,•·, .

. ,, ... ,·,:

:-i
• J.·

C:
Q).
0
-0
Q)
Q)

E
C:

"'
-"'
C:
Q) Communiij
Q)

Q)
-0
Crowdsourcing co-creatie
m

Q
w
::c
•• ·-:. 'lil
. ,":·<r
2 3 !>"'_.
w ;~:\
CL
0 ~- -·

,~1

Expert _•·::\\•!-.. ·;:\:' ·,

'. Co
~·
. , ..
co-creatie ~-,-~~
• , ,':,_[~· jf . •
 :
Twee assen definieren de vier vormen van co-creatie
iedereen meedoen of
Wie wordt uitgenodigd om bij te dragen7 (Kan
1
worden de deelnemers geselecteerd7)
emer of alle mensen
Wie is eigenaar van het resultaat7 (De initiatiefn
2
die hebben bijgedragen7)

geeft ons een mooie 2x2-matr!~·

Het bijeenbrengen van bijdrage en eigenaarschap
n wereldwijd. Wat volgt z11n
het 'wapen bij uitstek' voor consultants en professore
specifieke voor- en nadelen,
vier vormen van co-creatie. Elke vorm heeft zijn eigen
dus kies verstandig.
reen' uitnodigt om mee te
Crowdsourcing. Waarbij een initiatiefnemer 'iede
Het kan een open oproep zijn
denken over de uitdaging waar hij of zij voor staat.
... De initiatiefnemer is 'eige-
voor concepten, ontwerpen, ideeen, oplossingen
naar' van het resultaat.

(groepen mensen met een

Community co-creatie. Waarbij community's
een gedeeld doe!. ledereen
gedeelde interesse, identiteit of profijt) bijdragen aa(l
eert van het resultaat.
binnen de community's (kan echt iedereen zijn) profit

Coalities. Waarbij groepen bestaande uit gese

lecteerde individuen/organisa-
te realiseren dat geen van
ties hun krachten bundelen om een gedeeld doel
n zijn eigendom van/worden
hen afzonderlijk zou kunnen bereiken. Uitkomste
gedeeld door alle mensen die bijdragen.

uldig worden geselecteerd

Expert Co-creatie. Waarbij specifieke experts zorgv
van een initiatiefnemer op
om perspectieven samen te brengen en de uitdaging
het algemeen diepgaander
te lossen. lnteracties tussen deelnemers zijn over
n zijn uitsluitend 'eigendom'
dan in Crowdsourcing-casussen en de uitkomste
van de initiatiefnemer.
 Crowdsourcing
fe houdt in dat een initiatiefnemer 'de wijsheid van de
Deze vorm van co-crea ~en te komen op een zeer specifieke vraag of uitda;as_s~·
zoekt om m~t antwood~ erweetvan heeft meedoen. Het is net als de oude ldrng'.. rn
• cipe kan 1edereen 1e eeen
pnn . . t' s in de lobby hadden staan, behalve dat er doorgaans •
bus die veel organisa ,e . een
.. en tii'dgebonden proces aan vastz1t.
spec1f1eke vraag en e

. . f ntastisch wanneer je ook profiteert van de PR en betrokkenhe·,d

Crowdsourcing 1s a .. .
. . , brede participatie. Daarom z1Jn er veel voorbeelden van vr"
dre voortkomt urt zo n . .. . 11
. t epassingen van Crowdsourc1ng: brJvoorbeeld om rnput te krijgen
oppervIakkrge o . d' • ·
d n·,euwe babyzeehond in een 1erentuin, een nreuwe smaak
over de naam voor e
frisdrank of een nieuwe snackvarieteit.

Er zijn echter toepassingen van crowdsourcing die veel dieper g~an. Veel fund~men-
tele innovaties komen voort uit zichzelf openstellen en academ1sche, professronele
I kencommuniht's betrekken door ze bij elkaar te brengen. Laten we voor deze
en e ,, d.. d
vorm eens kijken naar twee industriele voorbeelden waar be nJven oor de massa
werden 'gered' of een turbo boost hebben gekregen.

