Olimpiada Kombëtare e Matematikës për Arsimin e Mesëm të Lartë, Klasa 11.

Faza e dytë

QENDRA E SHËRBIMEVE ARSIMORE

DREJTORIA E VLERËSIMIT

OLIMPIADA KOMBËTARE E MATEMATIKËS

Klasa 11 Faza e dytë Viti shkollor 2023-2024

ZGJIDHJE

Ushtrimi 1 Vlerësimi i plotë 10 pikë

Provoni se, nëse x, y, z janë brinjë të një trekëndëshi, atëherë ka vend mosbarazimi.
x y z
+ + ≥1
3x − y + z 3z − z + x 3z − x + y

Zgjidhje e ushtrimit 1

x y z 4x 4y 4z
+ + ≥1⇔ + + ≥4⇔
3x − y + z 3 y − z + x 3z − x + y 3x − y + z 3 y − z + x 3z − x + y
 4x   4y   4z 
⇔ − 1 +  − 1 +  − 1 ≥ 1 ⇔
 3x − y + z   3 y − z + x   3z − x + y 
x+ y−z y+z−x z+x− y
⇔ + + ≥1
3x − y + z 3 y − z + x 3z − x + y

Në mosbarazimin e fundit, shumëzojmë lartë dhe poshtë secilën thyesë të anës së majtë me numëruesin
përkatës dhe kemi:

( x + y − z) ( y + z − x) ( z + x − y)
2 2 2

+ + ≥1
( 3x − y + z )( x + y − z ) ( 3 y − z + x )( y + z − x ) ( 3z − x + y )( z + x − y )
Jemi në kushtet e mosbarazimit Cauchy, ndaj kemi se:

( x + y − z) ( y + z − x) ( z + x − y)
2 2 2

+ + ≥
( 3x − y + z )( x + y − z ) ( 3 y − z + x )( y + z − x ) ( 3z − x + y )( z + x − y )
( x + y − z ) + ( y + z − x ) + ( z + x − y ) 
2

≥
( 3x − y + z )( x + y − z ) + ( 3 y − z + x )( y + z − x ) + ( 3z − x + y )( z + x − y )

1
©QSHA
 Olimpiada Kombëtare e Matematikës për Arsimin e Mesëm të Lartë, Klasa 11. Faza e dytë
Duke pasur parasysh se:

( 3x − y + z )( x + y − z )= 3 x 2 − y 2 − z 2 + 2 xy − 2 xz + 2 yz (1)
( 3 y − z + x )( y + z − x )= 3 y 2 − x 2 − z 2 + 2 yz − 2 xy + 2 xz ( 2)
( 3z − x + y )( z + x − y )= 3 z 2 − x 2 − y 2 + 2 xz − 2 yz + 2 xy ( 3)
Ndaj shuma e tri mbledhorëve në emërues, pas thjeshtimeve përkatëse del
(1) + ( 2 ) + ( 3) =x 2 + y 2 + z 2 + 2 xy + 2 xz + 2 yz =( x + y + z )
2

Pra:

( x + y − z ) + ( y + z − x ) + ( z + x − y )  ( x + y + z) =
2 2

= 1≥1
( 3x − y + z )( x + y − z ) + ( 3 y − z + x )( y + z − x ) + ( 3z − x + y )( z + x − y ) ( x + y + z)
2

Ushtrimi 2 Vlerësimi i plotë 10 pikë

Jepet ekuacioni x 2 + kx + c= 0, c ≠ 0 . Nëse dihet se rrënjët reale të tij janë x1 dhe x2 ,

gjeni në varësi të c − së gjithë vlerat e mundshme të parametrit k , për të cilat ka vend

3 3
x  x 
mosbarazimi:  1  +  2  ≤ 52
 x2   x1 

Zgjidhje e ushtrimit 2
Dallojmë rastet:

Rasti 1: c < 0 , ( D > 0 )

Në këtë rast, rrënjët reale të ekuacionit tonë janë të ndryshme dhe me shenjë të kundërt, pasi
3 3
c x  x 
P = x1 × x2 = = c . Kjo do të thotë se mosbarazimi  1  +  2  ≤ 52 , plotësohet për çdo vlerë reale të
a  x2   x1 
k − së .

