Edukasyon Sa Pagpapakatao: Ikatlong Markahan - Modyul 1: Ang Pagmamahal NG Diyos

10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikatlong Markahan – Modyul 1:
Ang Pagmamahal ng Diyos
CO_Q3_ESP 10_ Module 1

Edukasyon sa Pagpapakatao 10
Alternative Delivery Mode
Ikatlong Markahan – Modyul 1: Ang Pagmamahal ng Diyos
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban
sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga
ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio
Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Lily Ann B. Marcos
Editor: Annie Rose B. Cayasen
Tagalapat: Celeste Faith R. Almanon
Tagapamahala: May B. Eclar
Benilda M. Daytaca
Carmel F. Meris
Rosita C. Agnasi
Edgar H. Madlaing
Rizalyn A. Guznian
Sonia D. Dupagan
Erlinda C. Quinuan
Vicenta C. Danigos
Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________
Kagawaran ng Edukasyon- Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera

Office Address: Wangal, La Trinidad, Benguet
Telefax: (074) 422 – 4074
E-mail Address: car@deped.gov.ph
7
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ang Pagmamahal ng Diyos
Paunang Salita
Ang Self-Learning Module o SLM na ito ay maingat na inihanda para sa
ating mag-aaral sa kanilang pag-aaral sa tahanan. Binubuo ito ng iba’t ibang
bahagi na gagabay sa kanila upang maunawaan ang bawat aralin at malinang ang
mga kasanayang itinakda ng kurikulum.
Ang modyul na ito ay may inilaang Gabay sa Guro/Tagapagdaloy na

naglalaman ng mga paalala, pantulong o estratehiyang magagamit ng mga
magulang o kung sinumang gagabay at tutulong sa pag-aaral ng mga mag-aaral
sa kani-kanilang tahanan.
Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang nalalaman

ng mag-aaral na may kinalaman sa inihandang aralin. Ito ang magsasabi kung
kailangan niya ng ibayong tulong mula sa tagapagdaloy o sa guro. Mayroon ding
pagsusulit sa bawat pagtatapos ng aralin upang masukat naman ang natutuhan.
May susi ng pagwawasto upang makita kung tama o mali ang mga sagot sa bawat
gawain at pagsusulit. Inaasahan namin na magiging matapat ang bawat isa sa
paggamit nito.
Pinapaalalahanan din ang mga mag-aaral na ingatan ang SLM na ito upang
magamit pa ng ibang mangangailangan. Huwag susulatan o mamarkahan ang
anumang bahagi ng modyul. Gumamit lamang ng hiwalay na papel sa pagsagot sa
mga pagsasanay.
Hinihikayat ang mga mag-aaral na makipag-ugnayan agad sa kanilang guro

kung sila ay makararanas ng suliranin sa pag-unawa sa mga aralin at paggamit ng
SLM na ito.
Sa pamamagitan ng modyul na ito at sa tulong ng ating mga tagapagdaloy,

umaasa kami na matututo ang ating mag-aaral kahit wala sila sa paaralan.
Alamin
Ang pagmamahal ng Diyos ay maituturing na pinakamahalagang batayan

upang maisabuhay ng tao ang kaniyang kaganapan at tumugon sa kalooban ng
Maykapal. Ito rin ay nagbubuklod sa lahat ng tao at nagsisilbing sandigan upang
pag-isahin ang puso ng bawat isa sa pamamagitan ng pag-ibig.
Sa modyul na ito, inaasahang malilinang sa iyo ang mga sumusunod na
kasanayang pampagkatuto:
1. Nakapagpapaliwanag ng kahalagahan ng pagmamahal ng Diyos (MELC 9.1).

2. Natutukoy ang mga pagkakataong nakatulong ang pagmamahal sa Diyos sa
kongkretong pangyayari sa buhay (MELC 9.2)
Subukin
PANUTO: Basahin at unawain ang bawat pangungusap. Isulat ang salitang TAMA
kung wasto ang ipinapahayag ng pangungusap at MALI naman kung
ang isinasaad ng pahayag ay mali. Kung may maling sagot bigyang ng
maikling paliwanag kung bakit mali ang isinasaad ng pangungusap.
Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
________ 1. Ang pagmamahal ng Diyos sa sanlibutan ay umaapaw, inosente

puro, hindi nababagabag at walang hangganan.
_________2. Ang lahat ng ginagawa ng Diyos ay kahayagan ng Kaniyang

kalikasan.
_________3. Nababago ng pagmamahal ng Diyos ang mga masasama at may

paninibugho na nararamdaman sa kapwa.
_________4. Ang pagmamahal ng Diyos ay nakapagbibigay lunas o

kagalingan at pagbabago sa buhay ng tao.
_________5. Ang buhay ay sagrado at pinakamahalagang biyayang kaloob ng

Diyos sa tao.
_________6. Nilikha at hinubog ng Diyos ang tao na kawangis ng ibang

bagay gamit ang mapagpala Niyang kamay kaya naging
espesyal ang itsura nito.
1 CO_Q3_ESP 10_ Module 1

_________7. Maraming nagsasabi na napakahirap ng kanilang kalagayan sa
buhay at para matugunan ang mga pangangailangan ay
kinakailangan nilang magsumikap sa pagtatrabaho at paghahanap-
buhay kaya hindi na kinakailangang maglaan ng maraming panahon
para sa Diyos dahil maunawain naman ang Siya.
_________8. Ang buhay ng tao ay mayroong tunay na pananagutang

panlipunan.
_________9. Pinadadalisay ang puso ng bawat tao upang magmahal ng

tunay sa kapwa.
_________10. Sa pamamagitan ng pagmamahal sa Diyos, tayo'y nagkakaroon

ng kakayahan na magmahal sa kapwa tao.
Aralin
Pag-unawa sa Pagmamahal
1 ng Diyos
Balikan
Natutunan mo sa huling bahagi ng modyul sa Ikalawang markahan ang

tungkol sa pagsusuri sa kabutihan o kasamaan ng sariling pasya o kilos sa isang
sitwasyon batay sa layunin, paraan at sirkumstansya.
Bago natin pag-aralan ang nilalaman ng modyul na ito, sagutin mo muna

ang katanungan sa ibaba bilang balik-aral.
1. May nagawa ka ba na mabuti sa iyong pamilya o kaibigan o kaya kapit-bahay

itong nakaraang Linggo? Ano ang layunin mo bakit mo ginawa iyon?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
2. Masaya ka ba sa naging resulta ng kilos mo? Ano ang batayan ng kilos mo bakit
ginawa mo iyon?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

Tuklasin
GAWAIN 1: Palalimin ang Pag-unawa

PANUTO: Basahin at unawain ang liham na nasa sa ibaba at isulat ang
naunawaan mong mensahe nito. Magbigay lamang ng tatlo (3) at isulat
ito sa guhit- puso.
Mahal kong anak,
Mula pa sa sinapupunan ng iyong ina ay minamahal na kita. Kahit ang bilang ng iyong mga
buhok ay nalalaman ko at maging ang iyong kapalaran at ang iyong buhay ay nasa aking palad.
Batid kong lubos ang mga plano ko para sa inyo, mga planong hindi mo ikakasama kundi para sa
inyong ikabubuti. Ito'y mga planong magdudulot sa inyo ng kinabukasang punung-puno ng pag-asa.
Mahal kita anak at kailanman ay hindi kita pababayaan. Palagi mo sanang tandaan ito.
Lubos na nagmamahal sa iyo,
Ang iyong Ama sa langit
Tala Mula sa Guro
Sa modyul na ito ay mabibigyang-linaw ang iyong kaalaman tungkol

sa kahalagahan ng pagmamahal ng Diyos at matukoy mo ang ilang
pagkakataong nakatulong ang pagmamahal sa Diyos sa kongkretong
pangyayari sa iyong buhay.

Suriin
PANUTO: Basahin ang akda at suriin ang mensahe nito tungkol sa pagmamahal
ng Diyos sa atin.
Akda 1. Ito ay hango mula sa isang overblog na isinulat ng Pangkat Pagka-kaisa

noong Oktubre 7, 2015 na may pamagat na “Ang Dakilang Pag-ibig”
ANG DAKILANG PAG-IBIG
OCTOBER 7 2015
Hango mula sa Isinulat ng Pangkat Pagkakaisa mula sa Overblog
http://tunaynapagibig-com.over-blog.com/2015/10/ang-dakilang-pag-ibig-3.html,
halaw Enero 21,2021
Naranasan mo na bang umibig? Naranasan mo na rin ba ang pa-kiramdam

ng iniibig? Natural sa ating mga tao ang umibig at napakasarap sa pakiramdam
ang maramdaman ang pagmamahal ng mga tao sa ating buhay tulad na lang ang
pagmamahal ng ating mga magulang, kaibigan, kasintahan at marami pang iba.
Subalit may pinakadakilang pag-ibig sa lahat ng uri pag-ibig. Kani-nong pag-

ibig itong pinakadakila sa lahat? Ito ang ating pag-uusapan. Ang pag-ibig na dakila
at natatangi sa lahat ay ang pag-ibig ng ating Diyos. Na-pakadakila at dalisay ang
pag-ibig ng Diyos sa sangkatauhan at hindi Niya tayo pinapabayaan na
mapahamak na lang at mapasa-apoy ng impyerno. Hinarap Niya ang lahat ng
paghihirap na dapat tayo ang dumaranas, lahat ng latay at sugat sa kanyang
katawan ay lahat ng iyon ay tiniis at tinanggap Niya para sa ating kaligtasan na sa
halip na tayong mga tao ang dapat magdusa dahil sa ating mga kasalanan.
Patuloy pa rin tayong minamahal ng ating Panginoon at sa kabila ng ating patuloy
na pagkakasala ay palagi pa rin Niya tayong pinapawatad lalo na kapag atin itong
idinulog at ihinihingi ng tawad sa Kanya. Subalit, nais ng Diyos at mas
kinalulugdan Niya tayo kung nagagawa nating magpatawad ng ating kapwa
anuman ang pagkakasalang nagawa nila sa atin at tayo rin ay Kanyang
papatawarin (Mateo 6:14)
Dahil sa pagmamahal ng Diyos sa atin ay patuloy Niyang pinagkaka-loob sa

atin ang ating mga pangangailangan at tayo ay pinagpapala Niya sa lahat ng aspeto
ng ating buhay, sa pinansyal, materyal, maging ang ating talino at karunungan ay
Siya rin ang nagbigay. Palagi Niya rin tayong ini-ingatan at pinapatnubayan saan
man tayo pumaroon at sa lahat ng panahon ng ating buhay.
Higit sa lahat, sa Diyos natin nararanasan ang Dalisay na pagmama-hal. Ang

pagmamahal ng Diyos sa sanlibutan ay umaapaw, inosente, puro, hindi

nababagabag at walang hangganan. Minahal tayo ng Diyos kaya nila-lang at
hinubog Niya ang tao ayon sa kaniyang sariling larawan, mula sa abo at saka Niya
ibinigay ang hininga ng buhay (Genesis 1:27) at ayon sa Jeremias 29: 11, maging
ang ating kinabukasan ay naplano na Niya, “Sapagkat batid kong lubos ang mga
plano ko para sa inyo, mga planong hindi mo ikakasama kundi para sa inyong
ikabubuti. Ito'y mga planong magdudulot sa inyo ng kinabukasang punung-puno
ng pag-asa”. (Jeremias 29: 11).
Dahil sa nararamdaman nating pagmamahal ng ating Diyos ay na-rarapat

lamang mahalin din natin Siya. Mahalin natin Siya dahil siya ang unang umibig at
nagmahal sa ating lahat at sunod na rito ang pagmamahal natin sa ating kapwa.
Kaya rin natin nararanasan ang iba't-ibang uri ng pag-ibig sa ating magulang,
kapatid, kaibigan, kasintahan at marami pang iba dahil ito ay regalo sa atin ng
Diyos.
Akda 2: Ito ay hango mula 2021 One Reason · An iERA Project
ANG PAGMAMAHAL NG DIYOS
Hango mula sa onereason.org/uncategorized-ph-fi/

https://onereason.org/uncategorized-ph-fi/ang-pagmamahal-ng-diyos/?lang=ph-
fi, hinalaw noong Enero 21, 2021
Ang pagmamahal ng Diyos ay nakahihigit sa lahat ng uri ng pagmama-hal,

kabilang ang pagmamahal ng isang ina. Ang pagmamahal ng ina, bagama’t hindi
makasarili, ang pagmamahal niya ay batay sa kanyang panloob na
pangangailangan upang mahalin ang kanyang anak. Ito ay lu-mulubos sa kanya,
at sa pamamagitan ng kanyang mga sakripisyo, kanyang nararamdaman ang
kabuuan at katuparan. Ngunit kapag ating pag-uusapan ang tungkol sa
pagmamahal ng Diyos, ang Diyos ay isang na-tatanging umiiral na sapat sa sarili
at perpekto. Hindi Siya nangangailangan ng anuman, ang Kanyang pagmamahal
ay hindi nababatay sa isang pangangailangan o pagnanais; ito samakatuwid ay
ang dalisay na uri ng pagmamahal. Ngunit, upang lubos na mayakap ang
pagmamahal na yaon, at upang maging makabuluhan, kailangan mong mahalin
Siya at sundin ang landas na magdadala sa Kanyang pagmamahal. Ang
pagmamahal ay ipinahahayag sa mga pagkilos; ang isang taong nagmamahal sa
iyo ay magpapakita ng kanilang pagmamahal. Ang isang malinaw na tanda ng
pagmamahal sa Diyos ay gawing tanging Siya lamang ang nag-iisang ating
sinasamba. Sa Islam, ang pagsamba ay isang komprehensibong katagang
tumutukoy sa pagkilala sa Diyos, pagmamahal sa Diyos, pagsunod at
pagpapasakop sa Kanya at pakikiisa sa lahat ng mga pagkilos na para sa Kanya
lamang. Anumang kabutihan na ating ginagawa ay maaaring maging isang gawang
pagsamba, maging ito ay pagpupuri sa Diyos, pagiging mabuti sa ating mga
magulang at pamilya, pagninilay sa kalikasan, pagbibigay ng kawanggawa, pag-
aayuno, pag-ngiti, paghahanap ng mga medikal na lunas, o maging pag-iisip ng
mabuting mga kaisipan tungkol sa Diyos at pagpapatawad sa pagkakamali ng mga

tao. Ang lahat ng mga ito ay itinuturing na pagsamba, kung ang mga ito ay
ginagawa para sa kapakanan ng Diyos.
“At ang inyong Diyos ay ang nag-iisang Diyos: walang ibang diyos maliban
sa Kanya, ang Panginoon ng Awa, ang Tagapagbigay ng Awa. Sa pagkakalikha ng
mga Kalangitan at mga Kalupaan; at sa pagsasalitan ng gabi at ng araw; at sa mga
sasakyang-dagat na naglalayag sa karagatan na may dalang mga pakinabang para
sa mga tao; ang tubig na ipinadala paba-ba mula sa langit upang magbigay-buhay
sa lupa nang ito ay natigang, at sa lahat ng uri ng mga nilikhang gumagala na
Kanyang ikinalat doon; at sa pagbabago ng mga hangin at ng mga ulap na sunud-
sunuran sa Kanyang kautusan sa pagitan ng kalangitan at ng kalupaan; naririto
ang mga pal-atandaan para sa lahat ng ito para sa mga taong nakauunawa;
Magkagayon, may ilang mga mas piniling magtambal sa iba bukod sa Diyos bilang
Kanyang mga kapantay, kanilang minamahal ang mga ito tulad ng kanilang
pagmamahal sa Diyos, ngunit, yaong mga tunay na naniniwala ay higit na masidhi
ang kanilang pagmamahal sa Diyos.” Ang Qur’an, Kabanata 2, Talata 163 – 165
Pagyamanin
GAWAIN 2: “Pag-ibig ng Diyos, Kaluguran ko”

PANUTO: Mula sa dalawang akda na nabasa mo sa Suriin, anu-ano ang mga
kahalagahan ng pagmamahal ng Diyos na naipaliwanag sa nabasa mo?
Gumawa ka ng sanaysay tungkol dito, sundin ang pormat sa paggawa
ng sanaysay may simula, nilalaman at pangwakas na bahagi. Ang
magiging pamagat ng sanaysay ay, “Kahalagahan ng Pagmamahal ng
Diyos”
Kahalagahan ng Pagmamahal ng Diyos

Pamagat

Pamantayan sa pagbibigay puntos sa sanaysay sa Gawain 2
15 10 7
napakahusay mahusay hindi mahusay
Ang lahat ng sagot sa Ang sagot sa kabuuan ay Ang sagot sa kabuuan ay

kabuuan ay naglalaman ng isa na hindi naglalaman ng dalawa o higit
pagpapaliwanag nang pagpapaliwanag nang lubos na hindi pagpapaliwanag nang
lubos sa kahalagahan na kahalagahan ng lubos sa pagmamahal ng
pagmamahal ng Diyos. pagmamahal ng Diyos. Diyos.
Malinis, tama ang Hindi gaanong malinis, at Sa kabuuan ay hindi malinis,

pangungusap at may isa na mali ang at may higit sa dalawa na mali
pagkapantig ng salita pagkasulat ng pangungusap ang pagkasulat ng
at pagkapantig ng salita pangungusap at pagkapantig
Nasunod ang pormat ng
ng salita
sanaysay (simula, Dalawa lamang na bahagi ng
nilalaman at panwakas na sanaysay ang ginawa. Hindi sinunod ang tamang
bahagi) paggawa ng sanaysay.
Gawain 3: “Pagmamahal ng Diyos, Kalakasan Ko”
PANUTO: Sino si Oratio G. Spafford na sumulat ng awiting, “It is Well with My

Soul” at kung bakit niya sinulat ang kantang ito? Isa lamang si
Ginoong Spafford sa bilyong-bilyong tao na nagpapatunay na buhay at
mayroong Diyos na tunay na nagmamahal at kailanman ay hindi
nagpapabaya. Basahin at Unawain ang kuwento sa ibaba o maari mo
itong panoorin sa “You Tube”, pagkatapos ay sagutin ang mga
sumusunod na katanungan.
“It is Well with My Soul”

Hango mula sa websit na https://www.thetabernaclechoir.org/articles/it-is-well-with-my-soul.html
Isinalin sa Filipino ni Lily Ann Marcos
Si Ginoong Oratio G. Spafford ay isang matagumpay na abogado at

negosyante sa Chicago kasama niya ang kanyang asawang si Anna. Mayroon silang
limang anak subalit katulad ng ibang tao alam nila na hindi sila ligtas sa anumang
panganib at problema. Noong 1871, ay namatay ang kanilang bunso sa sakit na
pulmonya at sa pareho ring taon ay bumagsak ang kanilang negosyo. Subalit, sa
awa at pagmamahal ng Diyos sa kanila ay muli silang nakabangon at lumago pa
ang kanilang negosyo.
Noong Nobyembre 21,1873, ang French ocean liner, Ville du Havre ay naglayag
sa Atlantic mula United State papuntang Europa lulan ang pasaherong may bilang
na 313. Kabilang sa pasahero ng barko ay sina Gng. Anna Spafford at ang apat
nilang anak. Hindi nila kasama sa pagkakataon na iyon si Ginoong Spafford dahil
nagpaiwan siya sa Chicago upang asikasuhin muna ang kanilang negosyo at
napag-usapan na lamang nila na susunod siya at magkikita-kita sila sa Europa.

Sa pang-apat na araw ng paglalayag ng barko sa Atlantic, bumunggo ang
French ocean liner, Ville du Havre sa barkong Scottish na yari sa matibay na
bakal. Nalagay sa panganib lahat ang mga pasahero kabilang si Anna at ng
kanyang apat na anak. Sa loob lamang ng 12 minuto lumubog ang barko kasama
ang 112 na pasahero at ang mga anak ng mag-asawang Spafford. Subalit nasaan
si Anna? Siya ay natagpuang buhay ng isang manlalayag na palutang-lutang sa
dagat na nakakapit sa munting piraso ng nasirang barko
Pagkapaos ng siyam na araw ay nakarating sina Anna sa Cardiff, Wales na

kasama ang iba pang pasaherong nakaligtas, kabilang na si Pastor Weiss. Sinabi
ni Anna sa Pastor na, “Bakit ibinigay ng Diyos ang aking limang anak subalit
binawi Niya” at sinabi ng Pastor sa kanya, “Balang- araw malalaman mo rin ang
kasagutan mula sa Diyos”
Habang naglalayag ang barkong sinakyan ng mag-asawa na pabalik sa

United States, naisalaysay ng kapitan ng barko kay Ginoong Spafford kung saan
banda lumubog ang barkong French ocean liner, Ville du Havre. Muling
naramdaman ng mag-asawa ang pighati dulot ng pagkamatay ng kanilang mga
anak lalo pa at sabay-sabay silang nawala. Bagamat tunay na masakit sa kanilang
kalooban ang mga pangyayari ay hindi sila nagtanong sa Diyos, hindi sila namuhi
sa Diyos, hindi rin sila tumalikod sa pananampalataya bagkus ay lalo silang
nagtiwala at nanalig sa Panginoon.
Habang sila ay naglalayag, isinulat ni Oratio Spafford ang kantang, “It is

Well with My Soul.” Muling nanganak si Anna ng tatlong pang mga supling.
Namatay ang isa sa kanyang mga anak noong apat na taon ito dahil sa sakit na
pulmonya. Noong Agosto 1881, lumikas ang mga Spafford sa Jerusalem, doon na
sila nanirahan at doon din sila ihinimlay. Narito ang liriko ng Kantang “It is Well
with My Soul.”
It is Well with My Soul
When peace like a river attendeth my way

When sorrows like sea billows roll
Whatever my lot, thou hast taught me to say
It is well, it is well with my soul
It is well (it is well)
With my soul (with my soul)
Though Satan should buffet, though trials should come
Let this blest assurance control
That Christ (yes, He has) has regarded my helpless estate
And has shed His own blood for my soul
With my soul (with my soul)
My sin, oh the bliss of this glorious thought (a thought)
My sin, not in part, but the whole (every bit, every bit, all of it)
Is nailed to the cross, and I bear it no more (yes!)
Praise the Lord, praise the Lord, O my soul!
With my soul

Mga katanungan: Sagutin sa iyong sagutang papel.
1. Mula sa kuwentong binasa, Anu-ano ang mga naranasang pagsubok ng mag-

asawang Spafford?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
2. Anu-ano ang mga patunay na hindi pinabayaan ng Diyos ang mag-asawang
Spafford?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
3. Sa palagay mo, tama ba na hindi namuhi at tumalikod ang mag-sawa sa Diyos
sa kabila ng mga hindi kanais-nais na mga pangyayari sa kanila? Ipaliwanag
ang sagot.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
4. Batay sa liriko ng awit na nilika ni Oratio Spafford, anu-ano ang naging
reyalisasyon niya sa mga nangyari sa kanilang buhay? Ipaliwanag.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
5. Anu-ano ang mensahe/aral na natutunan mo mula sa buhay ng mag-asawang
Spaffold?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Rubrik sa pagbibigay ng puntos sa gawain 3
5 4 3
napakahusay mahusay Hindi mahusay
Ang sagot sa kabuuan ay Ang sagot sa kabuuan ay Ang sagot sa kabuuan ay hindi
tama, o buong husay na hindi gaanong tama, o hindi tama, o hindi buong husay na
naipaliwanag at nakasulat buong husay na naipaliwanag at karamihan sa
ng buong pangungusap. naipaliwanag at ilan sa sagot sagot ay parirala o di-
ay parirala o di-nakasulat ng nakasulat ng buong
Malinis at walang mali sa
buong pangungusap. pangungusap.
baybay at pagkapantig ng
salita Hindi gaanong malinis at Hindi malinis sa kabuuan at
may mali sa baybay at maraming mali ang baybay at
pagkapantig ng salita pagkapantig ng salita

GAWAIN 4: Pagsusuri at Pagninilay
PANUTO: Ipikit ang mga mata at igala ang kaisipan sa mga kasalukuyang
nangyayari sa ating bansa. Nasagi ba sa isip mo ang kasalukuyang
nagaganap na pandemya sa ating bansa at sa buong mundo? Tukuyin
at ilarawan ang mga konkretong sitwasyong nagpapakita ng
kahalagahan ng pagmamahal ng Diyos at paano ito nakatulong ng
malaki sa mga pangyayari kagaya ng kasalukuyang nagaganap sa
mundo.
Sitwasyon:
Sa kasalukuyang panahon ng pandemya, marami ang nahawa sa virus na
covid-19, marami rin naman ang nagamot ngunit marami din ang namatay. May
namatayan ng magulang, kapatid, anak o kamag-anak na nagbigay pighati sa
bawat miyembro ng pamilya. Marami ang nawalan ng trabaho, walang makain ang
pamilya at gumastos pa ng malaki dahil sa bayarin sa ospital dahil sa pagkakaroon
ng virus. Bukod dito, marami pang ibang paghihirap at masasamang karanasan
ang dulot ng kasalukuyang pandemya.
Sa mga kaganapan na ito, anu-ano ang mga kongkretong pangyayari na

nararanasan mo subalit naipapakita pa rin ang patuloy na pagmamahal ng Diyos
sa kabila ng mga problemang sumasapit sa atin.
Ilahad ang mga pangyayari na ito at ipaliwanag kung paano mo naging kalakasan
ang Diyos sa panahon ng pandemya.
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa Gawain 4
10 7 3
Nailalahad ng napahusay ang Nailalahad ng mahusay ang Ang sagot ay hindi akma sa
sagot at detalyadong naibigay sagot at hindi masyadong katanungan at hindi
ang lahat ng sagot batay sa detalyado ang ibinigay na detalyado ang mga sagot.
katanungan. sagot batay sa katanungan.

Isaisip
PANUTO: Gumuhit ng sariling “Fishbone diagram” sa loob ng kahon. Sa itaas na

bahagi ng iyong Fishbone diagram ay magsulat ng limang (5) kaalaman
na natutunan mo sa aralin. Sa ibabang bahagi ng fishbone diagram ay
magsulat ka ng limang (5) mga masamang kaisipan na dapat iwasan
dahil ito ay hindi kaaya-aya sa Diyos.
Isagawa
PANUTO: Mayroon ka bang naging karanasan o pangyayari sa buhay mo o ng

inyong pamilya subalit nalagpasan mo o ng iyong pamilya? Isalaysay ito
at isulat din ang nakita mong naging tugon ng Diyos sa inyo bilang
patunay na minamahal at hindi tayo kailanman pinababayaan ng Diyos.
1. Isalaysay mo kung ano ang karanasan/pangyayari sa iyong buhay ng inyong

pamilya na inyong nalagpasan dahil sa tulong at pagmamahal ng Diyos.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
2. Ilahad ang patunay na hindi ka pinabayaan ng Diyos noong panahong dinanas

mo o ng inyong pamilya ang pangyayari.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

Pamantayan ng pagbibigay ng iskor sa bawat bilang
5 4 2
Naisasalaysay ng maayos at Naisasalaysay ang Magulong naisalaysay ang

detalyado ang mga sagot pangyayari subalit hindi pangyayari at hindi rin
detalyado ang sagot. detalyado ang sagot.
Tama ang pagkagawa ng ng
mga pangungusap at mga May mga maling Walang kaayusan sa pagsulat
salita. pagkakagawa ng mga ng mga pangungusap at mga
pangungusap at mga salita.
salita.
Tayahin
kung wasto ang ipinapahayag ng pangungusap at MALI naman kung ang
isinasaad ng pahayag ay mali. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
_________1. Ang pagmamahal ng Diyos ay sentro ng pananampalataya.

