SOWO WSTPNE

Kiedy w roku 1929 ukonstytuowa si wczesny Zarzd Polskiego Zwizku Atletycznego, zdawalimy sobie wszyscy spraw z tego, e czeka nas trudna i odpowiedzialna praca. Rozpoczte przez poprzedniego prezesa Pana Dra Mieczysawa Orowicza prace okoo rozwoju naszego Zwizku wymagay duo energji i wysikw rwnie materjalnych, eby tylko w krtkoci wspomnie: uporzdkowanie stosunkw P. Z. A. na terenie midzynarodowym, udzia w mistrzostwach i zawodach midzynarodowych, sprawy statutowe i regulaminowe naszego Zwizku i Okrgowych Zwizkw, Mistrzostwa Polski, ustosunkowanie si do prac i wymogw Pastwowego Urzdu Wychowania Fizycznego, Zwizku "Zwizkw Sportowych, Polskiego Komitetu Olimpijskiego i do innych
pastwowych zwizkw sportw, wszystkie te prace wymagay powicenia i nakadw materjalnych ze strony czonkw tak Zarzdu i Komisji Technicznej i Sdziw- P. Z. A., jak te poszczeg. Przy obchodzie 10-ciolecia skadam wszystkim tym, ktrzy przyczynili si do rozwoju naszej organizacji serdeczne podzikowanie, w szczeglnoci chciabym tu podkreli zasugi I. Prezesa Dra Orowicza, ktry prowadzi Zw. do 1929 roku.

Okrgw

i
Dr. Adam Kocur Prezes P. Z. A.

przycz, klubw i sekcyj.

Niech obchd dziesiciolecia, ktry odbywa si w roku mierci Marszaka Jzefa Pisudskiego, bdzie dla nas wszystkich powanym przegldom prac dokonanych, ale po stwierdzeniu naszych brakw rwnie zachceniem do rozwinicia jak najwikszej dziaalnoci. Wszyscy ponosimy odpowiedzialno za to, by Rzeczpospolita Polska si organizacyjn i moraln osigna nalene Jej w wiecie stanowisko mocarstwowe rwnie w dziedzinie sportowej. Sile cze! Dr. A d a m K o c u r , Prezes Zarzdu Polskiego Zwizku Atletycznego.

Zaoenie Polskiego Zwizku Atletycznego w 1925 r.

Jako pierwszy prezes P. Z. A. zostaem zaszczycony propozycj napisania dziejw zorganizowania P. Z. A. w 1925 r. Signem tedy do moich notatek, ktre posiadam z tych czasw, za rwno jako sekretarz Zwizku Polskich Zwizkw Sportowych, jak i jako prezes Komitetu Organizacyjnego Polskiego Zwizku Atletycznego, i pozwol sobie przypomnie w dniu jubileuszu P. Z. A. o trudnociach organizacyjnych, jakie si nasuny w czasie tworzenia P. Z. A. W czasie powstania Pastwa Polskiego w 1918 r. polskich zwizkw sportowych nie mielimy wcale. Istniay tylko ich surogaty w postaci zwizkw okrgowych w niektrych dziaach sportu, jakie istniay we Lwowie i Krak wie. Gdy w zwizku ze zbliajc si Olimpjad w Antwerpji grono dziaaczw sportowych postanowio w lipcu 1919 r. powoa do ycia Polski Komitet Olimpijski, nie mona go byo oprze o zwizek sportowy w adnym dziale sportu, gdy ani jeden zwizek jeszcze wwczas nie istnia, Zaproszenia na posiedzenia wysya Komitet Organizacyjny zoony z delegatw M. S. Wojsk, (Wydzia Wychowania Fizycznego), Min. Zdrowia Publicznego (Referat Sportu) i Ministerstwa Robt Publicznych (Referat Turystyki), Formalnie zosta Polski Komitet Olimpijski zaoony w Krakowie 11 padziernika 1919 r, W tym samym dniu, w ktrym powsta Polski Zwizek Lekkoatletyczny jako pierwszy z polskich zwizkw sportowych, obejmujcych cae pastwo. Polski Komitet Olimpijski poza przygotowaniem reprezentantw polskiego sportu na Olimpjad w Antwerpji wzi sofcie a, zadanie stworzenie polskich zwizkw sportowych. Brak Polskiego Zwizku Atletycznego byt w owych czasach stal trosk Polskiego Komitetu Olimpijskiego, w jesieni 1921 r. istniejce wwczas polskie zwizki sportowe w liczbie siedmiu, postanowiy powoa do ycia Zwizek Polskich Zwizkw Sportowych, jako najwysz spoeczn organizacj sportow w Polsce, Midzy innymi do obowizkw Z. Z. weszy starania o organizacj dalszych polskich zwizkw sportowych. 5 marca 1922 r. w Warszawie powstao P o l s k i e T o w a r z y s t w o A t l e t y c z n e , ktre miao si sta organizacj centraln pracujc w terenie za porednictwem swych oddziaw. W 1922 r. prezydium tego towarzystwa stanowili jako prezes kom. Wadysaw Pytlasiski, dawny mistrz wiata atletw zawodowych, podwczas instruktor wychowania fizycznego policji pastwowej, jako wiceprezesi mec. Stanisaw Samborski i Bolesaw Wrblewski, jako skarbnik Bronisaw

Bietkiewicz, sekretarz Stanisaw Pakulski, gospodarz lokalu Karol Ssiada. W latach nastpnych czonkowie zarzdu prezydjum zmieniali si czsto, ale prezesem towarzystwa by stale kom. Wadysaw Pytlasiski. Po caorocznej dziaalnoci, gdy do P. T. A. w charakterze jego czonkw przystpio kilka towarzystw atletycznych z odzi, Inowrocawia, Poznania i Pabjanic, uzna go zarzd Zwizku Polskich Zwizkw Sportowych za surogat Polskiego Zwizku Atletycznego, i w 1923 r. w tym charakterze Polskie Tow. Atletyczne zostao przyjte do Zwizku Polskich Zwizkw Sportowych jako czonek zwyczajny, a jego prezes p. Pytla

Si p. Pytlasiski, I. Prezes Honorowy P, Z, A.

Dr. Orowicz, 1 Prezes P. Z. A.

siski by stale zapraszany na posiedzenia zarzdu Z. Z. jako reprezentant sportu atletycznego, W poowie 1922 r. obja Polska Grny lsk. Okazao si, e cay szereg tamtejszych klubw sportowych uprawia z zapaem zapanictwo i podnoszenie ciarw, i e kluby te posiaday autonomiczny zwizek w p o s t a c i G r n o l s k i e g o Z w i z k u C i k i e j A t l e t y ki". Byo staraniem Zwizku Polskich Zwizkw Sportowych zarwno w latach 1923, jak i 1924 doprowadzi do porozumienia midzy Polskiem Tow. Atletycznem w Warszawie a Grnolskiem Zwizkiem Cikiej Atletyki przez stworzenie Polskiego Zwizku Atletycznego, ktrego czonkami stayby si samodzielne dotychczas organizacje.

Statut P. Z. A. przyjto z bardzo nieznacznymi poprawkami, zaproponowanemi przez K. S. Sia w odzi w brzmieniu ustalonym przez Komitet Organizacyjny, poczem powzito jednogon uchwa, e zebrani uwaaj z chwil zatwierdzenia statutu Polski Zwizek Atletyczny jako ukonstytuowany.

Jako siedzib zwizku na lata 19261928 przyjto Katowice,

Na propozycj Komisji-Matki, zoonej z 12 delegatw rnych towarzystw atletycznych wybrano jednogonie zarzd P. Z, A. w nastpujcym skadzie: prezes dr. Mieczysaw Orowicz (Warszawa), wiceprezes Marcin Kuczmik (Sok, Katowice) i Oskar Dressler (Sia, d), sekretarz Bernard Dziaach (Naprzd, agiewniki l., skarbnik Robert Hanik (Katowice), kot. zwizkowy i prezes komisji sportowej Fiegel Ryszard (Katowice), nadto w skad zarzdu weszli Gauszka W., jako zastpca kapitana zwizkowego, kom. Karol Dona (agiewniki), jako zastpca sekretarza, Juljan witek (Inowrocaw), Wadysaw Rakocki (Bydgoszcz), Ryszard Kannenberg (Pabjanice), jako czonkowie zarzdu. Dwa mandaty pozostawiono nie obsadzone, aby zarezerwowa miejsca dla delegatw utworzy si majcych okrgowych zwizkw w Warszawie i Krakowie. Do Komisji Rewizyjnej wybrano p. Jzefa Kleinerta (Szopienice), Hugona Bernata (d), Jzefa Wesoowskiego (Ino- Wrocaw) i Franciszka Kuczmika (Katowice), pozostawiajc pite miejsce wolne dla wyznaczonego przez zwizek okrgowy krakowski delegata. W skad Komisji Sportowej weszli p. Fiegel jako prezes, Gauszka W. jako zastpca prezesa i Marcin Kuczmik z ramienia zarzdu, op. Pilarski i Szkoda jako delegaci Okrgowego Zwizku lskiego, nadto po jednym delegacie wyznaczonym przez zwizki okrgowe poznaski, dzki, warszawski i krakowski. Na wniosek Komisji Matki wybrano przez aklamacj pierwszym czonkiem honorowym Polskiego Zwizku Atletycznego kom. Wadysawa Pytlasiskiego w uznaniu jego zasug pooonych dla rozwoju atletyki w Polsce.

Prezydjum Zwizku przekazano denie do porozumienia z Polskiem Tow. Atletycznym w Warszawie, w sprawie jego przystpienia do Polskiego Zwizku Atletycznego. Zatwierdzono podzia klubw do P. Z. A. nalecych midzy pi zwizkw okrgowych, stanowic, e Zwizek lski w Katowicach obejmie wojewdztwo lskie i powiat bdziski wojewdztwa kieleckiego, zwizek poznasko-pomorski te dwa wojewdztwa, zwizek dzki woj. dzkie kieleckie, zwizek krakowski woje w. krakowskie, lwowskie, stanisawowskie i tarnopolskie, zwizek warszawski pozostae

wojewdztwa.

Wedug opracowanego przezemnie, a wydanego w pocztkach 1925 r I Polskiego Rocznika Sportowego sytuacja w sporcie atletycznym w owym czasie przedstawiaa si w sposb nastpujcy: Polskie Tow. Atletyczne w Warszawie, po trzechletnie) dziaalnoci zdoaa zjednoczy dokoa siebie tylko 5 towarzystw, a to prcz swej centrali w Warszawie jeszcze Towarzystwo Atletyczne Zbyszko" w Inowrocawiu, Tow. Gimnastyczne Sia" w odzi, Tow. Atletyczne Zbyszko" w Poznaniu i Tow. Atletyczne fabryki Krusche i Ender w Pabjanicach. O wiele liczniejsz organizacj by w tym samym czasie Grnolski Zwizek Cikiej Atletyki w Katowicach, do ktrego najeay nastpujce towarzystwa: 1) K. S, Orze Biay- Szopienice, 2) K. S. Lurich-Huta Laury, 3) K. S, Rybnik-Rybnik, 4) K. S. Janw-Janw, 5) K. S. Cel - Giszowiec, 6) K.S. Kolonja Nowa Wie, 7) K. S, Jedno-Nowy Bytom, 8) K, S. Orzegw - Orzegw, 9) K. S. agiewniki-agiewniki, 10) Heros - Zae. 11] K. S, Mars-Wielkie Hajduki, 12) K. S, Atlas-Krlewska Huta, 13) K. S. Brzeziny-Brzeziny, 14) K. S. Bogucice-Bogucice. Tego rodzaju dwoisto w sporcie atletycznym nie moga utrzyma si dugo. W wydanym w kwietniu 1925 r. drukiem Sprawozdaniu Zwizku Polskich Zwizkw Sportowych za 1924 r. czytamy na str. 11 nastpujc uwag w sprawie stosunkw w sporcie atletycznym: Zarzd Z. Z. zauway, e w niektrych dziaach sportu, a w szczeglnoci w cikiej atletyce, boksie, kolarstwie i palancie, powstay odrbne zwizki grnolskie, nie nalece do odnonych polskich zwizkw sportowych. Aczkolwiek zwizki lskie, ktre jednocz kluby sportowe polskie i niemieckie, rozwijaj energiczn dziaalno sportow, a ich poziom sportowy jest bardzo wysoki, zarzd Z. Z. uzna kontynuowanie ich separatyzmu dzielnicowego za objaw niepodany i zarwno u odnonych polskich zwizkw sportowych jak i w organizacjach lskich wdroy kroki przygotowawcze celem wstpienia zwizkw lskich do polskich zwizkw sportowych, w charakterze zwizkw okrgowych. Odnonie do sportw kolarskiego i bokserskiego akcja ta zostaa uwieczona pomylnym rezultatem, wstpienie lskich zwizkw do zwizkw polskich jest w toku, a do tegorocznych mistrzostw kolarskich i bokserskich stan te zawodnicy ze lska, co wicej zawody kolarskie o mistrzostwo szosowe Polski odbd si w tym roku na Grnym lsku. W dziedzinie cikiej atletyki do porozumienia jeszcze nie doszo, czemu po czci winn jest wadliwa organizacja Polskiego Towarzystwa Atletycznego i brak Polskiego Zwizku Towarzystw Atletycznych.
Jak wynika z tego cytatu, uwaa zarzd Z, Z. organizacj P. T. A, za wadliw, a zaoenie Polskiego Zwizku Atle-

