Historia e shtetit dhe se drejtes

4.1 Studimi I se drejtes ne periudhen antike

Ne periudhen antike historia e shtetit dhe se drejtes nuk egzistonte si discipline e vecante shkencore
por nuk do te thote se nuk flitej fare per te.
Te dhenat e hershme mbi shtetin I gjejme tek HERODOTI vdiq me 429 para eres se re I cili qysh ne kohen
antike u quajt baba I historise ky besonte ne fakte historike dhe ka dhene mjaft te dhena mbi
persine,egjiptin, dhe te disa poliseve greke.
THUKIDIDI 460/399 para eres se re duke I pershkruar lufterat e PELOPONEZIT jep te dhena te
rendesishme mbi poliset greke dhe rregullimin e tyre politik.
Shenime tjera mbi poliset greke hasim edhe te POLIBI 198/117 para eres se re I cili mund te
konsiderohet si historiani I pare.
Vlen te permendet edhe historiani egjiptas MANETON shek III PARA ERES SE RE I cili shkroi historine e
egjiptit.
SOKRATI fillimi I shek IV para eres se re merrej me shqyrtimet teorike dhe filozofike mbi shtetin dhe
Politiken bente klasifikime te formave te shtetit,formave te qeverisjes dhe sistemeve politike nxenesi I tij
PLATONI themeloi shkollen filozofike AKADEMIA merrej me teper me problemet teorike dhe filozofike
te shtetit dhe politikes.
ARISTOTELI 384/322 shqyrtimet e tij teorike te shoqerise dhe shtetit skllavopronar e rangojne ne
rradhen e teoricienteve me te spikatur antike mbi shtetin kurse veprat e tij historike dhe politike e
ngrisin ne historianin e pare.teorite e veta mbi shtetin I bazoi ne shqyrtimet e veta te poliseve greke me
shume se 150.veprat e tij KUSHTETUTA E ATHINES paraqet historine e kushtetutshmerise pra shtetit te
athines.
Juristet romake nuk dhane ndonje kontribut ne studimin e historise dhe te drejtes ata kontribuan ne
zhvilimin e mendimit juridik.

4.2 Studimi I se drejtes ne periudhen e krishterimit te hershem shek IV/XII

Sa me teper qe zhvillohej krishterimi rreziku per romen ishte me I madh andaj ndjekjet e te
krishterve ishin me te medhaja qe ne ngjysmen e shek III arriti kulminacioni sidomos gjate sundimit te
DIOKLECIANIT 284/305. Ne kohen kur shteti skllavopronar romak perjetoi krize te thelle ekonomike dhe
politike KONSTANTINI 1 kuptoi qe krishterimi si religjion dhe si mjet te lidhjes se popujve.
KONSTANTINI 1 bashke me EDIKTIN E MILANOS 313 legalizoi krishterimin dhe e shpalli si religjion te
barabarte me ate shtetror.procesi I njesimit zgjati gati 3 shekuj.
Gjate sundimit te JUSTIANIT ne koncilin e V te ekumenve I dyte ne konstadinopoje 553 kisha e
degjueshme*ecclesia obuediens* u shendrrua ne kishe sunduese*ecclesia regans* dhe me kete
autokratia perandorake dhe ne sferen fetare arriti kulmin.Justiani sipas tij perandori eshte I vetmi dhe
perfaqsues I perendise ne toke.
Shek XIII kjo do te zhvillohej ne shenje te mendimtarit dhe babait me te madh kishtar te asaj kohe
AURELIUS AUGUSTINUS 354/430
Ne vepren e tij MBI SHTETIN E PERENDISE*DE CIVITATE DEI* 22 libra. Qe nga pikepamja e krishterimit te
paraqes historine e botes dhe ta shpjegoje ne lidhshmeri me planet dhe qelllimet e hyjnise.
Sipas tij egzistojne dy shtete I pari eshte shteti laik ku mbretnon e keqja djalli dhe mekati dh shteti I dyte
eshte kisha qe eshte mbreteria e hyjnise ne toke.
Ai mbron tezen e tij se shteti ka te drejte te perdor dhunen ne qeshtjet fetare pra perdorimi I dhunes
per qeshtjet e dogmes fetare nuk eshte dhune por kujdes per te miren e atij ndaj te cilit aplikohet. Keto
pikpamje kane perfundim tragjik kur kisha fillon ti perdor kunder heretikve dhe herezive te ndryshme.
Pas justianit fillon nje renie e madhe ne shkence culture ne pjesen perendimore te Azise paraqitet Islami
si religjion dhe ideologji e re ne shekujt VIII/XII krijohet kultura klasike islame

4.3 Glosatoret XI/XIII

Te vetmit qe dinin shkrim lexim ishin kleriket kurse e vetmja gjuhe e shkruar dhe e shkences ishte
latinishtja.per marredheniet ata u mbeshteten ne kodifikimin e justianit.