You are on page 1of 9

Ano ba ang kahulugan ng sex at babae at lalaki at iba pang

gender? kategoryang itinakda ng kultura


Sex: Lalaki o Babae at lipunan.
Gender: Masculine o Feminine
Malaki ang epekto ng mga salik na ito
KASARIAN SA IBA’T IBANG sa katangian ng gender katulad ng
LIPUNAN mga sumusunod:
 Ito ay natutunan.
KAHULUGAN NG SEX  Ang mga gender roles ay
 “Ang sex ay tumutukoy sa natutunan sa pamamagitan ng
biyolohikal at pisyolohikal na iba’t-ibang social institutions
katangiang nagtatakda ng kagaya ng pamilya, eskuelahan,
pagkakaiba ng babae sa lalaki. mass media, relihiyon, estado, at
Katangian ng isang tao mula lugar ng trabaho.
kapanganakan. Ito rin ay  Ito ay puedeng magbago sa pag-
tumutukoy sa gawain ng babae usad ng panahon.
at lalaki na ang layunin ay  Ito ay iba-iba sa bawat kultura at
reproduksiyon ng tao. ” lipunan
 Ito ay tumutukoy kung lalaki o May panahon na ang bansa ng
babae ang isang tao. Saudi Arabia lamang sa buong
mundo ang hindi
♂ Lalaki nagpapahintulot sa kababaihan
 May adams apple na magmaneho ng sasakyan. Isa
 May bayag/titi at testicles as mga halimba nito ay ang pag-
 May XY chromosomes aresto at pagkulong sa isang
 May androgen at testosterone Saudi Arabian women’s rights
activist na si Aziza Al Yousef.
♀ Babae Siya ay nakulong matapos
lumabag sa Women Driving Ban
 May developed breast
sa Saudi Arabia, sadya nila
 My puki at bahay bata
nilabag ito upang mag
 May XX chromosomes adbokasiya na alisin ang driving
 May estrogen at progesterone ban para sa kababaihan.
Matapos nila mapirmahan na
KAHULUGAN NG GENDER hindi nila ulit ito gagawin
 “Ang gender ay tumutukoy sa
mga panlipunang gampanin, Mga Simbolo
kilos, at gawain na itinatakda ng Sa panahon ng mga Griyego kilala ang
lipunan para sa mga babae at kalalakihan sa larangan ng
lalaki. Karaniwang batayan nito pakikipagdigma gamit ang kanilang
ay ang gender identity at roles espada at pana. Samantalang ang
na mayroon sa lipunan, ito ay kababaihan ay sumisimbolo ng
ang pagiging masculine o kagandahan at pagiging modelo ng
feminine.” kanilang makulay na kultura sa larangan
 Kabilang sa mga salik na ito ay ng pagpipinta. Ito ang naging basehan ng
ang mga panlipunang gampanin simbolo ng gender o kasarian. Ang pana
at tungkulin, kapasidad, ang naging batayan ng simbolo ng lalaki
intelektual, emosyonal at at ang imahen ng salamin ang naging
panlipunang katangian at simbolo ng babae. Samantalang ang
katayuan na nakaatas sa mga pinaghalong simbolo ng lalaki at babae
ang siyang kumakatawan sa lesbian, gay, ANO ANG PAGKAKAIBA NG
bisexual at transgender (LGBT) SEXUAL 0RIENTATION AT
GENDER IDENTITY (SOGIE)

Kahulugan ng mga Kulay sa Watawat ORYENTASYONG SEKSUWAL


ng LGBT (Lesbian, Gay, Bisexual,  ito ay tumutukoy sa kakayahan
Transgender) ng isang tao na makaranas ng
malalim na atraksyong
apeksyonal, emosyonal,
seksuwal, at malalim na
pakikipagrelasyon sa taong ang
kasarian ay maaaring katulad ng
sa kaniya, iba sa kaniya, o
kasariang higit sa isa.
 Sa simpleng pakahulugan, ang
oryentasyon seksuwal ay
tumutukoy sa iyong pagpili ng
iyong makakatalik, kung siya ay
lalaki o babae o pareho.

