Professional Documents
Culture Documents
სტატია
სტატია
I. Sesavali
104
daria legaSvili, damoukidebeli moTxovniT mesame piris sasargeblod dadebuli
xelSekrulebis arsebiTi pirobebis gansazRvris Taviseburebani
baze uaris Tqmis Sesaxeb namdvilad. aRniSnuli ki mesame piris sasargeblod dadebuli
xelSekrulebis momwesrigebeli normebis praqtikul da samarTlebriv Rirebulebas
amcirebs.
kvleva efuZneba sasamarTlo praqtikis analizs, normatiul, logikur, doqtri-
nul da SedarebiTsamarTlebriv meTodebs.
SedarebisaTvis upiratesad warmoCenlia germanul doqtrinaSi arsebuli midgo-
ma mesame piris sasargeblod dadebuli xelSekrulebebis mimarT da naCvenebia am midgo-
mebis Tavsebadoba qarTul samarTalTan.
naSromSi ganxilulia damoukidebeli moTxovniT mesame piris sasargeblod dade-
buli xelSekrulebis arsebiTi pirobebi da warmoCenilia movalis, Sepirebis mimRebisa
(`kreditori“) da mesame piris ufleba-movalobebis urTierTmimarTeba.
1
Ahlefeldt F., Der Vertrag zugunsten Dritter unter besonderer Berücksichtigung der Rechtsprechung, Hamburg, 1938,
7, 8; Brox H., Walker W-D., Allgemeines Schuldrecht, 39. Aufl., München, 2015, §32, Rn.1, 377; cercvaZe l.,
saxelSekrulebo samarTali, Tb., 2014, 215.
2
~Privicy of Contract~.
3
cercvaZe l., saxelSekrulebo samarTali, Tb., 2014, 215.
4
cercvaZe l., saxelSekrulebo samarTali, Tb., 2014, 215.
5
Medicus D., Lorenz S., Schuldrecht I, Besonderer Teil , 20., neubearbeitete Auflage, München 2012, Rn., 804,
409; Ahlefeldt F., Der Vertrag zugunsten Dritter unter besonderer Berücksichtigung der Rechtsprechung, Hamburg,
1938, 8.
6
iqve.
7
Wanturia l., saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni III, 2001, 215.
105
samarTlis Jurnali #2, 2016
2. xelSekrulebis ganmarteba
ssk-is 350-e muxlis analizidan gamomdinare, dasaSvebia, rom mesame piris sru-
li ufleba xelSekrulebis dadebisTanave ar warmoiSvas da uflebis ganxorcieleba
garkveuli winapirobebis arsebobas ukavSirdebodes.40 ssk ar gansazRvravs Tu ra Ca-
iTvleba aseT winapirobad da is TiToeul SemTxvevaSi saqmis garemoebebidan, kerZod,
xelSekrulebis miznidan unda dadgindes. amitom mesame piris sasargeblod dadebuli
xelSekrulebis ganmartebisas mniSvnelovania, sworad iqnes Sefasebuli mesame piris
mier uflebis SeZenis sakiTxi. SesaZloa, rom mesame piris mier uflebis SeZena pirobiTi
an vadaze damokidebuli iyos. aseve, SesaZloa, rom mxarem mesame piris uflebis gauqme-
bis an cvlilebis Sesaxeb gaakeTos daTqma.41 aseTi daTqma SesaZloa pirdapir xelSek-
rulebaSi iyos miTiTebuli an garemoebebidan da xelSekrulebis miznidan gamomdina-
reobdes.42
mxareebi gansazRvraven rodis da ra winapirobebis arsebobisas iZens mesame piri
xelSekrulebidan uflebas da SesaZlebelia Tu ara es ufleba mesame piris Tanxmobis
gareSe gaauqmon an Secvalon xelSekrulebis mxareebma. 43
38
Ahlefeldt F., Der Vertrag zugunsten Dritter unter besonderer Berücksichtigung der Rechtsprechung, Hamburg, 1938,
7.
