REVIEWER IN CONTEMPORARY ISSUES Halimbawa: Isang babae na nagtatrabaho sa

AP 10 konstruksyon. Isang lalaki na nag-aalaga ng mga anak at

nangangasiwa ng mga gawaing-bahay.
2. Ang gender roles ay maaaring
❖ Sex, Gender at Gender Roles: Konsepto at maimpluwensyahan ng kultura.
Konteksto 3. Nagkaroon ng pagbabago ng pananaw sa
gender roles dahil sa pemenismong perkspektibo o
• SEX - katangiang pisikal at pisyolohikal pagpapalaganap ng karapatang pangkababaihan.
Sex is relatively fixed (hindi nagbabago).
Mayroong dalawang kategorya: Kasaysayan ng Gender Roles sa Pilipinas
Babae at Lalaki
Panahon Lalaki Babae
• GENDER - katangiang sikolohikal.
Pre-Kolonyal Maraming asawa Pagmamay-ari ng
Impluwensya ng kultura at kapaligiran. (hango sa Maaaring lalaki
Mayroong dalawang kategorya: Boxer Codex) makipaghiwalay Maaaring patayin
Feminine at Masculine kapag sumama sa
• Gender Roles ibang lalaki
➢ Tumutukoy sa pamantayang panlipunan (norms) Maaaring
na nagtatakda sa mga kilos o gawaing mainam, makipaghiwalay
katanggap-tanggap at kanais-nais para sa ibang Espanyol Malawak ang Limitado ang
tao batay sa kanyang “sex”. saklaw ng mga saklaw ng mga
karapatan karapatan
Sex Maaaring sumama
Ang konsepto ng sex ay may kinalaman sa sa mga pag-aalsa
biyolohikal na katangian ng isang tao. Ito ay tumutukoy Amerikano Malawak ang Hindi lamang para
sa pagkaka-uri ng tao ayon sa kanyang pisikal na anyo saklaw ng mga sa bahay at
at pisyolohikal na aspeto na kadalasang idinidikta ng karapatan simbahan
kanyang chromosomes, hormonal profiles at ari. Maaaring bumoto
Halimbawa: Ang lalaki ay may bayag. (Ayon sa (nagsimula sa
pisikal na katangian) plebesito noong
Ang babae ay nagkakaroon ng Abril 30, 1937)
buwanang dalaw o regla. Hapones Malawak ang Bahagi na ang
(menstruation) (Ayon sa saklaw ng mga mga kababaihan
pisyolohikal na katangian) karapatan ng mga pag-aalsa
Ang sex ay itinuturing na panlahat o universal at Kasalukuyan Malawak ang Malawak na rin
hindi ito natural na nagbabago. Ang pagiging babae at saklaw ng mga ang saklaw ng
lalaki ang dalawang kategorya ng sex. Sa kontekstong karapatan mga karapatan
sosyal, ang dalawang kategoryang ito ay
pinahahalagahan. 2. Mga Oryentasyong Seksuwal (Sexual Orientations)

❖ Biyolohikal na Pagkakaiba-iba ng Sex (Biological ➢ Ayon sa “Yogyakarta Principles on the

