ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

TRƯỜNG KINH TẾ, LUẬT VÀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC

KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

TIỂU LUẬN MÔN KINH TẾ CHÍNH TRỊ- MÁC LÊNIN

ĐỀ TÀI 2:
VẤN ĐỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở
VIỆT NAM

Giảng viên hướng dẫn: TS. Nguyễn Khánh Vân

Nhóm sinh viên thực hiện: Nhóm QXUNO
Mã lớp HP: 24D1POL51002428
Khóa – Lớp: ADP003 - K49
Phòng học : B2-506 ( Sáng thứ hai )

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 5 tháng 3 năm 2024

 LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, chúng em trân trọng gửi lời cảm ơn tới Đại học Kinh tế TPHCM vì đã
mang tới một môi trường học tập lý tưởng, nơi chúng em được thấu hiểu bản thân và không
ngừng hoàn thiện, phát triển, chủ động chọn bản ngã và lối đi của bản thân. Cảm ơn UEH vì
đã mang đến chương trình học đa dạng, thực tế và đội ngũ giảng viên chất lượng đến với
chúng em, để chúng em có cơ hội được tiếp xúc và phát triển những kiến thức và kỹ năng
cần thiết, chính những điều này đã tiếp thêm sức mạnh cho sinh viên chúng em trên hành
trình cuộc đời. Vì lẽ đó, em càng có thêm niềm tin rằng sự lựa chọn học tập tại UEH là hoàn
toàn xứng đáng. Và quan trọng nhất, em thật sự trân trọng khi trường đã mang đến môn học
Kinh tế Chính trị Marx- Lenin, để chúng em có cơ hội học hỏi cùng với cô TS. Nguyễn
Khánh Vân, một người giảng viên nhiệt huyết và tài năng.
Thân gửi cô Nguyễn Khánh Vân, chúng em trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc vì
cô đã tận tình chỉ dạy, truyền đạt kiến thức và kinh nghiệm quý báu cho chúng em trong
suốt thời gian vừa qua. Những bài giảng sâu sắc và cách truyền đạt đầy tâm huyết của cô
đã giúp chúng em có cái nhìn sâu sắc và toàn diện hơn về lĩnh vực Kinh tế Chính trị. Qua
đó, chúng em đã thấu hiểu và vận dụng được kiến thức của bộ môn vào đời sống cũng như
hành trình phát triển bản thân trên lĩnh vực Kinh doanh. Những kinh nghiệm thực tiễn
phong phú, những bài giảng đầy đam mê cùng phong cách giảng dạy gần gũi của cô chính
là nguồn kiến thức quý báu để chúng em tiếp tục nỗ lực rèn luyện, phấn đấu trên con
đường học tập và công tác trong tương lai.
Không chỉ là những kiến thức của bộ môn, cô còn mở mang cho chúng em niềm say
mê và khích lệ tinh thần khám phá, học hỏi về kiến thức hay cả những vấn đề đời sống.
Chúng em trân trọng những nỗ lực cô đã dành cho lớp, cũng như những động lực từ cô
trên con đường chinh phục tri thức và khám phá bản thân, trên hành trình hiểu mình và
khiến bản thân mình trở nên có giá trị trong cuộc đời. Trong quá trình học, cô đã mang tới
lớp học những làn gió mới, làn gió của sự tích cực, tự tin, sự thay đổi, học hỏi lẫn nhau và
dám thể hiện bản thân, bứt phá khỏi những lối mòn, những điều này đã giúp chúng em tin
tưởng hơn vào những giá trị tuyệt vời mà chúng em được học tại UEH. Em tin rằng với
những hành trang này, chúng em sẽ trở thành công dân toàn cầu tự tin tiến vào tương lai.
Do thời gian tìm hiểu, nghiên cứu tài liệu và trình độ chuyên môn còn chưa hoàn
thiện nên luận văn này không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Nhóm chúng em rất
mong nhận được sự góp ý, chỉ bảo của cô để đề tài này hoàn chỉnh hơn.
Cuối cùng, chúng em kính chúc cô luôn mạnh khỏe, hạnh phúc, thành công và tiếp
tục cống hiến, lan tỏa nhiều hơn những kiến thức quý báu và nguồn năng lượng tích cực
đến với nhiều khóa học sau nữa.
Chúng em xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC
1. Khái niệm kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam--------------------------------1

