# Malzeme Bilgisi #
muhendisigi
Malzeme:
Malzeme, ihtiyaçlarımızı karşılamak ve belli bir
amacı gerçekleştirmek için kullanılan her türlü maddeye
malzeme denir.
Atom:
Nötron ve protonlardan oluşan bir çekirdek ve
çekirdeğin etrafında dönen elektronlardan meydana gelen
maddenin en küçük birimidir.
Element:
Aynı cins atomlardan meydana gelen ve her
noktasında aynı özellikleri taşıyan saf maddedir.
Bileşik:
İki veya daha fazla elementin kimyasal bir tepkime ile
birleşerek oluşturduğu maddedir.
Karışım:
İki veya daha fazla elementin homojen veya heterojen
olarak karıştırılması sonucunda meydana gelen maddedir.
Saf madde:
Bütün özellikleri her noktasında aynı olan maddedir.
Saf madde element, karışım veya bileşik şeklinde olabilir.
Organik madde:
Genellikle karbonun diğer elementlerle yaptığı
bileşiklerdir.
İnorganik madde:
Genellikle karbon dışındaki elementlerin yaptığı
bileşiklerdir.
* Malzeme biliminin temel amacı, malzemelerin iç yapısını
tanıtmak, iç yapılar ile özellikler arasında bağıntılar
araştırmak, bu şekilde geliştirilen temel ilkeler ve
kavramlar ışığında uygulamada kullanılan malzeme
türlerini sınıflandırarak özelliklerini incelemektir.
# Malzemelerin Sınıflandırılması #
Katı Malzemeler:
-Seramikler
-Polimerler
-Metaller
-Kompozitler
İleri Malzemeler:
-Yarı-iletkenler
-Nano-malzemeler
-Biyo-malzemeler
-Akıllı malzemeler
@malzeme.muhendisligi
# Malzemenin Yapısı & Özellikleri #
Malzemelerin yapısı; ana vurgusu, çeşitli metallerin
mikro ve makro yapısını anlamak ve kontrol etmek
olmakla beraber, öncelikle atomik ve kristal yapıları
anlayıp, tanımlamak gerekir. Atomik yapı, atomların bir
arada tutulmasını sağlayan bağlanma şeklini etkilemektedir.
Bu etki malzemelerin metaller, seramikler ve polimerler
olarak sınıflandırılmasına yardımcı olur.
Atomlar arası bağlar: metalik bağ, iyonik bağ,
kovalent bağ, vanderwaals bağ.
@malzeme.
Metalik Bağ:
Metalik bağ, esas olarak metaller arasındaki, bir ya da
daha çok atomu bir arada tutan bir kimyasal bağ türüdür.
İyonik Bağ:
İyonik bağ, zıt yüklü iyonlar arasındaki elektrostatik
kuvvetlere dayanan bir kimyasal bağ türüdür.
Kovalent Bağ:
Kovalent bağ, iki atom arasında, bir veya daha fazla
elektronun paylaşılmasıyla karakterize edilen kimyasal
bağın bir tanımıdır.
Vanderwaals Bağ:
Van der Waals kuvvetleri, moleküller arasındaki
etkileşimlerden kaynaklanan zayıf çekim kuvvetleridir.
# METALLER #
Mühendislikte kullanılan malzemelerin önemli bir
kısmı metaller ve bu metallerin alaşımlarıdır. Bu gruptaki
malzemeler demir, alüminyum, bakır, titanyum, altın ve
nikel gibi bir ya da daha fazla metal elementinden ve
genellikle nispeten az miktarda karbon, azot ve oksijen gibi
metal olmayan elementlerden oluşur. Metaller ve
alaşımlarda atomlar oldukça düzenli dizilirler ve metallerin
yoğunlukları seramiklere ve polimerlere oranla daha
yüksektir. Metallerin karakteristik özelliklerini başlıklar
altında toplamak mümkündür:
 * Kristal yapıdadırlar.
 * Dayanımları yüksektir.
 * Toklukları yüksektir, yani kırılgan değillerdir.
 * Kolay şekillendirilebilirler.
 * Basma dayanımları, çekme dayanımlarına yaklaşık
eşittir.
 * Korozyon dayanımı genellikle düşüktür.
 * Yüksek elektrik ve ısı iletkenlikleri vardır.
 * Parlak görünüşe sahiptirler.
 * Isıl işlem, mekanik işlem ve alaşımlama ile
güçlendirilebilirler.
 * Aynı zamanda sünekliklerini korudukları için
deformasyon ile şekillendirilebilirler.
Metal ve alaşımlarının örnek uygulama alanları:
Metaller genellikle iki grup olarak ele alınırlar:
1- Demir Esaslı Metal ve Alaşımları
(dökme demir ve çelikler)
2- Demir Dışı Metal ve Alaşımları
(magnezyum, alüminyum, bakır, titanyum, çinko ve
alaşımları...)
 @malzeme.muhendisligi
# SERAMİKLER #
Seramikler, metal+metal olmayan bir elementten
