Antropologia zajmuje się wszystkimi specyficznie ludzkimi aspektami życia

człowieka, którymi wyróżnia się on w świecie istot żywych

Przyczyny zainteresowania społecznościami i kulturami nieeuropejskimi:

➢ Niewielkie rozmiary tych społeczeństw

➢ Różnorodność grup na niewielkim terytorium

➢ Obecność zjawisk niespotykanych w obrębie cywilizacji zachodniej

➢ Autentyczność różnorodności instytucji ludzkich wynikającej z izolacji tych

zbiorowości i oddalenia od centrów cywilizacyjnych.

Etnocentryzm - wartościująca postawa określająca pozytywny stosunek do kultury

własnej grupy etnicznej i równocześnie lekceważyć kulturę grupy obcej.

Idea środka – twierdzenie o centralnym położeniu własnej grupy

„Klasyczni” odkrywcy
• Bartolomeo Dias – 1488 dopłynięcie do Przylądka Dobrej Nadziei
• Krzysztof Kolumb – 1492 odkrycie Ameryki
• Vasco da Gama – 1498 opłynięcie Afryki i droga morska do Indii
• Hernan Cortes – 1519-21 – podbój Meksyku
• Ferdynand Magellan 1519-22 – pierwsza wyprawa dookoła Ziemi
• Fernando Pizarro – 1531-1534 podbój Peru

Bartolome de Las Casas – obrońca człowieczeństwa Indian; postulat zastąpienia

wypraw zbrojnych pokojowym odkrywaniem nowych ziem i pokojowej ewangelizacji.

Michel de Montaigne –prekursor relatywizmu kulturowego – zachowania ludzkie

powinny być interpretowane w kontekście danej kultury, w której mają określone
znaczenie, a nie z perspektywy wobec nich zewnętrznej; postać szlachetnego dzikiego.

Ryszard Kapuściński— trzy możliwe reakcje na spotkanie z innym:

➢wojna ➢odgrodzenie się ➢dialog

Subdyscypliny antropologii
• Antropologia fizyczna – nauka wyjaśniająca wszechstronnie istotę człowieka jako
gatunku biologicznego, jego ewolucję i miejsce w świecie istot żywych

• Antropologia społeczno-kulturowa – nauka badająca wzory życia niedawnych, czy

współczesnych ludów techniką obserwacji uczestniczącej oraz techniką swobodnego
wywiadu

• Archeologia – nauka zajmująca się badaniem pozostałości obiektów materialnych,

wytworzonych przez człowieka z minionych epok, celem odtworzenia historii kultury

• Antropologia lingwistyczna – nauka zajmująca się badaniem języków ludzkich i

wzajemnych relacji między językiem i kulturą
Cechy kultury:
-może zostać przyjęta przez innych
ludzi i inne zbiorowości
-składa się z wzorów zachowań idei,
wartości, zasad
-jest nabywana od innych ludzi
-opiera się na społecznym
dziedziczeniu
-jest zawsze wspólna pewnej liczbie
ludzi

Trzy ustalenia Fredericka Bartha

1. Kultura charakteryzuje się wieloznacznością
2. Kultura poddaje się bardzo różnorodnym, jednakowo uprawnionym interpretacjom
3. Kultura jest pewnym konstruktem, a nie namacalnym bytem

Elementy wiedzy kulturowej:

• Normy - wyznaczają reguły właściwego zachowania się w danych sytuacjach
• Wartości - podzielane idee dotyczące pożądanych celów i sposobów życia
• Światopogląd - utrwalony sposób w jaki w wyróżnionych systemach społeczno
kulturowych postrzega się i interpretuje rzeczywistość
• Poczucie wspólnoty przekonań - przekonanie, o tym, że osoby należące do „mojej”
kultury w podobny sposób zachowują się i posiadają podobne system norm i wartości

Trzy poziomy kształtowania „ja”:

