Professional Documents
Culture Documents
באורחיים
באורחיים
ספר תהלים
ווען רבינו הקדוש איז אריין געקומען
צייט ,מען זאל לערנען אדער זאגן גאנץ פרי אויסזאגן תהלים ,נאכן
תהלים ,און נישט אנברענגען די צייט אפרעכטן די הייליגע טישן שבת
מיט גארנישט אדער מיט שמועסן
(מאמר מרדכי סיפורים אות ל"ו).
ביום השבת קודש ביינאכט ביז זייער שפעט ,און
פר' ראה כגבור חיל איז ער אריינגעקומען
אויסזאגן גאנץ תהלים ,דאס איז
ב.
ג' ימים בתוך ההילולא געווען אזא עבודה ,וואס עס איז
שאלה :וואס איז די גרויסקייט אין קדישא של רביה"ק זי"ע נישט צו באגרייפן ,עס איז ארעם די
די מעלות פון אויסזאגן תהלים שבת
שפראך ,און עס זענען נישט דא די
פארן דאווענען ?. וזכות דוד המלך ע"ה ומזמוריו וזכות רביה"ק
פאסיגע ווערטער ארויס צו ברענגען
נפעול בהאי עת רצון ישועות ורפואות בכלליות
ובפרטיות ברוחניות ובגשמיות ,אמן.
רבינו הקדוש פלעגט שטענדיג די געוואלדיגע עבודה וואס איז
בברכת פועל'טס אלעס גוטס
רעדן איבער די גרויסקייט פון הנהלת הקהלה געווען ממש עד כלות הנפש ,בעינינו
אויסזאגן תהלים שבת פארן ראינו וויאזוי ער האט געריסן פון
דאווענען ,און זיי זענען געדריקט אין זיך שטיקער ,זיך אראפגעבויגן מיט
זיינע הייליגע ספרים עבודת עבודה, תהלים ביז צו די ערד ,ער האט זיך
מיר וועלן אראפ ברענגען עטליכע ו ּב ְׁש ִ י ר ֵי ד ָו ִד ע ַב ְד ֶ ּך ָ נ ְה ַל ֶּל ְך ָ געצופט און געקלאפט ,ער איז ארויף
ענינים ,ואידך פירושא זיל גמור צום ארון קודש ,און אויפן באלעמער,
בחירה פון די מענטשן ,אבער וואס איך תהלים ביום השבת זאגן תהלים ,ווייל אין תהלים איז מרומז
יעדע זאך וואס וועט פאסירן מיט יעדן
מעג דיר יא זאגן ,וואס עס איז די בעסטע בבוקר מענטש ,אויף יעדע פלאץ ,און יעדע
זאך אין יענע וועלט ,און וואס עס איז די צייט ביזן אלף השביעי ועד בכלל ,אלעס
ערגסטע זאך אויף יענע וועלט. שטייט אין תהלים ,און יעדער מענטש
די בעסטע זאך איז ,צו ענדיגן גאנץ קען זוכה זיין משיג צו זיין לויט וויפיל
תהלים שבת אינדערפרי ,און נישט ער איז זיך מקשר מיטן זאגן תהלים
מ ִי י ְמ ַל ֵּל ג ְּב ו ּר ו ֹ ת ה ' י ַׁש ְ מ ִי ע ַ כ ּ ָל ת ְּ ה ִל ָּת ו ֹ
מפסיק זיין אינמיטן ,און דאס ערגסטע (עבו"ע שיחות קודש ח"ב דף שפ"ז).
אנשי שלומינו א מעלה אז ער זאל כאטש עס נישט פון אויף צו שטיין ,אז מען לייגט זיך
אויסזאגן תהלים אין די איינס א זייגער ,קען מען נישט אויפשטיין זיבן א
דריי טעג פון פאר שבת. זייגער צו תהלים ?.
שרייען אויס פאר
עס ווערט געברענגט אז
כ"ק מרן רבינו דער טריסקער מגיד זי"ע
ה.
שאלה :בחורים האבן געפרעגט דעם רבי'ן זי"ע ,אז
שליט"א פלעגט זיך פירן אנצוהייבן
תהלים מיטוואך ,און
ענדיגן שבת ,אמאל האט
זיי פרובירן אויס צו זאגן יעדן שבת גאנץ תהלים,
און כדי צו ענדיגן די גאנצע תהלים דארפן זיי דאס
ער געפרעגט זיין ברידער
זאגן אביסל שנעל ,צי עס איז נישט מער חשוב'ער
הרה"ק רבי איציקל פון צו זאגן שטאט און נישט אויסזאגן גאנץ תהלים.
סקווירא זי"ע ,איך הער אז רבינו הקדוש זי"ע פלעגט זאגן פאר די בחורים,
דו זאגסט אויס יעדן שבת איבער די חשיבות פון ענדיגן גאנץ תהלים שבת
גאנץ תהלים ,איך קען דאס אינדערפרי פארן דאווענען ,אז מען זאל זיך
בשום אופן נישט באווייזן, אנשטערענגען צו ענדיגן גאנץ תהלים ,אפילו אויב
ווייל ווען איך הייב צו זאגן צוליב דעם וועט מען דארפן זאגן אביסל שנעל ,נאר
תהלים "הייבט דאס אן מען זאל פרובירן צו פארשטיין ווי ווייט מעגליך ,און
מיר זענען גרייט ממלא צו זיין צו שניידן" ,און איך קען אז מען געוואוינט זיך צו צו זאגן תהלים יעדן שבת,
רצון קדשו און אים ארויסהעלפן
מיט טראגן דעם שווערן עול נישט ענדיגן גאנץ תהלים וועט מען מיט די צייט פארשטיין די גאנצע תהלים,
אויף איינמאל ,וועגן דעם אפילו מען זאגט דאס אביסל שנעל ,ווייל עס איז
הייב איך שוין אן מיטוואך, א ספעציעלע חשיבות אויס צו זאגן גאנץ תהלים.
און איך זאג גאנץ תהלים
ביז שבת צופרי אן קיין ו.
אום ערב ר"ח ניסן האט רביה"ק באקומען דעם כתב טראץ די טלטולי דאורחיה און
היתר הוראה פון די דערמאנטע רבנים ,וועלכע זי האבן נאכאנאנדע שוועריגקייטן איז
זיך אויסגדעריקט גאר אויסערגעווענליכע מליצות און רביה"ק'ס עבודה אנגעגאנגען ווי
שבחים. געהעריג ,און וואס א טאג ס'איז
שפעטער האט רביה"ק צובאקומען כתבי הוראה פארביי געגאנגען איז רביה"ק
פון נאך 2גדולי בעל הוראה ,כ"ק אדמו"ר הגה"ק מער און מער בארימט געווארן,
אלוהתכנשו להילו
מפאפא זצ"ל ,און הגה"צ רבי אברהם שלמה כ"ץ זצ"ל
אבדק"ק ריסקאווע.
וואס דאס האט געברענגט אז מען
זאל זיך אנהייבן קוויטלען ביי אים; דר או
סעוד<ת
הננו בזה להזמין את כל מתפללי בית מדרשינו,
בי
הי>לולא
נאך פורים תש"ו ,פון דארט איז רביה"ק צוריקגעפארן להחיות עם רב:
קיין סאמבעטעהלי -אונגארן ,צו דער ישיבה וואס כ"ק צווישן די רבי'נס עבודה בימים
ק<דישא
אדמו"ר מפאפא בעל ויחי יוסף האט מייסד געווען, ההם איז געווען אריינצושיינען
ווי רביה"ק האט דארט געלערנט ביז יו"ט שבועות א חיות דקדושה אין די בחורים
פון יענעם יאר ,נאך שבועות איז רביה"ק געגאנגען שארית הפליטה ,ווי רביה"ק
באזוכן זיינע פעטער'ס ,אינאיינעם מיט די שוועסטער האט מרביץ תורה געווען פאר
רעביצין לייפער ע"ה ,קיין נאנאש. זיי ,און זיך אפגעגעבן מיט אלע ביחד עם סיום משניות
שמחת האירוסין בשעטו"מ: זייערע באדערפענישן ברוחניות לע"נ רבינו הקוה"ט
נאנט צו די ימי בין המצרים האט זיך אנגעהויבן ובגשמיות ,און זיך געזארגט פאר מרן משולם פייש ב"ר מרדכי הלוי זי"ע
שפינען פלענער איבער די שידוך שליסן ,ווי דער זיי ווי א טאטע צו א קינד. ביום ב' פרשת שופטים – כ"ז אב הבעעל"ט
פעטער הרה"צ ר' משה יחיאל פעקעטע זצ"ל האט רביה"ק האט צוזאמגענומען א בהיכל בית מדרשינו תפארת משולם ד'טאהש
144ווילסאן סט.