tycznego przy udziale klubw lskich za niezbdne. W tym kierunku rozwinito te dziaalno w miesicach letnich 1925 roku. Gdy stwierdzono zarwno wrd kierownikw Polskiego Towarzystwa Atletycznego w Warszawie, jak i Polskiego Zwizku Cikoatletycznego w Katowicach ch do porozumienia zwoa zarzd Z. L. na dnie 12 i 13 wrzenia 1925 r. do swego lokalu w Warszawie konferencj porozumiewawcz. Zjawili si na niej zarwno delegaci Polskiego Tow. Atletycznego w osobach prezesa kom. Wadysawa Pytlasiskiego, wiceprezesa mec. Stanisawa Samborskiego i sekretarza Wacawa Jesieni, urzdnika ambasady ameryka

skiej, i czonkowie prezydjum Polskiego Zwizku Cikiej Atletyki w Katowicach, a to pp. Kuczmik jako prezes, Fiegel jako wiceprezes, Dziaach jako sekretarz i Gauszka jako skarbnik. Podpisany reprezentowa na konferencji Zwizek Polskich Zwizkw Sportowych, z ramienia ktrego przedstawi postulat zjednoczenia wszystkich towarzystw, uprawiajcych sport zapaniczy i podnoszenie ciarw w Polsce w jednym zwizku. Jako delegat Z, Z. przewodniczyem te na tej konferencji. Rezultatem konferencji by wybr Komitetu Organizacyjnego Polskiego Zwizku Atletycznego pod mojem przewodnictwem, do ktrego pozatem weszli z Prezydjum Polskiego Zwi-

zku Cikoatletycznego w Katowicach prezes Kuczmik, wiceprezes Fiegel i sekretarz Dziaach, prezes Polskiego Towarzystwa Atletycznego w Warszawie, kom. Wadysaw Pytlasiski i sekretarz tego p. Wacaw Jesie, prezes K. S. Sia" w odzi p. Oskar Dressler, oraz p. W. Rakocki z Towarzystwa Atletycznego w Bydgoszczy. Komitet otrzyma dyrektywy co do najwaniejszych zasad organizacyjnych Zwizku. Dyrektywy te stanowiy, e siedzib zarzdu zwizku maj by narazie Katowice, e zjazdy walne bd si odbywa w rozmaitych miejscowociach Polski, e bd utworzone zwizki okrgowe, a jednym z nich bdzie Zwizek lski itp. Sekretarzem Korni- tetu by p. Bernard Dziaach z Katowic. W dniu 8 listopada 1925 r, odbyo si w Warszawie posiedzenie Komitetu Organizacyjnego, na ktrem przyjto z pewne mi poprawkami projekt statutu P. Z. A^ opracowany przez podpisanego, a wzorowany na statutach innych polskich zwizkw sportowych, przedewszystkiem P. Z. Pywackiego. Projekt ten zosta w najbliszych dniach rozesany wszystkim towarzystwom atletycznym w Polsce wraz z zaproszeniem na organizacyjne walne zgromadzenie zwizku, zwoane do Katowic. Zaproszenie to spotkao si z do nieoczekiwanym protestem Polskiego Towarzystwa Atletycznego w Warszawie, ktrego zarzd na posiedzeniu w dniu 22 listopada 1925 r. uchwali, e wobec sprzecznoci postanowie Komitetu Organizacyjnego z dnia 8 listopada 1925 r. z przejciowemi postanowieniami statutu Pol. Tow. Atletycznego, oraz uchwaami zarzdu tego towarzystwa, bdcego w myl statutu, a do czasu zorganizowania si P. Z. A. zwierzchnim organem towarzystw atletycznych na caym obszarze R. P., uniewania rzeczon uchwa Komitetu Organizacyjnego w przedmiocie zjazdu organizacyjnego P. Z. A. w dniu 6 grudnia 1925 r. w Katowicach jako opart na bdzie faktycznym i prawnym " Wobec tego Komitet Organizacyjny P. Z. A. w odpowiedzi z dnia 26 listopada 1925 r. uwiadomi Pol. Tow. Atletyczne, e uchway tej nie przyjmuje do wiadomoci, gdy Komitet niepodlega zarzdowi P. T. A., natomiast zwizany jest tylko uchwaami konferencji z 13 wrzenia. Niektre towarzystwa atletyczne niepodporzdkoway si rwnie uchwale Pol. Tow. Atletycznego, jak np. T. G. Sia" w odzi, ktra rwnie uchway tej nie przyja do wiadomoci, postanawiajc wysa delegatw na zjazd organizacyjny P. Z. A. w Katowicach. Tem niemniej jednake Polskie Tow. Atletyczne w Warszawie na zjazd ten swych delegatw me przysao. Zjazd organizacyjny Polskiego Zw. Atletycznego po zakoczeniu akcji przygotowawczej odby si w Katowicach w niedziel 6 grudnia 1925 r.

Na zjazd w Katowicach zaproszono wszystkie organizacje atletyczne w Polsce, ktrych adresy byy znane Komitetowi Organizacyjnemu. Kadej organizacji, ktra podpisze deklaracj przystpienia do P. Z. A. przyznano na zjedzie po 1 gosie na kadych 50 czonkw, zaznaczajc, e liczba zgoszonych czonkw bdzie podstaw do obliczenia opat na 1926 r. Na porzdku dziennym walnego zgromadzenia postanowiono przyjcie statutu Polskiego Zwizku Atletycznego, ustalenie jego siedziby, (kwestja wahaa si midzy Warszaw a Katowicami), wybr prezesa i zarzdu, utworzenie zwizkw okrgowych i ich regulamin, uchwalenie dyrektyw postpowania dla zarzdu zwizku, a wreszcie spraw mistrzostw Polski na 1926 rok. Ze wzgldu na to, e by to zjazd organizacyjny P. Z. A., pozwol sobie przytoczy za protokuem zjazdu list obecnych. W zjedzie brali udzia: Za zwizek Polskich Zwizkw Sportowych sekretarz dr. M. Orowicz, z odzi prezes Oskar Dressler, z Inowrocawia p. Juljan witek, z Bydgoszczy p. Wadysaw Rakocki, z Pabjanic Ryszard Kanenberg. Ze lska: p. Dona, p. B. Dziaach, p. Wacaw Gomorski, pp. Peka i Cicho, p. Pilarski, pp. Fiegel Ryszard i Hanik Robert, p. Franciszek Kuczmik, p. Chmura, p. Lissa, p. Jzef Kleinert, pp. Kocyba i Jarkulisz, p. Jerzy Krl, p, Zieliski Teodor, p. Roszczyk. Z ramienia Polskiego Zwizku Cikiej Atletyki w Katowicach wzili w zjedzie udzia: prezes Marcin Kuczmik, wiceprezes V' Ryszard Fiegel, sekretarz p. Bernard Dziaach i Gauszka Wilhelm. Jatko reprezentanci prasy sportowej obecni byli w charakterze goci pp. Bernsztok, prezes Zwizku Publicystw Sportowych Okrgu Grnolskiego oraz pp. Nogaj i Kordula. Ogem byo reprezentowanych na zjedzie 23 towarzystw atletycznych z caej Polski. Imieniem Komitetu Organizacyjnego jako prezes Polskiego Zwizku Cikoatletycznego w Katowicach zagai obrady p. Marcin Kuczmik, witajc obecnych delegatw, W skad prezydium zjazdu weszli: dr. M. Orowicz jako przewodniczcy, p. Oskar Dressler, prezes K, S. Sia w odzi i p. Juljan witek, prezes K. S. Zbyszko w Inowrocawiu, jako zastpcy przewodniczcego, oraz p. Bernard Dziaach (Polski Zwizek Cikoatletyczny w Katowicach) jako sekretarz. Po stwierdzeniu listy obecnych i sprawdzeniu ich penomocnictw oraz deklaracji przystpienia do Polskiego Zwizku Atletycznego przez reprezentowane kluby stwierdzono, e kluby, ktre przystpiy do zwizku w chwili jego zaoenia uwaa si za organizatorw P. Z. A. i zwalnia si je temsamem od wpisowego.

Statut

P.

Z.

A.

przyjto

bardzo

nieznacznemi

poprawkami,

zaproponowanemi przez K. S. Sia w odzi w brzmieniu ustalonym przez Komitet Organizacyjny, poczem powzito jednogon uchwa, e zebrani uwaaj z chwil zatwierdzenia statutu Polski Zwizek Atletyczny jako ukonstytuowany. Jako siedzib zwizku na lata 19261928 przyjto Katowice. Na propozycj Komisji-Matki, zoonej z 12 delegatw rnych towarzystw atletycznych wybrano jednogonie zarzd P. Z. A. w nastpujcym skadzie: prezes dr. Mieczysaw Orowicz (Warszawa), wiceprezes Marcin Kuczmik (Sok, Katowice) i Oskar Dressler (Sia, d), sekretarz Bernard Dziaach (Naprzd, agiewniki SI.), skarbnik Robert Hanik (Katowice), kpt. zwizkowy i prezes komisji sportowej Fiegel Ryszard (Katowice), nadto w skad zarzdu weszli Gauszka W., jako zastpca kapitana zwizkowego, kom. Karol Dona (agiewniki), jako zastpca sekretarza, Juljan witek (Inowrocaw), Wadysaw Rakocki (Bydgoszcz), Ryszard Kannenberg (Pabjanice), jako czonkowie zarzdu. Dwa mandaty pozostawiono nieobsadzone, aby zarezerwowa miejsca dla delegatw utworzy si majcych okrgowych zwizkw w Warszawie i Krakowie. Do Komisji Rewizyjnej wybrano p. Jzefa Kleinerta (Szopienice), Hugona Bernata (d), Jzefa Wesoowskiego (Ino- Wrocaw) i Franciszka Kuczmika (Katowice), pozostawiajc pite miejsce wolne dla wyznaczonego przez zwizek okrgowy krakowski delegata. W skad Komisji Sportowej weszli p. Fiegel jako prezes, Gauszka W. jako zastpca prezesa i Marcin Kuczmik z ramienia zarzdu, pp. Pilarski i Szkoda jako delegaci kowski. Na wniosek Komisji Matki wybrano przez aklamacj pierwszym czonkiem honorowym Polskiego Zwizku Atletycznego kom. Wadysawa Pytlasiskiego w uznaniu jego zasug pooonych dla rozwoju atletyki w Polsce. Prezydjum Zwizku przekazano denie do porozumienia z Polskiem Tow. Atletycznym w Warszawie, w sprawie jego przystpienia do Polskiego Zwizku Atletycznego. Zatwierdzono podzia klubw do P. Z. A. nalecych midzy pi zwizkw okrgowych, stanowic, e Zwizek lski w Katowicach obejmie wojewdztwo lskie i powiat bdziski wojewdztwa kieleckiego, zwizek poznasko-pomorski te dwa wojewdztwa, zwizek dzki woj. dzkie i kieleckie, zwizek krakowski wojew. krakowskie, lwowskie, stanisawowskie i tarnopolskie, zwizek warszawski pozostae wojewdztwa. Okrgowego Zwizku lskiego, nadto po jednym delegacie wyznaczonym przez zwizki okrgowe poznaski, dzki, warszawski i kra-

Jako Zwizek lski uznano dotychczasowy Polski Zwizek Cikoatletyczny w Katowicach" z pozostawieniem jego dotychczasowego zarzdu w charakterze zarzdu zwizku okrgowego. Organizacj zwizku okrgowego dzkiego powierzono p. Kannenbergowi, zwizku pomorsko-poznaskiego K. S. Zbyszko w Inowrocawiu, za okrgu krakowskiego K. S. Wisa w Krakowie. Zjazd poleci zarzdowi przestrzega surowo w sporcie atletycznym zasad amatorstwa. Prezydjum zjazdu upowaniono do wysania hodowniczego telegramu do Pana Prezydenta Rzeczypospolitej. Zjazd odbywa si w nastroju bardzo powanym, a wszystkie uchway zapady jednomylnie, W ten sposb Polski Zwizek Atletyczny zosta zorganizowany. Pozostao tylko zgosi jego przystpienie do Zwizku Polskich Zwizkw Sportowych, do Midzynarodowej Federacji Zapaniczej i do Midzynarodowej Federacji Podnoszenia Ciarw, co nastpio w pierwszych tygodniach po jego organizacji, Zarzd Zwizku Polskich Zwizkw Sportowych na posiedzeniu w dn. 26 stycznia 1926 r. przyj zarzd P. Z. A. na czonka zwyczajnego Z. Z. uznajc go rwnouprawnionego z innymi zwizkami jako czonka polskiej rodziny sportowej. W tym samym dniu skrelono z listy czonkw Z. Z. Polskie Towarzystwo Atletyczne uwaajc, e Jego mandat zastpczy wygas w chwili organizacji Polskiego Zwizku Atletycznego. Chocia to ostatnie towarzystwo nie brao udziau w zjedzie organizacyjnym w Katowicach, pogodzio si z faktem dokonanym, i wstpio do P. Z. A. przystpujc do organizacji Warszawskiego Zwizku Okrgowego Atletycznego, podporzdkowanego P. Z. A. Oto gar notatek z przed 10 laty, ktre naszkicowaem dla przypomnienia obecnym dziaaczom P, Z. A. nazwisk, instytucji i osb, ktre stay w 1925 r. u kolebki Zwizku. Dr. M i e c z y s a w O r o w i c z .

