Psychospołeczne zagrożenia w miejscu pracy

Wyzwania współczesnej organizacji, wykład 1

Czynniki zagrożenia:
 Czynniki fizyczne
 Biologiczne
 Biomechaniczne
 Chemiczne
 Radiologiczne
 czynniki psychospołeczne
 Stresory zawodowe

Czynniki fizyczne: hałas, praca na wysokości, kontakt z substancjami chemicznymi, oparami,

promieniowanie
Czynniki psychospołeczne: mobbing, konflikty w pracy, praca pod presją czasu,
Bhp zajmuje się zagrożeniami.
Slajd 2
Definicja WHO
Zagrożenia to rodzaj relacji/ interakcji zachodzące pomiędzy
 treść pracy – jaki charakter ma praca jką ma specyfikę
 organizacja pracy – elastyczność harmonogram, godziny pracy
 systemy zarządzania- czy wgl organizacja ma zarządzoną strukturę organizacje pracy,
 warunki i kompetencje- na ile kompetencje pracownika są odpowiednie do wymagań
w pracy, z niskie lub za wysokie wymagania w pracy
 potrzeby i indywidualnymi właściwości pracownika- potrzeby rozwoju, pogodzenia
pracy z życiem osobistym
Slajd 3
Poziomy oddzia,lywania i manifestacja
Zagrożenia psychospołeczne= stresory w miejscu pracy
Stes dłużej utrzymujący się przez dłuższy czas może doprowadzić do
szkody/uszczerbku/trudności z perspektywy oranizmu. Skutek może mieć charakter fizyczny,
psychiczny i społeczny.
Konsekwencje oddzaływanie stresu mogą ujawniać się na poziomie:
 fizjologicznym, (problemy hormonalne, zaburzenia snu
 psychologicznym (depresja, obniżenie nastroju, agresja, wypalenie zawodowe,
popadanie w nałóg)
 behawioralnym (agresja, niechę pójścia do pracy, branie ciągłych zwolnień, izolacja,
zajadanie stresu, kompulsywne zachowania)
Slajd 4
Rozumienie pojęć
Definicje stresu:
- inżynieryjny
- fizjologiczny
- psychologiczny
(Potocka 2010)
Stres na pracownika może oddziaływać krótko i długo. Stres incydentalny oddziałuje krótko.
Stres chroniczny oddziałuje długo jest długotrwały nie jest tak silny, organizm jest
wyczerpany i nie radzi sobie, może dojść do pierwszego etapu wypalenia zawodowego.

Slajd 5
Stres incydentalny vs. Stres chroniczny
Stres pozaorganizacyjny vs. Organizacyjny
Stres intraorganizacyjny vs. Ekstraorganizcyjny
(Cichosz 2018)

Slajd 6
Źródła i przyczyny

Slajd 7

Źródło ryzyka Czynniki ryzyka

 Osobiste i społeczne  genetyka
 wcześniejsze doświadczenia życiowe
 zdarzenia w życiu
 traumatyczne zdarzenia
 umiejętności radzenia sobie z
trudnościami
 zasoby
 indywidualne zachowania związane
ze zdrowiem np. alkohol i narkotyki
Miejsce pracy  zakres obowiązków
 obciążenie pracą i tempo pracy
 harmonogram pracy
 kontrola
 środowisko i wyposażenie
 kultura organizacyjna i funkcja
 stosunki interpersonalne w pracy
 rola w organizacji
 rozwój kariery zawodowej
 przemoc i nękanie
Społeczno-gospodarcze  gospodarka i rynek pracy
 zagrożenia bezrobociem i
stan bezrobocia
 rodzaj umowy o pracy
bezpieczeństwo zatrudnienia
 ograniczenia dostępności
usług
 dochód
 geografia
 przepisy dotyczące
 pracy
 bezpieczeństwa socjalnego
 bhp

Konsekwencje i wskaźniki
- absencja pracowników (liczba zwolnień lekarskich i dni nieobecności w pracy)
- koszt absencji (wynagrodzenie za nieobecności, wskaźnik produkcji)
- fluktuacja kadry ( liczba pracowników, którzy opuścili organizację, długość okresów
zatrudnienia, koszt szkolenia nowych pracowników)
- Efektywność pracy ( zakłócenia w pracy- wydłużenia czasu realizacji zadań, obciążenie
pracą dodatkową innych pracowników, skargi ze stron klientów)
- Stres pracowników (reakcje na stres- dolegliwości i rodzaj stosowanych sposobów radzenia
sobie i ich skuteczność, ogólne poczucie stresu i stopień zadowolenia z pracy)
- Mobbing i agresja ( liczba zgłaszanych aktów patologicznych zachowań)
- Zaburzenia stanu zdrowia ( koszty absencji w pracy- niższe wynagrodzenia, wydatki
związane z leczeniem)

(D. Merecz, 2011)

Cechy zachowania:
 typ A (osoby z cechami ekstrawertywnymi i neurotyczności; osoby wybuchowe,
ekspresyjne, problem z problemami w pracy, specyficzny sposób reagują na bodźce,
reagowanie agresją, perfekcjoniści, osoby szybko mówiące szybko poruszające się,
może negatywnie wpływać na atmosferę w pracy; ma szanse na największe
doświadczenie chorób kardiologicznych)
 typ B ( osoby zrównoważone, ambiwertywne, dobrze radzą sobie ze stresem, typ
zdrowy)
 typ C (typ charakteryzujący się wyuczoną bezradnością introwersja i neurotyczność,
osoby będąc kozłami ofiarnymi, biorą zbyt dużo na siebie; choroby
psychosomatyczne/ nowotwory)
 typ D ( ten typ w pełni odcina się od społeczeństwa, emocje przeżywa je wewnętrznie,
autodestrukcyjne)
W typie c jest nieświadomy a w typie d jest świadomy odcięcia się od społeczeństwa

Zdrowie psychiczne
WHO definicja
Pozytywne zdrowie psychiczne i negatywne zdrowie psychiczne.
Pozytywne zdrowie psychiczne- dobrostan, nie mamy załamań zdrowia, wysokie poczucie
koherencji,
Negatywne zdrowie psychiczne- negatywne objawy na poziomie psychicznym i
somatycznym, można je klasyfikować wg. ICD-10, DSM-V
Problemy zdrowia psychicznego –

Kontinuum zdrowia psychicznego

Pracownik zadbany psychicznie dobrze działa na korzyść.

Strategie miejsc pracy

Zintegrowane zarządzanie zdrowiem psychicznym w miejscu pracy

Przykłady działań:
- promocja zdrowia psychicznego,
- profilaktyka zdrowia psychicznego

Promocja zdrowia psychicznego- próba zmiany pewnych zachowań/przekonań wpływających

na zdrowie psychiczne
Programy promocji zdrowia
Profilaktyka zaburzeń psychicznych