אנגעטראגן פאר רביה"ק די טאכטער פון הרה"ק רבי קבוצה בחורים און געפירט זיי צו מקום שהתפלל בו רביה"ק זי"ע רבות בשנים
יודא'לע וויינגארטן זצ"ל ,הרבנית הצדיקת חוה ע"ה. א ישיבה אין אראד ,און דער רבי בהשתתפות הרה"ג הדומ"ץ שליט"א
סדר המעמד שינוי
איינע פון די תושבי העיר דעברעצין הרה"ח ר' איז אצינד געווען אין נאנאש ,און זמן
אמירת כל ספר תהלים | 5:00תפלת מנחה בשעה | 7:00נטילת ידים לסעודה 7:15
וואלף לאנדא ז"ל האט געברענגט די שידוך לידי מען האט געמוזט אדורכפירן די סיפורים והליכות בקודש ע"י תלמידים וחסידים ובראשם ע"י הרה"ג הדומ"ץ שליט"א
מעשה ,זאגענדיג דאן" :ער וועט זיין א גרויסע רבי" ,א בחורים די גרעניץ כדי אנצוקומען זכותו הגדול והקדוש יגן עלינו
קורצע וויילע שפעטער ,אינמיטן חודש תמוז האט מען קיין אראד וואס איז אין רומעניע, הגבאים
בשטו"מ געבראכן טעלער... אנקומענדיג ביי די גרעניץ
אותם בזה ,שיזכו לקבל ברכתו של הצדיק ,ויוושעו דבר נשגב הוא שבני ישראל זוכים
כולם בזכותו ,אכי"ר. להשתטח על קברי צדיקים ענף א'
עבו"ע שיח"ק ח"ג עמוד קי"ג וזה דבר נשגב מאוד ,שבני ישראל זוכין להשתטח השתטחות על ציון הק'
הסעודה ממשיך שיכולין להתקשר אל אור הצדיק על קברי צדיקים כאלה ,להמשיך משם לבני ישראל
השבוע שחל בו היודל"ק יכולין להוושע ברוחניות
ואף אנן מהכא מתקשרים אל בעל ההילולא ,על ידי ישועות גדולות.
ובגשמיות ,ובפרט הנוסעים להשתטח על ציון הק'.
הסעודה אשר אנו סועדים יחד לכבודו ,כי במקום שבני עבו"ע שיח"ק ח"ג עמוד תע"ב
וזכותו של בעל ההילולא יעמוד לנו ולכל כלל
ישראל מתקבצים יחד ,שורה השכינה באור גדול יותר, r ישראל ,להוושע בכלל ובפרט ,ברוחניות ובגשמיות ,כי
ומתוך כך אנו מקבלים כח גדול להתקשר באורו של
הצדיק.
ענף ב' כבר בתחלת השבוע שחל בו ההילולא ,מסוגל להוושע
עבו"ע שיח"ק ח"ג עמוד רט"ז
סגולת סעודת הילולא בכחו וזכותו .גם כל הנוסעים להשתטח על הציון הק'
ביומא דהילולא ,יזכו לפעול שם כל הישועות ,וכן היה
נוהגין לאכול בסעודת הילולא של הצדיק ממשיך השפעות לאחר פטירתו
נהוג עוד משנים קדמוניות ,שביום כ"א אדר התקבצו
הצדיק 'קיגעל' והטעם ובפרט כשעורכים סעודת הילולא
אלפים מישראל להשתטח על הציון הק' ,וביום זה היה
בפרט בזה שאנו עורכים סעודה לכבוד יום הילולא
ואורו של הצדיק מאיר עלינו ומסייע לנו ,שנזכה הקיבוץ היותר גדול שבכל מדינת פולין.
דיליה ,ודאי נשפע לנו יותר שפע בזכותו.
להשיג בחינה זו ,לזכות לבחינת עולם הבא בעולם עבו"ע שיח"ק ח"ג עמוד ר"ד
עבו"ע שיח"ק ח"ב עמוד פ'
הזה .ולכן נוהגין לאכול בהילולת הצדיק מאכל 'קוגעל',
כאשר מתאספים ביחד בעת היומא כשמשתטחים על ציון הק' ביוד"ל הצדיק
שפירושו 'כעיגול' ,ורומז על בחינת עולם הבא ,שאז
דהילולא ומדברים ומזכירים שמות משפיע ומעורר רחמים וחסדים
ירקדו כולם בעיגול ,כמו שאמרו חז"ל (תענית לא ).עתיד
הקב"ה לעשות מחול לצדיקים והוא יושב ביניהם בגן הצדיקים בוודאי מתקשרים אליהם ביום הילולא דיליה באו אלפי אלפים מישראל
עדן ,ולכן אוכלין מאכל זה בשבת ,כי השבת הוא מעין הטעם מה שאנו מתאספים יחד ,לדבר מגדולתו של להשתטח על קברו ,והרעישו שם בבקשת רחמים
עולם הבא ,כן נוהגין גם בסעודת הילולא לאכול מאכל בעל ההילולא ,רבינו משולם פייש בן רבי מרדכי זי"ע ,כי ותחנונים .וכל התפלות אשר התפללו על קברו ,אשר
זה ,כי בכח אורן של הצדיקים ,אנו זוכים לבחינה זו, על ידי שאנו מזכירים את הצדיק ומספרים את מעשיו, מזה נתעוררה נשמתו הק' למעלה להרעיש עולמות
שתתקיים בנו מה שאמרו חז"ל ,עולמך תראה בחייך, אנו מתקשרים אתו ,ואנו זוכים לקבל מאורו ,ואל זה בעד כלל ישראל
אמן כן יהי רצון. אנו משתוקקים ומתגעגעים ,להתקרב ולהתקשר אל עבו"ע שיח"ק ח"ג עמוד קפ"ט
עבו"ע שיח"ק ח"ג עמוד רי"ז הצדיק הזה ,ולהשיג מאור קדושתו. יש ענין גדול להשתטח על ציון הק' של צדיקים
עבו"ע שיח"ק ח"ג עמוד של"א
r ומטעם זה הנני נמנע מלנסוע למדינת אונגארן,
ענף ג' סעודת הילולא לזכר נשמת
הצדיקים ממשיך ישועות
להשתטח על ציון הקדוש של בעל ההילולא ,אף
שיש ענין גדול בזה ,בפרט כי ידעתי שהצדיק הזה היה
גודל כח צדיק השי"ת יעזור שבזכות מה שהתאספנו עתה יחד, רגיל בחיים חיותו להשתטח על קברי צדיקים הק' ,כי
מקום הצדיק מסוגל לפעול כל מיני ישועות להזכיר את כחו של הצדיק ואת הנהגותיו ,וזכות הסעודה השתטח הרבה על ציון קדשו של הרבי ר' אלימלך ,וכן
ומלבד מה שאביו [רבינו השרף] העיד עליו [על רבינו אשר סעדנו לכבוד בעל ההילולא ,תעמוד לנשמתו, על ציון קדשו של בעל ישמח משה מאיהעל זי"ע ,וכן
הסב"ק] שיהיה פועל ישועות בימיו ,גם כחו של אביו שתהיה לנשמתו עליה ,ותהיה לנו רפואה וישועה ,די נסע בכל שנה לקאלוב ,להשתטח על ציון קדשו של
גופא סייעו לזה ,שהרי דר באותו בית ובית המדרש קראנקע זאלן האבן א רפואה ,און די געזונטע א ישועה. הרה"ק מקאלוב זי"ע ,והיה לו בזה עבודה רבה.
אשר אביו אמר על זה ,שקידש וטיהר כל קיסם שבו, עבו"ע שיח"ק ח"ג עמוד ק"ז ובצדיק אשר עסק בחיים חיותו בענין ההשתטחות,
ער האט יעדעס שפענדל אויסגעארבעט .וכן החדר תכלית סעודת הילולא הוא לקנות אמונת צדיקים יש ענין יותר גדול להשתטח על ציון קדשו.
שישן בו ,היה החדר שבו ישן במטה אחת עם אביו הק', וזהו התכלית במה שאנו מתאספים לסעוד סעודת עבו"ע פתגמ"ק ח"ב עמוד ר"ז
והיה ישן באותה מטה אשר אביו ישן ,ובודאי גם כח זה הילולא יחד ,אשר ב"ה אכלנו ושתינו כיד ה' הטובה מקום מנוחת הצדיק אדמת קודש הוא
עמד לו ,מה שהמקום היה מסוגל לקדושה ולהשראת עלינו ,ועתה עלינו לקנות מכח סעודה זו טובה לנפש, ומשפיע על האדם קדושה וטהרה עד מאוד
השכינה ,כי במקום שיש השראת השכינה ,לא חסר להשריש בלבנו כח אמונת צדיקים ,ובכח אמונה זו,
דבר ,וממילא אפשר לפעול שם כל מיני ישועות. וכן בכל פעם כאשר הלכנו להשתטח על הציון הק',
נזכה לישועה בנפש ,שנזכה לגאול את הנפש מכח
עבו"ע שיח"ק ח"ג עמוד צ"ה הרגשנו שם קדושה גדולה והתעוררות רבה ,כי מקום
היצר ,ומתוך גאולה פרטית של הנפש ,נזכה במהרה
מנוחת הצדיק ,אדמת קודש היא ,ומשפיע על האדם
ביומא דהילולא של הצדיק לגאולה כללית.
קדושה גדולה ואור גדול .וזקיני הק' היה נוהג לחתוך
מתעורר כוחו להאיר עלינו עבו"ע שיח"ק ח"ג עמוד קי"ב
ולקרוע חתיכות עץ מן האוהל שעל הציון הק' ,ליתנם
מנהגינו לספר במוצאי שב"ק עובדות מצדיקים הק', בסעודת הילולא צריך לברך 'א גוט יאר' לסגולה למקשה לילד ולחשוכי בנים ועוד ,וכל מי
אשר הילולא שלהם חל בשבוע הבא ,כי ביום ההילולא כאשר מתפרדים מסעודת הילולא ,יש לברך זה לזה שקיבל חתיכת עץ כזו מזקיני הק' ,נושע בישועה רבה.
