KAPSAYICI OKUL KÜLTÜRÜ VE KAPSAYICI

ÖĞRENME ORTAMI
Giriş

 Kapsayıcı okul kültüründe; eşitliğe, katılıma ve iş

birliğine öncelik verilmektedir. Ayrıca bu kültür
öğrencilerin sahip oldukları bireysel özellikleri
konusunda da olumlu bir tutum içermektedir.
Giriş

 Kapsayıcı okul kültürü, herkesi kucaklayan, örgüt içinde

herkesin kendini değerli hissetmesini sağlayan ve aidiyet

duygusu yaratan kültürü ifade etmektedir.
Giriş

 Okul kültürü, yönetici, öğretmen ve öğrencilerin

duygularını, düşüncelerini ve davranışlarını etkilemekte
ve onları şekillendirmektedir. Kapsayıcı kültüre sahip
okullarda herkesin birbirine hesap verebildiği bir kültürel
ortamın varlığından söz edilmektedir.
Giriş

 Kapsayıcı eğitimin merkezinde öğrenciler yer almaktadır

ve eğitim-öğretim sürecine aktif şekilde katılımları

gerçekleştirilmektedir. Bu eğitimde öğrencileri etkileyen
konularda öğrencilerin kendilerine danışılmakta ve
öğrenciler okul içindeki karar ve süreçlere katkıda
bulunan temsilciler olarak görülmektedir.
Psikososyal Ortam

 Nitelikli bir eğitim, insanların birlikte çalışabilecekleri

psikososyal açıdan uygun okul ortamlarının oluşturulması
ile ilişkilidir. Kapsayıcı okullarda eğitim-öğretim
sürecinin tüm aşamalarında ve her alanında öğrenciler
arasında iş birliğinin sağlanması, birbirlerine yardımcı
olmaları kapsayıcı okul kültürünün önemli bir unsuru
olarak görülürken okul yöneticileri ve uygulayıcılar
açısından bu durum görev niteliği taşımaktadır.
 Özel eğitim ve genel eğitim öğretmenlerinin birlikte

çalıştığı iş birliğine dayalı öğretim ile birlikte çalışma

anlayışı genel eğitim sınıfında ve heterojen öğrenci grubu
içinde gerçekleştirilmektedir. Ortak sorumluluk gerektiren
bu öğretim yaklaşımında etkili bir eğitimin
gerçekleştirilmesi için öğretmenler planlama, uygulama ve
izleme sorumluluğunu paylaşmaktadırlar.
 Demokratik ve iş birliğine dayalı bu öğrenme ortamı

içinde her öğrenci yeteneklerine göre sorumluluk

üstlenmektedir. Çeşitlilik ise bu öğrenme ortamı içinde bir
zenginlik olarak görülmektedir. Kapsayıcılığın başarısı
hoşgörü çemberinin genişletilmesi ile ilgilidir. Böylece
davranışlar daha geniş bir yelpazede tolere edilebilir ve
öğrenci farklılıkları ortaya çıktıkça sınıfın bir parçası
kabul edilerek desteklenir.
 Sınıf ortamı içinde hoşgörünün genişletilmesi için ise en

doğal şekilde ve en az müdahale ile desteklemenin

gerçekleştirilmesi ilkelerinden hareket edilmelidir.
Herkesin öğrenmesine odaklanılan anlayışta öğrencilerin
yetenekleri ön plandadır. Öğrencilerin güçlü yanları öne
çıkarılmakta ve sahip oldukları farklılıklar kabul
edilmektedir.
Pedagojik Ortam

 Kapsayıcı okullar oluşturabilmek için eğitim programları

konusunda ilgili bilgilere erişim için gerekli olanakların

sağlanması, modern teknolojiler aracılığıyla öğretim
sistemi içindeki engellerin kaldırılması gerekmektedir.
Pedagojik Ortam

