IKATLONG MARKAHAN
katulad ng mga sumusunod:
MODYUL 1- PAKSA 1-3
Paksa 1: Kahulugan at Katangian ng Kasarian (gender) at Seks
(sex)
Ang SEX ay tumutukoy sa bayolohikal at pisyolohikal na
katangian na nagtatakda ng pagkakaiba ng babae sa lalaki.
Ang GENDER naman ay tumutukoy sa mga panlipunang
gampanin, kilos, at gawain na itinatakda ng lipunan para sa
mga babae at lalaki. Ang gender ay hindi lamang nahahati sa
dalawang kategorya ito ay mayroong iba’t ibang uri.
KATANGIAN NG SEX
Ang sex ay ang bayolohikal, pisyolohiko at natural na
katangian ng isang tao mula kapanganakan. Ito ay tumutukoy
kung lalaki o babae ang isang tao. Ang taglay na mga
katangian ng lalaki at babae ay makikita sa anumang lahi,
kultura, lipunan at panahon.
BABAE
 May developed breast
 May puki at bahay bata
 May xx chromosomes
 May estrogen at progesterone
LALAKI
 May adams apple
 May bayag/titi at testicles
 May XY chromosomes
 May androgen at testosterone
KATANGIAN NG GENDER
Ang gender naman ay isang social contract at nakabatay sa
mga salik panlipunan (social factors). Kabilang sa mga salik
na ito ay ang mga panlipunang gampanin at tungkulin,
kapasidad, intelektual, emosyonal at panlipunang katangian
at katayuan na nakaatas sa mga babae at lalaki at iba pang
kategoryang itinakda ng kultura at lipunan. Maaaring ikaw
ay feminine o masculine depende sa tingin sayo ng lipunan.
Malaki ang epekto ng mga salik na ito sa katangian ng gender
 Ito ay natutunan. Ang mga gender roles ay
natutunan sa pamamagitan ng iba’t-ibang social
institutions kagaya ng pamilya, eskuelahan,
mass media, relihiyon, estado, at lugar ng
trabaho.
 Ito ay puedeng magbago sa pag-usad ng
panahon.
 Ito ay iba-iba sa bawat kultura at lipunan.
Halimbawa:
May panahon na ang bansang Saudi Arabia lamang sa buong
mundo ang hindi nagpapahintulot sa kababaihan na
magmaneho ng sasakyan. Isa sa mga halimbawa nito ay ang
pag-aresto at pagkulong sa isang Saudi Arabian women's
rights activist na si Aziza Al Yousef.
Ngunit ayon sa New York Times noong 2018 ay nabigyang
karapatan ang mga kababaihan na makapagmaneho.
GENDER ROLES
Ang gender role sa salitang tagalog ay tungkulin o gampanin
base sa kasarian. Ito ay ang itinakdang pamantayan na
basehan ng tungkulin o gampanin ng babae at lalaki batay sa
tinatanggap ng lipunang ginagalawan.
Ayon sa isang artikulo na mula sa Hesperian Health Guides
ang gender role ng isang tao ay ang pagtatakda ng komunidad
kung paano ang pagiging babae at lalaki. Umaasa ang
komunidad sa bawat tao na mag-isip, makadama at kumilos
sa takdang paraan, dahil lang sa sila’y babae o lalaki.
Halimbawa:
 Ang babae ang inaasahang maghanda ng pagkain,
mag-ipon ng tubig at panggatong, at mag-alaga sa
mga anak at kapartner.
 Madalas naman, lalaki ang inaasahang magtrabaho
sa labas ng bahay para suportahan ang pamilya at
mga magulang sa pagtanda, at magtanggol sa
pamilya mula sa kapahamakan.
PAKSA 2: URI NG GENDER AT SEX
GALANG- isang organisasyon sa Pilipinas na naglalayong
ipagtanggol ang karapatang ng mga nasa laylayan na
miyembro ng LGBT.
SEXUAL ORIENTATION- Oryentasyong seksuwal ay
tumutukoy sa kakayahan ng isang tao na makaranas ng
malalim na atraksiyong apeksiyonal, emosyonal, seksuwal; at
ng malalim na pakikipagrelasyon sa taong ang kasarian ay
maaaring katulad ng sa kanya, iba sa kanya, o kasariang higit
sa isa.