2. Tính tất yếu khách quan của việc phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở
Việt Nam------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 2

2.1 Phát triển KTTT định hướng XHCN là phù hợp với tính quy luật phát triển khách quan-----2

2.2 KTTT có những tính ưu việt trong thúc đẩy phát triển--------------------------------------------------------3

2.3 KTTT định hướng XHCN là phù hợp với nguyện vọng mong muốn dân giàu, nước mạnh, dân
chủ, công bằng, văn minh của người dân Việt Nam-----------------------------------------------------------------3

3. Đặc trưng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam----------------------4

3.1 Về mục tiêu-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------4

3.2 Về quan hệ sở hữu và thành phần kinh tế-------------------------------------------------------------------------4

3.3 Về quan hệ quản lý nền kinh tế---------------------------------------------------------------------------------------5

3.4 Về quan hệ phân phối---------------------------------------------------------------------------------------------------6

3.5 Về quan hệ giữa gắn tăng trưởng kinh tế với công bằng xã hội--------------------------------------------6

Kết luận-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 8
 DANH SÁCH THÀNH VIÊN NHÓM QXUNO
Mức độ
STT Họ và tên Lớp Nhiệm vụ Chữ ký
hoàn thành

o Nghiên cứu nội dung

1 Nguyễn Hoài Thuy ADP003
phần I bài tiểu luận

o Nghiên cứu nội dung

2 Đặng Ni Na ADP003
phần I bài tiểu luận

o Nghiên cứu nội dung

3 Bùi Tấn Thịnh ADP003
phần II, III bài tiểu luận

o Nghiên cứu nội dung

4 Lưu Thị Quỳnh Ngân ADP003
phần III bài tiểu luận

o Nghiên cứu nội dung

5 Trần Đào Bảo An ADP003
phần III bài tiểu luận

6 Dương Thị Yến ADP003 o Thuyết trình đề tài

7 Nguyễn Huỳnh Vy ADP003 o Thực hiện Powerpoint

o Sắp xếp, chỉnh sửa

8 Phạm Thị Hồng Mơ ADP003
hoàn thiện bài tiểu luận
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN ĐIỂM SỐ
 NỘI DUNG BÀI TIỂU LUẬN

1. Khái niệm kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

Kinh tế thị trường là sản phẩm của văn minh nhân loại, là kết quả của phát triển lâu dài
của lực lượng sản xuất và xã hội hóa các quan hệ kinh tế, trải qua các giai đoạn kinh tế thị
trường sơ khai, kinh tế thị trường tự do và kinh tế thị trường hiện đại.
Tuy nhiên, không có mô hình kinh tế thị trường chung cho mọi quốc gia và mọi giai
đoạn phát triển. Mỗi nước có mô hình kinh tế thị trường khác nhau như: mô hình kinh tế
thị trường tự do mới của Hoa Kỳ, kinh tế thị trường xã hội của cộng hòa liên bang Đức,
kinh tế thị trường ở Nhật Bản, kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa ở Trung Quốc.
Điều đó có nghĩa, mỗi nền kinh tế thị trường vừa có những đặc trưng tất yếu không thể
thiếu của nền kinh tế thị trường nói chung vừa có những đặc trưng phản ánh điều kiện lịch
sử, chính trị, kinh tế - xã hội của quốc gia đó. Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa là một kiểu nền kinh tế thị trường phù hợp với Việt Nam, phản ánh trình độ phát
triển và điều kiện lịch sử của Việt Nam.
Khái niệm
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là nền kinh tế vận hành theo các quy
luật của thị trường đồng thời góp phần hướng tới từng bước xác lập một xã hội mà ở đó
dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; có sự điều tiết của Nhà nước do
Đảng Cộng sản Viêt Nam lãnh đạo.
Thực chất, giá trị dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh là những
giá trị của xã hội tương lai mà loài người còn tiếp tục phải phấn đấu. Bởi lẽ, nhìn từ thế
giới hiện nay mà xét, có quốc gia dân rất giàu nhưng nước chưa mạnh, xã hội thiếu văn
minh, có quốc gia nước rất mạnh, dân chủ song lại thiếu công bằng.
Hệ giá trị dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh là hệ giá trị chung
của bất kỳ xã hội nào. Định hướng xã hội chủ nghĩa thực chất là hướng tới giá trị cốt lõi
của xã hội mới ấy. Nền kinh tế thị trường mà trong các hoạt động kinh tế của các chủ yếu
hướng tới góp phần xác lập được các giá trị xã hội thực tế với hệ giá trị toàn diện như vậy
là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Để đạt được, nền kinh tế thị trường Việt Nam, cũng cần có vai trò điều tiết của Nhà
nước và đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, điều này phù hợp với đặc
trưng lịch sử, trình độ phát triển, hoàn cảnh chính trị - xã hội của Việt Nam.