PAGKAKAKILANLANG
SEKSUWAL
 Ito ay kinikilala bilang malalim
na damdamin at personal na
karanasang pangkasarian ng
isang tao, na maaaring
nakatugma o hindi nakatugma sa
sex niya nang siya ay ipanganak
Red - Life and Sexuality  Ang pagkakakilanlang
Orange - Healing and Friendship pangkasarian naman ay ang
Yellow - Vitality and Energy personal na pagtuturing sa
Green - Serenity and Nature sariling katawan (na maaaring
Blue - Harmony and Artistry mauwi, kung malayang pinipili,
Violet - Spirit and Gratitude sa pagbabago ng anyo o kung
ano ang gagawin sa katawan sa
GENDER ROLES pamamagitan ng pagpapaopera,
Ang gender role sa salitang tagalog ay gamot, o iba pang paraan) at iba
tungkulin o gampanin base sa kasarian. pang ekspresyon ng kasarian,
Ito ay ang itinakdang pamantayan na kasama na ang pananamit,
ehan ng tungkulin o gampanin ng babae pagsasalita at pagkilos.
lalaki batay sa tinatanggap ng lipunang
ginagalawan. ANG ORYENTASYONG
SEKSUWAL AY MAAARING
MAIURI BILANG HETEROSEXUAL
AT HOMOSEXUAL
ang isang taong nakararamdam na siya ay
HETEROSEXUAL nabubuhay sa maling katawan, ang
mga taong nagkakaroon ng atraksyon sa kaniyang pag-iisip at ang pangangatawan
miyembro ng kabilang kasarian, mga ay hindi magkatugma.
lalaki na ang gustong makatalik ay babae Ex: Jake Zyrus
at mga babaeng gusto naman ay lalaki.
QUEER
HOMOSEXUAL mga taong hindi sang-ayon na
mga taong nagkakaroon ng atraksyon at mapasailalim sa anumang uring
seksuwal na pagnanasa sa mga taong pangkasarian, ngunit maaaring ang
nabibilang sa katulad na kasarian. kanilang pagkakakilanlan ay wala sa
kategorya ng lalaki o babae, parehong
Bukod sa babae at lalaki, sa kategorya o kombinasyon ng lalaki o
kasalukuyan ay may tinatawag tayong babae.
Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender, Ex: Sam Smith
Queer, Intersex, at Asexual o mas
kilala bilang LGBTQIA+ ASEXUAL
mga taong walang nararamdamang
LESBIAN (Tomboy) atraksyong sexual sa anumang kasarian
mga babaeng nakararamdam ng pisikal o
romantikong atraksyon sa kapwa babae Gender Roles sa Pilipinas Panahon ng
(tinatawag sa ibang bahagi ng Pilipinas Pre-Kolonyal
na tibo at tomboy).  Ang kababaihan sa Pilipinas
Ex: Ellen DeGeneres noon, maging sila man ay
kabilang sa pinakamataas na uri
GAY(Bakla) o sa uring timawa sa kanilang
mga lalaking nakararamdam ng atraksyon lipunan, ay pagmamay-ari ng
sa kanilang kapwa lalaki. May iilang mga lalaki.
bakla ang nagdadamit at kumikilos na  Nagkaroon ng mga binukot o
parang babae (tinatawag sa ibang bahagi prinsesa ang isang katutubong
ng Pilipinas na bakla, beki, at bayot). pangkat sa isla ng Panay at
Ex: Vice Ganda pagbibigay ng tinatawag na
bigay-kaya. Ang binukot ay
BISEXUAL itinuturing na itinagong paborito
mga taong nakararamdam ng atraksyon at pinakamagandang anak ng
sa dalawang kasarian. datu. Hindi siya maaaring
Ex: Mikey Bustos tumapak sa lupa at masilayan ng
mga kalalakihan hanggang sa
INTERSEX magdalaga.
kilala mas karaniwan bilang  Ayon sa Boxer Codex ang mga
hermaphroditism (the condition of having lalaki ay pinapayagang
both male and female reproductive magkaroon ng maraming asawa,
organs.), taong may parehong ari ng subalit maaring patawan ng
lalaki at babae. parusang kamatayan ang
asawang babae sa sandaling
makita niya itong may kasamang
ibang lalaki.

