KKaattllıı KKöökklleerriinn G

Geeoom meettrriikk A
Annllaam
mıı
PPaarraabbooll vvee D Dooğğrruu –– 22 M
Muuhhaarrrreem
m ŞŞaahhiinn

PPrroobblleem
m --11 PPrroobblleem
m --77
2
y  x  mx  3 parabolleri ile
y  x2  kx  1 parabolü A 2, 1 nokta-
y  mx  1 doğrularından, birbirlerine
sından dik açı altında görüldüğüne göre k
teğet olanlarının denklemlerini bulunuz. kaçtır?

PPrroobblleem
m --22 PPrroobblleem
m --88
y  mx  2 doğruları y  kx2 parabolle- 1 2
y x  x  2 parabolünün birbirine
rine teğet olduğuna göre, değme 4
noktalarının geometrik yerinin denklemini dik teğetlerinin kesim noktalarının geo-
bulunuz. metrik yerinin denklemini bulunuz.

PPrroobblleem
m --33 PPrroobblleem
m --99

y  x2 ve y  x2  4x  10 parabolleri- y  x2  2x  k parabolünün A 1, 1

nin ortak teğetlerinin denklemlerini noktasından geçen teğetlerinin eğimleri-
bulunuz. nin oranı 3 olduğuna göre k kaçtır?

PPrroobblleem
m --44 PPrroobblleem
m --1100
y  x2 ve y  x2  4x  k parabollerinin y  x2  kx  1 parabolünün A 1, 2
yalnız bir tane ortak teğeti bulunduğuna
noktasından geçen teğetlerinin eğimleri-
göre, bu teğetin denklemini bulunuz. nin farkı 2 olduğuna göre k kaçtır?

PPrroobblleem
m --55 PPrroobblleem
m --1111
m bir parametre olmak üzere;
y  ax2  bx  c parabolünün, başlangıç
2
y  mx  m  1 doğrularının teğet noktasından geçen teğetlerinin birbirine
olduğu parabolün denklemini bulunuz. dik olması için a, b ve c kat sayılarının
sağlaması gereken bağıntıyı bulunuz.

PPrroobblleem
m --66
PPrroobblleem
m --1122
y  x2  x  k parabolünün başlangıç
noktasından geçen ve birbirine dik olan y  ax2  bx  c parabolünün, birbirine
teğetlerinin denklemlerini bulunuz. dik teğetlerinin kesim noktalarının geo-
metrik yerinin denklemini bulunuz.
KKaattllıı KKöökklleerriinn G
Geeoom meettrriikk A
Annllaam
mıı
PPaarraabbooll vvee D Dooğğrruu –– 22 M
Muuhhaarrrreem
m ŞŞaahhiinn

PPrroobblleem PPrroobblleem
m --22
m --11
y  mx  2 doğruları y  kx2 parabolle-
y  x2  mx  3 parabolleri ile
rine teğet olduğuna göre, değme
y  mx  1 doğrularından, birbirlerine noktalarının geometrik yerinin denklemini
teğet olanlarının denklemlerini bulunuz. bulunuz.

Ç
Çöözzüüm
m Ç
Çöözzüüm
m
Parabol ve doğru denklemlerinde m Tepesi başlangıç noktasında olan parabol-
parametresini yok etmek için, x  0 lerin A 0,2 noktasından geçen teğetle-
konulursa; parabollerin A 0,3 noktasın- rinin değme noktalarının oluşturacağı
dan, doğruların B 0, 1 noktasından şeklin denklemi istemektedir.
y
geçtikleri görülür.
y
A 0,2 

A O x

O x
B
Şekil  4

Şekil  1 y  kx2 parabolleri ile y  mx  2 doğru-

larının birbirlerine teğet olmaları için,
Grafiklerin birbirlerine teğet olmaları için, kx2  mx  2  kx2  mx  2  0
x2  mx  3  mx  1  x2  2mx  4  0 denkleminin kökleri birbirine eşit
denkleminin kökleri birbirine eşit olmalıdır.
olmalıdır. m2
  m2  8k  0  k
  m2  4  0  m1  2, m2  2 8

m  2 için parabol y  x2  2x  3 ve m m2
x1  x2  , k  ve y  mx  2
teğeti y  2x  1 ; 2k 8
eşitlikleri ile değme noktalarının koordi-
m  2 için parabol y  x2  2x  3 ve  4 
natları P  , 2 olarak bulunur.
teğeti y  2x  1 olur.  m 

y
Geometrik yer, y  2 doğrusudur.
y
y

 2,3 2, 3 A 0,2 

O x
O x O x
2 y  2
Şekil  2 Şekil  3
Şekil  5
KKaattllıı KKöökklleerriinn G
Geeoom meettrriikk A
Annllaam
mıı
PPaarraabbooll vvee D Dooğğrruu –– 22 M
Muuhhaarrrreem
m ŞŞaahhiinn

PPrroobblleem
m --44
PPrroobblleem
m --33
y  x2 ve y  x2  4x  k parabollerinin
2 2
yx ve y  x  4x  10 parabolleri-
yalnız bir tane ortak teğeti bulunduğuna
nin ortak teğetlerinin denklemlerini göre, bu teğetin denklemini bulunuz.
bulunuz.

