Module 2 ∙ Vraag en aanbod

Inhoud module 7 – Economische groei

Hoofdstuk 1 Bruto binnenlands product

§1 Micro-economie en macro-economie
§2 Berekenen van het bbp: de objectieve methode
§3 Berekenen van het bbp: de subjectieve methode

Hoofdstuk 2 Economische kringloop

§1 Wederzijds afhankelijke markten
§2 Berekenen van het bbp: de bestedingsmethode
§3 Betalingsbalans

Hoofdstuk 3 Economische groei

§1 Groei van het bbp
§2 Arbeidsaanbod
§3 Aanbod van kapitaal
§4 Factorproductiviteit
§5 Internationale economische betrekkingen
Module 7 Economische groei
Inhoud module 7 – Economische groei

Hoofdstuk 4 Welvaart
§1 Bbp en welvaart
§2 Brede welvaartsindicatoren

Hoofdstuk 5 Ongelijkheid
§1 Verdeling van inkomen en vermogen
§2 Belastingen en toeslagen
§3 Het Nederlandse belastingstelsel

Module 7 Economische groei

Inhoud hoofdstuk 2 – Economische kringloop

Hoofdstuk 2 Economische kringloop

§1 Wederzijds afhankelijke markten

§2 Berekenen van het bbp: de bestedingsmethode
§3 Betalingsbalans

Module 7 Economische groei

Inhoud hoofdstuk 2 – Economische kringloop

Leerdoelen hoofdstuk 2

Paragraaf 1
• Je kunt de wederzijdse afhankelijkheid van
markten uitleggen.
• Je kunt de rol van het CPB bij de
economische beleidsvoorbereiding
toelichten.
Paragraaf 3
• Je kunt de verschillende deelrekeningen van
de betalingsbalans toelichten.
• Je kunt uitleggen wanneer er sprake is van
evenwicht op de betalingsbalans.

Paragraaf 2
• Je kunt werken met het model van een
economische kringloop.
• Je kunt de berekening van het bbp met de
bestedingsmethode uitleggen.

Module 7 Economische groei

Inhoud hoofdstuk 2 – Economische kringloop

Begrippen

Besteedbaar inkomen Handelstekort Particulier spaarsaldo

Betalingsbalans Import Primaire-inkomensrekening
Buitenlandse valutareserve Inkomensoverdrachtenrekening Reële kringloop
Consumptie Inkomensrekening Saldo overheidssector
Deviezenvoorraad Investeringen Secundaire-inkomensrekening
Dienstenrekening Kapitaalrekening Uitvoersaldo
Economische kringloop Lopende rekening
Export Macro-economische identiteit
Financiële kringloop Nationaal spaarsaldo
Financiële rekening Nationale rekeningen
Handelsbalans Netto-investering
Handelsoverschot Overheidsbestedingen

Module 7 Economische groei

Inhoud hoofdstuk 2 – Economische kringloop

Formules

Module 7 Economische groei

Hoofdstuk 2 – Economische kringloop – Warming-up

In dit hoofdstuk gaan we onder andere leren hoe het bbp berekend kan
worden, volgens de bestedingenmethode.

Wat wordt er volgens jullie verstaan onder bestedingen?

Noem voorbeelden.

Module 7 Economische groei

Hoofdstuk 2 – Economische kringloop

§1 Wederzijds afhankelijke markten

Module 7 Economische groei

§1 Wederzijds afhankelijke markten

Markten zijn onderling afhankelijk van elkaar.

Laten we een voorbeeld noemen.

Op de kapitaalmarkt komt de (lange) rente tot stand als prijs.

Op de arbeidsmarkt komt het loon tot stand als prijs.

Een hogere rente op de geldmarkt kan invloed hebben op de

arbeidsmarkt in een land. Een verandering in de lonen kan weer
invloed hebben op de rente op de geldmarkt.

Module 7 Economische groei

§1 Wederzijds afhankelijke markten

Wat is de rol van het Centraal Plan Bureau (CPB)?

• Voorspellen van veranderingen in de economische structuur

van een land, aan de hand van wiskundige modellen.
• Publicatie van onder andere de Macro Economische
Verkenning (MEV) en het Centraal Economisch Plan (CEP)

Module 7 Economische groei

§1 Wederzijds afhankelijke markten – Lesafsluiting

Check leerdoelen §1

• Ik kan de wederzijdse afhankelijkheid van markten

uitleggen.

• Ik kan de rol van het CPB bij de economische
beleidsvoorbereiding toelichten.


Module 7 Economische groei

Hoofdstuk 2 – Economische kringloop

§2 Berekenen van het bbp: de bestedingsmethode

Module 7 Economische groei

§2 Berekenen van het bbp: de bestedingsmethode – Kennisquiz §1

Vraag 1
Hoe kan een lagere rente invloed hebben op de arbeidsmarkt?

Vraag 2
Welke documenten publiceert het CPB?

Module 7 Economische groei

§2 Berekenen van het bbp: de bestedingsmethode

De economische kringloop

Welke pijlen kun je verklaren?