Halimbawa: homosexual at heterosexual
GENDER IDENTITY AND EXPRESSION- Pagkakakilanlan at
pagpapahayag ng pangkasarian ay kinikilala bilang malalim
na damdamin at personal na karanasang pangkasarian ng
isang tao, na maaaring nakatugma o hindi nakatugma sa sex
niya nang siya’y ipanganak. Kabilang na dito ang personal na
pagtuturing niya sa sariling katawan (na maaaring mauwi,
kung malayang pinipili, sa pagbabago ng anyo o kung ano ang
gagawin sa katawan sa pamamagitan ng pagpapaopera,
gamot, o iba pang paraan) at iba pang ekspresyon ng
kasarian, kasama na ang pananamit, pagsasalita, at pagkilos.
MGA URI NG GENDER AT SEX
 Heterosexual –tao na nagkakagusto o naaakit sa
taong hindi kahalintulad ng kanyang kasarian.
(STRAIGHT)
 Homosexual –tao na nagkakagusto o naaakit sa
taong kahalintulad ng kanyang kasarian.( GAY OR
LESBIAN)
 Bisexual–tao na naaakit sa parehong babae at lalaki.
Ang ibang tawag sa kanya ay AC-DC, silahis, atbp.
 Intersex –tao na ipinanganak na may reproductive o
sexual anatomy na hindi akma sa lalaki o babae. Ang
halimbawa ay ipinanganak na babae ngunit
mayroon syang male reproductive organ. Ang ibang
tawag sa kanya ay hermaphrodite.
 Lesbian–babae na nagkakagusto o naakit sa kapwa
babae. Ang ibang tawag sa kanya ay tibo, tomboy,
lesbiyana, atbp
 Gay–lalaki na nagkakagusto o naakit sa kapwa lalaki.
Ang ibang tawag sa kanya ay bakla, beki, bayot,
bading, paminta, sirena, atbp.
 Transgender –tao na kinikilala ang kanyang kasarian
na maaaring taliwas sa ari nung ipinanganak siya o
yung inatas sa kanya ng lipunan. Ang ibang tawag sa
kanya ay transwoman, transman, atbp.
 Queer – tao na may sexual orientation o sexual
identity na hindi nakapirmi o nag-iiba o maaring
hindi limitado sa dalawang kasarian lamang.
PAKSA 3: Gender Roles sa Iba’t Ibang Bahagi ng Daigdig
Paano natutunan ang Gender Role sa Pilipinas
- Ang Gender Role ay ipinapasa ng mga magulang sa
mga anak natutunan ito sa pamamagitan ng
magkaibang trato ng mga magulang sa kanilang anak
na babae at lalaki.
- Sa pang-araw-araw na pamumuhay ng mag-anak
nasusubaybayan ng mga bata ang kanilang mga
magulang sa kanilang mga gawi at kilos, pagtrato sa
isa’t-isa at papel sa komunidad na kanilang
kinabibilangan.
Isang halimbawa nito ang pagbabago ng gender roles ng
mga kababaihan at kalalakihan mula noong panahon ng
Kastila, Hapones, Amerikano at hanggang sa
kasalukuyan.
PRE-KOLONYAL- Ang kababaihan bagamat na maaaring
maging pinuno ng pamahalaan ay tumatamasa pa rin ng
mga maliit na lebel ng karapatang pantao sapagkat ang
mga kalalakihan ay maaaring mag-asawa ng madami, at
maaaring makipaghiwalay sa mga babae at may
karapatan ding kunin ang ari-arian na una nang naibigay
sa babae.
PANAHON NG KASTILA- Ang mga kababaihan ay dapat
na maging mahusay sa gawaing bahay. Inaasahan din sila
na magkaroon ng malaking pakikipagugnayan sa relihiyon
at simbahan. Ang mga kalalakihan ang madalas na
kumikita at bumubuhay sa kanilang may bahay at
pamilya. Sa panahon ng pag-aalsa ang mga kababaihan
ay naging parte rin ng pagkamit ng kalayaan laban sa mga
Kastila. Ang iba ay naging mga bayani, tulad na lamang ni
Gabriela Silang.
PANAHON NG AMERIKANO- Ang pinakamalaking
pagbabago sa panahon ng Amerikano ay ang pantay na
pagtanggap ng mga paaralan sa mga kababaihan at
kalalakihan. Ang mga kababaihan ay nagkaroon ng pag-
asang umunlad sa sarilli nilang pamamaraan. Kasabay
nito ang pagbibigay karapatan sa mga kababaihan na
bumoto
PANAHON NG HAPONES- Parehas na lumaban ang mga
kalalakihan at kababaihan noong ikalawang digmaang
pandaigdig.
