آخرت برسد؟‬
‫پاسخ‪ :‬بندگی و عبادت خداوند‬
‫برخی انسان ها به هدفی باالتر از لذّت هاي مادي و سرگرم شدن به آن نمی اندیشند‪.‬‬
‫الف) اینان به تعبیر قرآن کریم‪ ،‬کسانی هستند که به حیات دنیوي راضی شده و به آن آرام گرفته اند‪.‬‬
‫ب) اینان مصداق همان کسانی اند که بهترین و با ارزش ترین دارایی و سرمایۀ خود را صرف کارهاي کم ارزش می‬
‫کنند ‪.‬‬

‫‪17‬ــ به میزانی که هدف ما « برتر » و « جامعتر » باشد‪ ،‬چه نتیجه اي خواهد داشت؟‬
‫‪.‬پاسخ‪ :‬هدف هاي بیشتري را در درون خود جاي میدهند‬

‫‪ 18‬ــ فراد زیرك و باهوش با انجام چه هدفی‪ ،‬به اصطالح « با یک تیر چند نشان میزنند»؟توضیح دهید ‪.‬‬
‫پاسخ‪ :‬بـا انتخاب « عبادت و بنـدگی خـدا »؛ زیرا بـا این کار‪ ،‬هم از بهره هاي مادي زندگی استفادة درست میکنند و هم‬
‫از آنجایی که تمام کارهاي دنیوي خود را براي رضاي خدا انجام میدهند‪ ،‬جان و دل خـود را به خداوند نزدیکتر میکنند‬
‫‪.‬وسراي آخرت خویش را نیز آباد میسازند‬
‫اینان مانند کوهنوردي هستند که در مسیر نزدیک شدن بـه قلّه‪ ،‬هم تندرستی خـود را تأمین میکنند‪ ،‬هم از مناظر زیباي‬
‫‪.‬طبیعت لذّت میبـرند و هم استقامت خود را افزایش میدهند‬

‫واآلخرة )) دربارة چه موضوعی است؟‬

‫َ‬ ‫عندالل ثَواب الد ْنیا‬
‫ّ‬ ‫آیـۀ قرآنی‪، 134‬نساء (( من کَانَ یرید ثَواب الد ْنیا فَ‬
‫‪.‬پاسخ‪ :‬به میزانی که هدف انسان برتر و جامعتر باشد‪ ،‬هدفهاي بیشتري را در درون خود جاي میدهد و بر عکس‬

‫پاسخ اندیشه و تحقیق درس اول دین و زندگی دهم‬

‫‪ 1‬ــ شعر «چون که صد آمد‪ ،‬نود هم پیش ماست» چه ارتباطی با موضوع هدف زندگی دارد؟‬
‫این مصرع را به صورت یک ضرب المثل در جای که یک چیز جامع و در بر دارنده چیز های دیگر است ‪ ،‬استفاده می‬
‫کنند برخی هدف های زندگی نیز این گونه است یعنی در بردارنده هدف های دیگر نیز هستند و رسیدن به آنها برابر با‬
 ‫دستیابی به سایر اهداف است به میزانی که این گونه هدف ها برتر و جامع تر باشد هدف های بیشتری را در درون خود‬
‫جای میدهد‬
‫‪ 2‬ــ دلیل بیاورید‬
‫الف) زیرک ترین افراد این جهان‪ ،‬مؤمنان هستند‪،‬‬
‫پاسخ ‪:‬آن ها خدا را انتخاب می کنند زیرا می خواهند با یک تیر دو نشان بزنند یعنی هم از بهره های مادی زندگی استفاده‬
‫می کنند و هم آخرت خود را آباد می کنند چون کارهای دنیوی خود را در جهت رضای خدا انجام می دهند‬
‫‪.‬ب) کسی که هدف اصلی زندگی خود را ثروتمند شدن قرار دهد‪ ،‬دچار خسران میشود‬
‫پاسخ ‪ :‬چون این فرد ‪ ،‬هدف فرعی و پایان پذیر را به جای هدف اصلی قرار داده که بر اساس قرآن و عقل دچار خسران‬
‫و ضرر و زیان می گردد چرا که برای ثروتمند شدن ممکن است دست به هر کار و گناهی بزند‬

‫‪ 3‬ــ شخصی می گوید‪« :‬الزمه تقرب به خدا این است که کارهایی مانند کسب مال و ثروت که از امور فرعی هستند‪،‬‬
‫کنار گذاشته شود با او موافقید یا خیر؟ چرا؟‬

‫پاسخ ‪:‬خیر‪ ،‬زیرا بنابر آیات قرآن کریم ‪ ،‬اهداف فرعی (مال و ثروت) مانع رسیدن به اهداف اصلی نمی شود‬

‫‪ 4‬ــ حکایت زیر را بخوانید و با توجه به آن به سؤال پاسخ دهید ‪.‬‬

‫مسافری در سفر خود به یک دو راهی رسید‪ .‬از پیرمردی که در آنجا نشسته بود پرسید‪ :‬من از کدام یک از این دو »‬
‫راه باید بروم؟ پیرمرد گفت‪ :‬قصد داری به کجا بروی؟ مسافر جواب داد‪ :‬نمیدانم ! پیرمرد گفت‪ :‬وقتی نمیدانی به کجا‬
‫میخواهی بروی‪ ،‬تفاوتی نمیکند که کدام راه را انتخاب کنی؟ به نظر شما این حکایت‪ ،‬با کدام یک از بخشهای درس در‬
‫ارتباط است؟ چرا؟‬
‫پاسخ چنین فردی که هنوز اهداف اصلی و فرعی خود را انتخاب نکرده است توان برنامه ریزی برای خودش را ندارد‬
‫لذا در زندگی سرگردان می شود‪ .‬پس باید اهداف را انتخاب کرد و سپس آنها را دسته بندی کرد و بر اساس اصلی و‬
‫فرعی بودن ‪ ،‬برای زندگی خود برنامه ریزی کرد‬