1.Kształtowanie głębokie, zachodzące poniżej poziomu samokontroli i możliwe do
uświadomienia jedynie w sposób pośredni
2.Kształtowanie na poziomie średnim odbywające się poza zasięgiem pełnej
samokontroli, lecz w sposób świadomy
3.Kształtowanie płytkie, przebiegające tam, gdzie „ja” posiada we własnym przekonaniu
pełna kontrolę i zrozumienie sytuacji

Definicje kultury:
• Edward Taylor (1871 rok – pierwsza naukowa definicja kultury):
Kultura—cywilizacja, wzięta w najszerszym sensie
etnograficznym, jest złożoną całością zawierającą wiedzę,
wierzenia, sztukę, moralność oraz wszystkie inne zdolności i przyzwyczajenia nabyte
przez człowieka jako członka społeczeństwa.

• Alfred Louis Kroeber i Clyde Kluckhon (1952 rok – po przeanalizowaniu 257

definicji kultury):
Na kulturę składają się wzory sposobów myślenia, odczuwania i reagowania, nabyte i
przekazywane głównie poprzez symbole stanowiące wraz z ich wcieleniami w
wytworach ludzkich znamienne osiągnięcia grup ludzkich

Typy kultury
• Kultura materialna (to co ludzie posiadają) -obiekty
• Kultura normatywna (to co ludzie czynią) – zbiór norm i wartości
• Kultura symboliczna (to co ludzie myślą) – zbiór przekonań,
poglądów, wierzeń,
 rozumienie kultury:
• Wartościujące - typowe dla XIX-wiecznego etapu nauk społecznych. Próby analizy
kultur jako wyższych i niższych
• Niewartościujące- kultura to zespół wielu zjawisk, których wzajemne powiązania,
oddziaływania mogą być opisywane i analizowane, lecz nigdy nie wartościowane.
• Atrybutywne – kultura jest cechą stałą gatunku ludzkiego. Jest mu przypisana. W
tym znaczeniu można mówić tylko o kulturze, a nie kulturach
• Dystrybutywne – kultura rozumiana jako zbiór cech i zjawisk w określonej
zbiorowości. Tu można mówić zarówno o kulturze, jak i kulturach (tak rozumiemy
termin kultura w antropologii) np. kultura Irokezów, ale też kultura robotnicza

Płaszczyzny kultury
• Materialna:
✓ fakt wykonania danego przedmiotu materialnego przez człowieka,
✓ postawa wobec takiego przedmiotu
• Behawioralna – większość zjawisk kultury łączy się z
zachowaniami motorycznymi lub/i werbalnymi
• Psychologiczna – wszystkie zachowania mają u podstaw jakoś przezywane
wartości, są też kierowane mniej lub bardziej otwarcie ujawnianymi postawami i
motywami.
• Aksjonormatywna – szczególna forma płaszczyzny psychologicznej dotycząca
norm i wartości

Miano organizacji dualistycznej nadaje się typowi struktury społecznej często

spotykanemu w Ameryce, Azji i Oceanii a odznaczającemu się podziałem grupy
społecznej: plemienia, klanu lub wioski– na dwie polowy; członkowie każdej z tych
połów utrzymują z członkami drugiej stosunki mogące przechodzić od najbardziej
bliskiej współpracy do utajonej wrogości, na ogół wszakże łączącej te dwa rodzaje
zachowania.

• Tradycja – dobra kulturowe przekazywane w czasie (również w przestrzeni)

przejmowane i wartościowane.