KASALUKUYAN- Sa kasalukuyan, lubos ang kaalaman ng
mga tao tungkol sa pagkakapantay-pantay ng karapatan
sa kahit na anong kasarian.
GENDER ROLES SA IBA’T-IBANG BAHAGI NG DAIGDIG
KARAPATAN BUMOTO
Matagal ang panahong hinintay ng mga babae upang
mabigyan sila ng pagkakataong makalahok sa proseso ng
pagboto. Nito lamang Ikalawang bahagi ng ika-20 siglo
nang payagan ng ilang bansa sa Africa at Kanlurang Asya
ang mga babae na makaboto. Ngunit nananatili ang
kaharian ng Saudi Arabia sa paghihigpit sa kababaihan
hanggang dumating ang taong 2015 nang pormal na
naibigay sa mga kababaihan ng Saudi Arabia ang
karapatang bumoto ayon sa ulat ng BBC News,
Disyembre 12, 2015.

FEMALE GENITAL MUTILATION (FGM)
Ayon din sa datos ng World Health Organization (WHO), may
125 milyong kababaihan (bata at matanda) ang biktima ng
Female Genital Mutilation (FGM) sa 29 na bansa sa Africa at
Kanlurang Asya. Napatunayan ng WHO na walang
benepisyong-medikal ang FGM sa mga babae, ngunit patuloy
pa rin ang ganitong uri ng gawain dahil sa impluwensiya ng
tradisyon ng lipunang kanilang ginagawalan.
ANO ANG FEMALE GENITAL MUTILATION?
ay isang proseso ng pagbabago sa ari ng kababaihan (bata o
matanda) nang walang anomang benepisyong medikal. Ito
ay isinasagawa sa paniniwalang mapapanatili nitong walang
bahid dungis ang babae hanggang siya ay maikasal. Walang
basehang panrelihiyon ang paniniwala at prosesong ito na
nagdudulot ng impeksiyon, pagdurugo, hirap umihi at maging
kamatayan. Ang ganitong gawain ay maituturing na paglabag
sa karapatang pantao ng kababaihan
SOUTH AFRICA
may mga kaso ng gang-rape sa mga Lesbian (tomboy) sa
paniniwalang magbabago ang oryentasyon nila matapos
silang gahasain. Bukod pa rito, ayon na rin sa ulat na inilabas
ng United Nations Human Rights Council noong taong 2011,
may mga kaso rin ng karahasang nagmumula sa pamilya
mismo ng mga miyembro ng LGBT.
PANGKULTURANG PANGKAT NG NEW GUINEA
Taong 1931 nang ang Antropologong si Margaret Mead at ang
kanyang asawa na si Reo Fortune ay nagtungo sa rehiyon ng
Sepik sa Papua New Guinea upang pag-aralan ang mga
pangkulturang pangkat sa lugar na ito
TATLONG PANGKAT SA NEW GUINEA
ARAPESH- (na nangangahulugang “tao”), walang mga
pangalan ang mga tao rito. Napansin nila na ang mga babae
at mga lalaki ay kapwa maalaga at mapag-aruga sa kanilang
mga anak, matulungin, mapayapa, kooperatibo sa kanilang
pamilya at pangkat.
MUNDUGUMUR- (o kilala rin sa tawag na Biwat). Ang mga
babae at lalaki ay kapwa matapang, agresibo, bayolente at
naghahangad ng kapangyarihan o posisyon sa kanilang
pangkat.
TCHAMBULI- o tinatawag din na Chambri, ang mga babae at
mga lalaki ay may magkaibang gampanin sa kanilang lipunan.
Ang mga babae ay inilarawan nina Mead at Fortune bilang
dominante kaysa sa mga lalaki, sila rin ang naghahanap ng
makakain ng kanilang pamilya, samantalang ang mga lalaki
naman ay inilarawan bilang abala sa pag-aayos sa kanilang
sarili at mahilig sa mga kuwento.
MODULE 2 (Paksa 1&2)
DISKRIMINASYON
Ang diskriminasyon ay ang anumang pag-uuri, eksklusyon, o
restriksiyon batay sa kasarian na naglalayon o nagiging sanhi
ng hindi pagkilala, paggalang, at pagtamasa ng lahat ng
kasarian ng kanilang mga karapatan o kalayaan.
Uri ng Diskriminasyon sa iba’t-ibang uri ng Kasarian.
Kababaihan
Ayon pa kay Annan isa sa bawat tatlong babae sa buong
mundo ay masasabing biktima ng pambubugbog, sapilitang
pakikipagtalik, at pagmamaltrato sa tanan ng kanyang buhay
na ang umaabuso ay madalas kilala ng biktima.”