Sprawozdanie P. Z. A. z dziaalnoci sportowej w 10 rocznic istnienia Zwizku

Polski Zwizek Atletyczny zaoony zosta na zjedzie delegatw towarzystw atletycznych w Polsce 5 grudnia 1925 r. w Katowicach Przed zaoeniem P. Z. A. istniao ju w Polsce szereg organizacyj sportu ciko atletycznego, a mianowicie w Warszawie, na Pomorzu, w odzi, na lsku i w Krakowie. Nie byy one jednake zrzeszone w jednej wsplnej organizacji. Inicjatywa zjednoczenia wszystkich klubw atletycznych w Polsce wysza ze lska, gdzie zaoono Zwizek pod nazw ,.Polski Zwizek Ciko Atletyczny". W midzyczasie p. Pytlasiski prezes i zaoyciel Polskiego Towarzystwa Atletycznego w Warszawie nawiza kontakt z P. Z. C. A. w Katowicach celem zaoenia Ogl no-Polskiego Zwizku Atletycznego. Dziaalno P. T. A. rozcigaa si wwczas tylko na teren Warszawy. Dla bliszego zapoznania si i nawizania kontaktu zorganizowa p. Pytlasiski w maju 1924 r. w Warszawie oglno-polskie zawody w zapasach i podnoszeniu ciarw o mistrzostwo Polski. W zawodach tych brali udzia zawodnicy lska, Lodzi i Warszawy. Uchwalono podczas tych zawodw zwoa zjazd delegatw towarzystw i sekcyj atletycznych w Polsce do Warszawy celem zaoenia oglno-polskiego zwizku atletycznego. W listopadzie 1924 r. zwoano pierwszy zjazd do Warszawy. Odby si on w sekretarjacie Z, Z. Na zjedzie nie doszo jednake do skutku zaoenie zwizku, wybrano natomiast komisj wykonawcz w osobach: pp. Dr. Orowicz, jako przewodniczcy, Dziaach Bernard ze lska, jako sekretarz, jako awnik wybrany zosta p. Kucz- mik Marcin. Ponowny zjazd delegatw towarzystw atletycznych w Polsce zwoano przez komisj wykonawcz na dzie 5 grudnia 1925 r. do Katowic. Na zjazd przybyli delegaci z odzi, Inowrocawia. Poznania, Bydgoszczy, Krakowa i lska, reprezentujc 24 towarzystw. Przeczytano i przyjto statut i uchwalono nazw nowego zwizku: ..Polski Zwizek Atletyczny" ,,P. Z. A." z siedzib w Katowicach Wybrano Zarzd w skadzie: prezes Dr. Orowicz, I. wiceprezes - witek, Inowrocaw, II. wiceprezes Kuczmik Marcin, sekretarz Dziaach, zastpca sekretarza oraz skarbnik Kuczmik Franciszek, kapitan zwizkowy Fiegel Ryszard, Katowice, zastpca kpt. P. Z. A. Gauszka W., czonkowie zarzdu pp. Dresler Oskar jr. d, Pawlikowski Franciszek Krakw, Gorzawski Katowice. W tym samym dniu przeprowadzono zawody o mistrzostwo Polski w zapasach i podnoszeniu ciarw. Tytu mistrzw polskich zdobyli: Moczko K.,

Mazurek L., Majer, Bayca R., Gauszka J., Hain, Weingarten, Minc, Coig i Zikowski. Pierwsze Walne Zebranie P. Z. A. zwoano w marcu 1926 do Katowic. W tym samym czasie przeprowadzono rwnie zawody o mistrzostwo Polski. Do skadu Zarzdu weszli pp.: Dr. Orowicz prezes, Dresler Oskar jr. d wiceprezes, Kuczmik Marcin, Katowice II. wiceprezes, Dziaach sekretarz, Kuczmik Franciszek, Katowic s skarbnik, czonkowie Zarzdu pp. p. Pytlasiski Warszawa, Pawlikowski Krakw, witek Pomorze, Boger Pozna, Gorzawski lsk, Na kapitana sportowego wybrano ponownie p. Fiegla Ryszarda, Katowice, zastpca p. Gauszka W. Uchwalono przystpi do Midzynarodowej Federacji .Zapaniczej l. A. W. F. Przyjto w poczet czonkw P. Z. A. Warszawski Okrgowy Zwizek Atletyczny, oraz Lwowski Okrgowy Zwizek Atletyczny. W roku 1927 brali udzia zapanicy polscy po raz pierwszy z ramienia P. Z. A. w zawodach o mistrzostwo Europy w Budapeszcie. Barwy Polski bronili nastpujcy zawodnicy: Moczko K., Zikowski Wacaw, Bayca Ryszard, Gauszka Jan, Coik i Cieniewski. Kierownikiem ekspedycji by p. Pytlasiski W., delegatem na Kongres Midzynarodowej Federacji Zapaniczej by p. Gauszka W. i Fiegel Ryszard. W tych zawodach osignli Zikowski i Gauszka Jan czwarte miejsce w punktacji oglnej. Uchwalono przeprowadzi mistrzostwa Polski w roku 1927 we Lwowie. Na Walnym Zjedzie 1927 r., ktry si odby we Lwowie podczas mistrzostw Polski w zapasach i podnoszeniu ciarw wybrano Zarzd w niezmienionym skadzie. Nastpny Walny Zjazd odby si w Poznaniu w 1928 r., gdzie rwnoczenie przeprowadzono zawody o mistrzostwo Polski w zapasach i podnoszeniu ciarw. W tych zawodach startowali pora pierwszy zawodnicy Okrgu Stanisawowskiego, ktry w midzyczasie przyjto do P. Z. A. Nowy skad Zarzdu P. Z. A. by nastpujcy: prezes Dr. Orowicz, Warszawa; wiceprezesi pp. witek Pomorze, Kuczmik Marcin lsk; jako sekretarza oraz kapitana zwizkowego wybrano p. Gauszk W., skarbnikiem zosta p. Sobota Pawe z Katowic. Na tym zjedzie przyjto projekt stworzenia samodzielnych Okrgw: Poznaskiego i Pomorskiego. Ze wzgldu na majce si odby (1928 r.) Igrzyska Olimpijskie w Amsterdamie przeprowadzono w miesicu maju z polecenia Polskiego Komitetu Olimpijskiego obz przedolimpijski w Muchowcu pod Katowicami. Zaangaowano na trenera Austrjaka Szestaka Gez. Do obozu powoano 12 czoowych zawodnikw Polski. Kierownictwo obozu powierzono p. Gauszce W. W marcu 1928 r. odbyy si w Katowicach pierwsze midzypastwowe zawody w zapasach Czechosowacja-Polska.

W druynie Polski startowali: Ganzera, Moczko, Mazurek Leon, Morgenstern, Gauszka Jan, Coik Eryk, Szmieszek. Zawody te przebralimy w nieznacznym stosunku 3A pkty. W midzyczasie Polski Komitet Olimpijski wyznaczy p. Pytlasiskiego instruktorem sportu atletycznego w Polsce. Przeprowadzono szereg imprez celem wyeliminowania najlepszych zawodnikw i zestawienia reprezentacji na Olimp jad. Tui przed wyjazdem na Olimpjad odby si dwutygodniowy kurs przedolimpijski, na ktrym wyoniono reprezentacj Polski w nastpujcym skadzie; Ganzera, Mazurek Leon, Bayca Ryszard, Gauszka Jan, Cieniewski. Kierownikiem druyny oraz sdzi by kapitan zwizkowy p. Gauszka W. W charakterze delegatw wyjechali na Kongres I. A. W. F. z ramienia P. Z. A. pp. Ma tloch Jzef i Gauszka W. Podczas treningu w Amsterdamie jeden z uczestnikw reprezentacji Polski uleg nieszczliwemu wypadkowi zamania nogi, za podczas zawodw Gauszka w walce z Niemcem, wicemistrzem olimpijskim, dozna zamania obojczyka i zalewu krwi. Jedynie Bayca odnis dwa zwycistwa, zajmujc 6-te miejsce. Na Walnem Zjedzie P. Z. A. w 1929 r. w odzi wybrano prezesem p. Dra Orowicza, sekretarzem i kapitanem zwizkowym Gauszk Wilhelma, wiceprezesami pp. Dreslera Oskara jr. r Matlocha Jzefa, Katowice. Skarbnikiem zosta wybrany p. Sobota Pawe, Katowice. Rwnoczenie przeprowadzono w odzi zawody o mistrzostwo Polski w zapasach i podnoszeniu ciarw. W roku tym braa reprezentacja polaka udzia w zawodach o mistrzostwo Europy w zapasach w Dortmundzie. Barwy Polski bronili: Ganzera, Breitkopf, Rejniak, Sasorski i Wierzbicki. Tylko Ganzera zaj punktowane 4-te miejsce, w drodze powrotnej reprezentacja nasza rozegraa zawody w Berlinie, gdzie uzyskaa wynik remisowy. W Berlinie, w miejsce zawodnika Wierzbickiego walczy zawodnik Gstwiski. W roku 1930 na Walnym Zjedzie P. Z. A. w Katowicach wybrano nowy Zarzd w skadzie: prezes Dr. Adam Kocur, Katowice; wiceprezesi - - Moc, Warszawa, Matloch, Katowice; sekretarz Tybor, kapitan sportowy Gauszka W., skarbnik Grychto Jzef. Zawody o mistrzostwo Polski na rok 1930 przeprowadzono w Krakowie. W padzierniku 1930 r. brali udzia ciarowcy polscy w zawodach o mistrzostwo Europy w Monachjum a mianowicie; Fryc Hel, Mainka i Minc. Zawody o mistrzostwo Polski w zapasach i podnoszeniu ciarw na rok 1931 przeprowadzono w Warszawie, za Walny Zjazd P. Z. A. odby si w Katowicach. Wybrano ten sam skad Zarzdu co w roku ubiegym, z wyjtkiem II. wiceprezesa Matlocha, na ktrego miejsce wszed do Zarzdu p. in. Widuch Jan z Katowic. W kwietniu tego roku braa udzia reprezentacja Polski

w zapaniczych mistrzostwach Europy w Pradze w kadzie: Ganzera, Dworak, Bajorek, Bayca Ryszardy Gauszka i Gstwiski. W zawodach tych zaj zawodnik Bajorek 4-te miejsce. W drodze powrotnej walczyli Polacy w Prerovie przeciw reprezentacji Morawsko-Ostrawskiej, odnoszc zwycistwo w stosunku punktw 15:7 pkt. Z kocem lipca 1931 przeprowadzi Czechosowacki Zwizek Atletyczny w 'Pardubicach z okazji Wielkiej Wystawy Sportowej, midzypastwowe zawody Czechosowacja : Polska w zapasach. Skad polskiej reprezentacji by nastpujcy: Ganzera,

Reprezentacja Polski na mistrzostwach Europy w Pradze 1931. Szmatoch, Bajorek, Kiela, Gauszka Jan, Gstwiski i Puciata. Zawody te wygraa reprezentacja Czechosowacji 11:8 pktw. Wygrali z naszej strony Ganzera, Gstwiski i Szmatoch; za Bajorek, Kiela i Puciata przegrali. Dnia 3 sierpnia 1931 r. walczya reprezentacja nasza w tym samym skadzie przeciw reprezentacji Okrgu Pilzneskiego w Pil tnie. Tutaj wygralimy w wysokim stosunku 18:4 pkty. Na zaproszenie Jugosowiaskiego Zwizku Atletycznego braa reprezentacja polska we wrzeniu 1931 r. udzia w szampionacie Maej En ten ty i Polski w skadzie: Rokita, Anioa, Gardawski, Neuff, Gauszka Jan, Gstwiski i Gwd. W zawodach tych osign zawodnik Gauszka Jan zaszczytny tytu mistrza Maej Ententy i Polski, zdobywajc pierwsze miejsc

w wadze redniej. Ponadto zdobyli: Gwd II. miejsce i Gstwiski 11. miejsce. Na Walnym Zjedzie P. Z. A. w r. 1932, odbytego w Katowicach wybrano ten sam skad Zarzdu z prezesem Dr. A. Kocurem na czele jak w roku ubiegym, z wyjtkiem sekretarza, na ktrego miejsce wybrano, p. Szotysika Pawa i skarbnika p. Wgrzyka Maksymiljana z Katowic. Rwnoczenie odbyy si w tym roku zawody o mistrzostwo Polski w zapasach i podnoszeniu ciarw w Katowicach. Tytu mistrza w zapasach poszczeglnych wag zdobyli: Ganzera, Dworek, Gonsior, Kiela, Gauszka Jan, Bromirski i Jarszulik. W podnoszeniu ciarw: Chryst, Russek, Frychel, Pieczka, Gstwiski i Turek.

