Giai Tich 2 Le Xuan Dai Dao Ham Rieng Va Vi Phan (Cuuduongthancong - Com)

CHƯƠNG 2: ĐẠO HÀM RIÊNG VÀ VI PHÂN
TS. Lê Xuân Đại
Trường Đại học Bách Khoa TP HCM

Khoa Khoa học ứng dụng, bộ môn Toán ứng dụng
TP. HCM — 2011.
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) CHƯƠNG 2: ĐẠO HÀM RIÊNG VÀ VI PHÂN TP. HCM — 2011. 1/1
Đạo hàm riêng Tìm đạo hàm riêng
Cho hàm số f : G ⊂ R2 → R xác định trên tập mở G ⊂ R2 và

(x0 , y0 ) ∈ G .

(x0 , y0 ) ∈ G .
Định nghĩa
f (x0 +h1 ,y0 )−f (x0 ,y0 )
Số lim h1 được gọi là đạo hàm riêng của hàm số f (x, y )
h1 →0
tại điểm (x0 , y0 ) ∈ G theo biến x. Đạo hàm riêng này được ký hiệu là
fx0 (x0 ) hoặc ∂x
∂f
(x0 ).

(x0 , y0 ) ∈ G .
Định nghĩa
f (x0 +h1 ,y0 )−f (x0 ,y0 )
h1 →0
∂f
(x0 ).
Tương tự như vậy, ta sẽ định nghĩa đạo hàm riêng của hàm số f (x, y ) tại
điểm (x0 , y0 ) ∈ G theo biến y .

(x0 , y0 ) ∈ G .
Định nghĩa
f (x0 +h1 ,y0 )−f (x0 ,y0 )
h1 →0
∂f
(x0 ).
Ví dụ
x
Tìm đạo hàm riêng của hàm số z = f (x, y ) = arctg .
y

(x0 , y0 ) ∈ G .
Định nghĩa
f (x0 +h1 ,y0 )−f (x0 ,y0 )
h1 →0
∂f
(x0 ).
Ví dụ
x
y
∂f ∂f
Khi tính ∂x ta xem y như hằng số, còn khi tính ∂y ta xem x như hằng số.

(x0 , y0 ) ∈ G .
Định nghĩa
f (x0 +h1 ,y0 )−f (x0 ,y0 )
h1 →0
∂f
(x0 ).
Ví dụ
x
y
∂f ∂f
Khi tính ∂x ta xem y như hằng số, còn khi tính ∂y ta xem x như hằng số.
0 y 0
Ta có zx = ∂x = 1+( x )2 . y = x 2 +y 2 , zy = ∂y = 1+( x )2 .(− yx2 ) = − x 2 +y
∂f 1 1 ∂f 1 x
2.
y y
Định lý
Nếu hàm f (x, y ) xác định trong một ε−lân cận của điểm (x0 , y0 ) có các
đạo hàm riêng fx0 , fy0 liên tục tại điểm (x0 , y0 ) thì hàm f (x, y ) khả vi tại
(x0 , y0 ).
Định lý
Nếu hàm f (x, y ) xác định trong một ε−lân cận của điểm (x0 , y0 ) có các
đạo hàm riêng fx0 , fy0 liên tục tại điểm (x0 , y0 ) thì hàm f (x, y ) khả vi tại
(x0 , y0 ).
Vi phân Định nghĩa vi phân

(x0 , y0 ) ∈ G là 1 điểm cố định. Cho x số gia ∆x, y số gia ∆y sao cho
điểm (x0 + ∆x, y0 + ∆y ) ∈ G . Lập hiệu f (x0 + ∆x, y0 + ∆y ) − f (x0 , y0 ).
Hiệu này được gọi là số gia toàn phần của hàm số f (x, y ) tại điểm (x0 , y0 )
và được kí kiệu là ∆f (x0 , y0 ).

Định nghĩa
Hàm số f (x, y ) được gọi là khả vi tại điểm (x0 , y0 ) ∈ G , nếu như số gia
toàn phần của nó f (x0 + ∆x, y0 + ∆y ) − f (x0 , y0 ) tại điểm (x0 , y0 ) được
biểu diễn dưới dạng
f (x0 +∆x, y0 +∆y )−f (x0 , y0 ) = ∆f (x0 , y0 ) = A1 ∆x+A2 ∆y +α1 ∆x+α2 ∆y ,
ở đây A1 , A2 ∈ R còn α1 , α2 → 0 khi ∆x, ∆y → 0.

