Di ş Mor fol oj i si ve O k l üzyo n D e rs i

Konu: Üst Daimi Keser Dişler

H. Murat Aydoğdu
Doktor Öğretim Üyesi
Nuh Naci Yazgan Üniversitesi
Diş Hekimliği Fakültesi, Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı
A. Keser dişlerin ağızdaki lokalizasyonları
Orta hattın her iki yanına simetrik olarak sıralanmış 4 adet üst keser
ve 4 adet alt keser bulunur.
Üst çenede 2 santral keser (11-21), 2 lateral keser (12-22)
Alt çenede 2 santral keser (31-41), 2 lateral keser (32-42)
• Santral keserler bulundukları arkta orta hatta mezial yüzeyleri birbirine bakacak
şekilde temastadırlar.
Distal yüzeyleri ise yanlarında bulunan lateral keserlerin mezial yüzeyleri ile
temastadır.
• Lateral keserler santral keserlerin distalinde bulunur. Mezial yüzeyleri yanlarında
bulunan santral keserlerin distal yüzeyleri ile temastadır.
Distal yüzeyleri ise diğer yanlarında bulunan kanin dişlerin mezial yüzeyleri ile
temas eder.
B. Keser Dişlerin Fonksiyonları
• Üst ve alt keserler birlikte besinleri keserler
• Dil ve dudaklarla birlikte seslerin telaffuzuna (fonasyon) destek
verirler
• Dudakları destekleyerek yüz estetiğine katkıda bulunurlar
Keser dişlerin ortak özellikleri

• Sivri tüberkül uçları yoktur, düz bir kesici kenarları vardır.

• Meziodistal genişliklerine oranla insizogingival olarak daha uzun ve
dikdörtgen formundadır.
• Lingualden bakıldıklarında daha az hacimlidirler yani distal ve mezial
yüzeyler palatinale doğru birbirine yaklaşır.
• Bu sebeple insizalden bakıldıklarında lingual veya palatinal kısımları
üçgenimsi bir şekle sahiptir.
• Proksimalden bakıldığında yine üçgen şekline sahiptirler, labial
kurvatürleri dışbükey, lingual veya palatinal kurvatürleri S şeklindedir.
ÜST ORTA KESER
MAKSİLLER SANTRAL İNSİZÖR
(Dens İncisivus Permanens Medialis Superior)

• Sürme yaşı: 7-8

• Kök gelişiminin tamamlanma yaşı: 10
• Kron boyu: 11,2 mm
• Kök boyu: 13 mm
• Kron mesio-distal çapı (en geniş yerde): 8,6mm
• Kron mesio-distal çapı (servikalde): 6,4 mm
• Kron labio-palatinal çapı (en geniş yerde): 7,1 mm
• Kron labio-palatinal (servikalde): 6,3 mm
BELİRGİN ÖZELLİKLERİ

• Ağızda en göze çarpan diştir

• Keser dişlerin en büyüğüdür

• Ağızdaki en konik köklü diştir

• Genellikle normal gelişir. Nadir olarak

kısa kök veya uzun kron şeklinde
anomali görülebilir.
Labial Görünüm- Konturlar
• Mezial kurvatürü nispeten düzdür,
distali meziale göre daha fazla
dışbükeydir.

• Mezial kontur kreti insizal üçlünün

ortalarındadır.

• Distal kontur kreti daha servikaldedir,

orta üçlünün insizale yakın kısmındadır.
Labial Görünüm- Kron
• Mezioinsizal açı belirgin ve keskin,
distoinsizal açı ise daha yuvarlakça ve hafif
geniş açılıdır.

• İnsizal kenar mezialden distale doğru

servikal yönde eğim gösterir.