מתעורר כח הצדיק להאיר בעולם ,והיא עת מסוגלת 'א גוט יאר' ,כי אורו של הצדיק מאיר עלינו בכל השנה, ודודי הרה"צ רבי חיים שלמה זצ"ל ,אדמו"ר מחוסט ,בנו
לספר את מעשיו. מעתה עד לשנה הבאה ביום הילולא דיליה ,ולכך נקרא של זקיני הק' ,כשנסע לאמעריקע בשנת תרצ"ט ,הביא
עבו"ע שיח"ק ח"ג עמוד מ"ד יום ההילולא 'יארצייט' ,כי אורו מאיר מעתה עד יום אתו חתיכות עצים כאלה שקיבלם מאביו הק' ,והיה
ביוד"ל יכול לפעול בהשפעות וישועות יותר ההילולא של השנה הבאה. נותנם לסגולה לישועה ולרפואה ,והרבה בני ישראל
לכן יעמוד לנו גם עתה זכותו ,שכל הצריכים רפואה עבו"ע שיח"ק ח"ג עמוד שע"ה נוושעו מכח זה .כי כמו שבחייו היה אא"ז הק' מוסר
יתרפאו ברפואה שלימה ,כי אם בחיים חיותו היה בכחו כל אלו שהשתתפו בסעודת הילולא נפשו לפעול ישועות לבני ישראל ,כן גם לאחר פטירתו
לפעול כזאת ,כל שכן שבכחו לפעול כן עתה .וכל שכן יזכו לקבל ברכת הצדיק הוא ממשיך לפעול ישועות על ידי כח הקדושה השורה
ביום ההילולא ,כאשר הנשמה מתעלית למדרגה יותר וכל אלו שהשתתפו עתה בהסעודה ,אף שהשעה במקום מנוחת כבודו.
גבוהה ,וככל שעולה למדרגה יותר גבוהה ,יש בכחה נתאחרה יותר ממה שחשבנו ,והציבור עייפים ,אפייס עבו"ע דב"ק ח"א עמוד קס"ז
עליון ,ובעת ההוא נפסק ממנו תענוגי עולם הבא שהיה בודאי גם הדברי חיים עומד בהילולא
לו עד עתה ,בבחינת ירידה לצורך עליה ,ואז בעת דיליה ומעורר רחמים על בני ישראל, שם ַה ּ ָ ׂ
אשר נחסר ממנו תענוגי עולם הבא ,הוא נזכר ביותר
בתלמידיו ובניו אשר הניח בעולם הזה ,להשפיע עליהם
שנוושע כולנו בישועות רבות ,ויתרומם
קרן ישועתנו ,ויקוים מה שאנו מברכים ְ ּגב ּולֵ ְך ׁ ָש ֹ
לום
שפע רב והשפעות טובות ישועות ורפואות ,על כן ברוך אתה ה' מצמיח קרן ישועה. שטייענדיג פארן יומא דהילולא קדישא פון רבינו הקדוש
עס וועט בעז"ה זיין צוגעשטעלט אויף זיעועכי"א ווען יערליך קומען צו פארן טויזנטער אידן
ביומא דהילולא של צדיק ,העת מיוחד להתקשר יותר עבו"ע שיח"ק ח"ב עמוד ר"ל די "איחוד טאהש טעל .ליניע" ווי אויסצו'פועל'ן ישועות ורפואות ביים ציון הקדוש.
מ'וועט קענען מיטהאלטן דעם שלחן היות היי יאהר איז די גרעניץ פארמאכט פאר נישט
בדרכי הצדיק ,ולהתדבק במעשיו הטובים ובעבודותיו השפיע עשירות בדורו ובוודאי כעת הטהור סעודת הילולא און די דברות קאנאדישע בירגער ,ווילן מיר אויפמערקזאם מאכן
פארן ציבור אז
קודש ,מסיבת לחיים ,עלי' לציון
הק' ,כדי להיות כלי ראוי לקבל ההשפעות אשר הצדיק
משפיע לעולם הזה.
ימשיך כשעומדים בהילולא שלו 718-451-8674 #7
עס איז נישט
וכיון שהשפעה זו של עשירות ווי אויך וועלן פארקומען בקהלותינו
ראטזאם
אויסצושפילן
עבו"ע דב"ק ח"א עמוד צ"א הקדושות סעודות הילולא ומניני תהלים,
אשר הר"ר מאיר'ל השתוקק להשפיע ווי מ'וועט בעז"ה צוזאמען ברוב עם
ביודל"ק העת מסוגל לספר אז בלי שום זכות ,לא הוציא מכח אל מעורר רחמים זיין בעת רצון מריחוק
מקום ומקירוב הלב. דעם סיסטעם ,און
סיפורים ממעשי הצדיקים הפועל ,יהי רצון שברכה זו תצא עתה עס וועט זיין בעז"ה צוגעשטעלט א טעל יא אריינקומען
מנהגינו לספר במוצאי שב"ק עובדות מצדיקים הק', מכח אל הפועל ,ובני ישראל יושפעו איבערצוגעבן הזכרות און קוויטלעך קיין קאנאדא
היום בלי שום זכות מאותו שפע אשר
צו לייגן ביים ציון הקדוש ביודה"ל
1-929-529-0222 מיט פארשידענע
אשר הילולא שלהם חל בשבוע הבא ,כי ביום ההילולא
הרבי רבי מאיר'ל הבטיח להשפיע אז, ויושר יליצו בעדינו תירוצים
מתעורר כח הצדיק להאיר בעולם ,והיא עת מסוגלת ווייל עס קען זיך נאכדעם נישט גוט אפרופן אויף די
לספר את מעשיו. בפרט בעת ההילולא דיליה ,יושפע לנו חיות אש! קאנאדישע איינוואוינער ,וועלכע דארפן אפטמאל גאר
דרינגענד צוקומען צו פארן קיין ניו יארק און צוריק
אהיים וכדו'.
עבו"ע שיח"ק ח"ג עמוד מ"ד בכחו הגדול כל טוב ,ומכל טוב לעולם מיט פארשטענדעניש
ת
המתים עושים טובה לאלו שבאים על קבריהם הרה"ק הרש"ב מליובאביטש זי"ע אמר :דכשיהודי הצדיק עושה טובה ביומדה"ל שלו אם מדברים
לומד תורתו של איזה צדיק ,בא מלאך ממחנה מיכאל ממנו
המתים יש להם הנאה כשאוהבים הולכים על
להיכל הצדיק ,ומבשרהו הבשורה טובה שפלוני בן
קבריהם ,ומבקשים על נשמתם טובה ,ומטיבים לו ביום הילולא של צדיק אם מדברים ממנו ואחד מן
פלוני לומד בספרו ,והצדיק בעל הספר מעורר רחמים
באותו עולם ,וגם כשמבקשים מהם הם מתפללין על המסובין יש לו הרהור תשובה ,מתעלה לעולם יותר
על הלומד ועל בני ביתו ,ובפרט כשלומד ברבים.
החיים. גבוה ,ועושה טובה למעלה שמדברים ממנו.
(אגרת קודש)
(ספר חסידים) (אהלי יעקב)
הצדיק מציע הדברים לפני הקב"ה
הליכות לציון הק' של הצדיק שהיו מכירין אותו סגולה נפלאה ללמוד מספרי בעל ההילולא
בחיים חיותו כאילו מדברים עמו ממש הרה"ק בעל שם שלמה ממונקאטש זי"ע פירש
הכתוב (במדבר ז' ט') "ובבוא משה אל אהל מועד לדבר דבר גדול הוא מאוד אפילו ללומדי תורה בתמידות,
שמעתי בשם הקדוש רבי אורי מסטרעליסק זללה"ה אתו וישמע את הקול מדבר אליו מעל הכפורת אשר ללמוד בכל יום מתהלכות ותורות של אותו גאונים
אשר ד' פעמים בשנה אם הולכים על קבר הצדיק על ארון העדות מבין שני הכרובים וידבר אליו" ,על וצדיקים שבאותו גאונים וצדיקים שבאותו יום יומא
שהיה מכירין בחיים חיותו ,הוא נחשב ממש כאילו דרך זה' :ובבוא משה' -היינו הצדיק' ,אל אוהל מועד' דהילולא שלו ,כי סגולה נפלאה הוא שבאותו יום
היה מדבר עמו ,ואחד מהד' זמנים הוא בהיארצייט של -לאחר פטירתו אל אהל מועד בית לכל חי' ,לדבר אתו' ימליץ הצדיק טוב בעדו ובעד משפחתו.
הצדיק. -לאתקטר לחיי עלמא' ,וישמע את הקול מדבר אליו' - ופוק חזי דרך הקודש של הגה"ק בעל ערוגות
(קדוש ישראל) הוא שומע את האיש הישראלי המציע לפניו בקשתו הבושם זי"ע שהיה מתמיד גדול ,עד שלא יאומן כי
ביודה"ל של הצדיק נעשה יחוד גדול למעלה והצטרכותו' ,מעל הכפורת אשר על ארון העדות' - יסופר ,וממש קיים בנפשו אדם כי ימות באהלה של
מעבודתו שעבד את בוראו בעוה"ז ר"ל אף שמכוסה הצדיק הזה הנקרא עדות שמונח תורה במסירות נפש ממש ,והיה לו שיעור קבוע בכל
בארון ועליו מכסה בארון ועליו מכסה כפורת' ,מבין יום ללמוד חידושי תורה של אותו גאוןו וצדיק שהיה
הטעם שנקרא יומא דהילולא ,כי ביום ההוא שני הכרובים' -אף שנשמתו בגבהי מרומים ,אפי' הכי ביומו הילולא שלו ,והקפיד על זה מאוד מאוד שלא
יתנוצצו ויתעוררו כל התורה והמצוות שעסק בהם שומע הצדיק מתח הארון קול הבקשות שמבקשים לבטל בשום אופן.