Zawody midzypastwowe AustrjaPolska (13:14) w Katowicach. Na zaproszenie Szwedzkiego Zwizku Atletycznego wyjechali na turniej zapaniczy do Szwecji: Gauszka Jan i Dworok w towarzystwie kpt. Gauszki Wilhelma, gdzie brali udzia w zawodach midzynarodowych w Stockcholmie i Malmo. Dworok odnis w Stockcholmie pikny sukces, zdobywajc przy silnej konkurencji zawodnikw zagranicznych III. miejsce. W Malmo zdobyli nasi reprezentanci IV. miejsce. Walny Zjazd P. Z. A. na rok 1933 odby si w marcu w Katowicach, na ktrym wybrano niezmieniony skad Zarzdu jak w roku ubiegym i to: prezes Dr. A. Kocur, Katowice, wiceprezesi: in. Widuch Jan Katowice, Zikowski Wacaw Warszawa, sekretarz Szotysek Pawe Katowice, skarbnik Wgrzyk Maksymiljan Katowice, kapitan sportowy Gauszka W.,

przewodniczcy W. S. Hain Pawe; czonkowie Zarzdu: Kuczmik Marcin, in. asiski, konsul Beszczyski, Felchnerowski, Bit- ter, Szudziski i Szpagat. Przeprowadzono tego roku zawody midzypastwowe w zapasach: Austrja: Polska w Katowicach. Druyna polska w skadzie: Ganzera, Dworok, Bajorek, Bayca R., Gauszka Jan, Gstwiski i Jarszulik, odniosa zwycistwo w stosunku 13:14 punktw. Zawody o mistrzostwo Polski na rok 1933 w zapasach i podnoszeniu ciarw przeprowadzone zostay w dniach 16 i 17 kwietnia w Poznaniu. Na Walnym Zjedzie 1934 r., odbytego w Katowicach pozostawiono ten sam skad Zarzdu jak w roku ubiegym. Zawody o mistrzostwo Polski w zapasach i podnoszeniu ciarw na rok 1934 przeprowadzono w Lodzi, w ktrych zdo-

Reprezentacja Polski na mistrzostwach Europy w Rzymie 1934.

byli tytu mistrza w poszczeglnych wagach: w zapasach Mianowski, Py, lzak, Rejniak, Ksikiewicz, Gwd i Puciata; w podnoszeniu ciarw: Himmel. Russek, Derbot, S tylec, Ludwik, Grzybek i Mainka. W kwietniu 1934 r. braa reprezentacja zapanicza Polski udzia w zawodach o mistrzostwo Eu-ropy w zapasach przeprowadzonych w Rzymie. Barwy Polski w tych zawodach bronili: Ruda Pawe, Dworok, Rejniak, Neuff, Gstwiski i Puciata. Jako sdziowie z ramienia P. Z. A. penili funkcj podczas zawodw pp. Hain Pawe i Gauszka W. Podczas zawodw odby si Kongres Midzynarodowej Federacji Zapaniczej, w ktrym jako delegaci z ramienia P. Z. A. uczestniczyli pp. prezes Dr. Kocur i Gauszka Wilhelm. Na drodze powrotnej rozegraa reprezentacja Polski we Wiedniu zawody midzypastwowe w zapasach Austrja : Polska, W zawodach tych w wysokim

stopniu pokrzywdzono naszych zawodnikw. Fatalne byo orzeczenie sdziego arbitra (Czecha), ktry przyczyni si do poraki naszej reprezentacji, w stosunku 10:12 pktw. Na Walnym Zjedzie P. Z. A. w Katowicach zosta Zarzd ten sam, z wyjtkiem sekretarza i skarbnika. Na stanowisko sekretarza wybrano p, Dra Stawarskiego Kazimierza, skarbnikiem wybrano p. Cyganka Alfreda, w myl wydanego komunikatu Pastw. Urzdu wybrano p. Dra Kwadyskiego lekarzem zwizkowym P. Z, A, Ponowna zmiana sekretarza r. Z, A. na-

Rejniak, czatowy zawodnik Potoki.

ukaszewicz, 3 krotny wicemistrz Polski.

stpia w padzierniku, gdy p. Dr. Stawarski z powodu dalszych studjw na przecig 6 miesicy zmuszony by zoy urzd sekretarza. Na jego miejsce wybrano p. Dra Kwadyskiego. Z kocem marca, na zaproszenie Niemieckiego Zwizku Atletycznego brali udzia Gauszka Jan i Gwd w turnieju zawodw midzynarodowych w szeciu miastach Niemiec. Gauszka Jan, moe si poszczyci piknym sukcesem w tych zawodach, zdobywajc w poszczeglnych miejscowociach f. i f(. miejsce, wygrywajc na 15 stoczonych walk 12, dwie przegra

niesusznie na punkty a 1 porak odnis na opatki. Gwd odnis 3 zwycistwa i 6 poraek w trzech miejscowociach, w trzeciej miejscowoci uleg kontuzji prawego objczyka, co uniemoliwio, mu branie udziau w zawodach o mistrzostwo Europy w Kopenhadze, W kwietniu 1935 braa reprezentacja polska w skadzie: witosawski, Dworok, Neuff, Szajewski, Gauszka Jan, Krys- malski Teodor udzia w zawodach o mistrzostwo Europy w zapasach w Kopenhadze. W tych zawodach odnieli zwycistwo Dworok, Neuff i Szajewski, nie zajmujc jednake czoowego miejsca. Zawodnik Gauszka Jan mia ponownie nieszczliwy wypadek: silne wywichnicie prawej nogi. W kongresie I. A

Reprezentacja Polski na mistrzostwach Europy w Kopenhadze 1935. W. F. brali udzia z ramienia P. Z. A. pp.: prezes Dr, A. Kocur, Gauszka Wilhelm, Przeprowadzono przez poszczeglne Zwizki Okrgowe rnego rodzaju zawodw midzynarodowych, jak: Wrocaw- Pozna, Hakoah Wiede Warszawa i Y. M. C. A,, Bydgoszcz- Gdask, przedewszystkiem przeprowadzi lski Okrg rokrocznie szereg zawodw reprezentacyjnych: lsk Opolski lsk Polski. Dla lepszej wsppracy pomidzy Pastw. U. W. F. i P. W. a r. L. A. wyznaczono delegatem P. U. W. F. i P. W. do P. Z. A. p. Dyr. Szefera Oskara. Wybr ten by bardzo szczliwy, gdy okazao si, e p. Dyr. Szefer jest wielkim lubownikiem sportu zapaniczego i w wielkiej mierze, mimo krtkiego czasu przyczyni si do zrealizowania spraw, przedkadanych przez Zarzd P. Z. A. P. U. W. F. i P. W. Przedewszystkiem zasug

jego jest finansowanie przez P. U. W. F. i P. W. obozu i kursu instruktorskiego P. Z. A., odbytego w Sulejowie nad Pilic. Rwnoczenie umoliwi wystanie 2 zawodnikw (Gauszka Jan i Szczeblewski Piotr) na kurs instruktorw sportu atletycznego w Niemczech. Dotychczas przeprowadzi Zarzd P. Z. A. 5 kursw i obozw atletycznych. Dwa obozy odbyy si w Muchowcu pod Katowicami. 3 obozy w Szkole Policji Pastwowej w Katowicach. Przecitna ilo uczestnikw na kursach i obozach 30. Instruktorami w zapasach byli pp. Gauszka Jan, za w podnoszeniu ciarw Frychel Wesoowski. Kierownikiem obozw by p. Gauszka Wilhelm.

Gauszka Jan, 10 krotny Mistrz Polski

Dla rozwoju sportu atletycznego w Polsce przyczynili sic? ze strony czonkw Zarzdu P. Z. A. na pierwszem miejscu dugoletni prezes p, Dr. Kocur Adam, Prezydent miasta Katowic oraz p. in. Widuch z Katowic. Rwnoczenie przyczynili si dla propagandy i rozwoju sportu atletycznego na terenie warszawy p, Zikowski Wacaw. Na terenie Pomorza p. Felchnerowski i witek, na terenie Poznania pp. Wower, Leftgeber i Spychaa. Na terenie odzi pp. Dresler Oskar jr., Herudziski, Mroewski, Maciejewski i Handke obecny sekretarz . O. Z. A. Na terenie Lwowa pp. Stark W., Kysiak E. i Ikawe. N a terenie Stanisawowa P- Dr. med, Gutt Jan, Krakowa p. Pawlikowski Franciszek, Tyko Mieczysaw i in. asiski. Na lsku na Pierwszem

miejscu dugoletni prezes l. 0, Z. A, p. Kuczmik Marcin, Pilarski Teodor, Grychto Jzef, Budniok Alojzy, konsul Beszczyski, Gauszka Wilhelm, obecny skarbnik p. Kiinstlinger Gorzawski, in. Krawczyk i in. Goryanowicz. Jest jeszcze wielu innych dziaaczy na tern polu sportu, ktrych nie mona wszystkich wymieni. Najwicej zasueni zawodnicy dla P. Z. A to: Gauszka Jan, 10-cio krotny mistrz Polski, Waingarten d, szeciokrotny mistrz Polski w podnoszeniu ciarw, Gstwiski Pomorze 4-ro krotny mistrz Polski, Zikowski Wacaw 4-krotny mistrz Polski, Dworok, lsk 3 krotny mistrz Polski, Russek, lsk 4-ro krotny mistrz Polski, Wittek 3 krotny mistrz Polski, Mainka Wilhelm 3 krotny mistrz Polski, Frychel, Rejniak i Hain

2 krotny m. Polski, Bajorek 2 krotny mistrz Polski, Bayca R. 3 krotny mistrz Polski, mistrzowie Polski Anioa, Szajewski, lzak, Py, Neuff,
Biskupski, Hebda, Elsner, Bregua, Denbot, Odrow, Kiela, Bromirski, Pieczka i Turek 2 krotni mistrzowie Polski. Jarszulik, Gwd, bracia Stylec, bracia Krysmalski, Gross, ukasiewicz, Zagrzycki, Hinz, Ksikiewicz, Grodzki, Rokita itd. Z klubw najstarszych wymieni naley: Sia" d, obecny Sok" Inowrocaw (dawn. Zbyszko"), Zbyszko" Pozna, Sztekker" (dawn. Spala"), Sok" {dawn. Gladjator") Pozna, Strzelec" (dawn. Jedno") Nowy Bytom (lsk), Powstaniec" (dawn. ..Polonia") Nowa Wie (lsk), Mars" Wielkie Hajduki (lsk), Naprzd" agiewniki (lsk), Powstaniec" (dawn. Lurych") Siemianowice (lsk), obecny Sok II" Katowice (lsk). W wielkiej mierze w ostatnim czasie przyczynia si take prasa do dalszego rozwoju naszego sportu atletycznego w Polsce. Wymieni naley czasopismo sportowe Raz .Dwa Trzy', ostatnio take Przegld Sportowy". Dzia sportowy dziennikw: I. K. C., Polska .Zachodnia, Polonia, Ekspress Ilustrowany, Kurjer Poznaski i Gazeta Polska. Z pp. Redaktorw naley wymieni: pp. mgra. Korcyla, Mikuy, Gorzelanego, Karasia, Rembalskiego, Wienera. Z Radja Polskiego p. Tetzlaffa i p. Mikuy. Kpt. G a u s z k a W .

Sport zapaniczy i podnoszenia ciarw w chwili obecnej

Krtki przegld statystyczny, w chwili obecnej daje nam nastpujcy obraz. Polski Zwizek Atletyczny obejmuje siedem okrgw: Okrg Krakowski Lwowski, dzki, Pomorski, Poznaski, lski i Warszawski. Ilo klubw wynosi 64. Oglna liczba czonkw czynnych 1189. Mamy sdziw krajowych 58. Mamy 3 sdziw midzynarodowych, mianowicie: Gauszka Wilhelm, Hain Pawe, Leitgeber Czynno ich obejmuje cay teren

Zarzd Wykonawczy P. Z. A, Siedz: Prezes Dr. A. Kocur, wicepr. In. Widuch, kap. sport. W, Gauszka. Stoj: sekr. Dr. Kwadyski. skarb, A. Cyganek, czonek Zarz. Kuczmik M. Rzeczypospolitej Stefan. Mamy instruktorw honorowych w zapasach 25, w podnoszeniu ciarw 12honorowych w zapasach 25, w podnoszeniu ciarw 12. Opieka lekarska Jest w stadjum organizacji. Lekarzem naczelnym P. Z. A. jest Dr. med. Witold Kwadyski z Katowic. Okrg Krakowski: Dr, Warchaowski. Okrg Pomorski korzysta z poradni sportowej w Toruniu. Okrg Warszawski korzysta z porady Dr. Rozena. Okrg Wileski korzysta z porad Dr. Kalinowskiego. Okrg lski; Dr. Pordes jest lekarzem okrgowym. Pozostae okrgi nie maj dotychczas lekarzy

sportowych. Naley jednak zaznaczy, e pewna ilo klubw ma wasnych lekarzy sportowych. -Deniem P. Z. A. jest zaprowadzenie opieki lekarskiej w wszystkich okrgach i klubach. Zwizek Atletyczny utrzymuje ywy kontakt z wadzami sportowymi, czego dowodem jest w obecnym roku dwukrotny udzia w Walnych Zebraniach Z. Z. w dniach 25. V. 1935 r. i 27. X. 1935 r. Przez Wiadomoci P. Z. A." stara si czonkw zwizku, kluby, okrgi, Urzd P. W. i W. F. oraz pras informowa o uchwaach zarzdu, o obecnej, toczcej si pracy, nastpnie poda do wiadomoci najwaniejsze wydarzenia sportowe zagra-

