Bij het betantwoorden van de vragen dient op de volgende wijze te worden gewerkt.

NB: Indien hier niet aan wordt voldaan worden er geen punten toegekend!

De volgende gegevens dienen te worden vermeld bij het gebruik van Excel:

A) Vraagnummers per onderdeel en in de volgorde van de opgave onder elkaar opnemen.

B) Per vraag dienen duidelijk de berekeningen met beschrijvingen te worden onderbouwd.

Dus niet alleen bedragen overnemen, maar ook vermelden in de cel er voor wat die bedragen betreffen. Bijvoorbeeld:

Indirecte fabricagekosten € 50,000

Directe materiaalkosten € 20,000
Productiehoeveelheid 10,000
etc.

C) Gebruik duidelijk een komma-notatie (') of valuta-notatie (€) in Excel, zodat invoerfouten worden voorkomen en het bestan

Valutanotatie € 50,000 Bij bedragen

Komma notatie 20,000 Bij hoeveelheden

D) Sla het bestand op met de volgende bestandsnaam: "Klas_studentnummer_voornaam_achternaam"

Let op: gebruik geen speciale tekens.
n betreffen. Bijvoorbeeld:

den voorkomen en het bestand beter leesbaar wordt.

CASE H12 STRATEGY, BSC AND STRATEGIC PROFITABILITY ANALYSIS

ONDERDEEL 1 - BALANCED SCORECARD

Vaak hanteert men voor de prestatiemeting van organisaties uitsluitend financiële

maatstaven. Een bezwaar hiervan is de eenzijdigheid.

1. Bespreek in het kort één ander bezwaar die aan het uitsluitend gebruik van
financiële prestatiemaatstaven kunnen kleven. (3 punten)

Als antwoord op de eenzijdigheid van het werken met uitsluitend financiële stuurgegevens
hebben Norton en Kaplan de (Business) Balanced Scorecard ontwikkeld
en gepresenteerd (1992). In deze Scorecard leggen zij een relatie tussen de strategie
van een organisatie, de aandachtsgebieden (perspectieven) binnen de organisatie en
de per aandachtsgebied kritische succesfactoren met de bijbehorende kwantitatieve
prestatie-indicatoren.

2. Noem en beschrijf in het kort de vier perspectieven en de bijbehorende doelstellingen

van de Balanced Scorecard. (10 punten)
3. Bespreek in het kort per perspectief twee kritische succesfactoren en de
bijbehorende prestatie-indicatoren. (10 punten)
NB: prestatie-indicatoren moeten meetbaar zijn

Zoals de naam aangeeft, dient er voortdurend sprake te zijn van onderlinge samenhang
("Balanced") tussen de aandachtsgebieden met de bijbehorende kritische succesfactoren
en prestatiemaatstaven.

4. Geef een beschrijving van deze onderlinge samenhang tussen de perspectieven, waarbij het
lanceren van nieuwe productvarianten het uitgangspunt is. (3 punten)
Tip: begin bij leer- en groei perspectief en beschrijf de verdere uitwerking/samenhang
naar de andere perspectieven. Noem bij elk perspectief een KPI die invloed heeft op een KPI in het andere perspectief.

5. Bespreek in het kort twee mogelijke voordelen van het toepassen van
de Balanced Scorecard. (3 punten)
6. Bespreek in het kort twee mogelijke valkuilen bij toepassing van de
Balanced Scorecard. (3 punten)

ONDERDEEL 2 = Strategic profitability analysis

Heemskerk bv streeft naar kostenleiderschap. Vanuit het management accounting systeem zijn voor
de strategic profitability analysis de volgende gegevens over de jaren 2021 en 2022 beschikbaar:

2021 2022
(=budget
2022)
Productie en afzet 1,500 1,725 stuks
Verkoopprijs per stuk € 35 € 33
Direct materiaalverbruik 3750 3450 kilo's
Prijs per kg € 2.00 € 2.15
Vaste productiekosten € 24,075 € 22,838
Normale capaciteit 1,775 1,650.00 stuks
Vaste productiekosten per stuk € 13.56 € 13.84
Verkoopkosten € 6,000 € 5,850
Aantal orders 50 49 aantallen
Verkoopkosten per order € 120 € 119

Het direct materiaalverbruik is proportioneel variabel met de productie.