TRANSGENDER
Panahon ng Espansyol Ikalawang Digmaang
 Ang mga kababaihan ay Pandaigdig.
nananatili sa kanilang tahanan at  Ang kababaihan na
inaasikaso ang bawat nagpapatuloy ng kanilang karera
pangangailangan ng kanilang na dahilan ng kanilang pag-iwan
asawa at mga anak. sa tahanan ay hindi ligtas sa
 Tungkulin ng mga kalalakihang ganitong gawain.
ibigay sa kanilang asawa ang
kinikita sa paghahanapbuhay Panahon ng Amerikano
 Sa pagsisimula ng
Mga Kababaihang Pinaglaban ang pampublikong paaralan na bukas
Karapatan ng mga Kababahihan sa para sa kababaihan at
Panahon ng Kastila kalalakihan, mahirap o
mayaman, maraming
kababaihan ang nakapag-aral.
 Gabriela Silang – tumulong at  Nabuksan ang isipan ng
pumalit sa kanyang asawa na si kababaihan na hindi lamang
Diego Silang na labanan ang dapat bahay at simbahan ang
pangaabuso ng mga Espanyol. mundong kanilang
 Marina Dizon – tumulong din ginagalawan.
sa pag-aalsa laban sa mga  Ang mga kababaihan ay
Espanyol sa pamamagitan ng nagkaroon ng pag-asang
kanyang galing sa pag-awit at umunlad sa sarilli nilang
pagsayaw upang lansihin ang pamamaraan.
mga kastila habang nag  Isang espesyal na plebesito ang
pupulong ang Katipunan. ginanap noong Abril 30, 1937,
90% ng mga bumoto ay pabor sa
pagbibigay-karapatan sa pagboto
 Tandang Sora o Melchora ng kababaihan.
Aquino – kahit matanda na ay
naglingkod pa rin sa mga Sa Kasalukuyang Panahon
katipunero sa pamamagitan ng  Patriyarkal man ang paraan ng
pagbubukas ng kanyang bahay pamamahala tulad sa Pilipinas
para sa mga sugatang subalit nagkaroon din ng
katipunero. puwang ang mga kababaihan at
naging lider ng bansa gaya nina
dating Pangulong Corazon C.
Aquino at Gloria M. Arroyo.
 Trinidad Tecson –naging
 Ang mga babae, may trabaho
heneral ng himagsikan sa San
man o wala, ay inaasahang
Miguel Bulacan
gumawa ng mga gawaing-
bahay.
PANAHON NG HAPONES
 Marami nang pagkilos at batas
 Ipinakita ng mga Pilipino ang
ang isinulong upang
kanilang kagitingan sa
mapagkalooban ng pantay na
pagtatanggol sa bansa sa abot ng
karapatan sa trabaho at lipunan
kanilang kakayahan at maging
ang kababaihan, kalalakihan, at
hanggang kamatayan.
iba pang kasarian o
 Parehas na lumaban ang mga
napapabilang sa LGBTQIA+
kalalakihan at kababaihan noong
Gender Roles sa Ibang Bahagi ng
Daigdig
 Hindi matatangihan na mahigpit  Sa South Africa, may mga kaso
ang lipunan para sa mga babae ng gang-rape sa mga Lesbian
lalo na sa mga miyembro ng (tomboy) sa paniniwalang
komunidad ng LGBT. magbabago ang oryentasyon nila
matapos silang gahasain. Bukod
pa rito, ayon na rin sa ulat na
 Matagal ang panahong hinintay inilabas ng United Nations
ng mga babae upang mabigyan Human Rights Council noong
sila ng pagkakataong makalahok taong 2011, may mga kaso rin
sa proseso ng pagboto. ng karahasang nagmumula sa
pamilya mismo ng mga
miyembro ng LGBT.