הצדיק בחיים חיותו ,ועל ידי זה נעשה יחוד גדול ממנו' ,וידבר אליו' -להקב"ה ,שהצדיק מציע הדברים (מליצי אש -הקדמה)
למעלה שהריק כל טוב. לפני הקב"ה ,ומתפלל בעדם כמו בחיים חיותו.
(אור החכמה) (תפארת בנים)
הצדיק משפיע ביומדה"ל דיליה לאלו שהיו מכירין
אותו בחיים חיותו ,יותר מבחייו
אסיפת התלמידים ביודה"ל לספר בשבחו של ביומדה"ל נשפע כל טוב על כל ישראל
הצדיק ,היא טהרת ישראל יראת ה' טהורה עומדת לעד (תהלים י,ט י') היינו
"הילולא בגמטריא כמנין השם ע"ב ,שהוא בחכמה שיראת הצדיק שנפטר תוכל להופיע ביומא דהילולא
הענין הוא שמתאספים להתלמידים שהיו מכירין שהוא מקור החיים כמ"ש (קהלת ד' ב') החכמה תחיה, דיליה ,ובפרט לאותם שהכירו אותו בעודו בחיים
אותו הצדיק ביודה,ל ומזכירין הטובות שהיו לו ממנו, והילולא הוא בחינת שמחה ,שנשפע שמחה וחסד חיותו ,ויוכלו עוד כהיום להיות להם פעולה יותר
כי אסיפה זו טהרת ישראל כמ,ש חז,ל האספו וטהרו ,כי וחיים על כל ישראל. גדולה מקדושתו ויראתו ממה שהיה להם מבעודו
בעת הזאת ,כאשר מים אין להעביר הטומאה והצדיק (מגן אברהם) מאז בחיים חיותו ,כמאמר חכמז"ל (חולין ז ):גדולים
יסוד עולם שהיה מטהר נשמות ישראל נסע למנוחות, צדיקים במיתתן יותר מבחייהם ,היינו במיתתם יוכלו
עיקר טהרתן של ישראל ,היא אסיפת כל ישראל ,כי
גודל סגולת הדלקת נירות לע"נ הצדיק
להאיר ולהופיע בלבות בני ישראל יראת שמים יותר
באסיפתם יחד ויאש את רעהו מספר בשבחו של הרה"ק ר"ר מענדעלע מ'רימונוב זי"ע אמר :אם מבחייהם ,השי"ת יטע בלבנו אהבתו ויראתו הטהורה.
הצדיק ,ומתבוננים על לבן כי מפי עוונותינו נאסף מנדב אדם נירות עבור איזה נשמה ,הנשמה הולכות
(ישמח ישראל)
הצדיק ,ודאגו שלא לגרום לו צער וחרפה ,ממילא אפילו לשאול תחתית לעשות לו טובה להמנדר הזה,
עושים תשובה. ומוציאו אפילו משאול תחתיו רח"ל. כשלומד תורתו של הצדיק מעורר הצדיק רחמים
(תפארת שמואל) (עטרת מנחם) עליו ועל ב"ב
התורה ועבודה ,והאיך יש בכחינו לטהר ולזכך מדותינו וגדולת ספרו הק' עבודת עבודה שמאיר עינינו לדעת ספרי הרמב"ם
וטבעותינו בטהרה עילאה ,ולעשות נחת רוח ליורצינו את המעשה אשר יעשון בעל עת ובכל זמן ,ומזה אנו מתוך עבו"ע שיח"ק ח"ב דף ק"כ :הלימוד בספרי
ובוראינו יתברך שמו בכל מעשינו בפעולתינו ,ע"פ דרך שואבים חיזוק לכל ימי חיינו ,וזלה"ק של רבינו :אין דעם הרמב"ם מסוגל ליראת שמים ,וכל זה מפני שהרמב"ם
שקיבל בבית מדרשו של רבותינו הק' שרפי מעלה ספר זעהט מען אלעס ווי אזוי א יוד ברויך זיך צו פירן, היה עמוד היראה ,וספריו נתחברו לתכלית זו ,שהאדם
ווי אזוי מ'דארף זיך שטעלן צו א לערנען צו א דאווענען, יזכה ליראת ה'.
נבג"מ.
דאס איז אלס ווערטער פון צדיקים תלמידי בעש"ט הק', ספה"ק תורה אור
ויה"ר שזכות רביה"ק זי"ע יגן עלינו ועל כל ישראל, מ'דארף לערנען אין דעם ,און טוהן אין דעם ,דאס ווייזט כתב רביה"ק זי"ע בספה"ק עבודת עבודה שיח"ק
ובפרט לנו תלמידיו וחסידיו שזכינו להתאבק בעפר דעם וועג ווי אזוי מ'קען זיך צוכאפן צום אייבירשטן ,ווי ח"ב דף קכ"ג :ספר תורה אור על בראשית שמות דברים
רגליו הטהורים ,וכן בוודאי יגן משמי מעל על בנו יקירו אזוי מ'קען זיך אויפבויען אין יודישקייט .עכלה"ק. נפלאים מאוד הם ,ומרוממים את נפש האדם לבוא לידי
ומחמידו עטרת תפארת ראשינו מרן רבינו שליט"א ולמותר מזה אין צריכים ,כי זה ראינו בחוש איך דביקות ה' בניקל ,והעסק בספרים אלו מביא את האדם
שיוכל לנהג את עדת מי מנה בבריות גופא ונהורא לעבוד את ה' בפנימיות הלב באמת.
שבכל העולם כולו בכל תפוצות ישראל נתקבלו הכרכים
מעליא ולהשפיע לנו ממקור מים חיים ,ע"פ דרכי של ספרי דבי רב כ"ק מרן רבינו הקדוש בעל ההילולא •
עבוד"ת עבוד"ה הסלולה לנו ,עד שיוליכינו לקראת "עבודת עבודה" בשתי ידים ,והן כמים קרים על נפש ספה"ק עבודת עבודה
משיח צדקינו בב"א. עייפה ,להאיר עינינו אף בתוך חשכת הגלות בכל עניני ולסיום המאמר נובא את דברי רביה"ק זי"ע במעלת
בתוך הדברים האט ער מיר געזאגט" :זאלסט וויסן לרגל שמחת אירוסיו למז"ט ובשעטו"מ
עמוד.
בורא עולם בקנין ,השלם זה הבנין ,הקל
אז ביים רבי'נס הקפות שמחת תורה קען מען זיך אינטערעסאנט ס'איז המושיע ,יעזור ויושיע ,הבית בהבנתו באבני
גוט דורכווייקן! אבער נישט נאר דעמאלטס ,נאר אנצומערקן אז ראש השנה און יסודות האיתנים ,ע"ד הסלולה לנו מדור דור,
אפילו ווען מען האלט נאר מיט א פשוט'ע וואכנדיגע יום הקדוש איז דער רבי אייביג ויזכה להעמיד דורות ישרים בנים ובני בנים,
דאוונען ,נעמט דאס דורך אינגאנצן!" און ער האט עוסקים בעבודה ובתורה אור ,עדי נזכה
צוגעגאנגען צום עמוד אלס שכ"ק רבינו בקרוב יוליכינו ,לקראת משיח
מיר פארציילט אז ווען דער רבי האט געדאוונט בעל תפילה ביי פסוקי דזמרה. צדקינו ,במהרה בימינו אמן.
אינעם קאפושער בית המדרש אין וויליאמסבורג, עס קען זיין די סיבה דערצו,
האט ער געזעהן א איד פארגיסען טרערן בשעת'ן זיך שלום דוד גוטמאן ,יוסף יהודה קרויס
וויבאלד אין די צייטן ווען
צוקוקן צום רבי'נס עבודה פון א פשוט'ע וואכנדיגע חיים שלמה קרויס
דער רבי האט געוואוינט אין
דאוונען. גבאי הקרן
מאנטריאל ,פלעגט ער נישט
דעם רבי'נס דאוונען יעדן טאג איז דאך געווען מיט דאוונען מוסף פאר'ן עמוד,
אזא געוואלדיגע התלהבות און דביקות .ספעציעל די נאר נעילה ,איז ער דעריבער
שירה וואס ער האט געזאגט מיט א ספיציעלן נוסח צוגעגאנגען צו פסוקי דזמרה,
כ"ק מרן
רבינו בכל אדרבה!
שליט"א
איז איבערגעגעבן לבבו
ונפשו
פרעגט
אייך נאך
פאר אונז טאג
און נאכט מיט
זיין גאנצע הארץ
אויף א פארנעם
שאין כדוגמתו
וואו האלט
ס'איז בכלל
נישט
שליט"א דיין ציל?
שווער מען
דארף נאר
לאמיר טון וואס מיר
טון...
קענען מיטן גאנצן הארץ
זמירות
ר' אברהם לייטנער זצ"ל ,איז שבת בשבתו ומועד ומועדו במסירות יתירה ונאמנה ,כש"ת
ווען ער האט געגעבן שיריים
געקומען דא אין טאהש ,האב פאר דעם איד אים געגעבן א
איך אים אריינבאגלייט צום
יאמרו
קלענער שטיקל .ער האט אלץ
רבי'ן אין זיין חדר פרטי אין געדענקט וואס דער איד האט
אהרן מיכא<ל
מוה"ר
ישיבה .האט דער רבי געזאגט
ותשבחות
אים געזאגט ,און יענער האט
דעמאלטס בתוך הדברים:
"ודבריו חיים וקיימים .וואס גבריא<ל סג"<ל זיך מיט דעם געשפירט זייער
גוט ,אז דער רבי האט אים
זענען די דברים ,די ווערטער,
פונעם אויבערשטן? חיים
וקימים ,אז אידן זאלן זיין
קרויס
לעת יום שמחת לבו
באירוסי בנו המופלג בתויר"ש
טובותבתויר"ש ומדות
המופלג באירוסי בנו
הי"ו
ישמיעו אינזינען און מאכט זיך וויסנדיג
פון זיין מצב.
