PROTETİK DİŞ

TEDAVİSİNDE METALLER
Dr. Habibe Öztürk Ulusoy
2
 SAF METAL
Dişhekimliğinde fiziksel özelliklerinin yetersizliği
nedeniyle
(yumuşak, sert, korozyona dayanıksız) saf metal
kullanımı sınırlıdır.
 ALAŞIM NEDİR?

• Kullanılacak metalin fiziksel özellikleri düzeltmek için başka

elementler eklenmesidir.
• İki veya daha fazla metalik elementin erime derecelerinden
yüksek bir sıcaklıkta eriterek elde edilir.
• Elde edilen malzeme yine metal karakterli malzeme olur.
• Alaşımlar karışıma giren metallerin özelliklerinden farklı
özellikler gösterirler.
 NEDEN ALAŞIM

Alaşımlar, uygulamaların gerektirdiği fiziksel özelliklere

sahip malzemelerin üretilmesini sağlar.

Yüksek sıcaklıklar, aşınma, kimyasal etkiler, metal

yorgunluğu vb. gibi her türlü etkilere saf metallerin
yetersiz kaldığı durumlarda, gerekli olan özellikleri
sağlayan niteliklerde alaşımlar üretilebilir.
DİŞ HEKİMLİĞİ ALAŞIMLARINDA ARANAN
ÖZELLİKLER

✓ Dökülebilirlik
✓ Lehimlenebilirlik
✓ Uyum hassasiyeti
✓ Mekanik dayanım
✓ Korozyon direnci
✓ Biyouyumluluk
6
SERAMİK ALAŞIMLARI İÇİN MEKANİK VE FİZİKSEL ÖZELLİKLERİN
DENTAL ANLAMI

1. ELASTİKİYET MODÜLÜ

2. AKMA DAYANIMI

3. SERTLİK

4. YÜKSEK SICAKLIKLARDA DEFORMASYON ve DİSTORSİYON

 SERAMİK ALAŞIMLAR İÇİN MEKANİK VE FİZİKSEL
ÖZELLİKLERİN DENTAL ANLAMI

1. ELASTİKİYET MODÜLÜ

• Elastiklik modülü (elastisite modülü, Young modülü):

Malzemenin kuvvet altında elastik şekil değiştirmesinin ölçüsüdür. Tanımı gereği;
birim kesit alanına sahip bir malzemede (genellikle 1 mm2), birim boyu bir kat arttırmak için
(örneğin 1 metrelik teli 2 metre yapmak için) uygulanması gerekli kuvveti gösterir.

ELASTİKİYET MODÜLÜ SERTLİK

Uzun boşluklu sabit protezlerde çiğneme kuvvetlerinin etkisiyle gerilme ve sıkışma yani eğilme
sapmasını azaltmak için yüksek elastik modülü olan alaşımlar seçilmelidir.

PORSELEN KIRILMASI
 SERAMİK ALAŞIMLAR İÇİN MEKANİK VE FİZİKSEL
ÖZELLİKLERİN DENTAL ANLAMI
2. AKMA DAYANIMI

Malzemenin plastik şekil değiştirmeye başladığı gerilme değerine “akma dayanımı” adı verilir.

AKMA DAYANIMI ÇİĞNEME KUVVETLERİNE BAĞLI KALICI ŞEKİL

DEĞİŞİMİNE KARŞI DİRENÇ

Laboratuvarda ve klinikte işlenebilirliği zorlaştırabilir !

PORSELEN KIRILMASI
 SERAMİK ALAŞIMLAR İÇİN MEKANİK VE FİZİKSEL
ÖZELLİKLERİN DENTAL ANLAMI
3. SERTLİK

• Vickers Sertlik Değeri (Numarası)

Mekanik girinti veya aşınmanın neden olduğu lokalize plastik deformasyona karşı
direncin bir ölçüsüdür .

Yüksek sertlik değerleri döjküm restorasyonun bitim işlemlerinde özellikle tesviye zorluğuna
neden olabilir.
 SERAMİK ALAŞIMLAR İÇİN MEKANİK VE FİZİKSEL
ÖZELLİKLERİN DENTAL ANLAMI
4. YÜKSEK SICAKLIKTA DEFORMASYON VE DİSTORSİYON