2
©QSHA
 Olimpiada Kombëtare e Matematikës për Arsimin e Mesëm të Lartë, Klasa 11. Faza e dytë

Rasti 2: c > 0 :

Për këtë rast kemi:

3 3 3
 x1   x2   x1 x2  x1 x2  x1 x2 
  +   =  +  −3 × × + =
 x2   x1   x2 x1  x2 x1  x2 x1 

 x1 x2    x1 x2  x1 x2  
2

=  +   +  − 3 ×  =
 
 x2 x1    x2 x1  x2 x1  

 x1 x2    x1 x2  
2

= +    +  − 3   (1)
 x2 x1    x2 x1  


x x x 2 + x2 2 ( x1 + x2 ) − 2 x1 x2 k 2
2

Nga ana tjetër kemi: 1 + 2 = 1 = = −2

x2 x1 x1 x2 x1 x2 c

  k 2 
2
 k2 
Nga barazimi (1) kemi:  − 2   − 2  − 3 ≤ 52 .
 c   c  

k2
Le të zëvendësojmë = m , atëherë kemi:
c
( m − 2 ) ( m − 2 ) − 3 ≤ 52 ⇔ ( m − 2 ) ( m 2 − 4m + 1) ≤ 52 ⇔
2

⇔ m3 − 6m 2 + 9m − 54 ≤ 0 ⇔ ( m − 6 ) ( m 2 + 9 ) ≤ 0

Meqenëse m 2 + 9 > 0 ⇒ m − 6 ≤ 0 .

k2
Kështu që: − 6 ≤ 0 ⇔ k 2 ≤ 6c ⇔ − 6c ≤ k ≤ 6c .
c
Si përfundim themi se:

Mosbarazimi është i vërtetë për çdo vlerë reale të k − së kur c < 0 .

Për c > 0 , mosbarazimi është i vërtetë për k ∈  − 6c ; 6c  .

3
©QSHA
 Olimpiada Kombëtare e Matematikës për Arsimin e Mesëm të Lartë, Klasa 11. Faza e dytë

Ushtrimi 3 Vlerësimi i plotë 10 pikë

Në një popullatë prej n − bakteresh bie një virus. Brenda një minute ky virus asgjëson një bakter dhe
pastaj ndahet në dy viruse të reja. Ndërkohë secila nga bakteret e mbetura ndahet gjithashtu në dy
baktere reja. Ky proces vazhdon kështu edhe në minutat pasardhëse. A do të ekzistojë pafundësisht
kjo popullatë bakteresh?
Argumentoni nëse koha e ekzistencës së popullatës së baktereve është e fundme ose jo.
Zgjidhje e ushtrimit 3

Sipas përshkrimit të procesit, pas minutës së parë numri i viruseve është 2 , ndërsa ai i baktereve është
2 ( n − 1) .

Vargu i numrit të viruseve pas çdo minute, duke filluar nga minuta e parë, është një varg gjeometrik, me kufizë
të parë 1 dhe herës 2 .
Kështu që:

Pas minutës së ( k − 1) -të numri i viruseve do të jetë Vk −1 = 2k −1 , ndërsa numri i baktereve do të jetë
B=
k −1 2k −1 ( n − k + 1) .

Pas minutës së k -të numri i baktereve do të jetë

= Bk 2  2k −1 ( n − k + 1) − 2k −1  .

Thjeshtojmë shprehjen dhe kemi: B=

k 2k ( n − k + 1) − 2k ⇒ B=
k 2k ( n − k )

Kështu që Bk =0 ⇔ 2k ( n − k ) ⇔ ( n − k ) =0 ⇔ n =k . Kjo do të thotë se popullata e baktereve do të

asgjësohet plotësisht pas aq minutash sa është dhe numri i tyre. Pra pas n − minutash numri i baktereve
është i barabartë me zero.