39
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2011 wlis 15 dekembris
№as-995-1028-2011 ganCineba.
40
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatis 2011 wlis 29 ivlisis
№as-796-850-2011 gadawyvetileba; saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa
palatis 2011 wlis 03 oqtombris № as-824-876-2011 ganCineba.
41
Palandt O., Grüneberg Ch., BGB, 74. Aufl, München 2015, §328, Rn., 4, 559.
42
iqve; magaliTad, Tbilisis saapelacio sasamarTlom mosamarTleTa sasargeblod
sicocxlisa da janmrTelobis sadazRvevo momsaxurebis Sesaxeb dadebul xelSekrulebaSi
xelSekrulebiT sargeblobis uflebis warmoSobis erT-erT pirobad miiCnia mosamarTlis
Tanamdebobaze yofna. vinaidan, damzRvevi mosamarTlis Tanamdebobidan gaTavisuflebis
dRidan wyvetda mis dazRvevas (ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa
palatis 2011 wlis 03 oqtombris № as-824-876-2011 ganCineba).
43
Jürgen H., Der echte Vertrag zugunsten Dritter als Rechtsgeschäft zur Übertragung einer Forderung, Münster, 1983,
14.
109
samarTlis Jurnali #2, 2016
4. xelSekrulebis sagani
5. mxareTa ufleba-movaleobebi
51
Wall F., Das Valutaverhältnis des Vertrags zugunsten Dritter auf den Todesfall – ein Forderungsvermächtnis,
Tübingen 2010, 4.
52
Brox H., Walker W-D., Allgemeines Schuldrecht, 39. Aufl., München, 2015, §32, Rn. 7, 379; krofholeri i.,
florian i., haiden m., germaniis samoqalaqo kodeqsis komentari, Tb., 2014, veli 3-6, 233.
53
“Deskungsverhältnis”.
54
“Zuwendungs-oderValutaverhältnis”.
55
WeWelaSvili z., saxelSekrulebo samarTali, 2010, 87; Brox H., Walker W-D., Allgemeines Schuldrecht,
39. Aufl., München, 2015, §32, Rn. 7, 379; Joussen J., Schuldrecht I, Allgemeiner Teil, 3., überarbeitete Aufl., 2015,
Rn. 1172, 358.
56
Brox H., Walker W-D., Allgemeines Schuldrecht, 39. Aufl., München, 2015, §32, Rn. 7, 379.
57
Sead., krofholeri i., florian i., haiden m., germaniis samoqalaqo kodeqsis komentari, Tb.,
2014, veli 4, 233.
58
WeWelaSvili z., saxelSekrulebo samarTali, 2010, 87; Brox H., Walker W-D., Allgemeines Schuldrecht,
39. Aufl., München, 2015, §32, Rn. 7, 379.
59
krofholeri i., florian i., haiden m., germaniis samoqalaqo kodeqsis komentari, Tb., 2014,
veli 5, 233.
60
iqve.
111
samarTlis Jurnali #2, 2016
61
krofholeri i., florian i., haiden m., germaniis samoqalaqo kodeqsis komentari, Tb., 2014,
veli 13, 18, 235-236.
62
biolingi h., lutringhausi p., saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis calkeuli moTxovnis
safuZvlebis sistemuri analizi, bremeni-Tb., 2009, 30; maWaraZe m., xelSekrulebidan gasvla
da xelSekrulebis moSla d gansxvaveba da samarTlebrivi Sedegebi(saqarTvelosa da
germaniis samarTlis mixedviT), qarTuli samarTlis mimoxilva-specialuri gamoSveba 2008,
126.
63
“Der Widerruf”.
64
Palandt O., Grüneberg Ch., BGB, 74. Aufl, München 2015, §328, Rn., 6, 559.