 Tüm bunların yanı sıra öğrencilerin fiziksel ya da

duyuşsal durumundan bağımsız bir şekilde adil

değerlendirildiği sınav sistemlerinin oluşturulması ve bu
konuda yaşanabilecek engellerin ortadan kaldırılması da
gerekmektedir.
Farklılaştırılmış öğretim, Öğretim ortamının öğrenci
ihtiyaçları doğrultusunda uyarlanmasını içermektedir. Bu
doğrultuda eğitim programı, öğretim süreci yaklaşımları,
değerlendirme yöntemleri, sınıf düzenin oluşturulması gibi
düzenlemeler gerçekleştirilmektedir. Farklılaştırılmış
öğretim modeli ile öğrenciler arasında farklılıklar olduğu
kabul edilirse öğrencilerin öğrenme fırsatlarını en üst
düzeye çıkaracak şekilde farklılıklara yanıt verilmesi
gerektiği kabul edilmektedir.
Öğrenmede Evrensel Tasarım

 İlköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim süreci boyunca

öğrencilerin çeşitliliğini göz önüne alarak tüm öğrencilere

daha esnek öğretim yöntemleri ve değerlendirmeyle
birlikte öğrencilerin eğitim deneyimlerini iyileştirmeyi
amaçlamaktadır. ÖET, herkese uyan tek bir öğrenme
stiline zorlamak yerine eğitimcilerin uygun desteğin
sağlanması anlayışına dayanmaktadır.
 Bu anlayışa uygun stratejiler farklılıkların kabul
edilmesinin yanı sıra öğretimi farklılaştırma ve
öğrencilerin potansiyellerinin en üst düzeye çıkarılmasına
rehberlik etmekte ve öğrencinin bireysel gelişimine
yardımcı olmaktadır.
Fiziki Ortam

 Okulun fiziksel ortamı okul binası ve fiziki yapısı altyapı,

mobilyalar vb. unsurların yanı sıra okulun içinde

bulunduğu konumu; çocukların temas halinde olduğu
hava, su ve materyallerin yanı sıra okulun çevresindeki
arazilerin kullanımını, yolları vb. gibi çevresel unsurları
da kapsamaktadır.
 Kapsayıcı okulların oluşturulmasında okul içindeki erişim

alanlarında bulunan merdivenler, kapılar; tuvaletler,

musluklar ve diğer mimari unsurların oluşturduğu fiziksel
engellerin ortadan kaldırılması gerekmektedir.
Değerler, Tutumlar, İnançlar

 Kapsayıcı değerler iyi bir kapsayıcı eğitimin ayrılmaz

parçasıdır. Mutsuz bir çocuğun etkili bir şekilde

öğrenmesi söz konusu değildir. Bu sebeple her çocuğun
dâhil olma duygusuna sahip olması eğitimin hedefidir.
 Çeşitliliğin değerli olduğu kapsayıcı anlayıştan hareketle tüm

çocuklara değer verilmektedir. Kapsayıcı eğitimin içeriğinde

bulunan, tüm kültürlerin felsefe ve dini inançlarında olan,
uluslararası evrensel belgelerin de temelini oluşturan değerler;
birbirine saygı, hoşgörü, bir topluluğun parçası olma,
kişisel yetenek ve becerilerin gelişimi için fırsat tanınması,
birbirine yardımcı olmak, birbirinden öğrenmek,
insanların hem kendilerine hem de topluma yardım
etmelerini desteklemektir.
 Herkesin eğitim hakkına sahip olduğuna inanılmaktadır.

 Herkesin öğrenebildiğine inanılmaktadır.

 Herkesin belirli konularda ya da dönemlerde öğrenmede

zorluk yaşayabileceğine inanılmaktadır.
 Herkesin öğrenime desteğine ihtiyaç duyduğuna
inanılmaktadır.
 Öğrenme sorumluluğu sadece öğrenciye ait değildir. Okul,
öğretmen, aile ve toplum da bu konuda birincil
sorumluluk sahibidir.