De verkoopkosten zijn proportioneel variabel met het aantal orders.

Gevraagd:

1. Bereken het operating income (bedrijfsresultaat) over 2021 en 2022.

2. Bereken het verschil in bedrijfsresultaat van 2022 ten opzichte van 2021 en geef aan of dit een positief of negatief effect betreft.
3. Analyseer het verschil in bedrijfsresultaat (operating income) tussen 2022 en 2021 op basis van strategic profitability analysis.
Geef hierbij duidelijk per component aan of de strategie succesvol is geïmplementeerd of niet en waarom dat het geval is.
Geef tevens een controletelling waarmee je kunt vaststellen dat je alle componenten juist hebt berekend.
 Antwoorden:

3 punten bij een goed omschreven bezwaar.

3 1. Bezwaren gebruik financiële maatstaven:

1. financiële informatie wordt ontleend aan de financiële administratie waaraan bezwaren kleven zoals de invloed van waarderingssystemen,
subjectieve beoordelingen, enz. ==> komt in H23 aan de orde!

2. managers die qua inkomen afhankelijk zijn van de uitkomst van financiële resultaten kunnen die uitkomsten beïnvloeden
door bijv. nieuwe investeringen uit te stellen, minder af te schrijven of minder te doteren
aan voorzieningen.

3. financiële maatstaven kunnen managers te veel op de korte termijn laten focussen.

Hierdoor letten zij alleen op het behalen van omzetdoelstellingen en vergeten de leading indicators, zoals % leveringen op tijd, aantal retouren, aantal klachten etc.
Indien deze niet-financiële prestatiemaatstaven geen goed beeld vertonen kan dit negatieve gevolgen hebben voor de toekomstige omzet.

10 2. Financieel perspectief
Evalueert de winstgevendheid van de strategie en de creatie van aandeelhouderswaarde.
Per goede beschrijving per
perspectief 2 punten. Alle 4 juist
Klantperspectief: dan 2 bonuspunten = 10 punten
Hierbinnen worden metingen verricht m.b.t. het succes binnen het klantensegment (de klant en marktsegment) in totaal.
waar de onderneming zich op richt.

Interne processen perspectief:

Dit perspectief focust op de interne processen van de onderneming welke waarde creëren voor de klanten en daarmee
de financiële doelstellingen helpen realiseren.

Leer- en groeiperspectief
Dit perspectief focust op de mensen en (informatie) systemen welke nodig zijn voor een onderneming
om te leren, groeien en verbeteren. Het gaat hierbij om drie dingen:
1. Informatie systeem mogelijkheden
2. Werknemers vaardigheden
3. Werknemerstevredenheid en motivatie om organisatiedoelstellingen te realiseren
Deze gebieden dragen bij aan een beter verloop van de interne processen, waardoor
er waarde wordt gecreërd voor de klanten en daarmee de financiële doelstellingen kunnen
worden behaald.
 3. Financieel persperctief
10 Kritische succesfactoren:
Per goede voorbeelden per
bijvoorbeeld kostenverlaging, betere benutting capaciteit . perspectief 2 punten. Alle 4 juist dan
Prestatie-indicatoren: 2 bonuspunten = 10 punten in totaal.
o.a. ROI, kosten/opbrengsten, bedrijfsresultaat, dividend, bezettingsgraad.
Let op: voorbeelden uit het boek,
behandeld in lessen etc. kunnen ook
Klant perspectief goed zijn!
Kritische succesfactor:
bijvoorbeeld leverbetrouwbaarheid of levertijd.
Prestatie-indicatoren:
retourverkopen, aantal klachten, garantiekosten.