Differences)
Mayroong dalawang kategorya ang biyolohikal
na pagkakaiba-iba ng sex.
1. Primary Sex Characteristics. Napapaloob dito
ang pisikal na pagkakaiba ng babae at lalaki
ayon sa kanilang “ari”. Ang mga babae ay
mayroong klitoris at puke samantalang may
bayag at titi naman ang mga lalaki.
2. Secondary Sex Characteristics. Napapaloob
naman dito ang pisyolohikal na pagkakaiba-iba
ng babae at lalaki. Ang katawan ng babae ay
gumagawa ng estrogen samantalang gumagawa
naman ng testosterone ang katawan ng lalaki.
Tumutukoy din ito sa katangiang panlabas ng
babae o lalaki. Halimbawa nito ay ang
pagkakaroon ng mga buhok sa mukha at binti
ng mga lalaki samantalang mas malapad naman
ang balakang ng mga babae.
❖ Gender Roles
Ang terminong “Gender Roles” ay nagmula kay
John Money noong 1955 habang kanyang
pinag- aaralan ang pagkakaiba-iba ng kasarian,
upang ilarawan ang kilos at gawi ng mga tao
bilang babae at lalaki sa mga sitwasyon kung
saan walang “biological assignment” na umiiral.
Maaaring ilarawan ang gender roles sa pamamagitan ng
sumusunod:
1. Ang konsepto ng Gender Roles ay “malleable”
o maaaring magbago. Sa perspektibong sosyolohikal,
maaaring nagtataglay ang isang tao ng katangian ng
isang partikular na sex ngunit ibang gender naman ang
kanyang ginagampanan.
Application of International Human Rights Law
in Relation to Sexual Orientation and Gender
Identity”, ang oryentasyong seksuwal (sexual
orientation) ay tumutukoy sa kakayahan ng
isang tao na makaranas ng malalim na
atraksiyong apeksyonal, emosyonal, sekswal; at
ng malalim na pakikipagrelasyon sa taong ang
kasarian ay maaaring katulad ng sa kanya, iba
sa kanya, o kasariang higit sa isa.
➢ ay kinikilala bilang malalim na damdamin at
personal na karanasang pangkasarian ng isang
tao, na maaaring nakatugma o hindi nakatugma
sa sex niya nang siya’y ipanganak, kabilang ang
personal na pagtuturing niya sa sariling katawan
(na maaaring mauwi, kung malayang pinipili, sa
pagbabago ng anyo o kung ano ang gagawin sa
katawan sa pamamagitan ng pagpapaopera,
gamot, o iba pang paraan) at iba pang
ekspresyon ng kasarian, kasama na ang
pananamit, pagsasalita, at pagkilos.
❖ Pagkakakilanlang Pangkasarian (Gender
Identity)
➢ ay kinikilala bilang malalim na damdamin at
personal na karanasang pangkasarian ng isang
tao, na maaaring nakatugma o hindi nakatugma
sa sex niya nang siya’y ipanganak, kabilang ang
personal na pagtuturing niya sa sariling katawan
(na maaaring mauwi, kung malayang pinipili, sa
pagbabago ng anyo o kung ano ang gagawin sa
katawan sa pamamagitan ng pagpapaopera,
gamot, o iba pang paraan) at iba pang
ekspresyon ng kasarian, kasama na ang
pananamit, pagsasalita, at pagkilos.

Downloaded by Nicole Kirsten (nkirstenpasion@gmail.com)