Định nghĩa
Hàm số f (x, y ) được gọi là khả vi tại điểm (x0 , y0 ) ∈ G , nếu như số gia
toàn phần của nó f (x0 + ∆x, y0 + ∆y ) − f (x0 , y0 ) tại điểm (x0 , y0 ) được
biểu diễn dưới dạng
f (x0 +∆x, y0 +∆y )−f (x0 , y0 ) = ∆f (x0 , y0 ) = A1 ∆x+A2 ∆y +α1 ∆x+α2 ∆y ,
ở đây A1 , A2 ∈ R còn α1 , α2 → 0 khi ∆x, ∆y → 0.
Định nghĩa
Biểu thức A1 ∆x + A2 ∆y được gọi là vi phân của hàm số f (x, y ) tại điểm
(x0 , y0 ) và được kí hiệu là df (x0 , y0 ).
Định nghĩa
Biểu thức A1 ∆x + A2 ∆y được gọi là vi phân của hàm số f (x, y ) tại điểm
(x0 , y0 ) và được kí hiệu là df (x0 , y0 ).
Định lý
Nếu hàm số f (x, y ) khả vi tại điểm (x0 , y0 ) ∈ G thì f (x, y ) có các đạo
hàm riêng và
f (x0 +∆x, y0 +∆y )−f (x0 , y0 ) = fx0 (x0 , y0 )∆x+fy0 (x0 , y0 )∆y +α1 ∆x+α2 ∆y .
Vi phân Dùng vi phân để tính gần đúng giá trị của biểu thức
Ví dụ
p
3
Dùng vi phân để tính gần đúng giá trị của biểu thức 1, 022 + 0, 052 .
Vi phân Dùng vi phân để tính gần đúng giá trị của biểu thức
Ví dụ
p
Dùng vi phân để tính gần đúng giá trị của biểu thức 3 1, 022 + 0, 052 .
p
Lấy hàm f (x, y ) = 3 x 2 + y 2 và chọn
x = 1, 02; y = 0, 05; x0 = 1; y0 = 0; ∆x = 0, 02; ∆y = 0, 05.
Ta có f (x, y ) ≈ f (x0 , y0 ) + fx0 (x0 , y0 )∆x + fy0 (x0 , y0 )∆y
2
Vì fx0 (1, 0) = ; fy0 (1, 0) = 0 nên
3 p √
f (1, 02; 0, 05) = 3 1, 022 + 0, 052 = 3 12 + 02 + 32 .0, 02 + 0.0, 05 ≈ 1, 013.
Đạo hàm và vi phân cấp cao Đạo hàm riêng cấp cao
Đạo hàm riêng cấp hai là đạo hàm của đạo hàm riêng. Với hàm hai biến
z = f (x, y ) ta có
∂2f ∂2f