2. Tính tất yếu khách quan của việc phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa ở Việt Nam

Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là đường lối chiến lược nhất
quán, là mô hình kinh tế tổng quát trong suốt thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt
Nam, sự tất yếu đó xuất phát từ những lý do cơ bản sau đây:

1
2.1 Phát triển KTTT định hướng XHCN là phù hợp với tính quy luật phát triển khách
quan
Từ năm 1986, Đảng ta đã có một tầm nhìn mới trong việc lựa chọn con đường và mô
hình phát triển cho đất nước trong bối cảnh toàn cầu hóa kinh tế, đáp ứng yêu cầu sống còn
“đi tắt, đón đầu” - nghĩa là Việt Nam phải nhanh chóng thích ứng với xu hướng toàn cầu
hóa để không bị tụt hậu.
Quan điểm về sự hình thành và phát triển của nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần
theo định hướng xã hội chủ nghĩa dần được Đảng ta nghiên cứu và hoàn thiện một cách
đầy đủ và sâu sắc hơn kể từ lần Đại hội VI - khi quan điểm về phát triển nền kinh tế hàng
hóa có kế hoạch gồm nhiều thành phần đi lên chủ nghĩa xã hội mới được đề ra cho đến lần
bổ sung thêm gần nhất trong Văn kiện Đại hội XIII. Điều này cho thấy sự nhận biết rõ
ràng về tính tất yếu quy luật khách quan cho sự hình thành và phát triển kinh tế thị trường
ở Việt Nam, đồng thời thể hiện tư duy tiếp tục phát triển và hoàn thiện tư duy kinh tế của
Đảng ta.
Mong muốn dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ, văn minh là mong muốn
chung của các quốc gia trên thế giới. Do đó, việc định hướng tới xác lập những giá trị đó
trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam là phù hợp và tất yếu trong phát triển. Song trong
sự tồn tại hiện thực sẽ không thể có một nền kinh tế thị trường trừu tượng, chung chung
cho mọi hình thái kinh tế - xã hội, mọi quốc gia, dân tộc.
Trong lịch sử đã có kinh tế hàng hóa giản đơn kiểu chiếm hữu nô lệ và phong kiến hay
kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa. Nó tồn tại trong mỗi hình thái kinh tế - xã hội cụ thể,
gắn bó hữu Cơ và chịu sự chi phối của các quan hệ sản xuất thống trị trong xã hội đó.
Ngay như trong cùng một chế độ tư bản chủ nghĩa, kinh tế thị trường của mỗi quốc gia,
dân tộc cũng khác nhau, mang đặc tính khác nhau.
Thực tiễn lịch sử cho thấy, mặc dù kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa đã đạt tới giai
đoạn phát triển khá cao và phồn thịnh ở các nước tư bản phát triển, nhưng những mâu
thuẫn vốn có của nó không thể nào khắc phục được trong lòng xã hội tư bản, nền kinh tế
thị trường tư bản chủ nghĩa đang có xu hướng tự phủ định, tự tiến hóa tạo ra những điều
kiện cần và đủ cho một cuộc cách mạng xã hội – cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Do vậy, nhân loại muốn tiếp tục phát triển thì không chỉ dừng lại ở kinh tế thị trường tư
bản chủ nghĩa. Với ý nghĩa đó, sự lựa chọn mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa của Việt Nam là phù hợp với xu thế của thời đại và đặc điểm phát triển của dân
tộc, sự lựa chọn đó không hề mâu thuẫn với tiến trình phát triển của đất nước. Đây thực sự
là bước đi, cách làm mới hiện nay của các dân tộc, quốc gia đang trên con đường hướng
tới xã hội chủ nghĩa.