 ➢ Ang katauhang pangkasarian o pagkakakilanlang
pangkasarian ay isang paraan ng isang
indibidwal sa pagkilala sa kanyang sarili sa isang
kategoryang pangkasarian. Ang pangunahing
katauhang pangkasarian ay karaniwang
natutuklasan sa edad na tatlong taon at mahirap
mabago matapos ang edad na ito. Halimbawa ay
ang pagtanggap ng isang tao kung siya’y babae
o lalaki o maaari rin naman na wala sa dalawa
(queer).
❖ Ang LGBT
• Lesbian
Babae na may emosyonalat pisikal na atraksiyon sa
kapwa babae.
Sila ang mga babae na ang kilos at damdamin ay
panlalaki; mga babaeng may pusong lalaki at umiibig sa
kapwa babae (tinatawag sa ibang bahagi ng Pilipinas na
tibo at tomboy)
• Gay
Lalaki na may emosyonal at pisikal na atraksiyon sa
kapwa lalaki.May iilang bakla ang nagdadamit at
kumikilos na parang babae (tinatawag sa ibang bahagi
ng Pilipinas na; bakla, beki, at bayot)
• Bisexual
Mayroong emosyonal at pisikal na atraksiyon sa
babae at lalaki. Mga taong nakararamdam ng atraksyon
sa dalawang kasarian
• Transgender
Bahagi ng LGBT na hindi tradisyunal na kaugnay ng
“gender assignment”
Sila ay mga ipinanganak na babae o lalaki ngunit ang
tingin sa kanilang sarili ay ang kabaligtaran. kung ang
isang tao ay nakararamdam na siya ay nabubuhay sa
maling katawan, ang kaniyang pag-iisip at ang
pangangatawan ay hindi magkatugma, siya ay maaaring
may transgender na katauhan.
❖ Iba pang klasipikasyon ng Kasarian
• Cross-Dresser
Pagpapalit ng anyo ng pananamit. Madalas nakikita
sa mga ladlad na tibo at bakla
• Heterosexual
Mga taong nagkakanasang seksuwal sa miyembro
ng kabilang kasarian, mga lalaki na ang gustong
Downloaded by Nicole Kirsten (nkirstenpasion@gmail.com)
makatalik ay babae at mga babaeng gusto naman ay
lalaki.
• Queer
Hindi sila naniniwala na sila ay babae o lalaki.
Walang kasiguraduhan sa kasarian. mga taong
walang nararamdamang atraksiyong seksuwal sa
anumang kasarian
• Transsexual
Sila ay nagpapalit ng kasarian sa aspetong pisikal.
• Asexual
Mga taong walang nararamdamang atraksiyong
seksuwal sa anumang kasarian.
❖ Kaakibat ng oryentasyong seksuwal
ang atraksiyon na may tatlong uri:
1. Homosexual
Mga nagkakaroon ng seksuwal na pagnanasa sa mga
taong nabibilang sa katulad na kasarian, mga lalaking
mas gustong lalaki ang makakatalik at mga babaeng
mas gusto ang babae bilang sekswal na kapareha.
2. Bisexual
Mayroong emosyonal at pisikal na atraksiyon sa
babae at lalaki. Mga taong nakararamdam ng atraksyon
sa dalawang kasarian
3. Heterosexual
Pagkakaroon ng emosyonal at pisikal na atraksiyon
sa kasalungat na kasarian.
Kasaysayan ng LGBT sa Pilipinas
Ika-16 hanggang ika-17 siglo (Pre-Kolonyal)
➢ Ang mga Babaylan ay nagbabalat-kayo bilang
mga babae o gumagaya sa kilos ng mga babae
upang makausap ang mga espiritu. Unang tala
ng “cross-dressing” sa Pilipinas.
➢ Tinutukoy silang mga “tila-babae” kung saan
ang ilan sa kanila ay mga kasal sa kapwa nila
lalaki at mayroong relasyong seksuwal.
Halimbawa nito ang mga “Asog” sa Visayas.
Panahon ng mga Kastila (Paglaganap ng
Kristiyanismo sa panahon ng Pananakop)
➢ Nag-iba ang gampanin ng mga babaylan noong
dumating ang mga kastila dahil na rin sa
impluwensya ng mga mananakop.
➢ Para sa mga Espanyol ay hindi lamang nakalilito
ang mga babaylan, malakas din ang kanilang
impluwensya sa lipunan dahil na rin sa kanilang
katayuan.
➢ Naging tahimik ang mga Pilipino sa
konbensyunal na oryentasyong seksuwal