Obz treningowy nad Pilic w Sulejowie 1935, niczne; po zatem umieszcza si artykuy o treci, mogcej wzbudzi zainteresowanie kadego sportowca. Prasa zajmuje wobec naszego piknego sportu w ostatnim czasie coraz bardziej przychylne stanowisko. Doceniajc ogromne znaczenie prasy dla pracy sportowej mamy nadziej, e przez suszn i sprawiedliw krytyk uatwi sportowi atletycznemi drog do sukcesw. Urzdzono w tym roku obz treningowy nad Pilic koo Sulejowa na terenach YMCA d w dniach od 1630, VIII. 1935 r. Prowadzono nie tylko kurs dla zawodnikw, ktrzy

przybyli w iloci 34, lecz take dla instruktorw. Kurs dla instruktorw ukoczyo 15 kandydatw, pochodzcych z Krakowa, odzi, lska, Warszawy i Wilna, Kierownikiem obozu by p. Wilhelm Gauszka, Prowadzono celow i regularn gimnastyk pod okiem specjalnego instruktora, pozatem kurs pywania, gry sportowe, walki wiczebne itp. wypeniy program dnia. wszystkie prawie dzielnice polskie byy reprezentowane i wspycie koleeskie byo bez zarzutu. Korzyci, ktre wynikay z obozu, obserwowano potem na zawodach. Instruktorzy po odbyciu kursu oraz jednorocznej praktyki w klubach bd cennym materjaem trenerskim dla okrgw, z ktrych pochodz. Jest to praca, obliczona na dusz met, ale tylko t drog moe sport atletyczny dotrze do szerszych mas. Z tych mas wyszuka talenty, jest nastpnym punktem programu. Przez zawody midzyklubowe, midzyokrgowe i midzynarodowe chcemy wzbudzi zainteresowanie publicznoci i co zatem idzie, zasili kas zwizkow. Postaramy si take o urzdzenie regularnych zawodw midzypastwowych wzgldnie o wyjazd czoowych naszych zawodnikw na turnieje zagraniczne. T drog chcemy surowy nasz materja zawodniczy oszlifowa i wtedy bdzie mona z caym spokojem oczekiwa sukcesw. Stwierdzamy obecnie, e pod wzgldem technicznym stoimy bezwzgldnie niej od zawodnikw Szwecji, Finlandji, Niemiec i Wgier, ale ju z pozosta grup narodw po sumiennych przygotowaniach powinnimy walczy, jak rwni z rwnymi. Uwzgldnilimy obecnie tylko narody europejskie, klasa atletw Ameryki nie jest bliej znana z powodu braku materjau porwnawczego. Pozatem sport atletyczny amatorski nie cieszy si wielk popularnoci w Stanach Zjednoczonych. W padzierniku br. na kurs przedolimpijski w Stiibendorf (Niemcy) wysa P, Z. A. dziki pomocy finansowej Pastw. Urzdu W. F. i P. W. dwch zawodnikw: Gauszk Jana z Katowic i Szczeblewskiego Piotra z Warszawy. 3-go listopada br. K. S, Strzelec" Wilno urzdzi zawody zapanicze pod nazw Pierwszy krok zapaniczy" w Wilnie. Udzia w zawodach brao 15 zawodnikw; najlepiej obsadzona bya waga prednia (8 zawodnikw). Zainteresowanie zawodami byo stosunkowo wielkie. Deniem Zarzdu P. Z. A. jest praca nie tylko nad podniesieniem poziomu zapanictwa, lecz take nad popraw formy dwigaczy ciarw. Omawiajc stron techniczn musimy stwierdzi, e w chwili obecnej duo jeszcze mamy ciarkw, nieprzepisowych w uytku! Staramy si teraz kademu okrgowi dostarczy ciarki prawidowe. Dwiganie ciarw jest obecnie na poziomie rednim. Zainteresowanie publicznoci nike. Zwykle docza si do programu walk zapaniczych

rwnie zawody w podnoszeniu ciarw, w ten sposb dajemy publicznoci mono poznawania tej gazi sportu. Omawiajc z kolei nasze pooenie finansowe, stwierdzamy, e obecnie dugw nie mamy. Szczupa kasa P. Z. A. nie pozwolia jednak na urzdzanie kosztownych wyjazdw za granic lub urzdzenia zawodw midzypastwowych w kraju. Dr. med. K w a d y s k i W

Dziaalno poszczeglnych O. Z. A. w ubiegym 10-cio leciu

Amatorskie zapanictwo naley do dziau sportw, w Polsce obecnie najmniej rozwinitych. Zdawaoby si, e musiaoby by w t e j dziedzinie wychowania fizycznego inaczej, jeli si zway, e polskie zapanictwo zawodowe posiada cay szereg zawodnikw o europejskiej sawie, To te z uznaniem podnie naley niestrudzon prac niektrych dziaaczy w tej dziedzinie sportu i ich wysiki, zmierzajce do spopularyzowania amatorskiego zapanictwa sportu, tak zdrowego dla organizmu ludzkiego. Ostatnio wadze pastwowe zaczy rwnie interesowa si amatorskiem zapanictwem, delegujc na porednika pomidzy Polskim Zwizkiem Atletycznym z jednej a Z. Z. z drugiej strony, p. dyrektora Oskara Szefera, byego czynnego zapanika. Ta wsppraca daa ju szereg pozytywnych wynikw. Przytacza poniej w krtkim zarysie rozwj zapanictwa w poszczeglnych dzielnicach Polski nie od rzeczy bdzie, o ile przy tej sposobnoci wspomni si o zasugach dugoletniego prezesa P. Z. A. Dr. Adama Kocura, Prezydenta miasta Katowic, jakie pooy on okoo rozwoju samej organizacji i zapanictwa, Za t ideow prac naley mu si szczere podzikowanie, bo dotychczasowe wyniki osignite zostay w krytycznym dla Zwizku czasie. Opis rozwoju zapanictwa w okrgach oparty jest na nadesanym przez poszczeglne Okrgowe Zwizki Atletyczne materjale. Niestety nie wszystkie Okrgi pod tym wzgldem dopisay, ba, niektre na rozpisan przez P. Z. A. ankiet wcale nie odpowiedziay. Okrg lski. Towarzystwa: Ilo czonkw: 17 39 10

1. K. S. Naprzd" agiewniki 2. K. S. SI a via" Ruda 3. Tow. Grni. Sok" Ohropaczw

Towarzystwa:
4. Tow. Gimn. Sok" Knurw 5. Tow. Gimn. Sok II" Katowice 7. Tow. Gimn. Sok" w Brzezinach 8. K. S. Strzelec" NiJdszowiec 9. K, S. Strzelec" WefrWec 10. Tow. Atl. Powstaniec" Nowa Wie 11. K. S. Powstaniec" Siemianowice 12. K. S. Strzelec" Kochowic*

Ilo czonkw: ' 40 5 10 5

23 9 14. K. P. W." 'Katowice 9 15. Tow. Girnn. Sp. Pole Zachodnie" Chorzw 14 16. K. S. Pokj" Nowy Bytom 8 17. Tow. Atl. Roch" Boguszowice 9 18. Zw. Sp. Orze" Miasteczko l. ~ 19. Tow. Atl. Biay Orze" Wenowiec 16 20. K. S. Strzelec" Nowy Bytom 35 21. K, S, Strzelec" Szopienice 13 22. Zwizek Powstacw l, Zgoda 7 Zapanictwo zalicza si moe na lsku do tych gazi sportu, ktre najwczeniej uprawiano na tym terenie, bowiem ju w atach 19081910 spotyka si zorganizowane kluby, powicajce si wycznie cikoatletyce. Nie rzadkoci wobec tego jest, ze spotyka si na polskiej czci Grnego lska z zwolennikami zapanictwa, ktrzy ongi zdobyli w tej dziedzinie mistrzostwa Niemiec. Podczas walk o niepodlego z szeregw atletycznych wyroso cay szereg jednostek, z powiceniem oddajcych si w czasie plebiscytu organizacjom sportowym, ju czysto polskich. Tak w czasie plebiscytu w r. 1920 powsta z siedzib w Bytomiu Zwizek Polskich Towarzystw Sportowych, do ktrego przystpiy nastpujce nowo zorganizowane towarzystwa polskie: Naprzd agiewniki, Szyb Marcina Lipiny, Olimpja Janw, Polonia Nowa wie, Lurych Siemianowice, Sok Brzeziny i Biay Orze Szopienice. Niepolednie zasugi okoo zaoenia, tych nowych polskich placwek sportowych, uprawiajcych wycznie zapanictwo, maj pp. Alojzy Budniok i Stanisaw Flieger. Liczba towarzystw wnet podniosa si na 12. Poniewa nowo zaoone organizacje sportowe borykay si z trudnociami finansowemi, przyszed im z pomoc Polski Komisariat Plebiscytowy, ofiarujc materace do zapasw i 7 ciarkw drkowych. Przez pewien czas dziaalno sportowa tych klubw bya przerwana wskutek wzicia udziau niemal wszystkich czonkw w Powstaniach lskich. W grudniu 1922 r. przystpiono do reorganizacji Grnolskiego Zwizku
13. K. S. Mars" Wielki* Hajduki

Ciko - Atletycznego. Inicjatyw w tym kierunku powzili pp. Szreiber, Kordula i Szymaski. Pierwszy

obj funkcj prezesa, drugi sekretarza, a trzeci skarbnika, w marcu 1923 r. przeprowadzono w Rudzie lskiej zawody o mistrzostwo lska. Jak w kadej organizacji nowo powstaej, tak i tu kryzys nie da dugo na siebie czeka. W poowie roku 1923 zwoano zatem nowy zjazd delegatw towarzystw, uprawiajcych sport cikoatletyczny na lsku do restauracji Pod Strzech Grnicz" w -Katowicach. Wybitny udzia w tym zjedzie wziy kluby: Naprzd agiewniki, K. S. Athen Ruda l., Mars Wielkie Hajduki, Pol on ja Nowa Wie, Jedno Nowy Bytom, Sok II Katowice z pp. Los, Franciszczokiem, Bayc, Roszczykiem, Kuczmikiem Marcinem i Gauszk W. na czele. Na tym zjedzie ukonstytuowano Zarzd w nastpujcym skadzie: prezes Kuczmik Marcin (Sok), wiceprezes Fiegel (Kolejowy K. S. Katowice), sekretarz Biczysko (Gwiazda Rybnik), zastpca sekretarza Dziaach (Naprzd agiewniki), skarbnik Gauszka Wilhelm (Sok II Katowice), kapitan okrg. Pilarski Teodor (Lurych Siemianowice), awnicy Gorzawski, Losa i Nowak. Na tym Walnym Zjedzie reprezentowanych byo 16 towarzystw, a mianowicie: Gwiazda" Rybnik, Sok II" Katowice, Naprzd" agiewniki, Heros" Tarnowskie Gry, Polonia" Nowa Wie, Biay Orze" Szopienice, Athen" Ruda, Olimpja" Janw, K. S. 06" Zae, Sok" Knurw, Atlas" Krlewska Huta, Kolejowy Klub Sportowy" Katowice, Jedno" Nowy Bytom. Po tej przeprowadzonej reorganizacji rozpisano oficjalne zawody o mistrzostwo lska w zapasach i podnoszeniu ciarw. W tych mistrzostwach wzio udzia 115 zawodnikw. Mistrzostwa lska w zapasach i podnoszeniu ciarw wwczas zdobyli: Hornik, Musio Augustyn, Kapias, Coik, Gauszka Jan, Waach, Chmura, Bayca R., Hain, Wilk, Szwarc, Kokoszka i Cicho A. Na Walnym Zjedzie Grnolskiego Zwizku Atletycznego w roku 1924 zmieniono nazw na Polski Zwizek Ciko-Atletyczny" i uchwalono nowy statut, ktry zarejestrowano w Sdzie w Katowicach. W tym Zwizku zrzeszonych byo w roku 1924 18 towarzystw. Zarzd z pp. Kuczmikiem, Piegiem, Gorzawskim, W. Gauszk i Pilarskim rano zabiera si do pracy, uwidaczniajcej si w zawodach czsto organizowanych i zakadaniu nowych towarzystw wzgl. sekcyj atletycznych przy klubach, nie interesujcych si dotychczas t gazi sportu. W kwietniu 1924 r. lsk pora pierwszy wysa swoj reprezentacj na zawody midzynarodowe o mistrzostwo Czechosowacji. Zawody odbyy si w Morawskiej Ostrawie, na kt-

rych pierwsze miejsca zdobyli Gauszka Jan i Mazurek Leon, drugie za Hain Pawe i Bayca Ryszard. W tym samym czasie istniao w Warszawie Polskie Towarzystwo Atletyczne, ktrego zaoycielem i prezesem by . p. Pytlasiski Wadysaw. Ten to organizator i ongi wietny zawodnik przeprowadzi w maju 1924 r., w zwizku z zamierzonym wyjazdem na odbywajcy si w tym roku olimpjad, pierwsze oglno-polskie zawody atletyczne w Warszawie, Wiksza cz nagrd przypada lskowi, a zawodnik lski w wadze redniej Szczsny wyznaczony zosta do druyny olimpijskiej W tym czasie zacza kiekowa myl zaoenia Oglnopolskiego Zwizku Atletycznego. Pierwsz tak konferencj zwoa do Warszawy . p. Pytlasiski. lsk reprezentowany by na tej konferencji przez pp. Kuczmika, Dziaacha, Fiegla i Gauszk Wilhelma. Z uwagi na to, e na tej konferencji nie doszo do porozumienia, wybrano Komisj Wykonawcz w skadzie pp. Dr, Orowicza, Kuczmika i Dziaacha, Komisja ta zwoaa na dzie 5 grudnia 1925 r. do Katowic Oglno-Polski Zjazd wszystkich towarzystw atletycznych w Polsce celem zaoenia Polskiego Zwizku Atletycznego. W obecnoci delegatw z Bydgoszczy, Poznania, Lodzi, Krakowa, Lwowa i lska zaoono tego dnia Zwizek Atletyczny pod nazw Polski Zwizek Atletyczny" z siedzib w Katowicach. Na tem te zebraniu uskuteczniono podzia Zwizku na okrgi, w nastpstwie czego Grnolski Zwizek Atletyczny w styczniu 1926 r. zmieni nazw na lski Okrgowy Zwizek Atletyczny". Prezesem wybrany zosta ponownie p. Kuczmik Marcin, wiceprezesem p. Fiegel kapitanem sportowym p. Gauszka Wilhelm, sekretarzem p. Dziaach Bernard, skarbnikiem p. Gomerski (Chorzw). Do Zarzdu P. Z. A. weszli z ramienia lskiego 0. Z. A. p. Kuczmik Marcin jako wiceprezes, Fiegel jako kapitan z wizowy, Dziaach jako sekretarz, Gorzawski Feliks i Gauszka Wilhelm jako czonkowie Zarzdu. W dniu 5 grudnia 1925 r. przeprowadzono w Katowicach pora pierwszy oficjalne zawody o mistrzostwo Polski w zapasach i podnoszeniu ciarw. Mistrzostwo w zapasach zdobyli: Moczko Wiktor, Mazurek Leon, Bayca Ryszard, Gauszka Jan i Hain Pawe, W podnoszeniu ciarw: Kokoszka, Frychel, Coik i Szczsny. W marcu 1926 r. odbyy si w Katowicach drugie z kolei zawody o mistrzostwo Polski, ktre zakoczyy si rwnie sukcesem lska. Ta hegemonia lska w cikiej atletyce zdawaa si by do roku 1930 nie zachwian. Wskutek spoistoci organizacyjnej jednak, jaka nastaa w zwizkach innych dzielnic Polski spowodu zaoenia jednolitego Polskiego Zwizku Atletycznego, inne Okrgi coraz liczniej zdoay zdobywa pierwsze miejsca, a najfatalniej dla lska przedstawia si rok 1933

w Poznaniu, bo w zapasach jedyne tylko miejsce zdoby Gauszka Jan, za w podnoszeniu ciarw lsk zdoby 4 pierwsze miejsca. Obecnie lsk znowu powanie dochodzi do gosu. Bardzo bogato przedstawia si udzia zawodnikw lskich w zawodach midzynarodowych. Dla braku miejsca podaje si udzia ten w streszczeniu, a mianowicie: Rok 1924: Mistrzostwa Czechosowacji w Morawskiej Ostrawie zawodnicy: Gauszka Jan. Mazurek Leon. Hain Pawe, Bayca Ryszard.