Interne-processen perspectief
Kritische succesfactor:
machine-uitval, arbeidsomstandigheden, motivatie personeel.
Prestatie-indicatoren:
aantal spoedreparaties, percentage personeelsverloop, gemiddeld ziekteverzuimpercentage.

Leer- en groei perspectief

Kritische succesfactor:
productvernieuwing, opleidingsniveau personeel, leereffect.
Prestatie-indicatoren:
aantal nieuwe producten, marktaandeel, uitvalpercentage.

3 4. Bij het leer- en groeiperspectief kunnen zaken gemeten worden inzake de ontwikkeling/motivatie/opleiding etc van werknemers,
gebruik van systemen/programma's, welke allen kunnen bijdragen aan het verbeteren van interne bedrijfsprocessen welke
weer kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van nieuwe producten. Dit zorgt op zijn beurt weer voor meer klanttevredenheid
en heeft daarmee invloed op het behalen van financiële doelstellingen.

NB: noem bij elk perspectief een voorbeeld KPI.

3 punten voor alle verbanden goed omschreven. Per gemist
of onjuist verband minus 1 punt.

1 voorbeeld juist = 1 punt

3 5. 2 voorbeelden juist = 3 punten
3 6. 1 valkuil juist = 1 punt
2 valkuilen juist = 3 punten

1.

2021 2022
(=budget
2022)
10 2 Omzet € 52,500 € 56,925
2 Direct materiaal € 7,500 € 7,418
2 Vaste productiekosten € 24,075 € 22,838
2 Verkoopkosten € 6,000 € 5,850
2 Bedrijfsresultaat € 14,925 € 20,820 € 5,895 Toename BRT
winst winst

3 2. € 5,895 Toename BRT = Voordelig verschil

 1 1 1

3. Groeicomponent
10
Omzet:
Afzet 2022 1,725 Per juiste berekening wordt 1 punt
Afzet 2021 1,500 toegekend.
Pverk 2021 € 35
1 Positieve groeicomp. € 7,875

Blijkbaar heeft de kostenleiderschapsstrategie geleid tot een hogere afzet en daarmee een stijging in omzet.

Variabele kosten:
Directe materialen
SH2021 SH2022
2.50 2.00 aantal kg per stuk
SH2021 x Q2022 4,313
SH2021 x Q2021 3,750
Pink2021 € 2.00
1 Nadelige groeicomp. € -1,125

Dit is te verwachten, aangezien wij door het juist toepassen van de kostenleiderschapsstrategie meer hebben
geproduceerd en afgezet meer directe materialen nodig hebben gehad, waardoor deze kosten toenemen.

Verkoopkosten: SH2021 SH2022

30 35 aantal stuks per order

SH2021 x Q2022 58 Als wij op dezelfde wijze als in 2021 zouden ziin blijven werken (30 stuks per order leveren) dan zouden wij
58 orders hebben gehad. Zo houd je dus nog geen rekening met efficiëncy verschillen die zijn gerealiseerd.

SH2021 x Q2021 50
Pink2021 € 120.00
1 Nadelige groeicomp. € -900

Doordat er meer is afgezet als gevolg van het implementeren van de kostenleiderschapsstrategie is er meer afgezet in stuks en daardoor
zijn er ook meer verkoopkosten gemaakt.

Prijscomponent:

Omzet
Pverk2022 € 33
Pverk2021 € 35
Afzet2022 1,725
1 Nadelig € -3,450

Als gevolg van de lage kostenleiderschapsstrategie heeft men de verkoopprijs in 2022 kunnen verlagen. Hierdoor is de prijscomponent
van de omzet negatief. Dit heeft er echter wel voor gezorgd dat de groeicomponent van de omzet positief is!
 Variabele kosten:

Directe materiaalkosten
Pink2022 € 2.15
Pink2021 € 2.00
SH2021xQ2022 4,313 Zo wordt er nog geen rekening gehouden met efficiency verschillen
1 Nadelig € -647

De inkoopprijs voor directe materiaalkosten is gestegen. Wellicht kan dit niet anders, maar mocht er blijken dat er in de markt
wel goedkoper ingekocht zou kunnen worden voor dezelfde kwaliteit zou een offerteprocedure uitgevoerd kunnen worden
om zo nog lagere kosten te kunnen bereiken, hetgeen goed zou aansluiten bij de kostenleiderschapsstrategie.