Kalalakihan
maging ang mga kalalakihan ay biktima nito. Sa katunayan,
maraming kalalakihan din ang nakakaranas ng pang-aabuso sa
salita (verbal abuse) ng kanilang maybahay. , sinabi niya na,
isa sa bawat 20 lalaki sa bansa ang biktima ng pagmumura at
masasakit na pananalita ng kanilang mga misis.
LGBT
Tinawag ni Hillary Clinton (2011) na “invisible minority” ang
mga LGBT, sapagkat ang kanilang mga kuwento ay itinago,
inilihim at marami sa kanila ang nanahimik dahil sa takot.
Marami sa kanila ang nahaharap sa malaking hamon ng
pagtanggap at pagkakapantay-pantay sa pamilya, paaralan,
negosyo, lipunan at maging sa kasaysayan.
KARAGDAGANG DETALYE
 UN Declaration on the Elimination of Violence
Against Women (DEVAW)
 United Nations Development Fund for Women
(UNIFEM)
 Kagawaran ng Kagalingan at Pagpapaunlad
Panlipunan (DSWD)
 Convention on the Elimination of All Forms of
Discriminations Against Women (CEDAW)
MGA KILALANG PERSONALIDAD
ELLEN DEGENERES (lesbian) Isang artista, manunulat, stand-
up comedian at host ng isa sa pinakamatagumpay na talk-
show sa Amerika, ang “The Ellen Degeneres Show”.
TIM COOK (gay) Ang CEO ng Apple Inc. na gumagawa ng
iPhone, iPad, at iba pang Apple products. Siya ay pumasok sa
kompanyang ito noong Marso 1998.
DANTON REMOTO (gay) Isang propesor sa kilalang
pamantasan, kolumnista, manunulat, at mamamahayag.
Nakilala siya sa pagtatag ng Ang Ladlad, isang pamayanan na
binubuo ng mga miyembro ng LGBT.
MARILLYN A. HEWSON (babae) Chair, Presidente, at CEO ng
Lockheed Martin Corporation, na kilala sa paggawa ng mga
armas pandigma at panseguridad, at iba pang mga
makabagong teknolohiya.
CHARICE PEMPENGCO (lesbian) Isang Pilipinang mang-aawit
na nakilala hindi lamang sa bansa maging sa ibang panig ng
mundo. Tinawag ni Oprah Winfrey na “the talented girl in the
world.”
ANDERSON COOPER (gay) Isang mamamahayag at tinawag
ng New York Time na “the most prominent open gay on
American television.” Nakilala si Cooper sa Pilipinas sa
kanyang coverage sa relief operations noong bagyong
Yolanda noong 2013.
PARKER GUNDERSEN (lalaki) Siya ang Chief Executive Officer
ng ZALORA, isang kilalang online fashion retailer na may
sangay sa Singapore, Indonesia, Malaysia, Brunei, the
Philippines, Hong Kong, at Taiwan.
GERALDINE ROMAN (transgender) Kauna-unahang
transgender na miyembro ng Kongreso. Siya ang kinatawan
ng lalawigan ng Bataan. Siya ang pangunahing tagapagsulong
ng Anti Discrimination Bill sa Kongreso.
Si Malala Yousafzai at ang Laban sa Edukasyon ng
Kababaihan sa Pakistan
Sino si Malala?
 Ipinanganak siya noong ika-2 ng Hulyo 1997 sa
Mingora, Swat Valley, sa hilagang bahagi ng Pakistan,
malapit sa Afghanistan.
 Nagsimula ang mga pagpapahayag ni Malala ng
kanyang mga adbokasiya noong 2009. Lumawak ang
impluwensiya ni Malala dahil sa kanyang pagsusulat
at mga panayam sa mga pahayagan at telebisyon.
 nakatanggap ng mga banta sa kanilang buhay ang
pamilya ni Malala, ngunit hindi ito naging hadlang
upang ipagpatuloy niya ang paglaban para sa
edukasyon ng mga babae sa Pakistan.
 Ang pagbaril kay Malala ang nagpakilala sa mundo
ng tunay na kalagayan ng edukasyon ng mga babae
sa Pakistan. October 09, 2012
 Itinatag niya noong 2013 ang Malala Fund, isang
organisasyong naglalayon na makapagbigay ng libre,
ligtas, at de-kalidad na edukasyon sa loob ng 12
taon.