Hoe raak je een goudader op 10.000 mijl afstand: De Gold Corp-zaak

Stel je de bestuurskamer eens voor van een Canadees goudwinningsbedrijf, dat zich
geconfronteerd zag met een reeks tegenslagen. Na meerdere jaren op rij substan-
tieel onder de industriestandaard te hebben gepresteerd, raakte het geld op. Erger
nog: het moreel lag op een dieptepunt en de apparatuur had dringend onderhoud
nodig. Het vinden van nieuw goud in de wildernis werd een steeds wanhopiger,
kostenverslindend en tijdrovend proces. lijdens een bezoek aan een alumniseminar
op UC Berkeley ontmoette Goldcorp-directeur Rob McEwen een groep program-
meurs uit Linux, die - als aanhangers van Bill Joy's mantra, "Het maakt niet uit wie
je bent, het merendeel van de slimste mensen werkt altijd ergens anders " - pleitten
voor de adoptie van open-source probleemoplossing. Gedreven door het dreigende
faillissement van Gold Corps 'Red Lake' mijnbouwconcessie, zette McEwen een
gedurfde stap. Alie geologische gegevens en het onderzoek van de mijn werden
online gedeeld en een beloning van een half miljoen dollar werd uitgeloofd aan
degene die een 'goudader zou raken'. Vijfenveertig jaar aan eigen onderzoek, het
levenswerk van het veertienkoppige Gold Corp-geologenteam, lag voor iedereen
open en bloot op ta~~I. Je kunt je voorstel_l_en hoe visionair - en wanhopig _ het
~anagem:nt m~et z11n ge~eest: het openhJk beschikbaar stellen van je gegevens
mde door . .gehe,me vondst gedreven, machowereld van de miJ.nbouw, was ron u1
d ·t
revoI.ut1ona1r. De resultaten waren echter onthutsend• 1400 mult.,d.,sc1p · teams
· 1·inarre
va~u,t hele werel~ namen dee! aan de wedstrijd, wat uiteindelijk leidde tot 110
ge1dent1f1ceerde locat,es, waarvan er tachtig een goudader raakten. Het bedrijf dat
op. sterven na dood was. met.
een waarde van 'slechts' honderd milJ'oen ·1s nu het op
dne na grootste goudw,nnrngsbedrijf ter wereld, met een waarde van negen miljard

24
-
dollar. lnteressant genoeg was het winnende team een groep professionals uit ~e
tralische mijnbouwindustrie, ruim 15.000 kilometer verderop. Denk eens aan Je
Aus ..
. n bedriJ'f• stel je voor hoe het zou zIJn als een concurrent aan de andere kant van
eIge • . .
de wereId jouw waarde zou vernegent1gvoud1gen ...

Community co-creatie
De puurste (dichtst bij de essentie van samenwerking gericht op vooruitgang) vorm
van co-creatie is waarschijnlijk wel wat we 'Open Source' noemen, of community
ebaseerde co-creatie. ledereen mag waarde toevoegen aan en gebruiken wat geza-
~enlijk wordt gecreeerd. In de meeste gevallen dragen mensen bij omdat ze zich
betrokken voelen - omdat ze deel uitmaken van een community, een gemeenschap
(d.w.z. ze zijn verbonden door een gemeenschappelijk belang, identiteit of profijt).
Samenwerkingen als deze hebben altijd bestaan binnen academische community's,
maar werden later geherdefinieerd door de community van softwareontwikkelaars,
vanaf de late jaren '80. De ervaring leerde dat software beter en sneller werd ontwik-
keld als code openbaar werd gemaakt in plaats van geheim gehouden (wat tot dan
toe de norm was). Vandaag de dag hebben het internet en samenwerkingssoftware
het mensen extreem gemakkelijk gemaakt om in verschillende tijdzones samen te
werken, soms zelfs zonder elkaar ooit persoonlijk te hebben ontmoet.

Hoe Wikipedia de toegang tot kennis democratiseerde - en ondertussen ons

leven veranderde
In de afgelopen drie of vier decennia is het leven in een steeds hoger tempo ver-
anderd. Een aantal producten heeft het dagelijks leven overgenomen (het meest
voor de hand liggende voorbeeld is waarschijnlijk wel de smartphone), terwijl anders
verouderd zijn (zeals Sony's eens revolutionaire Walkman). Er is waarschijnlijk geen
enkel ander meer iconisch voorbeeld te bedenken van een uitstervend product dan
dat van de encyclopedie - sowieso vanwege het gapende gat dat ze wereldwijd in
boekenkasten hebben achtergelaten. De encyclopedia: een indrukwekkende, zes-
entwintigdelige, vaak leergebonden bron van kennis. Een onvoorstelbare prestatie
in schrijf-, redigeer-, illustratie-, druk- en distributiekunst. Een enorrne investering
voor een middenklassengezin en vele malen vervloekt door verhuizers. Hun
gang werd aangekondigd in 2001, toen Jimmy Sales en l.arM
Wiki en Encyclopedia combineerden en daarrnee het inm
gerefereerde werk in de historie van de geschiedenis
behoeft Wikipedia geen toelichting: iedereen weet Wft
de context van Community co-creatie, is het echter
dat in dit voorbeeld de inhoud niet alleen open source
afkomstig is van een gemeenschap van mensen c:fie
ciele beloning. Het is het grootste naslagwerk ooit
van de zevenenvijftigmiljoen artikelen is door daze
vrije tijd. Als er ooit een voorbeeld was van vela.
 . . ... ·'

I I I
' - .. - ..

Jim,wrniiw •
. .tiilfoiMtil®D
•itfuMilh~GLN¼a•~· •
,' ·..
.•.• \' ....