∂ ∂f 00 ∂ ∂f
= = fx 2 ; = = fxy00 ;
∂x ∂x ∂x 2 ∂y ∂x ∂x∂y
∂2f ∂2f

∂ ∂f 00 ∂ ∂f
= = fyx ; = = fy002 ;
∂x ∂y ∂y ∂x ∂y ∂y ∂y 2
Ví dụ
∂2f ∂3f
Cho hàm số f (x, y ) = sin(xy ). Tính ∂y 2
và ∂y 2 ∂x
.
Ví dụ
∂2f ∂3f
Cho hàm số f (x, y ) = sin(xy ). Tính ∂y 2
và ∂y 2 ∂x
.
Ta có
∂f ∂2f
= x cos(xy ); = −x 2 sin(xy ).
∂y ∂y 2
∂3f ∂
2
= (−x 2 sin(xy )) = −2x sin(xy ) − x 2 y cos(xy ).
∂y ∂x ∂x
Đạo hàm và vi phân của hàm hợp Đạo hàm của hàm hợp
Định lý
Cho hàm số z = f (x, y ) có đạo hàm riêng liên tục trong một miền mở G ,
x = x(t), y = y (t) (t ∈ (a, b)) là các hàm khả vi sao cho (x(t), y (t)) ∈ G .
Khi đó đạo hàm của hàm số z theo t được tính theo công thức
dz ∂z dx ∂z dy
= + .
dt ∂x dt ∂y dt
Định lý
dz ∂z dx ∂z dy
= + .
dt ∂x dt ∂y dt
Ví dụ
df
Cho hàm f (x, y ) = e 3x+2y trong đó x = sin t, y = t 2 . Tính dt (0).
Định lý
dz ∂z dx ∂z dy
= + .
dt ∂x dt ∂y dt
Ví dụ
df
Cho hàm f (x, y ) = e 3x+2y trong đó x = sin t, y = t 2 . Tính dt (0).
Ta có
dz ∂z dx ∂z dy
= + = 3e 3x+2y cos t + 2e 3x+2y .2t = e 3x+2y (4t + 3 cos t).
dt ∂x dt ∂y dt
df
Khi t = 0 thì x = 0 và y = 0. Vậy dt (0) = 3.
Bài
df
Cho f (x, y ) = x y và x = ln t, y = sin t. Tính .
dt
TS. Lê Xuân Đại (BK TPHCM) CHƯƠNG 2: ĐẠO HÀM RIÊNG VÀ VI PHÂN TP. HCM — 2011. 10 / 1
Bài
df
dt
Bài
y df
Cho f (x, y ) = arctan và x = e 2t + 1, y = e 2t − 1. Tính .
x dt
Bài
df
dt
Bài
y df
Cho f (x, y ) = arctan và x = e 2t + 1, y = e 2t − 1. Tính .
x dt
Bài
yz df
Cho f (x, y , z) = và x = e t , y = ln t, z = t 2 − 1. Tính (1).
x dt
Bài
∂f df
Cho f (x, y ) = e xy trong đó y = sin x. Tính , .
∂x dx
Bài
∂f df
∂x dx
Bài
1 ∂f df
Cho f (x, y ) = ln(e x + e y ) trong đó y = x 3 + x. Tính , .
3 ∂x dx
Bài
∂f df
∂x dx
Bài
1 ∂f df
3 ∂x dx
Bài
∂f ∂f
Cho f (u, v ) = u 2 v − uv 2 và u = x. sin y , v = y . cos x. Tính ,
∂x ∂y
Bài
∂f df
∂x dx
Bài
1 ∂f df
3 ∂x dx
Bài
∂f ∂f
Cho f (u, v ) = u 2 v − uv 2 và u = x. sin y , v = y . cos x. Tính ,
∂x ∂y
Bài
y ∂f ∂f
Cho f (u, v ) = u 2 ln v và u = , v = x 2 + y 2 . Tính ,
x ∂x ∂y
Đạo hàm và vi phân của hàm ẩn Sự tồn tại hàm ẩn và đạo hàm của hàm ẩn
Định lý
Cho hàm F (x, y ) thỏa mãn các điều kiện:
1 xác định và liên tục trong lân cận Bε (x0 , y0 );
Định lý
2 F (x0 , y0 ) = 0;
Định lý
2 F (x0 , y0 ) = 0;
3 Fx0 , Fy0 tồn tại và liên tục trong Bε (x0 , y0 );
Định lý
2 F (x0 , y0 ) = 0;
4 Fy0 (x0 , y0 ) 6= 0.
Định lý
2 F (x0 , y0 ) = 0;
4 Fy0 (x0 , y0 ) 6= 0.