65
ix. kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, Tb., 2009, 360; zoiZe b.,
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, Tb., 2002, 196; Wanturia l., Sesavali
saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, Tb., 2000, 390.
66
kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, Tb., 2009, 360; zoiZe b.,
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni I, Tb., 2002, 196; Wanturia l., Sesavali
saqarTvelos samoqalaqo samarTlis zogad nawilSi, Tb., 2000, 390.
67
kereseliZe d., kerZo samarTlis uzogadesi sistemuri cnebebi, Tb., 2009, 360.
112
daria legaSvili, damoukidebeli moTxovniT mesame piris sasargeblod dadebuli
xelSekrulebis arsebiTi pirobebis gansazRvris Taviseburebani
anu uSualod mas, vinc sacilo neba gamoavlina.68 vinaidan mesame piri xelSekrulebis
dasadebad nebas ar avlens, is ver isargeblebs Secilebis uflebiT.
germanul iuridiul litaraturaSi gamoTqmuli mosazrebis Tanaxmad, mesame pi-
risaTvis SesaZlebelia aseve, moTxovnis daTmoba, magram mesame pirs cesiis safuZvel-
ze ar SeiZleba gadaeces Secilebis ufleba, vinaidan nebis gamovlenis upiratesi dac-
vis Rirsi interesi aqvs TviT Sepirebis mimRebs. 69
marTalia, rogorc ssk-Si aseve gsk-Si, valdebulebis darRvevis momwesrigebeli
normebiT movalis mier valdebulebis darRvevisas amiT gamowveuli zianis anazRaure-
bis moTxovnis ufleba eniWeba kreditors,70 Tumca aseTi uflebiT sargeblobiT arc
mesame piri unda iqnes SezRuduli. sxva piris sasargeblod dazRvevisas damzRvevis mi-
er xelSekrulebiT daTqmuli yvela ufleba, rac sxva piris sasargeblodaa daTqmuli
gadaecema dazRveuls,71 magram dazRveuls dazRvevis xelSekrulebiT miniWebuli uf-
lebebis uSualod gamoyeneba SeuZlia mxolod im SemTxvevaSi, Tu damzRvevi mas gadas-
cems sadazRvevo mowmobas.72
ssk-is 350-e (2) muxlis Sesabamisad, mxares, romelmac xelSekrulebaSi gaakeTa
daTqma mesame piris sasargeblod, ufleba aqvs Secvalos xelSekrulebaSi miTiTebuli
mesame piri, miuxedavad kontrahentis Tanxmobisa. vinaidan, xelSekrulebaSi mesame pi-
ris sasargeblod daTqmas Sepirebis mimRebi (kreditori) axorcielebs, swored mas aqvs
mesame piris Secvlis ufleba. cxadia, Sepirebis mimRebs mesame piris Secvlis ufleba
manamde aqvs vidre mesame piri xelSekrulebiT gaTvaliswinebul Sesrulebas miiRebdes.
Tu xelSekruleba specialur miTiTebas ar iTvaliswinebs, xelSekrulebis gan-
martebiT SeiZleba dadgindes, rom xelSekrulebis mxareebi uflebamosilni arian me-
same piris ufleba gaauqmon an Secvalon misi Tanxmobis gareSe. marTalia ssk-is 350-e (1)
muxlis `g~ punqti aseT uflebas aniWebs xelSekrulebis mxareebs, magram mesame piris
uflebis gauqmeba an Secvla movales ar unda SeeZlos Sepirebis mimRebis Tanxmobis ga-
reSe, vinaidan mesame piris sasargeblod daTqmas axorcielebs Sepirebis mimRebi masve
unda hqondes am uflebis gauqmebis an Secvlis ufleba.
im SemTxvevaSi Tu mesame piri uars ambobs xelSekrulebiT SeZenil uflebaze, Se-
pirebis mimRebs SeuZlia TviTon moiTxovos valdebulebis Sesruleba Tavis sasargeb-
lod, Tu xelSekrulebidan an valdebulebis arsidan sxva ram ar gamomdinareobs.