(C,N,O veya S) oluşmaktadır. (Örneğin, alüminyum bir
metaldir ancak bunun oksidi olan Al2O3 seramiktir.)
Mekanik özellikler açısından seramik malzemeler,
metallerle karşılaşırılabilir derecede yüksek rijitliğe ve
dayanıma sahiptirler. Tipik olarak sertlikleri de yüksektir.
Bunun yanında seramikler son derece gevrek özellik
gösterdikleri ve kırılmaya oldukça yatkın oldukları
bilinmektedir. Seramik malzemeler alanında bu
malzemelerin gevreklerinin giderilmesine ve kırılma
tokluklarının arttırılmasına yönelik çalışmalar yapılmakta.
Seramiklerin karakteristik özellikleri şu şekilde
özetlenebilir:
 * Dayanımları yüksektir ancak gevrek malzemelerdir
ve kırılma toklukları düşüktür.
 * Erime sıcaklıkları yüksektir, ısıya dayanıklı
refrakter malzeme olarak kullanılırlar (soba, ocak ve
fırınlarda).
 * Birçok ortamda kimyasal olarak kararlıdır.
 * Çekme dayanımları düşük, basma dayanımları
yüksektir.
 * Optik özellikleri açısından saydam, yarı saydam ve
opak özellik sergileyebilirler.
 * Süneklikleri düşük olduğundan yapı ve yük taşıma
uygulamalarında metallerden daha az kullanılırlar.
Seramiklerin örnek uygulama alanları:
# CAMLAR #
Kristalin olmayan “amorf” katılardır. Cam ile seramik
arasındaki temel fark, seramiklerin kristal yapıya
olmalarıdır. Bilindiği gibi malzemelerin yapıları, atomların
bağ kuvvetleri yardımıyla bir araya gelerek uzayda
dizilmeleri sonucu oluşur. Bu diziliş düzenli ise kristal,
düzensiz ile amorf olarak adlandırılır.
@malzeme.muhendisligi
Camların büyük çoğunluğu silikatlardan
oluşmaktadırlar, ancak bileşimlerinde başka oksitler
de bulunmaktadır. (Örneğin, pencere camlarında %72
SiO2 ‘nin yanı sıra başta başta Na2O ve CaO olmak
üzere diğer oksitler bulunmaktadır.) Camların
karakteristik özellikleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
 * Dayanımları yüksektir, ancak gevrek ve
kırılgandırlar.
 * Çekme dayanımları düşük, basma dayanımları
yüksektir.
 * Kimyasal tarafsızlık (inert) gibi önemli özellikleri
vardır.
 * Saydam türleri vardır.
 * Seramikten farklı olarak yüksek sıcaklıkta
yumuşatılarak veya eritilerek şekil verilebilirdirler.
Bazı cam türleri şekillendirme işlemleri sonrası amorf
durumdan kristal duruma geçebilirler, buna seramik cam
denir. Bu malzemeye camsı durumda kolaylıkla biçim
verildikten sonra, kristalleştirerek seramiklerin üstün
mekanik özelliklerini kazandırılır.
Camların örnek uygulama alanları:
Soda-kireç ve borsilika camlar şişe ve fırın kabı olarak
kullanılırlar (örneğin borcam).
# POLİMERLER #
Polimerler genellikle petrol türevi ürünlerden elde
edilen malzemelerdir. Yapılarında genelde C, H, O, N, S
bulunur. Plastikler, kimyasal yönden polimerler grubuna
dahildirler. Bu gruba giren malzemelerin yapısı, merlerin
birleşerek uzun bir zincir oluşturması (polimer) ve bu uzun
zincirler birbirlerine zayıf ikincil bağlar, veya güçlü çapraz
bağlar ile bağlanması ile oluşur. Birçok önemli polimer
hidrojen ve karbon esaslıdır. Diğerleri oksijen (akrilikler),
nitrojen (naylonlar), flor (fluoroplastikler) ve silisyum
(silikonlar) içerirler.
@malzeme.muhendisligi
Polimerlerin karakteristik özelliklerini özetlersek: nispeten yüksektir, polimer ise esnektir. Bu sayede cam
elyaf nispeten yüksek dayanım ve rijitiğe aynı zamanda da
 * Sünek, hafif ve ucuz malzemelerdir. esnekliğe sahip olur. Ayrıca yoğunluğu da düşüktür.
 * Yapılarındaki bağların karakteri nedeniyle
dayanımları düşüktür. Kompozit malzemelerin uygulama alanları:
 * İkincil bağlar içeren türleri kolay
şekillendirilebilirler, düşük sıcaklıkta yumuşarlar ve
erirler. Bu dezavantaj kullanımlarını kısıtlamaktadır.
 * Elektriği iletmezler, yalıtkandırlar.
 * Bazıları 200 °C üstünde mukavemetlerini korurlar.
 * Bu malzemeler tipik olarak düşük yoğunluğa
sahiptirler.