In. Goryjanowicz, Prezes L O. Z. A.

Kunstlinger, Skarbnik l. O. Z. A.

Rozpoczcie midzynarodowych zawodw reprezentacyjnych lsk Niemiecki lsk Polski. Za wyjtkiem jednego spotkania lsk Polski wygra dotychczas wszystkie zawody w zapasach, natomiast w podnoszeniu ciarw lsk przegra dotychczas 4 zawody, a 1 zremisowano. Na korzy Polski wypado 5 spotka. Rok 1927: Mistrzostw Europy w Budapeszcie zawodnicy: Moczko K., Bayca Ryszard. Gauszka Jan, Coik Eryk. Gauszka Ja* zdoby 4 miejsce. Rok 1929: Mistrzostwa Europy w Dortmundzie (Niemcy) zawodnicy: Ganzera i Breitkopf. Ganzera zdoby 4 miejsce.

Rok 1931 , ., Zawody o szampjonat Maej Ententy i Fotela zawodnicy Gauszka Jan, Gardawski 4 Gauszka zdoby 1 miejsce, za Gardawski 4. Zawody o mistrzostwo Europy w Pradze zawodnicy: Ganzera, Dworak, Bayca Ryszard, Gauszka Jan. Zawody midzynarodowe w Sztokholmie i Malmo . zawodnicy; Dworok Ryszard. Gauszka. Zawodnik Dworok zdoby 3 miejsce. Rok 1932: Olimpiada w Amsterdamie zawodnicy: Ganzera. Mazurek Leon, Bayca Ryszard, Gauszka Jan. Rok 1933; Mistrzostwa Europy w Monachjum zawodnicy: Frychel, Maka Wilhelm. Maka zdoby 8, a Frychel 10 miejsce. Rok 1934: Mistrzostwa Europy w Rzymie zawodnicy: Ruda Pawe, Dworok. Rok 1935: Mistrzostwa Europy w Kopenhadze zawodnicy: Dworok, Gauszka Jan, Krysmalski TeodorZawody midzynarodowe w Niemczech zawodnicy: Gauszka Jan i Gwd. Na 15 walk wygra Gauszka 12, zremisowa 1 i przegra 2 na punkty. W Katowicach urzdzono pozatem 2 spotkania midzynarodowe, a mianowicie; Czechosowacja Polska i Austria Polska. Dalsze spotkania o charakterze midzynarodowym odbyy si w Pardubicach, Pilnie, Prostejovef Wiedniu i Berlinie. Z pord zasuonych zawodnikw wymieni wypada 10- krotnego mistrza Polski Jana Gauszki oraz dalszych zawodnikw: Bayc Ryszarda, Dworoka Ryszarda, braci Mazurkw, Kucharczyka. Russka, Pieczk. Witka, braci Krysmalskich, Styka Franciszka, Cofka Eryka. Gardawskiego, Polczyka, Bembena Jana. Jako organizatorzy dla sportu atletycznego na lsku zasuyli si: pp. Kuczmik Marcin, Gorzawski Feliks, Pilarski Teodor, Musio Augustyn, Grychto Jzef, Tybor Stanisaw, Budniok Alojzy, Gauszka Wilhelm, konsul Beszczyski St., Kunstlinger Jerzy. Obecny skad lskiego O. Z. A, jest nastpujcy; prezes in. Goryanowicz, wiceprezes in. Krawczyk, skarbnik Kunstlinger Jerzy, sekretarz Tybor.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Zasuone Kluby 1 O Z A Powstaniec (dawn. Lurych) Siemianowice Slavia (d. Athen) Ruda lska Mars Wielkie Hajduki Powstaniec (dawn. Polonia) Nowa Wie Naprzd agiewniki Strzelec (dawn. Jedno) Nowy Bytom Sok II Katowice sekcja atletyczna.

Okrg Warszawski*. Towarzystwa : 1. W. K. S. Legja" Warszawa 2. R. K. S. wit" Warszawa

Ilo czonkw: 42 26

Zarzd W. O. Z. A- Choromski. Prezes W. O Z . A., Zikowski. II. Wiceprezes P. Z. A. i W. 0. . Z. A., Jasiska, sekretarka. 3. R. K. S. Skra" Warszawa 4 R K S Elektryczno Warszawa 5 RS.'K. S. Prf Warszawa 6. KI. Sp. Rywa Warszawa 7 K S. Telegraf" Warszawa 8 Pol K S." Warszawa 9 Zw Strzelecki BroiT Radom 10'. Pocztowy K. S. Warszawa 11. Iskra 12. Fort Bema 31 48 14 22 15 __ __ __

Warszawski O. Z. A. zaoono w lipcu 1925 r. Zaoycie la mi byli: . p. Wadysaw Pytlasiski, Wacaw Zikowski Wadysaw Miazio. Pierwszy Zarzd stanowili pp.: . p. Wadysaw Pytlasiski prezes, in.
P. T. A. 1922 Iskra 1925 Y. M. C. A. 1926 wit 1927 Elektryczno 1928 Legja 1929 A. Z. S. 1930 Rywal 1931 Prd 1931 S. K. P. 1931 Polic. K. S. 1933 Fort Bema 1935 Iskra 1935

Hubert Zakrzewski wiceprezes, mjr. Dbrowski skarbnik, Wacaw Zikowski sekretarz, Wadysaw Miazio czonek Zarzdu. Siedzib by lokal Pol. Y. M, C. A. przy ul. Aleje Ujazdowskie 22 w Warszawie. Zarzd odby 12 posiedze w cigu swojej 'kadencji, i zwoa 1 walne zebranie. Rok zaoenia Klubw w Okrgu Warszawskim: Okrg Warszawski posiada w swych szeregach jednego z najwybitniejszych sportowcw Polski. By nim . p. Wadysaw Pytlasiski, sawny ongi zawodnik i wietny organizator. Zwizek przej pp nim, zgodnie z wol zmarego, cay jego dorobek sportowy z okresu 50-cio letniej dziaalnoci w postaci nagrd, dyplomw, etonw, fotografji i t. p. Dla wiata sportowego jest to bardzo cenny zbir, to te warszawski O. Z. A. nosi si z myl zainicjowania wybudowania muzeum sportowego w stolicy, w ktrem znalazoby si materja historyczny po wielokrotnym mistrzu wiata . p. Pytlasiskim i pamitki wszystkich innych rodzajw sportu. Zrealizowanie tej tak miaej myli uzalenione jednak jest od udzielenia stosownej pomocy materjarlnej przez instytucje pastwowe. wybitniejsz dziaalnoci pozatem odznaczay si nastpujce osoby: W a c a w Z i k o w s k i , b. zawodnik, 5-ero krotny mistrz Polski, wieloletni kierownik sekcji W. K. S. ,,Legja", b. prezes, W. O. Z. A., W-Prezes P. Z. A., wsppracownik i ucze Pytlasiskiego. zasuy si w organizowaniu picio- i dziesicioboju.

M i e c z y s a w S z u b a s k i , b. zawodnik, wspzaoyciel Pol. Tow. Atl. i wsppracownik Pytlasiskiego, wieloletni dziaacz, W-Prezes W. O. Z. A., kierownik Sekcji Polic. K. S. w Warszawie. Z e n o n Z i e l i s k i , wieloletni czonek zarzdu W. 0 Z. A., znawca atletyki, obecnie skarbnik Okrgu. W a d y s a w M i a z i o , wieloletni trener, b. kapitan W. O. Z. A., zasuy si w dziedzinie wychowania fizycznego na terenie K. S. Polska Y. M. C. A. P i o t r S z c z e b 1 e w s k i, b. zawodnik, wielokrotny mistrz w 5-cio i 10-cio boju, mistrz Warszawy, sdzia egzam., b. kapitan W. O. Z. A., wieloletni trener, obecnie instruktor na terenie Okrgu Warsz. W i n c e n t y P o l , wieloletni dziaacz i krzewiciel sportu atletycznego na terenie robotniczych klubw, W-Prezes R. K S. Prd, dugoletni cz onek Zarzdu W. O. Z. A. K a z i m i e r z P i r k o w s k i , dugoletni dziaacz sportowy, wieloletni czonek WKS Legja" oraz W. O. Z. A. F e l i k s R e j n i a k, 3-krotny mistrz Polski, wielokrotny reprezentant na terenie midzynarodowym. A n d r z e j Z e m b r z u s k i, mistrz Polski. Z y g m u n t M i a n o w s k i , mistrz Polski. P i o t r N e f f mistrz Polski i reprezentant midzynarodowy. J a n P i a s k o w s k i , wieloletni 'kierownik Sekcji RKS. Elektryczno", zagorzay atleta, doskonay opiekun druyny. b. czonek Zarzdu W. 0. Z. A. J z e f Z b r o e k, wieloletni zawodnik RKS. ,,Iskra", krzewiciel sportu atletycznego wrd modziey robotniczej, wieloletni czonek Zarzdu W, 0. Z, A. H e n r y k Z a l e w s k i , dugoletni rutynowany zawodnik i trener RKS. 'Elektryczno". W a c a w M a e c k i , b. mistrz, dugoletni kierownik Sekcji RKS. wit", wieloletni nieskazitelny zawodnik, obecnie kapitan okrgowy. K a z i m i e r z S z p a g a t , wieloletni zawodnik, entuzjasta sportu ciarowego, propagator, sdzia okrgowy i czonek Zarzdu W. 0. Z. A. Okrg dzki: Towarzystwa: 1. Tow. Gimn. Sia" d 2. Tow. Sport. Unja" d 3. K. S. Wima" d 4. Policyjny K. S." d 5. K. S. Bar Kochba" d 6. K, S. Makkabi" d Ilo czonkw: 27 22 37 18 15

Towarzystwa;
7. K. S. Makkabi' Pabjanice 8. K. S. Krusze Ender" d 9. Zw. Strzelecki d 10. Tow. Grni, Sok" d 11. I. K. P. d

Ilo czonkw: 5 24 3 16 11

Duo trudu nad ujciem caoksztatu rozwodu atletyki na terenie odzi zada sobie kapitan dzkiego O. Z. A. p. Stefan Szudzinski, ktrego wywody z uwagi na sw oryginalno w caoci przytacza sie: Aby przedstawi historj rozwoju atletyki na terenie odzi, musiaem w pracy tej sign do wspomnie osb, ktre

Kopczyski, Prezes . O. Z. A.

Bernadi, Sekretarz . 0. Z. A.

w tej dziedzinie pracoway jeszcze w czasach przedwojennych, oraz odwoa si do wasnej pamici. Poniewa pami ludzka czsto zawodzi prosz o wybaczenie, gdy kogo pomin, gdy z czasw tych nie mamy adnych dokumentw. Przepady one gdzie w zawierusze wojennej i tylko jedynym ladem ywotnoci tego sportu w odzi jest liczna rzesza weteranw atletyki. Dajc obraz rozwoju tego sportu nie mona pomin pracy klubw i ludzi, kadcych podwaliny atletyce dzkiej. Czowiekiem, wokoo ktrego 'grupowali si przed wojn zwolennicy sportu zapaniczego, by , p. Wad. Pytlasiski.

Najwikszy rozwj sportu przypada na rok 1905, kiedy to modzie robotnicza garnie si masowo do pracy nad rozwojem ducha i ciaa, zrzeszajc si w organizacjach nietylko politycznych, waciwych temu okresowi, lecz take w towarzystwach gimnastyczno-sportowych. Atletyk uprawiano w T. G. Sok, ktre krtki czas byo organizacj legaln, w Towarzystwie Zwolennikw Sportu i w Stow. Sport. Kraft" obecna ,,Sia". Jednake dusz i organizatorem wszystkich imprez by . p. Pytlasiski, ktry bdc trenerem Towarzystwa Zwolennikw Sportu wychowa bardzo wielu zdolnych instruktorw.

Grupa zawodnikw dzkich (I. K. P.).

W okresie powojennym, a waciwie od raku 1922, dzkie organizacje sportowe wzrastaj bardzo szybko. Powstaj nowe kluby, a w zwizku z tem wyania si potrzeba organizacji zwizkw. W tym te czasie organizuj si pastwowe zwizki sportowe. Inicjatywa stworzenia Zwizku Atletycznego zrodzia si w Tow. S. Sia". Propagatorem idei tej by wczesny prezes tego klubu p. Oskar Dressler. W roku 1924 T. S. Sia' organizuje pierwsze mistrzostwo okrgu w zapasach i podnoszeniu ciarw z udziaem Sokoa, Y. M. C. A. i K. S. Krusze Ender". Startowao wwczas 36 zawodnikw. W organizacj Okrgu duo pracy i energji woy p. dyrektor Kanenberg, prezes K.