 Ayon din sa datos ng World DISKRIMINASYON


Health Organization (WHO), Ito ay ang ‘di pantay na pagtrato sa isang
may 125 milyong kababaihan indibidwal o grupo dahil sa edad,
(bata at matanda) ang biktima ng paniniwala, etnisidad at kasarian na
Female Genital Mutilation nagiging dahilan ng limitasyon sa
(FGM) sa 29 na bansa sa Africa pagtatamasa ng serbisyong panlipunan
at Kanlurang Asya. tulad ng edukasyon, pabahay, trabaho ,
Napatunayan ng WHO na karapatan o partisipasyon sa pulitika at
walang benepisyong-medikal iba pa.
ang FGM sa mga babae, ngunit Ang diskriminasyon sa kasarian ay ang
patuloy pa rin ang ganitong uri anumang pag-uuri, eksklusion, o
ng gawain dahil sa restriksiyon batay sa kasarian na
impluwensiya ng tradisyon ng naglalayon o nagiging sanhi ng hindi
lipunang kanilang ginagawalan. pagkilala, paggalang, at pagtatamasa ng
mga karapatan o kalayaan ng isang
indibidwal.
 Ang Female Genital Mutilation
Ayon sa manunulat na si Shivani
o FGM ay isang proseso ng
Ekkanath ng Borgen Project,
pagbabago sa ari ng kababaihan
(organisasyong tumutulong sa paglaban
(bata o matanda) nang walang
sa kahirapan ) may walong halimbawa
anomang benepisyong medikal.
ng diskriminasyon sa kasarian o gender
Ito ay isinasagawa sa
discrimination.
paniniwalang mapapanatili
nitong walang bahid dungis ang
babae hanggang siya ay
maikasal. Walang basehang
panrelihiyon ang paniniwala at
prosesong ito na nagdudulot ng
impeksiyon, pagdurugo, hirap
umihi at maging kamatayan.
Walong halimbawa ng diskriminasyon
Ang ganitong gawain ay
sa kasarian:
maituturing na paglabag sa
karapatang pantao ng
1. GENDER GAP (GENDER
kababaihan.
INEQUALITY AT WORKPLACE)
Ang gender pay gap o gender wage gap 8. KAWALAN NG LEGAL NA
ay tumutukoy sa magkaibang sahod ng KARAPATAN (LACK OF LEGAL
lalaki at babae sa parehas na trabaho o RIGHTS).
posisyon. Ang diskriminasyong ito sa kasarian ay
laganap sa maraming bansa. Hindi
2. PAGBABAWAL SA natatamasa ng kababaihan ang ilang legal
PAGMAMANEHO na karapatan.
Mula 1957, ipinagbabawal ng Saudi
Arabia ang pagmamaneho ng mga babae.
Mga Salik na Nakaiimpluwensiya sa
3. RESTRIKSIYON SA KASUOTAN Diskriminasyon
Ang ilang konserbatibong bansa sa
mundo ay nagtakda ng kasuotan para sa  Paaralan
kababaihan gaya ng Saudi Arabia,  Pamilya at tahanan
Gambia, Sudan at North Korea .  Religion
 Mass media
4. WALANG PAHINTULOT SA
PAGLALAKBAY Karahasan sa Kababaihan
Mahigpit ang panuntunan ng Saudi Ayon sa United Nations (UN), ang
Arabia para sa pagbiyahe ng kababaihan. karahasan sa kababaihan (violence
against women) ay anumang karahasan
5. “HONOR KILLING O SHAME na ugat sa kasarian na humahantong sa
KILLING” pisikal, sekswal o mental na pananakit o
Ito ay ang pagpatay sa babaeng pagpapahirap sa kababaihan, kasama na
miyembro ng pamilya sa paniniwalang ang mga pagbabanta at pagsikil sa
ang biktima ay nagdulot ng kahihiyan o kanilang kalayaan. Hindi lamang limitado
lumabag sa prinsipyo, paniniwala o sa pisikal na pang-aabuso ang violence
relihiyon ng kanilang komunidad. against women. Maaari rin itong sa
paraang berbal, sekswal, sikolohikal, at
6. FEMALE GENITAL ekonomikal.
MUTILATION (FGM)
Ang pagtutuli sa kababaihan ay ritwal na Ang General Assembly Binding Women
isinasagawa sa Africa, Middle East at for Reforms, Integrity, Equality,
ilang bansa sa Timog Asya. Leadership, and Action (GABRIELA),
ay isang samahan sa Pilipinas na laban sa
7. FEMALE INFANTICIDE iba’t ibang anyo ng karahasang
Lumabas sa pag- aaral ng Asian Centre nararanasan ng kababaihan na
for Human Rights, isang NGO sa Delhi- tinaguriang nilang Seven Deadly Sins
India na nagtataguyod ng karapatang Against Women. Ang mga ito ay ang:
pantao, na ang pagkakaroon ng anak na
Babae kaysa sa lalaki ang pangunahing 1. pambubugbog/pananakit,
dahilan ng female infanticide o ang 2. panggagahasa,
pagpatay sa sanggol na babae at 3. incest at iba pang sekswal na pang-
pagsasagawa ng aborsyon. Itinuturing na aabuso,
pabigat ang kababaihan sa Timog Asya 4. sexual harassment,
dahil sa sistema ng pagbibigay ng “dowry 5. sexual discrimination at exploitation,
“. 6. limitadong access sa reproductive
health, at
7. sex trafficking at prostitusyon.
Hindi lamang kababaihan ang biktima ng
karahasan nagaganap sa isang relasyon o Maaari mong malamang inaabuso ka
ang tinatawag na domestic violence, na kung napapansin mo ang ganitong
maging ang kalalakihan ay biktima rin. pangyayari:
Ang ganitong uri ng karahasan sa mga 1. pinagbabantaan ka ng karahasan;
kalalakihan ay hindi madaling makita o 2. sinasaktan ka na (emosyonal o pisikal);
kilalanin. Ang karahasan ay may iba’t 3. humihingi ng tawad, nangangakong
ibang uri: emosyonal, sekswal, pisikal, at magbabago, at nagbibigay ng suhol;
banta ng pang-aabuso. Ito ay maaari ring 4. paulit-ulit ang ganitong pangyayari; at
maganap sa heterosexual at homosexual 5. mas madalas ang pananakit at
na relasyon. karahasan at mas tumitindi sa paglipas ng
panahon.
Ikaw ay nakakaranas ng domestic
violence kung ang iyong kapareha ay:
1. tinatawag ka sa ibang pangalan hindi
maganda (name calling) para sa iyo at sa
ibang tao, iniinsulto ka; “LGBT rights are Human Rights”
2. pinipigilan ka sa pagpasok sa trabaho o -dating UN Secretary Gen Ban Ki-moon
paaralan;
3. pinipigilan kang makipagkita sa iyong Nasa 29 na eksperto sa oryentasyong
pamilya o mga kaibigan, sinusubukan sekswal at pangkasarian pagkakakilanlan
kang kontrolin sa paggastos ng pera, saan (sexual orientation at gender identity) na
ka pupunta at kung ano ang iyong mga nagmula sa iba’t ibang bahagi ng daigdig
isusuot; ang nagtipon-tipon sa Yogyakarta,
4. nagseselos at palagi kang Indonesia noong Nobyembre 6-9, 2006
pinagdududahan na manloloko; upang pagtibayin ang mga Yogyakarta
5. nagagalit kung umiinom ng alak, o Principle na makakatulong sa
gumagamit ng droga; pagkakapantay pantay ng mga LGBT.
6. pinagbabantaan ka na sasaktan;
7. sinisipa, sinasampal, sinasakal o Narito ang ilan sa mga mahahalagang
sinasaktan ang iyong mga anak o mga Yogyakarta Principle. Mga Batayang
alagang hayop; Simulain ng Yogyakarta sa Oryentasyong
8. pinipilit kang makipagtalik kahit labag Sekswal, Pangkasarian Pagkakakilanlan
sa iyong kalooban; at at Pagpapahayag (SOGIE)
9. sinisisi ka sa kaniyang pananakit o
sinasabi na nararapat lamang ang ginawa MGA PRINSIPYO NA SAKLAW NG
sa iyo. YOGYAKARTA