2.2 KTTT có những tính ưu việt trong thúc đẩy phát triển
Thực tiễn trên thế giới và Việt Nam cho thấy kinh tế thị trường là phương thức phân bổ
nguồn lực hiệu quả mà loài người đã đạt được so với các mô hình kinh tế phi thị trường.
Kinh tế thị trường luôn là động lực thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển nhanh và có
hiệu quả. Dưới tác động của các quy luật thị trường nền kinh tế luôn phát triển theo hướng
năng động, kích thích tiến bộ kỹ thuật – công nghệ, nâng cao năng suất lao động, chất
2
lượng sản phẩm và giá thành hạ. Xét trên góc độ đó, sự phát triển của kinh tế thị trường
không hề mâu thuẫn với mục tiêu của chủ nghĩa xã hội.
Do vậy, trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội cần phải phát triển kinh tế thị trường,
sử dụng kinh tế thị trường làm phương tiện để thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển nhanh
và có hiệu quả, thực hiện mục tiêu của chủ nghĩa xã hội là “dân giàu, nước mạnh, dân chủ,
công bằng, văn minh”.
Tuy nhiên, trong quá trình phát triển kinh tế thị trường cần chú ý tới những thất bại và
khuyết tật của thị trường để có sự can thiệp, điều tiết kịp thời của nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa. Có thể khẳng định: Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa là sự lựa chọn cách làm, bước đi đúng quy luật kinh tế khách quan, là phương tiện
cần thiết để đi đến mục tiêu của chủ nghĩa xã hội nhanh và có hiệu quả.

2.3 KTTT định hướng XHCN là phù hợp với nguyện vọng mong muốn dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh của người dân Việt Nam

Trên thế giới có rất nhiều các mô hình kinh tế thị trường, nhưng việc lựa chọn phát
triển theo hướng nào cũng là vấn đề nan giải cho mỗi quốc gia. Không ai muốn nhân dân
đói khổ, không dân chủ, kém văn minh và nhân dân Việt Nam cũng vậy. Để có thể đáp
ứng những nguyện vọng của nhân dân thì Đảng và nhà nước ta đã quyết định thực hiện nền
kinh tế thị trường hướng tới những giá trị mới, đó là một tất yếu khách quan.
Trong thời kì quá độ lên Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam đã xuất hiện những thuận lợi,
những cơ hội để phát triển và mở rộng sản xuất hàng hóa. Việc quá độ lên Chủ nghĩa xã
hội là một bước đi đúng đắn khi xét về lịch sử hình thành và phát triển của nước ta. Nhờ
đó, Việt Nam có thể thực hiện cách mạng về cách thức tổ chức kinh tế - xã hội, chuyển từ
hình thức kinh tế tự cung tự cấp sang nền kinh tế thị trường hiện đại định hướng xã hội chủ
nghĩa. Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đẩy mạnh phân công lao động,
phát triển nhiều ngành nghề đa dạng, tạo việc làm cho những người lao động, thúc đẩy lực
lượng sản xuất tăng mạnh về chất lượng và số lượng, khuyến khích áp dụng các thành tựu
khoa học kĩ thuật vào trong sản xuất để cải thiện năng suất và chất lượng sản phẩm, tăng
cường hội nhập quốc tế, mở rộng giao lưu với các nước trong và ngoài khu vực về kinh tế,
xã hội, văn hóa. Vì vậy, việc phát triển kinh tế thị trường sẽ không có gì lạ khi còn gắn bó
lâu dài trong công cuộc phát triển đất nước trong thời kỳ quá độ.