(sexual orientation) at pagkakakilanlang
pangkasarian (gender identity) dulot ng
paglaganap ng Kristiyanismo.
➢ Pinaigting ng mga Espanyol ang konseptong
“Patriarchy” at “Machismo” sa bansa na
nagdulot ng pagbaba ng tingin sa mga lalaking
 kilos-babae at pinagmulan ng taguri sa mga
bakla bilang “nakalilito” at “duwag”.
Panahon ng mga Amerikano
➢ Lumaganap ang kanluraning ideyolohiya
(Western Ideology) ng kasarian at sex.
➢ Ang paglaganap ng ideyolohiyang ito ay nanatili
sa kulturang Pilipino noong panahon ng mga
Amerikano hanggang sa edukasyon.
Pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig
➢ Itinatag ni Justo Justo ang “Home of the Golden
Gays” noong 1970s na nangalaga sa mga
matatandang bakla. Nagsara ito noong 2012
nang namatay si Justo Justo.
Women’s Movement (Kilusang Pangkababaihan)
noong 1980s
➢ Sa panahong ito naging mulat ang lipunan sa
konsepto ng pagiging “lesbian” kung saan sila ay
tinaguriang babaeng bersyon ng “gay” o bakla.
➢ Naglabas ang samahang “MAKIBAKA” ng
posisyong papel patungkol sa mga tibo o
tomboy.
➢ Noong 1990 ay umigting pa ang pakikipaglaban
ng mga lesbian na marinig ang kanilang hinaing
tungkol sa kanilang karapatan.
➢ Dahil dito, nabuo ang “Lesbian Collective”,
LESBOND, “Can’t Live in the Closet” at ang
kauna-unahang National Lesbian Rights
Conference noong Disyembre 7-9, 1996 sa
Silang, Cavite.
Ang Kauna-unahang LGBT Pride March
➢ Isang martsa na isinagawa noong Hunyo 26,
1994 bilang pag-alala sa “Stonewall Riots”.
➢ Tinaguriang pinakaunang martsa ng mga LGBT
hindi lamang sa Pilipinas kundi sa buong Asya.
➢ Ang martsang ito ay dinaluhan lamang ng “60”
na LGBTs at tinahak ang kahabaan ng EDSA at
Quezon Avenue hanggang Quezon Memorial
Circle sa Lungsod ng Quezon.
Kasalukuyan: Ang Anti-Discrimination Bill
➢ Ipinanukala ni Geraldine B. Roman – kauna-
unahang “transgender” na kongresista sa
Pilipinas – ang House Bill 267 o ang “Anti-SOGI
➢
1969 na nagsimula sa mga serye ng “raids” ng mga
pulis sa mga “gay clubs” at nagdulot ng
malawakang kilusan upang ipaglaban ang mga
karapatan ng mga LGBT sa USA.
➢ *Si Geraldine Roman ay ipinanganak noong
1967. Nag-aral siya ng elementarya at
sekundarya sa Ateneo de Manila University at
kolehiyo naman sa Unibersidad ng Pilipinas.
Nagpatuloy siya ng pag-aaral ng “journalism” sa
University of the Basque Country sa bansang
Spain at mayroon siyang dalawang Master’s
Degree bago naging kongresista ng Unang
Distrito ng Bataan sa ginanap na halalan noong
2016.
❖ KARAHASAN SA MGA KABABAIHAN,
KALALAKIHAN AT LGBT
Ayon sa pag-aaral na inilabas ng United Nations
Development Programme (UNDP) at ng United
States Agency for International Development
(USAID) na may titulong “Being LGBT in Asia: The
Philippines Country Report”, ang mga LGBT ay may
kakaunting oportunidad sa trabaho, bias sa
serbisyong medikal, pabahay at maging sa
edukasyon.Sa ibang pagkakataon din, may mga
panggagahasa laban sa mga lesbian. At ang patuloy
na pagpatay sa mga LGBT kahit na patuloy ang
panawagan sa pagkakapantay- pantay at kalayaan
sa lahat ng uri ng diskriminasyon at pang-aabuso.
Ayon sa ulat ng Transgender Europe noong 2012
may 1,083 LGBT ang biktima ng pagpatay mula
2008- 2012.
Ang bansang Uganda ay nagpasa ng batas na “Anti-
Homosexuality Act of 2014” na nagsasaad na ang
same- sex relations at marriages ay maaaring
parusahan ng panghabambuhay na pagkabilanggo.