S. Krusze Ender w Pabianicach. W dniu 29 listopada 1925 r. powstaje Organizacyjny Zwizek Atletyczny Wojewdztwa dzkiego w nastpujcym skadzie: prezes O. Dressler, wiceprezes dyrektor Kanenberg, czonkowie Zarzdu Eugenjusz Nowak, Antoni Kun, Karol Adamkiewicz (K. E.), Wadysaw agocki (Sok), Fuks i Holfand (Bar-Kochbar). Wobec tego, e Polskie Towarzystwo Atletyczne w Warszawie, ktre do czasu zorganizowania P. Z. A. uwaao si za zwierzchni wadz wszystkich towarzystw atletycznych w Polsce, dziaalno swoj ograniczao do targw z lokalnemi komitetami, nie wykazujc adnej innej inicjatywy. dzki Zwizek Atletyczny postanowi poprze dziaalno Zwizku Ciko- A t[etycznego w Katowicach. Na pierwszy zjazd organizacyjny do Katowic wydelegowano pp. 0. Dresslera i dyrektora Kanenberga. Siedzib P. Z. A. obrano Katowice. Od tej pory Okrg nasz rozwija si coraz pomylniej. Na czele dzkiego O. Z. A. stan nadal jako prezes p. 0. Dressler. Dzielnie pomagaj mu pp. Roman Berger. Piotr Cherudziski, Wolski, M. Cwillich, Mieczysaw Mroewski. E. Nowak i Stanisaw Pieczewski. Prezes O. Dressler pracuje w Okrgu a do roku 1930, t. L do chwili opuszczenia na stae odzi, pozostawiajc po sobie wieczna wdziczno w sercach atletw odzi. Po wyjedzie o. Dresslera prezesur obejmuje p. Bolesaw Maciejewski, ktry uprzednio zorganizowa sekcj atletyczn w K. S. Wima (19291931 r.). W tym okresie czasu . O. Z. A. organizuje szereg powanych imprez. W roku 1932 p. Maciejewski rezygnuje z prezesury. Obejmuje j po nim p. Mieczysaw Mroewski, znany w odzi atleta. b mistrz Polski w podnoszeniu ciarw i dugoletni czonek Zarzdu . O. Z. A. Wadze pod nowem kierownictwem organizuj wiele spotka, m. in. pierwsze mistrzostwa druynowe. Rok 1932 jest rekordowym pod wzgldem iloci przeprowadzonych imprez. W tyme roku przeprowadzono po raz pierwszy zawody dla junjorw pod hasem ..Pierwszy Krok", Od roku 1933 do chwili obecnej funkcj prezesa peni p. Stefan Kopczyski. Mimo istniejcego kryzysu gospodarczego Okrg dzki w dalszym cigu dy do propagowania i rozwoju sportu atletycznego. W dniach 17 i IB marca 1934 r. Okrg dzki organizuje mistrzostwa Polski, w dniu 26 sierpnia 1934 r. przeprowadza w odzi pierwsze zawody pod nazw Piciobj Atletyczny", dnia 9 wrzenia 1934 r. zawody ..Szukajmy Olimpijczykw", w dniach 29 i 30 wrzenia 1934 r. zawody pod tytuem Pierwszy Krok". Przedstawiajc zarys historji dzkiego O. Z. A. wymieni musz poza prezesur szereg osb. ktre przez 10 lat szerzyy ide sportu atletycznego wrd spoeczestwa dzkiego. Do weteranw sportu atletycznego w odzi na pierwszem miejscu zaliczy naley Piotra Cherudziskiego, senjora atlety, instruktora i sdziego. Znany on jest jako fachowiec w podnoszeniu ciarw. By on

wieloletnim mistrzem dawnej Rosji i wicemistrzem wiata w podnoszeniu ciarw, w odrodzonej Polsce mistrzem i jako taki zeszed z areny do pracy organizacyjnej. Obecnie jest przewodniczcym Komisji Dyscyplinarnej , O. Z. A. Pionierem zapanictwa jest Roman Bergier. Pracuje on na tem polu od 25 lat i by mistrzem Polski. Jako ucze . p. Pytlasiskiego pracuje z zamiowaniem nad wychowaniem modych si, ponadto jest od pocztku istnienia . O. Z. A. czonkiem Zarzdu, obecnie za jest przewodniczcym Wydziau Sdziowskiego. Doskonaym wychowawc modziey atletycznej jest Eugenjusz Nowak, wszechstronny sportowiec, instruktor i organizator. Od szeregu lat jest czonkiem Wydziau Technicznego. Wybitn dziaalno wykazuje rwnie Cezary Tume. Jako trener T. S. Unja" przyczyni si sw prac do wybicia si Unji na pierwsze miejsce, albowiem dwukrotnie, t. j. w r. 1932 i 1933 towarzystwo to zdobywa tytu mistrza Okrgu. Poza wymienionemi w pracy organizacyjno instruktorskiej ywy udzia bior pp. Kaliski Feliks, naczelnik Sokoa i czonek Wydziau Technicznego, Kakowski Zenon. Peszke Bolesaw, Kossowski Roman, Pakua, Borkowski, Wodarczyk Stanisaw. Ostatnio wiele ywotnoci wykazuje Sekcja Z. K. S. Makkabi", ktry posiada w swych szeregach energicznego kierownika w osobie p. Salamona Lucie. Funkcj kapitanw sportowych penili: od roku 1924 do 1926 p. 0. Minich, od roku 19261931, p. Roman Bergier, od reku 1931 do chwili obecnej p. Stefan Szudziski. dzki O. Z. A. nadesa pozatem cay szereg opracowa historji klubw dzkich. Prace te niestety nie mogy znale umieszczenia w mniejszej -broszurce. Okrg Pomorski Towarzystwa : Ilo czonkw: 16 18 33 12 26

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

,.K. P. W.'' Toru Zw. Strzel oki Toru K. S. Ursus" Bydgoszcz KI. Atl. Zbyszko" Bydgoszcz KI. Atl. Amator' Bydgoszcz K. S. Olimpia" Grudzidz K. S. Sia" Bydgoszcz

Pomorski 0. Z. A. zaoony zosta w roku 1930 z inicjatywy Zarzdu R. K. S. Amator", a pierwszy Zarzd stanowili pp. witek prezes, Baganz sekretarz i Nowak Jan skarbnik, (Wszyscy z R. K. S. Amator"), Felchnerowski wiceprezes (K. P. W. Toru), Gstwiski kapitan sportowy (P. P. G. Grudzidz).

Siedzib O. Z. A, byo do roku 1933 miasto Bydgoszcz, nastpnie miasto Toru, jednak w roku 1935 walne zebranie wyznaczyo na siedzib Okrgu ponownie miasto Bydgoszcz. Obecny Zarzd skada si z nastpujcych osb: Lehmann prezes (R. K. S. Amator), witek wiceprezes (K. S. A. Sia). Baganz sekretarz (R. K. S. Amator), Tykwiski skarbnik (K. S. A. Sia), Felchnerowski kapitan sportowy (K. P. W. Toru). Okrg liczy pocztkowo 9 klubw. Wskutek cikiego pooenia materjalnego zawiesiy jednak niektre kluby swoj dziaalno. Czynne waciwe s obecnie nastpujce kluby:

Ryffa D. Wiceprezes Poz. O. Z. A. R. K. S. Amator w Bydgoszczy, istniejcy od roku 1917 K. S. A. Sia w Bydgoszczy istniejcy od roku 1921. Sekcja Atletyczna przy K. P. W. Toru I, istniejca od r. 1929. W pracy spoeczno-sportowej odznaczyli si szczeglnie przez cay okres istnienia P. 0. Z. A. pp. Leon Baganz, Jan Nowak. Franciszek Nowak, Bronisaw oboda, Stanisaw Sokoowski (R. K. S. Amator), Jan Tykwiski, Jan Wesoowski (K. S. A. Sia). Klemens Felchnerowski i Jan Dudek (K. P. W, Toru). Na wyrnienie za przeszo 25-letni prac w sporcie cikoatletycznym zasuguje p. Klemens Felchnerowski. ktry za t prac ideow w roku 1933 odznaczony zosta srebrnym krzyem zasugi. *
1. 2. 3.

Z pord zawodnikw, ktrzy pooyli zasugi okoo rozwoju Pomorskiego O. Z. A, wymieni wypada p. Gstwiskiego, (Sia), b. mistrz Polski, Zagrzyckiego (K. P. W.), b. mistrza Polski, Wesoowskiego (K. S. A.), Sokoowskiego, obody i . p.. Omiskiego (R. K. S. Amator). Pomorski O. Z. A, pracuje w nader cikich warunkach, a czynne jeszcze kluby dooy musz duo si, by utrzyma Okrg na dobrym, poziomie. Pierwsze zawody okrgowe przeprowadzono dnia 2 marca 1930 r. Mistrzostwo zdobyli:

Wower, Prezes Poz. O. Z. A, a) w podnoszeniu ciarw: w wadze 'koguciej Kozowski (P, P. G. Grudzidz), w wadze pirkowej Wesoowski (Sia Bydgoszcz), w wadze lekkiej Wyczyski (Ursus Bydgoszcz), w wadze redniej Zagrzycki (K. P. W. Toru), w wadze redniej Gstwiski (P. P. G. Grudzidz), w pcikiej Urbaski (Ursus), w wadze cikiej Siemiski (Sia). Mistrzem wszechwag zosta doskonay zawodnik Gstwiski z Grudzidza.

b) zapasy: w wadze koguciej Sokoowski (Amator), w wadze pirkowej Zieliski (K. P. W.), w wadze lekkiej Perski (Sia), w wadze predniej Lesiski (K. P. W.), w wadze redniej Gstwiski {P. P. G.J, w wadze pcikiej Kolicki (Sia), w wadze cikiej Siemiski (Sia). . Wielkim sukcesem w roku 1931 poszczyci si moga Sekcja Atletyczna K. P. W. z Torunia, ktra na gorcym wwczas terenie Gdaska zwyciya mistrzowsk druyn Gdaska Kraft

Francaszkiewicz, Wiceprezes Poz. 0. Z. A.

Fejchnerowski, Kapitan Pom. 0. Z. A,

Sportverein Heros' w stosunku 10:4 punktw. Take w midzyklubowych zawodach towarzystwa, jak K. P. W. Toru, Amator i Sia odnosiy pikne zwycistwa nad klubami zamiejscowemi, a nawet zagranicznem. Czsto te imprezy koczyy si jednak deficytami tak, e w ostatnich latach druyn zamiejscowych ju nie sprowadzano. Okrg Poznaski. Towarzyst wa.
1. Tow. Gimn. Sok' Pozna 2. Tow. Sport. Zbyszko" Pozna

Ilo czonkw; 27 26

3. Tow. Gimnast. Sok" Inowrocaw

8 Ilo czonkw: 12 22 19

Towarzystwa:
4. Tow. Sport. ,,Swarzdz" Swarzdz 5. K. S. H. C. P P o z n a 6. KI. Atl. Sztelcker" Pozna

Konstytucyjne zebranie Pomorskiego 0. Z. A., po rozczeniu od Pomorskiego i Poznaskiego Okrgowego Zwizku Atletycznego, zwoa w dniu 6 lipca 1929 r. wiceprezes Okrgu Po- morskiego-Poznaskiego p. J. Giinther. Zebranie to odbyo si w lokalu P. Koniecznego w Poznaniu, ul. Masztalarska 2 w obecnoci delegatw klubw: Zbyszko, Spadla (obecnie K. A. S. Im. T. Sztekkera) Gladjator, (obecnie S. A. Sok Pozna) I. i K. S. H. C. P. Pierwszy Zarzd wybrano w nastpuj-

Grupa zawodnikw poznaskich (w kole i. p. Grajewski). cym skadzie: prezes Kurowski D. (Gladjator), wiceprezes Roszakiewicz (H. C. P.), sekretarz Stanisaw Ryffa (Spalla), skarbnik M. Franciszkiewicz (Gladjator), kapitan St. Leitgeber (Zbyszko), rewizorzy - J. Spychaa i Wojdziak. Z waniejszych wydarze wymieni wypada: a) urzdzenie kursu sdziowskiego P. 0. Z. A., w dniach 17. VI. do 20. VII. 1930 r.( b) powoanie do ycia Wydziau Technicznego w dniu 9. VIII. 1930 r. Na przewodniczcego tego Wydziau wybrany zosta p. St. Leitgeber, e) wygoszenie aktualnego referatu na temat oglnego pooenia sportu ciko-atletycznego w P. 0. Z. A. wygosi p. Boger w dniu 30. VIII. 1930 r.,

d) wrczenie wiadectw z ukoczenia kursu sdziowskiego

w dniu 11, II 1931 T.,

e) wybr nowego Zarzdu w dniu 8. III. 1931 r.,

f) zmiany Zarzdu w dniach 25. XI. 1931 r. i 17. I. 1932 r., g. wyznaczenie na dzie 17. IV. 1932 r. rozrywek o puhar in. Przybylskiego, h) kilkokrotna zmiana Zarzdu P. 0. Z. A. i) urzdzenia z ramienia P. O. Z. A. w dniu 6. VIII. 1933 r. zawodw, j) urzdzenie zawodw o mistrzostwo miasta Poznania w dniach 1.. 2. i 3. IX. 1933 r., k) wybr nowego Zarzdu P. 0. Z. A. w dniu 3. XII, 1933 r., 1) urzdzenie pierwszego kroku zapaniczego w dniach 19. i 24. I. 1934 r., m) wzicie udziau w mistrzostwach Polski w odzi, n) urzdzenie zawodw o mistrzostwo P. 0. Z. A. w marcu 1934 r., o) walne zebranie P. 0. Z. A. w dniu 13. I. 1935 r., na ktrem wybrano nowy Zarzd w skadzie: prezes S. Ryffa, I wiceprezes M. Francuszkiewicz, II wiceprezes m. Bytter, sekretarz J. Wower, zastpca sekretarza A. Czajczyski, skarbnik L. Nowacki, 'kapitan J. Giinther, kom. dysc. Grzekowiak, kom. sdziowska St. Leitgeber, awnicy: Olejniczak, Nowicki i Steinke, kom. rewizyjna Czy, Chciski, Sroka, p) organizowanie zawodw o mistrzostwo P. O. Z. A., oraz o mistrzostwo druynowe na rok 1935, r) wzicie udziau w zawodach o mistrzostwo Polski w Katowicach. Zasugi okoo rozwoju P. 0. Z. A. w szczeglnoci pooyli pp. Stefan Leitgeber, Jzef Wower i Stanisaw Ryffa. Nadesane opisy historii powstania i rozwoju niektrych klubw P. 0. Z. A. nie mogy niestety znale tu umieszczenia. Okrg Krakowski. Towarzystwa : Ilo czonkw: 12 37 8

1. 2. 3. 4.