Polimerlerin örnek uygulama alanları:

@malzeme.muhendisligi

# YARI-İLETKENLER #

Yarı iletken malzemeler ne iyi bir iletken, ne de tam

bir yalıtkandır.
Normal anlarında yalıtkan malzeme olarak görev
yapan yarı iletkenler, herhangi bir dış etki meydana
geldiğinde bir anda iletken malzeme gibi davranır ve
üzerinden rahatlıkla elektrik akımı geçmesine izin verir.
Yarı iletken malzemenin iletkenliğe geçmesine sebep olan
dış etkiler, ısı, ışık, manyetik etki ve ya elektriksel
gerilim olabilir. Malzemeye etkiyen kuvvetler ortadan
Bazı sınırlamalara rağmen polimer malzemeler yaygın
kalktığı anda, malzeme tekrardan yalıtkan haline geri döner.
olarak kullanılırlar. Son yıllarda bu malzemelerin
İşte bu özellikleri nedeniyle, elektronikte çok yoğun olarak
dayanımlarının ve rijitliklerinin artırılmasına yönelik
kullanılmaktadır.
önemli gelişmeler sağlandığından, mühendislik
Çipler, işlemciler, transistörler gibi elemanların
uygulamalarında kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır.
üretiminde kullanılır. Silisyum ve germanyum en yaygın
kullanılan yarı iletkenlerdir.
# KOMPOZİTLER # Atomsal bağlar bakımından yapılan sınıflandırmada
bu malzemeler, yukarıdaki dört gruba da girmez.
İstenen amaç için tek başlarına uygun olmayan farklı (seramik,metal,polimer,kompozit) Yarıiletkenlerde
iki veya daha fazla malzemeyi istenen özellikleri kimyasal bileşimin hassas kontrolü ile elektronik özellikler
sağlayacak şekilde belirli şartlar ve oranlarda fiziksel kontrol edilebilir. Bu malzemeler ve geliştirilen yeni
olarak, makro yapıda bir araya getirilerek elde edilen teknolojiler sayesinde çok küçük elektronik devreler
malzemeye kompozit malzeme denir. Bu malzemelerin mümkün olur.
tasarımında bir malzemenin tek başına sergileyemeyeceği
özelliklere veya kendisini oluşturan malzemelerin en iyi
özelliklerine sahip olan bir malzemenin üretilmesi
amaçlanır.
Aynı gruba giren iki malzeme, örneğin iki farklı metal
de bir araya getirilerek kompozit oluşturulabilir, nitekim
metal saçlar yüzeylerine başka bir metal tabaka giydirilerek
(kaplanarak) korozyona karşı korunurlar.
Kompozit metal alaşımlarından farklıdır. Alaşımlama
mikro düzeydedir: kompozitte ise farklı malzemeler birbiri
içinde çözünmezler; tabaka, lif veya parçacık halinde
birlikte bulunurlar.
Metal, seramik ve polimerlerin farklı şekillerde bir
araya getirilmesi ile çok sayıda farklı kompozit malzeme
oluşturulabilir. Ayrıca ahşap ve kemik gibi doğada
kendiliğinden oluşan kompozit malzemelerde vardır.
Küçük boyutlu cam elyafların bir polimer matris
içinde bulunduğu cam elyaf yaygın kullanılan @malzeme.muhendisligi
kompozitlerden birisidir. Cam elyafın dayanımı ve rijitliği