• Porselen pişirme döngülerine bağlı boyutsal değişimler

Metal alaşımının ısısal genleşme katsayısı kullanılacak porselen ile uyumlu olmalıdır.
 SERAMİK ALAŞIMLAR İÇİN BİYOLOJİK
ÖZELLİKLERİN DENTAL ANLAMI
• Ağız içinde kullanılan alaşımların allerjenite,
toksisite ve karsinojenite gibi özellikler açısından
detaylı incelenmeleri gerekir.
✓ Metal iyonları hücre metabolizmasını
✓ Yüksek altın içeren soy metal alaşımları bozabilir ve enflamatuar cevabın
biyolojik olarak en yüksek uyumluluğa oluşmasında görev alan sitokinler gibi
sahiptir. maddelerin salınımını etkileyebilir.
X Nikel, krom, kobalt, bakır: biyolojik yönden
olumsuz ve alerjik reaksiyona sebep olur. ✓ Alaşımların bakteriyel tutunumları
değerlendirildiğinde bakır ve gümüş
• Alaşımların yapısında kullanılan elementlerden içerenlerin antimikrobiyal olarak daha
berilyum, kontrol edilmediği zaman potansiyel aktif olduğunu bulunmuştur.
olarak toksisite gösterir. Kanserojen özellik taşır.
14
PATCH TESTİ (YAMA TESTİ)

Tatuaj
 • Nikel
Allerjisi

• pH değişimlerine
Metal hassas bir
metaldir ve asidik
ALLERJİSİ ortamda iyon
salınımı yapar.

• Ağızda metalik tat

• Xerostomia, paladyum
ve nikel hassasiyeti ile
yakından ilişkilidir.

• Tükürük bir yandan

korozyonu
kolaylaştırırken bir
yandan da oral bariyer
görevi görür.
 DİŞHEKİMLİĞİNDE MEVCUT METAL ALAŞIM
SİSTEMLERİ
• Soy metal içeriklerine göre;
SOY METAL
YARI SOY METAL
BAZ METAL
SOY ? • Maliyetlerine göre;
➢ Elektrokimyasal bir
tanım DEĞERLİ
YARI DEĞERLİ
➢ Nemli ortamda DEĞERSİZ
aşınmaya ve
yükseltgenmeye • Fiziksel özelliklerine göre;
(oksidasyon) dirençli
TİP I - IV
➢ metalin korozyon
direncini arttırır
 AMERİKAN DİŞHEKİMLERİ BİRLİĞİ (ADA)
REVİZE SABİT PROTEZ ALAŞIM
SINIFLANDIRMA SİSTEMİ
SINIFLAMA GERKSİNİM*
YÜKSEK-SOY ALAŞIMLAR Soy metal içeriği ≥%60 (altın +platin grubu
metal) ve altın ≥40
TİTANYUM VE TİTANYUM ALAŞIMLARI Titanyum ≥%85
SOY ALAŞIMLAR Soy metal içeriği ≥%25 (altın +platin grubu
metal)
AĞIRLIKLI OLARAK BAZ ALAŞIMLAR Soy metal içeriği <%25 (altın +platin grubu
metal)

* Platin grubu metalleri; platin, palladyum, rodyum, irridyum, osmiyum ve rutenyum

SINIFLAMA
YÜKSEK-SOY ALAŞIMLAR
* Platin grubu metalleri; platin, palladyum, rodyum, irridyum, osmiyum ve rutenyum
Altın-Platin-Palladyum (Au-Pt-
Pd)
• Altın korozyona karşı direnç
sağlar.
• Platin ve palladyum sertliği
arttırır, erime derecesini
yükseltir, metali beyazlatır.
• Metal oksit oluşturmak için
Fe-Pt, Sn ve In ilave
edilmiştir.
• Aşınma direnci yüksek
• Sıcaklığa bağlı boyutsal
deformasyonları fazla
GERKSİNİM*
Soy metal içeriği ≥%60 (altın +platin grubu
metal) ve altın ≥40
Altın-Palladyum-Gümüş (Au- Altın-Palladyum (Au-Pd)
Pd-Ag)
• Altın oranı %50’ye • Mükemmel mekanik
düşürülmüş özellikler
• Palladiyum ve Gümüş oranı
arttırılmış.
• Metal oksit oluşturmak için • Yeşil renk değişikliği olmaz.
Sn ve In ilave edilmiştir.
• Mükemmel mekanik • Yüksek sıcaklıklarda
özellikler ve porselen deformasyona dirençli
bağlantısı
• Yeşil renk değişikliği • Yüksek akma dayanımı ve
Gümüş atomlarının porselen içine
difüzyonundan kaynaklanır.
elastiklik modülüsü
SINIFLAMA
SOY ALAŞIMLAR
* Platin grubu metalleri; platin, palladyum, rodyum, irridyum, osmiyum ve rutenyum
Palladyum-Gümüş (Pd-Ag)
✓ Altın içeriği azaltılmış
✓ Palladyum ve Gümüş arttırılmış
✓ Palladyum-gümüş
kombinasyonu korozyona
dirençlidir.
✓ Au-Pd-Ag ve Au-Pd
alaşımlarına benzer akma
dayanımı, elastik modül ve
düşük yoğunluktadır.
✓ Porselen yeşillenmesi ve fırın
kontaminasyonu
✓ Döküm porözitesine karşı
mükemmel tolerans
GERKSİNİM*
Soy metal içeriği ≥%25 (altın +platin grubu
metal)
Palladyum-Bakır-Galyum (Pd-Cu- Palladyum-Galyum (Pd-Ga)
Ga)
✓ %70’den fazla Palladyum ✓ Pd-Cu-Ga’a göre daha az sert
✓ Palladyum (1555°C) ✓ Mekanik olarak Pd-Ag
✓ Gümüş (30°C) alaşımına benzer
✓ Altın teknolojilerinin
kullanılabildiği bir soy alaşım
✓ Çok gözlü şaloma
✓ Özel seramik potalar
✓ Karbonsuz revetman (Porselen
bağlantısı için)
✓ Mineden daha sert
✓ İşlenebilirliği zor
SINIFLAMA GERKSİNİM*
AĞIRLIKLI OLARAK BAZ ALAŞIMLAR Soy metal içeriği <%25 (altın +platin grubu
metal)
* Platin grubu metalleri; platin, palladyum, rodyum, irridyum, osmiyum ve rutenyum