Module 7 Economische groei

§2 Berekenen van het bbp: de bestedingsmethode

Het bbp kan met de bestedingenmethode worden berekend door

alle finale bestedingen van eindgebruikers bij elkaar op te tellen.

1ste macro-economische identiteit:

Consumptie gezinnen
Investeringen van bedrijven
Overheidsbestedingen
Export aan het buitenland +
 Alle bestedingen die in ons land worden gedaan
iMport uit het buitenland –
 Totale binnenlandse bestedingen

De totale bestedingen noemen we voortaan Y, dus Y = C + I + O + (E –M)

Module 7 Economische groei
§2 Berekenen van het bbp: de bestedingsmethode

Vanuit de gezinnen bekeken:

Stel je verdient €3.000,- bruto per maand in een economie met overheid en
buitenland (open economie).

Waar kan deze € 3.000,- aan worden besteed?

1. Consumeren
2. Belasting
3. Sparen

2de macro-economische identiteit: Y = C + B + S

Module 7 Economische groei

§2 Berekenen van het bbp: de bestedingsmethode

De overheid, financiële instellingen en het buitenland

1. Overheid:
Inkomsten noemen we B(elastingontvangsten) en
uitgaven noemen we O(verheidsbestedingen)
Saldo overheidssector = B – O
2. Financiële instellingen:
Via de financiële instelling worden de netto Investeringen
gefinancierd door de Spaartegoeden van klanten.
Particulier spaarsaldo = S – I
3. Buitenland:
De Export is een ontvangst van geld uit het buitenland en de
Import is een betaling aan het buitenland.
Uitvoersaldo = E – M
Module 7 Economische groei
§2 Berekenen van het bbp: de bestedingsmethode

Uit de eerste en tweede macro-economische identiteiten vloeit de

derde macro-economische identiteit voort.

We weten dat productie bedrijven = inkomen gezinnen, dus:

Productie bedrijven = Y = C + I + O + (E –M)
Inkomen van gezinnen = Y = C + B + S

Gelijkstellen geeft:
C + I + O + E –M = C + B + S

Oplossen geeft de derde macro-economische identiteit:

(E – M) = (S – I) + (B – O)

Module 7 Economische groei

§2 Berekenen van het bbp: de bestedingsmethode – Lesafsluiting

Check leerdoelen §2

• Ik kan werken met het model van een economische

kringloop.

• Ik kan de berekening van het bbp met de
bestedingsmethode uitleggen.


Module 7 Economische groei

Hoofdstuk 2 – Economische kringloop

§3 Betalingsbalans

Module 7 Economische groei

§3 Betalingsbalans – Kennisquiz §2

Vraag 1
Welke geldstroom loopt van gezinnen naar bedrijven?

Vraag 2
Hoe luidt de derde macro-economische identiteit?

Module 7 Economische groei

§3 Betalingsbalans

In de vorige paragraaf heb je geleerd hoe we het uitvoersaldo

berekenen, namelijk E – M

Dit saldo komt ook terug op de betalingsbalans van een land.

Deze bevat meerdere deelrekeningen:
de lopende rekening en de kapitaalrekening.

Module 7 Economische groei

§3 Betalingsbalans

Hier staan de
verschillende
deelrekeningen van
de lopende
rekening.

• Op de goederenrekening staat het saldo van de import en export van goederen.

• Op de dienstenrekening staat het saldo van de import en export van diensten.
• De primaire inkomens naar en uit het buitenland komen terecht op de primaire-inkomensrekening.
• Inkomensoverdrachten die over de grens gaan en waar geen prestatie tegenover
staat, komen op de secundaire-inkomensrekening terecht.

Module 7 Economische groei

§3 Betalingsbalans

Hier staan de
inkomsten en
uitgaven op de
kapitaalrekening
vermeld.

• Op de kapitaalrekening staan alle internationale investeringen en beleggingen.

• Wordt er in Nederland geïnvesteerd, dan stijgen onze inkomsten uit het buitenland.
• Wordt er met Nederlands geld in het buitenland geïnvesteerd, dan stijgen onze uitgaven aan het
buitenland.

Module 7 Economische groei

§3 Betalingsbalans

Evenwicht op de betalingsbalans

Als het saldo van de lopende rekening en kapitaalrekening bij

elkaar opgeteld 0 bedraagt, is er evenwicht op de
betalingsbalans.

Dit komt in de praktijk vrijwel nooit voor.

Module 7 Economische groei

§3 Betalingsbalans – Lesafsluiting

Check leerdoelen §3

• Ik kan de verschillende deelrekeningen van de

betalingsbalans toelichten.

• Ik kan uitleggen wanneer er sprake is van evenwicht op
de betalingsbalans.


Module 7 Economische groei

§3 Betalingsbalans – Kennisquiz §3

Vraag 1
Welke deelrekeningen kent de betalingsbalans?

Vraag 2
Wanneer is er sprake van evenwicht op de betalingsbalans?

Module 7 Economische groei