 Naglaan din ang pamahalaan ng Pakistan ng
malaking pondo para sa edukasyon ng mga babae
 Iginawad din sa kanya ang Nobel Peace Prize kasama
ang aktibistang si Kailash Satyarthai noong 2014.
 Nakapagpatayo na rin siya ng paaralan sa Lebanon
para sa mga batang babae na biktima ng digmaang
sibil sa Syria.
Paksa 2: Mga Karahasan sa mga kababaihan,
kalalakihan at LGBT
Ayon sa United Nations, ang karahasan sa
kababaihan (violence against women) ay anomang
karahasang nauugat sa kasarian na humahantong sa
pisikal, seksuwal o mental na pananakit o
pagpapahirap sa kababaihan, kasama na ang mga
pagbabanta at pagsikil sa kanilang kalayaan..
FOOT BINDING O LOTUS FEET SA CHINA
 Ang “foot binding” ay isinasagawa ng mga sinaunang
babae sa China. Ang mga paa ng mga batang babae
ay pinapaliit hanggang sa tatlong pulgada gamit ang
pagbalot ng isang pirasong bakal. Ang korte ng paa
ay pasusunurin sa bakal sa pamamagitan ng pagbali
sa mga buto ng paa nang paunti-unti gamit ang
telang mahigpit na ibinalot sa buong paa.
 Halos isang milenyong umiral ang tradisyong ito.
 Sumisimbilo ito sa yaman, ganda, at pagiging
karapat-dapat sa pagpapakasal.
 nalimitahan ang kanilang pagkilos, pakikilahok sa
politika, at ang kanilang pakikisalamuha
 Tinanggal ang ganitong sistema sa China noong
1911 sa panahon ng panunungkulan ni Sun Yat Sen
dahil sa di-mabuting dulot ng tradisyong ito.
BREAST IRONING OR BREAST FLATTENING SA AFRICA
 Ang breast Ironing/ breast flattening sa Africa
ay isang matandang kaugalian sa bansang
Cameroon sa kontinente ng Africa. Ito ang
pagbabayo o pagmamasahe ng dibdib ng batang
nagdadalaga sa pamamagitan ng bato, martilyo
o spatula na pinainit sa apoy.
 May pananaliksik ang Cameroonian women’s
organization at Germany’s Association for
International Cooperation noong 2006 na
nagsasabing 24% ng mga batang babaeng may
edad siyam ay apektado nito.
 Ang pagsasagawa nito ay normal sa mga
kadahilanang:
o (1) maagang pagbubuntis ng anak; (2)
paghinto sa pag-aaral;
at (3) pagkagahasa.
International Day for the Elimination of Violence Against
Women.
 g Nobyembre 25 hanggang December 12
 18 Day Campaign to End VAW
 proclamation 1172 s. 2006
  Ang adbokasiyang ito ay may layuning ipaalam ang
iba’t ibang uri ng karahasan sa mga kababaihan at
kung paano ito mapipigilan.
GABRIELA (General Assembly Binding Women for Reforms,
Integrity, Equality, Leadership, and Action)
“Seven Deadly Sins Against Women”
1. pambubugbog/pananakit,
2. panggagahasa,
3. incest at iba pang seksuwal na pang-aabuso,
4. sexual harassment,
5. sexual discrimination at exploitation,
6. limitadong access sa reproductive health,
7. sex trafficking at prostitusyon.
hindi lamang kababaihan ang biktima ng karahasan na
nagaganap sa isang relasyon o ang tinatawag na domestic
violence, maging ang kalalakihan at LGBT ay biktima rin.
Ayon pa sa ulat, ang ganitong uri ng karahasan sa mga
kalalakihan ay hindi madaling makita o makilala. Ang
ganitong uri ng karahasan ay maaring emosyonal, seksuwal,
pisikal, at ibang banta ng pang aabuso. Tandaan din na ito
ay maaaring maganap sa heterosexual at homosexual na
relasyon.
Maaari mong malamang inaabuso ka na kung napapansin mo
ang mga ganitong pangyayari:
1. tinatawag ka sa ibang pangalang may kaakibat na pang-
iinsulto;
2. pinipigilan ka sa pagpasok sa trabaho o paaralan;
3. pinipigilan kang makipagkita sa iyong pamilya o mga
kaibigan;
4. sinusubukan kang kontrolin sa paggastos sa pera, saan ka
pupunta at kung ano ang iyong mga isusuot;
5. nagseselos at palagi kang pinagdududahan na nanloloko;
6. madalas pinagagalitan ka ng walang dahilan;
7. pinagbabantaan ka na sasaktan;
8. sinisipa, sinasampal, sinasakal o sinasaktan ka;
9. pinipilit kang makipagtalik kahit labag sa iyong kalooban; at
10. sinisisi ka sa kanyang pananakit o sinasabi sa iyo na
nararapat lamang sa iyo ang ginagawa niya sa iyo.