Trzy znaczenia tradycji:

• Czynnościowe– przekazywanie dóbr kultury (transmisja). Tu można rozróżnić dwa
typy transmisji:
➢ Genetyczna – wynik transmisji z generacji do generacji z fazy do fazy kultury
➢ Społeczna – transmisja w linii horyzontalnej uznanych za tradycyjne elementów
kultury z jednych grup społecznych, etnicznych, obszarów kulturowych, do drugich.
• Przedmiotowe – przekazywane dobra (dziedzictwo)
• Podmiotowe– określające stosunek poszczególnych pokoleń do dóbr kulturowych z
przeszłości, ich zgodę na dziedziczenie lub protest przeciwko niemu

Wytwarzanie tradycji – elementy kultury powstające w celu uzasadnienia czy

uświęcenia jakiejś dzisiejszej rzeczywistości lub aspiracji oscylujących od rzeczy tak
ważnych jak tożsamość narodowa, nacjonalizm po uzasadnienie określonych form
zawierania związków małżeńskich
 EWOLUCJONIZM

Źródła:
• oświeceniowa filozofia— fascynacje stanem natury oraz podstawą koncepcji
szlachetnego (Rousseau, Diderot) lub zdegenerowanego (Hobbes, Voltaire) dzikiego.
• coraz lepsze poznanie pozaeuropejskich kultur - porównywanie kultury
europejskiej z
„opóźnionymi” kulturami „dzikich”
• teoria transformizmu (ewolucji) J.B.A. Lamarcka z 1809 r. głosząca, że
gatunki przyrodnicze nie są stałe, lecz, że z form prostszych rozwijają się w
bardziej złożone.
• rekonstrukcja sekwencji kolejnych er geologicznych w historii ziemi –
porządek ewolucji (Charles Leyell)
• chronologia pradziejów i podział na epoki kamienia, brązu i żelaza
• teoria ewolucji Darwina - 1859 r.

Podstawowe założenia:
— Teza o jedności natury ludzkiej
— Uniwersalizm rozwoju kulturowego—rozwój jest stanem naturalnym
— Uznawanie genetycznej ciągłości rozwoju.
— Teza o dyferencjacyjnym charakterze zmiany kulturowej – proces rozwoju
przebiega od form prostszych do złożonych.
—Rozwój jest stadialny
— Unilinearyzm rozwoju w długich przekrojach czasowych.
— Metoda porównawcza jako podstawowa procedura badawcza
— Ostatecznym celem ich badań było poszukiwanie genezy zjawisk
kulturowych
— Kluczową rolę w badaniach odgrywały przeżytki kulturowe - elementy
kultury charakterystyczne dla wcześniejszych stadiów rozwojowych, które
przetrwały na etapach późniejszych.

Powody krytyki:
• Narastanie tendencji antypozytywistycznych w humanistyce
• Zdanie sobie sprawy z niepewności metafizycznych i ontologicznych założeń
ewolucjonistów, ich dedukcyjnych schematów myślowych i ilustracyjnego
wykorzystywanie,danych empirycznych
• Antropologiczne badania terenowe pokazujące,nieadekwatność schematów
ewolucjonistycznych

Znaczenie:
• Historyczne znaczenie ewolucjonizmu polega na tym, że stał się on szerokim
nurtem intelektualnym integrującym rozmaite dziewiętnastowieczne nauki
humanistyczne,
przyrodnicze na gruncie zespołu założeń wywodzących się z
pozytywistycznego naturalizmu
• Próba stworzenia jednolitego systemu nowożytnej nomotetycznej nauki
• Ewolucjoniści wprowadzili do antropologii wiele pojęć, które do dzisiaj
funkcjonują w języku tej nauki np endogamii i egzogamii (John McLennan) w
odniesieniu
do małżeństw
Lewis Henry Morgan (1818-1881)
• Celem badań Morgana było zrekonstruowanie rozwoju ludzkości od jej stanu
początkowego po dzień dzisiejszy.
• Cały dotychczasowy rozwój ludzkości dzieli się wg Morgana na trzy epoki, które
skorelowane są z odpowiednimi osiągnięciami techniczno- ekonomicznymi i
intelektualnymi.
➢ Dzikość (podzielone na trzy podokresy)
➢ Barbarzyństwo (podzielone na trzy podokresy)
➢ Cywilizacja

Siedem stadiów rozwoju ludzkości - charakterystyka:

1.Niższy stan dzikości. Od istnienia człowieka na ziemi, a kończy z chwilą
wprowadzenia rybołówstwa i nabycia umiejętności posługiwania się ogniem.
2.Średni stan dzikości. Rozprzestrzenianie się ludzkości z pierwotnych siedzib na
większe obszary kuli ziemskiej. Kończy się wraz z wynalezieniem łuku i strzał.
3.Wyższy stan dzikości. Zaczyna się wynalezieniem łuku i strzał a kończy
wynalezieniem garncarstwa.
4.Niższy stan barbarzyństwa. kończy się wraz z oswojeniem zwierząt, na półkuli
zachodniej wraz z uprawą kukurydzy i
innych roślin za pomocą nawadniania oraz wykorzystaniem cegły i kamienia do budowy
domów.
5.Średni stan barbarzyństwa. Trwa on do nabycia umiejętności wytopu rudy żelaza.
6.Wyższy stan barbarzyństwa. Zaczyna się wynalezieniem obróbki żelaza, a kończy
wynalezieniem alfabetu i pisma.
7.Stan cywilizacji. Znajomość pisma, zarówno fonetycznego jak i hieroglificznego
rozpoczyna okres cywilizacji, której rozwój można podzielić na cywilizację starożytna i
nowożytną

Stadia rozwoju rodziny wg. Morgana

1.Brak struktur rodzinnych – chaos seksualny, promiskuizm
2.Rodzina kazirodcza oparta na małżeństwie między braćmi i siostrami
3.Rodzina swoista – punalua (haw. małżonkowie) – oparta na małżeństwie
grupowym braci ze wspólnymi żonami lub sióstr ze wspólnymi mężami (z wyłączeniem
stosunków kazirodczych)
4.Rodzina syndiasmiczna – nietrwałe małżeństwo jednej pary bez wyłaczności
wspólnego zamieszkania
5.Rodzina patriarchalna oparta na trwałym małżeństwie jednego mężczyzny z wieloma
kobietami
6.Rodzina monogamiczna oparta na małżeństwie jednej pary posiadającej odrębne
gospodarstwo domowe.

Edward Burnett Tylor (1832-1917)

• Podstawową rolę odgrywała zasada ciągłości kultury, czyli genetyczne powiązanie
sekwencji następujących po sobie stadiów rozwoju.
• Każdy etap rozwoju kulturowego może być zrozumiały, tylko przy uwzględnieniu
poprzedzającego go stanu.
• Antropologia powinna próbować zrozumieć przyczyny i uwarunkowania przeobrażeń
kulturowych
• Zaprzeczył tezie Lubbocka o tym, że pierwszym stadium rozwoju religii był
pierwotny ateizm
• Najprostszą formą religii była „wiara w duchy” - minimalna definicja religii
• Dalsze etapy przejmuje za Lubbockiem i pisze o fetyszyzmie, bałwochwalstwie,
totemizmie, religiach politeistycznych dualistycznych i monoteistycznych
 Koncepcja magii Jamesa George’a Frazera
➢Podobne powoduje podobne
➢Rzeczy, które kiedyś pozostawały w kontakcie nadal na siebie oddziaływują
• Z tego wynikają dwa prawa: ➢Podobieństwa ➢Kontaktu

• Magia homeopatyczna (naśladowcza) – wynika z prawa podobieństwa

• Magia przenośna – wynika z prawa kontaktu

Magia jest fałszywym systemem praw przyrody i równocześnie zespołem fałszywych

wskazówek postępowania

DYFUZJONIZM

Źródła:
• odejście od ewolucjonizmu i krytyka głównej jego tezy o jednakowości
i niezależności rozwoju
• początek humanistycznego myślenia o kulturze
• teoria fal językowych Johannesa Schmidta (1875)

