Sự biến đổi của gia đình Việt Nam:

- Sự biến đổi về quy mô, kết cấu gia đình:

Gia đình trong xã hội Việt Nam ngày nay đang trải qua một quá trình biến đổi đáng chú ý ,
từ mô hình xã hội nông nghiệp cổ truyền sang mô hình xã hội kinh tế công nghiệp hiện đại
hơn. Đặc trưng của sự chuyển đổi này chính là sự xuất hiện và phát triển của các mô hình
“Gia đình quá độ” trong xã hội hiện đại ngày nay.

Quy mô gia đình ngày nay tồn tại xu hướng thu nhỏ hơn so với trước kia, số thành viên
trong gia đình trở nên ít đi.

Một gia đình hiện đại ở việt Nam chỉ vao gồm 2 thế hệ: cha mẹ và con cáu và số lượng
thành viên trong gia đình cũng ít hơn đáng kể so với trước đây. Thông thường một gia đình
Việt Nam hiện đại sẽ có từ 1 đến 2 con và cũng có một số trường hợp là gia đình đơn thân
chỉ gồm bố hoặc mẹ và con cái khác hẳn với những gia đình truyền thống ngày xưa khi các
thế hệ trước có xu hướng sinh thật nhiều con (có những gia đình có thể lên đến cả chục
người con) và sống cùng các thế hệ khác nhau.

Trong thời kỳ hiện đại ngày nay, gia đình Việt Nam đã trải qua sự thay đổi đáng kể về kết
cấu so với các gia đình truyền thông thời kì phong kiến.Sự bình đẳng nam nữ được đề cao
hơn, cuôc sống riêng tư của con người được tôn trọng hơn, tránh được những mâu thuẫn
trong đời sống của gia đình truyền thống. Người phụ nữ ngày nay được đối xử bình đẳng
hơn và có nhiều cơ hội để phát triển và nâng cao vị thế xã hội của mình. Vai trò của người
phụ nữ trong cuộc sống và sản xuất cũng trở nên quan trọng hơn, gánh nặng gia đình được
chia sẻ từ hai phía Sự biến đổi của gia đình cho thấy chính nó đang làm chức năng tích cực,
thay đổi chính bản thân gia đình và cũng là thay đổi hê thống xã hôi, làm cho xã hôi trở nên
thích nghi và phù hợp hơn với tình hình mới, thời đại mới.

-Sự biến đổi các chức năng của gia đình:

Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, dưới tác động của nhiều yếu tố khách quan và
chủ quan như: phát triển của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, công nghiệp
hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức, xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế,
cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước
về gia đình…, gia đình Việt Nam đã có sự biến đổi tương đối toàn diện, về quy mô, kết cấu,
các chức năng cũng như quan hệ gia đình...

+ Chức năng tái sản xuất ra con người.

+Chức năng kinh tế và tổ chức tiêu dùng.

+Chức năng giáo dục (xã hội hóa).

+Chức năng thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý, duy trì tình cảm.

-Nguyên nhân gây nên sự biến đổi gia đình trong thời đại 4.0 hiện nay:

 Trong chức năng tái sản xuất ra con người:

1. Sự thay đổi vai trò và vị trí của phụ nữ trong xã hội:

- Phụ nữ ngày càng có nhiều cơ hội học tập, phát triển nghề nghiệp, tham gia vào các hoạt
động xã hội.

- Phụ nữ có xu hướng trì hoãn việc kết hôn và sinh con để tập trung vào sự nghiệp.

- Sự bình đẳng giới ngày càng được cải thiện, phụ nữ có nhiều quyền tự chủ hơn trong việc
quyết định sinh con.

2. Sự phát triển của công nghệ và y học:

- Các phương pháp tránh thai, kế hoạch hóa gia đình ngày càng hiệu quả.

- Các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như thụ tinh ống nghiệm, mang thai hộ giúp mở rộng các lựa
chọn sinh con.

- Sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông ảnh hưởng đến quan niệm về hôn
nhân, gia đình.

3.Thay đổi giá trị và niềm tin:

-Sự phát triển và tiến bộ trong thời đại 4.0 đã mở rộng quan điểm và giá trị cá nhân. Mọi
người có xu hướng tìm kiếm sự tự do cá nhân, sự độc lập và sự thỏa mãn cá nhân. Điều này
có thể làm thay đổi quan niệm truyền thống về gia đình và vai trò của nó, khiến cho mọi
người dễ dàng chọn lựa các hình thức sống khác nhau, bao gồm việc không kết hôn, kết hôn
muộn hoặc không có con.
5.Công nghệ và sự kết nối mạng:

-Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin và mạng internet đã tác động mạnh mẽ
đến sự biến đổi gia đình. Việc truy cập dễ dàng vào internet và các phương tiện truyền thông
xã hội đã làm thay đổi cách mọi người giao tiếp, kết nối và tương tác với nhau. Điều này có
thể dẫn đến sự giảm thiểu thời gian giao tiếp trực tiếp trong gia đình và tăng cường sự tách
rời về mặt vật lý và tinh thần.

 Sự biến đổi giữa các thế hệ, giá trị, chuẩn mực văn hóa của gia đình:

1. Tiến bộ công nghệ: Sự phát triển của công nghệ đã tạo ra một cuộc cách mạng văn hóa,
ảnh hưởng đến cách thức giao tiếp, tiêu dùng và giải trí của các thế hệ khác nhau. Các thành
viên trong gia đình có thể có sự khác biệt trong việc sử dụng công nghệ và tiếp cận thông
tin, dẫn đến sự khác biệt trong giá trị và chuẩn mực văn hóa.

2. Thay đổi xã hội: Xã hội ngày càng thay đổi với sự phát triển của các giá trị, quan niệm và
chuẩn mực mới. Các thế hệ trẻ có thể có quan điểm khác với thế hệ trước đó về các vấn đề
như tình dục, hôn nhân, vai trò giới tính, quyền lợi cá nhân, và quan hệ xã hội. Điều này có
thể dẫn đến sự mâu thuẫn và sự khác biệt trong giá trị và chuẩn mực văn hóa của gia đình.

3. Đổi mới giáo dục: Hệ thống giáo dục cũng có vai trò quan trọng trong việc hình thành giá
trị và chuẩn mực văn hóa của mỗi thế hệ. Các phương pháp giảng dạy và nội dung giáo dục
có thể thay đổi theo thời gian, ảnh hưởng đến quan điểm và giá trị của các thế hệ khác nhau.

4. Di cư và đa văn hóa: Sự di cư và đa văn hóa cũng có thể góp phần vào sự biến đổi giữa
các thế hệ và giá trị văn hóa của gia đình. Khi gia đình di cư hoặc sống trong một môi
trường đa văn hóa, các thành viên gia đình có thể tiếp xúc với các giá trị và chuẩn mực văn
hóa khác nhau, dẫn đến sự đa dạng và biến đổi trong gia đình.

5. Thay đổi kinh tế: Thay đổi trong tình hình kinh tế có thể ảnh hưởng đến giá trị và chuẩn
mực văn hóa của gia đình. Khi gia đình phải thích nghi với sự thay đổi kinh tế, các giá trị và
ưu tiên có thể thay đổi để đáp ứng nhu cầu kinh tế.

Tài liệu tham khảo: Trần Thị Minh Thi, “Những biến đổi của gia đình Việt Nam hiện nay và
một số khuyến nghị chính sách”, Tạp chí Cộng sản ngày 10 tháng 06 năm 2020