maSasadame, Tu xelSekruleba specialur miTiTebas ar Seicavs mesame piris ufle-
bebis Sesaxeb, Sepirebis mimRebi sargeblobs yvela im uflebiT da mas ekisreba yvela is
movaleoba rac SesaZloa xelSekrulebidan gamomdinareobdes.
aqedan gamomdinare, mesame piris sasargeblod dadebul xelSekrulebaSi Sepire-
bis mimRebs ufleba aqvs moiTxovos mesame piris sasargeblod dadebuli xelSekrule-
68
iqve; Palandt O., Grüneberg Ch., BGB, 74. Aufl, München 2015, §328, Rn., 7, 559.
69
Palandt O., Grüneberg Ch., BGB, 74. Aufl, München 2015, §328, Rn., 7, 559.
70
ssk-is 394 muxli. (1) movalis mier valdebulebis darRvevisas kreditors SeuZlia moiTxovos
amiT gamowveuli zianis anazRaureba.
gsk-is §280. (1) Tu movale arRvevs valdebulebiT-samarTlebrivi urTierTobidan gamomdin-
are Tavis valdebulebas, maSin kreditors SeuZlia moiTxovos amiT gamowveuli zianis anaz-
Raureba.
71
ciskaZe m., nebayoflobiTi dazRvevis samarTlebrivi regulireba, Tb., 2000, 50.
72
iqve.
113
samarTlis Jurnali #2, 2016
ssk-is 349-e muxlis Tanaxmad, mesame piri xelSekrulebidan iZens mxolod Sesru-
lebis moTxovnis uflebas. germanul iuridiul literaturaSi gamoTqmulia mosaz-
reba, rom valdebulebis Seusruleblobis an arajerovani Sesrulebisas mesame pirs
ufleba ara aqvs Sesrulebis nacvlad moiTxovos zianis anazRaureba76 da xelSekrule-
bidan gasvla.77 magram xelSekrulebis ganmartebisas SesaZloa dadgindes, rom mesame
piri aseTi uflebebiTac sargeblobs. germanuli sasamarTlo praqtika mowmobs, rom
garigebis safuZvlis cvlilebisas (darRvevisas)78 mesame pirs SeuZlia moiTxovos xel-
Sekrulebis misadageba Secvlili garemoebebisadmi. 79 Tu mesame piri Secvlili garemo-
ebebisadmi xelSekrulebis misadagebis moTxovnis uflebiT sargeblobs, maSin unda iT-
qvas, rom mas xelSekrulebidan gasvlis moTxovnis uflebac aqvs, vinaidan ssk-is 398-e
muxlis mesame nawilis Tanaxmad, Secvlili garemoebebisadmi xelSekrulebis misadage-
ba aris upiratesad gansaxorcielebeli moTxovna, xolo meoreuli ufleba xelSekru-
lebidan gasvlaa.80
74
krofholeri i., florian i., haiden m., germaniis samoqalaqo kodeqsis komentari, Tb., 2014,
veli 14-15, 235.
75
iqve, veli 15, 235.
76
§281 ff. BGB
77
Palandt O., Grüneberg Ch., BGB, 74. Aufl, München 2015, §328, Rn., 5, 559.
78
“Die Störung der Geschäftsgrundlage”.
79
Palandt O., Grüneberg Ch., BGB, 74. Aufl, München 2015, §328, Rn., 5, 559.
80
ssk-is 398 (3) muxli. mxareebi jer unda Seecadon, rom xelSekruleba miusadagon Secvlil
115
samarTlis Jurnali #2, 2016
86
ix. ssk-is 390-e 393-e muxlebi.
87
ix. WeWelaSvili z., saxelSekrulebo samarTali, Tb., 2010, 90.