בפרט איז דער רבי געווען א
געזונט און שטארק!" ני"ואלימלך שמשון
ומדות טובות החתן מומחה ווען עס זענען געווען
למזל טוב ובשעה טובה ומוצלחת
איך האב שפעטער געזען אין ביי אים עטליכע רבנים און
ספר זכות אבות ,אז עס זענען אדמורי"ם און מען דארף דאך
געווען צדיקים ווען זיי האבן טרעפן א וועג ווי אזוי יעדן
געוואלט ענדיגן א שמועס מיט מכבד זיין בכבוד הראוי לו .דער
והברכת אחת לכבוד אביו החשוב המרומם ,מנהל בית התבשיל דישיבתינו
א דבר טוב ,האבן זיי נאכגעזאגט וקהלתינו הקדושה עשרות בשנים כולם שוים לטובה
רבי פלעגט דאס אייביג מיט
דעם טייטש בשם דעם הייליגן שליט"א הרה"ח מוה"ר פנחס ארי' סג"ל
וחתן האי גברא יקירא הבלתי נשכח ,מיקירי תושבי עירינו אהוב ומכובד
לכל מכיריו ,כבוד שמו תפארתו
חכמה מסדר זיין על צד היותר
בית עין .דער אויבערשטער זאל הרה"ח מוה"ר שמואל דוב זילבער ז"ל טוב.
העלפן אז עס זאל טאקע אזוי וזאת הברכה שיזכה מע"כ לרוות רב תענוג ונחת דקדושה מתוך הרחבת הדעת מכל
א ביישפיל אויף דער הנהגה
יוצאי חלציו ,לתפארת המשפחה הנכבדה ,ותהא בנין עדי עד וקשר של קימא ,עושר
זיין ,יעדער זאל זיין געזונט און ואושר בהרחבת הדעת ,על דרך הקודש עבודת עבודה הסלולה לנו מרבינו הקדוש
קען זיין די מעשה :אמאל איז
זי"ע ,ונמשכת ע"י כבוד קדושת מרן רבינו שליט"א ,עדי נזכה במהרה לקבל פני
שטארק ברוחניות ובגשמיות, משיח צדקינו ומלכינו בראשינו בב"א.
א קבוצה אידן פון דער שטאט
דאס יאר זאל זיך ענדיגען גוט- כעתירת וברכת השמחים בשמחתו ומברכים לעומתו
סיגוט געפארן צום הייליגן
און מיר זאל זוכה זיין קומענדיגן אהרן שווארטץ רבי אייזיקל זידיטשובער זי"ע
יאר צו א כתובה וחתימה טובה, בשם הנהלת ביהמ"ד הגדול
אויף שבת .דער קדושת יו"ט
זכותו הגדול יגן עלינו ,אכיה"ר. זי"ע האט געהאט א שטארקע
בעזהשי"ת
נ
ע
ט
ינו הקוה"ט"א דה ע
בנשיאו "י כ"ק מרן רב שלי
ת כ"ק מרן אדמו"ר
בז
ףא
ננו
צל
ה
הילולא
וסיום הש"ס ומשניות
לרגל יומא דהילולא קדישא
ור
ב
עד
תו
וב
ט
ליץ מגן
וימ לנו
הוא מאירת עינינו
וואו
"אבער כ'בעט ענק זייער שטארק" בעט זיך דער
געדענקט! ביז רבי צו די בחורים "מ'זאל פארשטיין אז דער דרך איז
נישט שייך פאר ענק ,און כ'האב שוין נישט קיין כח
קומענדיגע דאס ארויסצוציען פון ענקערע הערצער ,און ענק
דינסטאג מעורר זיין איינמאל און נאכאמאל ,אז מ'זאל זיך נישט
איז יעדע מינוט אפלערנען פון מיר א זאך וואס איז מיר נישט ניחא אז
זייער טייער
מ'זאל זיך אזוי פירן ,און איך האף אויף דעם טאג ווען
האלט
איך וועל קענען ביי מיר אליינס דאס מתקן זיין".
איחור הזמן איז נישט א רבי'שער מנהג
ביי א צווייטע געלעגענהייט ווען דער רבי האט
גערעדט פון דעם ענין ,האט דער רבי געשילדערט
דעם ענין פון איחור הזמן ,ווי א פשוט'ער עצת היצר,
וואס ער זוכט מפתה צו זיין דעם בחור אז דאס איז אן
אייער
ענין פון 'חסידות' ,שטענדיג צו שפעטיגן און אפשטופן
יעדע זאך ,ווי כאילו ס'איז א 'רבי'שער מנהג'.
האט דער רבי געזאגט במתק לשונו ,לערנטס ענק
אפ פונעם סדר עבודה פונעם זיידן זי"ע ,ווער איז נאך
געווען א גרעסערער רבי ווי אים און עוסק געווען אין
רבי'שע ענינים אזוי ווי אים ,גע'פועל'ט ישועות פאר
אידישע קינדער יעדן טאג ,און מיט דעם אלעם איז
ציל?
זיין עבודה געווען מיט א סדר מסודר ,און דאס דארף
מען זען נאכצוטאן .זיך פירן מיט א סדר קבוע ווי ער
האט זיך געפירט ,עוסק זיין בתורה גאנצע נעכט אזוי
ווי ער האט געלערנט ,און איבער'חזר'ן די לימודים
אומצאליגע מאל אזוי ווי ער האט גע'חזר'ט.
נישט אויפבלייבן ביינאכט
דער רבי'נס מיינונג איז געווען אז א בחור דארף גיין
שלאפן אין צייט ,און אויפשטיין פארטאגס לערנען,
און מ'זאל נישט אויפבלייבן שפעט ביינאכט ,אפי' צי
בלייבן לערנען ביז נאך חצות ,וכדומה.
ס'איז כמה פעמים אויסגעקומען וואס בחורים
זענען אריין פרעגן איבער דעם ענין ,איזה דרך ישכון
תורה בקדושה וטהרה ,אפגעטיילט גענצליך פון אליין געבן יעדער יותר
די דרויסענדיגע וועלט ,און די פריאריטעטאן וואס מכפי יכלתו ,און אויך הננו בזה להזמין
רבינו הקדוש זי"ע האט אוועקגעשטעלט אלס א מיט'ן בייארבייטען את כל הקהל להשתתף אצל
יסוד ובסיס פאר א חסידיש'ע בחורים ,ולאורו נסעה נאנטע און באקאנטע
ונלך ,אויף דעם אופן שטרעבט מען ווייטער צו זיך אנצושליסן אינ'ם וסיום משניות סדר קדשים
לרגל יומא דהילולא של איתן אדונינו,
גיין ,און די הנהלת הישיבה איז ווייטער ממשיך מגבית ,צו קענען
מיט דעם איינעם ציהל ,נישט נאכצולאזען קיין ערפילען די חלל אין די
שתתקיים
זוז כל שהו ,פון די הדרכת והוראות וואס רבינו קאסע פון די מוסדות
הקדושים ,וואס דערמיט ביום ז"ך לחודש מנחם אב ב' פרשת שופטים
הק' זצוק"ל האט אהערגעשטעלט ,ווי דער רבי
שליט"א האט שוין שטארק ארויסגעברענגט טוט מען זיכער א נייחא בהיכל בית מדרשינו
בעת סעודת הילולא פונ'ם אור החיים הקדוש לנשמתו של רבינו בגנזי
סדר היום
פארגאנגענעם ט"ו תמוז. מרומים ,ובפרט אז
דערמיט שטעלט מען בשעה 03:5אחה"צ אמירת כל ספר תהלים בציבור
אויף דעם אופן האט מען איבערגערעדט די סדר בשעה 03:5אחה"צ תפלת מנחה
א יסוד און עקזיסטענץ
הלימודים ,אויסשטעלענדיג די לימודים און סדרי תיכף אח"כ נט"י לסעודה
פאר די ישיבה הק' ,וואס
הישיבה אויפן קומענדיגן זמן ,סיי מיט די שיעורים דברי זכרון
איז דאך געווען בבת
בגפ"ת ,און אזוי ווייטער בהלכה ,ולימוד ספרי ע"י הרבנים הגאונים ותלמידיו החשובים שליט"א
עינו און דער גאנצע
חסידות ע"ד עבודת עבודה ,שלא תכבה הגחלת, בשעה 53:0 ברכה”מ
תכלית פון התייסדות
אלעס מיטן איינעם ציהל ס'זאל ארויסקומען
הקרי' ,און אויף דעם נ.ב .אלו שקבלו ע"ע ללמוד משניות לע"נ נא לסיים עד ”יומא דהילולא“
תלמידים הגונים לה' ולתורתו ,און מאכן א נחת הגבאים
האט ער געשטרעבט און
רוח לנשמתו בג"ע,
זיך מוסר נפש געווען
= שלא תכבה הגחלת = כל ימיו ,והמפורסם אין
פרשת בא ך״ז -האר -תש״פ לפ״ק חכ גליון באור החיים
ישיבה וואס ער האט געבויעט בדם לבבו און מסירת צום סוף זמן אין ישיבה ,ווי די כיתה האט זיך מרן רבינו שליט"א נעמט אויף א וועד הממונה,
נפש ,און דערצו אז מ'איז אין א אפגעהיטענע געלאזט פארהערן גאנצעטע סמנים בהל' שבת באויפטראגט צו שטיין על המשמר צוזאמען מיט