• Servikal çizgi kök yönüne doğru yarım

daire şeklinde eğri çizer.
Labial Görünüm- Kök
• Konik formdadır
• Apikale doğru daralma gösterir
• Kök-kron oranı 1,16’dır
Labial Görünüm- Yüzey morfolojisi
• Kron: Hafif dış bükeydir. Mine yüzeyi pürüzsüzdür. Genç dişlerde
mamelonlar görülebilir. Labialde dikey yönde üç fasial lobun
kaynaşma yerine karşılık gelen iki sığ gelişimsel çöküntü görülür.
Servikalde perikimata adı verilen çok hafif yatay çizgiler vardır.
• Kök: Labial yüzey hafif dışbükeydir.
Palatinal Görünüm- Konturlar
• Konturlar labial görünümün karşıtıdır.
Palatinal Görünüm- Yüzey morfolojisi

• Kron ve kökte proksimal yüzeyler labialden palatinale

doğru birbirine yaklaşırlar. Bu şekilde palatinal yüzey
daha dar görünür.

• Servikal çizgi kök yönünde yarım daire çizer. Hemen

insizalinde genellikle belirgin bir singulum vardır.

• Singulumun merkezi dişin uzun eksenine göre biraz

distalde kalır.
Palatinal Görünüm- Yüzey morfolojisi
• Palatinal yüzeyde insizal ve orta üçlülerin büyük
bölümünü kaplayan bir palatinal fossa vardır.

• Palatinal fossa singulum, insizal sırt ve mezial-distal

marjinal sırtlar arasında kalan çöküntü alanıdır.

• Palatinal fossa derin veya sığ olabilir. Derin fossalı

dişlere kürek biçimli keserler denir.
Palatinal Görünüm- Varyasyonlar
• Fossa derin ve pürüzsüz olabilir

• Singulumdan fossanın merkezine doğru uzanan

1-3 adet palatinal sırt bulunabilir

• Palatinal sırt yokluğunda mezial ve distal

marjinal sırtların birleştiği yerde foramen
cecum adı da verilen bir palatinal pit görülebilir.
Mezial Görünüm

• Kron genel formu üçgen biçimindedir

• İnsizal kenar ve kök ucu kök uzun

ekseni üzerindedir.
Mezial Görünüm- Konturlar
Kron labial konturu

• Servikal üçlüde belirgin olarak dışbükey

• Orta ve insizal üçlülerde hafif dışbükey

veya düze yakın

• Labial kontur kreti servikal çizginin

hemen altında
Mezial Görünüm- Konturlar
Kron palatinal konturu

• Servikal çizgiden itibaren singulum boyunca

dışbükey, singulumdan insizal sırta kadar
içbükey, insizal sırt bölgesinde hafif
dışbükeydir

• Palatinal kontur kreti singulum üzerindedir.

Mezial Görünüm- Kök

• Servikal çizgi insizal yönde kron

boyunun 1/3’ü kadar kurvatür çizer

• Servikal üçlüde en geniştir.

• Apekse doğru koni biçiminde daralır

ve künt bir apeks ile sonlanır
Distal Görünüm
• Dental arkın çizdiği eğriye uyum sağlayabilmek için çoğu diş kronu
gibi hafifçe üst keser dişler de hafifçe distopalatinale dönüktür.
• Servikal çizginin kurvatürü mezialden daha azdır.

Mezial Distal
İnsizal Görünüm
• Genel form olarak üçgen biçimindedir

• Diş labialden palatinale doğru daralır

M D
• Meziodistal boyut labiolingual
boyuttan daha uzundur
İnsizal Görünüm- Konturlar

• Labial kontur hafif dışbükeydir,

bazen düz olabilir.

• Distoinsizal köşe palatinal yönde

hafif eğimlidir
İnsizal Görünüm- Konturlar
Palatinal kontur:

• Singulum biraz distalde konumlandığından mezial marjinal sırt distalden

daha uzundur

• İnsizal sırt labiopalatinal olarak ortalanmıştır

ÜST YAN KESER
MAKSİLLER LATERAL İNSİZÖR
(Dens İncisivus Permanens Lateralis Superior)

• Sürme yaşı: 8-9

• Kök gelişiminin tamamlanma yaşı: 11
• Kron boyu: 9,8 mm
• Kök boyu: 13,4 mm
• Kron mesio-distal çapı (en geniş yerde): 6,6mm
• Kron mesio-distal çapı (servikalde): 4,7 mm
• Kron labio-palatinal çapı (en geniş yerde): 6,2 mm
• Kron labio-palatinal (servikalde): 5,8 mm
BELİRGİN ÖZELLİKLERİ
• Üst orta keserlere benzerler

• Fonksiyon olarak üst orta keserlere yardımcıdırlar

• Kök boyu dışında tüm boyutları orta keserlerden

küçüktür.