_________2. Nakaplano ang lahat ng ginagawa ng Diyos, patunay ng Kanyang
walang hanggang pagmamahal sa Kanyang mga nilalang.
_________3. Nababago ng pagmamahal ng Diyos ang mga hindi kanais nais na
gawain ng isang tao.
_________4. Pinadadalisay ang puso ng bawat tao upang magmahal ng tunay
sa kapwa.
_________5. Ang kahalagahan ng pagmamahal ng Diyos ay ang pagbabago sa
kamalayan ng tao.
_________6. Upang mapaunlad ang pagmamahal ng tao sa Diyos, kinakailangang
palaging nakabukas ang kaisipan ng tao sa pagbabago.
_________7. Ang pagsubok ay tanda ng pagmamahal ng Diyos sa tao.
_________8. Ang pagmamahal sa Diyos ay nagbibigay pag-asa para banan ang
pagsubok sa buhay.
_________9. “Ang Diyos ay pag-ibig at ang buhay ay pag-ibig”, ibig sabihin ay
nubuhay ang tao upang umibig at magmahal sapagkat mula pa sa
pagkasilang, kakambal na ng tao ang tunay na kahulugan ng pag
ibig.
_________10. Sa aklat ng Juan sa Bibliya ay nakasulat doon ang paglikha ng Diyos
sa sanlibutan at ang pagkalikha ng tao nana kawangis ng Diyos.
_________11. Hindi na natin kailangang humingi ng kapatawaran sa pagkakamali
natin sa ibang tao sapagkat mapagmahal ang Diyos at handang
magpatawad sa ating mga kasalanan.
_________12. Ang pagmamahal ng Diyos ay walang kinikilingan, ito ay pantay-
pantay.

_________13. Nababago ng pagmamahal ng Diyos ang mga masasamang kaisipan at
panibughong nararamdaman sa kapwa.
_________14. Ang pagmamahal ng Diyos ay nakapagbibigay lunas o kagalingan at
pagbabago sa buhay ng tao.
_________15. Ang buhay ay sagrado at ito ay pinakamahalagang biyayang kaloob ng
Diyos sa tao.
Karagdagang Gawain
PANUTO: Bumuo ng isang slogan na binubuo ng sampu (10) hanggang

labinlimang (15) salita gamit ang temang “Pag-ibig ng Diyos ay hindi
nagmamaliw”. Gawin ito sa maikling buno (short coupon bond).
Pamantayan sa Pagmamarka ng Slogan
Partikular Deskripisyon Puntos
Nilalaman Mabisang naipakita ang 5

mensahe
Pagkamalikhain Maganda at malinaw ang 5

pagkakasulat ng mga titik
Kalinisan Malinis ang pagkakabuo 5

CO_Q3_ESP 10_ Module 1 14
Subukin Tayahin
1. tama 1. tama
2. tama 2. tama
3. tama 3. mali
4. tama 4. tama
5. tama 5. tama
6. mali 6. mali
7. mali 7. mali
8. tama 8. tama
9. tama 9. tama
10.tama 10.mali
11.mali
12.tama
13.mali
14.tama
15.tama
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Ang Biblia. 2001.
"Modyul 12: Espiritwalidad at Pananampalataya." In Edukasyon sa Pagpapakatao

10 Modyul para sa mga mag-aaral. 2015.
onereason.org. 2021. Onereason.org/uncategorized-ph-fi/, Ang Pagmamahal ng

Diyos, https://onereason.org/uncategorized-ph-fi/ang-pagmamahal-ng-
diyos/?lang=ph-fi, hinalaw noong Enero 21, 2021 .
The Tabernacle Choir. 2021. https://www.thetabernaclechoir.org/articles/it-is-

well-with-my-soul.html.
tunaynapagibig.com. Oktubre 7, 2015. http://tunaynapagibig-com.over-

blog.com/2015/10/ang-dakilang-pag-ibig-3.html, halaw Enero 21,2021
(accessed Enero 21, 2021).

Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)
Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600
Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985
Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph

10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikatlong Markahan – Modyul 2
Ang Pag-unawa sa Pagmamahal
ng Diyos

Ikatlong Markahan – Modyul 2: Ang Pag-unawa sa Pagmamahal ng Diyos
Unang Edisyon, 2020
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala
at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban samodyul na ito
ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.


Manunulat: Lily Ann B. Marcos
Tagalapat: Celeste Faith R. Almanon
Tagapamahala: Estela L. Cariño
Benilda M. Daytaca
Carmel F. Meris
Rosita C. Agnasi
Edgar H. Madlaing
Rizalyn A. Guznian
Sonia D. Dupagan
Erlinda C. Quinuan
Vicenta C. Danigos
Kagawaran ng Edukasyon- Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera

Telefax: (074) 422 – 4074
10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
ng Diyos
Paunang Salita


paggamit nito.
mga pagsasanay.

SLM na ito.

Alamin
Ang Diyos na ating Ama ay isang mapagmahal na Diyos. Hindi siya

nagpapahirap. Hindi niya hinahanap ang ating mga kakulangan. Sinugo niya ang
kanyang anak upang turuan tayo ng mga paraan ng pagmamahal. Tinutulungan
Niya tayong makita ang kabutihan. Tinatanim Niya sa ating puso ang
pagmamahal. Kung kaya’t minamahal natin ang Ama mula sa kaibuturan ng ating
puso. Tinuturuan din tayo ng Diyos na mahalin ang bawat tao gaya ng
pagmamahal natin sa ating sarili. Ang pagmamahal natin sa kapwa ay nagmumula
sa ating pagmamahal sa Diyos. Ang ugat at pinagmumulan ng lahat ng
pagmamahal ay ang pagmamahal sa Diyos. Samakatwid kung minamahal natin
ang Diyos, minamahal din natin ang ating kapwa. Maging bukas ang isip at puso
sa paggawa ng mga kilos na makakapagpapaunlad ng ating pagmamahal sa Diyos.
Sa modyul na ito, inaasahang malilinang sa iyo ang mga sumusunod na

kasanayang pampagkatuto:
1. Napapangatwiranan na ang pagmamahal sa Diyos ay pagmamahal sa kapwa

(MELC 9.3).
2. Nakagagawa ng kilos upang mapaunlad ang pagmamahal sa Diyos

(MELC 9.4)

Subukin
I. PANUTO: Hanapin ang sagot o karugtong ng Hanay A sa Hanay B. Isulat ang

letra ng tamang sagot sa iyong sagutang papel.
Hanay A Hanay B
1. Ito ang nag- uudyok sa iyo upang ikaw A. katarungan at pagmamahal

ay maglingkod sa kapwa ng walang
hinihinging kapalit.
B. Parabula ng Mabuting
2. Ang pakikipag-ugnayan mo sa iba at Samaritano
pagbabahagi ng sarili sa iba,
ay pagpapakita ng _____________. C. 1 Corinto 13:4–8
3. Naipakita rito kung sino ang ating
kapwa at kung paano tayo dapat D. paggalang at pagmamahal
makitungo sa ating kanila.
4. Ang makabuluhang
E. Golden Rule
pakikipagkapwa ay pagtugon sa
pangangailangan ng iba na may
___________________. F. Mosias 4:16–24
5. “Hindi dapat tangkaing magpasya
kung karapat-dapat ba o hindi ang G. Ramon D. Agapay, 1991
isang tao sa ating tulong”
6. “Ang pag- big ay hindi H. Pagmamahal
nagkukulang kailanman”
7. Kinakailangan ang mga ito sa
I. Dignidad
pagpapatatag ng pakikipagkapwa.
J. epektibong komunikasyon at
8. Kailangan ito upang maibigay ang
pagtanggap
nararapat sa kapwa na walang iba
kundi ang paggalang sa kanyang
_______________
9. Nagsabi na, “Nararapat na may
kalakip na paggalang at
pagmamahal ang pakikipag-
ugnayan natin sa ating kapwa.
10. "Gawin mo sa kapwa mo ang nais
mong gawin nila sa'yo"

II. PANUTO: Piliin mula sa kahon ang limang (5) gawi na makatutulong upang
mapaunlad ang pagmamahal sa Diyos at sa kapwa. Isulat ang sagot
sa sagutang papel.
Pagiging kontento sa buhay

Pagrereklamo sa maliit na detalye ng buhay
Pagsisisi sa mga kasalanan
Pagtulong sa mga nangangailangan
Pagkakalat ng tsismis at paninira sa kapwa
Pakikipag-away
Pagkakaroon ng malinis na pagtingin sa sarili
Pagiging mapag-imbot sa mga materyal na bagay
Pananakit sa iba
Pagbibigay at pagpapatawad sa iba
1. _________________________________________________________
2. _________________________________________________________
3. _________________________________________________________
4. _________________________________________________________
5. _________________________________________________________
Aralin
1 ng Diyos
Balikan
Natutunan mo sa unang bahagi ng modyul ang tungkol sa dalisay na

pagmamahal ng Diyos sa tao. Bago natin simulan ang aralin sa ikalawang modyul,
bigyan mo muna ng maikling paliwanag ang pahayag na nakasulat sa kahon.
Isulat ang iyong paliwanag sa iyong sagutang papel.
Sa gitna ng unos ng paghihirap ng buhay, nadarama pa rin ang pagmamahal ng Diyos.
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
.
3
Tuklasin
GAWAIN 1: Ang Pagmamahal sa Kapwa ay Pagmamahal sa Diyos.

PANUTO: Basahin ang kuwento tungkol sa pagmamahal. Pagkatapos ay ibahagi
ang iyong saloobin sa pamamagitan ng pagsagot sa bawat katanungan
na nakasulat sa baba ng kahon. Gawin ito sa iyong sagutang papel.
Ang Pagmamahal sa Kapwa
Hango mula sa APA 7th Ed. Citation:

KapitBisig.com Philippines. (n.d.). Ang pagmamahal sa kapwa. https://www.kapitbisig.com/philippines/tagalog-
version-of-parables-mga-parabula-ang-pagmamahal-sa-kapwa-parabula-parable_1050.html
Isang mataas na bundok ang tinangkang akyatin ng isang grupo ng kalalakihan.

Ngunit sa proseso ng kanilang pag-akyat, isang pagguho ng yelo ang naganap at marami
sa kanila ang nasalanta at namatay.
Tatlong lalaki mula sa grupong iyon ang milagrong nakaligtas. Ngunit

malubhang napilayan ang isa.
Mamamatay na rin lang ang lalaking iyan, iwan na natin! ang pagyaya nito.
Hindi. Hindi natin siya maaaring iwanan hangga't may buhay pang nalalabi sa
kanya.
At anong gagawin mo? Bubuhatin ang lalaking iyan hanggang sa makababa tayo?
Isa kang baliw!
Mas hindi ko makakayang iwan siya rito... ang tugon lamang nito.
Kaya't nagpatiuna na nga ang lalaking iyon at iniwan ang dalawa.
Samantala, buong pagtitiyaga ngang binuhat ng lalaki ang sugatan. Isinakay niya
ito sa kanyang likuran, at yumakap naman sa kanya ang lalaki upang hindi mahulog.
Naglakbay sila sa ganitong ayos, kahit na nga mahirap ay tiniis ng lalaki, mailigtas
lamang ang kasama.
Makalipas ang dalawang araw ng paglalakbay, laking gulat ng dalawang lalaki

nang madaanan ang isang bangkay. Bangkay iyon ng lalaking nagpatiuna sa kanila.
Ano ang nangyari? tanong ng napilayang lalaki sa kasama.
Hindi niya marahil nakayanan ang lamig, at bumigay ang kanyang baga.
Pero tayo... nakayanan natin ang lamig.
Dahil magkasama tayo at magkaniig ng ganito. Ang init ng ating mga katawan ang
naging proteksiyon natin sa matinding lamig.
Isang mahalagang aral ang natutunan nila habang bumababa na sila ng bundok
tungo sa kaligtasan. Na ang pagmamahal sa kapwa ay parating may magandang
kinahihinatnan, kaysa sa mga nang-iiwan.
4
Sagutin ang mga katanungan:
1. Ano ang mensahe ng akda?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
2. Ano ang pagtulong sa kapwa na tinutukoy sa akda?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
3. Bakit kaya sinabi ng lalaki na tulungan nila ang napilayan habang may buhay
pa? Ito kaya ay tanda ng pagmamahal sa kapwa? Ipaliwanag.
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
4. Sa iyong sariling karanasan, anu-ano ang mga kilos o gawa na nagpapakita ang
iyong pagmamahal sa Diyos at sa kapwa?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
Pamantayan para sa pagbibigay ng puntos

Pamantayan Puntos Katangian ng paliwanag
Malinaw at maayos ang pagkakasulat ng ideya at daloy ng
paliwanag. Nagpapakita ng maliwanag na kamalayan sa
gawain.
Napakahusay
5 Maayos ang pagkakasulat ng mga pangungusap, may
tamang pagkakabaybay ang mga salita at paglagay ng mga
bantas.
Maayos ang pagkakasulat at daloy ng
paliwanag. May sapat na kamalayan sa gawain.
Hindi masyadong maayos ang pagkakasulat ng mga
Mahusay
3 pangungusap, may tamang pagkakabaybay ang mga salita
at subalit walang mga bantas.
Katamtamang husay ang daloy ng paliwanag.

Magulo ang pagkakasulat ng mga pangungusap, hindi
Katamtamang
2 tamang pagkakabaybay ang mga salita at walang mga
husay
bantas.
5
Suriin
Basahin at intindihin ang mensahe na nakapaloob sa sanaysay tungkol sa

pagmamahal ng Diyos. Ang akda ay hango sa website na
https://www.churchofjesuschrist.org/study/manual/gospelprinciples/chapter-30-charity
Ano ang Pag-ibig sa Kapwa-Tao?

Hango mula sa https://www.churchofjesuschrist.org/study/manual/gospel-
principles/chapter-30-charity
Paano ninyo bibigyang-kahulugan ang pag-ibig sa kapwa-tao?

Mababanaag sa buhay ng Diyos ang dalisay na pag-ibig Niya para sa lahat ng tao.
Ibinigay pa Niya ang Kanyang buhay para sa atin. Pag-ibig sa kapwa-tao ang
dalisay na pagmamahal na iyon na taglay ng ating Diyos. Sinabi Niya sa atin na
mahalin ang isa’t isa tulad ng pagmamahal Niya sa atin. Sinasabi sa atin ng mga
banal na kasulatan na ang pag-ibig sa kapwa-tao ay nagmumula sa dalisay na
puso (I Kay Timoteo 1:5). Tayo ay may dalisay na pag-ibig, mula sa puso, kapag
nagpakita tayo ng tunay na pagmamalasakit at habag para sa lahat ng ating mga
kapatid.
Pag-ibig sa Kapwa-Tao ang Pinakadakila sa Lahat ng Kabutihan
Sinabi sa atin ni propetang Mormon, “Kaya nga, manangan sa pag-ibig sa

kapwa-tao, na pinakadakila sa lahat, sapagkat ang lahat ng bagay ay
nagkukulang—datapwat ang pag-ibig sa kapwa-tao ay dalisay na pag-ibig ni Cristo,
at iyon ay nagtitiis magpakailanman” (Moroni 7:46–47)
“Walang may lalong dakilang pag-ibig kaysa rito, na ibigay ng isang tao
ang kaniyang buhay dahil sa kaniyang mga kaibigan” (Juan 15:12–13).
Sa pakikipag-usap sa Panginoon, sinabi ni Moroni:
Maaaring hindi natin kailangang ibigay ang ating buhay tulad ng ginawa
ng Diyos ngunit maaari tayong magkaroon ng pag-ibig sa kapwa-tao kung gagawin
natin siyang sentro ng ating buhay at susundin ang Kanyang halimbawa at mga
turo. Tulad ng Diyos, maaari din nating pagpalain ang buhay ng ating mga kapatid
dito sa mundo.
Bakit pag-ibig sa kapwa-tao ang pinakadakila sa lahat ng kabutihan?
Maraming itinuro sa atin ang Diyos na sa pamamagitan ng mga kuwento o

talinghaga. Itinuturo sa atin ng talinghaga ng mabuting Samaritano na dapat
tayong magbigay sa mga nangangailangan, sila man ay ating mga kaibigan o hindi
(Lucas 10:30–37);
6
Itinuro ng Diyos na dapat tayong magbigay ng pagkain sa mga nagugutom,
kanlungan sa mga walang tirahan, at mga damit sa mahihirap. Kapag dinadalaw
natin ang mga maysakit at ang mga nasa bilangguan, parang ginagawa na rin
natin sa Kanya ang mga bagay na ito. Nangako Siya na sa paggawa natin ng mga
bagay na ito ay mamanahin natin ang Kanyang kaharian. ( Mateo 25:34–46.)
Hindi natin dapat tangkaing magpasiya kung karapat-dapat ba o hindi ang

isang tao sa ating tulong ( Mosias 4:16–24). Kung naisaayos na natin ang mga
pangangailangan ng sarili nating pamilya, sa gayon ay dapat nating tulungan ang
lahat ng nangangailangan ng tulong. Sa ganitong paraan tayo ay magiging katulad
ng ating Ama sa Langit, na nagkakaloob ng ulan kapwa sa mabubuti at sa
masasama (Mateo 5:44–45).
Ipinaalala sa atin ni Pangulong Thomas S. Monson na may mga taong

nangangailangan ng higit pa sa mga materyal na bagay: “Itanong natin sa ating
sarili: ‘Ako ba’y may kabutihang nagawa? Ako ba ay nakatulong na?’ [Mga Himno,
blg. 135]. Napakagandang pormula ng kaligayahan! Napakagandang reseta para sa
kapanatagan, sa kapayapaan ng kalooban ang mabigyang-inspirasyon ang isa
pang nilalang upang magpasalamat. “Ang ating mga pagkakataong tumulong ay
tunay na walang hangganan, ngunit nabubulok din ang mga ito. May mga pusong
pasasayahin. May mabubuting salitang sasambitin. May mga regalong ibibigay.
May mga gawaing gagawin. May mga kaluluwang ililigtas” (sa Conference Report,
Okt. 2001, 72; o Liahona, Ene. 2002, 60).
Ang Pag-ibig sa Kapwa - Tao ay Nagmumula sa Puso
● Paano natin magagawang mahalin ang mga tao sa kabila ng kanilang mga
kasalanan at pagkakamali?
Kahit na nagbibigay tayo sa mga nangangailangan, kung hindi tayo

nakakaramdam ng pagkahabag sa kanila, tayo ay walang pag-ibig sa kapwa-tao
(I Ni Juan 3:16–17). Itinuro ni Apostol Pablo na kapag tayo ay may pag-ibig sa
kapwa-tao, tayo ay puno ng mabuting damdamin para sa lahat ng tao. Tayo ay
mapagpasensya at mabait. Hindi tayo mayabang o palalo, maramot o walang-
galang. Kapag tayo ay may pag-ibig sa kapwa-tao hindi natin tinatandaan o
ikinagagalak ang kasamaang ginawa ng ibang tao. Ni hindi natin ginagawa ang
mabubuting bagay dahil lamang sa kapaki-pakinabang ito sa atin. Sa halip,
kasama tayong nagagalak ng mga taong namumuhay sa katotohanan. Kapag tayo
ay may pag-ibig sa kapwa-tao tayo ay matapat, naniniwala tayo sa kakayahan ng
ibang tao, at mabait tayo sa kanila. Itinuturo ng mga banal na kasulatan na ang
“pagibig ay hindi nagkukulang kailan man.
7
Taglayin ang Mabuting Katangian ng Pag-ibig sa Kapwa-Tao
Paano natin higit na maiibig ang ating kapwa?
Ang isang paraan upang maibig natin ang ating kapwa ay pag-aralan ang
buhay ng Diyos at sundin ang Kanyang mga kautusan.
Pangalawa, kapag hindi tayo nakadarama ng pagmamahal sa kapwa-tao,

maaari nating ipagdasal na magkaroon tayo ng dagdag na pag-ibig sa kapwa.
Hinihimok tayo ni Mormon na, “Manalangin sa Ama nang buong lakas ng puso,
nang kayo ay mapuspos ng ganitong pag-ibig (Moroni 7:48).
Pangatlo, maaari nating matutuhang mahalin ang ating sarili, na ang ibig
sabihin ay nauunawaan natin ang tunay na kahalagahan natin bilang mga anak
ng ating Ama sa Langit. Itinuro ng Tagapagligtas na kailangan nating mahalin ang
iba tulad ng pagmamahal natin sa ating sarili upang mahalin ang ating sarili,
kailangan nating igalang at pagtiwalaan ang ating sarili. Ibig sabihin kailangan
tayong maging masunurin sa mga alituntunin ng ebanghelyo. Kailangan nating
pagsisihan ang anumang pagkakamali. Kailangan nating patawarin ang ating sarili
kapag nakapagsisi na tayo. Lalo nating mamahalin ang ating sarili kapag nadama
natin ang taos at nakapapanatag na katiyakan na talagang mahal tayo ng
Tagapagligtas.
Pang-apat, maiiwasan nating isipin na mas mabuti tayo kaysa sa ibang tao.
Mapagpapasensyahan natin ang kanilang mga pagkakamali. Sinabi ni Joseph
Smith, “Kapag mas napapalapit tayo sa ating Ama sa langit, mas nahahabag tayo
sa mga taong naliligaw ng landas; nais natin silang pasanin, at balikatin ang
kanilang mga kasalanan” (Mga Turo ng mga Pangulo ng Simbahan: Joseph Smith
[2007], 502–3).
Sa Aklat ni Mormon mababasa natin ang tungkol kay Enos, isang binata
na nagnais malaman kung napatawad na ang kanyang mga kasalanan. Sabi niya
sa atin: “Ang aking kaluluwa ay nagutom; at ako ay lumuhod sa harapan ng aking
Lumikha, at ako ay nagsumamo sa kanya sa mataimtim na panalangin at hinaing
para sa aking sariling kaluluwa; at sa buong araw ako ay nagsumamo sa kanya;
oo, at nang dumating ang gabi ay inilakas ko pa ang aking tinig sa kaitaasan kung
kaya’t iyon ay nakarating sa kalangitan. “At doon ay nangusap ang isang tinig sa
akin, sinasabing: Enos, ang iyong mga kasalanan ay pinatatawad na, at ikaw ay
pagpapalain” (Enos 1:4–5). Labis na nagpasalamat si Enos sa pagmamahal at
pagpapatawad ng Panginoon kung kaya kusa niyang iniukol ang nalalabi niyang
buhay sa pagtulong sa iba na matanggap ang ganitong kaloob.
8
Pagyamanin
GAWAIN 2: Pagbuo ng Konsepto

PANUTO: Pangatwiranan mo ang tanong na nakasulat sa loob ng kahon sa
pamamagitan ng pagbibigay ng kongkretong rason o sitwasyon sa loob
ng mga nakapaligid na kahon. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
Bakit ang
pagmamahal
sa Diyos ay
pagmamahal
sa kapwa?
9
GAWAIN 3: PAGSUSURI
PANUTO: Basahin ang parabula na hango mula sa libro ni Lucas at sagutin ang
mga tanong sa iyong sagutang papel.
Mga Mabuting Samaritano (Parabula)

Lucas 10:25-28
Isang lalaki ang naglalakbay pababang Jerusalem at patungong Jeriko. Mula sa

kanyang kinatatayuan ay abot-tanaw pa rin niya ang huling bahay sa Jerusalem.
Naabutan siya ng sikat ng araw at nagpahinga sa ilalim ng punungkahoy at doon na
rin niya kinain ang kanyang pananghalian. Nang siya ay makapananghalian muli
niyang isinabit sa kanyang balikat ang sako. Nanatili pa rin siyang nag-iisa sa
kanyang paglalakbay. Mataas pa rin ang araw kaya naniniwala siya na makakarating
siya sa kanyang pupuntahan. Nang walang anu-ano isang grupo ng kalalakihan ang
nakita niya at ginulpi siya at inagaw lahat ang kanyang mga dala. Iniwan siyang halos
wala ng buhay. Isang pari ang napadaan at nilampasan lamang siya, ganoon din ang
ginawa ng isang Liveti. At may isang napadaan na Samaritano ang naawa sa kanya at
tinulungan siya. Binendahan ang kanyang sugat at pinainom ng alak, pagkatapos
painumin ng alak, dinala siya sa isang lugar. Ginamot niya ang sugat at binalot niya
ng kumot at binigyan siya ng gamot para bumaba ang kanyang lagnat. Nang mabuti
na ang kanyang pakiramdam ay nag-utos ang Samaritano sa nagmamay-ari ng
tahanan na kanyang tinutuluyan na tingnan mabuti ang istranghero at muling
nagpatuloy siya sa kanyang paglalakbay.
1. Ano ang mensahe ng parabula?

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
2. Ano ang mga kilos na ipinakita ng Samaritano? Sang-ayon ka ba dito?