RMI•~

,,iuiljfilf)®lQi1iiUb
Genereert betrokkenheid

• ,t,MlaffiRY1i· _
•• •• I•

':

~../i/'.·(~,:.
•• •• .'~

' . .•
...

~,~Fl~, ,~?~~:
~&•iu@JR,~l,t,mgwJ> _:;, -~-•,':; •:(!'.;,
_"4i#i•~A,1,,iWmffll:ffl,9i,,;:,~ffltlj:(~~:.~
. ... ... ··.. •-- .-.,: ·. •.... • , •.·· <'.~;·-~
.. .,.:

. '.·
 . wel. Ook is het platform zalig vrij van advertenties en verborgen_ bedrijfsn:1:
dit het In laats daarvan worden de operationele kosten gedekt door kleine ~onatie
dellen. b ~k rs Daarmee is Wikipedia ook een voorbeeld van crowdfundmg. Voor
n ge ruI e • • d • •• ver-
va t •n de geschiedenis zijn wijsheid, feiten, kennis en gesch1e erns vnJ .
h~_t ~e toegang is onbeperkt en gratis, maar ~o_k de bes~h_rijving en bewer~i-~g
kn~gde inhoud zijn vrij, in de zin dat geen enkele rehg1euze, poht1eke of com_merciele
va . •t en substantieel veto of controle heeft over de formulering ervan - 1edereen
entIteI e • forma-
cor rectie of bewerking voorstellen. Onbeperkte toegang tot open 1n
kan een .. .
. t· en voor niets Een waarhJk meesterwerk van co-creatIe.
tie, gra Is •

Coalities
In sommige gevallen ben je gewoon niet in staat om het alleen op te lessen. Mi~-
schien heb je om te slagen een meerderheid van de markt nod_ig, z~als wan~eer Je
robeert een nieuwe industriestandaard neer te zetten. Of m1ssch1en heb Je een
~ieuw product dat een totaal ander distributiemodel vereist om het bij de klant te
krijgen. Dit zijn allemaal gevallen waarin de 'coalitie' waarde kan creeren.

Laten we voor deze vorm een duik nemen in de wereld van de zogenaamde Fast
Moving Consumer Goods (FMCG): Nespresso.
{

Hoe Nespresso de wereld van koffie veranderde

Nestle is waarschijnlijk verantwoordelijk voor het veranderen van het gezicht van
koffie wereldwijd, maar ze hebben het niet alleen gedaan. En nee, we hebben
het nu niet over George Clooney, maar over een slim businessmodel, gebaseerd
op coalitie. Het is moeilijk voor te stellen, maar voordat Nespresso-apparaten op
'ieders' aanrecht belandden, haalden de meesten van ans onze kick uit filterkoffie,.
met patten tegelijk. Schep de gemalen koffie uit het pakje, giet heet water op het
filter - of laat een apparaat het voor je doen. Sommige markten (zoals het VK) gin-
gen zelfs voor oploskoffie. Tegenwoordig kunnen we wel zeggen dat enkelkops,
espressostijl koffiezetapparaten de norm zijn. Al in 1976 vond een ingenieur bij
Nestle het Nespresso-proces uit (water verwarmen en onder druk door een kleine
capsule gemalen koffie persen, om een enkele espresso te maken). Maar pas toen
Nestle in 1990 de coalitiestrategie aannam, begon de zaak te groeien. En dat is
logisch: Nestle is wereldberoemd om haar chocolade-, koffie- en zuivelgerelateerde
producten. Maar haar geloofwaardigheid is zwak, of eigenlijk niet-bestaand, als het
aankomt op huishoudelijke apparatuur. Belangrijker nag, ze had geen toegang tot
de waardeketen van koffiezetapparaten: noch voor bevoorrading en productie, noch
voor distributie. In gewone mensentaal: koffiebonen en keukenapparatuur komen
niet uit dezelfde fabriek en warden niet in dezelfde winkels verkocht. Apparatuurprer
ducenten (zoals Krups, Delonghi en KitchenAid) weten precies hoe ze keukenappa-
raten moeten produceren en verkopen via hun verkooppartners, maar zij hadden een
ander probleem: de old-school filterkoffieapparatenmarkt was een vervangingsmarkt
I

I .
geworden. gee
n groei
'
van
ge en
kra
ma
ch
rge
ten
, ge en no em en
he eft Ne stl e
.
l1c
sw aa rdi ge innovatie • Du s rnet
ent
.
1es ve rst rek t aan keukenapPa
..
een
. b de ling rkten) om nie . •
klass,eke un e voornaamste in elk van hun belangn1kste ma . uwe
(d )distr·b .
ratuurmerken du ce ren . Ne stle zo rgd e vo or de koff,e(capsule I ut,e
te pro
ppar:aten George Clooney 20rgde
,
Nespresso-a rgden vo or de ap pa raa tverkoop en
, .
rmerken zo . What else?
de apparatuu ga nk elijke co nn ars se ur • Een s/r mm e coalitie:
voor het imago van de 'toe

