GIÁ TRỊ LỚN NHẤT GIÁ TRỊ NHỎ NHẤT CỦA HÀM SỐ

A. KIẾN THỨC CƠ BẢN

1. Định nghĩa: Cho hàm số xác định trên miền .

Số M gọi là giá trị lớn nhất của hàm số trên nếu: .

Kí hiệu: hoặc .

Số m gọi là giá trị nhỏ nhất của hàm số trên nếu: .

Kí hiệu: hoặc
2. Định lý
Mọi hàm số liên tục trên một đoạn đều có giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất trên đoạn đó.
Quy tắc tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm liên tục trên một đoạn

Giả sử hàm số liên tục trên đoạn . Khi đó, để tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm

trên đoạn ta làm như sau:

* Tìm các điểm thuộc sao cho tại đó hàm số có đạo hàm bằng 0 hoặc không xác
định.

* Tính .
* So sánh các giá trị tìm được.

Số lớn nhất trong các giá trị đó là giá trị lớn nhất của hàm trên đoạn , số nhỏ nhất trong các giá trị

đó là giá trị nhỏ nhất của hàm trên đoạn .

* Nếu:

+)

+)
Chú ý
* Quy tắc trên chỉ được sử dụng trong các bài toán tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số trên
một đoạn.
* Đối với bài toán tìm giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số trên một khoảng (nửa khoảng) thì ta
phải tính đạo hàm, lập bảng biến thiên của hàm rồi dựa vào nội dung của bảng biến thiên để suy ra giá
trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm trên khoảng (nửa khoảng) đó.
* Giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số trên một khoảng (nửa khoảng) có thể không tồn tại.

VD1: a) Tìm GTLN, GTNN của hàm số

a) trên đoạn .

b) trên đoạn .

c) trên đoạn .

Bài 2. Tìm tất cả các giá trị của tham số để giá trị nhỏ nhất của hàm số trên đoạn

bằng .
Lời giải

. Ta có: . .

; ; .

Ta thấy . Suy ra yêu cầu bài toán .

Bài 3. Tính tổng tất cả các giá trị của tham số sao cho giá trị nhỏ nhất của hàm số

trên đoạn bằng 1.

Lời giải

Xét hàm số . Để GTNN của hàm số trên đoạn bằng thì

hoặc .

Ta có ; nghịch biến trên .

Suy ra và .

Trường hợp 1: .

Trường hợp 2: .
Vậy tổng các giá trị của tham số là .

Bài . Tìm tất cả các giá trị của m để .

Lời giải

Đặt

Bảng biến thiên

Ta thấy và

Ta có
Cách 1:

Trường hợp 1:

Trường hợp 2:
KL: .

Cách 2: Sử dụng tính chất

Ta có

.
KL: .

Bài . Tìm tất cả các giá trị của để GTNN của hàm số bằng .
Lời giải

Đặt

Bảng biến thiên

TH1: Nếu thì GTNN của hàm số bằng .

TH2: Nếu

Ta có có hai nghiệm ; thỏa mãn

Ta có GTNN của hàm số bằng 0 (KTM)

KL:

Bài 2. Cho hàm số liên tục trên và có đồ thị như hình vẽ:
Xét hàm số . Tìm để .
Lời giải

Đặt với Ta có .

Suy ra hàm số đồng biến nên .

Từ đồ thị hàm số ta có .
Theo yêu cầu bài toán ta cần có: .

Bài 3. Cho hàm số liên tục trên tập và có bảng biến thiên như sau

Gọi lần lượt là giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của hàm số trên đoạn .
Tìm tổng .
Lời giải

Đặt . Ta có

nên .

Xét hàm số

Từ bảng biến thiên suy ra: .

Do đó .

Bài . Tìm tất cả các giá trị của tham số để bất phương trình nghiệm

đúng với mọi .

Lời giải
Bất phương trình tương đương với

Đặt , với thì .

Bất phương trình trở thành .

Xét hàm số trên đoạn , ta có bảng biến thiên như hình sau

Suy ra bất phương trình đã cho nghiệm đúng với mọi khi và chỉ khi

Bài . Cho phương trình

Tìm để bất phương trình đã cho có nghiệm thực?
Lời giải
+ Điều kiện: .

+ Đặt với

Ta có: ;
Bảng biến thiên:

Từ bảng biến thiên suy ra:

+ Do nên bất phương trình đã cho trở thành:

+ Xét hàm số với , ta có:

đồng biến trên

Bất phương trình đã cho có nghiệm thực .

Câu 5. [2D1-3.1-3] (THTT lần5) Gọi lần lượt là giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số:

trên đoạn . Gọi là tập các giá trị thực của tham số để .
Tổng các phần tử của bằng
A. . B. . C. . D.
Lời giải
Tác giả:Trần Thanh Hà; Fb:Hà Trần
Chọn A

Kiến thức bổ sung: Dạng toán tìm GTLN, GTNN của hàm số trên đoạn
Gọi lần lượt là GTLN, GTNN của hàm số trên đoạn .