Ç
Çöözzüüm
m
Ç
Çöözzüüm
m Ortak teğetlerin birlikte denklemleri
y  mx  n olsun.
Ortak teğetlerin birlikte denklemleri
y  mx  n olsun. x2  mx  n ve x2  4x  k  mx  n
denklemlerinin kökleri ayrı ayrı birbirleri-
x2  mx  n ve x2  4x  10  mx  n ne eşit olup diskriminantları sıfır olmalı-
denklemlerinin kökleri ayrı ayrı birbirleri- dır.
ne eşit olup diskriminantları sıfır olmalı-
dır.
x2  mx  n  0 ve 1
x2  m  4 x  n  k  0 2
x2  mx  n  0 ve 1
x2  m  4 x  n  10  0 2  1  m2  4n  0 ve 3
2
 1  m2  4n  0 ve 3 2  m  4  4n  4k  0 4
2 (3) ve (4)’ten,
2  m  4  4n  40  0 4
2m2  8m  4k  16  0 elde edilir. Yalnız
(3) ve (4)’ten,
bir ortak teğetin bulunması için bu
m1,n1  2, 1 ve m2,n2   6, 9 denklemin kökleri birbirine eşit olmalıdır.
bulunur. m  22  8  k  0  k  2 olur.
Ortak teğetlerin denklemleri, (3) ve (4)’te k  2 değeri yerlerine
y  2x  1 ve y  6x  9 olur. konulursa m  2 ve n  1 bulunur.
Ortak teğetin denklemi, y  2x  1 olur.

y  x2 y y  x2 y

y  2x  1
y  2x  1

O x O x

y  x2  4x  2
Şekil  7
y  6x  9
N
Noott
2 Parabollerin kolları zıt doğrultularda
y  x  4x  10
Şekil  6 olduğunda yalnız bir ortak teğetin olması
parabollerin teğet olmasını gerektirir.
Bu düşünce ile de çözüm yapılabilirdi.
KKaattllıı KKöökklleerriinn G
Geeoom meettrriikk A
Annllaam
mıı
PPaarraabbooll vvee D Dooğğrruu –– 22 M
Muuhhaarrrreem
m ŞŞaahhiinn

PPrroobblleem
m --55 PPrroobblleem
m --66
m bir parametre olmak üzere; y  x2  x  k parabolünün başlangıç
2
y  mx  m  1 doğrularının teğet noktasından geçen ve birbirine dik olan
olduğu parabolün denklemini bulunuz. teğetlerinin denklemlerini bulunuz.

Ç
Çöözzüüm
m Ç
Çöözzüüm
m
y  mx  m2  1 doğrularının teğet olduğu
y  x2  x  k parabolünün başlangıç
parabolün denklemi y  ax2  bx  c olsun. noktasından geçen teğetlerinin denklemi
Bu parabolün belirtilen doğrulara teğet y  mx olsun.
olabilmesi için, Bu parabolün y  mx doğrusuna teğet
2 2
ax  bx  c  mx  m  1 olması için,
 ax  b  m x  c  m  1  0
2 2
x2  x  k  mx  x2  m  1 x  k  0
denkleminin kökleri birbirine eşit denkleminin kökleri birbirine eşit
olmalıdır. olmalıdır.
2

  b  m  4a c  m2  1  0  2
  m  1  4k  0

 1  4a m2  bm  b2  4ac  4a  0  m2  2m  1  4k  0

Belirtilen doğrular parabole m’nin her Bu son denklemin kökleri, teğetlerin

değeri için teğet olacağından, m’nin her eğimlerini verir. Birbirine dik olan
değeri bu son eşitliği sağlamalıdır. doğruların eğimlerinin çarpımı 1 ’dir.
Öyleyse; son eşitlik, m’ye göre bir Teğetler de birbirine dik olacağına göre,
özdeşlik olmalıdır. bu denklemin köklerinin çarpımı 1
olmalıdır.
Özdeşliğin gerektirdiği 1  4a  0 , b  0
1
1 m1  m2  1  1  4k  1  k 
ve b2  4ac  4a  0 eşitliklerinden a  , 2
4
b  0 ve c  1 bulunur.  m1  1  2 ve m2  1  2 bulunur.
Belirtilen doğruların
teğet olduğu 1
Parabolün denklemi y  x2  x  ;
1 2 2
parabolün denklemi y  x  1 olarak
4 teğetlerin denklemleri
bulunur.
y
  