11.pinagbabantaan kang sasabihin sa iyong pamilya, mga
kaibigan at mga kakilala ang iyong oryentasyong seksuwal at
pagkakakilanlang pangkasarian.
MODULE 3 (PAKSA 1&2)
PAKSA 1: Tugon ng Pandaigdigang Samahan sa mga Isyu sa
Karahasan at Diskriminasyon
LGBT rights are Human Rights” – UN Gen Ban Ki-Moon
YOGYAKARTA PRINCIPLES
 29 Na eksperto ang nag tipon tipon
 Yogyakarta Indonesia
 Nobyember 6-9, 2006
 Layunin ay an g pagkakapantay-pantay ng mga nasa
LGBT.
Principle 1 ANG KARAPATAN SA UNIBERSAL NA
PAGTATAMASA NG MGA KARAPATANG PANTAO
Lahat ng tao ay isinilang na malaya at pantay sa dignidad
at mga karapatan
Principle 2 ANG MGA KARAPATAN SA
PAGKAKAPANTAY-PANTAY AT KALAYAAN SA
DISKRIMINASYON
Bawat isa ay may karapatang magtamasa ng lahat ng
karapatang pantao nang walang diskriminasyong nag-
uugat sa oryentasyong seksuwal o pangkasariang
pagkakakilanlan.
Principle 4 ANG KARAPATAN SA BUHAY
Karapatan ng lahat ang mabuhay. Walang sinuman ang
maaaring basta na lamang pagkaitan ng buhay sa
anumang dahilan, kabilang ang may kaugnayan sa
oryentasyong seksuwal o pangkasariang pagkakakilanlan.
Principle 12 ANG KARAPATAN SA TRABAHO
Ang lahat ay may karapatan sa disente at produktibong
trabaho, sa makatarungan at paborableng mga
kondisyon sa paggawa, at sa proteksiyon laban sa dis-
empleyo at diskriminasyong nag-uugat sa oryentasyong
seksuwal o pangkasariang pagkakakilanlan.
Prinsipyo 16 ANG KARAPATAN SA EDUKASYON
Ang lahat ay may karapatan sa edukasyon nang walang
diskriminasyong nag uugat at sanhi ng oryentasyong
seksuwal at pangkasariang pagkakakilanlan.
Prinsipyo 25 ANG KARAPATANG LUMAHOK SA BUHAY-
PAMPUBLIKO
 Bawat mamamayan ay may karapatang sumali sa mga
usaping publiko;
Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination
Against Women (CEDAW)
 International Bill for women
 The Women’s Convention o ang United Nations
Treaty for the Rights of Women
 Ito ang kauna-unahan at tanging internasyunal na
kasunduan na komprehensibong tumatalakay sa
karapatan ng kababaihan hindi lamang sa sibil at
politikal na larangan kundi gayundin sa aspektong
kultural, pang-ekonomiya, panlipunan at
pampamilya.
 Inaprubahan ng UN General Assembly December 18,
1979 Sa panahong UN decade for Women
 180-191 na lumagda sa state parties.
 Kabilang ang Pilipinas sa lumagda sa CEDAW July 15,
1980 , ipinatupad noong September 3, 1891
Paano nilalayon ng CEDAW na wakasan ang
diskriminasyon sa kababaihan?
1. Nilalayon nitong itaguyod ang tunay na
pagkakapantay-pantay sa kababaihan. Inaatasan nito ang
mga estado na magdala ng konkretong resulta sa buhay
ng kababaihan.
2. Kasama rito ang prinsipyo ng obligasyon ng estado.
Ibig sabihin, may mga responsibilidad ang estado sa
kababaihan na kailanma’y hindi nito maaaring bawiin.
3. Ipinagbabawal nito ang lahat ng aksiyon o patakarang
Mga anak:
umaagrabyado sa kababaihan, anomang layunin ng mga
ito.
4. Inaatasan nito ang mga state parties na sugpuin ang
anumang paglabag sa karapatan ng kababaihan hindi
lamang ng mga institusyon at opisyal ng gobyerno, kundi
gayundin ng mga pribadong indibidwal o grupo.