Dyfuzjoniści zwracali szczególną uwagę na fenomen dyfuzji (przenikania) elementów

kulturowych, a więc zjawiskom ich migracji i zapożyczeń, ich zdolności do odrywania się
od pierwotnego kontekstu kulturowego i wędrówkę, którą traktowano poniekąd jako
zjawisko „samoistne”

Główne założenia:
• Centralna idea: podstawowym fenomenem kultury jest dyfuzja – proces przenikania
elementów jednej kultury do drugiej.
• źródło zmian w kulturze.
• W każdej kulturze widzieli luźny zbiór elementów różnorakiego pochodzenia
złożonych w nową całość
• Kulturom przyznawano zdolność do długiego trwania
• Procesy dyfuzyjne wyobrażano sobie jako nieustanną wymianę i podmianę
elementów kulturowego inwentarza
• Kultury mogą przemieszczać się niezależnie od ludzi
• Główny wysiłek dyfuzjonistów zmierzał ku
wypracowaniu kryteriów umożliwiających wykrywanie oraz ocenę podobieństw
między kulturami.

Polscy dyfuzjoniści
• Stanisław Poniatowski wzorował się na Schmidcie
• Kazimierz Moszyński badał zasięgi poszczególnych zjawisk kulturowych.

Antropologia Franza Boasa

• Sceptycyzm wobec możliwości tworzenie ogólnych teorii
• Chciał zrozumieć jednostkowe zjawiska poprzez odwoływanie się do faktów
• Każda kultura podlega zmianom w czasie na swój własny, specyficzny sposób
• Antropolog ma zbierać dane z pierwszej ręki
• Był najprawdopodobniej pierwszym uczonym, który napisał, że murzyni i biali są
równi tak jak i wszystkie tzw. rasy
 Problem integracji kultury i wzoru kulturowego
➢ Pewien ład i porządek w działalności ludzi, który sprawia, że
przebiegają one bez większych zakłóceń, konfliktów i napięć i
przyczyniają się do zachowania równowagi systemu – integracja funkcjonalna
➢ Wewnętrzna spójność idei, wartości i wierzeń, która sprawia, że układają się one w
pewien niepowtarzalny wzór kulturowy – integracja logiczna

• Wzór kultury – naczelna zasada, która

podporządkowuje sobie wszystkie zachowania w danej kulturze.
• Temat kultury-postulat, czy założenie wyrażone w
słowach lub milcząco przyjęte oraz odpowiadające mu
kontrolowane zachowanie lub czynniki skłaniające do takiego
zachowania

Enkulturacja to proces w wyniku którego kultura przekazywana jest z

pokolenia na pokolenie, badacze skupiali się na kwestiach związanych z
dzieciństwem, badali jak wdrażane są dzieci w nowe obowiązki, jak są
pielęgnowane, czego się im zabrania, w jaki sposób i za co się karze

• Podstawowa struktura osobowości – Abram Kardiner - idealna

konstrukcja, złożona z cech dzielonych przez niemal wszystkich
członków grupy, a będących rezultatem ich wspólnych
doświadczeń z dzieciństwa
• Osobowość wtórna – Ralph Linton - wypadkowa pełnionych
przez jednostki ról społecznych, związanych z płcią wiekiem, klasą
zawodem i innymi grupowymi czy indywidualnymi rolami, w
których uczestniczy.

Funkcje języka:
•Komunikacyjna
•Czynnik socjalizacji
•Wiąże każdą jednostkę z jej kulturą
•Jest głównym czynnikiem rozwoju
indywidualności
 FUNKCJONALIZM

1922 - Umowny początek funkcjonalizmu

• Dwa zasadnicze założenia funkcjonalizmu:

➢ Teleologiczne - wszystko co nas otacza ma jakiś cel, pełni jakąś funkcję
➢ Integracji – wszystkie elementy jakiejś całości są współzależne i wzajemnie na siebie
oddziaływują oraz są tak ustrukturyzowane, żeby tę całość podtrzymywać
• Trzy zasadnicze pojęcia dla funkcjonalizmu: funkcja, potrzeba, instytucja