3. Đặc trưng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

3.1 Về mục tiêu

Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam đặt ra mục tiêu phát
triển lực lượng sản xuất và cơ sở hạ tầng kỹ thuật, tạo dựng nền móng cho một xã hội tiến
bộ. Đồng thời, nó nhấn mạnh việc hòa nhập kinh tế toàn cầu và phát triển kinh tế hiện đại,
phù hợp với nguyên lý thị trường quốc tế. Nền kinh tế này cũng cam kết bảo đảm sự lãnh
đạo của chủ nghĩa xã hội, với mục tiêu xây dựng một quốc gia giàu mạnh, dân chủ, công
bằng và văn minh. Ngoài ra, Việt Nam cũng tập trung vào việc tạo môi trường kinh doanh
công bằng, minh bạch và lành mạnh dưới sự quản lý của Nhà nước pháp quyền, đồng thời
khuyến khích và phát huy quyền làm chủ của người dân trong việc định hình và thúc đẩy
sự phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.
3
 Lực lượng sản xuất đóng vai trò trung tâm trong sự phát triển kinh tế, đồng thời là điểm
khởi đầu cho sự tiến bộ xã hội. Việc củng cố lực lượng sản xuất không chỉ cải thiện năng
lực kinh tế tự chủ của Việt Nam mà còn là bước đệm cho sự hội nhập quốc tế và phát triển
kinh tế hiện đại. Đây là cơ sở vững chắc để hướng tới một xã hội giàu mạnh, công bằng và
văn minh, là mục tiêu chiến lược hàng đầu cho sự phát triển lâu dài của quốc gia.
3.2 Về quan hệ sở hữu và thành phần kinh tế

Đặc trưng về sở hữu: Trước đổi mới, nền kinh tế nước ta chỉ có một chế độ sở hữu về
tư liệu sản xuất là chế độ công hữu (gồm sở hữu toàn dân và sở hữu tập thể). Từ khi tiến
hành đổi mới đất nước, Đảng Cộng sản Việt Nam thừa nhận trên thực tế có nhiều hình
thức sở hữu về tư liệu sản xuất.
Trước đại hội Đảng lần thứ VI, chế độ sở hữu ở nước ta chỉ được quy về hai hình thức
chính là sở hữu toàn dân và sở hữu tập thể.
Đặc trưng về thành phần kinh tế: Là nền kinh tế có nhiều thành phần kinh tế như: kinh
tế Nhà nước, kinh tế tư nhân, kinh tế tập thể…, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ
đạo, các thành phần kinh tế khác là bộ phận hợp thành của nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa. Kinh tế tư nhân là động lực quan trọng thúc đẩy nền kinh tế do
kinh tế tư nhân có nhiều đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế như:

 Tạo cơ hội việc làm: kinh tế tư nhân cung cấp việc làm cho 85% lực lượng lao động
trên cả nước;
 Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: kinh tế tư nhân chiếm tỉ trọng khoảng 40% GDP
 Kinh tế tư nhân đóng góp ngày càng nhiều cho ngân sách nhà nước: đóng góp 30%
vào ngân sách nhà nước;...