y  1  2 x ve y  1  2 x olur. 
y 1
y  x2  x 
2

O x

Şekil  8
O x

Bu parabole, belirtilen doğru ailesinin Şekil  9

zarfı denir.
KKaattllıı KKöökklleerriinn G
Geeoom meettrriikk A
Annllaam
mıı
PPaarraabbooll vvee D Dooğğrruu –– 22 M
Muuhhaarrrreem
m ŞŞaahhiinn

PPrroobblleem
m --77 PPrroobblleem
m --88

y  x2  kx  1 parabolü A 2, 1 nokta- y

1 2
x  x  2 parabolünün birbirine
4
sından dik açı altında görüldüğüne göre k
dik teğetlerinin kesim noktalarının geo-
kaçtır?
metrik yerinin denklemini bulunuz.

Ç
Çöözzüüm
m
Ç
Çöözzüüm
m
1 2
“ y  x2  kx  1 parabolünün A 2, 1 y x  x  2 parabolü ile y  mx  n
4
noktasından dik açı altında görülmesi” doğrularının birbirlerine teğet olması için,
demek, “parabolün grafiğinin, A’dan 1 2
x  x  2  mx  n
geçen ve birbirine dik olan iki teğetinin 4
arasında olması” demektir.  x2  2 2m  2 x  4n  8  0
A 2, 1 noktasından geçen doğruların
denkleminin kökleri birbirine eşit
eğimleri m olsun. Bu doğruların denklemi, olmalıdır.
y  1  m x  2  y  mx  2m  1 olur. 2
  2m  2  4n  8  0
y  x2  kx  1 parabolü ile y  mx  2m  1
 m2  2m  n  1  0
doğrularının birbirlerine teğet olması için,
x2  kx  1  mx  2m  1
Buradaki durum çok önemli!
 x2  k  m x  2m  2  0
denkleminin kökleri birbirine eşit Bu noktada,
olmalıdır. “Bu son denklemin kökleri, teğetlerin
2
  k  m  4 2m  2  0 eğimlerin verir. Teğetler birbirine dik
olacağına göre, bu denklemin köklerinin
 m2  2 k  4 m  k 2  8  0 çarpımı 1 olmalıdır.”
Bu son denklemin kökleri, teğetlerin “ m1  m2  1  n  1  1  n  0 olur.”
eğimlerini verir. Teğetler birbirine dik deyip buna karşılık gelen m değerleri
olacağına göre, bu denklemin köklerinin bulunabilirdi.
çarpımı 1 olmalıdır. Ancak; buradan gelecek teğetlerin kesim
m1  m2  1  k2  8  1 noktası, sadece, geometrik yere ait bir
nokta olurdu.
 k   7 veya k  7 bulunur.
Teğetlerin kesim noktalarının değişeceği
dikkate alınarak şöyle düşünülmeli:
2
  2m  2  4n  8  0
SSiizz ççöözzüünnüüzz
 n  m2  2m  1
Bulunan k değerlerine karşılık gelen
parabollerin ve teğetlerinin denklemlerini, n’nin bu değeri y  mx  n denkleminde
değme noktalarının koordinatlarını yerine konulursa,
bulunuz. y  mx  m2  2m  1
Grafiklerini çiziniz.
 m2  2  x m  y  1  0 olur.
KKaattllıı KKöökklleerriinn G
Geeoom meettrriikk A
Annllaam
mıı
PPaarraabbooll vvee D Dooğğrruu –– 22 M
Muuhhaarrrreem
m ŞŞaahhiinn

Bu denklemi, m1  m2  1 koşuluyla,
PPrroobblleem
m --1100
sağlayan P x,y noktalarının geometrik
yeri istenmektedir. y  x2  kx  1 parabolünün A 1, 2
m1  m2  1  y  1  1  y  0 bulunur. noktasından geçen teğetlerinin eğimleri-
nin farkı 2 olduğuna göre k kaçtır?
y  0 olması durumunda her x değeri
için, denklemi sağlayan m değerleri
bulunabileceğinden, birbirine dik teğetle-
rin kesim noktalarının geometrik yerinin Ç
Çöözzüüm
m
denklemi y  0 olur.