Warunki dobrych badań terenowych (Malinowski)

• Stosowanie różnorodnych technik badawczych
• Badacz powinien dobrze poznać badany teren i mieszkańców zamieszkując w badanej
społeczności
• Pamiętając o dystansie powinien „wtopić się” w społeczność
• Jak najdogłębniej poznać tubylczy punkt widzenia
• Powinien poznać język tubylczy

Teoria potrzeb Malinowskiego

• Potrzeba kulturowa – zespół warunków, jakie muszą być spełnione, o ile dana
społeczność ma nadal istnieć, a kultura utrzymać się
• Trzy rodzaje potrzeb, które mają hierarchiczny porządek
➢ Podstawowe
➢ Instrumentalne
➢ Symboliczno-integratywne
• Standard kulturowy to katalog podstawowych dla danej kultury potrzeb, których
niezaspokojenie prędzej czy później musi prowadzić do destrukcji całej kultury

Funkcja - zaspokojenie potrzeby przez działanie oparte na współpracy ludzi, przy

użyciu wytworów ludzkiej działalności, oraz na konsumowaniu ich dóbr
 Antropologia funkcjonalna Alfreda
Reginalda Radcliffe-Browna
• rezygnuje z używania terminu kultura i jemu pokrewnych na rzecz terminu
struktura społeczna— to układ trwałych stosunków interpersonalnych będących
konsekwencją zróżnicowania społecznego
• W tym ujęciu istotny system pozycji społecznych

Utrzymanie ciągłości struktury zależy od formy strukturalnej- normy i zwyczajowe

prezentacje stosunków społecznych.
• Organizacja społeczna- system ról społecznych
• Funkcja- sposób, w jaki działania ludzkie przyczyniają się do utrzymania ciągłości
struktury systemu społecznego
• Koaptacja- wzajemne przystosowanie (przede wszystkim interesów i wartości, gdyż one
głównie wyznaczają determinanty struktury społecznej, a więc formę strukturalną)

Lista warunków koniecznych dla istnienia społeczeństwa

1. Istnienie solidarności między członkami społeczeństwa, a więc właśnie koaptacji
2. Normy społeczne muszą być skonstruowane w taki sposób, aby formułowane przez
nie uprawnienia i obowiązki członków społeczeństwa nie wywoływały nierozerwalnych
konfliktów społecznych
3. Muszą zachodzić działania społeczne utrzymujące ciągłość strukturalną systemu
(czyli reagować nakonflikty i je rozwiązywać)

Z badań na Andamanach
• Dwie grupy lokalne:
➢ Mieszkańcy wybrzeża ➢ Mieszkańcy wnętrza wysp
• Wioskę tworzy niewielka liczba osób, brak struktur władzy, decyzje podejmują najstarsi
mieszkańcy
➢ Mężczyźni: łowiectwo, rybołówstwo i kompleks czynności przygotowawczych do tych
zajęć
➢ Kobiety: opieka nad dziećmi, przygotowywanie posiłków, zbieranie roślin, opału,
rękodzieło.
rodzina
• Małżeństwo monogamiczne z dziećmi (także adoptowanymi)
• Swoboda seksualna do momentu zawarcia związku małżeńskiego
• Dzieci otaczane opieką przez wszystkich mieszkańców wioski
• Młodzi nieżonaci mężczyźni mieszkają w chacie dla samotnych mężczyzn
• Młode niezamężne kobiety albo z rodzicami albo w osobnych chatach

religia
• Andamanie wierzą w duchy - istoty nadprzyrodzone oraz
• w istotę boską lub legendarnego bohatera Biliku, kojarzącego się w ich świadomości z
gwałtownymi burzami i sezonowymi deszczami.
• Duchy odpowiadają za choroby i śmierć