Khi đó phương trình F (x, y ) = 0 xác định một hàm ẩn
y = y (x), x ∈ (x0 − δ, x0 + δ) sao cho y (x0 ) = y0 và F (x, y (x)) = 0 vơi
mọi ∀x ∈ (x0 − δ, x0 + δ). Hàm y = y (x) có đạo hàm liên tục trên
(x0 − δ, x0 + δ) và có công thức
Fx0
yx0 = − (Fy0 6= 0).
Fy0
Ví dụ
dy π
Tính (0) nếu y sin x − cos(x − y ) = 0 với giả thiết y (0) = .
dx 2
Ví dụ
dy π
Tính (0) nếu y sin x − cos(x − y ) = 0 với giả thiết y (0) = .
dx 2
Ta có F (x, y ) = y sin x − cos(x − y ). Theo công thức tính đạo hàm của
hàm ẩn ta có
F0 y cos x + sin(x − y )
yx0 = − x0 = − .
Fy sin x − sin(x − y )
π
dy −1 π
Vì vậy (0) = 2 =1− .
dx −1 2
Bài
Cho hàm số y = y (x) được xác định bởi phương trình
dy d 2 y
1 + xy − ln(e xy + e −xy ) = 0. Tính , .
dx dx 2
Bài
dy d 2 y
1 + xy − ln(e xy + e −xy ) = 0. Tính , .
dx dx 2
Bài
Cho hàm số y = y (x) được xác định bởi phương trình x + y = e x−y . Tính
dy d 2 y
, .
dx dx 2
Bài
dy d 2 y
1 + xy − ln(e xy + e −xy ) = 0. Tính , .
dx dx 2
Bài
Cho hàm số y = y (x) được xác định bởi phương trình x + y = e x−y . Tính
dy d 2 y
, .
dx dx 2
Bài
dy d 2 y
x − y + arctan y = 0. Tính , .
dx dx 2
Bài
dy π
Cho y sin x − cos(x − y ) = 0. Tính (0) biết rằng y (0) = .
dx 2
Bài
dy π
dx 2
Bài
Cho x 2 + 2xy = y 2 − 4x + 2y − 2. Tính y 0 (1) và y 00 (1) biết rằng y (1) = 1.
Bài
dy π
dx 2
Bài
Bài
Cho hàm số z = z(x, y ) được xác định bởi phương trình
∂z ∂z
z 3 − 4xz + y 2 − 4 = 0. Tính (1, 2); (1, 2) biết rằng z(1, 2) = 2
∂x ∂y
Bài
dy π
dx 2
Bài
Bài
∂z ∂z
z 3 − 4xz + y 2 − 4 = 0. Tính (1, 2); (1, 2) biết rằng z(1, 2) = 2
∂x ∂y
Bài
x z
Cho hàm số z = z(x, y ) được xác định bởi phương trình = ln( ) + 1.
z y
Tính dz(1, 1); d 2 z(1, 1) biết rằng z(1, 1) = 1
Bài
xy ∂z ∂z
z ln(x + z) − = 0. Tính ; .
z ∂x ∂y
Bài
xy ∂z ∂z
z ln(x + z) − = 0. Tính ; .
z ∂x ∂y
Bài
z
Tính dz nếu xz − e y + x 3 + y 3 = 0.
Bài
xy ∂z ∂z
z ln(x + z) − = 0. Tính ; .
z ∂x ∂y
Bài
z
Bài
Tính d 2 z(x, y ) nếu x + y + z = e z .
Bài
xy ∂z ∂z
z ln(x + z) − = 0. Tính ; .
z ∂x ∂y
Bài
z
Bài
Tính d 2 z(x, y ) nếu x + y + z = e z .
Bài
Giả sử z = z(x, y ) là hàm khả vi được xác định bởi phương trình
z 3 − xz + y = 0. Tính dz(3, −2), d 2 z(3, −2) biết rằng z(3, −2) = 2.
Bài
∂u ∂u x +z
Tính ; nếu u = trong đó z = z(x, y ) được xác định bởi
∂x ∂y y +z
phương trình ze z = xe x + ye y .
Bài
∂u ∂u x +z
Tính ; nếu u = trong đó z = z(x, y ) được xác định bởi
∂x ∂y y +z
phương trình ze z = xe x + ye y .
Giải. Theo công thức hàm hợp, ta có