אטמאספער אין קרית מלך רב ,ווייט פון כרכים און נאך מקצועות ,א גרויס חלק ישיבה האט זיך הנהלת הישיבה
הקשים ,און מ'האט דא אלעס צוגעשטעלט אויפן פארהערט ביי ראב"ד סקווירא שליט"א ,וואס האט אין די פארגאנגענע טעג לרגל סיום הזמן,
פלאטץ ,אויף איין מקום ,אזוי קען ווייטער שעפען ארויסגעברענגט זיין התפעלות פאר כ"ק מרן רבינו און זיך גרייטענדיג צום נייעם זמן ,האבן די
מבאר תורתו ,ווי כסדר ווייטער איבערגיגעבן דורך שליט"א ביי סעודת ר"ח מנחם אב ,ווי ער האט הנהלת הישיבה קטנה וישיבה גדולה ,געהאט א
די מרביצי תורה ומשפיעים ,און כבוד קדושת זיך באטייליגט נאכן פארהערן דאן די בחורים. געלעגענהייט אריינצוגיין איבערשמיסען מיט
מרן רבינו שליט"א בכל עת מצא ,און בפרט יעדע רבינו שליט"א וויכטיגע פונקטן בעניני הישיבה,
= חבורת עבודת עבודה = ווי רבינו שליט"א האט מאציל געווען מברכותיו
שבת ביי די טישן ,ובעת רעווא דרעווין און מוצאי
הערליכע חבורות ליל שישי אפגעראכטען
שבתות ,ביים ארומרעדן די שיחות קודש. אין צוזאמענהאנג מיט הכנה דרבה צום הילולא אז בזכות רבינו הקוה"ט הבעל הילולא וואס האט
קדישא געשטרעבט כל ימיו ,מעמיד צו זיין תלמידים
= שבת קודש בצל כנפיך = הגונים לה' ולתורתו ,וועט מען בעז"ה מצליח
די סעודת ליל שב"ק מיט משפיעים ומרביצי תורה אין די לעצטערע וואכען בתור הכנה צום סוף זמן, זיין ווייטער ממשיך צו זיין מיט פרישע כחות ,און
איז אחוץ די געווענליכע כסדר'דיגע חבורות יעדע איז זיכער די גרעסטע נחת רוח לנשמתו הטהורה
בבחינת מוסיף והולך ,אויפן קומענדיגען עטליכע וואכן ,אפגעראכטען געווארען ספעציעלע בשמי מעל.
"חבורות ליל שישי" לכבוד די בעפארשטייענדע זמן ווערן יעצט אויסגעארבייט די ענדגילטיגע רבינו שליט"א האט דאן ממנה געווען עטליכע
הילולא קדישא פון מייסד הישיבה ,רבינו הק' בעל פלענער ,אפצורעכטן די שבתים די סעודת ליל אויסגעריפענע עסקנים פון דאהי און פון ניו יארק,
שבת קודש בצוותא חדא אויפן א ספעציעלע אופן, עבודת עבודה זי"ע ,לשנן בתורתו ועבודתו. א "וועד הממונה" וואס זאלן שטיין צי הילף צו
עס האט געפראוועט א חבורה מיט שיעור ג' ווי מ'וועט זינגען די זמירות און עסן צוזאמען מיט די הנהלה ,על כל צעד ושעל ,זיכער צו מאכן אז
דישיבה קטנה ,הרה"צ רבי צבי הירש פיש שליט"א חשובע משפיעים ומרביצי תורה שליט"א ,וואס אלעס איז אהערגעשטעלט אויפן שענסטן פארנעם,
ר"מ ומשפיע בישיבה ,ווי די בחורים האבן זיך דאס איז דאך איינס פון די יסוד היסודות וואס שלא יחסר המזג ,אז די איינגעשטעלטע און דאס
אנגעווארעמט צום שבת קודש ,געזינגען ווארומע א בחור נעמט זיך מיט אויפן גאנצען לעבן ,און זעלביגע די בחורים לומדי התורה זאלען האבן
ניגונים און געהערט פאסיגע דיבורים ,און משנן וועט בעז"ה זיין אויפן בעסטן פארנעם ,מיט א הרחבת הדעת ,צו קענען לערנען אומגעשטערט
געווען בתורתו ועבודתו הקדושה פון מרן רבינו פרייליכע חסידיש'ע אטמאספער ,וואס די בחורים מיט א מסירת נאמנה ,און עס אויסגעשמיסט
וועלן בעז"ה קענען ביי די סעודת זיך עקסטער זי"ע. געווארען בפרטיות וויכטיגע פונקטן ,והעולה
אנשעפן בתוי"ש במדה גדושה. דער חבורה א געפראוועט האט אויך אזוי על כולנה ווי אזוי אזוי אלעס אהערצושטעלן
להתהלך לפני אלוקים באור החיים באוויסטער בעל משפיע בקריתינו הק' ופה מפיק אויפן שענסטן און העכסטן פארנעם ברוחניות
מרגליות ,הרה"ג ובגשמיות ,פאר'ן תכלית און תועלת פון די בחורי
רבי שמעון עזריאל חמ"ד און מרביצי תורה.
לעווי שליט"א ור"מ בתוך דבריו האט רבינו שליט"א ארויסגעברענגט
שיעור ד' במתיבתא אז מבית אבותיו הק' ,אנגעהויבען פון עלטער זיידן
תורת משה סאטמאר רבינו הק' מהרמ"פ ,און דערנאך דער סבא קדישא
מאנטריאל ,ווי ביי רבינו הק' מהר"א ,און אזוי ווייטער ממשיך דרכם
זכותו יגן עלינו אלע חבורות האט
מען ארומגערעדט
מרן רבינו הקוה"ט זי"ע ,האבן כולם כאחד געפירט
זייערע ישיבות אויף זייער אויסערארדענליכען
הננו בזה להודיע לכל הקהל הקודש מתפללי בית מדרשינו פונ'ם בעל הילולא, שטייגער מיט מסירות נפש [ווי צווישן די באקאנטע
שבשבת קודש גרויסקייט און די זאכן אז ביים סבא קדישא ,האט ער איינגעטיילט
לקראת יומא דהילולא של רבינו הקדוש פון משנן זיין כסדר אין זיין ישיבה משמורות תלמידים ,אז דער קול
בתרותו ועבודתו פון תורה זאל זיך נישט אופהערן בבית מדרשו יום
הרה"ק מרן משולם פייש ב"ר מרדכי הלוי וצירל זצוק"ל
רבינו הבעל הילולא, וליל ,א חלק זאלן לערנען ביז חצות הלילה ,און
ובפרט דאס לערנען פון חצות און ווייטער איז ער שוין געקומען מיט
יתקיים בעז"ה תהלים בצפרא דשבתא בשעה 7:30 בפנים ספריו הק'
כמנהג הקודש לבית טאהש
די צווייטע האלב] ,ארויסברענגענדיג אז תורה מיט
עבודת עבודה. אזא מסירות נפש האט א נצחיות און ווערט נמשך
קידושא רבה בצפרא דשבתא תיכף אחר התפלה עקסטער האבען בעז"ה ,און כשו"כ ביי אונז דא ,אז דאס איז געווען
סעודת שלישת מורחבת די בעלי משפיעים משאת נפשו און דער גאנצער ציהל ביים בויען דאס
ארויסגעברענגט שטעטל ,ווי רבינו הק' האט זיך אלס אויסגעדריקט,
וואסערע זכי'ה די איז עס א נצחיות לעולמי עד.
ויה"ר שזכות רבינו הקדוש בעל הילולא יגן עלינו ועל כל ישראל בחורים האבן מיטן
להוושע בדבר ישועה ורחמים אמן פאראייביגן משאת = מהנעשה והנשמע =
נפשו ,ווייטער ממשיך די בחורים שטעלן זיך אויף גרויס פארהער
הגבאים
זיין אין די ישיבה הק' גלייכצייטיג איז ווערט צו באריכטען די
אריינגייענדיג דא אין הערליכע פארהערס וואס זענען אפגעהאלטן
ישיבה גדולה ,די געווארען אין די איצטיגע טעג ,גרייטענדיג זיך
פרשת בא ך״ז -האר -תש״פ לפ״ק טכ גליון באור החיים
מיט א טעלער מיט קוגל 'טועמי' ,און איז מכבד זיידי פירט טיש ממש ווי מיין רבי ר' אשר"(...א )
צו עסן טועמי'... עס איז געווען א חידוש צו זעהן זיין עבודת ה'
מיין טייערע אייניקל נ"י איך וועל יעצט מסיים זיין במסירות נפש ,דאס איז געווען סיי ביים טיש ,און סיי
מיינע שורות ,מיט פיל קורות רוח והנאה אז דו ווילסט ביים דאווענען .ביי 'כתר' איז ער געשפרונגען אין די
קענען לערנען ענינים פון צדיקים וקדושים וואס אין הייך ,ממש ער איז איז געווען אין די לופטן פון פייער מכתבים למערכת מאנשי שלומינו
זייער זכות קענען מיר זיך דערהאלטן ,איך האף אי"ה און ברען אין זיין עבודת ה'. שאל אביך ויגדך ...זקניך ויאמרו לך...