5. Kinikilala nito ang kapangyarihan ng kultura at
tradisyon sa pagpigil ng karapatan ng babae, at
hinahamon nito ang State parties na baguhin ang mga
stereotype, kostumbre at mga gawi na nagdidiskrimina sa
babae.
aabuso at pananakit at maaaring kasuhan ng batas na ito?
Epekto ng pagpirma at pagratipika ng Pilipinas sa
CEDAW
Bilang state party sa CEDAW, kinikilala ng Pilipinas na
laganap pa rin ang diskriminasyon at di-pagkakapantay-
pantay sa karapatan ng babae, at may tungkulin ang
estado na solusyonan ito. May tungkulin ang State
parties na igalang, ipagtanggol at itaguyod ang karapatan
ng kababaihan. Ang mga state parties ay inaasahang:
1. Ipawalang-bisa ang lahat ng batas at mga nakagawiang
nagdidiskrimina;
2. Ipatupad ang lahat ng patakaran para wakasan ang
diskriminasyon at maglagay ng mga epektibong
mekanismo at sistema kung saan maaaring humingi ng
hustisya ang babae sa paglabag ng kanilang karapatan;
3. Itaguyod ang pagkakapantay-pantay sa pamamagitan
ng iba’t ibang hakbang, kondisyon at karampatang
aksiyon; at
4. Gumawa ng pambansang ulat kada apat (4) na taon
tungkol sa mga isinagawang hakbang para matupad ang
mga tungkulin sa kasunduan.
PAKSA 2: Anti-Violence Against Women and Their
Children Act ng 2004
 isang batas na nagsasaad ng mga karahasan
laban sa kababaihan at kanilang mga anak,
nagbibigay ng lunas at proteksiyon sa mga
biktima, at nagtatalaga ng mga kaukulang
parusa sa mga lumalabag dito.
MAARING PROTEKTAHAN NG BATAS NA ITO:
 Ang “kababaihan” sa ilalim ng batas na ito ay
tumutukoy sa kasalukuyan o dating asawang
babae,
 babaeng may kasalukuyan o nakaraang relasyon
sa isang lalaki,
 at babaeng nagkaroon ng anak sa isang
karelasyon.
 Ang “mga anak” naman ay tumutukoy sa mga anak
ng babaeng inabuso, mga anak na wala pang
labing walong (18) taong gulang, lehitimo man o
hindi
 at mga anak na may edad na labing walong (18)
taon at pataas na wala pang kakayahang alagaan o
ipagtanggol ang sarili,
 kabilang na rin ang mga hindi tunay na anak ng isang
babae ngunit nasa ilalim ng kaniyang pangangalaga.
Sino-sino ang posibleng magsagawa ng krimen ng pang-
 mga kasalukuyan at dating asawang lalaki, mga
kasalukuyan at dating kasintahan
 at live-in partners na lalaki,
 mga lalaking nagkaroon ng anak sa babae,
 at mga lalaking nagkaroon ng “sexual or dating
relationship” sa babae.
MAGNA CARTA OF WOMEN (RA 7610)
 August 14, 2009
  naglalayon na alisin ang lahat ng uri ng
diskriminasyon laban sa kababaihan at sa halip ay
itaguyod ang pagkakapantay-pantay ng mga babae
at lalaki sa lahat ng bagay,
 Layunin ng batas na itaguyod ang husay at galing ng
bawat babae at ang potensiyal nila bilang alagad ng
pagbabago at pag-unlad sa pamamagitan ng
pagkilala at pagtanggap sa katotohanan na ang mga
karapatan ng kababaihan ay karapatang pantao.
SINO ANG SAKLAW NG MAGNA CARTA OF WOMEN
 MARGINALIZED NA SEKTOR bilang yaong kabilang sa
pangunahing, mahirap, o mahina na grupo na
karamihan ay nabubuhay sa kahirapan at may maliit
o walang access sa lupa at iba pang mga
mapagkukunan, pangunahing mga serbisyong
panlipunan at pang-ekonomiya tulad ng
pangangalagang pangkalusugan, edukasyon, tubig at
kalinisan, oportunidad sa trabaho at pangkabuhayan,
seguridad sa pabahay, pisikal na imprastraktura at
ang sistema ng hustisya.
 Kasama rito, ngunit hindi limitado sa mga
kababaihan sa mga sumusunod na sektor o grupo:
Mga maliliit na magsasaka at mga manggagawa sa
kanayunan, Fisherfolk, Mahirap sa lunsod, Mga
Manggagawa sa pormal na ekonomiya, Mga
Manggagawa sa impormal na ekonomiya, Migrant na
manggagawa, Mga Lumad na Tao, Moro, Mga Bata,
Senior mga mamamayan, Mga taong may
kapansanan, at mga magulang ng Solo.
