Project 8, Financiën

Week 1, Managementinformatie

Boudewijn Janssen Ron Leeggangers

Introductie Even voorstellen: Boudewijn Janssen

2
 Wat gaan we vandaag doen?

• Verwachtingen

• Onderwijs P8 onderdeel Financiën

– Wat is managementinformatie?
– Wat weten we hier al over?
– Bespreking enkele belangrijke methoden
• Welke kennis is nodig bij het tentamen?
Onderwijs P8 onderdeel Financiën
• Lessen, deze bestaan uit 3 onderdelen:
– Vakinhoudelijke bespreking van de stof met terugkoppelingsvragen
– Oefenen met opgaven uit opgavenboek;
– Tentamenvoorbereiding aan de hand van oude tentamenvragen.
– Let op: Tentamen Financiën zijn alleen open vragen!

• Spreekuren/begeleiding (voor de projectvragen die beoordeeld

worden alsmede andere inhoudelijke vragen):
– Zijn ingeroosterd, maar facultatief
 Lesoverzicht, 12e druk van Basisboek
Bedrijfseconomie
Project-
week Onderwerp Theorie Opgaven

1 Managementinformatie H12, H13, H14 Herhaling P1/3 T13.6, T13.16 en T13.24

2 Budgettering H15 Nieuw T15.5 en T15.6

3 Verschillen-analyse H16 Nieuw T16.11 en T16.13

4 Jaarrekening H17 Nieuw T17.7 en T17.5

5 Basisprincipes jaarrekening H17 Nieuw T17.4 en I17.1

6 Waarde & winst §18.4 Nieuw T18.12, T18.9 en I18.2

 Lesoverzicht, 11e druk Basisboek
Bedrijfseconomie (oude druk)
Project-
week Onderwerp Theorie Opgaven

1 Managementinformatie H11, H12, H13 Herhaling P1/3 V12.2, V12.9, V12.17

2 Budgettering H14 Nieuw V14.1, V14.2

3 Verschillen-analyse H14 Nieuw V14.3, V14.6

4 Jaarrekening H15 Nieuw V15.4, V15.2

5 Basisprincipes jaarrekening H15 Nieuw V15.1, C15.1

6 Waarde & winst H16 Nieuw V16.2, V16.5, C16.2

Project 8

• Wat willen we vanuit het project te weten komen bij P8

financiën?

• Wat willen jullie te weten komen bij P8 financiën?

P8 onderdeel financiën

• Centraal thema financiën:

“inhoud en kwaliteit van managementinformatie en
externe verslaggeving”.
• Wat betekent dit?
“Information
overload”
Voorbeeld gebrekkige managementinformatie
Wat ging er mis in Polen en Duitsland?
In Polen bleek sprake van fraude en verkeerde
informatie over schuldposities Ook bleken bepaalde
projecten er veel slechter voor te staan dan gedacht.
Ook in Duitsland kwamen grote misstanden aan het licht, waaronder een
dubbele boekhouding, het doorschuiven van verliezen en het
achterhouden van informatie over tegenvallers bij projecten.
In Duitsland lopen inmiddels verschillende (strafrechtelijke) onderzoeken.
Oud-Imtechbazen zijn onder meer verdacht van omkoping en
boekhoudfraude. Verder stapelen de bewijzen van een illegaal kartel in de
installatiebranche, met Imtech als een van de gangmakers, zich op.
Meer recent:
• Wirecard
• Toeslagenaffaire
• Notulen ministerraad
Managementinformatie

• Managementinformatie is:
“Informatie die inzicht geeft in de ontwikkeling en prestaties
van processen, mensen, middelen, kapitaal en kennis om de
organisatie te beheersen, bij te sturen en te ontwikkelen”

• Randvoorwaarden managementinformatie:
– betrouwbaar, relevant, tijdig, specifiek, beschikbaar,
meetbaar en vergelijkbaar
Terugkoppelingsvraag

Waarom moet managementinformatie vergelijkbaar zijn?

Wat weten jullie al over managementinformatie?

• Project 1/3: onder meer H12, H13 en H14 uit het

basisboek BE

• Project 1/3: onder meer H6, H7, H8, H9 en H10 uit het
basisboek BE plus reader eigen vermogen
Wat weten jullie nog vanuit Project 1/3?
• Vaste en variabele kosten
• Break-even analyse
• Hefboomwerking van de kostenstructuur
• Integrale kostprijs en normale bezetting
• Direct costing en absorption costing
• Economische levensduur
• Directe en indirecte kosten
• Toerekening van indirecte kosten: deelcalculatie,
equivalentiecijfermethode, opslagmethoden, kostenplaatsenmethode
• Veiligheidsmarge en procentuele winstmarge
Terugkoppelingsvraag

Hoe wordt de integrale kostprijs berekend?