ממשיך צו זיין אין די קומענדיגע געלעגענהייט. דער גאנצער טיש איז געווען מיט א געוואלדיגע כבוד המערכת שיחי'
ווי עס שרייבט באהבה דיין זיידע עבודה ,אזוי ווי מיר זענען געוואוינט דאס צו זעהן אין
וואס בעט פאר דיין הצלחה.
זייענדיג אין קעמפ -מחנה רב טוב דסאטמאר
די שפעטערע יארן ,ווען מיר זענען געפארן עטליכע מאנטיסעלוי ניו יארק -מיט תלמידים ,האלוקים אינה
* מאל אויף שבתים אין קרית טאהש. לידי אז עס איז אנגעקומען צו מיינע הענט א בריוו
לכבוד מיין טייערע געשוויסטער קינד ...נ"י עס איז געווען עקסטער אינטערעסאנט צו זעהן ווי וואס א חשובע זיידע שליט"א שרייבט זכרונות פאר
דער דעמאלטסדיגער הויז בחור הרה"ח ר' אהרן קרויס אן אייניקל נ"י ,וואס ער האט געהאט מיטן רבי'ן זי"ע.
במצות כיבוד אב וועל איך נאר צושרייבן
הי"ו -כהיום מזקני החסידים -האט אריינגעברענגט ע"כ לקראת די יומא דהילולא כ"ז אב וועלן מיר דאס
צו זיידי'ס בריוו -וואס איך געדענק.
די בשמים צום שמעקן פאר קידוש ,דאס איז געווען א מעתיק זיין ,מיט רשות כמובן ,ויה"ר אז עס זאל זיין
איך האב נישט געהאט די זכיה צו זעהן דעם צדיק
גאנצע עבודה ,דער משב"ק האט געהאלטן די בשמים לתועלת.
יסוד עולם זייער אפט ,מיר זענען געווען אויף א שבת
אין די הענט און ער האט דאס געריבן ,בשעת ווען דער וזה תוכן המכתב:
אין טאהש חודש אלול תש"ס ,איך בין דאן אלס געווען
טאהש'ער רבי שמעקט דאס אין זיין האנט. ב' מטות מסעי כ"א תמוז תש"פ לפ"ק
9יאר.
אויפן לענגערן וועג אהיים האט זיידי דערציילט
איין קליינע זכרון וואס איך געדענק איז געווען אז לכבוד מיין טייערע באליבטע אייניקל כמר ......נ"י
אז דער טיש האט אים זייער איבערגענומען ,ווייל עס
ערב שבת שפעט נאכמיטאג זענען מיר געווען ביים איך האב באקומען דיין בריוו וואס דו האסט מיר
ליגט אים זייער אין זכרון אז זיין רבי האט געפירט טיש
דאווענען פונעם טאהש'ן רבי'ן אין זיין ביהמ"ד'ל אין געשריבן פון קעמפ ,און איך האב זייער הנאה געהאט
ממש אויף דעם וועג ,און ער האט אויך געדאווענט
חדרו הפרטי בבנין בית המדרש ,און מיר האבן געזעהן אז דו לערנסט ב"ה זייער פלייסיג ,השי"ת זאל העלפן
מיט די זעלבע תנועות.
זיין געוואלדיגע עבודה ביים זאגן יעדעס ווארט פונעם ווייטער אז דו זאלסט אויסוואקסן א אמת'דיגע ערליכע
סידור ובפרט ווען ער האט ארויסגעזאגט דעם 'שם' זיידי ע"ה האט דעמאלטס דערציילט אז עס איז איד ,און מאכן א נחת רוח פאר הייליגן באשעפער.
מיט א אימה ויראה ,האבן מיר שוין געוויסט אז אים אויסגעקומען אמאל צו פארן מיטן טאהשער דו בעטסט מיר אינעם בריוו אז איך זאל דיר שרייבן
עס איז דא וואס צו זעהן ביים דאווענען ,זענען מיר רבי'ן אויף די באן -לכאורה איז דאס געווען געווען מיינע זכרונות פון צדיקים וואס איך האב זוכה געווען
אריבער אין ביהמ"ד א לענגערע צייט פארן דאווענען נאך אינדערהיים פאר די קריג -און ער האט שוין צו זעהן אין מיינע אינגע יארן - ,לאור אן התעוררות
פרייטאג צונאכטס צו האבן א גוטע פלאץ ביים געיט דעמאלטס אויך געדאווענט מיטן זעלבן קאך ,און מיט וואס מען האט געמאכט אין קעמפ ,איבער די
ארום ביים מקום ווי דער רבי וועט דאווענען ,און אזוי די זעלבע תנועות ,געטאנצן און געשפרונגען ,כאטש גרויסקייט פון סיפורי צדיקים -איך וועל דיר זאגן דעם
האבן מיר געהיטן דעם פלאץ ,למעשה ווען דער רבי עס איז דארט געווען פול מיט גוים און פרעמדע אמת עס איז מיר נישט קיין גרינגע זאך זיך מצמצם
איז אריינגעקומען אין ביהמ"ד זענען אלע מקומות מענטשן האט דאס נישט געהאט אויף איהם קיין שום זיין צו שרייבן זכרונות ,אבער דאך איז דאך דא א חיוב
בטל געווארן אין די בחורים תלמידי הישיבה האבן השפעה אין זיין עבודת ה'. פון שאל אביך ויגדך זקניך ויאמרו לך ,ע"כ וועל איך
איבערגענומען די פלעצער ...כמובן בין איך געווען אזוי אויך קען איך דיר דערציילן פון שפעטער ווען פראבירן אנצוהייבן.
מורא'דיג פארלוירן ,פלוצלינג הער איך ווי א בחור מיר זענען געפארן מיט מיין שווער דיין חשובע עלטער אזוי ווי מען שטייט יעצט בערך א חודש פאר די
זאגט מיין נאמען ,ווער איז דאס? א באקאנטע פנים ,א זיידע הרה"ח ר' ........ז"ל יארצייט פון דעם היילגען טאהש'ער רבי זצ"ל קלער
בחור וואס האבן אפאר יאר פריער געלערנט ביים מיין דאס איז געווען בשנת תש"נ ,אוי ,זענען דאס איך אנצוהייבן שרייבן פון אים ,כאטש וואס עס איז
טאט'ן שליט"א און ער האט מיר מקרב געווען אויף זכרונות ,אינמיטן א פראסטיגן ווינטער ,הויכע בערג מיר נישט אויסגעקומען צו זיין אסאך מאל ביי אים,
א גוטע פלאץ ,און איך האב געקענט מיטהאלטן די שניי ,אייז קאלט ,אבער א הייסע ווארעמקייט ,פון א דאך די איינצעלנע מאל וואס איך בין געווען האט
עבודת הקודש פון דער נאנט ,איך האב א געוואלדיגע לעבעדיגן פלאם פייערדיגן טאהשער רבי'ן... געלאזט א געוואלדיגע רושם אויף אסאך יארן.
הכרת הטוב צו דעם בחור וואס האט געשפירט אן ווען זיידי ע"ה האט זייענדיג איבער די 85צום די ערשטע מאל וואס איך האב אים געזעהן איז
הכרת הטוב צו זיין געוועזענע מגי"ש און מיר מקרב ערשטן מאל זוכה געווען צו א חתונה פון א אייניקל... געווען בשנת תשל"א לפ"ק ווען דער טאהשער רבי
געווען בזכות אבות. און די חתונה איז געווען אין 'טאהש' ,זיידי ע"ה איז זצ"ל איז געקומען קיין ארץ ישראל ,און דעמאלטס
ביי די הויעכע שמונה עשרה איז דער רבי אליין געווען שוואך ,אבער ער איז געפארן קיין טאהש צו די האב איך געהאט די ערשטע געלעגענהייט מיטהאלטן
ארומגעגאנגען אין ביהמ"ד זיכער צו מאכן אז מען חתונה ,ליל שישי. זיין דרך אין עבודת ה'.
רעדט נישט ח"ו ,דאס וואס מען זעהט אפילו נאר איין איך געדענק ווי היינט( ,זכרונות ...די תהילים פרייטאג דער טאהשער רבי האט געפירט טיש אין 'אולם
מאל אז דער רבי אליין איז ארומגעגאנגען שטיל מאכן פארטאגס ...די עבודה פון זיך איינבייגן ..כמעט זיצנדיג וואגשאל' און מיין טאטע -עלטער זיידי ע"ה האט
ביים דאווענען דאס אליין איז שוין א סגולה אז מען אויף דער ערד ...אה ,מ'קען דאס נישט מסביר זיין) ערב מיך מיטגענומען ווען ער איז געגאנגען מיטהאלטן
זאל נזהר זיין אין דעם גרויסן ענין. שבת נאכמיטאג פארן זמן ,מיר האבן געדאווענט דעם טיש ,פונעם טאהשער רבי'ן ,און אויך זענען מיר
די נטילת ידים צו די סעודה איז געווען א גרויסע מיטן טאהשער רבי'נס מנין ,אין א קליין צימער'ל ,אה, געגאנגען צום דאווענען שבת אינדערפרי.
