De wereld indelen

In hoofdstuk 1 heb je geleerd hoe je landen kunt indelen in het centrum-periferiemodel.

Hoofdstuk 2 is ingedeeld per dimensie:- paragraaf 2.1 economische kenmerken- paragraaf 2.2
politieke kenmerken- paragraaf 2.3 demografische kenmerken- paragraaf 2.4 sociaal-culturele
kenmerken
Kenmerken en indicatoren
Je hebt indicatoren nodig om kenmerken van landen te kunnen meten. VB: het bbp als
indicator om welvaart te meten
Paragraaf 2.1 gaat dieper in op de achtergronden van economische kenmerkenen indicatoren
waarmee je de wereld kunt beschrijven, analyseren en indelen.
Welvaart en ongelijkheid
De economische kenmerken welvaart en ongelijkheid kun je onderzoekenmet verschillende
indicatoren.
Veelgebruikte economische indicatoren voor de welvaart zijn:- het bruto binnenlands product
(bbp)- het bruto regionaal product (brp)- het bruto nationaal product (bnp)
Welvaart en ongelijkheid
bbp = de waarde van alle goederen en diensten die in een land geproduceerd worden.
brp = het bbp voor een groter of een kleiner gebied dan een land.
bnp = de waarde van alle goederen en diensten die in een jaar door de bevolkingvan een
bepaald land worden geproduceerd.
Welvaart en ongelijkheid
Bbp, brp en bnp kunnen berekend zijn voor een land of regio, maar ook per hoofd van de
bevolking in koopkrachtpariteit. koopkrachtpariteit is een manier om de koopkracht van
huishoudens in landen met elkaar te vergelijken, en wordt gecorrigeerd voor prijsverschillen.
Bij het bnp tellen alleen mensen met een Nederlandse nationaliteit.
Ook het inkomen (per hoofd) wordt als economische indicator gebruikt.= alles wat iemand
ontvangt als opbrengst van arbeid, onderneming of vermogen vooral het netto-inkomen is
daarbij van belang.
Welvaart en ongelijkheid
Ginicoëfficiënt (gini-index):- ongelijkheid meten- 0 = volkomen gelijkheid in inkomen, 100 =
volkomen ongelijkheid in inkomen- voorbeelden: + Nederland 29,2 + Ivoorkust 37,2 + VS
41,5 + Colombia 54,2
Kanttekeningen bij bbp, brp en bnp
Kanttekeningen bbp, brp, bnp:
De betrouwbaarheid van de cijfers is nietaltijd even groot. zeker in landen waar veel mensen
in de informele sector werken of zelfvoorzienend zijn
Regionale ongelijkheid blijft grotendeels verborgen. ook bij het brp kunnen binnen regio’s
welvaartsverschillen voorkomen
VN-Ontwikkelingsindex
Er zijn ook andere indicatoren dan bnp of inkomen die iets zeggen over de mate vanwelvaart
of ongelijkheid in een land.
VN-ontwikkelingsindex / human development index (hdi) / index menselijke ontwikkeling:-
bnp per inwoner- analfabetisme en aantal jaren onderwijs- levensverwachting bij de geboorte
- waarde tussen 0 en 1 (1 = het best)- VB: Ivoorkust 0,550 / Colombia 0,752 / Nederland 0,941
Economische ontwikkeling
Andere indicator: samenstelling van de beroepsbevolking. mensen tussen de 15 en 65 jaar
die (kunnen) werken in de primaire, secundaire of tertiaire sector
Volgorde van ontwikkeling:- eerst is de primaire sector het grootst- dan groei secundaire sector
door industrialisatie en mechanisatie landbouw- dan de-industrialisatie en ontwikkeling
tertiaire sector
Economische ontwikkeling
Andere indicator: aandeel van de economische sectoren in het bbp. economisch belang van
elke sector
Andere indicatoren:- import- export- buitenlandse investeringen (FDI)
Indelen in gebieden: West-Afrika
Op basis van de indicatoren kun je gebieden indelen in het centrum-periferiemodel.
West-Afrika: welvaart en ongelijkheid
Binnen West-Afrika zijn er verschillen in welvaart en ongelijkheid. de relatief grote informele
sector is niet zichtbaar in de indicatoren.
West-Afrika: economische ontwikkeling
Figuur 2.9: de samenstelling van de beroepsbevolking van 6 landen in West-Afrika.
Vrij lang een kolonie geweest en ook daarna nog veel afhankelijkheid van bedrijven uit
centrumlanden en de voormalige moederlanden.
West-Afrika: handelsrelaties
Figuur 2.10 en 2.11: vergelijking handelsrelaties.
West-Afrika: handelsrelaties
Veel export van landbouwproducten en grondstoffen. vooral gericht op de EU en andere
westerse landen
Een land is kwetsbaar wanneer de export te veel op een of enkele producten is gericht:-
afhankelijk van de wereldprijs  niet altijd eerlijk door subsidies in andere gebieden-
afhankelijk van het weer en plantenziekten
West-Afrika: handelsrelaties
Landen uit de EU, China en de VS investeren in Afrika vanwege hun behoefte aan natuurlijke
hulpbronnen.
West-Afrika: handelsrelaties
 VB investeringen van China in West-Afrika: - transport en communicatie - dienstensector
(financiële sector en detailhandel) - landbouw - winning van natuurlijke hulpbronnen
(goud en gas)