Geneza-W pustyni i w puszczy to ostatnia wielka powieść

H.Sienkiewicza. .Dzieło przeznaczone było dla młodzieży i ukazywało się

w odcinkach w Kurierze Warszawskim[1910-1911], póżniej ukazało się
drukiem [1911].Pisarz nawiązuke w utworze m.in do historycznych
wydarzeń, mających miejsce na kontynencie afrykańskim pod koniec 19
wieku.[powstanie sudańskiego Mahiego w 1885, oblężenie Chartumu i
śmierść Generała gordona oraz do własnych doświadczeń podczas
podróży po Afryce[1890].

Pierwowzorem małej Nel Rawlison była-Wanda Ulanowska - córka

jednego z bliższych przyjaciół Sienkiewicza.

Powieść została dwukrotnie zekranizowana;przez Władysława

Ślesickiego w 1973 r i w 2001 r przez Gavina Hooda.

Akcja utworu toczy się w latach 1884[kilka dni przed Bożym

Narodzeniem].-1885[powstanie sudańskie pod dowództwem
Mahdiego],W Afryce

TRASA ICH PODRÓZY PRZEBIEGA M.IN PRZEZ;

PORT-SAID , KAIR , MEDINET , ASSUAN , CHARTUM , OMDURMAN ,

FASZODĘ , OKOLICE JEZIORA BASSA-NAROK , MOMBASĘ.
STAŚ TARKOWSKI- główny bohater powieści urodził się w Port -Saidzie.Miał 14
lat .W jego żyłach płyneła krew polsko-francuska , gdyż jego ojciec był Polakiem a
mama francuską , która zmarła przy jego narodzinach.Różnił się on od chłopców w
swoim wieku był bardzo wysoki, silny i wysportowany.Należał do grupy pilnych
uczniów świetnie się uczył i znał wiele obcych języków.

NEL RAWLISON- główna bohaterka powieści to mała Angielka i , która ma 8

lat.Była wychowywana przez ojca Rawlisona ,który kochał ją ponad
wszystko.NAtomiast Staś Tarkowski traktował Nel jak swoją młodszą
siostrzyczkę.Nel Była niesamowicie czułym, wrażliwym dzieckem.zawsze było jej
smutno gdy widziała czyjeś cierpienie.

KALI- bohater drugoplanowy był on wcześniej niewolnikiem Gebhra.CZarnoskóry

murzyn pochodzł z plemienie Wa-hima.Uważał on Stasia za swojego pana.Z chęcią
pomagał stasiowi i doradzał w róznych sprawach

MEA- drugoplanowa była młodą murzynką ktora pochodziła z plemienia Dinka lub
Szylluk Po śmierci Dinah została piastunką małej Nel.Podkochiwała się w Kalim z
którym chciała razem umrzeć

IDRYS,GEBHR I CHAMIS-byli oni bohaterami negatywnymi którzy porwali dzieci

Byli Sudańczykami i wywodzili się z pokolenia Dangalów Gebhr I idrys to bracia a
Chamis to ich kuzyn.

SABA-został podarowany w prezencie na Boże Narodzenie małej Nel .SAba w

języku arabskim oznaczało lew,gdyż pies z wyglądy go nawed
przypominał.pochodził z rasy Mastyfów,Był on łagodny dla dzieci nie pozwolił by
wyrząadzono im krzywde.

Henryk Linde-To szwajcar który pochodził z Zurychu staś spotkał go w

dzunglii,kiedy już był umierający,ponieważ został porturbowany przez dzika ndri,
członkowie jego karawany polakiem i ojcen Stasia.Uczęstniczył w powstaniu
styczniowym 1863.Skazano zaatakowali przez śpiączkę linde dał mu chinine i inne
rzeczy .staś pohował go gdy zmarł

Nasibu-mały służący Lindego,ocalały z obozu gdzie panowała zabójcza śpiączki.po

smierci lindego był pod opieką stasia.

Władyslaw Tarkowski- drugoplanowy starszy inżynier kanału Sueskiego .Był go na

Sybir skąd uciekł.Samotnie wychowywał syna i uczył go miłości do polskiej
ojczyzny.

Pan Rawlison- drugoplanowy Ojcie Nel,inżynier, jeden z dyrektorów kompanii

Kanału Sueskiego .Po śmierci żony wychowywał samotnie ukochaną
cókę.Przyjażnił sie z ojcem Stasia.
MOTYW PODRÓŻY- jest to główny wątek utworu.Wielka podróż bohaterów
obejmuje długą i niezwykle trudną trasę, wiodącą początkowo wzdłuż Nilu (Egipt),
przez pustynię (Assuan, Omdurman), tropikalną puszczę i sawannę.Wędrówkę
Stasia i Nel można podzielić na dwie główne części: od porwania w Medinet do
momentu uwolnienia się dzieci z rąk porywaczy (za Faszodą) oraz – od rozpoczęcia
samotnej wędrówki do spotkania z rodzicami w Mombasie.Dzieci napotykają na
swej drodze wiele niebezpieczeństw. Doświadczają burzy piaskowej, przejeżdżają
przez nieprzyjazny Chartum (po zdobyciu miasta przez derwiszy), zatrzymują się w
Faszodzie ogarniętej epidemią febry. Muszą zmierzyć się z głodem, pragnieniem,
dzikimi zwierzętami i masą innych zagrożeń