עבודה ,זיידי שליט"א האט אונז געזאגט ווען אונז לעולם לא אשכח... ליל שבת קודש זייענדיג ביים טיש האבן זיך פון
זעמיר אנגעקומען צוריק אהיים קיין ברוקלין און אונז אבער נאכן דאווענען ,זיידי איז געזעסן אזוי מיט פון מיינע טאטן'ס אויגן געגאסן טרערן .האב איך אים
זענען אראפ פונעם באס 'אויב מען וועט זיך לערנען די תפילין ,פלוצלונג טאהשער רבי אליין קומט אריין געפרעגט "וואס גייט פאר?" האט ער מיר געזאגט "ער
א דער באר מנחם פון קאלוב האט ל"ע נישט געהאט קיין קינדער ,דעריבער האט ער אויפגעצויגן ביי זיך זיין פלימעניצע "שרה" די טאכטער פון הגה"ק רבי מרדכי מדעמעטשער
זצ"ל מזיוו"ר ,און ער האט איר געהאלטן ווי אן אייגן קינד ,כשהגיע לפרקה האט זי חתונה געהאט מיט איר פעטער הרה"צ ר' אשר לאווי זצ"ל ,דער יונגסטער זון פונעם ערשטן
טאהש'ער רבי'ן הרה"ק השרף רבי משולם פייש זצ"ל ,און ר' אשר איז געזעצן אויף קעסט ביים באר מנחם זצ"ל וועלכער איז געווען א איידעם ביים ערשטן טאהשער רבי'ן ,נאך די
פטירה פונעם באר מנחם האט רבי אשר לאווי זצ"ל ווייטער ממשיך געווען מיט די הנהגת הישיבה והקהלה אין קאלוב.
און מיין טאטע האט דערציילט אז דער קאלוב'ער רב בעל באר מנחם זי"ע איז נפטר געווארן ח' מנחם אב ערב שב"ק פאר תשעה באב שחל בשב"ק .און איינמאל אין די ימי בין
המצרים (אדער אין איינע פון די שבתים נאך די פטירה) האט זיין רבי ר' אשר זצ"ל געפירט טיש פאר די בחורים און געזונגען "מה ידידות" .פלוצלינג איז די אלטע רביצן אריינגעלאפן
שאקלנ'דיג מיט א טאש-טיכל מען זאל שוין אויפהערן צו זינגען דעם ניגון - .דאן האט מען זיך דערמאנט אז דער באר מנחם פלעגט בימי בין המצרים זינגען א אנדערע ניגון אויף
'מה ידידות'.
ב אגב וועל איך דא מעתיק זיין וואס איז געווען געדריקט אין
גליון זקניך ויאמרו לך( ,סאטמאר ,שנת תש"פ לפ"ק) אז הרה"ק
מסאטמאר זי"ע האט אמאל גע'פסק'נט אן הוראה למעשה על פי
דעם מאור עינים .וזה לשונם:
דער סטראפקובער רב כ"ק הרה"ק רבי מנחם מענדל
האלבערשטאם זלה"ה (היארצייט ו' אייר) איז נפטר געווארן
בס"ד עש"ק פר' ראה תש"פ לפ"ק
שב"ק פר' אח"ק תשי"ד לפ"ק ,און די לוי' איז געווען מוצש"ק
ובראשי חדשיכם -זכות אבות יגן עלינו אין וויליאמסבורג .עס איז געווארן א גאנצע שאלה צי מ'זאל אים
ברענגען לקבורה אין אמעריקע ,אדער מ'זאל אים פירן קיין ארץ
הננו בזה להודיע לכל אנשי שלומינו החשובים שיחיו אשר ישראל.
כ"ק מרן אדמו"ר שליט"א די שאלה איז געווען צווישן זיין רביצין ע"ה (וועלכע האט
שפעטער חתונה געהאט צום צעהלימ'ער רב ז"ל) וועלכע האט
יערוך בעזהשי"ת געוואלט אז מ'זאל איהם לייגן דאהי כדי זי זאל קענען צוקומען
מתפלל זיין און תהלים זאגן על קברו ,קעגן דעם פלומעניק הגה"צ
שלחן הטהור רבי יחזקאל שרגא ליפשיץ ז"ל אדמו"ר מסטראפקוב ירושלים,
וועלכער האט געקויפט א חלקה אויפן הר המנוחות אין ירושלים,
סעודת ראש חודש אלול און ער האט געוואלט אז מ'זאל איהם פירן קיין ארץ ישראל.
זענען געזעסן דריי חשוב'ע רבנים פון וויליאמסבורג ,הגה"צ
והילולא קדישא רבי יונתן שטייף ז"ל אב"ד וויען ,הגה"צ רבי משה ניישלאס ז"ל
אב"ד סערדעהעלי ,און הגה"צ אב"ד יאקא ז"ל ,און דן געווען
של אבי כ״ק מרן רבינו הקדוש זי״ע
איבער דעם ענין ,און מ'האט מחליט געווען צו פרעגן דעת קדשו
הרה״ק מרן מרדכי בן רבינו הסב״ק מרן אלימלך זיעועכי"א פון כ"ק רביה"ק זלה"ה ,וועלכער איז געווען זייער נאנט מיטן
גרויסן נפטר ז"ל .ווען דער רבי האט געהערט די טענה פון די
אבדק״ק דעמעטשער רביצין ,האט ער געפרעגט "אויב זאגט מען תהלים דאהי קען עס
נישט אנקומען קיין ארץ ישראל?! מ'מוז דאך נישט שטיין ממש
ביום חמישי פר' שופטים א' דר״ח אלול ביים קבר".
בשעה 6:45אחה"צ האט זיך דער יאקער רב אנגערופן "דער מאור עינים זאגט אז
מיטן זיך מקשר זיין אין די תורה פון א צדיק איז כאילו מ'שטייט
בהיכל בית המדרש הגדול אויף זיין קבר" .ווען דער רבי האט דאס געהערט האט ער געבעטן
אז ער וויל דאס זעהן אינעווייניג ,און ער האט געבעטן דעם
משב"ק רבי יוסף אשכנזי ע"ה אז ער זאל איהם געבן דעם ספה"ק
ויה"ר שזכות מרן בעל ההילולא יגן עלינו ועל כל ישראל להוושע בדבר ישועה ורחמים ורחמים ובפרט
שאנו נקראים על שמו בוודאי יגן ויעמוד בעדינו זכותו הקדוש ונזכה להתחמם לאורם הבהיר של
מאור עינים,
רבותיה"ק שרפי מעלה זיעועכי"א עדי נזכה לקבל פני משיח צדקינו בבריות גופא ובא לציון גואל דער יאקער רב האט געברענגט דעם מאור עינים ,און געוויזן
ומלכנו כ"ק מרן אדמו"ר שליט"א בראשינו בב"א. אינעווייניג (ישמח לב ,שבת) דער רבי האט דאס דורכגעלערנט
און געזאגט "מיר האבן א מקור אז מ'קען זיך משטתח זיין אויף א
קבר אויך פונדערווייטנס"...
בברכת פועלט אלעס גוטס דער רבי איז דעמאלטס ארויסגעפארן צום עירפארט באגלייטן
הנהלת הקהלה דעם ארון פונעם סטראפקובער רב וואס מ'האט ארויפגעפירט
קיין ארץ ישראל.
יום ב'
ידידים רוממך בשירה קדמוך ז"ך אב
עצי השדה ימחאו כף ,שאו זמרה ותנו תוף ,עלי עשור ועלי נבל לשירה
וזמרה ,בלב מלא שמחה ,מעומק הלב פנימה ,בשפה ברורה ובנעימה,
עלי׳ תפילת
ברכת מזלא טבא וגדיא יאה נריע ,וכל ברכאן דלעילא ותתא נביע ,אל
לציון הקדוש שחרית
ברוב עם מנין של כ״ק מרן אדמו״ר שליט״א
מעלת כבוד הבחור החשוב העוסק בתורה בתדירה ,שמו הטוב הולך אמירת כל ספר תהלים ביחד כל קהלא קדישא הדין
אברכי הכוללים ,בחורי הישיבות
למרחקים ,מוכתר בעל מעלה ומידה נכונה ובנימוסין ,לו יאה קילוסין, בשעה 9:45 בהיכל ביהמ"ד הגדול
ראשית חכמה יראת ה' הוא אוצרו ,ה"ה בבוקר ברכות 8:00
החתן יעקב דוב כהן נירו יאיר ויזרח הודו 8:15
לרגל שמחת אירוסיו למזל טוב ובשעה טובה ומוצלחת
יהא רעווא מן קדם אבוהון דבשמיא וארעא ,שהזיווג יעלה יפה יפה,
והבית בהבנותו תזכה לראותו על אדני התורה והמסורה ,ע"ד הסלולא
לנו מרביה"ק זי"ע ,מתוך אושר ועושר ושמחות לרוב ,ושובע שמחות
וסייעתא דשמיא בכל הענינים ,ואך טוב וחסד ירדפוך כל ימי חייך,
עדי נזכה לקבל פני משיח צדקינו במהרה בימינו אמן.
המברך בלב מלא שמחה תפילת קבלת
חבריך הב' דוד ברנש"ז הערשקאוויטש מנחה קהל
בשעה 5:30 משעה 4:00עד
שעה 7:00אחצ"ה
בביהמ"ד הפרטי למעלה בביהמ"ד הפרטי למעלה
בבנין ביהמ"ד הגדול #2 בבנין ביהמ"ד הגדול #2
והבה״ח שמעון גוטמאן ני״ו 11 Van Buren Dr. #305 איחוד תלמידי וחסידי טאהש
זכות מרן רביה״ק זי״ע יגן עליהם להתברך בכל מילי דמיטב Monroe N.Y. 10950 להערות והארות וכן לנדב גליון לשבוע נא לקרוא להמערכת