• Kökleri orta keserlerden daha silindiriktir.

• Sıklıkla gelişim bozukluğu gösterebilir. 3. molardan

sonra en fazla sapkınlık gösteren dişlerdir.
Lateral • Kama biçimli yan keserler (Meziolabial ve distolabial lobların gelişmemesi
kesicilerde en sık sonucu).
• Singulumun bir parçası olarak geniş, sivri ve gelişmiş bir tüberkül bulunabilir.
rastlanan şekil • Singulumdan köke uzanan derin bir gelişimsel oluk bulunabilir.
bozuklukları
Lateral • Lingual fossada derin pit bulunabilir.
• Kökler eğri olabilir.
kesicilerde en sık
• Kron şekli bozuk olabilir.
rastlanan şekil • Üst yan keserler hiç oluşmayabilir. Konjenital eksikliğin en fazla görüldüğü
bozuklukları diştir.
Labial Görünüm- Konturlar

• Orta keserlere göre kron konturları daha

yuvarlaktır. Boyutlar daha küçüktür.

• Kesici kenar düz değil hafif dışbükeydir.

• Mezio ve distoinsizal köşeler daha

yuvarlaktır.
Labial Görünüm- Kron
• Mezial kontur orta keserlere benzer ve
mezial kontur kreti orta üçlüdedir.

• Distal kontur orta keserlere göre daha

yuvarlaktır ve kontur kreti meziale göre
daha servikalde olup insizal ve orta
üçlülerin birleşim yerindedir.
Labial Görünüm- Kök

• Konik formdadır

• Apikale doğru muntazam daralır

ve apikalde sıklıkla distale kıvrılır

• Kök-kron oranı 1,37’dir

Labial Görünüm- Yüzey morfolojisi

Kron labial yüzeyi orta keserlere

oranla daha dışbükeydir.

Mamelonlar ve labial çöküntüler

daha az belirgindir.
Palatinal Görünüm- Kron

• Palatinal yüzey labialden daha

dardır.

• Singulum orta keserlerden daha

dardır ve hemen hemen dişin uzun
ekseni üzerinde ortalanmıştır.
 • Kök labiale göre
Palatinal Görünüm
daha dardır.

• Palatinal fossa sıklıkla santral

kesiciden daha belirgindir.

• Bu derin fossada sıklıkla

çürüğe yatkın bir pit görülür.
(Foramen cecum)
Mezial Görünüm- Kron

• Kron üçgen biçimindedir.

• Servikal çizgi kurvatürü belirgin

olmasına rağmen santrale göre
daha azdır.
Mezial Görünüm- Kron

• Labial kontur kreti

servikal çizgiye
• Palatinal kontur kreti
yakındır.
singulum
üzerindedir.
Distal Görünüm- Kron

• Servikal çizgi kurvatürü

mezialdekinden 1 mm daha azdır.
Aproksimal Görünüm- Kök

• Mezial ve distal bakış açılarında kök

servikalden apikale doğru eşit
şekilde daralır.
İnsizal Görünüm

• Palatinal yüzey labial yüzeyden

biraz daha fazla görünür.

• Kron orta kesiciyi andırır fakat

labial kontur daha dışbükey
olduğundan genel görünüm
üçgen değil yuvarlak ya da
ovaldir.
Kaynaklar:
• Nelson SJ. Wheeler's dental anatomy, physiology, and occlusion.
• Scheid RC, Weiss G. Woelfel's dental anatomy.