Ipaliwanag.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
3. Ayon sa aral na natutunan mo, magbigay ng mga kilos na dapat mong gawin
upang mapaunlad mo nang lubos ang pagmamahal mo sa Diyos.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
10
GAWAIN 4: Pagbibigay-kaya
PANUTO: Pangatwiranan mo ang katutuhanang nakapaloob sa mensahe

patungkol sa pagmamahal ng Diyos at magbigay ng mga angkop na
kilos kung paano pauunlarin ito. Pwede kang gumamit ng mga patunay
mula sa bibliya kung mayroon. Gawin ito sa sagutang papel.
Ang nagawa mo sa kapwa mo ay siya ring nagawa mo sa Diyos.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Gawin mo sa iba ang gusto mong gawin ng iba sa iyo
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa Gawain 4

10 7 5
Ang sagot sa kabuuan ay Ang sagot ay naipapaliwanag Ang sagot ay hindi kaaya-
naipapaliwanag nang lubos at kaaya-aya, kayang gawin aya, pili ang pwedeng
at kaaya-aya, kayang gawin ninuman, nagpapakita ng gagawa, hindi lubos na
ninuman, lubos na pagmamahal, paglilingkod, nagpapakita ng pagmamahal
nagpapakita ng malayang desisyon at may paglilingkod, sapilitang
pagmamahal, paglilingkod, kaakibat na responsibilidad. desisyon at walang kaakibat
malayang desisyon at may na responsibilidad.
Hindi masyadong maayos
kaakibat na responsibilidad.
ang pagkakasulat ng mga magulo ang pagkakasulat ng
Maayos ang pagkakasulat ng pangungusap, may tamang mga pangungusap, hindi
mga pangungusap at may pagkakabaybay tamang pagkakabaybay ng
tamang pagkakabaybay ang mga salita.
mga salita
11
Isaisip
PANUTO: Buuin ang mensahe ng mga pahayag ayon sa iyong natutunan sa aralin.
Gawin ito sa sagutang papel.
Ang ______ (1) ________ ng Diyos sa ating kanyang nilalang ay dakila at

pantay pantay. Ang pagmamahal sa _______ (2) ________ ay pagmamahal sa _______
(3) ________. Ito ay sumasang-ayon din sa pahayag na kung ano ang nagawa mo sa
_______ (4) ________ mo ay siya rin ang nagawa mo sa Diyos. Sumasalamin ito sa
________ (5) _________ ng Diyos ng tao na kawangis niya. Samakatuwid palaging
________ (6) ________ ang mga angkop na ______(7)_________ upang mapaunlad ang
pagmamahal na ito.
Isagawa
PANUTO: Bilang isang mag-aaral na nasa gitna ng global na pandemya, Paano mo

maipapakita ang pagmamahal mo kapwa bilang tanda/repleksyon ng
pagmamahal mo sa Diyos. Sumulat ka ng sanaysay tungkol dito. Ang
magiging pamagat ng sanaysay ay, “Ang Repleksyon ng Pagmamahal ko
sa Diyos” Isulat ito sa iyong sagutang papel
Ang Repleksyon ng Pagmamahal ko sa Diyos

Pamagat
Pamantayan sa pagbibigay puntos sa sanaysay sa Isagawa.
15 10 7
Ang lahat ng sagot sa Ang sagot sa kabuuan ay Ang sagot sa kabuuan ay
kabuuan ay pagpapaliwanag naglalaman ng isa na hindi naglalaman ng dalawa o higit na
nang lubos ang repleksyon pagpapaliwanag nang lubos ang hindi repleksyon ng
ng pagmammhal Diyos sa repleksyon ng pagmammhal pagmammhal Diyos sa ibang tao.
ibang tao. Diyos sa ibang tao.
Sa kabuuan ay hindi malinis, at
Malinis, tama ang Hindi gaanong malinis, at may may higit sa dalawa na mali ang
pangungusap at pagkapantig isa na mali ang pagkasulat ng pagkasulat ng pangungusap at
ng salita pangungusap at pagkapantig ng pagkapantig ng salita
salita
Nasunod ang pormat ng Hindi sinunod ang tamang
sanaysay (simula, nilalaman Dalawa lamang na bahagi ng paggawa ng sanaysay.
at panwakas na bahagi) sanaysay ang ginawa.
12
Tayahin
kung wasto ang ipinapahayag ng pangungusap at MALI naman kung
ang isinasaad ng pahayag ay mali. Isulat ang iyong sagot sa sagutang
papel.
1. Ang pagmamahal ang nag- uudyok sa isang tao upang maglingkod sa kapwa
ng walang hinihinging kapalit.
2. Ang pakikipag-ugnayan sa iba at pagbabahagi ng sarili ay pagpapakita ng
pagsunod sa golden rule.
3. Mababasa sa Mosias 10:16-24 kung sino ang ating kapwa at kung paano tayo
dapat makitungo sa ating kanila.
4. Ang makabuluhang pakikipagkapwa ay pagtugon sa pangangailangan ng iba na
may pagmamahal.
5. Hindi dapat tangkaing magpasya kung karapat-dapat ba o hindi ang isang tao
sa ating tulong
6. “Ang pag- big ay hindi nagkukulang kailanman”, ayon sa Parabula ng Mabuting
Samaritano
7. Kinakailangan magkaroon epektibong komunikasyon at pagtanggap para sa
pagpapatatag ng pakikipagkapwa.
8. 8.Kailangan maibigay ang nararapat sa kapwa na walang iba kundi ang
paggalang sa kanyang dignidad.
9. Sinabi Ramon D. Aglipay na, “Nararapat na may kalakip na paggalang at
pagmamahal ang pakikipag-ugnayan natin sa ating kapwa.
10. Sa I Corinto 13: 4-8 mababasa ang, "Gawin mo sa kapwa mo ang nais mong
gawin nila sa'yo."
II. Magbigay ng limang (5) angkop na kilos at ipaliwang kung paano mapapaunlad
ang pagmamahal sa Diyos at kapwa.
1. ________________________________________________________________________
2. ________________________________________________________________________
3. ________________________________________________________________________
4. ________________________________________________________________________
5. ________________________________________________________________________
13
Karagdagang Gawain
PANUTO: Gumawa ng sampung strips ng papel (maaaring iba’t-ibang kulay)

at sumulat ng mga Bible Verses na may kinalaman sa
pagmamahal sa kapwa. Idikit ito sa isang malinis na bond paper.
Gawing kaaya-aya ang presentasyon sa pamamagitan ng
paglalagay ng disenyo at kulay. Idagdag ang gawain sa iyong
portfolio.
Napakahusay Mahusay Di-gaanong

Pamantayan sa Pagbibigay mahusay
ng iskor
10 7 4
Kamalayan sa gawain
Kalinisan at kaayusan ng
pagkakasulat
wastong pagkakabaybay at
pagbabantas
Pagiging Malikhain
14
15
Subukin Isaisip Tayahin
1. H 1. pagmamahal 1. tama
2. A 2. kapwa 2. mali
3. I 3. Diyos 3. mali
4. D 4. kapwa
4. tama
5. F 5. nilikha
6. isabuhay 5. tama
6. C
7. J 7. kilos 6. mali
8. I 7. tama
9. G 8. tama
10. B 9. mali
II. 10. mali
11-15 maaaring
Pagiging kontento sa buhay
magkaiba ang sagot
Pagsisisi sa mga kasalanan
Pagtulong sa mga
nangangailangan
Pagkakaroon ng malinis na
pagtingin sa sarili
Pagbibigay at pagpapatawad
sa iba
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Ang Biblia. 2001.

KapitBisig.com Philippines. 2009. Ang pagmamahal sa kapwa.
https://www.kapitbisig.com/philippines/tagalog-version-of-parables-mga-
parabula-ang-pagmamahal-sa-kapwa-parabula-parable_1050.html.
KapitBisig.com Philippines. 2009.
https://www.kapitbisig.com/philippineshttps://www.churchofjesuschrist.or
g/study/manual/gospel-principles/chapter-30-charity .
"Modyul 12: Espiritwalidad at Pananampalataya." In Edukasyon sa Pagpapakatao
10. 2015.
Sahih al-Bukhari . n.d.
16

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

10
Edukasyon sa
Pagpakatao
Mahalaga ang Buhay
CO_Q3_EsP 10_ Module 4

Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikasampung Baitang
Ikatlong Markahan – Modyul 4: Mahalaga ang Buhay
Unang Edisyon, 2020
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala
at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito
ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.


Manunulat: Winni Freda D. Domeres
Editor: Honda Freda C. Sabado
Tagasuri: Annie Rose Cayasen
/Tagalapat: Blessy T. Soroysoroy
Tagapamahala: Estela L. Cariño, EdD
Benilda M. Daytaca
Carmel F. Meris
Rosita C. Agnasi
Edgar H. Madlaing
Rizalyn A. Guznian
Sonia D. Dupagan
Erlinda C. Quinuan
Vicenta C. Danigos
Georgina C. Ducayso

Name of Division ADM Coordinator
Kagawaran ng Edukasyon - Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera
Office Address: Stockfarm, Wangal
La Trinidad, Benguet
Telefax: (074) – 422 - 4074
10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Mahalaga ang Buhay
Paunang Salita


paggamit nito.
mga pagsasanay.

SLM na ito.

Alamin
Ang pagpapahalaga sa buhay ay tumutukoy sa halagang ipinakikita

sa mismong buhay at sa pinagmumulan nito. Nararapat lang na
maramdaman ng bawat isa na ito ay isang sagradong regalo kung kaya
nasisiyahan siyang gamitin, ipagpasalamat at pakinabangan ito.
Bawat tao ay sumasangayon sa paniniwalang, tayong lahat ay
nabubuhay na may pananagutan sa isa’t-isa. Biniyayaan tayo ng buhay na
may mga kakayahan upang magampanan natin ang misyon at maipadama
ang pagmamahal sa kapwa at sa Diyos sa pamamagitan ng paggalang at
paggamit ng ating talino at kakayahan para sa ikabubuti natin, ng ating
pamilya, lipunan at ng mundo.
Sa pamamagitan nito, mahuhubog tayo sa ating lubos na pagkatao,
matutupad natin ang layunin o misyon na siyang dahilan kung bakit tayo
ay binigyan ng pagkakataong mabuhay. Dahil dito dapat nating
pangalagaan at igalang ang buhay ng bawat tao mula sa sinapupunan
hanggang sa natural na kamatayan.
Tatalakayin sa modyul na ito ang ilan lamang sa mga gawaing
maituturing na paglabag sa paggalang sa buhay. Mga paglabag na maaring
iwasan sa pamamagitan ng pag-unawa at pagsunod sa mga kautusan.
Inaasahang pagkatapos mong magawa ang mga gawain sa modyul
na ito, maipamamalas mo ang sumusunod na kaalaman, kakayahan, at
pag-unawa:
10.3 Napangangatwiranan na:
a. Mahalaga ang buhay dahil kung wala ang buhay, hindi
mapahahalagahan ang mas mataas na pagpapahalaga kaysa
buhay; di makakamit ang higit na mahalaga kaysa buhay
b. Ang pagbuo ng posisyon tungkol sa mga isyu sa buhay bilang
kaloob ng Diyos ay kailangan upang mapatibay ang ating
pagkilala sa Kaniyang kadakilaan at kapangyarihan at
kahalagahan ng tao bilang nilalang ng Diyos.
10.4 Nakabubuo ng mapaninindigang posisyon sa isang isyu tungkol
sa paglabag sa paggalang sa buhay ayon sa moral na batayan
1 CO_Q3_EsP 10_ Module 4

Subukin
A. Pagtukoy: Mula sa mga pagpipilian, isulat ang pinaka-angkop na sagot

ayon sa tinutukoy ng bawat pahayag.
 Homicide  Extra Judicial Killing

 Murder  Due Process
 Sagrado ang buhay  Hazing
_________________1. Alin ang tinutukoy na paraan ng pagpatay kung ito ay

nagawa na walang intensiyong isagawa.
________________2. Tinutukoy nito ang pagpatay na sinasadya o may

layunin.
________________3. Alin ang pinakadahilan para tutulan ang anumang

paraan ng pagpatay.
_________________4. Ito’y isang pamamaraan ng pagpatay sa isang tao o sa

isang grupo ng tao na hindi dinaan sa proseso o
paglilitis ng korte.
________________5. Nagpapakita ang paraang ito ng pagpapahalaga sa

buhay dahil sa ibinibigay na karapatang magpatunay
ng pagka inosente sa ilalim ng batas.
B. Pagbabahagi: Sa iyong pang araw araw na buhay, mayroon ka bang

pansariling karanasan at napansing karanasan nang iba na nagpapakita ng
pagpapahalaga at paggalang sa buhay? Ilista mo ito.
Karanasan
1. Pansariling karanasan na
nagpapakita ng
paggpapahalaga at
paggalang sa buhay

2. Karanasan ng iyong
kapamilya na nagpapakita
ng pagpapahalaga at
paggalang sa buhay
3. Karanasan ng kapamayanan
na nagpapakita ng
pagpapahalaga at paggalang
sa buhay
4. Karanasan ng ibang tao

(napanuod sa telebesyon,
narinig sa radio, nabasa sa
social media) na
nagpapakita ng
pagpapahalaga at paggalang
sa buhay
Mga Tala para sa Mag-aaral

Isagawa ang lahat na gawain sa modyul na ito para masuri mo
ang iyong kakayahang malinang na mahalaga ang buhay. Mahalagang
sanayin natin ang pagsuri ng mga gawain sa module na ito para sa
sariling pagkatoto.

Aralin
1 Halaga ng Buhay
Natutunan mo mula sa una hanggang pangatlong modyul na ang paggalang

sa buhay ay isang pagpapakita ng pagmamahal sa Diyos at sa kapwa. Bilang
nilalang na nasa pinakamataas na antas, tayo ay binigyan ng panginoon nang
tungkulin na pangalagaan ang bawat nilalang. Sa ibang wika, tayo ay tinatawag na
"stewards of God's creation".
Balikan
Bago natin simulan ang aralin ating aralin sa modyul na ito. Balikan mo
muna at pagnilayan mo ang mga sumusunod na katanungan. Bilang
paghahanda sa susunod nating aralin.
Gawain 1: Ako at ang Buhay

Pagnilayan mo ang mga sumusunod na katanungan bilang paghahanda sa
ating paksa sa modyul na ito. Maging tapat at totoo sa iyong pagsagot.
1. Sa iyong palagay, sino ang nagbigay ng ating buhay? Pangatwiranan.

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Sino, ang mag karapatang kumitil ng buhay ng tao?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Bakit binigyan ng buhay ang tao?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Tuklasin
GAWAIN 1: Halaga ng Buhay

Panuto: Suriin ang una at pangalawang saknong ng awitin at sagutin ang
mga tanong.
“Pananagutan”
ni Fr. E. P. Hontiveros / S.j.
Walang sinuman ang nabubuhay para sa sarili lamang

Walang sinuman ang namamatay para sa sarili lamang
Tayong lahat ay may pananagutan sa isa't-isa
Tayong lahat ay tinipon ng Diyos na kapiling nya.
Sa ating pagmamahalan at paglilingkod sa kaninuman

Tayo'y ang magdadala ng balita ng kaligtasan
Tayong lahat ay may pananagutan sa isa't-isa
Tayong lahat ay tinipon ng Diyos na kapiling nya.
Sagutin ang mga mga katanungan na sumasalamin sa iyong pang-unawa:
1. Bakit mahalaga ang buhay ng tao?

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
2. Bukod sa tao, ano pa ang ibang nilikha na may buhay?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
3. Paano mo pinapakita ang pagpahalaga sa iba pang nilikha na may
buhay?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

Suriin
Sa seksyong ito, ating tatalakayin ang mga kinakailangang konsepto

na magpapa-unlad ng iyong kaalaman tungkol sa pagpapahalaga at
paggalang sa buhay. Maaaring gumawa ng pagsasaliksik tungkol sa bawat
konsepto upang mas maintindihan mo. Maaari mo ding ikonsulta ang mga
salitang hindi klaro sa iyong guro.
 Murder o Pagpatay
Halos araw-araw nating naririnig sa iba’t-ibang balita ang mga

krimen sa pagpatay ng tao. Kadalasan, nasasampahan ang mga nahuhuling
suspek ng mga kasong angkop sa krimen. Ang ilan sa mga ito ay kasong
'murder' o kaya naman ay 'homicide'.
Ayon kay Atty. Noel del Prado, maituturing na homicide ang

krimen kung ang pagpatay ay walang intensiyong gawin ito. Samantala,
murder' naman ang tawag kung sinasadya o may layunin ang pagpatay.
Sinasadya man o hindi, malinaw ang kautusan sa atin kahit

noong simula pa lamang at may kahalagahan ang utos na ito mula sa
Exodo 20:13 “Huwag kang papatay”. Itinuturo ng lahat ng may
pananampalayaya na ang buhay ay sagrado. Alam natin na ang Diyos lang
ang Panginoon ng ating buhay mula sa simula hanggang sa huli, at walang
sinuman sa anumang pagkakataon ang maaaring magkaroon ng karapatan
na direktang patayin ang isang inosenteng tao. Ang Diyos ang may-akda ng
buhay— siya lamang ang may karapatan na gumawa at bawiin ito. Kaya’t
kung sinuman ang pumatay ng isang tao, siya ay nagkakasala hindi lamang
sa Diyos kundi maging sa sangkatauhan.
Sadyang hindi tama ang “tiyak at sinasadyang pagpatay” katulad

ng homicide at ang “indirektang pagpatay”, katulad ng pagsang-ayon ng
kalupitan ng isang tao tungkol sa isang trahedya katulad ng pagpapabaya o
pagwawalang-bahala sa mga taong dumaranas ng pagkagutom.

 Extra Judicial Killing (EJK)
Ano nga ba ang extrajudicial killing? Ayon sa isang blog, Ito’y

isang pamamaraan ng pagpatay sa isang tao o sa isang grupo ng tao na
hindi dinaan sa proseso o paglilitis ng korte. Kasama na rin dito ang
pagpatay ng mga hindi taga-gobyerno. Maituturing na “extrajudicial killing”
ang pagpatay kung ito ay isinagawa ng taong may katungkulan sa gobyerno
sa isang taong hindi nilitis sa korte o hindi ipinag-utos ng korte.
Tama ba ang pagpatay sa mga taong pinaghihinalaan lamang?

Isang mapanindigang hindi ang tugon ng simbahan dahil una, walang
ebidensya na nagpapatunay na kinakailangang patayin ang isang tao upang
hindi na siya makagawa ng pinsala sa mga nakapaligid sa kaniya. Maaaring
may mga ebidensya, ngunit hindi maaaring gawan ng “shortcut” ang
hustisya at ipalagay natin na guilty ang taong suspek. Hindi
nangangahulugan na hayaan na lang ang mga drug addict, mga drug
pusher, at mga drug lord na mamayani sa lipunan, ngunit sa katulad na
paraan ay pinapahalagahan nito na ang bawat tao ay may karapatan na
patunayang inosente ang sarili niya sa ilalim ng batas. Ito ang tinatawag
nating Due Process o kaya ay dumadaan sa paglilitis.
 Hazing
Ayon sa mga balita ang “hazing” ay tumutukoy sa proseso ng

pagtanggap sa isang tao sa “fraternity, sorority” o kaya ay pagkakapatiran
na madalas ay may kasamang pambubugbog sa tao para masukat kung
hanggang saan ipaglalaban ang sinalihang grupo.
Maaring ang pagpapahirap ay humantong sa komplikasyon sa

katawan na maaari ring humantong sa pagkamatay.
Nakasaad sa Exodo 21:12 “sinumang manakit at makapatay sa

kanyang kapwa ay dapat ring patayin” Ipinapahiwatig ng lahat ng kautusan
na naguutos na ipapatay ang isang tao sa Lumang Tipan na kailangang
mapatunayan muna na nagkasala. Subalit sadyang ipinagbabawal ang
parusang kamatayan dahil ipinakita pa din ng Diyos ang kaniyang habag sa
mga taong tunay na nagsisisi sa kanilang mga kasalanan. Nakasaad sa
Mateo 5:44-45 na ibigin ninyo ang inyong mga kaaway at ipanalangin ninyo
ang mga umuusig sa inyo, upang kayo'y maging tunay na mga anak ng Ama
na nasa langit.

Sa makatuwid anumang paraan ng pagkitil ng buhay ay kabilang
sa mga paglabag at kawalan ng galang sa buhay. Nararapat lamang na
pahalagahan at pangalagaan ang mga nilalang ng Diyos lalo na ang tao.
Bilang tao din, tayo ay nilikha sa imahe ng Diyos at ang ating katawan ay
bahay ng espiritu santo kung kaya ito ay nangangailangan ng paggalang at
pag-alaga. Ituring natin na bahay ng espiritu santo ang bawat nilalang ng
panginoon. Ang bawat mabuting gawa ay nagpapahayag ng pagmamahal sa
Panginoon at ang hindi magandang gawain tungo sa kapwa ay kawalan ng
pagmamahal sa Panginoon.
Pagyamanin
GAWAIN 1: Bumuo ng posisyon mula sa mga isyu sa buhay!
Panuto: Isulat ang TAMA sa patlang kung ang isinasaad ay nagpapahiwatig

ng pagpapahalaga sa buhay at MALI kung ito ay nagpapahiwatig ng
kawalan ng pagmamahal sa buhay na kaloob ng panginoon.
__________ 1. Ang hindi sinasadyang pagkalaglag ng bata ay hindi

maituturing na kawalan ng paggalang sa buhay.
__________ 2. Ang agarang pagpapadala ng tulong ng mga namumuno sa
biktima ng isang trahedya ay nagpapakita ng paggalang at
pagpapahalaga sa buhay ng bawat apektado.
__________ 3. Ang pagsasakripisyo ng mga frontliners ay magiting na
pagpahalaga sa buhay ng kapwa.
__________ 4. Ang mga “drug addict” ay dapat patayin para maiwasan ang
mga krimen na kanilang ginagawa.
___________5. Ang tao ay may karapatang tapusin ang sariling buhay kung
wala nang saysay ang kanyang buhay.

GAWAIN 2: Pagtugon sa mga Paalala bilang Pagpapahalaga sa Buhay
Sa Genesis 2:16-17, mababasa ang sinabi ng Diyos sa unang taong si

Adan: “Mula sa bawat punungkahoy sa hardin ay makakakain ka hanggang
masiyahan. Ngunit kung tungkol sa punungkahoy ng pagkakilala ng mabuti
at masama ay huwag kang kakain mula roon, sapagkat sa araw na kumain
ka mula roon ay tiyak na mamamatay ka.”
Mababasa rin ang kwento kung sino ang iniligtas ng Panginoon mula
sa tiyak na kamatayan dulot ng baha bilang paglipol sa kasamaan sa
Genesis 7:1-2, isinaad na “sinabi ng Panginoon kay Noe, lumulan ka at ang
iyong buong sangbahayan sa sasakyan; sapagka't ikaw ay aking nakitang
matuwid sa harap ko sa panahong ito. Sa bawa't malinis na hayop ay
kukuha ka ng tigpipitong lalake at babae; at sa mga hayop na hindi malinis
ay dalawang lalake at babae.”
Sa Kasalukuyang Pandemya, halos tumigil ang buong mundo mula sa

dating masiglang pamumuhay. Isa ang Long Beach Health Office sa
California ang unang nag utos na limitahan ang malapit na pakikipag-
ugnay sa iba, sa labas ng kanilang sambahayan, sa parehong panloob at
panlabas na mga espasyo upang higit na mabawasan ang peligro ng hawaan
ng COVID 19 sa pamayanan, at makontrol ang pagkalat ng Novel
Coronavirus (COVID-19) sa loob ng Lungsod ng Long Beach.
Mahihinuha rin mula sa pahayag ni Pope John Paul II’s “Evangelium

Vitae,” na ang “culture of death” ay dulot ng masamang gawain na
nagpapababa o kaya ay kumikitil sa halaga ng buhay.
Mandigan: Isulat ang Tama kung sang-ayon ka sa pahayag at Mali kung

hindi ka sumasang-ayon.
_____________ 1. Mula noon hanggang ngayon, ang pinakamainam na

paraan ng pag-iwas ng tao sa di napapanahon at tiyak
na kamatayan ay ang pagsunod sa mga paalala o mga
gabay na ipinapatupad bilang kautusan.
_______________2. Mahihinuha mula sa mga nabasa na ang pinakadahilan
ng kamatayan ay ang hindi pagsunod at paggalang sa
buhay ng iba.
_______________ 3. Ipinahihiwatig sa bawat talata na ang mga babala o gabay
na ipinapatupad ay nakatuon sa kaligtasan ng bawat
isa.

Gawain 3: Nakita mo! Suriin mo!
Bakit tinutoy na paglabag sa batas o krimen ang mga sumusunod

ayon sa saligang batas ng Pilipinas? Sumangguni sa nakatatanda o guro
kung may hindi klarong konsepto.
Paglabag sa buhay Pansariling Pagsusuro
Pagpatay (Murder, Homicide, EJK)
Pagpapalaglag (Aborsyon)
Pagpapahirap (Hazing)
Pang-aabuso sa mga bawal na

gamot o substance (alcohol,
paninigarilyo, droga)
Pagpapakamatay (Suicide)
Intensyonal na pagkitil ng buhay

(Euthanasia)
Isaisip
Gawain 1: Pagtalang, aking pupunan
Punan ng lipon ng salita ang patlang sa bawat pahayag upang maibahagi

mo ang iyong posisyon at mapagtibay ang pagkilala sa kadakilaan at
kapangyarihan ng isang tao bilang nilalang ng Diyos.
1. Ang buhay, ano man ang iyong pananaw, prinsipyo at paniniwala ay

nararapat lamang na bigyang pansin. Ito ay handog ng lumikha sa bawat
nilalalang sapagkat_____________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________.

2. Ang pagtutol sa “Extra Judicial Killing” o kaya’y pagpatay na walang
paglilitis ay pagpapatunay na _________________________________________
ang buhay at ang anumang pagkasira at pagkawala nito ay maaring
makasama sa ating mga mahal sa buhay.
3. Kaya’t sa mga isyu tungkol sa paglabag sa paggalang sa buhay

nararapat lamang na isaalang-alang na
____________________________________________buhay ng tao pagkat ito’y
kaloob ng Diyos at ang tao’y ginawang
____________________________________________at higit sa lahat ang tao ay
nararapat mabuhay dahil siya ay nilikha bilang
________________________________________________ ayon sa moral na
batayan.
Gawain 2: Isa, dalawa, tatlo
Magsulat nga tatlong natutunan mo, dalawang katanungan at isang

suhestyon mo batay sa iyong napag-aralan sa paksang ito.
Tatlong natutunan ko Dalawang katanungan Isang suhestyon ko

ko
1. 1. 1.
2. 2.
3.

Isagawa
PANUTO: BUHAY KO PAHAHALAGAHAN KO: Balikan ang mga araw na ang

bawat tao ay inatasang manatili sa kani-kanilang tahanan para sa sariling
kaligtasan mula sa nakamamatay na Corona Virus Disease o COVID 19.
Pamprosesong Tanong:
1. Paano mo ipinakita ang pagpapahalaga sa buhay na biyaya ng Diyos?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Anu-ano ang iyong mga natutunan tungkol sa halaga ng buhay sa

kasalukuyan?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Tayahin
Panuto: Sa bilang na 1-5, basahin at suriing mabuti ang mga sumusunod na

pahayag. Piliin at isulat ang titik ng inyong sagot sa inyong papel.
1. Alin sa sumusunod ang iyong gagawin kung bibigyan ka ng pagkakataon na

gumawa ng isang bagay na makakaya mo para sa kalikasan?
a. Magdasal para sa pagtaas ng ekonomiya ng bayan.
b. Gagawa ng mga programang ipapatupad ng barangay upang
makatulong ng malaki.
c. Lilinisin ng mag-isa ang isang ilog na marumi at sasali sa mga
proyektong lilikom ng pondo para sa ilog.
a. Maging mapanuri at magkukusa sa mga gawaing kailangan ako.
2. Ang mga sumusunod ay maling pagtrato sa kalikasan, maliban sa isa.

a. Paghiwa-hiwalay ng basura bilang nabubulok at di nabubulok.
b. Pagtatapon ng basura sa mga anyong tubig.
c. Hindi maayos na pagtatapon ng basura.
d. Pagsusunog sa mga basura.
3. Ang pagiging tagapangalaga ng kalikasan. Ano ang kahulugan nito?

a. Paggamit sa kalikasan na hindi isinasaalang-alang ang iba
b. Paggamit sa kalikasan ng walang pakundangan
c. Paggamit sa kalikasan ng may pananagutan
d. Paggamit sa kalikasan na naaayon sa sariling kagustuhan
4. Alin sa sumusunod ang nagpapakita ng paggamit sa kalikasan bilang isang

kasangkapan?
a. Paggamit ng lupain na may pagsasaalang-alang sa tunay na layunin
nito
b. Pagkamalikhain at responsibilidad sa gagawing pagbabago sa
kapaligiran
c. Pagpuputol ng puno at pagtatanim muli sa mga bagong binhi
d. Malawakang paggamit ng mga kemikal upang makakuha ng
maraming ani.

5. Paano mo isasagawa ang programang nagsusulong ng pangangalaga ng
kalikasan?
a. Ipapatupad ang batas sa pamamagitan ng dagdag multa sa bawat
paglabag
b. Hayaan na lamang ang mga awtoridad na magsagawa ng proketong
pangkalikasan dahil sila ang may pondo.
c. Gawin ang makakaya na alagaan ang kalikasan kahit sa munting
paraan
d. Makikipag-ugnayan at gagawa ng isang komprehensibong pag-aaral
upang makapagsagawa ng isang gawaing pangkalikasan.
Panuto: Basahin at suriing mabuti ang mga pahayag sa ibaba. Isulat ang Tama
kapag totoo ang diwa ng pangungusap, isulat naman ang Mali kapag ang
diwa nito ay hindi totoo. Isulat ang sagot sa inyong papel.
1. Ang kalikasan ay nararapat na gamitin bilang isang kasangkapan.

2. Ang halaga at tunguhin ng bawat pagpapaunlad sa kapaligiran ay hindi
nararapat na bigyang-pansin at timbangin nang maayos.
3. Ang lahat ng likas na yaman sa mundo ay kailangang ibahagi sa bawat tao
na may pagkakapantay-pantay.
4. Ang mabuhay nang simple ay isang hakbang upang makatulong sa
pagpapanatili sa kagandahan at kasaganaan ng mundo.
5. Sa lahat ng pagkakataon, itapon ang basura sa tamang lugar.
6. Ang tungkulin na pangalagaan ang kalikasan ay nakaugat sa katotohanang
lahat tayo ay mamamayan ng iisang mundo.
7. Inutusan ng Diyos ang tao na alagaan ang kalikasan at maging
tagapagdomina nito para sa susunod na henerasyon.
8. Ang tunay na pangangalaga sa kalikasan ay pagpapakita ng paggalang sa
kabutihang panlahat.
9. Ang Sampung Utos para sa Kalikasan ay listahan ng mga dapat at hindi
dapat gawin sa pangangalaga sa kalikasan.
10. Ang responsibilidad na pang-ekolohikal ay gawaing para sa lahat.