R. K. S. Legia" Krakw Tow. Sport. Wisa" Krakw K. S. Mocice" Mocice K. S. Makkabi" Krakw

W roku 1906 zostaa zaoona sekcja zapanicza przy ,,Robotniczym Klubie Sportowym" za prezesury dyr. Zygmunta Klemensiewicza, ktra bya pierwsz oficjaln placwk ci. atletyki na terenie Krakowa. Pod fachowem kierownictwem Stanisawa Pokona rozwijaa si bardzo pomylnie, gromadzc w swojem zespole ponad 50 wiczcych. Rozwizanie R. K. S. w roku 1912 powoduje zao-

enie Pierwszego Amatorskiego Klubu Atletycznego" w Krakowie przez pp. Fr. Pawlikowskiego, M. Tylk i W. Patka, ktrego pierwszym prezesem by M. Tylko i T. Miciski. Nowa ta placwka skupia okoo 100 czynnych czonkw, pracuje intensywnie nad propagand atletyki, a liczne zawody urzdzane przez ten klub w rnych miastach b. Galicji, cieszyy si wielkiem powodzeniem. W roku 1913 urzdzone zostay pierwsze amatorskie mistrzostwa b. Galicji na boisku K. S. Cracovia", w ktrych pierwsze miejsce zdoby Fr. Pawlikowski, drugie W. Patek, trzecie W. Dobrzaski, wszyscy z Krakowa. Wybuch wojny wiatowej pooy kres dziaalnoci Pierwszego Amatorskiego Klubu Atletycznego". Po wojnie, w roku 1922 T. S. Wisa za prezesury Dr. Szczepaskiego zaoyo pierwsz Sekcj Ciko-Atletyczn

Fragment z wicze. przy Sekcji Piki Nonej. .Kierownictwo Sekcji Ciko-Atletycznej powierzono Fr. Pawlikowskiemu. Ciko-Atletyka znalaza w T. S. Wisa dobre warunki rozwoju, czego dowodem jest jej nieprzerwana dziaalno, bezkonkurencyjno w Okrgu Krakowskim, oraz dobra pozycja oglnopolska. Dziki usilnej pracy kierownikw Sekcji, Wisa posiada takich zawodnikw, jak Bajorka, Jaworskiego, Konara, Derbota, Elpeniego i wielu innych. W roku 1925 zaoy . K. S. Makkabi Sekcj Atletyczn, ktra jednak mimo stara swego Zarzdu, nie odegraa powaniejszej roli na terenie Krakowa. W tym samym roku powstaa Sekcja Atletyczna R. K. S. Legja za prezesury senatora Zygmunta Klemensiewicza, ktra pod kierownictwem Tad. Wodka, wyszkolia sobie szereg dobrych zawodnikw, jak Grossa, Spytkowskiego, Gowackiego i innych,
bdc jedynym konkurentem Wisy w przodownictwie atletycznem w Krakowie.

Prawie bez adnych rezultatw pracowaa przez 2 lata Sekcja Atletyczna . K. S.

Hakoah Jeli chodzi o Okrg, to w latach 1927 i 1928 dziaa w Nowym Sczu klub Zbyszko" zaprawiajcy si przedewszystkiem w podnoszeniu ciarw, W roku 1932 powstaa Sekcja Atletyczna przy K. S. Mocice, pracujca z dobremi rezultatami. W roku 1926 na zlecenie Polskiego Zwizku Atletycznego zawizaa si Komisja Organizacyjna w osobach: in. asiski W. Patek, Dr. Pawlikowski, Al Tylko, J. Gawronek, ktra opracowaa statut Krak. Okrg. Zw. Atletycznego, tak, e ju od roku 1927 K. 0. Z. A. sprawuje swoj funkcj pod prezesur; ini. Gliskiego, St. Cyganiewicza i in. asiskiego. Okrg Lwowski Towarzystwa : Ilo czonkw: L Tow. AU, Zbyszko Cyganiewicz" Lww 25 2. Tow. Giran. Sok" Lww 3. K. S. Potfo" Lww 4. Zw. Strzelecki Stanisaww Okrg Lwowski w ostatnim czasie nie wykazuje adnej dziaalnoci, a na wysyane urgensy P. Z. A. wcale nie odpowiada. Wobec nie nadesania potrzebnego materjau nie moe tu by przytoczony bliszy opis powstania i rozwoju Lwowskiego OZ A Okrg Wileski, Towarzystwa K.P.W. Ognisko Wilno KS Strzelec Wilno

Okrg Wileski znajduje si dopiero w stadjum organizacji. Organizacj 0. Z. A. na terenie Wilna zaj si Zwizek Strzelecki, przeprowadziwszy w dniu 3 listopada 1935 r, pierwsze zawody zapanicze pod hasem ..Pierwszy Krok Zapaniczy" Do zawodw zgosio si 24 uczestnikw, 11 z K. P. W, Ognisko", 1 2 z K.S. Z. S, i 1 niestowarzyszony. A l f r e d C y g a n e k , skarbnik P. Z. A.

Sport zapaniczy i podnoszenia ciarw na Olimpjadzie w Berlinie 1936

A. Omwienie, B. Polskie projekty udziau. C. Program olimpijski.

Nie moemy liczy na to, eby w r. 1936 na Olimpiad do Berlina posa ca druyn zapanikw. Poprostu warunki finansowe nie pozwalaj nam na to. a pozatem szanse na uzyskanie punktowanych miejsc s znikome. Konkurencja zagraniczna bdzie bardzo silna. Narody, w ktrych tradycji ley uprawianie atletyki i ktre zajmuj czoowe miejsca na tabeli kwalifikacyjnej wiata, obecnie pracuj usilnie, eby uzyska najkorzystniejsz lokat na Olimpjadzie. Zdajemy sobie spraw z ych warunkw, ale chcemy pomimo tego 23 zawodnikw (zapanikw) wysa na turniej olimpijski. Moe to bd walki dla nauki, a moe jednak ktry z naszych reprezentantw zdobdzie punktowane miejsce. Jest rzecz jasn, e dla sportu naszego byoby lepiej posa kompletn druyn, bo nie liczymy co prawda na wiksze sukcesy, nasi atleci jednak bd mieli mono zetknicia si z najlepszemi specjalistami i z tych walk mogliby duo korzysta; zabraliby pewien kapita wiedzy atletycznej do swoich orodkw. Uwzgldniajc drugi punkt widzenia musimy przyzna, e dla dumy narodowej nie jest rzecz przyjemn patrzy na "klski przedstawicieli wasnego narodu. Szczupo kasy Komitetu Olimpijskiego i P. Z. A. pozwala nam na wysyanie najwyej 2 3 atletw. Jakiemi warunkami bdzie si kierowa kapitan zwizkowy celem wyznaczenia zawodnikw reprezentacyjnych? W pierwszym rzdzie uwzgldni si wyniki mistrzostw polskich w roku 1936, pozatem wyniki walk midzynarodowych, dalej bdzie kandydat musia si wykaza dobr kondycj fizyczn, bo kilkudniowy turniej olimpijski stawia wielkie wymagania co do si fizycznych. Z tego wynika, e kandydat na olimpijczyka musi czsto walczy. Rzecz okrgw w pierwszym rzdzie, a P. Z. A. w drugim rzdzie, bdzie dopatrzenie, eby czoowym zawodnikom zapewni odpowiedni ilo i jako walk. Na tem miejscu musimy podkreli du zasug w przygotowaniach przedolimpijskich delegata P. W. i W. F., Dyr. Szefera, ktry uzyska konieczne dla naszych celw fundusze. Dziki jego wsppracy moglimy urzdzi obz treningowy nad Pilic, 2 z naszych zapanikw brao u- dzia w obozie przedolimpijskim niemieckim w Stiibendorf. Dziki staraniom I. 0. Z. A. doprowadzono do skutku zawody midzymiastowe Katowice Bytom i Grny lsk Niemiecki G. l. Polski.

Uroczysto dziesiciolecia P. Z, A. jett rwnie tylko dziki poparciu wadz sportowych i przychylnemu stanowisku. Magistratu m. Katowic na odpowiednim poziomie. Biorc obecnie pod uwag nazwiska naszych kandydatw na Olimpiad, nie chcemy na razie wymieni adnego, poniewa kady sumienny i wzorowy sportowiec moe by uwaany za kandydata, Ostateczne rozstrzygnicie nastpi po mistrzostwach Polski w maju 1936. Chciabym jeszcze poruszy kwesti wysyania zawodnikw w podnoszeniu ciarw. Jeeli bierzemy pod uwag 9 i 10 listopada 1935 w Paryu odbyte zawody midzynarodowe o mistrzostwa Europy w podnoszeniu ciarw, to wykazay one nie tylko wyrwnan klas Niemcw, ktrzy wystawili 2 druyny (l. miejsce 18 pktw), lecz take bardzo siln konkurencj innych narodw. Francja zaja drugie miejsce (5 pktw), Austrja 3 miejsce 14 pkty), Anglja 4 miejsce (2 pkty. Szwecja, Holandia, Czechosowacja, Szwajcaria, otwa i Luksemburg nie uzyskay adnych punktowanych miejsc. Na Olimpiadzie konkurencja bdzie oczywicie bez porwnania silniejsza, wspomn tylko o wspaniaych wynikach Egipcjan. Technika, sia i wyniki naszych zawodnikw w podnoszeniu ciarw s na takim poziomie, e nie moemy marzy o tem, eby w turnieju olimp. uzyska chociaby jedno 3 miejsce. Terminy walk zapaniczych i zawodw w podnoszeniu ciarw na Olimpiadzie w Berlinie s nastpujce; od 4. 8. VIII, codzienne walki. W. K w a d y s k i ,

Szajewski, mistrz Polski 1934.

Cikoatletyka jako czynnik rozwoju kultury fizycznej

Kademu przecitnie inteligentnemu czowiekowi wiadome m jest, jakie znaczenie posiada dla rozwoju oglnego, kadego zrzeczenia spoecznego ludzi, wysoki stan kultury fizycznej jego czonkw, ich, e tak powiem, walory cielesne". Jest to fundament reale Basis" promotor wszelkich objaww aktywnoci psychicznych jednostki. Rzymskie przysowie in corpore sano mens sana" zawiera gbok tre tego zagadnienia , ktre nurtowao ju umysy ludzkie w zaraniu dziejw kultury i cywilizacji ludzkiej.

Fragment z Mistrzostw Polski 1932, Katowice.

Zmieniajce si warunki ycia spoecznego, cigy rozwj i ewolucja poj, dno do stworzenia jak najlepszych warunkw bytu w rozumieniu poszczeglnych grup spoecznych stworzya na przestrzeni wiekw pewien system kultury cielesnej, majcej na celu wyrwnanie brakw natury oraz stworzenie idealnego typu zdrowego. System ten to racjonalne wychowanie fizyczne, bdce kompleksem wicze cielesnych tego czy innego typu, jakie stworzya umysowo ludzka i wreszcie najwysza forma wychowania fizycznego, opierajca si nie tylko

na momentach czysto fizycznych, ale i psychicznych. Sport szlachetna rywalizacja uzdolnie psychofizycznych ludzi, majca na celu rozwj bezgranicznej moliwoci fizycznych czowieka, przy odpowiedniej wsppracy jego systemu psychicznego. Jedn z wielu dziedzin sportu jest atletyka sport o najpotniejszej i najstarszej tradycji, sigajcej czasw staroytnej Romy i Hellady. Ma podstawie wieloletniego dowiadczenia, bada lekarskich i pozytywnie ustalonych wynikw, naley stwierdzi, e ciko- atletyka w jakiejkolwiek swej odmianie t. j. walki grecko- rzymskiej, walki walnej czy dwiganie ciarw, przy racjonal- nem jej uprawianiu powoduje wspaniay rozwj mini, oglnej budowy oraz serca i puc. Ze wzgldu na to, e przy uprawianiu tej dziedziny sportu, opartej na harmonijnej pracy wszystkich mini osiga si wszechstronny rozwj ciaa i t. zw. si" w znaczeniu dynamicznem i statycznem, atletyka jest najbardziej celowym sportem. Kady nowoczesny atleta to piknie, harmonijnie i potnie zbudowany mczyzna. Francuski esteta Charles Garrain wypowiedzia nastpu- joe zdanie: Niema pikniejszego widoku, ni dobrze zbudowany (bien fait) mczyzna". Jeeli uwzgldni jeszcze ten moment,, e atletyka wyrabia cay szereg wspaniaych waciwoci psychicznych i charakteru, jak siln wol, szlachetno, ambicj, szybk orjentacj, reakcj psychiczn i miniow, e me zawiera w sobie nic brutalnego, to stwierdzi naley, e jest Najpikniejszym i Najszlachetniejszym Sportem a zatem wspaniaym i skutecznym czynnikiem rozwoju kultury fizycznej w narodzie. Dzi z Okazji 10-cio lecia istnienia Najwyszej Magistra tury Polskiej Atletyki rzucam haso pracujmy nad rozwojem naszego piknego sportu, ktrego ide przewodni jest: Sia, Pikno, Szlachetno! Cze Sile!!!

Mgr. pr. K a z i m i e r z S z p a g a t , Warszawa

Drukarnia Antoniego Gorzelika i Jana Wsika, Katowice, Kociuszki 39.