Wat weten jullie nog vanuit Project 1/3?

• Beoordeling investeringsprojecten (TVP, GBR, NCW, IR)

• Werkkapitaalbeheer
• Eigen vermogen
• Vreemd vermogen
• Beoordeling van de financiële structuur
(BWK,NWK,CR,QR,DR,EQ,HR,RTV,RVV,REV)
Terugkoppelingsvraag

Hoe wordt nettowerkkapitaal berekend?

Waarom wil je nettowerkkapitaal weten?

Rekenvraagstuk
Voor het komende jaar is begroot:
Totale vaste kosten € 400.000
Totale verwachte variabele kosten € 270.000
Normale productie en afzet 20.000 stuks
Verwachte productie en afzet 24.000 stuks
Verkoopprijs € 50 per product
a. Bereken de integrale kostprijs per product (absorption costing)
b. Bereken voor het komend jaar de verwachte totale omzet
c. Bereken voor dat jaar de in totaal verwachte kosten
d. Welke winst kan voor het komend jaar worden begroot?
e. Splits de bij d berekende winst in een transactie- en een
bezettingsresultaat
Theorie: Absorption costing (integrale kostprijs)
Kosten per eenheid =kostprijs = Totale kosten
Productieomvang

Welke productieomvang?

Werkelijke productie

• Kostprijs pas achteraf te bepalen en verandert bij toe-

of afname productieomvang

Begrote productie

• Kostprijs verandert bij toe- of afname productieomvang

Normale productie

• Kostprijs onafhankelijk van werkelijke/begrote

productieomvang
Theorie: Integrale kostprijs
Integrale kostprijs:
Totale kosten per eenheid bij de normale bezetting

Normale bezetting:
Gemiddelde verwachte bezetting van de productiecapaciteit in de komende jaren

Integrale kostprijs = Totale vaste en variabele kosten bij de normale bezetting

Normale bezetting

Of in geval van proportioneel variabele kosten:

Vaste kosten Variabele kosten

Normale bezetting (Verwachte) werkelijke bezetting
Antwoord rekenvraagstuk: Kostprijs
Vaste kosten Variabele kosten
a) Kostprijs 
Normale bezetting (Verwachte) werkelijke bezetting
= V/W + C/N
V = Totale variabele kosten bij begrote bezetting
W = Begrote bezetting
C = Totale vaste kosten
N = Normale bezetting
= € 11,25 + € 20 = € 31,25
Antwoord rekenvraagstuk: Verwachte Omzet

b) Verwachte omzet
=Q*P
Q = Aantal
P = Prijs
= 24.000 * € 50 = € 1.200.000
Antwoord rekenvraagstuk: Verwachte totale kosten

c) Verwachte totale kosten

=C+V
C = Totale vaste kosten
V = Totale variabele kosten
= € 400.000 + € 270.000 = € 670.000
Antwoord rekenvraagstuk: Verwachte winst

d) Verwachte winst
= Verwachte omzet – Verwachte kosten
= € 1.200.000 - € 670.000 = €530.000
Antwoord: Transactie- en bezettingsresultaat
e) Transactieresultaat
= afzet * (verkoopprijs – kostprijs)
= 24.000 * (€ 50 - € 31,25)
= € 450.000
Bezettingsresultaat
= (Verwachte bezetting – Normale bezetting) * tarief vaste kosten
= (24.000-20.000) * € 20 = € 80.000
Totaal resultaat = Transactieresultaat + Bezettingsresultaat
= €450.000 + €80.000 = €530.000
Belangrijke methoden van kostencalulaties

Een aantal methoden worden nu eruit gelicht:

• Direct costing
• Absorption costing
Direct costing
Kostencalculatie waarbij uitsluitend de variabele kosten
aan de producten worden toegerekend

Variabele kosten  Productkosten

Vaste kosten  Periodekosten

Essentie

• Vaste kosten zijn capaciteitskosten, die

ten laste moeten komen van de periode
waarin de capaciteit beschikbaar is.
Direct costing

• Rekent aan de opbrengsten de variabele kosten toe

• Onderscheidt géén bezettingsresultaat

derhalve:
Bedrijfsresultaat = omzet - variabele kosten - vaste kosten
Absorption costing (integrale kostprijs)
Kosten per eenheid = kostprijs = Totale kosten
Productieomvang