Expert co-creatie
aanta/ experts als
ek t en se lec tee rt ee n initiatiefnemer ee n
In Expert co-creatie, zo lossen. Soms is een
n co mp lexe en tijd ge bonden uitdaging op te
deelnemers om ee ervaring of expertise
dig of nie uw da t er sim pe lwe g ge en be sta an de
vraag 20 veelzij n KL M.
aar is. Vo or deze vo rm be handelen we een casus va
beschikb

De KLM Crown Lounge

Een bestemming op zich - langdurig werd ver-
Am ste rda m Air port Schiphol, groats en
Toen haar thu isb asi s,
ik te maken en de crown
-loungefaci-
de ge leg en he id ge bru
bouwd, besloot KLM van e. Liever dan
n. Do el: ee n nie uw vla ggenschip business loung
jven, hu urd e KL M ons in
liteit volledig te he rzie
we ds trijd ' on de r architecten uit te schri
een 'scho on he ids zouden dienen
gis ch co nc ep t te cre ere n die als uitgangspunt
om een visie en strate wa s: Hoe breng
isc uss ie en ee n bri efin g tot ontwerp. De vraag
voor manageme ntd
een fysieke loungeruim
te die
Du tch '-p ositionering tot leven in
je KLM's 'Pr em ium &
n? In de reis- en horec
awereld rdenwa
zic h zou kun ne n wo rde
een bestemming op
als 'luxe'. Bovendien /ijk
en de me es te lucht-
en be ste mp eld
veel dingen ver pa kt
hotels na, ma ar bezuinig
en ze veel
op elk aar , bo ots en ze lux e
vaartlounges allemaal . Om deze ge wo on te
kos ten op ee n acc ep tabel niveau te houden
en vaak om de nd -
een gro ep ex pe rts bijeengebracht waaronder tre
te ~oorbrek~n, hebben we Du tch Design-goe-
.we Lu xe' -ho te/ on twi kke /aars, frequent flyers, .
analrsten, 'N_,eu J·o 1· n en zelfs een hoogleraar gespecial,seerd
roes, marke trn grn nov ato rs reis urna rste
,
. . el"k tw n hebben we een
rn de relat,e tussen druimt '1 on erp en hersenactiviteit. Same
"k Bovenaan de lijs t
aanta/ bela ngnJ e on erwerpen geia ff 1
,ceerd om aan te pakke, n.
t na t d h en
stonden a) Een po
, •w.z. et gebrek aan 'gevoeI van P1aats en b) De ee n-s feer-
d van vee / . ..
voor-iedereen aar rers1ounges Sam en creeerden we een concept op
sta d' . . h . • ,
basis van 'de lounge als 'b
, rngenc t rn versch I·11end e uurten . Zo kwam.en we
nde r··d .
tegemoet aan de verschille 1
1 zon e-gerelate .
erde b ehoeften en energ,en,veaus
•• van
van de rerzrgers. In plaats een enkele rurmte d'ie is ·
geprogrammeerd op de
•·
I0 kaIe trJd: vier zones. We trokk de metafoo d
en Am ste rda ms e wijken do
or.
Ti ..
z11n rus tig: een voo r Werk (Zuida r van e e rus t of sp ort
s) en een voor meditatiev
wee zon es
_(Vondelpark). Twee zijn lev
endig·
n voor gezelligheid (Jorda .
an), de andere voor
um kw art ier) . u~ te
rnspiratie (Muse s naar echte Am t d amse rnste//ingen (zoals
musea en poppod',a, restaurants wink I . s er
e/ 'ec ht .
A
t' De,ze I e s en galen as) versterken he t gevo ,n
te zijn gewe es h
msterdam • ounge op S h.ip ol opende in no ve mb er 2019.
c

28
 • de voorgaande casussen leest, heh je misschien h
AlsJe ..
l
. twat gedateerd z1Jn, alsof ze u1t
. et ge"
een zorgeloos tijdp k oe1 dat
I k
1e • er "an s01ll
•
groe1 en consumptie komen. n ze ere zm klopt dat De f on b llli"
• a gelop 98 reid 41,
erdege en iar8,. .. ''ct.
,
bewus t geworden dat bedrijven het voorto
ons t . .
de transitie naar een duurzame en mclus1eve economie. uw n,0 eten nellle""
~'J"
''