Karagdagang Gawain
Manatili sa bahay. Magligtas ng mga buhay!
Panuto: Bumuo ng cycle ng gawain habang nananatili sa bahay ngayong

pandemya. Gamitin ang letra na iyong unang napili at isulat sa loob ng unang
bilog hanggang panglima.
Alin sa mga sumusunod ang una at huli mong isasagawa para makabuluhan ang
iyong pananatili sa bahay ngayong pandemya?
Mga mungkahing gawain:
A- Pakikinig sa mga impormasyon o balita
B- Manatiling positibo ang pananaw
C. Pangalagaan ang iyong sarili
D.Gumawa ng listahan ng mga mabubuting katangian mo at ng iyong pamilya
E. Sundin ang mga pangkalusugang gabay mula sa IATF
______
(1)
_______ ______
(5) (2)
______
_______
(3)
(4)

Pagmumuni-muni: Sa pananatili mo sa bahay, ano ang pinakamakabuluhang
gawain ang naisagawa mo para mapahalagahan ang buhay?
Panuto: Sumulat ng isang posisyong papel (position paper) tungkol sa iyong

paninindigan kung paano wakasan ang mga di napapanahong pagkamatay ng mga
hinihinalang mga sangkot sa iligal na kalakalan sa Droga.
Maaring sundin ang hakbang na ito sa iyong pagbuo ng iyong posisyong papel.
1. Umpisahan sa pagpapakilala ng isyung tatalakayin.

2. Ilathala ang sariling posisyon sa isyu at ilagay ang argumento.
3. Magrekomenda ng mga posibleng solusyon sa isyu.
4. Ibuod ang akda.
Pamantayan sa pagbibigay ng iskor.
Batayan Mahusay
Napaka- Katam-
Kailangan
husay taman
pang
Magsanay
(10) (8) (6) (4)
May kaisahan paksang napili at

malinaw ang mga kaisipang
nailahad sa bawat talata.
Angkop na angkop ang mga

kaisipan at desinyo sa konsepto at
nakakapukaw ng interes para
manatili ang paggalang sa buhay.
Maayos ang pagkasulat at

pagkakasunud-sunod ng mga
konsepto.
May malinaw na posisyon hinggil

sa napiling paninindigan

CO_Q3_EsP 10_ Module 4 17
SUBUKIN
Gawain 1
1. Homicide
2. Murder
3. sagrado ang buhay
ISAISIP 4. Extra Judical Killing
Gawain 1 at 2 5. Due process
Pansariling Opinyon Gawain 2
Pansariling opinion
ISAGAWA TUKLASIN
Pansariling opinion
1-2: Pansariling opinion
TAYAHIN PAGYAMANIN
1. b Gawain 1
2. b 1.Tama
3. c 2. Tama
4. b 3.Tama
5. b 4.Mali
6. Pag-ibig 5. Mali
7. Paggalang sa Katotohanan Gawain 2
8. Paggalang sa kasagraduhan ng buhay 1.Mali 2. Tama 3. Tama
9. Paggalang sa May Kapangyarihan Gawain 3
10. Mapanagutang Pamamahala sa Materyal Pansariling opinyon
na Bagay (Paggalang sa Sekswalidad)
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Aklat:
K TO 12 Most Essential Learning Competencies with Corresponding CG

Codes. 2020
Mula sa Internet
Fr. E. P. Hontiveros / S.j. Pananagutan: mula sa

https://www.google.com/search?q=pananagutan&rlz
ABS-CBN News. Murder o Homicide. https://news.abs-

cbn.com/life/07/27/17/murder-o-homicide-mga-krimen-sa-pagpatay-ng-tao-may-
pinagkaiba-ba
Brian P. David. New Christian Bible Study.

https://newchristianbiblestudy.org/bible/tagalog-1905/genesis/2/17
Catholic Apologies. Huwag Kang Papatay-Isang Pag-aaral sa Turo ng Simbahan.

https://thesplendorofthechurch.com/2017/01/18/huwag-kang-papatay-
isang-pag-aaral-sa-turo-ng-simbahan-by-juan-catolico/
Culture of Death. Friday, February 26, 2021

https://opinion.inquirer.net/95444/a-culture-of-
death#ixzz6naH9CNgC
Mas Ligtas sa Bahay na Kautusan sa Pagkontrol ng COVID 19. Long

Beach Health Center. 2020
http://www.longbeach.gov/globalassets/health/media-
library/documents/diseases-and-condition/information-on/novel-
coronavirus/health-orders/safer-at-home-health-order_tagalog
Magandang Balita Biblia, Copyright © Philippine Bible Society 2012.

https://www.biblegateway.com/passage/?search=Roma%2013&version=MB
BTAG


Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

10
Edukasyon sa
Pagpakatao
Paninindigan sa Pangangalaga sa
Kalikasan

Ikatlong Markahan – Modyul 8: Paninindigan sa Pangangalaga sa Kalikasan
Unang Edisyon, 2020
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.


Manunulat: Mariliese C.Yangken
Tagasuri: Georgina C. Ducayso
Tagalapat: Blessy T. Soroysoroy
Tagapamahala: Estela L. Cariño, EdD
Benilda M. Daytaca
Carmel F. Meris
Rosita C. Agnasi
Edgar H. Madlaing
Rizalyn A. Guznian
Sonia D. Dupagan
Erlinda C. Quinuan
Vicenta C. Danigos

Kagawaran ng Edukasyon - Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera
Office Address:
of LRMS Stockfarm, Wangal
Name of Division ADM Coordinator
Telefax: (074) – 422 - 4074
10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Paninindigan sa Pangangalaga
sa Kalikasan
Paunang Salita
Ang Self-Learning Module o SLM na ito ay maingat na inihanda para sa ating
mag-aaral sa kanilang pag-aaral sa tahanan. Binubuo ito ng iba’t ibang bahagi na
gagabay sa kanila upang maunawaan ang bawat aralin at malinang ang mga
kasanayang itinakda ng kurikulum.

naglalaman ng mga paalala, pantulong o estratehiyang magagamit ng mga magulang
o kung sinumang gagabay at tutulong sa pag-aaral ng mga mag-aaral sa kani-
kanilang tahanan.
Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang nalalaman ng

mag-aaral na may kinalaman sa inihandang aralin. Ito ang magsasabi kung
paggamit nito.
mga pagsasanay.

SLM na ito.

Alamin
Kumusta na? Naging mulat ka na ba sa mga isyung pangkalikasan? O kaya’y

sawang-sawa ka na sa paulit-ulit na pagtalakay sa mga ito. Huwag kang magsawa,
nangangahulugan lamang ito na seryoso ang usaping pangkalikasan. Isang usaping
nangangailangan ng dagliang aksyon para sa Inang Kalikasan.
Sa modyul na ito, mas higit pang malilinang sa iyo ang mga sumusunod na
kaalaman, kakayahan at pag-unawa:
1. Napangangatwiranan na:
a. Maisulong ang kaunlaran at kabutihang panlahat nang may
panindigan sa tamang paggamit ng kapangyarihan at pangangalaga
sa kalikasan.
b. Lahat tayo ay mamamayan ng iisang mundo, dahil nabubuhay tayo
sa iisang kalikasan (mother nature). Inutusan tayo ng Diyos na
alagaan ang kalikasan (stewards) at hindi maging tagapagdomina
para sa susunod na henerasyon.
c. Binubuhay tayo ng kalikasan. (EsP10PB-IIIh-12.3)
2. Nakabubuo ng mapaninindigang posisyon sa isang isyu tungkol sa
paggamit ng kapangyarihan at pangangalaga sa kalikasan ayon sa moral
na batayan. (EsP10PB-1IIh-12.4)
1
Subukin
Panuto: Bago mo simulan ang mga gawain sa modyul, basahin at suriing mabuti
ang mga pahayag sa ibaba. Isulat ang Tama kapag totoo ang diwa ng
pangungusap, isulat naman ang Mali kapag ang diwa nito ay hindi totoo.
Isulat ang sagot sa inyong sagutang papel.
_______ 1. Ang tungkulin na pangalagaan ang kalikasan ay nakaugat sa

katotohanang lahat tayo ay mamamayan ng iisang mundo.
_______ 2. Inutusan ng Diyos ang tao na alagaan ang kalikasan at maging

_______ 3. Ang tunay na pangangalaga sa kalikasan ay pagpapakita ng paggalang

sa kabutihang panlahat.
_______ 4. Ang Sampung Utos para sa Kalikasan ay listahan ng mga dapat at

hindi dapat gawin sa pangangalaga sa kalikasan.
_______ 5. Ang responsibilidad na pang-ekolohikal ay gawaing para sa lahat.
_______ 6. Ang kalikasan ay nararapat na gamitin bilang isang kasangkapan

lamang.
_______ 7. Ang halaga at tunguhin ng bawat pagpapaunlad sa kapaligiran ay hindi

_______ 8. Ang lahat ng likas na yaman sa mundo ay kailangang ibahagi sa bawat

tao na may pagkakapantay-pantay.
_______ 9. Ang mabuhay nang simple ay isang hakbang upang makatulong sa

______ 10. Sa lahat ng pagkakataon, itapon ang basura sa tamang lugar.
2
Sa bilang na 11-15, basahin at suriing mabuti ang mga sumusunod na pahayag.
Piliin at isulat ang titik ng inyong sagot sa inyong sagutang papel.

a. Magdasal para tataas ang ekonomiya ng bayan.
b. Gagawa ng mga programang ipapatupad ng barangay upang makatulong
ng malaki.
c. Lilinisin ng mag-isa ang isang ilog na marumi at sasali sa mga proyektong
lilikom ng pondo para sa ilog.
d. Maging mapanuri at magkukusa sa mga gawaing kailangan ako.

13. Ano ang kahulugan ng pagiging tagapangalaga ng kalikasan?

b. Paggamit sa kalikasan nang walang pakundangan
c. Paggamit sa kalikasan nang may pananagutan

kasangkapan lamang?
a. Paggamit ng lupain na may pagsasaalang-alang sa tunay na layunin nito
b. Pagkamalikhain at responsibilidad sa gagawing pagbabago sa kapaligiran
d. Malawakang paggamit ng mga kemikal upang makakuha ng maraming ani.

kalikasan?
a. Ipapatupad ang batas sa pamamagitan ng dagdag multa sa bawat paglabag.
b. Hayaan na lamang ang mga awtoridad na magsagawa ng proyektong
c. Gawin ang makakaya na alagaan ang kalikasan kahit sa munting paraan
d. Makikipag-ugnayan at gagawa ng isang komprehensibong pag-aaral upang
makapagsagawa ng isang gawaing pangkalikasan.
3
Aralin
Paninindigan sa
2 Pangangalaga sa Kalikasan
Balikan
Naging mulat ka na sa mga isyung pangkalikasan sa nakaraang aralin.

Napag-alaman mo rin na may masamang idinudulot nito sa ating kalikasan. Bilang
isang kabataan, ano-ano ang maaari mong gawin o maitutulong sa kaligtasan ng
inang kalikasan?
Panuto: Magsulat ng isang isyung pangkalikasan na iyong napag-aralan. Sa ibaba

nito, magsulat ng isang masamang dulot nito sa ating kalikasan. Isulat sa sagutang
papel.
Isyung Pangkalikasan:
Dulot nito sa kalikasan:
4
Tuklasin
Gawain 1. CODE-DECODE
Panuto: Si Inang Kalikasan ay nagbigay sa iyo ng kapirasong papel at tanging code
lamang ang nakasulat dito. Sabik kang malaman kung ano ito? Ang sabi
niya: “Ito’y biyaya o regalo na tugma sa maaari kong ibahagi sa iyo.”
Kailangan mong buksan ang code para malaman ang mga makabuluhang
salita na nakapaloob dito. Ang tanging gabay (clue) na aking maibibigay ay:
Z=A.
GZPV BLFI • ANO ANG MENSAHE?
GRNV URMW _____________________________

_____________________________
BLFI WRNV _____________________________
_____________________________
HZEV BLFI _____________________________
_____________________________
OZMW OLEV _____________________________
BLFI PRMW
Sagutin mo ang mga sumusunod na tanong. Isulat ang iyong sagot sa sagutang
papel.
1. Ano ang mensahe ng binuong pahayag?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Ano ang kaugnayan ng binuong pahayag sa pangangalaga sa kalikasan?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
5
3. Sa iyong palagay, sapat ba ang ginagawa ng mga tao upang pangalagaan
ang kalikasan? Ipaliwanag ang sagot.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
4. Paano nakakaapekto sa ating pamumuhay ang iba’t ibang isyung

pangkalikasan?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
5. Bilang kabataan, ano ang maaari mong gawin upang magkaroon ng

paninindigan na pangalagaan ang kalikasan?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
6
Suriin
I. Ang Tao Bilang Tagapangalaga ng Kalikasan

Bilang mga mamamayan ng mundo, tayo ay may gampanin na pangalagaan
ang kalikasan. Dahil dito natin kinukuha ang ating mga pangangailangan, nararapat
lamang na ito ay ating pangalagaan at huwag abusuhin. Bilang tao na may
kakayahang mag-isip at umunawa, tayo rin ang may kakayahan na gumawa ng mga
kilos upang malutas ang mga suliraning pangkalikasan. Ang graphic organizer sa
ibaba ay tumatalakay sa mga prinsipyo ukol sa gampanin ng tao bilang
tagapangalaga ng kalikasan.
Inutusan ng Diyos ang tao na alagaan ang kalikasan

at hindi maging tagapag-abuso nito na makasasama
para sa susunod na henerasyon.
Ang tunay na pangangalaga sa kalikasan ay

pagpapakita ng paggalang sa likas na yaman ang
nasa mundo at pagtataguyod ng kabutihang
panlahat.
Ang tungkulin na pangalagaan ang kalikasan ay

nakaugat sa katotohanang lahat tayo ay
mamamayan ng iisang mundo, dahil nabubuhay
tayo sa iisang kalikasan.
II. Sampung Utos Para sa Kalikasan

Ten Commandments for the Environment
Ni Obispo Giampaolo Crepaldi)
Ito ay hindi listahan ng mga dapat at hindi dapat gawin, kundi mga prinsipyong
gagabay (guiding principles) sa pangangalaga ng kalikasan.
1. Ang tao na nilikha ng Diyos na Kanyang kawangis ang siyang nasa itaas
ng lahat ng Kaniyang mga nilikha bilang pakikiisa sa banal na gawain ng
paglilikha.
7
2. Ang kalikasan ay hindi nararapat na gamitin bilang isang kasangkapan
na maaaring manipulahin at ilagay sa mas mataas na lugar na higit pa sa
dignidad ng tao.
3. Ang responsibilidad na pang-ekolohikal ay gawaing para sa lahat bilang

paggalang sa kalikasan na para rin sa lahat, kabilang na ang mga henerasyon
ngayon at ng sa hinaharap.
4. Sa pagharap sa mga suliraning pangkalikasan, nararapat na isaalang-alang

muna ang etika at dignidad ng tao bago ang makabagong teknolohiya.
5. Ang kalikasan ay kaloob ng Maylikha sa mga tao na dapat gamitin nang

may katalinuhan at pananagutang moral.
6. Ang politika ng kaunlaran ay nararapat na naaayon sa politika ng

ekolohiya. Ang halaga at tunguhin ng bawat pagpapaunlad sa kapaligiran ay
nararapat na bigyang pansin at timbangin nang maayos.
7. Ang wakas ng pagkamundong kahirapan ay may kaugnayan sa

pangkalikasang tanong na dapat nating tandaan, na ang lahat ng likas na
yaman sa mundo ay kailangang ibahagi sa bawat tao na may
pagkakapantay-pantay.
8. Ang karapatan sa isang malinis at maayos na kapaligiran ay kailangang

protektahan sa pamamagitan ng pang-internasyonal na pagkakaisa at
layunin.
9. Ang pangangalaga sa kapaligiran ay nangangailangan ng pagbabago sa uri

ng pamumuhay na nagpapakita ng moderasyon o katamtaman at
pagkontrol sa sarili at ng iba. Ito ay nangangahulugang pagtalikod sa
kaisipang konsyumerismo.
10. Ang mga isyung pangkalikasan ay nangangailangan ng espiritwal na

pagtugon bunga ng paniniwala na ang lahat na nilikha ng Diyos ay
Kaniyang kaloob kung saan mayroon tayong responsibilidad.
Ang mga prinsipyong nabanggit ay ilan lang sa mga gabay upang magkaroon
ng mas mataas na pang-unawa sa ating gampanin na pangalagaan ang kalikasan.
Anoman ang ating kalagayan, paniniwala at kultura, lahat tayo ay nakikinabang at
may pangangailangan sa kalikasan. Bilang kabataan, ikaw ay may kakayahin na
manindigan para rito. Ang pagiging aktibo sa mga pampamayanang gawain,
paggamit ng teknolohiya para sa paggawa ng mga adbokasiya at ang pagpapanatili
ng disiplina sa wastong pangangalaga sa kalikasan ay ilan lang sa mga paraan na
maaari mong magawa.
8
Pagyamanin
Gawain 2. Bigyang Pansin, Sampung Utos Para sa Kalikasan

Panuto: Balikan mo uli ang Sampung Utos Para sa kalikasan. Basahin at unawaing
mabuti ang bawat utos. Pumili ng isa at isulat ito sa kahon sa ibaba.
1. Bakit ito ang utos na napili mo?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Ano ang kahulugan ng utos na napili mo?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Paano mo maisasabuhay ang utos na ito?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
9
Gawain 3. Kalikasan Ko, Mahal Ko
Panuto: Magtukoy ng limang (5) isyung pangkalikasan na nararanasan natin sa
mundo. Matapos nito, magtala ng mga epekto nito sa tao at mga hakbang
kung paano ito mabibigyan ng solusyon. Tignan ang pamantayan sa
pagbibigay ng iskor bilang gabay sa iyong gagawin. Isulat ang sagot sa
inyong sagutang papel.
Isyung
Epekto sa Tao Maaaring Solusyon
Panlipunan
Pamantayan ng pagbibigay ng iskor
Pamantayan Napakahusay Mahusay (2 Nangangailangan

(3 puntos) puntos) ng pag-unlad (1
puntos)
Pagtukoy ng mga Nakapagtala ng Nakapagtala ng Nakapagtala ng 1 o
isyung limang (5) 4 na isyung 2 isyung kalikasan
pangkalikasan isyung kalikasan na na nararanasan sa
kalikasan na nararanasan sa mundo.
nararanasan sa mundo.
mundo.
Paglalahad ng mga Makatotohanan Makatotohanan Hindi malinaw ang
epekto ng mga ang mga ang mga mga epekto
isyung epektong epektong nilahad.
pangkalikasan nilahad at may nilahad ngunit
sapat na wala gaanong
patunay.
10
sapat na
patunay.
Pagbibigay ng mga Makatotohanan Makatotohanan Hindi
hakbang/solusyon at at makatotohanan at
makabuluhan makabuluhan makabuluhan ang
ang mga ang mga mga mungkahing
mungkahing mungkahing solusyon.
solusyon. solusyon ngunit
nangangailanga
n ng paglilinaw.
Gawain 4: Panindigan mo!

Panuto: Suriin mo ang mga batas o patakaran na naipatupad tungkol sa
pangangalaga ng kalikasan. Ito ba ay naipatupad nang lubos? Kung hindi,
magbigay ng dalawang patakaran/batas na alam mo at magbigay ng
dahilan kung bakit hindi ito naipapatupad. Isulat ang sagot sa inyong
sagutang papel.
Patakaran/batas Dahilan bakit hindi naipapatupad nang lubusan
1.
11
Isaisip
Gawain 4. Buuin Mo, Aral na Natutuhan Mo

Panuto: Batay sa iyong natutuhan, kumpletuhin ang pahayag para mabuo ang aral
na nais mong ibahagi sa kapwa mo tao. Isulat ang sagot sa inyong sagutang
papel.
1. Ang tunay na pangangalaga sa kalikasan ay nangangahulugan na

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.
2. Ang tungkulin ko bilang tao sa pangangalaga sa kalikasan ay ang mga

sumusunod:
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
12
Isagawa
Gawain 5. Ano ang nasa balita?

Panuto: Maghanap isang artikulo o balita mula sa mga babasahin o sa internet
hinggil sa mga isyung/problemang pangkalikasan. Gupitin at idikit ito sa
isang “bond paper” kung mula sa printed na babasahin. Kung mula sa
internet, maaaring magbigay ng buod at itala ang sanggunian nito. Matapos
nito, suriin ang napiling artikulo at bumuo ng iyong sariling paninindigan
ukol sa isyu. Ilahad ang iyong kasagutan gamit ang pormat na nasa ibaba.
Mahahalagang detalye ukol sa isyu mula sa artikulo:
Posisyon ukol sa isyu at katwiran para rito:
Mungkahing solusyon/hakbang:
13
Rubrik sa pagsulat ng isang posisyon sa isyu:
Batayan Napaka- Mahusay Katam- Kailangan

husay taman pang
Magsanay
(5) (3)
(4)
(2)
May kaisahan at malinaw ang mga

kaisipang nailahad ukol sa isyung
pangkalikasan
May malinaw na posisyon at sapat

na katwiran
May tiyak at makatotohanang

hakbangin
Idagdag ang ginawang proyekto sa portfolio.
Tayahin
Panuto: Sa bilang na 1-5, basahin at suriing mabuti ang mga sumusunod na

pahayag. Piliin at isulat ang titik ng inyong sagot sa inyong papel.

a. Magdasal para sa pagtaas ng ekonomiya ng bayan.
b. Gagawa ng mga programang ipapatupad ng barangay upang
makatulong ng malaki.
c. Lilinisin ng mag-isa ang isang ilog na marumi at sasali sa mga
proyektong lilikom ng pondo para sa ilog.
d. Maging mapanuri at magkukusa sa mga gawaing kailangan ako.

14
3. Ang pagiging tagapangalaga ng kalikasan. Ano ang kahulugan nito?
b. Paggamit sa kalikasan ng walang pakundangan
c. Paggamit sa kalikasan ng may pananagutan

kasangkapan?
a. Paggamit ng lupain na may pagsasaalang-alang sa tunay na layunin
nito
b. Pagkamalikhain at responsibilidad sa gagawing pagbabago sa
kapaligiran
d. Malawakang paggamit ng mga kemikal upang makakuha ng maraming
ani.

kalikasan?
a. Ipapatupad ang batas sa pamamagitan ng dagdag multa sa bawat
paglabag
b. Hayaan na lamang ang mga awtoridad na magsagawa ng proketong
c. Gawin ang makakaya na alagaan ang kalikasan kahit sa munting
paraan
d. Makikipag-ugnayan at gagawa ng isang komprehensibong pag-aaral
upang makapagsagawa ng isang gawaing pangkalikasan.
Panuto: Basahin at suriing mabuti ang mga pahayag sa ibaba. Isulat ang Tama
kapag totoo ang diwa ng pangungusap, isulat naman ang Mali kapag ang
diwa nito ay hindi totoo. Isulat ang sagot sa inyong papel.
1. Ang kalikasan ay nararapat na gamitin bilang isang kasangkapan.

2. Ang halaga at tunguhin ng bawat pagpapaunlad sa kapaligiran ay hindi
3. Ang lahat ng likas na yaman sa mundo ay kailangang ibahagi sa bawat tao
na may pagkakapantay-pantay.
4. Ang mabuhay nang simple ay isang hakbang upang makatulong sa
5. Sa lahat ng pagkakataon, itapon ang basura sa tamang lugar.
6. Ang tungkulin na pangalagaan ang kalikasan ay nakaugat sa katotohanang
lahat tayo ay mamamayan ng iisang mundo.
7. Inutusan ng Diyos ang tao na alagaan ang kalikasan at maging
15
8. Ang tunay na pangangalaga sa kalikasan ay pagpapakita ng paggalang sa
kabutihang panlahat.
9. Ang Sampung Utos para sa Kalikasan ay listahan ng mga dapat at hindi dapat
gawin sa pangangalaga sa kalikasan.
10. Ang responsibilidad na pang-ekolohikal ay gawaing para sa lahat.
11.
Karagdagang Gawain
Panuto: Para makabuo ka ng isang mapanindigang posisyon tungkol sa

pangangalaga sa kalikasan, gumawa ka ng isang Komitment Sa Kalikasan. Gawing
gabay ang pormat sa ibaba.
Isang Komitment sa Kalikasan
Ako ay si ______________________________, ________

taong gulang, isang mag-aaral ng
_____________________________, ay nangangakong gagawin
ang mga susunod bilang tanda ng aking pangangalaga sa
kalikasan:
Una,_______________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
Pangalawa,_________________________________________
____________________________________________________
_________________________________________________ at
Ikatlo,______________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
___________________________
(Buong pangalan at lagda)
___________________________
Saksi (buong pangalan at lagda)
16
CO_Q3_EsP 10_ Module 8 17
Tayahin
Subukin
1. d
1. Tama
2. a
2. Mali
3. c
3. Tama
4. d
4. Mali
5. c
5. Tama
1.Mali 6. Mali
2.Mali 7. Mali
3.Tama 8. Tama
4.Tama 9. Tama
5.Tama 10. Tama
6.Tama 11. d
7.Mali
12. a
8.Tama
13. c
9.Mali
14. d
10.Tama
15. c
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Aklat:
Department of Education. Physical Education & Health 9. (2014) Pasig City:

Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat. First Edition.
Departamento ng Edukasyon. (2012) Edukasyon sa Pagpapakatao 10. Pasig City:

Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat. First Edition.
18

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Paggalang sa Buhay
CO_Q3_ESP10_Module3
Ikatlong Markahan – Modyul 3: Paggalang sa Buhay
Unang Edisyon, 2020
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban samodyul na ito ay


Manunulat: Vicenta C. Danigos
Tagalapat: Ivan Paul V. Damalerio
Tagapamahala: May B. Eclar
Benilda M. Daytaca
Carmel F. Meris
Rosita C. Agnasi
Edgar H. Madlaing
Rizalyn A. Guznian
Sonia D. Dupagan
Erlinda C. Quinuan
Vicenta C. Danigos

Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera
Telefax: (074)-422-4074
10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Paggalang sa Buhay
Paunang Salita
Ang Self-Learning Module o SLM na ito ay maingat na inihanda para sa ating mag-
aaral sa kanilang pag-aaral sa tahanan. Binubuo ito ng iba’t ibang bahagi na
Ang modyul na ito ay may inilaang Gabay sa Guro/Tagapagdaloy na naglalaman ng

mga paalala, pantulong o estratehiyang magagamit ng mga magulang o kung
sinumang gagabay at tutulong sa pag-aaral ng mga mag-aaral sa kani-kanilang
tahanan.
Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang nalalaman ng mag-
aaral na may kinalaman sa inihandang aralin. Ito ang magsasabi kung kailangan
niya ng ibayong tulong mula sa tagapagdaloy o sa guro. Mayroon ding pagsusulit sa
bawat pagtatapos ng aralin upang masukat naman ang natutuhan. May susi ng
pagwawasto upang makita kung tama o mali ang mga sagot sa bawat gawain at
pagsusulit. Inaasahan namin na magiging matapat ang bawat isa sa paggamit nito.
Pinapaalalahanan din ang mga mag-aaral na ingatan ang SLM na ito upang magamit
pa ng ibang mangangailangan. Huwag susulatan o mamarkahan ang anumang
bahagi ng modyul. Gumamit lamang ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga
pagsasanay.
Hinihikayat ang mga mag-aaral na makipag-ugnayan agad sa kanilang guro kung

sila ay makararanas ng suliranin sa pag-unawa sa mga aralin at paggamit ng SLM
na ito.
Sa pamamagitan ng modyul na ito at sa tulong ng ating mga tagapagdaloy, umaasa

kami na matututo ang ating mag-aaral kahit wala sila sa paaralan.
iii CO_Q3_ESP10_Module3
Alamin
Ang buhay ay ang pinakadakila na biyaya sa atin ng Diyos. Sa tuwing

paggising sa umaga araw-araw ay nararapat na sambitin natin ang malaking
pasasalamat sa Kanyang kaloob. Tayo ay napakahalaga at napakamahal sa Diyos.
Dahil dito, ang patuloy na pag-aaruga at pagpapaunlad sa kalusugan ng ating
katawan ang maisusukli natin sa pagmamahal na ito.
Paano nga ba natin inaalagaan ang ating buhay? Ano ano ang batayan upang
masabi na lahat ng ating ginagawa ay naaayon sa moral na pamantayan para
pangalagaan ang bigay sa atin na buhay? Sa ating materyalistikong uri ng
pamumuhay ay may hindi kaaya-ayang mga pangyayari na nagaganap o nagagawa
ng isang tao na nagdudulot ng paglabag sa kasagraduhan ng buhay.
Tatalakayin sa modyul na ito ang ilan lamang sa mga gawaing maituturing na

paglabag sa paggalang sa buhay. Bakit paglabag? Ang mga ito ba ay sinasadya na
ginagawa? Wala bang ibang paraan na pagpipilian ng tao maliban sa pagkitil ng
buhay? Kailangan o sapilitan ba na gawin ang mga ito o hindi na kailangan? Ito ay
ilan lamang sa mga katanungan na bibigyang-pansin sa kagamitang pagkatuto na
ito.
Inaasahang pagkatapos mong magawa ang mga gawain sa modyul na ito,

maipamamalas mo ang sumusunod na kaalaman, kakayahan, at pag-unawa:
1. Natutukoy ang mga paglabag sa paggalang sa buhay (MELC 10.1)

2. Nasusuri ang mga paglabag sa paggalang sa buhay (MELC 10.2)
Subukin
Panuto: Basahin at unawain ang sumusunod na aytem at piliin ang tamang sagot
sa loob ng kahon. Isulat ang iyong sagot sa iyong sagutang papel. papel.
A. Pagtutukoy
suicide paggamit ng droga

alkoholismo
euthanasia aborsiyon
1 CO_Q3_ESP10_Module3
_____________________ 1. Ang sinasadya o sapilitang pagkitil ng buhay sa
sinapupunan.
_____________________ 2. Ang gawaing nakakasira sa ating atay na kung hindi
maagapan ay magiging kanser sa atay.
_____________________ 3. Nagdudulot ito ng negatibong epekto na maaaring
kinabibilangan ng balisang pagtulog, sobrang kalikutan,
pagkaduwal, delusyon sa kapangyarihan, napatinding
pagka-agresibo at pagiging iritable.
_____________________ 4. Isang uri ng pagpatay sa sarili na isinasagawa sa iba’t-
ibang paraan. Bukod sa labag sa utos ng Panginoon, ito
ay mag-iiwan ng malaking dagok sa pamilya.
_____________________ 5. Ito ay paraan ng pagpatay sa sarili sa tulong ng ibang tao,
o ayon sa kagustuhan ng isang pasyente upang wakasan
ang nararamdamang sakit sa katawan, o sakit na
nakakamatay o wala ng lunas.
B. Sanhi-epekto relasyon. Suriin ang mga pares na aytem at isulat sa patlang na

nakalaan kung ano ang maibibigay nito na sakit o masamang epekto sa tao na
sa huli ay hahantong sa paglabag sa paggalang ng buhay. Palagi mong isaisip na
lahat ng kulang o sobra ay masama ang dulot.
6. napakataas na lebel ng asukal sa dugo: diyabetis; alak: ______________________
7. pagtaas ng dugo: hypertension; sigarilyo: ______________________
8. bawal na gamot: sakit sa isip at katawan; shabu: _____________________________
9. walang ehersisyo: sakit ng katawan; pag-inom ng lason: ______________________
10. euthanasia: paglabag sa karapatan ng may sakit; aborsyon: __________________
C. Pagbibigay. Magbigay ng lima (5) na napapansin o nakikita mo na ginagawa ng

mga tao na maituturing na paglabag sa paggalang ng buhay.
11. __________________________________________________________________________
12. __________________________________________________________________________
13. __________________________________________________________________________
14. __________________________________________________________________________
15. __________________________________________________________________________
Aralin
1 Paggalang Sa Buhay
Balikan
Ilang pagpapahalaga na ating natutunan sa mga nakaraang modyul ang

konsepto ng tunay na kahulugan ng kalayaan, moral na layunin, sirkumstansiya ng
ating kilos. At bago natin ito iwanan para pag-usapan ang bagong aralin, sagutin
muna natin ang mga tanong na sumusunod:
1. Ano nga ba ang tunay na kahulugan ng kalayaan?

2. Ang karapatang pumili ba ay mahalaga na salik ng kalayaan? Bakit?
3. Paano maituturing na moral na kilos ang isang gawain?
Tuklasin
GAWAIN 1: Talarawan
Panuto: Pagmasdan ang mga guhit na naibigay at ilarawan mo ito. Isulat ang sagot
mo sa iyong sagutang papel.
https://www.pexels.co
m/photo/crop-person-
pouring-alcohol-into-
glass-with-petals-
5947113/
https://www.aao.org/eye-health/tips-
prevention/smokers
Lunamarina; Natallia Ploskaya;

https://www.dreamstime https://www.dreamsti
.com/royalty-free-stock- me.com/rope-hand-
photo-gun-pills-two- holding-pills-glass-
options-to-suicide- alcohol-vodka-wooden-
image8711965,accessed background-suicide-
January 22, 2021 running-knot-rope-hand-
holding-pills-
image194933640,
accessed January 22,
2021
PAMPROSESONG KATANUNGAN:
1. Ano ang mga larawan na mga ito?

_____________________________________________________________________________
2. Nangyayari ba ang mga ito sa inyong komunidad? Bakit kaya?

_____________________________________________________________________________
3. Anong karapatan ng tao ay nalabag ng mga gawaing ito?

_____________________________________________________________________________
Mga Tala para sa Guro
Kaugnay ng tunay ng kalayaan sa pagpili ay ang

paggalang sa buhay. Ang sinuman sa atin ay binigyan ng
karapatang mamili kaya ang paggawa ng nakakasira sa
ating buhay ay naka depende sa gusto natin na gawin.
Tandaan na ang mabuhay ay karapatan at isang biyaya
ng Diyos.
Suriin
MGA ISYU TUNGKOL SA PAGLABAG NG PAGGALANG SA

BUHAY
❖ Ang paggamit ng Ipinagbabawal na Gamot – Droga
Ayon kay Agapay noong 2007 ang katagang “High on Drugs” ay isang estadong
pysikal o sikiko (psychic) na kung saan ang tao ay naka depende sa gamot dahil sa
paulit-ulit na paggamit na hindi kailangang medical.
Dahil sa paggamit ng droga na nagdudulot ng mga masasamang epekto, ang

tao ay maaaring gumawa ng krimen dahil hindi siya makapag isip ng husto.
Ang nakakalungkot ngayon ay karamihan ng mga naaapektuhan o nag

sisimula sa droga ay mga kabataan. Maaaring dahilan sa pagpamit ng ipinagbabawal
na gamot ay ang problema sa pamilya, kagustuhang subukin ang epekto sa sarili,
makalimutan ang kinahihiyan o ang nakaraan, o anumang kadahilanan. Ang
paggamit ng droga ay nakakaapekto sa tamang pag-iisip na pwedeng makagawa ng
masama sa sarili, kapwa, pamilya, kaibigan, o sino man.
❖ Alkoholismo at Paninigarilyo
Ang alkoholismo at paninigarilyo ay maitutulad din lang sa paggamit ng

droga, na kung paulit-ulit ay magiging depende na nito. Ang magiging kaisipan niya
ay nakadepende ang buhay niya sa alak at sigarilyo. Ngunit tama bang ito ay ang
bubuhay sa kanya? Tandaan natin na ang alak at sigarilyo ay may masamang dulot
sa ating katawan at pag tatagal ay magiging malubhang sakit kagaya ng kanser sa
atay at kanser (liver cancer) sa baga (lung cancer).
Ilang epekto ng alkoholismo ay maaari itong makaapekto sa pag-iisip ng tao,

tulad lang ng dahas na pananalita, madaling magalit, nahihilo at kung ano ano pa,
maaari rin itong sumira ng mga pamilya, barkada at kakilala dahil may pagkakataon
na pwede kang maging abusado o palalo.
❖ Aborsiyon
Ang aborsiyon o pagpapalaglag ay tumutukoy sa pag-alis ng fetus o sanggol

sa sinapupunan ng ina. Ito ay isa mga paglabag na kume-kwestiyon sa moral na
integridad ng tao. Ayon kay Agapay noong 2007, ang aborsiyon ay “itinuturing na
krimen dito sa Pilipinas”.
Ang tanong sa aborsiyon kung tama ba nga o mali ito ay nahati sa dalawang
panig: Ang Pro-Life at Pro-Choice
Ang mga taong parte ng Pro-Life ay nagsasabing masama ang aborsiyon

sapagkat mula nang ipaglihi ito ng kanyang ina, siya ay tao na kaya ang paglaglag o
pag-abort sa sanggol ay isang aksiyon ng pagpatay. Sabi rin nila na kung ang ina ay
nabuntis dahil hindi sila nag-ingat ng kaniyang nobyo o kasintahan, dapat pa rin
nilang pangatwiranan ang nangyari. Tungkulin nila bilang magulang na alagaan ang
kapakanan ng bata. Ito ay dahil sa bawat sanggol o anak ay may karapatang
mabuhay.
Sinasabi naman ng Pro-Choice na ang mga magulang ay gusto at pwedeng

magka-anak kung sila ay may kakayahang alagaan at mahalin ang kanilang
magiging mga anak. Sa mga ina naman na ang dahilan ng pagkabuntis ay rape,
moral na kilos pa rin na buhayin ang sanggol na kanyang dinadala dahil ang sanggol
ay may karapatang mabuhay. Ang ating pamahalaan ay may ahensiya na
tumutulong sa mga biktima ng rape. Mayroong bahay-ampunan na maaaring
pagdalhan sa bata kung hindi kaya ng ina na alagaan ang bata.
Dalawang Uri ng Aborsiyon
➢ Kusa (Miscarriage) – Aborsiyon na natural na nangyari at walang

anumang prosesong naganap at kadalasang nangyayari sa mga magulang
na hindi kaya ng katawan o may sakit ang dinadala.
➢ Sapilitan (Induced) – Aborsiyon na dumaan sa proseso – opera man o

gamot - na kung saan ginusto ng ina ang pangyayari.
❖ Pagpapatiwakal – Suicide
Ang pagpapatiwakal o suicide ay ang pagkitil ng isang tao sa kaniyang sariling

buhay sa kung ano ano mang paraan. May ibang kabataan na dumadaan sa
depresyon o malubhang kalungkutan ang gumagawa nito.
Ang mga taong nagpapatiwakal ay mga taong nawalan na ng pag-asa o ang

nararamdaman nila ay wala silang halaga. Sabi ni E. Morato noong 2012 sa kaniyang
aklat na Self-Mastery, upang hindi mawalan ng pag-asa ang tao ay dapat na mag-
isip ng paraan upang harapin ang mga problema. Sapagkat ang pag papanatili ng
isang problema ay maaring magdulot ng kawalan ng tiwala sa sarili. Ang pagharap
sa problema at paghanap kung paano ito mapagtagumpayan ay makakadagdag ng
tiwala sa sarili.
Maraming paraan kung paano puwedeng masolusyonan ang kalungkutan o

depresyon. Maaaring magdasal sa Diyos, magsabi sa isang taong pinagkakatiwalaan
kagaya ng magulang, ibang nakakatanda at kaibigan, tumulong sa kapwa o lipunan,
maghanap ng ikakasaya at iba pa. Kung hindi pa ito masolusyunan ay maaaring
kumunsulta sa mga Guidance Counselors, Psychologists o Psychiatrists. May
listahan ang Department of Health ng mga ahensiya ng pamahalaan na maaaring
lapitan ukol dito. Hindi dapat mahiya ang isang mag-aaral na maghanap ng tulong
para dito.
❖ Euthanasia (Mercy Killing)
Ang Euthanasia ay prosesong nagpapadali sa pagkamatay ng isang tao

(paggamit ng gamot o medisina) na kinakailangang gawin ng mga doktor upang hindi
na magdusa pa ang pasyente o sinabi ng pasyente mismo na ito ang kanilang
gagawin. Sa ibang salita ito ay “assisted suicide” o pagkitil sa sariling buhay na kung
saan ginusto ng pasyente ang pangyayari.
Ang Euthanasia ay kumekwestiyon din sa moral na integridad ng isang tao

sapagkat ito rin ay pagkitil sa isang buhay. Ito ay isang uri ng krimen kahit hiling
ng pasyente o ng pamilya. Ang paghihirap ay natural na kundisyon sa mundo at ang
pagkalinga sa may sakit ay isang banal na gawain. Ang pagpatay, lalo pa ng mga
walang lakas na ipagtanggol ang kanilang buhay ito ay hindi angkop sa plano ng
Diyos.
Pagyamanin
GAWAIN 2: Pagsusuri sa lipunan

Panuto: Buuin ang web ng pagsusuri ng mga gawaing nakalalabag sa paggalang ng
buhay. Gawing batayan ang nasagutan na bilog.
GAWAIN 3: Pagbibigay payo!
Panuto: Mula sa nabasa mo sa Suriin Punan mo ang hinihingi ng Hanay A at mga
kaukulang kilos o payo na pwede mong maitulong sa Hanay B.
Mga paglabag sa buhay Mga payo
Paninigariyo na
nagdudulot ng kanser sa
baga
euthanasia
(mercy killing)
Aborsiyon, siya ay
biktima ng rape
alkoholismo
Paggamit ng
ipinag-babawal
na gamot/droga
Rubric para sa pagbibigay ng puntos sa Gawain 3
10 8 6
Ang sagot ay hindi

Ang sagot sa kabuuan ay Ang sagot ay
kaaya-aya, pili ang
naipapaliwanag nang lubos naipapaliwanag at kaaya-
pwedeng gagawa, hindi
at kaaya-aya, kayang gawin aya, kayang gawin
lubos na nagpapakita ng
ninuman, lubos na ninuman, nagpapakita ng
pagmamahal
nagpapakita ng pagmamahal, paglilingkod,
paglilingkod, bunga ng
pagmamahal, paglilingkod, malayang desisyon at may
sapilitang desisyon at
malayang desisyon at may kaakibat na
walang kaakibat na
kaakibat na responsibilidad responsibilidad
responsibilidad
GAWAIN 4: Suriin mo
Panuto: Suriin mo ang sitwasyon na nakasulat sa kahon at pagkatapos ay ibigay
mo kung anong paglabag sa buhay ito.
Si Carolina ay nabalitang namatay dulot ng Tawag dito ay

pagkitil ng sariling buhay.
Mula pa noong nasa sekondarya si Manuelo

ay natuto na itong maglasing. Ilang ulit na
rin siyang napagalitan sa opisina ng Tawag dito ay
Prinsipal dahil dito. Ngayon ay mahigit na
siyang 50 gulang. Nasa ospital dahil may
kanser siya sa atay.
Dahil sa sakit na nararamdaman, kawalan

ng pag-asa na gumaling, at walang
pambayad sa ospital, pinatawag ni Manuelo Tawag sa hiling ni Manuelo ay
ang kanyang Doktor upang siya ay bigyan na
lamang ng gamot upang tahimik na lamang
na lisanin niya ang mundo. Hindi siya
binigyan ng doctor.
Sa impluwensiya ng barkada natuto si Diego

na manigarilyo at naging adik sa paggamit ng
Tawag sa nangyari kay Diego ay
marijuana at shabu. Ang naging resulta nito
ay naging abusado siya sa asawa at anak na
nagdulot ng pag-iwan sa kanya ng mga ito.
Isaisip
Panuto: Punan ng salita o grupo ng salita ang mga patlang upang mabuo ang
kaisipan o konsepto na natutunan mo sa aralin.
1. Ang ________________________ ay mahalaga. Ito ay dakilang biyaya na bigay

sa atin ng ____________________________.
2. Kaya nararapat lamang na alagaan natin ang ating sarili. Iwasan ang mga
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.
3. Kung ikaw ay nababalisa, mabuting gumawa ng paraan tulad ng ___________

___________________________________________________________________________
__________________________ upang maibsan ang lungkot na nararamdaman o
masamang iniisip.
Tandaan mo lagi na tayo ay mayroong iisa lamang na

buhay dito sa mundo. Ayon nga kay Stephen Grellet
(Wikiquote, 2021) “Minsan lamang ako dadaan sa mundong
ibabaw, kung ano man ang kabutihang kaya kong gawin sa
aking kapwa ay gawin ko na ngayon dahil hindi na muli ako
dadaan sa mundong ito.”
Isagawa
Panuto: MUKHA NG BUHAY: Suriin ang buhay kung ano ang mukha nito dahil sa
walang pakundangang paglabag sa kadakilaan nito. Isulat ang hinihiling
ng bawat mukha. Magbigay ng lima (5) na siyang pinakamababang bilang
o higit pa.
Mukha ng buhay na siya

ay iginagalang, hindi siya
adik sa sigarilyo, alak,
droga, hindi biktima ng
aborsiyon
Mukha ng buhay na hindi

siya iginagalang, adik siya
sa sigarilyo, alak, droga at
biktima siya ng aborsiyon
Rubric sa pagbibigay ng puntos sa Gawain 4
5 4 3
May mahigit na dalawang
Ang lahat na sagot ay May isang sagot na hindi sagot na hindi orihinal na,
orihinal, nagbibigay at orihinal, nagbibigay at nagbibigay at
kapupulutan ng aral, kapupulutan ng aral, kapupulutan ng aral,
sumasakop sa pagbibigay sumasakop sa pagbibigay lubos na sumasakop sa
galang sa buhay. galang sa buhay. pagbibigay galang sa
buhay.
Tayahin
Panuto: Basahin at unawain ang sumusunod na mga aytem at sagutin nang buong
husay at tama. Isulat ang mga sagot sa iyong sagutang papel.
I. Pagbibigay
A. Ibigay ang dalawang (2) uri ng aborsiyon
1. _________________________________
2. _________________________________
B. Ibigay ang dalawang (2) panig ng aborsiyon
3. _________________________________
4. _________________________________
C. Ano ang pagkakaiba ng sagot mo sa bilang 1 – 4?
5. __________________________________________
II. Pagtutukoy
paninigarilyo paggamit ng droga

suicide
euthanasia aborsiyon
_____________________ 6. Isang uri ng pagpatay sa sarili na isinasagawa sa iba’t-

ibang paraa. Ito ay labag sa ikalimang utos ng ating
panginoon
_____________________ 7. Ang gawaing nakakasira sa ating baga na kung hindi
maagapan ay magiging kanser sa baga.
_____________________ 8. Nagdudulot ito ng negatibong epekto na maaaring
kinabibilangan ng balisang pagtulog, sobrang kalikutan,
pagkaduwal, delusyon sa kapangyarihan, napatinding
pagka-agresibo at pagiging iritable.
_____________________ 9. Ang sinasadya o sapilitang pagkitil ng buhay sa
sinapupunan
_____________________ 10. Ito ay paraan ng pagpatay sa sarili sa tulong ng ibang
tao, o ayon sa kagustuhan ng isang pasyente upang
wakasan ang nararamdamang sakit sa katawan, o sakit
na nakakamatay o wala ng lunas.
III. Sanhi-epekto relasyon. Suriin ang mga pares na aytem at isulat sa patlang na
nakalaan kung ano ang maibibigay nito na sakit o masamang epekto sa tao na
sa huli ay hahantong sa paglabag sa paggalang ng buhay. Palagi mong isaisip
na lahat ng kulang o sobra ay masama ang dulot.
1. napakataas na lebel ng asukal sa dugo: diyabetis; alak: ______________________

2. pagtaas ng dugo: hypertension; sigarilyo: ______________________
3. bawal na gamot: sakit sa isip at katawan; shabu: _____________________________
4. walang ehersisyo: sakit ng katawan; pag-inom ng lason: ______________________
5. mercy killing: paglabag sa karapatan ng may sakit; aborsyon: ________________
Karagdagang Gawain
Panuto: Balikan ang konsepto ng aralin at mag-isip ng isang pagninilay na gawaing

pasulat. Maaaring tula, awit, slogan o poster. Ang tema na gagawin sa
napiling gawain ay kung paano mo maipapakita ang paggalang sa buhay.
Halimbawa: sa pamamagitan ng poster, ipakita mo dito ang pagtaguyod o
pagpapanatili sa kadakilaan ng buhay. Gawin ito sa isang buong bond
paper at idagdag mo sa portfolio mo.
Pamantayan sa pagbibigay ng iskor
Kailangan
Napakahusay Mahusay Katamtaman pang
Batayan (10) (8) (6) Magsanay
(4)
May kaisahan at malinaw
ang mga kaisipang
nailahad. Ito ay orihinal na
likha.
Angkop na angkop ang mga

kaisipan at disenyo sa
konsepto at nakakapukaw
ng interes para manatili
ang paggalang sa buhay.
Lubhang malinis at maayos

ang pagkasulat ng mga
konsepto.
CO_Q3_ESP10_Module3 14
responsibilidad. responsibilidad.
responsibilidad.
kaakibat na kaakibat na
walang kaakibat na
malayang desisyon at may malayang desisyon at may
sapilitang desisyon at
pagmamahal, paglilingkod, pagmamahal, paglilingkod,
pagmamahal, paglilingkod,
nagpapakita ng lubos na nagpapakita ng
lubos na nagpapakita ng
gawin ninuman, kayang gawin ninuman,
ang pwedeng gagawa, hindi
aya/masining, kayang at kaaya-aya/masining,
kaaya-aya/masining, pili
naipapaliwanag at kaaya- naipapaliwanag nang lubos
Ang sagot ay hindi gaanong
Ang sagot ay Ang sagot sa kabuuan ay
Hindi mahusay Mahusay Napakahusay
10 12 15
Rubrik sa pagbibigay ng puntos sa Karagdagang gawain
Subukin Tayahin
1. aborsiyon 1. kusa (miscarrige
2. alkoholismo 2. sapilitan
3. paggamit ng droga 3. pro-life
4. suicide 4. pro-choice
5. euthanasia/mercy killing 5. sapilitan at kusa
6. sakit sa atay/kanser sa atay 6. suicide
7. sait sa baga/ kanser sa baga 7. paninigarilyo
8. adiksiyon 8. paggamit ng droga
9. kamatayan 9. Aborsiyon
10. paglabag sa karapatan ng sanggol 10. mercy killing/euthanasia
na mabuhay 11. sakit sa atay/kanser sa atay
11. alkoholismo 12. sakit sa baga/ kanser sa baga
12. paninigarilyo 13. adiksiyon
13. suicide 14. kamatayan
14. euthanasia/mercy killing 15. paglabag sa karapatan ng sanggol
15. paggamit ng droga na mabuhay
Gawain 4
1. suicide
2. alkoholismo
3. mercy killing / euthanasia
4. paggamit ng droga
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian:
Edukasyon sa Pagpapakatao 10, Modyul para sa mga mag-aaral; Modyul 13:
Ang Kahalagahan ng Buhay, pahina 254-275.
Morato, E. Jr. (2012). Self-Mastery. http://www.eBookIt.com
Agapay, R. (2007). Ethics and the Filipino: A Manual on Morals for Students
and Educators. National Book Store.
Wikiquote (2021). Stephen Grellet. Retrieved from

https://en.wikiquote.org/wiki/Stephen_Grellet
Mga guhit/larawan mula sa internet
Boyd, K. (2020). Smoking and Eye Disease: American Academy of

Opthalmology; https://www.aao.org/eye-health/tips-prevention/smokers
Accessed January 22, 2021
Charlotte May, https://www.pexels.com/photo/crop-person-pouring-

alcohol-into-glass-with-petals-5947113/,accessed January 22, 2021
Lunamarina; https://www.dreamstime.com/royalty-free-stock-photo-gun-
pills-two-options-to-suicide-image8711965,accessed January 22, 2021
Natallia Ploskaya; https://www.dreamstime.com/rope-hand-holding-pills-

glass-alcohol-vodka-wooden-background-suicide-running-knot-rope-hand-
holding-pills-image194933640, accessed January 22, 2021

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Pagmamahal sa Bayan
CO_Q3_ESP10_Module5
Ikatlong Markahan – Modyul 5: Pagmamahal sa Bayan
Unang Edisyon, 2020
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban samodyul na ito ay


Manunulat: Jesabell Fe C. Lag-asan, Alcero C. Compalas
Tagalapat: Ivan Paul V. Damalerio
Benilda M. Daytaca
Carmel F. Meris
Rosita C. Agnasi
Edgar H. Madlaing
Rizalyn A. Guznian
Sonia D. Dupagan
Erlinda C. Quinuan
Vicenta C. Danigos

Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera
Telefax: (074)-422-4074
10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Pagmamahal sa Bayan
Paunang Salita
Ang Self-Learning Module o SLM na ito ay maingat na inihanda para sa ating mag-
aaral sa kanilang pag-aaral sa tahanan. Binubuo ito ng iba’t ibang bahagi na

tahanan.
Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang nalalaman ng mag-
aaral na may kinalaman sa inihandang aralin. Ito ang magsasabi kung kailangan
niya ng ibayong tulong mula sa tagapagdaloy o sa guro. Mayroon ding pagsusulit sa
bawat pagtatapos ng aralin upang masukat naman ang natutuhan. May susi ng
pagwawasto upang makita kung tama o mali ang mga sagot sa bawat gawain at
pagsusulit. Inaasahan namin na magiging matapat ang bawat isa sa paggamit nito.
Pinapaalalahanan din ang mga mag-aaral na ingatan ang SLM na ito upang magamit
pa ng ibang mangangailangan. Huwag susulatan o mamarkahan ang anumang
bahagi ng modyul. Gumamit lamang ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga
pagsasanay.
Hinihikayat ang mga mag-aaral na makipag-ugnayan agad sa kanilang guro kung

sila ay makararanas ng suliranin sa pag-unawa sa mga aralin at paggamit ng SLM
na ito.

iii CO_Q3_ESP10_Module5
Alamin
Napag-aralan mo sa nakaraang modyul na mahalaga ang buhay dahil kung

wala ang buhay, hindi mapahahalagahan ang mas mataas na pagpapahalaga kaysa
buhay at hindi makakamit ang higit na mahalaga kaysa buhay.
Naging malinaw sa iyo na ang pagbuo ang posisyon tungkol sa mga isyu sa
buhay bilang kaloob ng Diyos ay kailangan upang mapatibay ang ating pagkilala sa
Kaniyang kadakilaan, kapangyarihan at kahalagahan ng tao bilang nilalang ng
Diyos.
Sa modyul na ito, mauunawaan mo ang kahalagahan ng pagmamahal sa

bayan. Inaasahan din na iyong matutukoy ang mga paglabag sa pagmamahal sa
bayan na umiiral sa lipunan.
Subukin
Panuto: Basahing mabuti ang pahayag. Piliin ang titik na may tamang sagot at isulat
sa inyong sagutang papel.
1. Ano ang kahulugan ng “pater” na pinagmulan ng salitang patriyotismo?

a. pinagkopyahan at pinagbasehan
b. pinagmulan o pinanggalingan
c. kabayanihan at katapangan
d. katatagan at kasipagan
2. Ang ________________ ay tumutukoy sa mga ideolohiyang pagkamakabayan

at damdaming bumibigkas sa isang tao at sa iba pang may
pagkakaparehong wika, kultura, at mga kaugalian o tradisyon.
a. kalayaan
b. katarungan
c. patriyotismo
d. nasyonalismo
3. Ang sumusunod ay mga pagpapahalaga na indikasyon ng pagmamahal sa
bayan maliban sa:
a. Laging inuuna ang pansariling kapakanan
b. Pagmamahal at pagmamalasakit sa kapwa
c. Pagsulong sa kabutihang panlahat
d. Pagpapahalaga sa buhay
4. Alin ang hindi angkop na kilos ng nagmamahal sa bayan?

a. Pagsisikap makamit ang mga pangarap para guminhawa ang sariling
pamilya.
b. Pagiging tapat sa sarili, sa kapwa, sa gawain at sa lahat ng
pagkakataon.
c. Paggawa ng paraan upang makatulong sa mga suliranin ng bansa.
d. Pag-awit ng Pambansang Awit nang may paggalang at dignidad.
5. Bakit mahalagang mahalin natin ang ating bayan?

a. Biyaya ng Diyos ang pagkalooban tayo ng lipunang kinabibilangan at
pamayanang matitirahan.
b. Dito tinatanggap at iniingatan natin ang ating mga mahal sa buhay
upang hubugin ang ating mga kakayahan.
c. Nakilala tayo ng mundo dahil sa talino at angking kagalingan na
hinubog sa ating bayang sinilangan.
d. Utang natin sa ating bayang sinilangan ang ating kalayaan at
pagkakataong hubugin ang ating pagkatao.
Panuto: Basahin ang mga pahayag. Lagyan ng plus sign (+) kung ito ay mga angkop
na kilos na nagpapamalas ng pagmamahal sa bayan at minus sign (-) kung ito ay
nagpapakita ng mga paglabag sa pagsasabuhay ng pagmamahal sa bayan. Isulat
ang sagot sa sagutang papel.
6. Hindi ako matatakot iwasto kapag nilabag ng aking kapwa ang batas.
Halimbawa, ang hindi pagtawid ng tama.
7. Pawang katotohanan lang ang aking sasabihin sa aking kapwa.
8. Magsasagawa ako ng clean-up drive sa aking komunidad.
9. Susuportahan ko ang mga produktong lokal.
10. Nanaisin kong manahimik kaysa magsabi ng totoo.
11. Hindi ko sasabihin sa kinauukulan na illegal logging ang ikinabubuhay nina
Ondoy dahil ninong ko ang tatay niya.
12. Pipila ako ng maayos at mahinahon kong antayin ang tawag ko.
13. Ipagmamalaki ko sa akong kaibigang banyaga ang mga pagkaing lokal.
14. Magtatanim ako ng mga gulay sa mga bakanteng lote sa aming kapaligiran o
sa mga resiklong paso.
15. Sinisikap kong maging totoo at tapat, huwag mangopya at magpakopya.
Aralin
1 Pagmamahal sa Bayan
Balikan
Sa kasalukuyan, sino ang mga bayani na ipinaglalaban ang karapatan ng

ating bansa at nagpapakita ng pagmamahal sa bayan?
Ano-ano ang mga katangian nila upang sila ay magtagumpay sa kanilang

mithiin para sa bayan?
Tuklasin
GAWAIN 1: Sino Siya?