Discrimination Act” noong Hunyo 30, 2016.

➢ *Stonewall Riot – Ito ay isang kaguluhan na naganap sa Stonewall
WomeInn’nssaMMoavnehai mttaenn, tNe(wK Yloursk aCintygsaPAa1980s n g k a b a b a ih a n ) n oong
m e ri ka n o on g H un y o 28 ,
➢ Sa panahong ito naging mulat ang lipunan sa konsepto ng pagiging “lesbian” kung saan sila ay
tinaguriang babaeng bersyon ng “gay” o bakla.
➢ Naglabas ang samahang “MAKIBAKA” ng posisyong papel patungkol sa mga tibo o tomboy.
Ang ➢KauNnoao-unnga1h9a9n0g aLyG BuTmPi grti di negMp aa racnhg pakikipaglaban ng mga lesbian na marinig ang kanilang
hinaing
➢ Itsuangkoml asratskanialainsignakag raawpatnaono. ng Hunyo 26, 1994 bilang pag-alala sa “Stonewall Riots”.
➢ TDianhaigludritaon,gnpaibnuakoauangan“gLemsabriatsna CnogllmecgtaivLeG”,BTLEhSiBndOiNlaDm, a“Cnga❖ns’at
PKLilavipreainhinaasstkhauenn/CdDlioisssakerbti”muoainntagasAnysgoynak.asuanKa-ababaihan
Kasalukuyan: Ang Anti-Discrimination Bill
➢ AunaghmanagrtNsaantigonitaol LaeysbdiannalRuihgahntslaCmonafnegrengce“n6o0o” nngaDLiGsyBeTms
 batreti7n-a9h, a1k99a6ngsakSaihlaanbga,aCnanvigteE.DSA at
➢ Ipinanukala ni Geraldine B. Roman – kauna-unahang “transgender” na kongresista sa Pilipinas –
Quezon Avenue hanggang Quezon Memorial Circle sa Lungsod ng Quezon.
ang House Bill 267 o ang “Anti-SOGI Discrimination
Downloaded by Act” noong Hunyo 30, 2016.
Nicole Kirsten (nkirstenpasion@gmail.com)
 VIOLENCE AGAINST WOMEN
Ano ba ang karahasan sa kababaihan? Ayon sa United
Nations, ay anumang karahasang nauugat sa kasarian
na humahantong sa pisikal, seksuwal o mental na
pananakit o pagpapahirap sa kababaihan, kasama na
ang mga pagbabanta at pagsikil sa kanilang kalayaan.
Karapatan sa Pagboto sa Saudi ng mga Kababaihan
Pagbabawal na bumoto ang mga kababaihan sa
panahon hanggang taon ng 2015 nang payagan
na sila ni Haring Saud upang makasali sa
halalan.
Pagbabawal din sa mga babae na magmaneho
ng sasakyan nang walang pahintulot sa kamag-
anak na lalaki (asawa, magulang, o kapatid).
Talahanayan 3.1Taon ng Pagbibigay
Karapatang Bumoto sa Kababaihan
Kanlurang Asya Africa
Lebanon (1952) Egypt (1956)
Syria (1949, 1953) Tunisia (1959)
DISKRIMINASYON
Ang diskriminasyon ay ang anumang pag-uuri,
eksklusyon, o restriksyon batay sa kasarian na
naglalayon o nagiging sanhi ng hindi pagkilala,
paggalang, at pagtamasa ng lahat ng kasarian ng
kanilang mga karapatan o kalayaan.
Foot Binding sa China
Ang foot binding ay isinasagawa ng mga sinaunang
babae sa China. Ang mga paa ng mga babaeng ito ay
pinapaliit hanggang sa tatlong pulgada gamit ang
pagbalot ng isang pirasong bakal o bubog sa
talampakan. Ang korte ng paa ay pasusunurin sa bakal o
bubog sa pamamagitan ng pagbali sa mga buto ng paa
nang paunti-unti gamit ang telang mahigpit na ibinalot
sa buong paa.
Ang tawag sa ganitong klase ng mga paa ay lotus
feet o lily feet. Halos isang milenyong umiral ang
tradisyong ito. Ang pagkakaroon ng ganitong klase
ng paa sa simula ay kinikilala bilang simbolo ng
yaman, ganda, at pagiging karapat-dapat sa
pagpapakasal. Subalit dahil sa ang mga kababaihang
ito ay may bound feet, nalimitahan ang kanilang
pagkilos, pakikilahok sa politika, at ang kanilang
pakikisalamuha.
Tinanggal ang ganitong sistema sa China noong
1911 sa panahon ng panunungkulan ni Sun Yat Sen
dahil sa di-mabuting dulot ng tradisyong ito.
Breast Ironing/ Flattening sa Africa
Ang breast ironing o breast flattening ay isang
kaugalian sa bansang Cameroon sa kontinente ng
Africa. Ito ang pagbabayo o pagmamasahe ng dibdib
ng batang nagdadalaga sa pamamagitan ng bato,
martilyo o spatula na pinainit sa apoy. May
pananaliksik noong 2006 na nagsasabing 24% ng
mga batang babaeng may edad siyam ay apektado
nito. Ipinapaliwanag ng ina sa anak na ang
pagsagsagawa nito ay normal lamang at ang mga
dahilan nito ay upang: maiwasan ang (1) maagang
pagbubuntis ng anak; (2) paghinto sa pag-aaral; at
(3) pagkagahasa. Ang mga dahilan na nabanggit ay
mula sa paniniwala ng ina na ang paglaki ng dibdib
ng anak ay maaaring makatawag-pansin sa mga
lalaki upang sila ay gahasain.
Downloaded by Nicole Kirsten (nkirstenpasion@gmail.com)
FEMALE GENITAL MUTILATION SA AFRICA
Ang Female Genital Mutilation o FGM ay isang
proseso ng pagbabago sa ari ng kababaihan (bata o
matanda) nang walang anumang benepisyong
medikal. Ito ay isinasagawa sa paniniwalang
mapapanatili nitong walang bahid dungis ang babae
hanggang siya ay maikasal. Walang basehang-
panrelihiyon ang paniniwala at prosesong ito na
nagdudulot ng impeksiyon, pagdurugo, hirap umihi
at maging kamatayan.
➢ GIZ (German Development Agency) at RENATA
(Network of Aunties), ay ilan sa mga
organisasyong sumusuporta sa kampanya ng
mga batang ina na labanan ang patuloy na pag-
iral ng gawaing ito. Ayon sa ulat ng GIZ, 39% ng
mga kababaihan sa Cameroon ang di panig sa
pag-iral ng breast ironing, 41% ang nagpapakita
ng pagsuporta at 26% ay walang pakialam.
International Day for the Elimination of Violence
Against Women
➢ November 25.2015
❖ ISTADISTIKA NG KARAHASAN SA
KABABAIHAN
 Isa sa bawat limang babae na nasa edad 15-49
ang nakaranas ng pananakit na pisikal simula
edad 15, anim na porsyento ang nakaranas ng
pananakit na pisikal.
 6% ng mga babaeng 15-49 ang nakaranas ng
pananakit na seksuwal
 Isa sa apat na mga babaeng kasal na may edad
15-49 ang nakaranas ng emosyonal, pisikal at/o
pananakit na sekswal mula sa kanilang mga
asawa.
 Mula sa mga babaeng may asawa at kasal na
nakaranas ng pisikal/seksuwal na pang-aabuso
sa loob ng 12 buwan bago ang sarbey, 65% ang
nagsabing sila ay nakaranas ng pananakit.
GABRIELA (General Assembly Binding Women
for Reforms, Integrity, Equality, Leadership, and
Action) ay isang samahan sa Pilipinas na laban
sa iba’t ibang porma ng karahasang nararanasan
ng kababaihan na tinagurian nilang Seven
Deadly Sins Against Women. Ang mga ito ay
ang
(1) pambubugbog/pananakit,
(2) panggagahasa,
(3) incest at iba pang seksuwal na pang-
aabuso,
(4) sexual harassment,
(5)sexual discrimination at exploitation,
(6) limitadong access sa reproductive health,
(7) sex trafficking at prostitusyon.
❖ Karahasan sa Kalalakihan
Ayon sa inilabas na ulat ng Mayo Clinic, hindi
lamang kababaihan ang biktima ng karahasan na
nagaganap sa isang relasyon o ang tinatawag na
domestic violence, maging ang kalalakihan ay
biktima rin.
Ayon pa sa ulat, ang ganitong uri ng karahasan sa mga
lalaki ay hindi madaling makita o kilalanin. Ang ganitong
uri ng karahasan ay may iba’t ibang uri; emosyonal,
seksuwal, pisikal, at banta ng pang-aabuso. Tandaan din
na ito ay maaaring maganap sa heterosexual at
homosexual na relasyon.