∂u 1 y −x
= ux0 + uz0 .zx0 = + .z 0 .
∂x y +z (y + z)2 x
Trong đó z(x, y ) là hàm ẩn được xác định bởi phương trình

ze z = xe x + ye y nên khi đặt F (x, y , z) = ze z − xe x + ye y ta có
0 x x
zx0 = − FFx0 = ee z +xe 1+x x−z
+ze z = 1+z .e Như vậy,
z
∂u 1 y − x 1+x x−z
= + . .e . Tương tự, ta tính được
∂x y +z (y + z)2 1+z
∂u x +z y − x 1+y y −z
=− + . .e .
∂y (y + z)2 (y + z)2 1+z
Công thức Taylor và ứng dụng
Giả sử hàm f (x, y ) có đạo hàm riêng đến cấp (n + 1) trong một miền mở
chứa điểm (x0 , y0 ). Khi đó
1 1 1
f (x, y ) = f (x0 , y0 )+ df (x0 , y0 )+ d 2 f (x0 , y0 )+. . .+ d n f (x0 , y0 )+Rn (∆x,
1! 2! n!
1 n+1 f (x
trong đó Rn (∆x, ∆y ) = (n+1)! d 0 + α∆x, y0 + α∆y ) được gọi là
phần dư Lagrange. Phần
p dư này có thể viết dưới dạng Peano như sau
Rn = O(ρn ) với ρ = (∆x)2 + (∆y )2 .
1 1 1
1! 2! n!
1 n+1 f (x
Rn = O(ρn ) với ρ = (∆x)2 + (∆y )2 .
Nếu công thức Taylor khai triển tại điểm (0, 0) thì được gọi là công thức
Maclaurint.
Ví dụ
Khai triển hàm f (x, y ) = x 3 − 5x 2 − xy + y 2 + 10x + 5y − 4 theo công
thức Taylor ở lân cận điểm (2, 1).
1 1 1
1! 2! n!
1 n+1 f (x
Rn = O(ρn ) với ρ = (∆x)2 + (∆y )2 .
Nếu công thức Taylor khai triển tại điểm (0, 0) thì được gọi là công thức
Maclaurint.
Ví dụ
Khai triển hàm f (x, y ) = x 3 − 5x 2 − xy + y 2 + 10x + 5y − 4 theo công
thức Taylor ở lân cận điểm (2, 1).
Bài
Khai triển theo công thức Taylor ở lân cận điểm (1, 1) của hàm
f (x, y ) = y x đến số hạng bậc 2.
Bài
Bài
y
f (x, y ) = đến số hạng bậc 3.
x
Bài
Bài
y
f (x, y ) = đến số hạng bậc 3.
x
Bài
Khai triển theo công thức Taylor ở lân cận điểm (1, 1) của hàm z(x, y )
xác định bởi phương trình z 2 + 3yz − 4x = 0 đến số hạng bậc 2, biết rằng
z(1, 1) = 0.
Chú ý. Tìm khai triển Taylor bằng công thức rất mất thời gian, nên trong
đa số trường hợp ta sử dụng cách sau:
1. Đặt X = x − x0 , Y = y − y0
1. Đặt X = x − x0 , Y = y − y0
2. Tìm khai triển Maclaurint của hàm f (X , Y ) bằng việc khai triển
Maclaurint của hàm một biến
1. Đặt X = x − x0 , Y = y − y0
3. Đổi f (X , Y ) sang f (x, y ).
1. Đặt X = x − x0 , Y = y − y0
3. Đổi f (X , Y ) sang f (x, y ).
4. Sắp xếp theo thứ tự tăng dần của các bậc của x − x0 , y − y0 .
1. Đặt X = x − x0 , Y = y − y0
3. Đổi f (X , Y ) sang f (x, y ).
4. Sắp xếp theo thứ tự tăng dần của các bậc của x − x0 , y − y0 .
Bài
Khai triển Maclaurint đến số hạng bậc 6 của hàm f (x, y ) = sin(x 2 + y 2 ).
Bài
Bài
Khai triển Maclaurint đến số hạng bậc 2 của hàm f (x, y ) = ln(1 + x + y ).
Bài
Bài
Bài
Khai triển Maclaurint đến số hạng bậc 2 của hàm f (x, y ) = e x . cos y
Bài
Bài
Bài
Khai triển Maclaurint đến số hạng bậc 2 của hàm f (x, y ) = e x . cos y
Giải. Ngoài phương pháp tính đạo hàm riêng cấp 1, cấp 2 tại điểm (0, 0)
ta còn có thể dùng khai triển Maclaurint của hàm một biến.
Bài
Khai triển Maclaurint đến số hạng bậc 2 của hàm
1
f (x, y ) =
1 − x − y + xy
Bài
1
f (x, y ) =
1 − x − y + xy
Bài
f (x, y ) = ln(1 + x). ln(1 + y )
Cực trị của hàm nhiều biến Cực trị tự do
Phương pháp tìm cực trị tự do
Cho hàm số f (x, y ) xác định trên miền xác định D(f ). Các bước tìm cực
trị tự do của hàm này như sau:
1 Tìm điểm dừng
fx0 = 0