Ví dụ: Về vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam:

1. Lĩnh vực then chốt: Năng lượng: Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) là doanh
nghiệp nhà nước nắm giữ vai trò chủ đạo trong lĩnh vực sản xuất, truyền tải và phân
phối điện năng. EVN đóng góp quan trọng vào việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc
gia, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
2. Ngành công nghiệp nặng: Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PetroVietnam) là doanh
nghiệp nhà nước nắm giữ vai trò chủ đạo trong lĩnh vực khai thác, chế biến và kinh
doanh dầu khí. PetroVietnam đóng góp lớn vào ngân sách nhà nước, đồng thời đảm bảo
an ninh năng lượng quốc gia.
3. Tập đoàn Vingroup: Tập đoàn tư nhân đa ngành hàng đầu Việt Nam, hoạt động
trong nhiều lĩnh vực như bất động sản, bán lẻ, du lịch, y tế, giáo dục,... Vingroup đã góp
phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và nâng cao đời sống người dân.

4
 3.3 Về quan hệ quản lý nền kinh tế

Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Việt Nam đã phát triển một
mô hình quản lý kinh tế đặc trưng bởi sự tương tác giữa Nhà nước và thị trường. Nhà
nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, không chỉ đóng vai trò quản lý mà
còn là người hướng dẫn, định hình các chính sách kinh tế để đảm bảo sự phát triển ổn định
và bền vững. Người dân, với quyền làm chủ của mình, cùng với sự linh hoạt của thị
trường, đóng góp vào việc tạo ra một nền kinh tế đa dạng và sáng tạo.
Mục tiêu của mô hình này không chỉ là tăng trưởng kinh tế mà còn hướng tới việc xây
dựng một xã hội công bằng và giàu có. Điều này đòi hỏi sự cân bằng giữa sự can thiệp của
Nhà nước và tự do kinh doanh, giữa quyền lực chính trị và quyền tự quyết kinh tế của
người dân. Qua đó, Việt Nam mong muốn mọi người dân không chỉ có cơ hội phát triển
kinh tế mà còn được tham gia vào quá trình quyết định chính sách, đóng góp vào sự thịnh
vượng và phát triển toàn diện của đất nước. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc
hình thành một nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa phù hợp với điều kiện
và bản sắc văn hóa của Việt Nam.
Ví dụ: Về quan hệ quản lý nền kinh tế dựa trên cơ chế thị trường và sự can thiệp của
Nhà nước:

3. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp: Cung cấp vốn vay ưu đãi, tư vấn, đào
tạo... giúp doanh nghiệp khởi nghiệp phát triển.
4. Nhà nước đầu tư vào các dự án hạ tầng giao thông, năng lượng: Tạo điều kiện cho
phát triển kinh tế - xã hội, thu hút đầu tư trong nước và quốc tế.

3.4 Về quan hệ phân phối

Mỗi chế độ xã hội lại có hình thức phân phối đặc trưng. Các hình thức phân phối là một
bộ phận của quan hệ sản xuất và do quan hệ sở hữu quyết định. Nhưng ngược lại quan hệ
phân phối là hình thức thực hiện về mặt kinh tế của quan hệ sở hữu.
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam thực hiện phân phối công
bằng các yếu tố sản xuất, tiếp cận và sử dụng các cơ hội và điều kiện phát triển của mọi
chủ thể kinh tế (phân phối đầu vào) để tiến tới xây dựng xã hội mọi người đều giàu có,
đồng thời phân phối kết quả làm ra (đầu ra) chủ yếu theo:

 Phân phối theo kết quả lao động: Làm nhiều hưởng nhiều làm ít hưởng ít không làm
không hưởng.
 Phân phối theo hiệu quả kinh tế, đóng góp vốn: lợi nhuận kinh tế của doanh nghiệp
lỗ hay lãi, đóng góp vốn nhiều hay ít.
 Phúc lợi xã hội: Quỹ xóa đói giảm nghèo, quỹ đền ơn đáp nghĩa, quỹ hưu trí,..
Đồng thời tạo động lực kích thích các chủ thể kinh tế nâng cao hiệu quả lao động, sản
xuất, kinh doanh, hạn chế những bất công trong xã hội.