Prinsipyo 1
Ito naman ay para sa mga gay, ANG KARAPATAN SA UNIBERSAL
bisexual at transgender: NA PAGTATAMASA NG MGA
1. pinagbabantaan kang sasabihin sa KARAPATANG PANTAO.
iyong pamilya, mga kaibigan, at mga ang
iyong oryentasyong sekswal at Prinsipyo 2
pagkakakilanlang kakilala pangkasarian; ANG MGA KARAPATAN SA
2. sinasabi sa iyo na hindi tutulungan ng PAGKAKAPANTAY-PANTAY AT
pamahalaan ang mga gay, bisexual at KALAYAAN SA DISKRIMINASYON.
transgender, at
3. sinasabi sa iyo na ang mga lalaki ay Prinsipyo 4
natural na bayolente. ANG KARAPATAN SA BUHAY
3. Ipinagbabawal ang lahat ng
Prinsipyo 12 aksyon o patakaran na
ANG KARAPATAN SA TRABAHO agrabyado sa kababaihan.
4. Inaatasan nito ang state parties
Prinsipyo 16 na sugpuin ang anumang
ANG KARAPATAN SA paglabag sa karapatan ng
EDUKASYON kababaihan.
5. Hinahamon nito ang state parties
Prinsipyo 25 ang mga stereotypes.
ANG KARAPATANG LUMAHOK SA
BUHAY-PAMPUBLIKO Apat na epekto ng pagpirma at
pagratipika sa CEDAW
CEDAW (Convention on the
Elimination of All Forms of
Discrimination Against Women.) 1. Pagsasawalang-bisa ang lahat
ng batas at mga nakagawiang
International bill of rights for women nagdidiskrimina;
at kumikilala rin ito bilang The 2. Ipatupad ang lahat ng patakaran
Women’s convention. Inaprubahan ng para wakasan ang
United Nations General Assembly ang diskriminasyon at maglagay ng
CEDAW noong Disyembre 18,1979, mga epektibong mekanismo at
kaalinsabay ng pagdiriwang ng UN sistema kung saan maaaring
Decade for Women. Pumirma ang humingi ng hustisya ang babae
Pilipinas sa CEDAW noong Hulyo 15, sa paglabag ng kanilang
1980, at niratipika ito noong Agosto 5, karapatan;
1981. 3. Itaguyod ang pagkakapantay-
pantay sa pamamagitan ng iba’t-
Kasunod ng Convention of the Rights of ibang hakbang kondisyon at
the Child, ang CEDAW ang pangalawang karampatang aksyon; at
kasunduan na may pinakamaraming 4. Gumawa ng pambansang ulat
bansang nagratipika. Umabot na sa 180 kada apat (4) na taon tungkol sa
bansa mula sa 191 na lumagda o state mga isinagawang hakbang para
parties noong Marso 2005. Unang matupad ang mga tungkulin sa
ipinatupad ang kasunduan noong kasunduan.
Setyembre 3, 1981 o 39 taon na ang RA 9262: Anti-VIOLENCE Against
nakaraan noong 2006, subalit konti pa Women and their Children Act (2004)
lang ang nakakaalam nito
 Isang batas na nagpoprotekta at
nagpa-parusa laban sa pananakit
sa mga kababaihan at kanilang
mga anak.