⇒ Pi (xi , yi ), i = 1, 2, . . .
fy0 = 0
∂2f ∂2f
2 Tại điểm Pi (xi , yi ) đặt A = (x ,
i iy ), B = (xi , yi ),
∂x 2 ∂x∂y
∂2f
C= (xi , yi ), ∆ = AC − B 2
∂y 2
Nếu ∆ > 0, A > 0 thì hàm đạt cực tiểu tại (xi , yi ).
Nếu ∆ > 0, A < 0 thì hàm đạt cực đại tại (xi , yi ).
Nếu ∆ < 0 thì hàm không đạt cực trị tại (xi , yi ).
Nếu ∆ = 0 thì ta phải xét bằng định nghĩa ∆f = f (x, y ) − f (xi , yi )
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = (x − 1)2 + 2y 2
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = (x − 1)2 − 2y 2
Bài
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = x 2 + y 2 + xy + x − y + 1
Bài
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = x 2 + y 2 + xy + x − y + 1
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = x 3 + 3xy 2 − 39x − 36y + 1
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = 2x 3 + xy 2 + 5x 2 + y 2
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = x 2 + xy + y 2 − 4 ln x − 10 ln y
Bài
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = x 2 + 3xy − 8 ln x − 6 ln y
Bài
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = x 2 + 3xy − 8 ln x − 6 ln y
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = x 2 + y 2 − 32 ln xy
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = x 3 + y 3 − 3xy
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = x 3 + 8y 3 − 6xy + 5
Bài
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = 3x 3 + y 3 − 3y 2 − x + 1
Bài
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = 3x 3 + y 3 − 3y 2 − x + 1
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = 3x 2 y + y 3 − 18x − 30y
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = 2x 4 + y 4 − x 2 − 2y 2
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = x 4 + y 4 − x 2 − 2xy − y 2
Bài
Bài
Bài
p
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = 4 − 3
(x 2 + y 2 )2 .
Bài
Bài
Bài
p
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = 4 − 3
(x 2 + y 2 )2 .
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = x 2 + y 2 − 2xy + 2x − 2y
Bài
8 x
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = + + y trong miền
x y
x > 0, y > 0.
Bài
8 x
x y
x > 0, y > 0.
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = x 2 + xy + y 2 − 3x − 6y
Bài
8 x
x y
x > 0, y > 0.
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = x 4 + y 4 − 2x 2 + 4xy − 2y 2
Bài
8 x
x y
x > 0, y > 0.
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = x 4 + y 4 − 2x 2 + 4xy − 2y 2
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = (x 2 − 2y 2 )e x−y
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = (x + y 2 + 2y )e 2x
Bài
Bài
Bài
x
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = (x + y 2 )e 2
Bài
Bài
Bài
x
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = (x + y 2 )e 2
Bài
2 −y 2
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = (x 2 + y 2 )(e −x − 1)
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = 3x 2 − x 3 + 2y 2 + 4y
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = x 3 + 3xy + y 3
Bài
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = 4xy − x 4 − y 4
Bài
Bài
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = y . sin x
Bài
Bài
Bài
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = y . sin x
Bài
Tìm cực trị tự do của hàm hai biến f (x, y ) = sin x. sin y . sin(x + y )
Cực trị của hàm nhiều biến Cực trị có điều kiện
Khảo sát cực trị của z = f (x, y ) với điều kiện ϕ(x, y ) = 0
1 Lập hàm Lagrange L(x, y ) = f (x, y ) + λϕ(x, y ). Tìm điểm dừng của
L(x, y )  0
 Lx (x, y ) = 0
L0 (x, y ) = 0 ⇒ Pi (xi , yi ), λi , i = 1, 2, . . .
 y
ϕ(x, y ) = 0
L(x, y )  0
 Lx (x, y ) = 0
L0 (x, y ) = 0 ⇒ Pi (xi , yi ), λi , i = 1, 2, . . .
 y
ϕ(x, y ) = 0
2 Tìm tất cả L00xx , L00xy , L00yy
L(x, y )  0
 Lx (x, y ) = 0
L0 (x, y ) = 0 ⇒ Pi (xi , yi ), λi , i = 1, 2, . . .
 y
ϕ(x, y ) = 0
2 Tìm tất cả L00xx , L00xy , L00yy