MOTYW PRZYJAŻNI POMIĘDZY STASIEM I NEL-Pomiędzy 14-letnim Stasiem i 8-

letnią Nel to także jeden z głównych wątków utworu. Staś kocha Nel jak własną
siostrę. Jako starszy i bardziej doświadczony lubi przechwalać się przed
dziewczynką swoją wiedzą. Po porwaniu jego zachowanie zmienia się
diametralnie. Staś czuje się w duszy po trochu winny (niesłusznie uważa, że mógł
zapobiec porwaniu), błyskawicznie dojrzewa do roli odpowiedzialnego opiekuna
dziewczynki. Troszczy się o nią na każdym kroku, dbając by nie spotkała ją
jakakolwiek krzywda ze strony porywaczy (rzuca się na Gebhra, który uderza Nel
korbaczem). Dla niej zdobywa się na niezwykłe akty odwagi: próba kradzieży
strzelby, praca przy budowie muru w Omdurmanie, wyprawa „ostatniej szansy” do
nieznanego obozu po chininę dla chorej. Przyjaźń chłopca wyraża się poprzez
codzienną troskę o zdrowie i życie dziewczynki. Nel odpłaca Stasiowi
przywiązaniem i całkowity zaufaniem. Piękną sceną,potwierdzającą siłę przyjaźni
(a nawet miłości) bohaterów, jest moment, w którym spragniony Staś oddaje
dziewczynce ostatnie krople wody.

MOTYW PRZYRODY-Przygody bohaterów powieści odbywają się na tle bujnej

afrykańskiej przyrody. Afryka, malowniczo opisana przez Sienkiewicza, łączy w
sobie dzikie, bujne piękno i ekstremalne warunki klimatyczne. Dzieci uwielbiają
podróże, ale nie spodziewają się, że doświadczą tak trudnej wędrówki. Ich „wielka
przygoda” przekracza czyjekolwiek wyobrażenia o wyprawie przez kontynent
afrykański. Pustynia przeraża małych bobaterów (sami cudem unikają zasypania w
czasie burzy piaskowej). Puszcza jest równie niebezpieczna, ale za to piękna. Dzieci
są pod wrażeniem kolorów, zapachów i wszechobecnej zieleni tropikalnej krainy.
Znajdują schronienie w ogromnym baobabie, łowią ryby, jedzą owoce i mięso
upolowanych zwierząt. Uczą się żyć i radzić sobie jak tubylcy (między innymi dzięki
radom Kalego). Jednym z piękniejszych miejsc, do którego docierają bohaterowie,
jest „góra Lindego” – płaskowyż wskazany przez umierającego Szwajcara.
Oczywiście nie można zapomnieć, że dzika przyroda bywa zabójcza. Przekonuje się
o tym chociażby Kali, pokąsany przez pszczoły, Nel po spotkaniu z gepardem czy
Nasibu porwany przez goryla.

PROBLETATYKA-Główny wątek utworu dotyczy porwania dwójki dzieci przez

zwolenników Mahdiego – przywódcy sudańskiego powstania przeciw egipskiemu
rządowi. Po uwolnieniu się z rąk porywaczy, dzieci przemierzają Afrykę w
poszukiwaniu pomocy, doświadczając wielu ekscytujących przygód. Czytelnik
śledzący przygody Stasia i Nel staje się świadkiem skutków przejęcia władzy przez
Mahdiego, poznaje razem z dziećmi realia życia XIX-wiecznych mieszkańców Afryki
i zachwyca się malowniczymi opisami afrykańskiej przyrody, po równi fascynującej
i niebezpiecznej.

Miejsce wydarzeń Ważniejsze wydarzenia

I. Port-Said

1Szczęśliwe dzieciństwo Stasia i Nel.

2Fatma i jej dzieci zakładnikami rządu egipskiego.

3Wyjazd ojców do Medinet.

4Nieszczęśliwy wypadek pani Olivier (opiekunki dzieci).

5Wyjazd dzieci do Medinet.

II. Medinet

1Święta Bożego Narodzenia.

2Chamis przyjeżdża po dzieci.

3Porwanie
III. Pustynia

EL-FAJUM

Szaleńcza jazda.

Nel „gubi” rękawiczki.

Przybycie Saby.

Burza piaskowa.

Próba ucieczki.

dalsza Droga do Chartumu (miejsca pobytu Smaina).

IV. Chartum, Omdurman

znikniecie Smaina

Audiencja Stasia u Mahdiego.

Pomoc Greka i misjonarza.

W drogę do Faszody.

V. Chartum - Faszoda (droga przez lasy i mokradła)

Podróż śladami Smaina.

Spalona Faszoda.

Śmierć Dinach

VI. Faszoda - Wąwóz

dalsza podróż śladami Smaina

Wąwóz - zabicie lwa i porywaczy przez Stasia.

Uwolnienie Kalego i Mei.

VII. Puszcza
a) Baobab „Kraków”

Przyjaźń Nel i Kinga.

Choroba Nel.[febra]

Nocna wyprawa Stasia.

U geografa Lindego.

Śmierć Lindego.

b) Góra Lindego

Odpoczynek - przygotowania do dalszej drogi.

Wykonanie latawców.

Nawracanie Murzynów na wiarę chrześcijańską.

c) Puszcza

I znowu w drogę.

Wygnanie czarownika ze wsi.

d) Kraj Wa-himów

Pokonanie Samburów.

Kali - królem Wa-himów.

Przygotowania przed ostatnią i najdłuższą podróżą.

W kierunku góry Kilimandżaro.

VIII. Wielka Równina

Potężna karawana (Wa-himowie i Samburowie towarzyszami dzieci).

Brak wody.

Ucieczka Murzynów.
Ocalenie - spotkanie z członkami wyprawy badającej stoki Kilimandżaro.

IX. Mombasa Spotkanie z ojcami

Wniosek: Wędrując ze Stasiem i Nel przez pustynię i puszczę, przeżywamy wraz z

nimi przygody, mniej lub bardziej dramatyczne wydarzenia, a przy okazji
poznajemy wspaniałą, lecz groźną przyrodę afrykańską, obyczaje ludzi
zamieszkujących ten kontynent