Nikel-Krom Kobalt-Krom (Co-Cr)

(Ni-Cr)
❖ Elastik modülleri soy metallerden yüksek, ❖ Ni-Cr’a sağlıklı bir alternatif
esnekliği daha az
❖ Uzun köprüler için çok uygun ❖ Ni-Cr’a göre daha sert

❖ Mükemmel dökülebilirlik

❖ %2 Berilyum erime aralığını düşürür, viskoziteyi

düşürür ve dökülebilirliği arttırır.
❖ Direnci arttırır ve oksit tabakasının kalınlığını
arttırır (-).
SINIFLAMA GERKSİNİM*
TİTANYUM VE TİTANYUM ALAŞIMLARI Titanyum ≥%85

Titanyum (Ti) Titanyum Alaşımları

➢ TiO2 ➢ %90 Ti içerir.
➢ Mükemmel biyo uyum ve ➢ Ti-6Al-4V: %6 Alüminyum ve %4
korozyona direnç Vanadyum içerir
➢ Ucuz ve hafif ➢ Dökümü zor*
➢ Saf titanyum %1 yabancı madde
içerebilir.
➢ Grade 4 (Sınıf 4) Titanyum
➢ Dökümü zor*

* Dökümü zordur fakat CAD-CAM ile işlenebilir.

* Ti ile seramik bağlantısı mümkündür fakat özel porselen kullanımını gerektirir.
Tip І (yumuşak): Oklüzal inley ALAŞIMLARIN ISO SINIFLANDIRILMASI
Tip ІІ (orta): İnley, Onley

Tip ІІІ (sert): Kron ve kısa köprüler

Tip ІV (extra sert): Hareketli bölümlü protez iskeleti ve uzun köprüler 21

 ALAŞIMLARDAKİ İLAVE ELEMENTLER ve İŞLEVLERİ

• Krom: Korozyon direnci sağlar fakat %30 dan fazla olursa kırılganlaşır.
• Kobalt ve/veya Nikel: Dayanımı, sertliği ve modülüsü artırır.
• Molibden: ( % 3-6) güçlendirici etki yapar.
• Berilyum: (%1-2) Ergime noktasını 100o C kadar düşürür. Çok zararlı
• Silikon ve Manganez: Akışkanlığı ve dökülebilirliği arttırır.
• Bakır: Sertliği artırır
• Gümüş: Sertliği artırır ve rengi açar.
• Nikel: Sertliği artırır.
• Kalay: Akışkanlığı artırır.
• Çinko: Oksitlenmeyi azaltır. 21
 METAL
1) Dayanım ve rijitlik
DESTEKLİ
2) Yüksek ergime sıcaklığı
PORSELENLERDE
3) Porselenin deforme olmaması
KULLANILAN
4)Porselen rengi üzerine etkisinin
ALAŞIMLARIN olmaması

SAHİP OLMASI 5) Porselene güçlü bağlantı

GEREKEN 6) Porselene benzer genleşme

katsayısı
ÖZELLİKLER
2016 DUS
• Aşağıdakilerden hangisi öncelikle dental implant
• materyali olarak kullanılmaktadır?
• A) Polimerik malzemeler
• B) Kıymetli metaller
• C) Seramikler
• D) Titanyum ve titanyum alaşımları
• E) Krom-kobalt alaşımları
2014 DUS
• Aşağıdaki restorasyon tiplerinden hangisinde, kavite
• preparasyonu sırasında, kaviteyi çevreleyen tüm
• mine kenarlarına yaklaşık 40° açıyla bizotaj
• uygulanır?
• A) Sınıf II kompozit restorasyon
• B) Sınıf II amalgam restorasyon
• C) Sınıf II seramik inley restorasyon
• D) Sınıf II kompozit inley restorasyon
• E) Sınıf II altın alaşımlı döküm inley restorasyon