 Ang tinatawag namang WOMEN IN ESPECIALLY
DIFFICULT CIRCUMSTANCES ay ang mga babaeng
nasa mapanganib na kalagayan o mahirap na
katayuan tulad ng biktima ng pang-aabuso at
karahasan at armadong sigalot, mga biktima ng
prostitusyon, “illegal recruitment,” “human
trafficking” at mga babaeng nakakulong.
MODULE 4
Iba’t ibang hakbang tungo sa pagtanggap at paggalang sa
kasarian
GENDER EQUALITY
 n ang gender equality o pantay na karapatan at
oportunidad sa lahat ng kasarian ay dapat
isulong at paigtingin sapagkat kung hindi
magiging pantay ang turing sa bawat kasarian o
kung ito ang magiging basehan ng pagkatao ng
isang indibidwal, ito ay maaaring magdulot ng
hindi pantay na pagtrato.
 maging ang mga kalalakihan rin ay biktima nito.
Panghuli, ang tinawag ni Hillary Clinton (2011)
na “invisible minority” ay ang mga LGBT,
 KABABAIHAN - ilang bus companies na kumuha
ng babaeng driver na tinuruang magmaneho ng
Technical Education and Skills Development
Authority (TESDA) at rekomendado ng Metro
Manila Development Authority.
o “Most Powerful People in the World.”
Sa 75 na tao na nasa listahan, lima
lamang dito ang babae.
o Dalawang babae ang naging presidente
ng bansa at sa ika-18 kongreso, 7
lamang sa 24 na senador ang babae
o Sa edukasyon, higit na marami ang
babaeng nakapag-enrol sa elementarya
at sekondarya.
HeforShe.Org
Ang HeForShe.org ay pinag-isang kampanya ng UN Women
para sa pagkakapantay-pantay ng kasarian. Ito rin ay
naglalayong isama ang kalalakihan sa laban sa di-pantay na
pagtrato sa kababaihan at para rin sa karapatan ng
kababaihan. Noong ika-20 ng Setyembre taong 2014 sa
punong tanggapan ng United Nations, pinangunahan ni
Emma Watson ang isang kampanya para sa HeForShe.org.
SOGIE Bill at Politikal na Paglahok ng LGBT
SOGIE = Sexual Orientation, Gender Identity and Gender
Expression.
 Kabilang din sa mga isinusulong ay ang karapatan ng
mga miyembro ng LGBT community kaya naman
mayroong panukalang batas na naglalayong
magsulong nito, ito ang SOGIE bill.
 base sa nilalaman ng panukala ni Senator Riza
Hontiveros ay naglalayong maiwasan ang anomang
anyo ng diskriminasyon base sa sexual orientation
and gender identity or expression ng isang tao.
 Base pa rito, ang panukalang batas na ito ay
pagpapakita ng pagsunod ng pamahalaan sa
Universal Declaration of Human Rights (UDHR),
International Covenant on Civil and Political Rights
(ICCPR), at sa International Covenant on Economic
Social and Cultural Rights (ICESCR) na nagsasaad na
dapat matamasa ng bawat tao ang patas at
epektibong proteksiyon laban sa diskriminasyon sa
kahit anomang basehan katulad ng lahi, kulay,
 kasarian, wika, relihiyon, politikal at iba pang
opinyon; pambansa o panlipunang pinagmulan,
kapanganakan, at iba pang estado sa buhay.
 . Dito sa ating bansa, ang natatanging partido
politikal para sa mga lesbian, gay, bisexual at
transgender (LGBT) community ay ang Ladlad. Sila
ang tumitingin sa mga kapakanan ng nasabing
komunidad. Sila ay sumubok tumakbo upang
makakuha ng posisyon sa Kongreso noong 2007,
2010, at 2013.

 Gumawa rin ng kasaysayan si Geraldine Roman

noong siya ay nagwagi sa Eleksiyon 2016 bilang
kongresista ng unang distrito ng lalawigan ng Bataan.
Siya ang kauna-unahang transgender woman na
naluklok bilang kinatawan ng kongreso. Ayon sa
kanya, ang pagtakbo sa kongreso ay hindi isyu ng
kasarian kundi isyu kung sino ang makakatulong sa
bayan. “People look beyond the gender and look at
what you offer and what’s in your heart.” Dagdag pa
niya.

Inihanda ni:

Bb. Kim S. Javier

RTU|Pre-Service Teacher