De Duurzame Qntwikkelingsdoel~telli~gen (S_DG's), ESG-criteria, coalitiA..n '"

certificeringen zoals B-Corp, op zingevmg gerrchte en activistische - ~8 baseerd
. "d • d h
slechts een paar Jaar tIJ vanu,t e marge naar et centrum van dernerken · . e
k .. • ze 2,jn i
. d 'li . .
verschoven. De urgente kwest,es van e ransItIon Twenties' kunne za eliike ll
. realiten
. n
alleen warden aangepakt door brede toepassmg van co-creatie. Vanda in onz_8 og n
8
dit boek: Collaborate or Die. In hetzelfde tijdsbestek hebben we een ar de titel van
• •• • 0
toename gezien in belangstelhng voor coa 1ItIes en all,anties, omdat w Pmerkel"k IJ e
meer van doordrongen raken dat we de compIexe uitdag1 . . e er steed
ngen van onze .. . s
. h ..
eigenhandig kunnen oplossen. We z,en een verse u,vmg van links naar recht tI1d. niet
model, van 'de initiatiefnemer van de co-creat,e . . . sin ons
Is e1genaar van het resultaat'
'nieuw gegenereerde waarde gedeeld door iedereen'. naar

Wat betekent dit voor co-creatie7

Wij geloven dater ongelooflijk spannende tijden in het verschiet liggen. Door allerlei
mixen van de vier archetypen van co-creatie zullen nieuwe vormen ontstaan. Tech-
nologische vooruitgang en de drang om op een zinvolle manier samen te werken
zullen convergeren. Grenzen tussen landen en industrieen zullen verdwijnen. Een
duidelijk voorbeeld hiervan: energie is geen nationale uitdaging, maar een regionale
of zelfs mondiale uitdaging. Dit betekent dat wanneer we het energiesysteem willen
veranderen en nieuwe technologieen willen introduceren, we die uitdagingen alleen
kunnen oplossen door middel van allianties voor de lange termijn. Een ander voor-
beeld: het veranderen van het voedselproductiesysteem heeft gevolgen voor veel
industrieen, in veel landen. Het kan alleen worden gedaan door were/dwijde inspan-
ningen, waarbij commerciele en niet-commerciele organisaties samenwerken. En
tot slot: snel een vaccin vinden tegen een virus betekent concurrenten bijeenbren-
gen en data delen. Een proces dat normaal gesproken vijf tot tien jaar duurt, wordt
teruggebracht tot een jaar. Dit laat zien dat wanneer het moet, we in .staat zijn om op
vele, inventieve manieren te co-creeren.

Toekomstige trends in co-creatie

We w!llen hier specifiek trends in co-creatie benoemen waarvan wij denken dat
ze de Jaren '20 van d
. . eze eeuw zu1len vormgeven. D1t. boek gaat over een spec1f1e
..
k
smaakJe mco-er f18 ..
. ea , nameliJk expert co-creatie, en we hebben een aanta/ princi-
pes ontw1kkeld op ba • .
C . sis
o-creat,e). We moete van onze h
ervanng (Deel II: De Vijf Leidende Principes van
..
principes e n er ec ter op WIJzen dat wij geloven dat de onderliggende
venzeer gelden v h
men van co-er . D oar et aangaan van deze nieuwe en innovatieve vor-
ea118· e toekomstige t d ..

-
ren s zI1n een mix van dingen die we in onze

l)
 • r • ) en
orbee ld de Op Zinge ving Genc hte Coa rt1es
"k zien gebeuren (bijvo
eigen pr~ktlJ over de hele were ld zien gebeuren.
dingen die we nu
mer
- Een vorm van Crowdsourcing waarbij een. initia•tiefne f "d
gdemocr at 18• , tiJ ge-
over18 ) vertegenwoordiging van alle burgers in een .inten sie b
l 'dsmaker een digt om belangrijke maatschappelijke uitdagingen te espre -
(be ei uitno
bonden proces I
zorgvuldig at te wegen. bijdra gen aan een gede eld doe
ken end Bewegingen. Waarbij comm unity 's
Zo creeren zij inzichten en
Open- ha~a van beschikbare data en slimme datatools.
duen of groepen mens en
~et be MuP stal is het doel om misstanden door indivi
impact. ee
n. b" I d • • s h un krach-
bloot te legge Waar IJ gese ecteer e orgam sat1e
.
Op z1ngev1
·ng Gerichte Coalities.
.. . .
het raam wer
k
om een gezamenhJk doel te reahseren dat past binnen H
ten bunde'en ame Ontwikkelingsdoelstellinge .
d Duurz n of een ander duurzaam kader. et
boven winst stellen in een
~a:e : bijeenkomst van gelijkgezinden die zingeving
.. .. .
specifieke omgeving. ts zorg~ uld1g word en gese -
Mondiale Expert Co-creatie . Waarb1J spec1 f1eke_ exper
e oplossingen te bedenken,
lecteerd en online bijeen worden gebracht om meuw
en vanuit verschillende
terwijl ze in verschillende landen of tijdzones wonen. Denk
regionale of mondiale scop e
culturele perspectieven en rekening houden met een
zijn cruciaal voor deze vorm van co-creatie.