Panuto: Tukuyin kung sino ang inilarawan. Isulat sa iyong sagutang papel.
Siya ay isang Pilipinong makabayan at rebolusyonaryo. Binansagan siyang

“Ama ng Himagsikang Pilipino”. Siya ang nagtatag, at lumaon, naging Supremo ng
kilusang Katipunan na naglalayong makamtan ang kasarinlan ng Pilipinas mula sa
Espanya at nagpasimula ng Himagsikang Pilipino. Kinikilala rin siya ng ilang mga
dalubhasa sa kasaysayan bilang unang Pangulo ng Pilipinas, subalit hindi siya
opisyal na nakilala. Naulila sa magulang nang maaga sa edad na 14. Naging tindero
siya ng rattan at pamaypay na gawa sa papel de hapon. Nagtrabaho din siya bilang
clerk, sales agent at bodegits. Nahilig niyang basahin ang mga nobela ni Rizal at
nang itinatag ang La Liga Filipina, sumapi siya kasama ni Apolinario Mabini. Noong
1892, matapos dakpin at ipatapon si Dr. Jose Rizal sa Dapitan, itinatag niya ang
“Kataastaasan, Kagalang-galangang Katipunan ng mga Anak ng Bayan” (KKK).
Noong ika-23 ng Agosto 1896, sa maliit na baryo ng Pugad Lawin sa Balintawak ay
tinipon niya ang mga katipunero at isa-isa nilang pinunit ang kanilang mga sedula.
A_____
B________
Suriin
Pagmamahal sa Bayan
Ang pagmamahal sa bayan ay ang pagkilala sa papel na dapat gampanan ng

bawat mamamayang bumubuo rito. Tinatawag din itong patriyotismo, mula sa
salitang ‘pater’ na ibig sabihin ay ama na karaniwang iniuugnay sa salitang
pinagmulan o pinanggalingan.
Ang nasyonalismo ay tumutukoy sa mga ideolohiyang pagkamakabayan at

damdaming bumibigkis sa isang tao at sa iba pang may pagkakaparehong wika,
kultura, at mga kaugalian o tradisyon. Iba ito sa patriyotismo dahil isinaalang-alang
nito ang kalikasan ng tao. Kasama rin dito ang pagkakaiba ng wika, kultura at
relihiyon na kung saan tuwiran nating binibigyang-kahulugan ang kabutihang
panlahat.
Ang Kahalagahan ng Pagmamahal sa Bayan
Mahalaga ang pagmamahal sa bayan. Ang pagsasabuhay sa responsibilidad

na ito ay umiiral dahil ang tao ay nagmamahal kasama ang kanyang kapwa. Ang
pagmamahal na ito ay magiging daan upang makamit ang layunin na gustong
maisakatuparan. Pinagbubuklod ng pagmamahal sa bayan ang mga tao sa lipunan.
Naiingatan at pinahahalagahan ng pagmamahal sa bayan ang karapatan at dignidad
ng tao gayundin ang kultura, paniniwala at pagkakakilanlan.
Mga Pagpapahalaga na Indikasyon ng Pagmamahal sa Bayan
✓ Pagpapahalaga sa buhay
✓ Katotohanan
✓ Pagmamahal at pagmamalasakit sa kapwa
✓ Pananampalataya
✓ Paggalang
✓ Katarungan
✓ Kapayapaan
✓ Kaayusan
✓ Pagkalinga sa pamilya at salinlahi
✓ Kasipagan
✓ Pangangalaga sa kalikasan at kapaligiran
✓ Pagkakaisa
✓ Kabayanihan
✓ Kalayaan
✓ Pagsunod sa batas
✓ Pagsulong sa kabutihang panlahat
“Ang dignidad ng persona ng tao ay kasama sa kanyang karapatan na maging

bahagi sa aktibong pakikilahok sa lipunang makapag-ambag sa kabutihang
panlahat. - San Juan Pablo XXIII (1818 – 1963)
Mga Angkop na Kilos na Nagpapamalas ng Pagmamahal sa

Bayan
1. Mag-aral ng mabuti.
2. Huwang magpapahuli dahil ang oras ay mahalaga.
3. Pumila ng maayos.
4. Awitin ang Pambansang Awit nang mgay paggalang at dignidad.
5. Maging totoo at tapat, huwag mangopya at magpakopya.
6. Magtipid ng tubig, magtanim ng puno at huwag itapon ang basura kung saan-
saan.
7. Iwasan ang anumang gawaing hindi nakatutulong.
8. Bumili ng produktong sariling atin.
9. Kung pwede nang bumoto, isagawa ito nang tama.
10. Alagaan at igalang ang nakatatanda.
11. Isama sa panalangin ang bansa at ang kapwa mamamayan.
Mga Halimbawa ng Paglabag sa Pagsasabuhay ng Pagmamahal
sa Bayan
✓ Kung hindi ka nagbibigay-pugay sa bandila o watawat ng ating bansa.

✓ Kung hindi mo tinutupad ang iyong mga tungkulin bilang isang mamamayan.
✓ Kung hindi ka tumatawid sa tamang tawiran at pasiga-siga sa lansangan.
✓ Kung hindi pinahahalagahan ang iyong pag-aaral.
✓ Kung hindi mo pinapahalagahan ang ating kultura at mga tradisyon.
✓ Kung hindi mo tinatangkilik ang mga produktong sariling atin.
✓ Kung ikaw ay nagkakalat ng basura sa lansangan.
✓ Kung isa ka sa pumuputol ng mga puno sa kabundukan na nakasisira sa
kalikasan.
✓ Kung isa ka sa humuhuli at pumapatay ng mga hayop na pinagbabawal
hulihin.
✓ Kung isa ka sa lumalabag sa mga batas na ipinatutupad ng bansa.
Pagyamanin
GAWAIN 2: Kahalagan ng Pagmamahal sa Bayan

Panuto: Mula sa iyong natutunan tungkol sa aralin, ipaliwanag ang kahalagahan ng
pagmamahal sa bayan at isulat ang mga ito sa kahon. Ipaliwanag ito sa
pamamagitan ng buong pangungusap. Gawin ito sa iyong sagutang papel.
KAHALAGAHAN
NG PAGMAMAHAL
SA BAYAN
GAWAIN 3: Kilos Suriin Mo!
Panuto: Suriin ang bawat kilos. Iguhit ang ☺ kung ito ay nagpapakita ng
pagmamahal sa bayan at  kung ito naman ay hindi nagpapakita ng
pagmamahal sa bayan. Isulta sa iyong sagutang papel.
______ 1. Paggalang sa nakatatanda at may awtoridad.

______ 2. Pagsunod sa batas at alituntunin ng bansa o institusyong ating
kinabibilangan.
______ 3. Laging nahuhuli sa pagpasok sa paaralan.
______ 4. Pagtapon ng basura saan man gusto.
______ 5. Ikinakahiya ang kultura at tradisyon na kinalakihan.
______ 6. Humuhuli at pumapatay sa mga hayop na ipinagbabawal na hulihin.
______ 7. Pag-awit ng Pambansang Awit ng buong puso at may paggalang.
______ 8. Kawalang-galang at pang-aabuso sa inang kalikasan.
______ 9. Pagtulong sa kapwa nang walang hinihinging kapalit.
______ 10.Pagtangkilik sa mga produktong gawa sa Pilipinas.
GAWAIN 4: Pangatwiranan Mo!

Panuto: Magbigay ng dalawang halimbawa kung paano mo mapatutunayan ang
iyong pagmamahal sa bansa sa mga temang nakasaad. Isulat sa iyong
sagutang papel.
1. Alamin ang kasaysayan ng sariling bansa.
1.
2.
2. Magkaroon ng kamalayan sa mga isyu na nangyayari sa bansa sa

kasalukuyan.
1.
2.
3. Maging aktibo sa programa ng inyong pamahalaan.
1.
2.
4. Mahalin, pahalagahan at gamitin ang sariling wika.
1.
2.
5. Tangkilikin ang sariling produkto.
1.
2.
Isaisip
GAWAIN 5: Pagbuo ng konsepto tungkol sa Pagmamahal sa Bayan

Panuto: Punan ang mga patlang mula sa mga salitang nasa kahon na naaayon sa
pangungusap upang makabuo ng konsepto tungkol sa pagmamahal sa
bayan. Isulat sa iyong sagutang papel.
tagumpay karangalan lumilinang naninirahan mamamayan
Bilang isang (1) ______________ ng isang bansa, mahalaga na alam ng bawat

isa kung paano maipapakita ang pagmamahal sa bayan. Hindi lamang dahil dito sila
(2) _________________ kundi dahil sa ang sariling bansa ang (3) ________________ at
nagbibigay ng pagkakakilanlan sa lahat ng naninirahan dito. Ang (4)
__________________ ng bansa ay karangalan din ng mga mamamayan nito. Ang bawat
(5) _____________________ at kasawian nito ay siya ring kapalaran ng bawat isa sa
bansa.
Isagawa
Panuto: Bilang isang mag-aaral, paano mo maipapakita ang iyong pagmamahal sa

iyong bayan. Magbigay ng lima (5) na nararapat na kilos na iyong gagawin.
Mga paraan ng pagpapakita ko ng aking

pagmamahal sa bayan
1. __________________________________________________
2. __________________________________________________
3. __________________________________________________
4. __________________________________________________
5. __________________________________________________
Tayahin
Panuto: Basahin ang mga pahayag. Lagyan ng  kung ito ay mga angkop na kilos
na nagpapamalas ng pagmamahal sa bayan at ☾ kung ito ay nagpapakita
ng mga paglabag sa pagsasabuhay ng pagmamahal sa bayan. Isulat ang
sagot sa sagutang papel.
1. Pawang katotohanan lang ang aking sasabihin sa aking kapwa. Magssabi ako
ng totoo sa bawat oras.
2. Sinisikap kong maging totoo at tapat, huwag mangopya at magpakopya.
Magiging tapat ako sa aking mga aralin. Hindi ako mangongopya at
magpapakopya.
3. Magtatanim ako ng mga gulay sa mga bakanteng lote sa amig kapaligiran o
sa mga resiklong paso. Tatamnan ko ng mga gulay ang mga lata o lalagyang
hindi na ginagamit pati na rin sa mga bakanteng lote.
4. Hindi ko sasabihin sa kinauukulan na illegal logging ang ikinabubuhay nina
Ondoy dahil ninong ko ang tatay niya. Bagamat ninong ko ang tatay ni Ondoy,
hindi ko sasabihin sa kinauukulan na illegal logging ang ikinabubuhay nila.
5. Hindi ako matatakot iwasto kapag nilabag ng aking kapwa ang batas.
Halimbawa, ang hindi pagtawid ng tama. Iwawasto ko ang akong kapwa kapag
nasaksihan kong nilalabag nito ang batas tulad ng batas trapiko.
6. Magsasagawa ako ng clean-up drive sa aking komunidad. Hihikayatin ko ang
aking mga kapitbahay na panatilihin ang kalinisan sa aming komunidad.
7. Pipila ako ng maayos at mahinahon kong antayin ang tawag ko. Mananatili
ako sa aking pila hangga’t hindi natatawag ang aking pangalan o numero.
8. Paninindigan ko ng buong tapang ang pagsasabi ng totoo.
9. Ipagmamalaki ko sa aking kaibigang banyaga ang mga pagkaing lokal.
10. Susuportahan ko ang mga produktong lokal
Panuto: Basahing mabuti ang pahayag. Piliin ang titik na may tamang sagot at
isulat sa inyong sagutang papel.
11. Ang _________________ ay tumutukoy sa mga ideolohiyang pagkamakabayan

at damdaming bumibigkis sa isang tao at sa iba pang may pagkakaparehong
wika, kultura, at mga kaugalian o tradisyon.
a. kalayaan
b. katarungan
c. nasyonalismo
d. patriyotismo
12. Alin ang hindi angkop na kilos ng nagmamahal sa bayan?
a. Pagiging tapat sa sarili, sa kapwa, sa gawain at sa lahat ng
pagkakataon.
b. Pag-awit ng Pambansang Awit nang may paggalang at dignidad.
c. Paggawa ng paraan upang makatuling sa mga suliranin ng bansa.
d. Pagsisikap makamit ang mga pangarap para guminhawa ang sariling
pamilya.
13. Bakit mahalagang mahalin ng bawat Pilipino ang kanilang bayan?

a. Utang natin sa ating bayang sinilangan ang ating kalayaan at
pagkakataong hubugin ang ating pagkatao.
b. Nakilala siya ng mundo dahil sa talino at angking kagalingan na
hinubog sa kaniyang bayang sinilangan.
c. Dito tinatanggap at iniingatan ang tao ng kaniyang mga mahal sa
buhay upang hubugin ang kanyang mga kakayahan.
d. Biyaya ng Diyos ang pagkalooban ang tao ng lipunang kinabibilangan
at pamayanang matitirahan.
14. Alin sa mga sumusunod ang hindi indikasyon ng pagmamahal sa bayan?

a. Laging inuuna ang pansariling kapakanan
b. Pagmamahal at pagmamalasakit sa kapwa
c. Pagsulong sa kabutihang panlahat
d. Pagpapahalaga sa buhay
15. Ano ang kahulugan ng ‘pater’ na pinagmulan ng salitang patriyotismo?

a. pinagkopyahan at pinagbasehan
b. pinagmulan o pinanggalingan
c. kabayanihan at katapangan
d. katatagan at kasipagan
Karagdagang Gawain
Bilang isang mag-aaral, ano ang mga nagawa mo para sa iyong pamilya,
paaralan, pamayanan bilang pagpapakita ng iyong malasakit? Isulat sa iyong
sagutang papel.
1. Pamilya
a. _________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
b. _________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
2. Paaralan
a. _________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
b. _________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
3. Pamayanan
a. _________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
b. _________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
Susi sa Pagwawasto
15. -
☺
10. 14. +
15. D 13. +
9. ☺
14. A
12. +
13. D 8. 
12. D 11. -
11. C 7. ☺ 10. -
10. 6.  9. +
9. 8. +
8. 5. 
7. +
7. 4.  6. +
6.
5. tagumpay 5. 3.  5. A
4. karangalan 4. 4. A
2. ☺
3. lumilinang 3. 3. A
2. naninirahan 2. 1. ☺ 2. C
1. mamamayan 1. 1. B
Gawain 3
Tayahin Isaisip Pagyamanin Subukin
Pamantayan sa Pagwawasto ng Gawain 2 at Gawain 4 sa Pagyamanin at Gawain sa

Karagdagang Gawain
Napakahusay Mahusay Nalilinang Nagsisimula

Pamantayan
(10) (8) (6) (4)
Kalidad ng Napakahusay Mabuting Matatanggap Kailangang
Pagpapaliwanag ang pagpapaliwanag ang isaayos
(60%) pagpapaliwanag (katamtamang pagpapaliwanag (malaki ang
(buo at pagpapaliwanag) (may kaunting kakulangan,
maliwanag) kamalian ang nagpapakita
pagpapaliwanag) ng kaunting
kaalaman)
Kalinisan ng Nakikita ang May isa- May tatlo-apat Hindi nakita
gawain kalinisan sa dalawang bahagi na bahagi ng ang kalinisan
(30%) kabuuan ng ng gawain na output ang sa kabuuan
gawain. hindi nakita ang hindi nakita ang ng gawain.
kalinisan. kalinisan.
Sanggunian:
Mula sa Aklat
Brizuela, Arnedo, Guevara, Valdez, rivera, Celeste, Balona Jr, Yumul, Rito,
and Gayola. Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikasampung Baitang. Modyul
para sa mag-aaral. Unang Edisyon 2015.
Mendoza, Giselle. Paglalakbay ng May Mabuting Asal Edukasyon sa

Pagpapakatao. KLEAFS Publishing Inc., Block 609 Lot 3 Phase Heritage
Homes Loma de Gato Marilao, Bulacan
Mula sa Internet
Bayaning Filipino, Mga Talambuhay ng mga Makabayang Pilipino, accessed

November 23, 2020,
https://bayaningfilipino.blogspot.com/2017/06/talambuhay-ni-andres-
bonifacio_8.html
https://www.powtoon.com/online-presentation/g1BS93LEYQW/esp-grade-
10-module-10/mode=movie&locale=en

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikatlong Markah an – Modyul 6
Pagmamahal sa Bayan
CO_Q3_EsP10_Module6
Edukasyon sa Pagpapakatao – Grade 10
Ikatlong Markahan-Modyul 6: Pagmamahal sa Bayan
First Edition, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring

magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas.
Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto
o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit
sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang
matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales.
Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula
sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag

sa anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.


Manunulat: Jacqueline P. Puyao
Tagalapat: Reggy C. Asupre
Benilda M. Daytaca
Carmel F. Meris
Rosita C. Agnasi
Edgar H. Madlaing
Rizalyn A. Guznian
Sonia D. Dupagan
Erlinda C. Quinuan
Vicenta C. Danigos

Telefax: (074) – 422 - 4074
10
EDUKASYON SA
PAGPAPAKATAO
Pagmamahal sa Bayan
Paunang Salita
tahanan.
paggamit nito.
mga pagsasanay.
SLM na ito.
1 CO_Q3_EsP10_Module6
Alamin
Ang modyul na ito ay isinulat para matugunan ang iba’t ibang paraan ng
pagkatuto ng bawat mag-aaral. Hangad ng modyul na ito na maunawaan mong lubos
ang tungkol sa pagmamahal sa bayan (Patriotismo). Ang saklaw ng araling
napapaloob sa modyul na ito ay maaring makatulong sa mga sitwasyong maaaring
harapin ng mag-aaral kinabukasan. Kinikilala sa bawat sitwasyong ginamit ang
iba’t-ibang kultura ng bawat mag-aaral na gagamit nito. Ang bawat aralin ay
isinaayos ayon sa katangi-tanging paraan sa pagkatuto ng bata. Subalit ang mga
aralin ay maaring sagutin ayon sa ayos nito sa gamit na sangguniang aklat.
Subukin
PANUTO: Basahin at unawain ang mga sumusunod na tanong. Piliin at

isulat ang letra ng tamang sagot sa patlangg bago ang bawat numero.
________ 1. Alin sa mga sumusunod ang pagpapahalagang kailangan linangin ng

mga Pilipino sa pagsasabuhay ng pagmamahal sa bayan?
A. Pagtangkilik ng mga imported na produkto.
B. Pagmamahal at pagmamalasakit sa kapwa.
C. Pagtulong sa kapwa sa harap ng kamera.
D. Pagnanais na kantahin ang pambansang awit ng Pilipinas sa kahit
anong paraan.
________ 2. Sa anong dimensiyon ng tao nabibilang ang pagmamahal at

pagmamalasakit sa kapwa?
A. Moral
B. Ispiritwal
C. Pangkatawan
D. Pangkaisipan
Isa si Jana sa mga kabataang pwede nang bumoto. Agad siyang

nagparehistro para sa paparating na halalan. Nang dumating ang araw ng
kampanya, kinausap siya ng kanyang mga magulang na ibenta niya ang
kanyang boto upang magkaroon sila ng pambili ng pagkain. Dahil dito nalilito si
Jana kung ano ang kanyang gagawin.
________ 3. Kung ikaw si Jana, ano ang iyong gagawin?
A. Huwag nalang bumoto.
B. Sundin ang utos ng magulang.
C. Ibenta ang boto sa magkabilang panig.
D. Huwag ibenta ang boto at isagawa ito nang tama.
________ 4. Ang pagbenta ba ng boto ay isang paraan ng pagpapakita ng
pagmamahal sa bayan? Bakit?
A. Oo, upang magkaroon ng pera ang pamilya.
B. Oo, dahil hindi naman malalaman ng taong bayan.
C. Hindi, ang layunin ay mali at ang pagboto ay dapat isagawa nang
tama.
D. Hindi, dahil ito ay para sa sarili lamang at hindi para sa lahat ng
taong bayan.
______ 5. Ano ang ibig sabihin ng “Filipino Time”?
A. Kaugaliang pagpasok nang eksaktong minuto sa nakatakdang
oras ng okasyon
B. Kaugaliang pagpasok isang oras bago ang nakatakdang oras ng
okasyon.
C. Kaugaliang pagpasok ng mahigit isang oras pagkatapos ng
nakatakdang oras ng okasyon.
D. Kaugaliang pagpasok ng mga Pilipino na hintaying magsimula
ang okasyon bago pumunta.
______ 6. Alin sa mga sumusunod ang sumasagot sa tanong na “Ano ang
magagawa ko para sa bayan at sa kapwa ko?”
A. Tumulong sa kaayusan ng komunidad at sa kapwa
B. Makisama sa mga barkada
C. Pakikiisa sa mga nananawagan ng reporma sa kalye.
D. Paglinis sa dumi sa labas ng bahay
Matalik na magkaiibigan sina Juio at Julia. Naawa si Julia kay Julio dahil
palagi siyang bumabagsak sa kanilang pagsusulit. Isang araw, kinausap ni Julio
si Julia na pakopyahin siya nito sa kanilang mga pagsusulit kapalit ang gusto
niyang gamit galing ibang bansa.
______ 7. Kung ikaw si Julia, ano ang iyong gagawin?

A. Hindi ako magpapakopya ng anuman kay Julio dahil mali ito.
B. Pagbibigyan ko ang kahilingan ni Julio dahil kaibigan ko siya.
C. Gagawin ko ang sinabi ni Julio ngunit hindi tatanggapin ang kapalit
nito.
D. Magagalit ako kay Julio kahit gustong-gusto ko ang kapalit ng
pagpapakopya.
______ 8. Mali ang pagpapakopya na kahilingan ni Julio, ano pa ang kilos na hindi
nagpapakita ng pagmamahal sa bayan?
A. Pagpilit kay Julia na gawin ang isang bagay.
B. Paghingi ng tulong kay Julia na may kapalit.
C. Pananamantala ng pagkakaibigan nila ni Julia.
D. Pagtangkilik ni Julia sa mga gamit galing sa ibang bansa.
______ 9. Alin sa mga sumusunod ang hindi nagpapakita ng paggalang sa mga
nakatatanda?
A. Pagtulong at pagsunod sa kanilang tagubilin
B. Pag-iwan sa mga magulang kapag may sarili nang pamilya.
C. Pagtulong sa mga nakatatanda kapag may nakakakita.
D. Paghingi ng payo mula sa mga nakatatanda kapag
kinakailangan.
______ 10. Bilang isang mag-aaral, ano ang magagawa mo upang maipakita ang
pagmamahal mo sa bayan?
A. Mag-aral nang mabuti
B. Sundin lahat ng utos ng magulang
C. Tumulong sa kapwa kapag kiailangan
D. Gawin lahat ng pinapagawa ng guro
______ 11. Alin ang hindi angkop na kilos ng nagmamahal sa bayan?
A. Pagiging tapat sa sarili, sa kapwa, sa gawain at sa lahat ng
pagkakataon.
B. Pag-awit ng Pambansang Awit nang may paggalang at dignidad.
C. Pagsisikap makamit ang mga pangarap para guminhawa ang sariling
pamilya.
D. Paggawa ng paraan upang makatulong sa kapwa at umaaasang may
kapalit.
______ 12. Ang kaisipang “Tayong lahat ay magkakasama sa pag-unlad bilang isa.”
ay tanda ng ano?
A. Pagiging makasariling mamamayan
B. Pagiging mabuting mamamayan
C. Paggawa ng isang bagay kapag kinakailangan
D. Pagtulong sa iba para sa sariling kapakanan
______ 13. Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita na ang isang mamamaya ay
may pagmamahal sa bayan?
A. Patuloy na paglakad habang inaawit ang Pambansang awit
B. Pagpasok sa paaralan kapag kinakailangan
C. Pagnakaw sa kaban ng bayan
D. Naglilingkod sa bayan at sa kapwa
______ 14. “Ang taong may pinag-aralan ay hindi kailanman gagawa ng anumang
paglabag sa batas na ipinapatupad ng lipunang kinabibilangan.” Ang
pangungusap na ito ay
A. Tama, dahil natutuhan niya sa paaralan kung paano gawan ng paraan
upang mahanap ang solusyon sa bawat problema.
B. Tama, dahil gaya ng sinasabi ng karamihan, “ignorance of the law
excuses no one”
C. Mali, dahil hindi lahat ng taong may pinag-aralan ay alam ang
gagawin upang hanapin ang solusyon sa problemang kinakaharap.
D. Mali, dahil ang batas ay batas at walang sinuman ang may karapatan
upang suwayin ang mga ito.
______ 15. Saan nakapaloob ang mga pagpapahalagang dapat linangin ng mga
Pilipino upang maisabuhay ang pagmamahal sa bayan?
A. 1988 Konstitusyon ng Pilipinas
B. 2010 Konstitusyon ng Pilipinas
C. 1987 Konstitusyon ng Pilipinas
D. 1897 Konstitusyon ng Pilipinas
Aralin
1 Pagmamahal sa Bayan
Balikan
Bago natin iwan ang module 5, balikan muna natin ang konsepto na
natalakay.
Sagutin mo
Ngayong panahon ng pandemya, mayroon ka bang napansin na ginagawa ng
mamamayan patungkol sa mga paglabag sa pagmamahal sa bayan. Magbigay ng isa
at ipaliwanag bakit mo sinabi na ito ay paglabag sa pagmamahal sa bayan.
Tuklasin
PANUTO: Basahin at unawain ang bawat pangungusap. Lagyan ng tsek (√) ang
patlang bago ang numero kung ito ay TAMA at ekis (X) kung ang isinasaad ay MALI.
_____1. Ang pagmamahal sa bayan ay daan sa pagkamit ng layuning

makapagaangat sa bansa
_____2. Ang pagmamahal sa bayan ay kailangan upang magkaisa ang mga tao sa
lipunan.
_____ 3. Ang patriyotismo ay pagtangkilik ng mga produktong imported at
hindi ang mga lokal na bilihin.
_____ 4. Ang kutura, paniniwala at pagkakakakilanlan ay napahahalagahan sa
pamamagitan ng pagmamahal sa bayan.
_____ 5. Isa sa mga paraan upang maipamalas ang pagmamahal sa bayan ay ang
pagsasabuhay ng pagkamamamayan.
_____ 6. Kapag nananalangin, hindi nararapat na isali ang hangarin mabuti para
sa bansa at mga kapwa mamamayan.
_____ 7. Maipakikita ang pagmamahal sa bayan sa pamamagitan ng paglilingkod sa
komunidad na walang inaasahang kapalit.
_____ 8. Ang pagmamahal na natutunan sa pamilya, pinapalawak sa paaralan at
pinapaunlad ng pakikisalamuha sa kapwa sa lipunang kinabibilangan.
_____9. Ang paninigarilyo at pag-inom ay makatutulong upang mapalakas ang
pagkunsumo ng mga imported at lokal na produkto sa bansa.
_____10. Responsibilidad ng bawat isa ang pagsasabuhay ng pagmamahal sa
bayan.
Pamprosesong tanong:
1. Ano ang naramdaman mo habang sinasagot mo ang Gawain? Bakit?