5
 Do trình độ của lực lượng sản xuất còn chưa đồng đều nên nền kinh tế có nhiều thành
phần và sự đa dạng hóa các loại hình sở hữu và do vậy thích ứng với nó là các loại hình
phân phối khác nhau (cả đầu vào và đầu ra). Việc thực hiện nhiều hình thức phân phối
(thực chất là thực hiện lợi ích kinh tế) ở nước ta sẽ tác dụng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế
và tiến bộ xã hội, góp phần cải thiện và nâng đời sống cho mọi tầng lớn nhân dân trong xã
hội, bảo đảm công bằng xã hội trong sử dụng các nguồn lực kinh tế và đóng góp của họ
trong quá trình lao động và sản xuất, kinh doanh.

3.5 Về quan hệ giữa gắn tăng trưởng kinh tế với công bằng xã hội

Mục tiêu cơ bản kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam: Dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Do đó nước ta không thực hiện phát triển kinh
tế bằng mọi giá, mà còn phải đảm bảo công bằng xã hội, phát triển kinh tế đi đôi với phát
triển xã hội thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng chính sách, chiến lược,
quy hoạch, kế hoạch và từng giai đoạn phát triển của kinh tế thị trường.
Đây là đặc trưng phản ánh thuộc tính quan trọng mang tính định hướng xã hội chủ
nghĩa của nền kinh tế thệ trường ở Việt Nam. Bởi sự tiến bộ và công bằng xã hội vừa là
điều kiện bảo đảm cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế, vừa là mục tiêu thể hiện bản
chất tốt đẹp của chế độ xã hội chủ nghĩa mà chúng ta cần phải thực hiện hóa từng bước
trong suốt thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Trong thời đại hiện nay, các quốc gia theo chủ nghĩa tư bản cũng đối mặt và nỗ lực giải
quyết các vấn đề liên quan đến công bằng xã hội. Tuy nhiên, những nỗ lực này thường chỉ
được thực hiện khi sự ổn định của chủ nghĩa tư bản bị đe dọa bởi các vấn đề xã hội. Trong
bối cảnh đó, việc giải quyết các vấn đề xã hội thường được xem xét như là biện pháp để
bảo vệ và duy trì hệ thống chủ nghĩa tư bản, chứ không phải là mục tiêu cuối cùng mà hệ
thống này hướng đến.
Ngược lại, trong mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, việc giải
quyết các vấn đề công bằng xã hội không chỉ là công cụ để đảm bảo sự ổn định và tăng
trưởng kinh tế bền vững, mà còn là mục tiêu cốt lõi của chế độ xã hội chủ nghĩa, phản ánh
cam kết sâu sắc đối với việc xây dựng một xã hội công bằng và bình đẳng.
Do đó, ở bất cứ giai đoạn nào, mỗi chính sách kinh tế cũng đều phải hướng đến mục
tiêu phát triển xã hội và mỗi chính sách xã hội cũng đều phải hướng đến thúc đẩy tăng
trưởng kinh tế; phải coi đầu tư cho các vấn đề về xã hội (giáo dục, văn hóa, y tế,...) là đầu
tư cho sự phát triển bền vững. Việc phát triển kinh tế và thực hiện tiến bộ và công bằng xã
hội luôn phải song hành cùng nhau, ta không thể “hy sinh” một thứ để tập trung vào thứ
còn lại được.
Tuy nhiên, công bằng xã hội không chỉ là việc phân bổ đồng đều tài nguyên mà còn
phải xét đến hiệu quả sản xuất và đóng góp cá nhân. Việt Nam không chỉ chú trọng vào
chính sách thu nhập và an sinh xã hội mà còn tạo điều kiện cho mọi người tiếp cận các
dịch vụ xã hội cơ bản, từ đó tự nâng cao chất lượng cuộc sống và góp phần vào sự phát
triển của đất nước. Sự phát triển này yêu cầu sự hợp tác giữa nhà nước, cộng đồng và cá
nhân, với nhà nước đầu tư và huy động nguồn lực từ dân chúng để đạt được lợi ích chung.