Overlegdemocratie
van standpunten en de harde
Gezien de huidige staat van de politiek, de polarisatie
verandering meet komen. Wat
toon in het debat lijkt het niet meer dan logisch date r
ne burgers betrokken word en
we nu zien, is een groots experiment waarbij gewo
een vorm van crow dsou rcing
bij het creeren van beleid, acties of procedures. Dit is
en word t willekeurig gese -
waarbij iedereen is uitgenodigd, maar een handvol mens
e wereldwijd de krant door
lecteerd. De Franse president Emmanuel Macron haald
n aan beleidsdebatten. Het
150 Fransen uit te nodigen om regelmatig deel te neme
n politici en hun kiezers pro-
is een vorm van democratie die de enorme kloof tusse
eeld gevolgd. Het word t reuze
beert te dichten. Veel andere landen hebben zijn voorb
is voor een volledig gebre k
interessant om te zien of deze methode een antithese
e golf van beleidsvorming
aan vertrouwen in autoriteiten. Aan de basis van de nieuw
ligt het idee ten grondslag dat politieke beslissingen
het productr mo et• •
eerlijke en redelijke discussie en debat tussen burge
rs - en niet11id,
politieke ons-kent-ons onderhandelingen ver weg van
het publieke.:

Dit kan mogelijk de manier veranderen waarop wette

gehandhaafd. Als je deze gedachtegang verder
dat voor elke vorm van lokale, regionale of •
den samengesteld om de baste aanpak voor de
 de
enorme cultuurschok on
e inspanning zijn en een Hetr _arnbtena,81l en
ma ar het zo u de mo eit e waard kunnen ziin
1 is so •
zal het een enobrm en •
t Wieso \tA,•1:1,i
,
. • •t weeg reng meenten en overheden momentee/ we rke n De raagh I.
•
politic, e dan hoe ge do or de . ~d in de
• ... ter onge ha as t, wo rd t ge compenseerd
effrcr~n . lbewust alite1t Van de
re ma te van ac ce pta tie bij het grate publiek.
beslurtvormrngh, w:
output en een og

Open-data bewegingen
we h bberi
zijn om de en orm e schat aan .gegevens die e
.. t d gaande te . . h van me thaan /ek k
vinde n
Er 111kt een ren bruiken voor spec1f1eke doe/en. Van et eri
Id t ge .. de n, me t de be sta an de
verzame e n _van ste
na en het -~e1l1ger make
tot het monitoren van fau smgen bede nken. Vaak worden
n we inz ich ten ve rkr l}g en en oplos . ) b.
s kunne m ineerd om nieuwe
dataset
ron ne n (zo we l op en baar a1s pn~aat geco
tab uit een
meerdere da
de me es te ge va llen z11 n de teams opgebouwd
invalshoeken te creeren. In pe nde achtergronden en va
ardigheden.
me ns en me t uit ee nlo
groep zeer toegewijde
n, civiel
ee ld hie rva n is Be llingc at: een door data gedreve
Een noemenswaardig voorb ot Higgins, die mediatechn
ologie stu-
ga n alle ma al me t Eli
onderzoeksteam. Het be miste diepgang in
uth am pto n lns titu ut vo or Hoger Onderwijs. Hij
deerde aan het So blogde
m ge en ca rrie re in de media na te streven. Wei
aro
de opleiding en besloot da in Syrie. In 2011 werden
veel verhalen
ere sse erd in de oo rlo g
hij en raalcte hij gei'nt
or de algemene media,
vanwege een gebrek
en nie t op ge pik t do
over oorlogsm isd ad gcat op. Hij
da ar ve ran de rin g in te brengen en richtte Bellin
aan bewijs. Eliot besloot derzoek'. Met een Kicks
tarter-campagne
thu isb asi s van on line on 1.710
noemde het 'de or ee n mo k en een T-shirt maakten
be dri jf. In rui l vo
financierde hij zijn nieuwe agne tot nu toe
dro om wa ar. De be roemdste Bellingcat-camp
geldschieters Elio ts ld?"
op de vra ag "W ie he eft vlucht MH-17 neergehaa
leidde tot cruciale antwoorden ge wijde vrijwilligers brachten
in 2018 het
rke rs en ze stig toe
Elf Bell'.ngcat-mede we oleren van Google
ts ma nie r van werken behelst het contr
grote rneuw s. Be llin gca
en openbaar beschikba
re databases. Ze
dia , nie uw s, fot og raf ie rden
Maps, sociale me bro nn en die a/s prive kunnen wo
st or te sp itte n in
gaanhnog een ap _verdehr te k
do
besc ouwd, maar die toc B ·
1..1n. elhngcat heeft een nieuwe
standaard gezet
. . . oo p z .
k E ·t • d .. nier om een land te
voor onderzoeks1ournahst1e • n UJ em e1IJk ook een nieuwe ma
besturen.

ities
Op zingeving gerichte coal
n en kan
De hedendaagse uitdaginge n o~ samenwerking; het
is 'het tijd-
heb ben de vr~ge en - ·t
:erk van de coa/itie'. We h ect,eve phcht om eerst te denk an u,
dan al/ee
nde~e perspectieven . . n et onze - en dan pas te doen. Oat vereist ver-
bee/dingskracht at1.v1te 1t en pathie - ze/f
em n zakelijke
besluitvorm· , cre s moed - evena/s gedege

-
ing.