Verkoopkosten
Pink2022 € 119.39
Pink2021 € 120.00
SH2021xQ2022 58 Zo wordt er nog geen rekening gehouden met efficiency verschillen
€ 35

Idem aan opmerking bij de directe materiaalkosten.

Vaste kosten
Prijs per eenheid cap. 2022 € 13.84
Prijs per eenheid cap. 2021 € 13.56
Cap.2021 indien voldoende
voor Q2022 1,775 Zo wordt er nog geen rekening gehouden met efficiency verschillen
1 Nadelig € -492.61

Idem aan de opmerking bij de directe materiaalkosten. Echter: dit geldt voor de individuele cost items in de cost pool
van de vaste kosten. Het kan om één of meerdere vaste kostensoorten in de cost pool gaan die duurder zijn geworden.
Mogelijk heeft men al onderzocht of deze items in prijs konden worden verlaagd. Zo niet dan dient dit alsnog te gebeuren.

Productiviteitscomponent (efficiencyresultaten)
SH2021 SH2022
Directe materiaalkosten 2.5 2
SH2021xQ2022 € 4,313
SH2022xQ2022 € 3,450
Pink2022 € 2.15
1 Voordelig € 1,854

Per eenheid product wordt er in 2022 een lagere standaardhoeveelheid (norm) gehanteerd dan in 2021.
Er is dus duidelijk sprake van een efficiencyverbetering als gevolg van het invoeren van de kostenleiderschap.

Verkoopkosten SH2021 SH2022

Pink2022 € 119 30 35 aantal stuks per order
SH2021xQ2022 58
SH2022xQ2022 49
1 Voordelig € 1,015

Als gevolg van de kostenleiderschap zijn de ordergroottes toegenomen. Hierdoor worden de verkoopkosten per artikel lager.
In 2021 waren 58 orders nodig voor de afzet uit 2022 als men op dezelfde wijze was blijven werken.
In 2022 is de werkwijze veranderd en zijn er voor de afzet uit 2022 maar 49 orders nodig. Dit is het resultaat van de
kostenleiderschapsstrategie.
 Vaste kosten:
Capaciteit 2022 1,650
Capaciteit 2021 indien voldoende 1,775
voor prod/afzet 2022
Prijs per eenheid cap 2022 € 13.84
1 Voordelig € 1,730.11

Er is minder capaciteit nodig geweest.

BRT2021 Groeicom- Prijs- Productiviteits- BRT2022

ponent component component

Omzet € 52,500 € 7,875 € -3,450 € 56,925

Kosten € 37,575 € -2,025 € -1,104 € 4,599.28 € 36,105
€ 14,925 € 5,850 € -4,554 € 4,599 € 20,820
1
Controle € 5,895
€ 5,895
€ - akkoord
Groeicomponent
Verandingen in BRT door toe- of
afname productie/afzet

Omzet:
KLS & Diff: Toename

Variabele Kosten:
KLS & Diff: Toename indien afzet
toeneemt a.g.v. hogere
afzet.

Constante kosten:
KLS & Diff: Blijven gelijk binnen de
relevante range.
Prijscomponent
Veranderingen in BRT a.g.v.
veranderingen in Pink en Pverk
Omzet:
KLS: Afname a.g.v. Pverk daling
Diff: Toename a.g.v. Pverk stijging
Variabele Kosten:
KLS: Afname a.g.v. daling Pink
Diff: Toename a.g.v. stijging Pink
Productiviteitscomponent
Veranderingen in BRT a.g.v.
veranderingen in SH2022
t.o.v. SH2021
(efficiencyverschillen)
Variabele Kosten:
KLS: Toename a.g.v.
SH2022<SH2021. Dan is
er efficiënter gewerkt.