6
 Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam kết hợp ưu điểm của
kinh tế thị trường như khuyến khích sản xuất, đổi mới, và cạnh tranh, với nguyên tắc của
chủ nghĩa xã hội nhằm xây dựng một nền kinh tế thị trường tiên tiến và văn minh. Mặc dù
còn đối mặt với thách thức và cần phải hoàn thiện, mô hình này hướng tới một sự phát
triển kinh tế bền vững và toàn diện.

Kết luận

Qua tìm hiểu nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, em đã
biết vì sao nước ta lại lựa chọn phát triển kinh tế thị trường và kinh tế thị trường và kinh tế
thị trường là lựa chọn đúng đắn và cần thiết cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Khi
chúng ta chuyển sang chế độ mới xã hội chủ nghĩa từ một nước kinh tế còn lạc hậu và nền
kinh tế còn kém phát triển vì vậy để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội chúng ta cần
phải tìm ra con đường đúng đắn tạo cơ sở vững chắc xây dựng thành công chủ nghĩa xã
hội. Vì thế chúng ta phải phát triển kinh tế thị trường. Để kinh tế thị trường không đi chệch
hướng tư bản chủ nghĩa. Chúng ta phải định hướng xã hội chủ nghĩa. Kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa vận hành trên cơ chế thị trường có sự quản lí vĩ mô của nhà
nước. Trong nền kinh tế thị trường ở nước ta có đặc điểm khác với kinh tế thị trường của
các nước khác. Trong nền kinh tế thị trường ở nước ta tăng trưởng kinh tế gắn liền với sự
tiến bộ và công bằng xã hội. Đó là xây dựng một xã hội dân giàu, nước mạnh, xã hội công
bằng, dân chủ văn minh. Đồng thời phát triển lực lượng sản xuất, xây dựng cơ sở vật chất
kĩ thuật cho chủ nghĩa xã hội và hoàn thiện quan hệ sản xuất cho cả ba mặt: sở hữu, tổ
chức, phân phối. Chúng ta cũng thấy được phương hướng và giải pháp của Đảng và nhà
nước đề ra trong những năm tới để đưa kinh tế thị trường ngày càng phát triển ổn định bền
vững.

7
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tài liệu HDHT KTCT Mác - Lênin (UEH- 2022)
2. Giáo trình KTCT Mác – Lênin (Bộ GD-ĐT 2021)
3. Báo Công An Nhân Dân: https://cand.com.vn/doanh-nghiep/petrovietnam-giu-vung-vai-tro-
dau-tau-cua-nen-kinh-te-viet-nam-i715168/
4. Báo Điện Tử Đảng Cộng Sản Việt Nam: https://dangcongsan.vn/thoi-su/evn-can-tiep-tuc-la-
tap-doan-nha-nuoc-giu-vai-tro-chu-dao-trong-cung-cap-dien-quoc-gia-422333.html
5. Bộ Tài Chính: https://mof.gov.vn/webcenter/portal/ttpltc/pages_r/l/chi-tiet-tin-ttpltc?
dDocName=MOFUCM088372
6. Bộ Tài Chính: https://mof.gov.vn/webcenter/portal/vclvcstc/pages_r/l/chi-tiet-tin?
dDocName=MOFUCM182610
7. Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam - Kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ - Studocu
8. KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC LÊ NIN| Chương 5.P3. Đặc trưng Kinh tế thị trường định hướng
Xã hội chủ nghĩa (youtube.com)
9. KTCT-bài 5 KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VÀ CÁC
QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ Ở VIỆT NAM - Studocu
10. https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/kinh-te/-/2018/2081/kinh-te-thi-truong-dinh-
huong-xa-hoi-chu-nghia---quan-niem-va-giai-phap-phat-trien.aspx
11. https://hcma2.hcma.vn/tintuc/Pages/dua-nghi-quyet-dh-13-vao-cuoc-song.aspx?
CateID=342&ItemID=11838
12. https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/kinh-te/-/2018/823673/mot-so-van-de-ly-luan-va-
thuc-tien-ve-nen-kinh-te-thi-truong-dinh-huong-xa-hoi-chu-nghia-o-viet-nam.aspx

iv