88
Jürgen H., Der echte Vertrag zugunsten Dritter als Rechtsgeschäft zur Übertragung einer Forderung, Münster, 1983,
17.
117
samarTlis Jurnali #2, 2016
ssk-is 351-e muxli mesame pirs uflebas aniWebs uari Tqvas xelSekrulebiT SeZe-
nil uflebaze. mesame pirs xelSekrulebidan gamomdinare uflebaze uaris Tqmis uf-
leba aqvs germanul samarTalSic.89 mesame piris uari uflebaze aris calmxrivi nebis
gamovlena, romlis namdvilobisaTvis aucilebelia am nebis gamovlenis miReba adre-
satis mier.90 magram ssk ar gansazRvravs vis mimarT unda iqnas mesame piris mier uari
gacxadebuli, vin aris mesame piris uaris adresati.
gamoTqmulia mosazreba romlis mixedviTac gancxadeba mesame pirma, rogorc we-
si, unda gaakeTos movalis mimarT, radgan swored movale axorcielebs Sesrulebas mis
sasargeblod.91 aRniSnuli msjeloba gamarTlebulia valdebulebis Sesrulebis zoga-
di principidan gamomdinare, vinaidan movalem unda icodes vis mimarT unda Seasrulos
valdebuleba. magram mesame piris sasargeblod dadebul xelSekrulebaSi mniSvnelo-
vania xelSekrulebiT SeZenil uflebaze uari mesame piris mier Sepirebis mimRebis wi-
naSe iqnes gacxadebuli, radgan swored is axorcielebs mesame piris sasargeblod daT-
qmas da masve aqvs mesame piris Secvlis uflebac. amitom pirvel rigSi Sepirebis mim-
Rebma unda icodes miiRebs Tu ara Sesrulebas mesame piri. vinaidan, mesame piris mier
Sesrulebis miRebaze uaris Tqmis SemTxvevaSi, movalis mier SeTavazebuli Sesrulebis
miRebis vadis gadacilebisaTvis pasuxismgebloba kreditors daekisreba, saxelSekru-
lebo samarTlianobis principidan gamomdinare mizanSewonilia mesame piris uaris ad-
resatad ganxiluli iqnes Sepirebis mimRebi.
ssk ar gansazRvravs aseve, mesame piris mier uaris Tqmis vadasa da formas. mesame
piris mier uaris Tqmis SemTxvevaSi mizanSewonilia ssk minimum gonivrul vadaze miuTi-
Tebdes, raTa xelSekrulebis mxareebma droulad gansazRvron mosalodneli Sedegebi.
rac Seexeba uaris formas, Tu uflebis SeZenisaTvis gaTvaliswinebuli iyo raime for-
mis dacva, maSin es forma daculi unda iqnes uaris Tqmis SemTxvevaSic. 92
amrigad, ssk ver awesrigebs da daudgenelia rodis CaiTvleba mesame piris mier
gamovlenili neba xelSekrulebiT SeZenil uflebaze uaris Tqmis Sesaxeb namdvilad.
es yovelive ki ssk-is 351-e muxlis praqtikul da samarTlebriv Rirebulebas amcirebs.
mesame piris sasargeblod dadebuli dazRvevis xelSekrulebidan gamomdinare,
mxolod dazRvevis xelSekrulebis dadeba ar aris sakmarisi dazRveulis uflebebis
realizaciisaTvis da mis safuZvels mxolod dazRvevis mowmobis gadacema warmoad-
gens.93
mesame pirs savaldebulo dazRvevaSi kreditoris mimarT warmoeSoba misi mova-
leobis angariSis moTxovnis ufleba. xolo Tu damzRvevma ar Seasrula Tavisi valde-
buleba an arasaTanadod Seasrula igi, mesame pirs ufleba aqvs sasamarTlo wesiT mos-
Txovos damzRvevs dazRvevis ganxorcieleba. xolo damzRvevis mier xelSekrulebis
ardadebis an arasaTanado pirobebiT dadebs SemTxvevaSi dazRveuls (mesame pirs) dam-
zRvevisagan (kreditori) warmoeSoba zianis anazRaurebis moTxovnis ufleba.94
89
Jürgen H., Der echte Vertrag zugunsten Dritter als Rechtsgeschäft zur Übertragung einer Forderung, Münster, 1983,
14.