TH : .

TH : .

TH : .

Đặt:

Ta có:

Suy ra: .

TH : ( loại )
(vì ko thỏa mãn giả thiết )

TH : .

Từ giả thiết:

TH : .

Từ giả thiết:
Kết hợp các trường hợp suy ra:
bằng:
Vậy tổng các phần tử của .
Câu 6. [2D1-3.1-3] (Chuyên Hưng Yên Lần 3) Gọi là tập hợp tất cả giá trị của tham số m để hàm

số có giá trị lớn nhất trên đoạn bằng . Tính tổng của các phần tử trong .
 A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Tác giả: Hồ Xuân Dũng;Fb:Dũng Hồ Xuân
Chọn A

Ta có .

Điều kiện .

- Nếu thì . Khi đó , suy ra không thỏa mãn.

- Nếu thì . Suy ra hàm số đồng biến trên đoạn .

Khi đó .
Đối chiếu với điều kiện , ta có thỏa mãn yêu cầu bài toán.

- Nếu thì . Suy ra hàm số nghịch biến trên đoạn .

Khi đó .

Đối chiếu với điều kiện , ta có thỏa mãn yêu cầu bài toán.

Vậy . Do đó tổng các phần tử của là .

Câu 8. [2D1-3.1-3] (CHUYÊN THÁI NGUYÊN LẦN 3) Cho hàm số

, với , . Biết trên khoảng hàm số đạt giá

trị lớn nhất tại . Hỏi trên đoạn hàm số đạt giá trị nhỏ nhất tại giá trị nào của ?

A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Tác giả: Nguyên Đông ; Fb: Nguyên Đông
Chọn C
Tập xác định của hàm số là .
 Ta có: .

Vì trên khoảng hàm số đạt giá trị lớn nhất tại nên hàm số đạt cực trị tại
( cũng là điểm cực đại của hàm số) và .

Khi đó . ( đều là các nghiệm đơn)

Hàm số đạt cực đại tại nên có bảng biến thiên:

là điểm cực tiểu duy nhất thuộc .

Vậy hàm số đạt giá trị nhỏ nhất tại trên đoạn .

Câu 17. [2D1-3.1-3] (THPT NINH BÌNH – BẠC LIÊU LẦN 4 NĂM 2019) Cho hàm số có đồ
thị của hàm số như hình vẽ. Biết . Giá trị nhỏ nhất
, giá trị lớn nhất của hàm số trên đoạn là

A. , . B. , .

C. , . D. , .
Lời giải
Tác giả: Nguyễn Thành Biên ; Fb: Bien Nguyen Thanh.
Chọn B
 Từ đồ thị của hàm số trên đoạn ta có bảng biến thiên của hàm số trên đoạn
như sau:

Từ bảng biến thiên ta có .

Mặt khác

(do )

Suy ra .

Câu 13. [2D1-3.1-3] (GIA LỘC TỈNH HẢI DƯƠNG 2019 lần 2) Gọi là tập tất cả các giá trị

nguyên của tham số sao cho giá trị lớn nhất của hàm số
trên đoạn không vượt quá . Tổng các phần tử của bằng
A. 210. B. . C. 105. D. 300.
Lời giải
Tác giả: Phạm Minh Thùy; Fb: Phạm Minh Thùy
Chọn C

Xét hàm số trên đoạn .

Bảng biến thiên:

với

Xét hàm số trên đoạn .

 + Trường hợp 1: Ta có

Kết hợp suy ra không có giá trị m.

+ Trường hợp 2: Ta có:

Kết hợp suy ra .

Vì nguyên nên .

+ Trường hợp 3: Ta có:

Kết hợp suy ra .

Vì nguyên nên .

Vậy . Tổng các phần tử của bằng

Câu 15. [2D1-3.1-3] (THPT PHỤ DỰC – THÁI BÌNH) Gọi là tập hợp các giá trị của để hàm số

đạt giá trị lớn nhất bằng trên . Tổng các phần tử thuộc là
A. . B. . C. . D. .
Lời giải
Tác giả: Lê Thị Nga; Fb: Nga Lê
Chọn A

Xét hàm số có . Xét .

Khi đó giá trị lớn nhất của hàm số trên là:

Trường hợp 1: Giả sử .

Với thì ( loại).

Với thì (loại).

Trường hợp 2: Giả sử .

Với (loại).

Với thì ( loại).

Trường hợp 3: Giả sử

Với thì (loại).

Với thì , ; (thỏa mãn).

Trường hợp 4: Giả sử .

Với thì (thỏa mãn).

Với thì (loại).

Vậy . Do đó tổng các phẩn tử của là: .