1

ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Τάξη Στέλλας Μακρυγιάννη

8. Τα διαστήματα στις μείζονες και ελάσσονες κλίμακες

Η σχέση ανάμεσα στα διαστήματα και τις μείζονες ή τις ελάσσονες κλίμακες
μπορεί να εξεταστεί με δύο τρόπους:
α) Τι είδους διαστήματα σχηματίζονται στο μείζονα και στον ελάσσονα τρόπο.
β) Σε ποιες μείζονες και σε ποιες ελάσσονες κλίμακες βρίσκεται ένα διάστημα
και σε ποιες βαθμίδες.

Σχηματίζουμε επάνω σε κάθε βαθμίδα μιας κλίμακας από ένα διάστημα του
ίδιου γένους ( πχ διαστήματα 4ης ) και κατόπιν εξετάζουμε το είδος τους.
Στα δύο παρακάτω παραδείγματα ελέγχουμε το είδος των διαστημάτων 4ης σε
μια μείζονα και σε μια ελάσσονα κλίμακα. Βλέπουμε ότι στη μείζονα κλίμακα
σχηματίζονται έξη διαστήματα 4ης καθαρά και ένα διάστημα 4ης αυξημένο.
Στην ελάσσονα κλίμακα σχηματίζονται τέσσερα 4ης καθαρά, δύο αυξημένα και
ένα ελαττωμένο.

Με τον ίδιο τρόπο, αν εξετάσουμε όλα τα διαστήματα σε μια μείζονα και μια
ελάσσονα σκάλα, μπορούμε να φτιάξουμε τον παρακάτω πίνακα:
Κλίμακες
Διαστήματα Μείζονες Ελάσσονες
ης
2ας Μεγάλα / 7 μικρά 5 3
ης
2ας μικρά / 7 Μεγάλα 2 3
ης ης
3 Μεγάλα / 6 μικρά 3 3
ης ης
3 μικρά / 6 Μεγάλα 4 4
ης ης
4 Καθαρά / 5 Καθαρά 6 4
ης ης
4 Αυξημένα /5 ελαττωμένα 1 2
ης ης
4 ελαττωμένα / 5 αυξημένα 0 1
ης
2ας Αυξημένα / 7 ελαττωμένα 0 1

 Στέλλα Μακρυγιάννη
 2

Ο πίνακας λειτουργεί και με άλλο τρόπο:

Ένα διάστημα βρίσκεται σε τόσες μείζονες και ελάσσονες κλίμακες,
όσες δείχνει ο αντίστοιχος αριθμός.

Παράδειγμα: Το διάστημα 3ης μεγάλο Do-Mi πρέπει να βρίσκεται σε

τρεις μείζονες και τρεις ελάσσονες κλίμακες.
Είναι η DO+ (I), η SOL+ (IV) και η FA+ (V). Οι σχετικές τους ελάσσονες είναι
η LA- (III) , η ΜΙ- (VI) και η RE-. Απ’ αυτές δεν ταιριάζει η RE- , γιατί έχει
do# προσαγωγέα. Η ελάσσων κλίμακα που λείπει είναι αυτή που έχει
προσαγωγέα mi φυσικό, δηλαδή η FA- (V).

Πρακτικός κανόνας
Αφού βρεθούν οι μείζονες κλίμακες και οι σχετικές τους ελάσσονες,
από τις σχετικές ελάσσονες
1- στα 4ης /5ης Καθαρά, καθώς και στα 2ας Μεγάλα/7ης μικρά
αφαιρούμε 2
2- στα 3 και 6ης Μεγάλα και μικρά
ης

αφαιρούμε 1 και προσθέτουμε 1

3- στα 2ας μικρά/7ης Μεγάλα
προσθέτουμε 1

Στα μικρά διαστήματα προσθέτουμε την ελάσσονα κλίμακα που έχει για
προσαγωγέα της τη ΒΑΣΗ του διαστήματος και στα Μεγάλα διαστήματα την
ελάσσονα που έχει για προσαγωγέα της την ΚΟΡΥΦΗ του διαστήματος.

ΑΥΞΗΜΕΝΑ και ΕΛΑΤΤΩΜΕΝΑ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ

1- 2ας αυξημένα / 7ης ελαττωμένα
5ης αυξημένα / 4ης ελαττωμένα
Βρίσκονται μόνο σε μια ελάσσονα, που έχει για προσαγωγέα τη ΒΑΣΗ του
ελαττωμένου διαστήματος ή την ΚΟΡΥΦΗ του αυξημένου διαστήματος.
2- 4ης αυξημένα / 5ης ελαττωμένα
Βρίσκονται σε μια μείζονα κλίμακα, που βρίσκουμε με τον παραπάνω τρόπο
και σε δύο ελάσσονες, που είναι η ΟΜΩΝΥΜΗ και η ΣΧΕΤΙΚΗ της μείζονας
κλίμακας.

 Στέλλα Μακρυγιάννη
3