90
Wanturia l., saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis komentari, wigni III, 2001, 228.
91
iqve.
92
iqve.
93
ciskaZe m., nebayoflobiTi dazRvevis samarTlebrivi regulireba, Tb., 2000, 51.
94
iqve.
118
daria legaSvili, damoukidebeli moTxovniT mesame piris sasargeblod dadebuli
xelSekrulebis arsebiTi pirobebis gansazRvris Taviseburebani
IV. daskvna
mesame pirs aqvs mxolod calkeuli uflebebi, danarCeni uflebebi da aseve mova-
leobebi Sepirebis mimRebs rCeba.
Tu xelSekruleba specialur miTiTebas ar Seicavs mesame piris uflebebis Sesa-
xeb, Sepirebis mimRebi sargeblobs yvela im uflebiT da mas ekisreba yvela is movaleo-
ba rac SesaZloa xelSekrulebidan gamomdinareobdes.
mesame piris sasargeblod dadebul xelSekrulebaSi Sepirebis mimRebs ufleba
aqvs moiTxovos mesame piris sasargeblod dadebuli xelSekrulebis Tavis sasargeb-
lod Sesruleba, magram kreditori am uflebiT sargeblobs manamde, vidre mesame pi-
ri miiRebdes Sesrulebas. mas aqvs ufleba mesame piris ufleba gaauqmos an Secvalos
misi Tanxmobis gareSe. cxadia, Sepirebis mimRebs mesame piris Secvlis ufleba manamde
aqvs vidre mesame piri xelSekrulebiT gaTvaliswinebul Sesrulebas miiRebdes. Sesru-
lebis miRebis Semdgom Sepirebis mimRebs mesame piris Secvla an misi uflebis gauqmeba
unda SeeZlos mxolod maSin Tu saamisod arsebobs pativsadebi safuZveli. Tu ra Ca-
iTvleba pativsadeb safuZvlad yovel konkretul SemTxvevaSi saqmis garemoebebidan
gamomdinare unda dadgindes. Sepirebis mimRebs aseve ufleba aqvs ganaxorcielos xel-
Sekrulebidan gamomdinare meoreuli moTxovnebi. magram aRniSnuli uflebebiT Sepi-
rebis mimRebi mxolod im SemTxvevaSi isargeblebs, Tu xelSekrulebiT, kanoniT an val-
debulebis arsiT sxva ram ar aris gaTvaliswinebuli.
mesame piris Tanxmobis gareSe Sepirebis mimRebs mxolod maSin unda hqondes uf-
leba mesame piris sasargeblod dadebuli xelSekrulebidan warmoSobili uflebebiT
isargeblos, Tu mesame piri uars ambobs xelSekrulebiT SeZenil uflebaze an Tu mesa-
me pirs movalisagan valdebulebis Sesrulebis damoukideblad moTxovnis ufleba ar
gaaCnia.
mizanSewonilia, ssk-is 351-e muxli Camoyalibdes Semdegi redaqciiT: `Tu mesame
piri uars ambobs xelSekrulebiT SeZenil uflebaze, maSin kreditors SeuZlia Tavis
sasargeblod moiTxovos valdebulebis Sesruleba, Tu xelSekrulebidan an valdebu-
lebis arsidan sxva ram ar gamomdinareobs“.
saxelSekrulebo samarTlianobis principidan gamomdinare mizanSewonilia, uf-
lebis SeZenaze mesame piris uaris adresatad ganxiluli iqnes Sepirebis mimRebi.
120