32
 e firstm o-
ie een industrie ten goede willen veranderen, hebben ander •
Voorlopers d dag zren we een
d' om gemotiveerd te blijven en de last te delen. ledere
0 heel strak geor-
vers; ~~nitiatieven opkomen, somm ige heel losjes en andere juist
n bijeenbrengen rond
vlo~ aa d Wat ze met elkaar gemeen hebben, is dat ze partije
Meestal dragen deel-
ganisee~~enschappelijk doel waar iedereen belang bij heeft.
bij met geld, mank racht
een ge aan dergelijke nieuw e initiatieven of bewegingen 1· • d' •
d . ht , • , d
namers iddelen Nieman rs ec ergenaar van e coa rtre, re rs er gewo on.
en and e re m • .
omdat iemand ermee rs begonnen.
Simpe lweg
, met comp lexe
denering is dat in een steeds verder gepolariseerde wereld •
l"k d k f op gedeelde vooru1t-
De. dare ingen en onderling afhanke rJ e waar e etens, een ocus
uit gen een breed maatschappelijk manda at essentieel zullen zijn voor ALLE bedrij-
gang ..
We moeten ons allemaal bewu st z1Jn van wat we geven en wat we neme n
ven. .
alleen op de werel d
daar ook transparant in zijn. We kunnen niet doen alsof we
n we samen prioritei-
e_~n vanuit zowel zakelijk als maatschappelijk oogpunt moete
en vervolgens
:~n •stellen, de norm opnieuw definieren, gedurfde keuzes maken
bedrijven moeten we
opnieuw momentum opbouwen. Behalve over onze eigen
n moeten zien, hoe ze
ook nadenken over hoe onze sectoren als geheel eruit zoude
betekenen onze ant-
bijdragen aan - en wat ze nemen van - de samenleving. Wat
onze rol als partners
woorden op deze vragen voor consumenten, klanten en voor
in de waardeketen?

het gaat om het stellen

Hoewel overheden de touwt jes in handen hebben als
de rol van bedrijven de
van doelen en regels en het nemen van maatregelen, zal
beleid maken, maar het
komende jaren van ongekend belang zijn. De overheid kan
e te leiden. Nieuw e
is uiteindelijk aan ondernemers om ons uit deze precaire situati
en andere hybride coa-
coalities tussen bedrijven, publiek-private partnerschappen
beschermen, kansen te
lities van partijen zullen essentieel zijn om prioriteiten te
als zichzelf dienen, om
creeren en oplossingen te ontwikkelen die zowel de massa
de samenleving als geheel vooruit te helpen.

iedereen moeten samen-

Dit wil niet zeggen dat we allemaal altijd en voor alles met
om impact te maken.
werken. Wat we moeten doen, is snel coalities vormen
transitiethema's in de
lntelligente, zorgvuldig gekozen coalities, opgebouwd rond
gelijke speelvelden kun-
industrie. Zij moeten ofwel het voorto uw kunnen nemen,
nen creeren of kunnen zorgen voor breed geaccepteerde1
vooruit te komen. Stevig gebouwde coalities ku
Laten we in textiel circulariteit en eerlijke lonen
het Donut-model het beleid, de investeringen
voedsel nu eindelijk de werkelijke kosten beii
we het bij mobiliteit hebben over gezondeo
industrie heeft zijn eigen hate hangijzers om
concurrenten, organisaties, experts of r,-_,,...
wilt oplossen.
 P elen I b, om 9ede elde
b ·n deze coal ities
• • n te rol te h s.d en m anda at te waa r I kn - en On-.
orge . ''
• nrf1ca
blind e pani ek de ge d t h
raan "Oor
ben een sig sparae
·tenntehestellen, transtrmu
• nge
ts en s•,n
ei van
ntie, eerlijI k en d"
traff en vers tan lg moe en ante-
Aegeri • I ren. In Paa
prionte, aatregelen ten, zouden n ze be Ion goedin is: doen .
gedurfde m te draaie waar het
een open ··t leven doe
5

• f toren : part nerk euze , duid eliikh eid

··1 . d
iederDan l<an het bedrrJ ix van ac
ren. . h bb
• • ormrn d uitee nlope n de bela ngen , terw 1i Je on er een
g rs ee comp lexe
• • n m , ..ke coal itiev orm1 ng ·· e +- en We nag
Maar coahtrev htingen en e E
ver verwac d daad werk e 1J A •