inicjacje
• Ceremonie inicjacyjne u dziewcząt po pierwszej menstruacji (trzydniowe odosobnienie,
rytualne kąpiele w oceanie, zakaz jedzenia niektórych pokarmów, zmiana imienia)
• Ceremonie inicjacyjne u chłopców: skaryfikacje na plecach, zakaz jedzenia niektórych
pokarmów
• Obydwie inicjacje kończy ceremonia jedzenia żółwia, a następnie dzika połączone z
tańcami– włączenie do społeczeństwa w roli dorosłej osoby
• zaznaczenie zmiany statusu lub
roli w obrębie społeczeństwa
• symboliczne znaczenie zarówno
dla jednostki, jak i dla samej grupy
co pomaga w identyfikacji z grupą
oraz wzmacnia integrację grupową
• rytuały inicjacyjne mogą służyć
wzbudzenia
poczucia lojalności jednostki wobec
grupy oraz zwiększenia
zaangażowania w cele i działalność
grupy
• niektóre procedury inicjacyjne
mogą służyć jako rodzaj
„terminowania” dla nowicjuszy.
Claude Levi-Strauss

Podstawowe założenia strukturalizmu

• Rzeczywistość jest uporządkowana i zorganizowana
• Struktury są samowystarczalne
• Struktury są całościami.
• Struktury są systemami transformacji, czyli systemami przekształceń
Trzy stopnie analizy strukturalnej wg Levi-Straussa
1. Zdefiniowanie badanych zjawisk jako stosunku między dwiema lub większa liczbą
kategorii rzeczywistych lub możliwych

2. Zbudowaniu tablicy możliwych permutacji między tymi

kategoriami

3. Poddaniu tej tablicy analizie, która dopiero na tym poziomie może

dotrzeć do koniecznych związków, gdyż zjawisko empiryczne,
które stanowiło punkt wyjścia było jedynie jedną z możliwych
kombinacji, których system należałoby uprzednio zrekonstruować.

• Wniosek: Struktura jest więc w istocie rzeczy teoretycznym

konstruktem, a nie daną empiryczną. Wynika stąd, że jednostki są
nieświadome strukturalnego modelu grupy, w której uczestniczą w
ramach określonej konstelacji stosunków społecznych

Kultura-natura i totemizm
• Binarna opozycja: natura-kultura jest najważniejszą uniwersalną cechą ludzkiego
myślenia, która manifestuje się w różnych aspektach kultury. Szczególnie jest to
widoczne w wierzeniach totemicznych
• Totemizm jest przede wszystkim przejawem uniwersalnej cechy ludzkiego myślenia,
polegającej na porządkowaniu i klasyfikowaniu zjawisk kultury i społeczeństwa, w
sposób, w jaki wyobrażamy sobie, że jest uporządkowana natura.
—Odnosi się do systemu wierzeń, w którym członkowie określonej grupy uważają
przedmiot, zwierzę lub roślinę za święty i symbol ich tożsamości

Dwa podstawowe typy wymiany małżeńskiej:

• Wymiana ograniczona – występuje wtedy, gdy grupy składowe społeczeństwa są
połączone w pary takie, że w obrębie każdej z nich mężczyzna należący do pierwszej
grupy musi brać sobie żonę w drugiej, a mężczyzna należący do drugiej grupy– musi ją
brać w pierwszej.
• Wymiana uogólniona – występuje wtedy gdy mężczyzna z jednej grupy żeni się z
kobietą z innej grupy, a mężczyzna z tej grupy bierze sobie żonę z jeszcze innej grupy

Badania nad mitami:

• Mitem jest każda opowieść ujmowana jako mit, a poszukiwanie wersji pierwotnej,
czy autentycznej mitu jest zupełnie nieistotne
• Opowieść mityczna odnosi się do zdarzeń minionych, ale jego struktura odnosi się do
przeszłości, teraźniejszości i przyszłości
• Ukazują i przezwyciężają paradoksy i sprzeczności normalnie nie uświadamiane:
życia i śmierci