4
©QSHA
 Olimpiada Kombëtare e Matematikës për Arsimin e Mesëm të Lartë, Klasa 11. Faza e dytë

Ushtrimi 4 Vlerësimi i plotë 10 pikë

Jepet trekëndëshi ∆ABC , i tillë që m ABC ( )

ˆ = 1200 . Në brinjën përballë kulmit B , merret pika D , e

( ˆ = 900 . Gjeni gjatësinë e segmentit AD , nëse AB

tillë që m ABD ) = 1 cm .
= DC

Zgjidhje e ushtrimit 4

Nga të dhënat kemi se m ABD ( )

ˆ = 900 nga ku m CBD
ˆ = 300 . ( )
( )
ˆ = α dhe AD = x cm .
Le të shënojmë m BAD

( )
900 − α ⇒ m BDˆ C = 900 + α
Kuptohet se: m ADˆ B = ( )
Meqenëse ∆ABD është kënddrejtë, kemi:

AB 1
α
cos= = (1)
AD x

Zbatojmë Teoremën e Sinusit në ∆BDC :

, ku sin ( 900 + α ) = cos α .

BC CD
=
sin ( 90 + α ) sin 30
0 0

Kështu që duke pasur parasysh barazimin (1) , kemi:

BC CD BC 1 2
= ⇔ = ⇔ BC = ( 2)
cos α sin 30 0
1 0,5 x
x

Zbatojmë Teoremën e Kosinusit në trekëndëshin e dhënë ∆ABC :

AC=
2
AB 2 + BC 2 − 2 × AB × BC × cos (1200 ) , pra:

2
2 2 4 2
( x + 1) =12 +   − 2 ×1× × ( −0,5 ) ⇔ ( x + 1) =+
1 2+ .
2 2

x x x x

Duke kryer shndërrimet e mëtejshme, ekuacioni i fundit shndërrohet në trajtën:

x 4 + 2 x3 − 2 x − 4 =0 , nga ku ( x 3 − 2 ) ( x + 2 ) =
0 . Kështu që= =
x AD 3
2 cm

5
©QSHA
 Olimpiada Kombëtare e Matematikës për Arsimin e Mesëm të Lartë, Klasa 11. Faza e dytë

Ushtrimi 5 Vlerësimi i plotë 10 pikë

Gjeni tre numra të plotë pozitivë, të ndryshëm nga njëri-tjetri, me shumën më të vogël të mundshme, të
tillë që shuma e të anasjelltëve të çdo dy prej tyre të jetë sa shumëfishi i të anasjelltit të numrit të tretë.

Zgjidhje e ushtrimit 5:

Le të jenë x, y dhe z ∈ N , të cilët përmbushin kushtet e problemës. Supozojmë se x < y < z .

1 1 a 1 1 b 1 1 c
Kemi tri barazimet e vërteta: += ; += ; += , ku a, b, c ∈ N .
y z x x z y x y z

1 1 1 a +1 b +1 c +1
Ka vend barazimi: k = + + = = = .
x y z x y z

Meqenëse x < y < z , atëherë a < b < c , kështu që:

1 1 1 k k k 1 1 1
k= + + = + + ose + + =1 . Duke pasur parasysh se a < b < c ,
x y z a +1 b +1 c +1 a +1 b +1 c +1
1 1 1 3
është e qartë se: 1 = + + < (1)
a +1 b +1 c +1 a +1

Kështu që a < 2 ⇒ a =1 . Duke zëvendësuar tek barazimi (1) , kemi:

1 1 1 1 1 1
1 =+ + ⇔ + =
2 b +1 c +1 b +1 c +1 2

2 1
Meqenëse b < c , atëherë > ⇔ b + 1 < 4 ⇔ b < 3 . Meqenëse a < b , atëherë b=2 .
b +1 2

1 1 1 1
Nga barazimi i fundit kemi se: = − = ⇔ c = 5.
c +1 2 3 6

Si përfundim treshja e numrave natyrorë, x < y < z , janë të tillë që përmbushin përpjesëtueshmërinë:
x : y : z ≡ ( a + 1) : ( b + 1) : ( c + 1) ≡ 2 : 3 : 6

Meqenëse kjo treshe na kërkohet me shumën më të vogël të mundshme, atëherë vlerat e kërkuara për x, y, z ,
janë përkatësisht:=
x 2,=
y 3 dhe=z 6.

Shënim: Pranohet çdo zgjidhje tjetër e saktë, që nuk është parashikuar më lart, të cilin komisioni i vlerësimit e gjykon si të
tillë.

6
©QSHA