3 Khảo sát từng điểm dừng Pi (xi , yi ), λi
d 2 L(Pi ) = L00xx (Pi )dx 2 + 2L00xy (Pi ) + L00yy (Pi )dy 2
Dựa vào điều kiện đủ để kết luận.
Định lý
(Điều kiện đủ của cực trị có điều kiện).
Giả sử f (x, y ), ϕ(x, y ) khả vi liên tục đến cấp 2 trong lân cận của điểm
dừng Pi
Nếu d 2 L(Pi ) > 0 thì Pi là điểm cực tiểu có điều kiện.
Định lý
dừng Pi
Nếu d 2 L(Pi ) < 0 thì Pi là điểm cực đại có điều kiện.
Định lý
dừng Pi
Nếu d 2 L(Pi ) không xác định dấu thì Pi không là điểm cực trị.
Định lý
dừng Pi
Nếu d 2 L(Pi ) không xác định dấu thì Pi không là điểm cực trị.
Để khảo sát d 2 L(Pi ) đôi khi ta cần sử dụng điều kiện
ϕ(x, y ) = 0 ⇒ dϕ(x, y ) = 0 ⇒ dϕ(Pi ) = 0 ⇔ ϕ0x (Pi )dx+ϕ0y (Pi )dy = 0
Từ đây ta rút ra biểu thức dx theo dy hoặc dy theo dx. Thay vào
biểu thức d 2 L(Pi ) ta được 1 hàm theo dx 2 hoặc dy 2 .
Để khảo sát d 2 L(Pi ) đôi khi ta cần sử dụng điều kiện
ϕ(x, y ) = 0 ⇒ dϕ(x, y ) = 0 ⇒ dϕ(Pi ) = 0 ⇔ ϕ0x (Pi )dx+ϕ0y (Pi )dy = 0
Từ đây ta rút ra biểu thức dx theo dy hoặc dy theo dx. Thay vào
biểu thức d 2 L(Pi ) ta được 1 hàm theo dx 2 hoặc dy 2 .
Trong bài toán cực trị có điều kiện dx 2 + dy 2 > 0
Bài
Tìm cực trị của hàm f (x, y ) = x + 2y với điều kiện x 2 + y 2 = 5.
Bài
Bài
Tìm cực trị của hàm f (x, y ) = x 2 y với điều kiện x 2 + 2y 2 = 6.
Bài
Bài
Bài
Tìm cực trị của hàm f (x, y ) = 6 − 5x − 4y với điều kiện x 2 − y 2 = 9.
Bài
Bài
Bài
Bài
Tìm cực trị của hàm f (x, y ) = 5 − 3x − 4y với điều kiện x 2 + y 2 = 25.
Bài
Bài
Bài
Bài
Tìm cực trị của hàm f (x, y ) = 5 − 3x − 4y với điều kiện x 2 + y 2 = 25.
Bài
Tìm cực trị của hàm f (x, y ) = 1 − 4x − 8y với điều kiện x 2 − 8y 2 = 8.
Bài
Bài
Tìm cực trị của hàm f (x, y ) = x 2 + y 2 + xy với điều kiện x 2 + 2y 2 = 1.
Bài
Bài
Bài
Tìm cực trị của hàm f (x, y ) = 2x 2 + 12xy + y 2 với điều kiện x + 4y 2 = 25.
Bài
Bài
Bài
Tìm cực trị của hàm f (x, y ) = 2x 2 + 12xy + y 2 với điều kiện x + 4y 2 = 25.
Cực trị của hàm nhiều biến Giá trị lớn nhất và nhỏ nhất
Để tìm GTLN, GTNN của hàm f (x, y ) trên miền D ta thực hiện các bước
sau:
1 Tìm cực trị tự do trong D (loại những điểm không thuộc miền trong
của D). Tính giá trị của hàm f (x, y ) tại những điểm này.
sau:
2 Tìm cực trị có điều kiện của hàm f (x, y ) trên biên của miền D. Tính
giá trị của hàm f (x, y ) tại những điểm cực trị này.
sau:
2 Tìm cực trị có điều kiện của hàm f (x, y ) trên biên của miền D. Tính
giá trị của hàm f (x, y ) tại những điểm cực trị này.
3 So sánh giá trị của hàm f tại những điểm cực trị tự do và cực trị có
điều kiện để xác định GTLN, GTNN.
Bài
Tìm GTLN, GTNN của f (x, y ) = 1 + 4x − 5y trên miền D là tam giác với
các đỉnh (0, 0), (2, 0), (0, 3).
Bài
các đỉnh (0, 0), (2, 0), (0, 3).
Bài
Tìm GTLN, GTNN của f (x, y ) = 3 + xy − x − 2y trên miền D là tam giác
với các đỉnh (1, 0), (5, 0), (1, 4).
Bài
các đỉnh (0, 0), (2, 0), (0, 3).
Bài
với các đỉnh (1, 0), (5, 0), (1, 4).
Bài
Tìm GTLN, GTNN của f (x, y ) = x 2 + y 2 + x 2 y + 4 trên miền
D = {(x, y )\|x| 6 1, |y | 6 1}.
Bài
các đỉnh (0, 0), (2, 0), (0, 3).
Bài
với các đỉnh (1, 0), (5, 0), (1, 4).
Bài
D = {(x, y )\|x| 6 1, |y | 6 1}.
Bài
Tìm GTLN, GTNN của f (x, y ) = 4x + 6y − x 2 − y 2 trên miền
D = {(x, y )\0 6 x 6 4, 0 6 y 6 5}.
Bài
các đỉnh (0, 0), (2, 0), (0, 3).
Bài
với các đỉnh (1, 0), (5, 0), (1, 4).
Bài
D = {(x, y )\|x| 6 1, |y | 6 1}.
Bài
Tìm GTLN, GTNN của f (x, y ) = 4x + 6y − x 2 − y 2 trên miền
D = {(x, y )\0 6 x 6 4, 0 6 y 6 5}.
Bài
Tìm GTLN, GTNN của f (x, y ) = (x − 6)2 + (y + 8)2 trên miền
D = {(x, y )\x 2 + y 2 6 25}.
Bài
D = {(x, y )\x 2 + y 2 6 25}.
Bài
Tìm GTLN, GTNN của f (x, y ) = x 2 − y 2 trên miền
D = {(x, y )\x 2 + y 2 6 25}.
Bài
D = {(x, y )\x 2 + y 2 6 25}.
Bài
D = {(x, y )\x 2 + y 2 6 25}.
Bài
2 −y 2
Tìm GTLN, GTNN của f (x, y ) = (y 2 − x 2 )e 1−x trên miền
D = {(x, y )\x 2 + y 2 6 4}.
Bài
D = {(x, y )\x 2 + y 2 6 25}.
Bài
D = {(x, y )\x 2 + y 2 6 25}.
Bài
2 −y 2
D = {(x, y )\x 2 + y 2 6 4}.
Bài
Tìm GTLN, GTNN của f (x, y ) = x 3 + y 3 trên miền
D = {(x, y )\0 6 x 6 2, −1 6 y 6 2}.
Bài
D = {(x, y )\x 2 + y 2 6 25}.
Bài
D = {(x, y )\x 2 + y 2 6 25}.
Bài
2 −y 2
D = {(x, y )\x 2 + y 2 6 4}.
Bài
Tìm GTLN, GTNN của f (x, y ) = x 3 + y 3 trên miền
D = {(x, y )\0 6 x 6 2, −1 6 y 6 2}.
THANK YOU FOR ATTENTION

