Kabanata IX: Si Pilato tayong nagkakasala na dapat sanang turuan
natin ng kabanalan, ngunit hindi natin
Talasalitaan:
1. kahabagan - awa
2. nagkibit-balikat - walang pakialam
3. samsamin - kumpiskahin
4. pag-uusig - persekusyon
5. tulisan - mga bandido
6. mabubulid - mahuhulog
7. matalos - tumalab/pumasok/matutunan
8. napipi - hindi makapagsalita
Buod:
Sa kwentong ito, isang balita ng trahedya ang
dumating sa isang bayan, nagdulot ng
kalungkutan at pangamba sa mga mamamayan.
Bagaman ilan ay nagpakita ng kahabagan sa
mga naapektuhan ng pangyayari, ang karamihan
ay nagkibit-balikat lamang.
Ang tenyente ng guardia sibil, bagamat hindi
lubos na naalarma sa balita, ay kagyat na
tumanggap at tumupad sa utos na samsamin
ang lahat ng armas. Siya rin ang nagsimula ng
pag-uusig kay Kabesang Tales at ang kanyang
mga kasama,
na tila'y walang awang pinagsamantalahan ang
kanilang kahinaan.
Sa kabilang dako, ang uldog na tagapangasiwa
sa hacienda ay ikinibit na lamang ang balikat
sa pangyayari, nagtatrabaho lamang sa kanyang
tungkulin nang walang pag-aalala sa kalagayan
ng iba. Kung ma'y mga tulisan ay hindi niya
kasalanan,
hindi niya tungkulin na usigin sila, iyo'y
tungkulin na ng guwardiya sibil. Gayunpaman, si
Padre Clemente ay may tinging tila humahanap
ng dakong patatamaan sa kaniyang katawan.
Nalaman ni Hermana Penchang, isang
matandang mapanatag na pinaglilingkuran ni
Huli, ang pangyayari at nagbigay siya ng opinyon
na "madalas ipadala sa atin ng Diyos ang
ganyang parusa, pagkat tayo'y makasalanan o
may mga kamag-anak
nagagawa" ang tinutukoy ni Hermana Penchang
ay si Juli; para sa kaniya, si Juli ay dakilang
makasalanan.
Nagpapasalamat siya sa Diyos sa pagkakataong
nahuli ang ama upang magbago ang anak at
matuto ng kabutihan. At dahil dito'y kaniyang
pinipigil at hindi pinadadalaw sa bayan upang
tulungan ang ama. Si Juli ay kailangang mag-aral
ng dasal,
mag basa ng mga aklat na ipinamimigay ng mga
pari at gumawa hanggat mabayaran ang
dalawandaa't limampung piso.
Nang malaman na si Basilio ay lumuwas sa
Maynila upang kunin ang kaniyang natitipong
pera at mapakawala si Huli, sinabi ni Hermana
Penchang na ang alilang babae ay tuluyan nang
mabubulid sa bangin ng pagkakasala. Ang mga
kabataang
nagpupunta sa Maynila upang mag-aral ay
nangasasawi at sumasawi pa sa iba. At sa
paniniwalang maililigtas si Juli, ipinabasa ni
Hermana Penchang ang isang aklat na may
pamagat na Tandang Basiong Makunat at
inihabilin sa kaniyang parati
siya makipagkita sa pari sa kumbento.
Samantala, ang mg̃a prayle ay nagtatagumpay sa
kanilang layunin subalit ito ay may halong
kasakiman, sinamantala pa nila ang pagdakip
kay Kabesang Tales upang ipagkaloob ang lupain
nito sa isang humingi noon, isang taong walang
karangalan
Nang dumating ang dating may-ari at matalos
ang mga nangyari, nang makita na iba na ang
may-ari ng kaniyang mga lupain, mga lupaing
naging sanhi ng pagkamatay ng kaniyang
asawa't anak, nang makitang napipi ang
kaniyang ama, at ang
kaniyang anak na dalaga ay nagpaalila at nang
siya ay nakatanggap ng utos galing sa tinyente
na alisan nila ng laman at iwan ang bahay sa
loob ng tatlong araw, ay napaupo na lamang
siya sa tabi ng kaniyang ama at hindi halos maging bahagi ng pagbabago at pagpapabuti ng
nakapagsalita lipunan.
sa buong araw na iyon.
2. Ang reaksyon ng tenyente ng guardia sibil na
Tauhan: tumupad lamang sa kanyang tungkulin nang
1. Tenyente ng Guwardiya Sibil hindi binibigyan ng pansin ang moralidad at pag-
2. Padre Clemente aalala sa kapakanan ng mga apektado ay
3. Hermana Penchang nagpapakita rin ng isang suliranin sa
4. Juli/Huli pagpapatupad ng
5. Basilio batas at katarungan sa kasalukuyang lipunan. Ito
6. Kabesang Tales ay isang paalala na hindi lamang sapat na
sumunod sa mga batas at regulasyon, kundi
Simbolismo mahalaga rin ang pagiging sensitibo sa mga
1. Ang pagpapahayag ng galit at pagdaramdam pangangailangan at kalagayan ng mga
ni Kabesang Tales sa kanyang pag-uwi at mamamayan.
pagtanggap sa kalagayan ng kanyang lupain at
pamilya ay nagpapakita ng sakit at pagdurusa ng
mga taong naapektuhan ng kahirapan at
kawalang katarungan
sa lipunan. Ito ay isang paalala na ang mga
pangyayari sa kwento ay hindi lamang basta
kuwento, kundi mga representasyon ng tunay
na mga karanasan at pakikibaka ng mga tao sa
lipunan.

2. Ang tagapangasiwa sa hacienda na nagpakita

ng kawalang pakialam sa pangyayari ay
maaaring maging simbolo ng mga taong
mapagmalasakit lamang sa kanilang sariling
interes at hindi sa kapakanan ng iba.
Samantalang si
Padre Clemente, na nag-ingat sa kanyang sarili
at nagpasya na ipagtanggol ang sarili, ay
maaaring kumakatawan sa mga taong
nagtataguyod ng kanilang sariling mga
paniniwala at interes sa kabila ng mga hamon ng
lipunan.

Pag-uugnay
1. Ang pagpapahayag ng kawalang pakialam ng
ilang mga indibidwal sa mga isyu ng katarungan
at moralidad, tulad ng tagapangasiwa sa
hacienda sa kwento, ay maaaring tumugon sa
mga isyu ng kawalang pagtugon at kawalang
konsensya
sa lipunan ngayon. Ito ay isang paalala na ang
bawat isa ay may responsibilidad na kumilos at