• en de finan cieri ng.r Z1Jn wve e soor ten

verkrijgen o ruk werkt. Naast e .
h t ontwe
bepaal de 1t11dsd heeft
rp van activiteiten. .de .rolve een
rdehn g speler een uitge spro ken amb itie die hij
11 ne emt de regie in een geve. st1g de aren .
re n H..
coaht1e 1 lisere
s. n een directieve •all,ant a
e ••
•on ove rleg met anderen w, ollect rea •ieve coa 1 1e ZiJ·n de spel ers Part. ners •nb ..een n1euw
• i·t·
van stakeh In een
oldersn,. ~an • aan deelh oude rs' elk met iets te IJ te drag en
c lementarre
comp
en iets
gecreeerde ~rena rn een gezamenlijk gevo rmde ambi tie.
te wrnne

Ten slotte ZIJn er u, _ ..

1
reer st zijn er
d ·de1·, ·ke coalitieprincipes orn succ esvo J te zijn. Allen,
•• date met nam e
een heldere Coalitiestructuur en -Proces nodig , met duid ehike man
van Vert rouw en zijn
op het Qebied van financiering. Ten twee de rnoe t er een basi s
agen Per Part ner
tussen de deelnerners. Ten derde rnoeten expli ciete rolfe n en bijdr
en staa n voo r dis..
"''"den ge,egistreerd en rnoet het Proces te alien tiide open blijv tot het eige nf--k
Tot slot
cussi~. ctoei, 2ijn duideliikheid en scherPle nodig rne1 betre kkin g 'J e
COaln,e Waarorn 2ijn we ••rne n en rnet Welk daeJ?
En nu 9aan We ave, naar iets heel anders E
0
Ven doc, data. • en " rm Van C<>-creatie die VVor dt Qedr e-.

--
34
t,tarteliik da oor h e t c
nk v ten w ollege
e w a t co-cre . . he
Goed. ous n at,e_ ,s ene b b e n w e e e n exot1. s h
~o:;assinge
n en to e k o nds v e rk e n
d c e v e rs c n e i-
denneid aa;a rr :i .s :g ;: ~ e . C o -c re a ti e is e -
n worden to ro e p e e n p ~ ra
digma dat e e gepas: o p b \k e in d u s tr ie
r \eiders beg 11:a\iseren o f e \k e u it d
Steeds m :o in n en z1ch t~ r d a t 'd e u it d a g in g e ag1ng.
rd e n g e e nu o p \ok n e n \<ans
mee we c onfrontee aa\ nationa e n ': "a a r-
spe\en) zo v I .. dig ziin dat gerd lo zkel m e rk b e d a\ o f m o n d
ia a \ mveau
ee z11 en e n ri it o f o rg a
aanpa\d<.en. , n is a ti e z e
a \\ e e n \<an
.. . . r is
\n de afge\op h e t bedriifs
~n v_11ft1en :: \even s te e d
ven en a\~o o r d e n . H e t is s m e e r ged
ntmis~: ~olla echter duid igita\iseerd
b o e \i ik , d a ta g e d re
behoette ,s ra tieve en m d at er ~en. -
th a a ~ . . ) b ade e n s gerichte {p s t~~-ds s te rk
empa '1e cre a t1V1te1t en rin g die co-cre e rs pect,ef, mtu ~ re
en metho'den d h atie is. Gaa 1t1e, e rv a n
be ac t, ontwikkeld en verd ndeweg h e
b b en we onz
ng,
zochten. er verfiind, e to
evena\s d e o \s
o p \o s s.m g e d '
n 1e w e
G eg theo
rie en casu
:: ~impleme svoorbeeld
nteren. In h en, la te n w
~ipes. oeze e t volgende e n u opsch
\eidende pri dee\ zullen ake\en e n
ncipes ziin w e ingaan z e \f c o -c re
nen worden z o o p d e a ti e
toegepast o w e l a) e e n V ij f L e id e n
die ie l<unt v p elk co-crea re e k s a lg e m e d e P ri n -
olgen als ie tieproiect a n e p ri n c ip e
door expert a n deren w il t b ls b ) e e n re e k s p s d ie kun-
co-creatie. W e tr e k k e n b ra k ti s c h e s
l<leine details e hopen d a ii d e o n tw ik ta p p e n
die w e in d t ie g e n ie t k e \i n g v a n
it handboek v a n al\e sch v e ra n d e ri n g
snappe~, en aanwiizen. iinbaar o n b
co-creat,em nu bieden w e iou d e H e t k o s tt e
o n s e e n ti id
e d u id e n d e
,
oderator. snelkoppeli
ng o m d e z ie o m z e te
w a rt e b a n d
te v e rd ie n
e n a \s