Giai Tich 2 Le Xuan Dai Dao Ham Rieng Va Vi Phan (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giai Tich 2 Le Xuan Dai Dao Ham Rieng Va Vi Phan (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHƯƠNG 2: ĐẠO HÀM RIÊNG VÀ VI PHÂN

TS. Lê Xuân Đại

Trường Đại học Bách Khoa TP HCM

TP. HCM — 2011.

Cho hàm số f : G ⊂ R2 → R xác định trên tập mở G ⊂ R2 và

Cho hàm số f : G ⊂ R2 → R xác định trên tập mở G ⊂ R2 và

Cho hàm số f : G ⊂ R2 → R xác định trên tập mở G ⊂ R2 và

Cho hàm số f : G ⊂ R2 → R xác định trên tập mở G ⊂ R2 và

Cho hàm số f : G ⊂ R2 → R xác định trên tập mở G ⊂ R2 và

Cho hàm số f : G ⊂ R2 → R xác định trên tập mở G ⊂ R2 và

Cho hàm số f : G ⊂ R2 → R xác định trên tập mở G ⊂ R2 và

Cho hàm số f : G ⊂ R2 → R xác định trên tập mở G ⊂ R2 và

f (x0 +∆x, y0 +∆y )−f (x0 , y0 ) = ∆f (x0 , y0 ) = A1 ∆x+A2 ∆y +α1 ∆x+α2 ∆y ,

ở đây A1 , A2 ∈ R còn α1 , α2 → 0 khi ∆x, ∆y → 0.

Cho hàm số f : G ⊂ R2 → R xác định trên tập mở G ⊂ R2 và

f (x0 +∆x, y0 +∆y )−f (x0 , y0 ) = ∆f (x0 , y0 ) = A1 ∆x+A2 ∆y +α1 ∆x+α2 ∆y ,

ở đây A1 , A2 ∈ R còn α1 , α2 → 0 khi ∆x, ∆y → 0.

Giải. Theo công thức hàm hợp, ta có

Trong đó z(x, y ) là hàm ẩn được xác định bởi phương trình

Phương pháp tìm cực trị tự do

2 Tìm tất cả L00xx , L00xy , L00yy

2 Tìm tất cả L00xx , L00xy , L00yy

d 2 L(Pi ) = L00xx (Pi )dx 2 + 2L00xy (Pi ) + L00yy (Pi )dy 2

Dựa vào điều kiện đủ để kết luận.

Để khảo sát d 2 L(Pi ) đôi khi ta cần sử dụng điều kiện

ϕ(x, y ) = 0 ⇒ dϕ(x, y ) = 0 ⇒ dϕ(Pi ) = 0 ⇔ ϕ0x (Pi )dx+ϕ0y (Pi )dy = 0

Để khảo sát d 2 L(Pi ) đôi khi ta cần sử dụng điều kiện

ϕ(x, y ) = 0 ⇒ dϕ(x, y ) = 0 ⇒ dϕ(Pi ) = 0 ⇔ ϕ0x (Pi )dx+ϕ0y (Pi )dy = 0

THANK YOU FOR ATTENTION

You might also like