______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
2. Ano ang sumagi sa isip mo habang sinasagot mo ang Gawain? Ginagawa o

nagawa mo na ba ang mga ito?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
3. Naipagmamalaki mo ba ang mga gawain nagpapakita ng pagmamahal sa bansa?

Bakit?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Tala Mula sa Guro

Sa module na ito mapag-aaralan mo
ang pangangatuwiran at pagpapamalas ng
pagmamahal sa bayan.
Suriin
Mga pagpapahalagang dapat linangin ng bawat Pilipino upang maisabuhay ang

pagmamahal sa bayan na nakapaloob sa 1987 Konstitusyon ng Pilipinas.
Bawat tao ay obligasyon sa Diyos ang paggalang sa buhay
➢ Pagapahalaga sa dahil ang buhay ay galing sa Kanya kaya’t walang sinoman
buhay ang maaaring kumuha ng sariling buhay o buhay ng iba
maliban sa Kanya.
Kaugnay ng prinsipyo ng katamaan, katunayan,
➢ katotohanan
katiyakan, katapatan, kataimtian at mabuting paniniwala.
➢ Pagmamahal sa Maipapakita ang malasakit sa kapwa sa pamamagitan ng
pagmamalasakit pagtulong na walng inaasahang kapalit.
sa kapwa
Mahalaga ang pananampalataya at pagtitiwala sa Diyos na
➢ Pananampalataya
lahat ay makakaya at possible
Mahalaga ang paggalang sa mga pamayanan dahil
➢ Paggalang
tumutulong ito sa mga tao na makibagay sa ibang mga tao.
Ang pagpapanatili ng kung ano ang tama sa paraang
➢ Katarungan walang kinikilingan. May paggalang sa karapatan ng
kapwa mamamayan
Pagkakaroon ng katahimikan o walang kaguluhan at
➢ Kapayapaan
kapanatagan
Pagiging organisado at disiplinado sa lahat ng
➢ Kaayusan
pagkakataon
➢ Pagkalinga sa Pamilya ang pangunahing institusyon ng lipunan. Dito
pamilya at unang tinuturuan ang mga bata tungkol sa kultura at
salinlahi tradisyon ng bansa.
Ginagamit ang talent at kahusayan sa anumang
pamamaraan upang makatulong sa ikabubuti ng mas
➢ Kasipagan
nakararami. Ginagawa ang gawain nang matiyaga at may
pagmamahal.
➢ Pangangalaga sa Lahat ng tao ay may responsibilidad na alagaan ang
kalikasan at kalikasan at lahat ng nilikha ng Diyos sa pagkasira nito.
kapaligiran
Ang pakikipagtulungan ng bawat tao na mapag-isa ang
➢ Pagkakaisa
ninanais at saloobin para sa iisa a maayos na layunin.
Isa sa mga ipinagmamalaking ugali ng mga Pilipino ay ang
tinatawag na “bayanihan”. Hindi hinihintay kung ano ang
➢ Kabayanihan
magagawa ng bayan sa tao sa halip ginagawa ng tao ang
magagawa para sa bayan.
Ang pagiging malaya na gawin ang mabuti, kumilos ayon
➢ Kalayaan sa batas na ipinapatupad ng bansa at paggawa ng
tungkulin ng isang taong may dignidad.
Ang pagkilala, paghikayat at pakikibahagi
➢ Pagsunod sa
sapagsasabuhay sa mga batas ng lipunan. Isa ito sa mga
batas
susi sa pag-unlad ng lipunan.
➢ Pagsusulong ng Ang pagtutulungan ng bawat isa at paghikayat sa iba
kabutihang upang makilahok sa pagtutulongan ay para sa ikabubuti
panlahat hindi sa sarili at pamilya kundi para sa lahat.
Mga Angkop na Kilos na Nagpapamalas ng Pagmamahal sa

Bayan
Ayon kay Alex Lacson (isang tanyag na may akda ng mga makabayang aklat,
manunula, abogado, mangangalakal, at pinuno sa lipunan) Ang mga sumusunod
ay mga simpleng gawaing patriotismo na maaring isabuhay para makatulong sa
bansa.
✓ Mag-aral nang mabuti

✓ Huwag maging palalo o gumawa ng masama sa kapwa
✓ Pumila nang maayos
✓ Awitin ang Pambansang awit nang may paggalang at dignidad
✓ Maging totoo at tapat, huwag mangopya o magpakopya
✓ Magtipid ng tubig, magtanim ng puno at huwag magtapon ng basura kahit
saan
✓ Iwasan ang anumang gawain na hindi nakatutulong
✓ Bumili ng produktong sariling atin, huwag peke o smuggled
✓ Kung pwede nang bumoto, isagawa ito nang tama
✓ Alagaan at igalang ang nakatatanda
✓ Isama sa panalangin ang bansa at ang kapwa mamamayan
✓ Pagkakaroon ng tamang pag-uugali at kritikal na pag-iisip
Pagyamanin
Gawain 2. Hanap Salita
PANUTO: Hanapin sa kahon ang sampu (10) na mga pagpapahalagang katangian

dapat linangin ng bawat Pilipino.
K A B A Y A N I H A N O R S P
A K A B T W S A P O D T R E A
L A B B A K I T B A A K K A K
A P P A G K A K A I S A A M I
Y A A N A A N A H S A P S I K
A K G G S S A A A A N A S N I
A A H G A I D Y Y K A Y N G A
N N J F A P A U K A S A A A L
K A Q A N A W S U N I P N N A
A N I D K G D A B G N A A G M
H K A E A A A N P G A A H E S
A O D B B N S A A A B N O L A
N A I F A H T Y G T I A T E B
T K A T A R U N G A N T O Y A
P O D A K A N U A A I I T E Y
S L A T I K A T L G Y N A A A
E A N A N D Y A A E A A K S N
W N T Y Y A T G N Q R N A I I
H G A A A N O E G D S G A G Y
P A N A N A M P A L A T A Y A
Gawain 3: Pagtataguyod sa kilos
PANUTO: Mula sa Gawain 2, Isulat sa hanay A ang mga salitang nahanap at sa

hanay B naman ay sumulat ng isang angkop na kilos kung paano mo ito
maisasabuhay upang maipakita ang iyong pagmamahal sa bayan.
HANAY A HANAY B
Nahanap na Pagpapahalagang Angkop na Kilos na kilos paano mo
dapat linangin na salita isasabuhay ang nahanap na salita
10
Gawain 4: Pangatwiranan
PANUTO: Pangatwiranan ang mga pahayag na karaniwang naririnig patungkol sa

pagmamahal sa bayan. Basahin at suriin mo ang pamantayan sa pagbibigay ng
iskor upang malaman mo kung paano ipapaliwanag ang mga pahayag. Sagutin sa
sagutang papel.
Pamantayan Napakahusay Mahusay Nalilinang Nagsisimula

(10) (8) (6) (4)
Napakahusay at Mahusay at May katam- Malaki ang
napakalinaw malinaw ang tamang husay kakulagan sa
ang kabuuan kabuuan ng at linaw ang kaalaman ang
ng pagpapa- pagpapa- kabuuan ng kabuuan ng
Kalidad ng liwanag. liwanag. pagpapa- pagpapa-
Pagpapa- Nagpapakita ng Nagpapakita liwanag. liwanag. Hindi
liwanag lubos na ng pagma- Nagpapakita nagpapakita
(70%) pagmamahal sa mahal sa ng pagma- ng pagma-
bayan at may bayan at may mahal sa mahal sa
kaakibat na kaakibat na bayan at may bayan at
responsibi-lidad responsibi- kaakibat na responsibi-
lidad responsibilidad
lidad
Nakikita ang May isa- May tatlo-apat Hindi nakita
kalinisan sa dalawang na bahagi ng ang kalinisan
Kalinisan ng
kabuuan ng bahagi ng output ang sa kabuuang
gawain
gawain. gawain na hindi nakita ng gawain
(30%)
hindi malinis ang kalinisan
Naniniwala ka ba na ang lahat na naibigay na pahayag ay

nagpapakita ng walang pagmamahal sa bayan? Oo o hindi,
Ipaliwanag.
• Ang hindi pagtangkilik, pagbili at paggamit ng sariling produkto
ng bansa
• Hindi paglalagay sa kamay sa dibdib at hindi pag-awit ng Lupang
Hinirang
• Hindi pagboto, pangingibang bansa para magtrabaho
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
_______________________________________________
Isaisip
PANUTO: Basahing maigi ang pangungusap sa ibaba. Punan ng tamang salita ang
bawat patlang. Piliin ang sagot sa kahon.
lipunang taong pag-uugali makabubuti paraan

dignidad kabutihang karapatan makapag-ambag
pakikilahok
1. Ayon kay San Juan Pablo XXIII (1818-1963), “Ang ___________________ ng

persona ng tao ay kasama sa kaniyang _______________ na maging bahagi sa
aktibong _____________________ sa lipunan upang _________________ sa
_______________________________ panlahat.
2. Ang ___________________________ may tamang _________________ ay gagawa ng

_____________________________ at gagawin ang __________________ upang may
maitulong sa _______________________________ kinabibilangan.
Isagawa
PANUTO: Sagutin ang tanong sa ibaba sa pamamagitan ng sanaysay, tula o awit.
Bakit sinabing “Nakaugat ang pagkakakilanlan ng tao sa pagmamahal sa

bayan”? Pangatwiran ang sagot.
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
_________________________________
Mga pamantayan sa Gawain
Pamantayan 5 3 2
Hindi masyadong Walang mensahe
Ang mensahe ay
malinaw ang ang sagot/
malinaw/Naipaliwa
Nilalaman mensahe/ walang
nag nang maayos
pagpapaliwanag ng kaugnayan sa
ang sagot
sagot paksa.
Lohikal at koherent Lohikal at koherent
Hindi lohikal at
Pagbuo mula simula ang katamtamang
koherent
hanggang wakas bahagi
Tayahin
PANUTO: Basahin at unawain ang mga sumusunod na tanong. Piliin at isulat ang
letra ng tamang sagot sa sagutang papel.
_____1. Alin sa mga sumusunod ang isa sa mga paraan ng pagpapakita ng paggalang
sa mga nakatatanda?
A. Paghingi ng tulong sa mga nakatatanda
B. Pagmamano at pagsabi ng po at opo
C. Pagtulong sa mga nakatatanda kapag kinakailangan
D. Pag-iwan sa mga nakatatanda kapag may sariling pamilya
______ 2. Ano ang ibig sabihin ng “Filipino Time”?

A. Pagpasok limang minuto bago ang nakatakdang oras.
B. Pagpasok isang oras bago ang nakatakdang oras.
C. Pagpasok ng mahigit isang oras pagkatapos ng nakatakdang oras.
D. Kaugalian ng mga Pilipino na hintaying magsimula ang okasyon
bago pumunta.
_____ 3. Ang mga sumusunod ay mga angkop na kilos na nagpapamalas ng

pagmamahal sa bayan maliban sa
A. Awitin ang pambansang awit nang may paggalang
B. Iwasan ang anumang gawain na hindi nakatutulong
C. Bumili ng mga imported na produkto at hindi pagpansin sa mga lokal
na bilihin
D. Isama sa panalangin ang bansa at ang kapwa mamamayan
_____ 4. Saan nakapaloob ang mga pagpapahalagang dapat linangin ng mga Pilipino
upang maisabuhay ang pagmamahal sa bayan?
A. 1879 konstitusyon ng Pilipinas
B. 1789 konstitusyon ng Pilipinas
C. 1978 konstitusyon ng Pilipinas
D. 1987 konstitusyon ng Pilipinas
_____ 5. Ang kaisipang “tayong lahat ay magkakasama sa pag-unlad bilang isa” ay

tanda ng ano?
A. Pagiging mabuting mamamayan
B. Pagiging masamang mamamayan
C. Pagiging responsableng mamamayan
D. Pagiging malayang mamamayan ng bansa
_____ 6. Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita na ang isang mamamayan ay may
pagmamahal sa bayan?
A. Tinatangkilik ang produkto ng ibang bansa

B. Naglilingkod sa bayan at sa kapwa na walang kapalit
C. Tumutulong sa kapwa kapag may nakakakita
D. Umaasa sa gagawin ng bansa para sa kanya
_____ 7. Ang taong may pinag-aralan ay hindi kailanman gagawa ng anumang
paglabag sa batas ng lipunang kinabibilangan. Ang pangungusap ay
A. Tama, dahil natutuhan niya sa paaralan kung paano gawan ng paraan

upang mahanapan ng solusyon ang bawat problemang kinakaharap.
A. Tama, dahil lahat ng mga taong may pinag-aralan ay inaasahang
igagalang ng mga tao at gagawin ang lahat para sa ikabubuti ng
mamamayan.
B. Hindi, dahil hindi lahat ng taong may pinag-aralan ay gumagawa ng
paraan upang mabgyan ng solusyon ang problemang kinakaharap ng
bayan.
C. Hindi, dahil ilan lang sa mga may pinag-aralan ay ginagawa ang
responsibilidad para sa bayan.
_____ 8. Alin sa mga sumusunod ang sumasagot sa tanong na “Ano ang magagawa
ko para sa bayan at sa kapwa ko”?
A. Kalayaan
B. Kaayusan
C. Kabayanihan
D. Pagkakaisa
_____ 9. Sa anong dimensiyon ng tao nabibilang ang pagmamahal at

pagmamalasakit sa kapwa?
A. Moral
B. Ispiritwal
C. Pangkatawan
D. Pangkaisipan
_____ 10. Bakit sinabing ang pagbebentan ng boto ay hindi paraan ng pagpapakita
ng pagmamahal sa bayan?
A. Dahil ito ay para sa sarili lamang
B. Dahil ito ay ipinagbabawal ng batas
C. Dahil mali ito sa mata ng ating Diyos
D. Dahil ang layunin ay mali at ang pagboto ay dapat isagawa ng tama
_____11. Isa si Jana sa mga kabataang pwede nang bumoto. Agad siyang
nagparehistro para sa paparating na halalan. Nang dumating ang araw ng
kampanya, kinausap siya ng kanyang mga magulang na ibenta niya ang
kanyang boto upang magkaroon sila ng pambili ng pagkain. Dahil dito
nalilito si Jana kung ano ang kanyang gagawin. Kung ikaw si Jana, ano
ang gagawin?
A. Hindi ko ibebenta ang aking boto dahil mali ito
B. Susundin ko ang utos ng aking mga magulang
C. Ibebenta ko ang aking boto para sa pera
D. Hindi nalang ako boboto para sa aking kaligtasan
_____ 12. Alin sa mga sumusunod ang pagpapahalagang kailangang linangin ng
mga Pilipino sa pagsasabuhay ng pagmamahal sa bayan?
A. Pagmamahal at pagmamalasakit sa kapwa
B. Pagpanggap na may dugongbanyaga
C. Pagtulong sa kapwa kapag may inaasahang kapalit
D. Paggamit sa mga kagamitang galling sa ibang bansa
_____ 13. Bilang isang mag-aaral, alin sa mga sumusunod ang magagawa mo
upang maipakita ang pagmamahal sa bayan?
A. Mag-aral nang mabuti
B. Tulungan ang kapwa at humingi ng kapalit
C. Sundin lahat ng mga utos ng mga nakatatanda
D. Gawin lahat ng mga pinapagawa ng guro sa paaralan
Matalik na magkaibigan sina Julio at Julia. Naawa si Julia kay Julio dahil
palagi siyang bumabagsak sa kanilang pagsusulit. Isang araw, kinausap ni Julio
si Julia na pakopyahin siya nito sa kanilang mga pagsusulit kapalit ay ang
pagbibigay ni Julio ng gamit na galing ibang bansa.
______14. Kung ikaw si Julia, ano ang iyong gagawin?

A. Hindi ako magpapakopya ng kahit ano kay Julio dahil mali ito.
B. Pagbibigyan ko ang kahilingan ni Julio dahil kaibigan ko siya.
C. Gagawin ko ang sinabi ni Julio ngunit hindi o tatanggapin ang
kapalit nito.
D. Magagalit ako kay Julio kahit gusting-gusto ko ang kapalit ng
pagpapakopya.
______ 15. Maliban sa pagpapakopya na mali sa kahilingan ni Julio, ano pa ang

kilos na hindi nagpapakita ng pagmamahal sa bayan?
A. Pagpilit kay Julia na gawin ang isang bagay.
B. Paghingi ng tulong kay Julia na may kapalit.
C. Pananamantala ng pagkakaibigan nila ni Julia.
D. Pagtangkilik ni Julia sa mgagamit galing sa ibang bansa
Karagdagang Gawain
PANUTO: Bilang isang mag-aaral, sumulat ng 10 pamamaraan kung paano mo

maipapakita ang iyong pagmamahal sa bayan ngayong panahon ng
pandemic. Isulat ito sa isang buong bond paper at lagyan ng desenyo.
Idagdag ito sa iyong portfolio
✓ _____________________________________________________________________
✓ _____________________________________________________________________
✓ _____________________________________________________________________
✓ _____________________________________________________________________
✓ _____________________________________________________________________
✓ _____________________________________________________________________
✓ _____________________________________________________________________
✓ _____________________________________________________________________
✓ _____________________________________________________________________
✓ _____________________________________________________________________
Pamantayan ng pagbibigay ng iskor
10 7 5
Ang sagot sa kabuuan ay
Ang lahat ng sagot sa Ang sagot sa kabuuan ay
naglalaman ng isa na
kabuuan ay naglalaman ng dalawa o
hindi pagpapakita nang
nagpapakita nang higit na hindi nagpapakita
lubos na pagmamahal sa
lubos na pagmamahal nang lubos na pagmamahal
bayan.
ng bayan. sa bayan.
CO_Q3_EsP10_Module6 18
Tuklasin
Subukin Tayahin
1. /
2. /
1. D 1. B
3. X
2. A 2. D
4. /
3. D 3. C
5. /
4. C 4. D
6. X
5. D 5. A
7. /
6. A 6. B
8. /
7. A 7. A
9. X
8. D 8. C
10. /
9. C 9. A
10.A 10.D
11. D 11. A
12. B 12. A
13. D 13. A
14. A 14. A
15. C 15. A
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Departamento ng Edukasyon. Edukasyon sa Pagpapakatao 9, Modyul para
sa mga mag-aaral; Modyul; Layunin ng Lipunan: Kabutihang panlahat
Edukasyon sa Pagpapakatao 10, Modyul para sa mga mag-aaral; Modyul 10:

Pagmamahal sa Bayan

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Isyung Pangkalikasan
CO_Q3_EsP10_Module7
Ikatlong Markahan – Modyul 7: Isyung Pangkalikasan
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring

magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas.
Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto
o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit
sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang
matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales.
Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula
sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag

sa anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.


Manunulat: Mariliese C. Yangken
Tagalapat: Reggy C. Asupre
Benilda M. Daytaca
Carmel F. Meris
Rosita C. Agnasi
Edgar H. Madlaing
Rizalyn A. Guznian
Sonia D. Dupagan
Erlinda C. Quinuan
Vicenta C. Danigos

Telefax: (074) – 422 - 4074
10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Isyung Pangkalikasan
Paunang Salita
tahanan.
paggamit nito.
mga pagsasanay.
SLM na ito.
Alamin
Napakinggan mo na ba ang sikat na awit na may linyang “wala ka bang

napapansin sa iyong kapaligiran?” Naging tanyag ito dahil sa mensaheng nais
nitong iparating. Ano nga ba ang napapansin mo sa ating kapaligiran o
kalikasan?
Nakararanas tayo ng matinding init, tuloy-tuloy na pag-ulan,
malalakas na bagyo at kung anu-ano pa. Kadalasan, nauuwi ito sa pagkasira
ng mga ari-arian at ng pagkitil sa buhay. Nagtatanong tuloy tayo, ano bang
nangyayari sa ating kalikasan? May mga nagawa ba ang tao na maaaring
naging dahilan sa mga pagbabagong nangyayari sa kalikasan?
Subukin
Panuto: Basahin at unawain ang mga sumusunod na pahayag na nagpapakita ng

mga pangyayari o pagbabago sa ating paligid. Itugma ang mga inilalarawan ng hanay
A sa hanay B. Piliin at isulat ang titik ng tamang sagot mula sa hanay B sa iyong
sagutang papel o notebook.
Hanay A Hanay B
1._____ 1.Maraming uri ng hayop at halaman ang A. Maling pagtatapon ng

nagiging threatened, endangered at ang basura
pinakamalala sa lahat ay ang kanilang
extinction.
B. Ilegal na pagputol ng
2._____ 2. Ang patuloy na pagpapatayo ng mga puno
naglalakihang gusali, mall,
condominium units at iba pa, paggawa
ng kalye sa mga bayan o siyudad o C.Polusyon sa hangin,
anumang ginagawang pagpapaunlad tubig at lupa
sa lugar ay nagdudulot kung minsan
sa pagputol ng mga kahoy.
D.Pagkaubos ng mga
natatanging species ng
3.______ 3. Ang malawakang pag-iiba-iba ng mga
hayop at halaman sa
salik na nakaaapekto sa panahon na
kagubatan
nagdudulot nang matinding pagbabago sa
pangmatagalang sistema ng klima.
E. Malabis at mapanirang
4. Ang walang habas na pagtatapon ng
pangingisda
4.______ basura kung saan-saang na lugar.
5.Unti-unting nauubos ang mga yaman

dito dahil sa hindi matigil na cyanide
5.______ fishing, dynamite fishing, at sistemang
F. Ang pag-convert ng mga
muro-ami na pumipinsala hindi lamang sa
lupang sakahan, ilegal
mga isda kundi maging sa kanilang
na pagmimina, at
natural habitat o tirahan.
quarrying
6.Ang kadalasang pag-ulan na

nagdudulot ng mga pagbaha ay bunga ng
walang tigil na pagputol ng mga puno at G. Global Warming
6.______
hindi pagpapalit ng bagong halaman sa
mga naputol na puno.
H. Komersiyalismo
7.Tumutukoy ito sa pag-uugali ng tao at
mga kilos na nagpapakita nang labis na
pagpapahalaga na kumita ng pera o
7.______ pagmamahal sa mga materyal na bagay I. Urbanisasyon
sa halip na ibang mga pagpapahalaga.
8.Maling sistema na patagong ginagawa

J. Climate Change
ng mga kompanyang tulad ng
pagpapasabog ng mga bundok at
8.______ paghuhukay sa mga dalampasigan upang
makakuha ng mga yamang mineral.
9. Karaniwang nagdudulot ng mga

karamdaman tulad ng respiratory
diseases, sakit sa digestive tract, sakit sa
9.______ balat, at marami pang iba.
10. Ang patuloy na pagtaas ng

temperatura bunga ng pagdami ng
tinatawag na green house gases lalo na ng
10._____ carbon dioxide sa ating atmospera.
Panuto: 11- 15. Basahin at suriing mabuti ang mga sumusunod na pahayag.
Isulat ang tama kapag wasto ang diwa ng pangungusap at isulat ang mali kapag
hindi wasto ang diwa nito. Ilagay ang sagot sa iyong sagutang papel o notebook.
________ 11. Ipinagkaloob ng Diyos sa tao ang kapangyarihan na pangalagaan ang
kalikasan na kaniyang nilikha.
________ 12. Ang kalikasan ay tumutukoy sa lahat ng nakapaligid sa atin na may
buhay lamang.
________ 13. Tayo ay binubuhay ng kalikasan.
________ 14. Maraming mga pagmamaltrato at paglabag ang ginagawa ng tao na
tuwirang taliwas sa pangangalaga sa kalikasan.
________ 15. Hindi tungkulin ng mga tao na pagyabungin ang nasa kalikasan.
Aralin
1 Isyung Pangkalikasan
Balikan
Sa nakaraang modyul, nabigyan ka ng pagkakataon na muling pag-aralan

ang pagmamahal sa bayan. Tumutukoy ito sa pagkilala sa tungkulin na dapat
gampanan ng bawat mamamayang bumubuo rito.
Sa modyul na ito, tatalakayin ang mga isyu kaugnay sa pangangalaga sa
kapaligiran. Ang pag-aaral ng mga isyung pangkapaligiran o pangkalikasan ay
magbibigay sa iyo ng kahusayan sa pagsusuri sa mga ito. Inaasahang maunawaan
mo kung ano ang maaaring gawin o gampanin ng isang mag-aaral at ng mamamayan
sa pangangalaga sa kapaligiran at kalikasan.
Tuklasin
PANUTO: Basahin ang Liriko ng awit na “Masdan Mo ang Kapaligiran” na inawit

ng Asin at sagutin ang pamprosesong tanong. Ilagay ang sagot sa iyong sagutang
papel o notebook.
Masdan mo ang Kapaligiran

Asin
https://genius.com/Asin-masdan-mo-ang-kapaligiran-lyrics
I. Wala ka bang napapansin III. Ang mga duming ating ikinalat sa