A 1, 2 noktasından geçen doğruların

PPrroobblleem
m --99 eğimleri m olsun. Bu doğruların denklemi,
2
y  x  2x  k parabolünün A 1, 1 y  2  m x  1  y  mx  m  2 olur.
noktasından geçen teğetlerinin eğimleri- y  x2  kx  1 parabolü ile y  mx  m  2
nin oranı 3 olduğuna göre k kaçtır? doğrularının birbirlerine teğet olması için,
x2  kx  1  mx  m  2
Ç
Çöözzüüm
m  x2  k  m x  m  1  0
A 1, 1 noktasından geçen doğruların denkleminin kökleri birbirine eşit
olmalıdır.
eğimleri m olsun. Bu doğruların denklemi,
2
y  1  m x  1  y  mx  m  1 olur.   k  m  4 m  1  0

y  x2  2x  k parabolü ile y  mx  m  1  m2  k  4 m  k2  4  0
doğrularının birbirlerine teğet olması için, Bu son denklemin m1 ve m2 kökleri,
x2  2x  k  mx  m  1 teğetlerin eğimlerini verir.
 x2  2  m x  m  k  1  0 m1  m2  2, m1  m2  k  4 ve
denkleminin kökleri birbirine eşit m1  m2  k2  4 eşitliklerinden
olmalıdır. 14
2 k1  2 ve k 2  bulunur.
  2  m  4 m  k  1  0 3
m1  4 , m2  12 bulunur.
 m2  8m  4k  0
Bu son denklemin m1 ve m2 kökleri, 4k  m1  m2  4k  4  12  k  12
teğetlerin eğimlerini verir. olur.
m1
 3 ve m1  m2  8 eşitliklerinden
m2
m1  4 , m2  12 bulunur. SSiizz ççöözzüünnüüzz
Bulunan k değerlerine karşılık gelen
4k  m1  m2  4k  4  12  k  12
parabollerin ve teğetlerinin denklemlerini,
olur. değme noktalarının koordinatlarını
bulunuz.
SSiizz ççöözzüünnüüzz Grafiklerini çiziniz.
Bulunan k ve m değerlerine karşılık gelen
grafiklerini çiziniz.
KKaattllıı KKöökklleerriinn G
Geeoom meettrriikk A
Annllaam
mıı
PPaarraabbooll vvee D Dooğğrruu –– 22 M
Muuhhaarrrreem
m ŞŞaahhiinn

PPrroobblleem
m --1122
PPrroobblleem
m --1111
y  ax2  bx  c parabolünün, birbirine
y  ax2  bx  c parabolünün, başlangıç dik teğetlerinin kesim noktalarının geo-
metrik yerinin denklemini bulunuz.
noktasından geçen teğetlerinin birbirine
dik olması için a, b ve c kat sayılarının
sağlaması gereken bağıntıyı bulunuz.
Ç
Çöözzüüm
m

y  ax2  bx  c parabolü ile y  mx  n

doğrularının birbirlerine teğet olması için,
ax2  bx  c  mx  n

Ç  ax2  b  m x  c  n  0
Çöözzüüm
m
denkleminin kökleri birbirine eşit
olmalıdır.
y  ax2  bx  c
parabolünün başlangıç 2
noktasından geçen teğetlerinin denklemi   b  m  4a  c  n  0
y  mx olsun.  m2  2bm  b2  4an  4ac  0
Bu parabolün y  mx doğrusuna teğet m2 bm b2
n   c
olması için, 4a 2a 4a
ax2  bx  c  mx  a x2  m  b x  c  0 n’nin bu değeri y  mx  n denkleminde
denkleminin kökleri birbirine eşit yerine konulursa,
olmalıdır.
2 m2 bm b2
  m  b  4ac  0 y  mx    c
4a 2a 4a
 m2  2bm  b2  4ac  0  m2  2 b  2ax m  4ay  b2  4ac  0 olur.
Bu son denklemin kökleri, teğetlerin
eğimlerini verir. Teğetler birbirine dik
Bu denklemi, m1  m2  1 koşuluyla,
olacağına göre, bu denklemin köklerinin
çarpımı 1 olmalıdır. sağlayan P x,y noktalarının geometrik
m1  m2  1  b2  4ac  1 bulunur. yeri istenmektedir.
m1  m2  1  4ay+b2  4ac  1

y  ax2  bx  c parabolünün, başlangıç b2  4ac  1

 y olur.
noktasından geçen teğetlerinin birbirine 4a
dik olması için b2  4ac  1 olmalıdır. b2  4ac  1
y olması durumunda her x
4a
değeri için, denklemi sağlayan m
değerleri bulunabileceğinden, birbirine dik
teğetlerin kesim noktalarının geometrik
yerinin denklemi
b2  4ac  1
y ’dır.
4a