Welke productieomvang?
Werkelijke productie

• Kostprijs pas achteraf te bepalen en verandert bij toe-

of afname productieomvang

Begrote productie

• Kostprijs verandert bij toe- of afname productieomvang

Normale productie

• Kostprijs onafhankelijk van werkelijke/begrote

productieomvang
Absorption costing

• Rekent aan de omzet de integrale kostprijs toe

• Onderscheidt dus wel een bezettingsresultaat

• derhalve:
– bedrijfsresultaat = transactieresultaat + bezettingsresultaat
= omzet - kostprijs omzet + bezettingsresultaat
Integrale kostprijs
Integrale kostprijs:
Totale kosten per eenheid bij de normale bezetting

Normale bezetting:
Gemiddelde verwachte bezetting van de productiecapaciteit in
de komende jaren

Totale vaste en variabele kosten bij de normale bezetting

Integrale kostprijs =
Normale bezetting

Of in geval van proportioneel variabele kosten:

Vaste kosten Variabele kosten


Normale bezetting (Verwachte) werkelijke bezetting
AC en DC

Er ontstaan verschillen in resultaat tussen AC en DC

ingeval van voorraadmutaties.
Waarom ontstaan er dan verschillen?
Terugkoppelingsvraag

Als de voorraad toeneemt, is de winst dan bij AC of bij DC

groter?
Vergelijking absorption costing en direct costing
Voorraadtoename:
winst absorption costing > winst direct costing

→ Oorzaak:
Een deel van de vaste kosten komt niet ten laste van de periode waarin de productie plaatsvindt,
maar wordt (via de voorraadtoename) pas ten laste gebracht van de winst van de periode waarin de
verkoop plaatsvindt.

Voorraadafname:
winst absorption costing < winst direct costing

www.basisboekbe.noordhoff.nl 34
Voorbeeld verschil AC en DC
Alle getallen in €
Constante kosten 100.000 Normale productie 10.000
Variabele kosten 550.000 Werkelijke productie 10.000
Verkoopprijs 100 Werkelijke verkoop 9.000
Winst volgens AC Winst volgens DC
Omzet 900.000 Omzet 900.000
Kostprijs omzet 585.000 Kostprijs omzet 495.000
Transactieresultaat 315.000 Dekkingsbijdrage 405.000
Bezettingsresultaat* 0 Vaste kosten 100.000
Winst 315.000 Winst 305.000

* 0 omdat werkelijke en normale productie gelijk zijn.

Rekenvoorbeeld HIV-remmers AC/DC
Een fabriek produceert alleen HIV-remmers met bijbehorende kosten:
• Afschrijvingskosten van de machine € 100.000 / 10 jaar = € 10.000,- per jaar
• Huur van de fabriek € 5.000,- per jaar
• Verzekeringen en elektriciteit € 1.000,- per jaar
Deze € 16.000 aan kosten zijn constant/vast.

• Loonkosten € 1,- per stuk

• Grondstoffen € 2,- per stuk
We veronderstellen dat deze kosten variabel zijn. Ook het loon is op stuk basis. Als je niet
produceert heb je deze kosten niet.
Deze kosten zijn recht evenredig variabel.
De gemiddelde productie en afzet over de afgelopen 5 jaar bedroeg 16.000 stuks per jaar
en wordt als normaal gezien (N)
• Dit jaar verwachten ze een productie en afzet van 15.000 stuks (W). Verkoopprijs is €5,-.
Vragen bij het rekenvoorbeeld HIV-remmers

• Bereken de integrale kostprijs op basis van absorption

costing.
• Is er een bezettingsresultaat? Zo ja, bereken deze.
• Hoeveel is de winst bij een verkoopprijs van €5?
• Hoeveel is de kostprijs bij direct costing?
• Wat is de dekkingsbijdrage bij direct costing?
• Hoeveel is de winst bij direct costing?
Welke kennis is nodig bij het tentamen?

• Het tentamen Financiën bij P8 bestaat enkel uit open

vragen.
– Deze open vragen hebben betrekking op een aantal
vraagstukken.
– Bij de open vragen zijn zowel rekenvragen als
inzichtvragen.
– Kennis van de relevante methoden/technieken is dus
onontbeerlijk om de vragen goed te kunnen
beantwoorden.
Einde….

Bedankt voor jullie aandacht en tot

de volgende bijeenkomst!