Ikaw ay nakararanas ng domestic violence kung

ang iyong kapareha ay:
 tinatawag ka sa ibang pangalang hindi maganda
para sa iyo at sa ibang tao, iniinsulto ka;
 pinipigilan ka sa pagpasok sa trabaho o
paaralan;
 pinipigilan kang makipagkita sa iyong pamilya o
mga kaibigan; sinusubukan kang kontrolin sa
paggastos sa pera, saan ka pupunta at kung ano
ang iyong mga isusuot;
 nagseselos at palagi kang pinagdududahan na
nanloloko;
 nagseselos at palagi kang pinagdududahan na
nanloloko;
 nagagalit kung umiinom ng alak o gumagamit
ng droga;
 pinagbabantaan ka na sasaktan;
 sinisipa, sinasampal, sinasakal o sinasaktan ang
iyong mga anak o mga alagang hayop;
 pinipilit kang makipagtalik kahit labag sa iyong
kalooban at
 sinisisi ka sa kanyang pananakit o sinasabi sa iyo
na nararapat lamang sa iyo ang ginagawa niya
sa iyo.

❖ KARAHASAN SA MGA LGBT COMMUNITY

 pinagbabantaan ka ng karahasan.
 sinasaktan ka na(emosyonal o pisikial)
 humihingi ng tawad, nangangakong magbabago, at
nagbibigay ng suhol.
 Paulit-ulit ang ganiong pangyayari.
 Kadalasang mas dumadalas ang pananakit at
karahasan at mas tumitindi sa paglipas ng
panahon.

Downloaded by Nicole Kirsten (nkirstenpasion@gmail.com)