Limang layunin ang CEDAW Sino-sino ang pinoprotektahan ng


batas na ito?
KABABAIHAN
1. Pagtaguyod sa pagkakapantay-
pantay sa kababaihan.  Kasalukuyan o dating asawang
2. Obligasyon ng estado. babae.
 Babaeng may kasalukuyan o RESPONSIBILIDAD NG
nakaraang relasyon sa isang PAMAHALAAN
lalaki.
 Babaeng nagkaroon ng anak sa  Pangunahing tagapagpatupad
isang relasyon. “Primary duty bearer”
 Katuwang ng ahensya sa
pagpapatupad
 Paglikha ng programa
MGA ANAK  Basagin ang Stereotype.

 Mga anak ng babaeng inabuso. Sino-sino ang saklaw ng batas na ito?


 Mga anak na wala pang labing- Lahat ng babaeng Pilipino anuman ang:
walong (18) taong gulang.
 Lehitimo man o hindi ng  Edad
kasalukuyang kinakasama ng ina  Pinag-aralan
ng bata.  Trabaho o hanapbuhay
 Mga anak na 18 pataas ngunit  Propesyon
wala pang kakayahang  Relihiyon
ipagtanggol ang sarili.  Uri ng pinagmulan o
 Hindi tunay na anak ng isang ETHNICITY
babae ngunit nasa ilalim ng
kanyang pangangalaga.

MGA POSIBLENG MAKASUHAN


SA PAGGAWA NG KRIMEN

 Kasalukuyan o dating asawang


lalaki.
 Kasalukuyan, dating kasintahan,
live-in partner na lalaki.
 Mga nagkaroon ng anak sa isang
babae.
 Lesbian na partner.

RA 9710: MAGNA CARTA OF


WOMEN

 Naisabatas noong Hulyo 8,


2008.
 Itaguyod ang pagkakapantay -
pantay ng babae at lalaki.
 Itaguyod ang husay at galing ng
bawat babae at ang potensyal
nila bilang alagad ng pagbabago
at pag-unlad.
 Alinsunod sa kasunduang
CEDAW

You might also like