Sa iyong mga kapaligiran? hangin
Kay dumi na ng hangin Sa langit huwag na nating paabutin
Pati na ang mga ilog natin Upang kung tayo'y pumanaw man
Sariwang hangin sa langit natin
II. Hindi na masama ang pag-unlad matitikman
At malayu-layo na rin ang ating
narating IV. Mayroon lang akong hinihiling
Ngunit masdan mo ang tubig sa dagat Sa aking pagpanaw sana ay tag-ulan
Dati'y kulay asul ngayo'y naging itim Gitara ko ay aking dadalhin upang
Sa ulap na lang tayo magkantahan
V. Mga batang ngayon lang isinilang VI. Ang panahon mga ibong gala
May hangin pa kayang matitikman? Ay wala nang madadapuan
May mga puno pa kaya silang aakyatin Masdan mo ang mga punong dati ay
May mga ilog pa kayang lalanguyan? kay tatag
Ngayo'y namamatay dahil sa 'ting
VI. Bakit 'di natin pagisipan kalokohan
Ang nangyayari sa ating kapaligiran
Hindi na masama ang pag-unlad VII. Lahat ng bagay na narito sa lupa
Kung hindi nakakasira ng Biyayang galing sa Diyos kahit nong
kalikasandarating ika'y wala pa
Ingatan natin at 'wag nang sirain pa
Pagkat pag kanyang binawi, tayo'y
mawawala na.
Pamprosesong katanungan:
1. Ano ang mensahe ng awit? ________________________________________________
_______________________________________________________________________________
2. Anu-ano ang mga paglabag sa kalikasan na nagawa ng tao ayon sa awit? Isa-
isahin ito.
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
3. Ayon sa awit, ano ang mga nararapat nating gawin para sa kalikasan?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
4. Bakit kinakailangan nating gawin ang mga isinulat mong kilos at gawa sa #3?
Ipaliwanag
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

Ang pag-aaralan mo sa modyul na ito ay
tungkol sa paggamit at pangangalaga ng
kalikasan. Sagutin lahat ang mga gawain
upang ang kompetensi na maayos na
matutunan mo.
Suriin
I. Ang Kuwento ng Paglikha

Mula sa Genesis, kabanata 1, talata 27-31, nilalang ng Diyos ang tao ayon sa
Kaniyang sariling larawan bilang lalaki o babae. Binasbasan sila ng Diyos at
binigyan ng tagubilin na magparami. Kaakibat ng pagbabasbas na ito ay ang
utos na punuin ang daigdig at magkaroon ng kapangyarihan dito lalo na sa
lahat ng Kaniyang nilalang.
Departamento ng Edukasyon, Edukasyon sa Pagpapakatao 10. (Pasig City:
Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat). First
Edition.2012. p.216
Ipinagkaloob ng Diyos sa tao ang kapangyarihan na

pangalagaan ang kalikasan na Kaniyang nilikha.
Ang pagtitiwalang ito ay isang patunay na minamahal tayo

ng Diyos kung kaya’t ibinigay Niya sa atin ang kalikasan.
Ang kalikasan ay kaloob sa atin ng Diyos upang tayo ay

patuloy na mabuhay. Samakatuwid, tayo ay binubuhay ng
kalikasan.
II. Ang Kahulugan ng Kalikasan

Ito ay tumutukoy sa lahat ng nakapaligid sa atin, may buhay o walang
buhay. Ito ay kinabibilangan ng mga puno’t halaman, at lahat ng iba’t ibang
uri ng hayop mula sa maliit hanggang sa malaki. Maituturing ding bahagi ng
kalikasan ang lahat ng salik tulad ng hangin, lupa, tubig at iba pa na siyang
nagbibigay-daan o tumutugon sa mga pangangailangan ng mga nilalang sa
kanilang buhay.
III. Mga Maling Pagtrato sa Kalikasan
Maraming ginagawa ang tao na tuwirang nakasisira sa ating kalikasan.
Isa-isahin natin ang mga ito at suriin mo ang inyong sarili kung kabilang ka
sa mga kabataan na gumagawa o naka-aambag sa mga ito.
A. Maling pagtatapon ng basura
Ito ay ang ginawang pagtatapon ng basura kung saan-saang lugar
na lamang at sa hindi sa tamang lalagyan.
B. Ilegal na pagputol ng mga puno

Ito ay ang walang tigil na pagputol ng mga puno at hindi pagpapalit ng
bagong halaman sa mga naputol na puno na nagdudulot ng mga pagbaha
kapag madalas ang pag-ulan.
C. Polusyon sa hangin, tubig at lupa

Ito ay ang malawakang polusyon na siyang nagpabago sa kondisyon ng
hangin, tubig, at lupa na kailangan ng tao upang mabuhay. Ang polusyon
ay karaniwang nagdudulot ng mga karamdaman tulad ng respiratory
diseases, sakit sa digestive tract, sakit sa balat, at marami pang iba.
D. Pagkaubos ng mga natatanging species ng hayop at halaman sa

kagubatan
Ito ay ang pagiging threatened, endangered at extinct ng maraming uri ng
hayop at halaman dulot ng pagkawala ng kanilang habitat o tirahan sa
kagubatan, gayundin ang pagkuha sa kanila para sa ilegal na kalakalan.
E. Malabis at mapanirang pangingisda

Ito ay ang hindi matigil na cyanide fishing, dynamite fishing, at
sistemang muro-ami na pumipinsala hindi lamang sa mga isda
kundi maging sa kanilang natural habitat o tirahan. Ang sistemang
muro-ami ay pamamaraan ng pangingisda kung saan ang
nakapaligid na lambat na may pabigat na bato ay paulit-ulit at
marahas na ibinababa sa mga coral reef upang palabasin ang mga
isda sa kanilang kanlungan, at karaniwang binabayaran ang mga
kabataan para magtrabaho (Philippine Star, February 18, 2001).
F. Pag-convert ng mga lupang sakahan (may mga lupang sakahan na hindi
na tinatamnan dahil ginawa na nilang subdivision, golf courses, mga hotel,
expressways at iba pa), ilegal na pagmimina, at quarrying.
Mali at patagong pagkuha ng yamang mineral sa pamamagitan ng
pagpapasabog ng mga bundok at paghuhukay sa mga dalampasigan.
G. Global Warming at Climate Change
Ang malawakang pag-iiba-iba ng mga salik na nakakaapekto sa panahon
at nagdudulot nang matinding pagbabago sa pangmatagalang sistema ng
klima ay ang tinatawag na climate change.
Ang patuloy naman na pagtaas ng temperatura bunga ng pagdami
ng tinatawag na greenhouse gases lalo na ng carbon dioxide sa ating
atmospera ay tinatawag na global warming.
H. Komersiyalismo at urbanisasyon
Ang komersiyalismo ay tumutukoy sa pag-uugali ng tao at mga kilos na
nagpapakita nang labis na pagpapahalaga na kumita ng pera o
pagmamahal sa mga materyal na bagay sa halip na ibang mga
pagpapahalaga. Ito rin ay tumutukoy sa mga pamamaraan sa pagsubok
na magkaroon ng higit na kita hangga’t maaari na hindi alintana kung
anuman ang maging epekto nito sa ibang mga tao o lugar (Cambridge
Academic Dictionary).
Ang urbanisasyon ay ang patuloy na pag-unlad ng mga bayan na

maisasalarawan ng pagtatayo ng mga gusali tulad ng mga mall at
condominium units.
Departamento ng Edukasyon, Edukasyon sa
Pagpapakatao 10. (Pasig City: Department of
Education-Instructional Materials Council
Secretariat). First Edition.2012. pp.217-221
Pagyamanin
Gawain 1. At Nagsalita ang Kalikasan

Panuto: Ipagpalagay na nag-uusap ang bawat bahagi ng ating kalikasan
tungkol sa mga nangyayari sa kanila sa panahon ngayon. Batay sa kanilang
pag-uusap, sagutan ang mga tanong na nakapaloob sa kahon sa iyong
sagutang papel o notebook.
hangin tubig
Ako ay puro usok na at mabaho. Ako rin, lahat na lang ibasura sa
Kung bakit kasi puro sunog na lang akin, hindi kaya sila nandidiri sa
nangyayari, pati plastic, sunugin pa! akin. Sa akin din naman
nanggagaling ang paglulutuan nila.
kahoy
lupa
Ako, Hangin at Tubig, tignan ninyo
nakakalbo na ako, pinuputol at Mga kaibigan, ako si Lupa, ako ay
inaalisan na ako ng sanga at dahon. naghihingalo na, ang nutrisyon ko ay
Wala na akong masipsip na tubig. napalitan na ng asido, asido mula sa
makapanira na pestisidyo, at iba pa.
Sagutin mo:
1. Anu ano ang mga isyu o hinaing ng bawat isa?

Hangin
________________________________________________________________
Tubig
________________________________________________________________
Kahoy
________________________________________________________________
Lupa
_________________________________________________________________
2. Tukuyin at isulat sa patlang ang isang isyu ng mapanirang paggamit
sa bawat isa
Hangin
________________________________________________________________
Tubig
________________________________________________________________
Kahoy
________________________________________________________________
Lupa
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
3. Anu-ano ang pwede nating gawin kaugnay sa paggamit natin sa ating

kapaligiran upang mapangalagaan at hindi lubos na masira?
Magbigay ng limang (5) paraan ng pangangalaga sa kapaligiran na
kaya mong gawin.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Gawain 2: Pansinin isyung kalikasan

Panuto: Ang bawat bilang ay nagsasaad ng mapanirang gawain sa kalikasan.
Batay sa iyong kaalaman tungkol sa mga batas ng pangangalaga sa
kalikasan magbigay ng maikling paliwanag kung anong
kapangyarihan sa pangangalaga ang nilabag ng bawat bilang. Pwede
kang magtanong sa iyong tagagabay o tignan sa aklat ng Araling
Panlipunan 10 o magsaliksik tungkol sa Republic Acts 9003, 8749,
6969, 9512, mula sa internet. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. Walang tigil na pagtapon ng basura sa ilog, kanal, karagatan.
________________________________________________________________________
____________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
2. Sinunog ng isang magsasaka ang mga puno sa gilid ng burol upang
magkaroon ng lupang mapagtatamnam.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
____________
3. Pinapabayaan ng isang pastol na gumala sa daan at manira ng

halaman ang kanyang alagang kambing.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
______
4. Walang tigil na pagsunog sa mga plastic o guma.

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
______
5. Ang pagtatapon ng basurang toxic chemical sa karagatan.

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
______
Rubrik sa pagbibigay ng puntos sa bawat bilang ng Gawain 2
10 7 5
napakahusay Mahusay Hindi mahusay
Ang lahat ng sagot ay May isang sagot na May mahigit na
sumasang-ayon o hindi sumasang-ayon dalawang sagot na
nakabatay sa batas, o nakabatay sa batas, hindi sumasang-ayon
nagbibigay at nagbibigay at o nakabatay sa batas,
kapupulutan ng aral kapupulutan ng aral nagbibigay at
patungkol sa patungkol sa kapupulutan ng aral
pangangalaga ng pangangalaga ng patungkol sa
kalikasan. kalikasan. pangangalaga ng
kalikasan.
Gawain 3. Tulang Pangkalikasan
Panuto: Basahin at unawain ang tula na hango mula sa akda ni Avon Adarna
at sagutan ang mga katanungan patungkol dito sa iyong sagutang
papel o notebook.
Kalikasan – Saan Ka Patungo?
Tula ni Avon Adarna
Nakita ng buwan itong pagkasira, Ang lupang mataba na bukid-sabana,

Mundo’t kalikasan ngayo’y giba-giba, Saan ba napunta, nangaglayag na ba?
Ang puno – putol na, nagbuwal at Ah hindi… naroon… mga mall na pala,
lanta, Ng ganid na tao sa yaman at pera.
Ang tubig – marumi, lutang ang
basura. Mga sapa at ilog sa Kamaynilaan,
Ginawa na ng tao na basurahan,
Nalungkot ang buwan sa At kung dumating ang bagyo at ulan,
nasasaksihan, Hindi makakilos ang bahang punuan.
Lumuhang tahimik sa sulok ng
damdam, Ang tao rin itong lubos na dahilan,
At nakipagluhaan sa poong Maylalang, Sa nasirang buti nitong kalikasan,
Pagkat ang tao rin ang may kasalanan.
At darating bukas ang ganti ng
buwan,
Ang hanging sariwa, bilasa na ngayon,
Uunat ang kamay ng Poong
Nasira ng usok na naglilimayon,
Lumalang.
Malaking pabrika ng goma at gulong,
Sanhi na ginawa ng pagkakataon!
Ang dagat at lawa na nilalanguyan

Ng isda at pusit ay wala nang
laman,
Namatay sa lason saka
naglutangan,
Basurang maburak ang siyang
dahilan
Sagutin mo:
1. Anong mensahe ang ibig ipahiwatig ng tula?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Sang-ayon ka ba sa pamagat ng tula? Pangatwiranan.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Ayon sa may akda saan daw patungo ang kalikasan?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
4. Ibigay ang mga paglabag sa kalikasan na naihayag sa tula.

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Isaisip
Panuto: Magbigay ng isang maikling pagbubuod ng iyong natutunan tungkol sa

araling ito na isyung pangkalikasan. Ipaliwanag mo kung bakit mahalaga
na malaman ng ibang tao ang ideyang iyong sinulat. Isulat ang sagot sa
iyong sagutang papel o notebook.
Isagawa
Panuto: Basahin at suriin ang bawat pahayag. Lagyan ng tsek ( /) ang

angkop na kolum para sa iyo. Maaaring kopyahin at ilipat ang
talahanayan na ito gayundin ang mga sumusunod na katanungan
sa iyong sagutang papel o notebook bago sagutan.
Ako Hindi Di ko tiyak ang
ito ako ito aking sarili
1. Nababahala ako sa patuloy na

pagkasira ng daigdig at kalikasan.
2. Sumasali ako sa mga organisasyon na
nagkakampanya para sa proteksyon ng
kapaligiran.
3. Hindi importante ang pagpapahalaga
sa kalikasan.
4. Nakapagtanim na ako ng kahit isang
puno lamang.
5. Inirereport ko agad sa kinauukulan
kapag may sirang tubo ng tubig.
6. Sinusuportahan ko na dapat
maipatupad ang “total log ban”.
7. May malasakit ako para sa daigdig at
kalikasan subalit wala akong magawa.
8. Naniniwala ako na ang tao ay may
moral na pananagutan sa daigdig na
kanyang tinitirahan.
9. Hindi ko iniintindi ang malakas na
konsumo sa kuryente hangga’t may
pambayad.
10.Hindi ako naglalakad kahit malapit
lamang ang aking pupuntahan upang
madali akong makarating.
Batay sa iyong mga sagot, naniniwala ka bang maaari kang makatulong sa

pangangalaga sa ating kapaligiran? Ipaliwanag.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Sa kabuuan, anong natuklasan mo sa inyong sarili hinggil sa pangangalaga
sa ating kapaligiran? Sa papaanong paraan ka magiging bahagi ng mga
tumutugon at nangangalaga sa kalikasan? Magbigay ng aktual na halimbawa
na iyong gagawin at ipaliwanag kung saang sitwasyon mo ito magagamit o
magagawa
Tayahin
Panuto: 1-5. Basahin at suriing mabuti ang mga sumusunod na pahayag. Isulat
ang TAMA kapag wasto ang diwa ng pangungusap at isulat ang MALI kapag hindi
wasto ang diwa nito. Ilagay ang sagot sa iyong sagutang papel o notebook.
______ 1. Tayo ay binubuhay ng kalikasan.

______ 2. Ang kalikasan ay tumutukoy sa lahat ng nakapaligid sa atin na may
buhay lamang.
______ 3. Ipinagkaloob ng Diyos sa tao ang kapangyarihan na pangalagaan ang
kalikasan na kaniyang nilikha.
______ 4. Hindi tungkulin ng mga tao na pagyabungin ang nasa kalikasan.
______ 5. Maraming mga pagmamaltrato at paglabag ang ginagawa ng tao na
tuwirang taliwas sa pangangalaga sa kalikasan.
Panuto: Basahin at unawain ang mga sumusunod na pahayag na nagpapakita ng

mga pangyayari sa ating paligid. Itugma ang mga nilalarawan sa hanay A sa hanay
B. Piliin at isulat ang titik ng tamang sagot mula sa hanay B sa iyong sagutang papel
o notebook.
Hanay A Hanay B
1.____ 1. Unti-unting nauubos ang mga yaman dito A. Maling pagtatapon

dahil sa hindi matigil na cyanide fishing, ng basura
dynamite fishing,at sistemang muro-ami na
pumipinsala hindi lamang sa mga isda B. Ilegal na pagputol ng
kundi maging sa kanilang natural habitat o mga puno
tirahan.
C.Polusyon sa hangin,
2. Maraming uri ng hayop at halaman ang tubig at lupa
2._____
nagiging threatened, endangered at ang
pinakamalala sa lahat ay ang kanilang
D.Pagkaubos ng mga
extinction.
natatanging species ng
hayop at halaman sa
3.Patuloy na pag-unlad ng mga bayan na kagubatan
3._____ maisasalarawan ng pagtatayo ng mga gusali
tulad ng mga mall at condominium units.
4. Ang kadalasang pag-ulan na nagdudulot

E. Malabis at
ng mga pagbaha ay bunga ng walang tigil na
4._____ mapanirang
pagputol ng mga puno at hindi pagpapalit
pangingisda
ng bagong halaman sa mga naputol na
puno.
5. Ang malawakang pag-iiba-iba ng mga F. Ang pag-convert ng

salik na nakaaapekto sa panahon na mga lupang sakahan,
nagdudulot nang matinding pagbabago sa ilegal na pagmimina, at
5._____
pangmatagalang sistema ng klima. quarrying
6.Walang habas ang ginawang pagtatapon

ng basura kung saan-saang lugar na
lamang
6._____ G. Global Warming
7.Tumutukoy ito sa pag-uugali ng tao at

mga kilos na nagpapakita nang labis na
pagpapahalaga na kumita ng pera o kaya ay
7._____ pagmamahal sa mga materyal na bagay sa H. Komersiyalismo
halip na ibang mga pagpapahalaga.
8. Ang patuloy na pagtaas ng temperatura

bunga ng pagdami ng tinatawag na green I. Urbanisasyon
8._____ house gases lalo na ng carbon dioxide sa
ating atmospera.
9. Karaniwang nagdudulot ng mga J. Climate Change

karamdaman tulad ng respiratory diseases,
sakit sa digestive tract, sakit sa balat, at
marami pang iba.
9._____
10. Maling sistema na patagong ginagawa

ng mga kompanyang tulad ng pagpapasabog
ng mga bundok at paghuhukay sa mga
10._____ dalampasigan upang makakuha ng mga
yamang mineral.
Karagdagang Gawain
Panuto: Ang mga sumusunod ay mga kasabihan hinggil sa kalikasan. Pumili ng isa
at gawan ito ng poster, tula o awitin. Gawin ito sa isang buong long bond
paper at idagdag sa iyong portfolio. Gabayan ka ng mga sumusunod na
kriterya:
Rubrik ng puntos para sa gagawing poster
Katamtaman
Napakahusay Mahusay
Pamantayan ang husay
5 4 3
Wasto at Hindi kompleto o Mali sa kabuuan ang
kompleto ang may mali sa detalye o paliwanag ng
Kabuuan at
detalye ng paliwanag o mensahe ng nagawang
kawastuhan ng
mensahe o detalye ng poster
Mensahe
paliwanag ng mensahe ng
nagawang poster nagawang poster
5 4 3
Masining na Masining ang Ordinaryo at hindi
masining ang pagkagawa sa maganda ang
pagkagawa sa kabuuan, pagkagawa, hindi gaano
Pagkamasining kabuuan, tama katamtaman ang maganda ang
ng pagkagawa at napaganda ganda at ang kombinasyon ng kulay
ang kombinasyon ng na nagamit
kombinasyon ng mga kulay na
mga kulay na nagamit
nagamit
5 4 3
Malinis na Medjo malinis Marumi ang pagkagawa
malinis ang ang pagkagawa ng poster, walang
pagkagawa ng ng poster, margins at maraming
Pagkamalinis ng
poster, may walang margins bura at naglalampasan
pagkagawa
margins at at may na kulay
walang naglalampasan
naglalampasan na kulay
na kulay
Mga kasabihan hinggil sa kalikasan:
• “Ang pag-ibig ay parang kalikasan: Ito ay nawawala kapag binabaliwala.”
• “Ang kalikasan ay nauubos rin. Hindi ito isang kasangkapan na maaari

nating gamitin ayon sa ating kagustuhan.”
• “Ang kalikasan parang taong mahal mo yan, kapag alam mong importante
sa iyo, ingatan. Huwag kang maging komportable dahil hindi lahat ng
nahahawakan at nakikita mo ay permanente.”
• “Ang puno ay parang piso. Malalaman mo lang ang halaga kapag naubos
na.”
• “Napakaganda ng ating kapaligiran, dahil ito’y biyaya sa atin ng ating mahal

na Maykapal.”
• “Ang kalikasan ay dapat ingatan at pangalagaan hindi pabayaan.”
• “Pangangalaga sa kalikasan, Pagpapakita ng kabayanihan.”
CO_Q3_EsP10_Module7 21
1. TAMA 1. D
2. MALI 2. I
3. TAMA 3. J
4. MALI
4. A
5. TAMA
5. E
1. E 6. B
2. D 7. H
3. I 8. F
4. B 9. C
5. J
10. G
6. A
7. H 11. TAMA
8. G 12. MALI
9. C 13. TAMA
10. F 14. TAMA
15. MALI
Tayahin Subukin
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Aklat:
Departamento ng Edukasyon. Edukasyon sa Pagpapakatao 10. Pasig City:

Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat. First
Edition.2012.
Diaz, Jade M, Dolores S.Quiambao, and Veronica E. Ramirez, Ph. D. Good

Character Matters. Quezon City: Vibal Group Inc. 2016.
Esteban, Salud R, Talna M. Bongolan, Milagros T.Fernandez, Proserfina A.Jacela,

et al. Binagong Talaarawang Patnubay 1V. CSC Publishing House. 2000.
Philippine Bible Society. Ang Bagong Tipan ng Magandang Balita Biblia.Manila:

Philippine Bible Society.1996.
Punsalan, Twila G, Camila C. Gonzales, Sylvia T. Caberio, Myra Villa D. Nicolas, et

al. Maylalang: Handugan ng Kabutihan. Quezon City: Rex Printing Company Inc.
1994.
Mga Material sa Online

Betty Fansworth, https://www.pinterest.ph/grandmabetty53/stationaryborders-
for-any-age, accessed February 27.2021
Cambridge Academic Dictionary. (n.d.) Commercialism. US: Cambridge University
Press. http://dictionary.cambridge,org/us/amp/english/commercialism
Genius Media Group Inc. 2021, Asin: Masdan mo ang Kapaligiran,

https://genius.com/Asin-masdan-mo-ang-kapaligiran-lyrics, hinalaw noon Enero
21, 2021
Mungfali.com, Free Printable Stationery, Stationary Paper, Letter Paper, accessed

February 27, 2021
Tolentino, L. (2001, February 18). Muro-ami pinabubuwag ni GMA. Philippine Star

(online). www.philstar.com/probinsiya/2001/02/18/124130/muro-ami-
pinabubuwag-ni-gma

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Edukasyon Sa Pagpapakatao: Ikatlong Markahan - Modyul 1: Ang Pagmamahal NG Diyos

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Edukasyon Sa Pagpapakatao: Ikatlong Markahan - Modyul 1: Ang Pagmamahal NG Diyos

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

10

CO_Q3_ESP 10_ Module 1

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Kagawaran ng Edukasyon- Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera

Ang modyul na ito ay may inilaang Gabay sa Guro/Tagapagdaloy na

Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang nalalaman

Hinihikayat ang mga mag-aaral na makipag-ugnayan agad sa kanilang guro

Sa pamamagitan ng modyul na ito at sa tulong ng ating mga tagapagdaloy,

Ang pagmamahal ng Diyos ay maituturing na pinakamahalagang batayan

1. Nakapagpapaliwanag ng kahalagahan ng pagmamahal ng Diyos (MELC 9.1).

________ 1. Ang pagmamahal ng Diyos sa sanlibutan ay umaapaw, inosente

_________2. Ang lahat ng ginagawa ng Diyos ay kahayagan ng Kaniyang

_________3. Nababago ng pagmamahal ng Diyos ang mga masasama at may

_________4. Ang pagmamahal ng Diyos ay nakapagbibigay lunas o

_________5. Ang buhay ay sagrado at pinakamahalagang biyayang kaloob ng

_________6. Nilikha at hinubog ng Diyos ang tao na kawangis ng ibang

1 CO_Q3_ESP 10_ Module 1

_________8. Ang buhay ng tao ay mayroong tunay na pananagutang

_________9. Pinadadalisay ang puso ng bawat tao upang magmahal ng

_________10. Sa pamamagitan ng pagmamahal sa Diyos, tayo'y nagkakaroon

Natutunan mo sa huling bahagi ng modyul sa Ikalawang markahan ang

Bago natin pag-aralan ang nilalaman ng modyul na ito, sagutin mo muna

1. May nagawa ka ba na mabuti sa iyong pamilya o kaibigan o kaya kapit-bahay

2 CO_Q3_ESP 10_ Module 1

GAWAIN 1: Palalimin ang Pag-unawa

Mahal kong anak,

Lubos na nagmamahal sa iyo,

Ang iyong Ama sa langit

Tala Mula sa Guro

Sa modyul na ito ay mabibigyang-linaw ang iyong kaalaman tungkol

3 CO_Q3_ESP 10_ Module 1

Akda 1. Ito ay hango mula sa isang overblog na isinulat ng Pangkat Pagka-kaisa

ANG DAKILANG PAG-IBIG

Naranasan mo na bang umibig? Naranasan mo na rin ba ang pa-kiramdam

Subalit may pinakadakilang pag-ibig sa lahat ng uri pag-ibig. Kani-nong pag-

Dahil sa pagmamahal ng Diyos sa atin ay patuloy Niyang pinagkaka-loob sa

Higit sa lahat, sa Diyos natin nararanasan ang Dalisay na pagmama-hal. Ang

4 CO_Q3_ESP 10_ Module 1

Dahil sa nararamdaman nating pagmamahal ng ating Diyos ay na-rarapat

Akda 2: Ito ay hango mula 2021 One Reason · An iERA Project

ANG PAGMAMAHAL NG DIYOS

Hango mula sa onereason.org/uncategorized-ph-fi/

Ang pagmamahal ng Diyos ay nakahihigit sa lahat ng uri ng pagmama-hal,

5 CO_Q3_ESP 10_ Module 1

GAWAIN 2: “Pag-ibig ng Diyos, Kaluguran ko”

Kahalagahan ng Pagmamahal ng Diyos

6 CO_Q3_ESP 10_ Module 1

Ang lahat ng sagot sa Ang sagot sa kabuuan ay Ang sagot sa kabuuan ay

Malinis, tama ang Hindi gaanong malinis, at Sa kabuuan ay hindi malinis,

Gawain 3: “Pagmamahal ng Diyos, Kalakasan Ko”

PANUTO: Sino si Oratio G. Spafford na sumulat ng awiting, “It is Well with My

“It is Well with My Soul”

Isinalin sa Filipino ni Lily Ann Marcos

Si Ginoong Oratio G. Spafford ay isang matagumpay na abogado at

7 CO_Q3_ESP 10_ Module 1

Pagkapaos ng siyam na araw ay nakarating sina Anna sa Cardiff, Wales na

Habang naglalayag ang barkong sinakyan ng mag-asawa na pabalik sa

Habang sila ay naglalayag, isinulat ni Oratio Spafford ang kantang, “It is

It is Well with My Soul

When peace like a river attendeth my way