Henryk Sienkiewicz Quo vadis (fragmenty)

W chwili gdy wychodził na arenę, prostacze serce jego zakołatało po raz ostatni nadzieją, że może
czeka go krzyż, lecz gdy nie ujrzał ni krzyża, ni gotowego dołu, pomyślał, że niegodny jest tej łaski i że
przyjdzie mu umrzeć inaczej, i zapewne od zwierząt. Był bezbronny i postanowił zginąć, jak przystało na
wyznawcę Baranka, spokojnie i cierpliwie. Tymczasem chciał pomodlić się jeszcze do Zbawiciela, więc
klęknąwszy na arenie, złożył ręce i podniósł wzrok ku gwiazdom, migocącym przez górny otwór cyrku. […]
Jakoż nie czekano już długo. Nagle ozwał się przeraźliwy głos mosiężnych1 trąb, a na ów znak
otworzyła się krata naprzeciw cesarskiego podium i na arenę wypadł wśród wrzasków bestiariów 2 potworny
tur germański, niosący na głowie nagie ciało kobiece.
— Ligio! Ligio!—krzyknął Winicjusz.
Po czym chwycił rękoma włosy przy skroniach, zwinął się jak człowiek, który uczuł w sobie ostrze włóczni,
i chrapliwym, nieludzkim głosem począł powtarzać:
—Wierzę! Wierzę! ... Chryste! Cudu!
I nie czuł nawet, że w tej chwili Petroniusz zakrył mu głowę togą3. Zdawało mu się, że to śmierć lub ból
przesłania mu oczy. Nie patrzył, nie widział. Ogarnęło go uczucie jakiejś strasznej próżni. W głowie nie
pozostała mu ani jedna myśl, usta tylko powtarzały jak w obłąkaniu:
—Wierzę! Wierzę! Wierzę!...
Wtem amfiteatr umilkł. Augustianie4 podnieśli się jak jeden człowiek z miejsc, gdyż na arenie stało
się coś nadzwyczajnego. Oto pokorny i gotowy na śmierć Lig, ujrzawszy swą królewnę na rogach dzikiej
bestii, zerwał się jakby sparzony żywym ogniem i pochyliwszy grzbiet, począł biec pod kątem ku
rozszalałemu zwierzęciu. Ze wszystkich piersi wyrwał się krótki okrzyk zdumienia, po którym uczyniła się
głucha cisza. Lig dopadł tymczasem w mgnieniu oka rozhukanego5 byka i chwycił go za rogi.
—Patrz! — zawołał Petroniusz zrywając togę z głowy Winicjusza.
Ów zaś podniósł się, przechylił w tył swą bladą jak płótno twarz i począł patrzeć na arenę szklistym,
nieprzytomnym wzrokiem. Wszystkie piersi przestały oddychać. W amfiteatrze można było usłyszeć
przelatującą muchę. Ludzie nie chcieli wierzyć własnym oczom.
Jak Rzym Rzymem, nie widziano nic podobnego.
Lig trzymał dzikie zwierzę za rogi. Stopy jego zaryły się wyżej kostek w piasek, grzbiet wygiął mu się
jak łuk napięty, głowa schowała się między barki, na ramionach muskuły wystąpiły tak, iż skóra niemal pękała
pod ich parciem, lecz osadził byka na miejscu. I człowiek, i zwierz trwali w takiej nieruchomości, iż patrzącym
zdawało się, że widzą jakiś obraz przedstawiający czyny Herkulesa 6 lub Tezeusza7 lub grupę wykutą
z kamienia. Ale w tym pozornym spokoju znać było straszliwe natężenie dwóch zmagających się ze sobą sił.

Zadanie 1.
Która informacja na temat narratora w utworze Henryka Sienkiewicza jest fałszywa?

Jest wszechwiedzący, zna myśli i uczucia bohaterów. F

Jest uczestnikiem wydarzeń, które opisuje. F
Stara się wpłynąć na uczucia i opinie czytelnika poprzez odpowiedni dobór środków językowych. F

Zadanie 2.
Które zdanie zawiera informację niezgodną z tekstem?

A. Lig, który stoczył walkę z turem, był chrześcijaninem i chciał umrzeć jak chrześcijanin – na krzyżu.
B. Podjęcie przez Liga walki z turem wywołało zdumienie i podziw Rzymian.
C. Winicjusz i Petroniusz przyglądali się walce z zaciekawieniem i zachwytem.
D. Podejmując walkę z turem, Lig myślał przede wszystkim o ratowaniu życia Ligii.

1
mosiężny – zrobiony z mosiądzu;
2
bestiar – tutaj: pracujący w bestiarium, czyli miejscu, w którym trzymano dzikie zwierzęta;
3
toga - historycznie był to wierzchni, lekki strój noszony w starożytnym Rzymie;
4
augustianie - w starożytnym Rzymie: arystokraci; doradcy i przyjaciele cesarza przebywający w jego najbliższym otoczeniu;
5
rozhukany - o zwierzętach: taki, który się rozzuchwalił, niesforny;
6
Herkules – mitologiczny heros, znany m.in. z wykonania dwunastu trudnych zadań oraz ogromnej siły fizycznej;
7
Tezeusz – mitologiczny heros, znany m.in. z zabicia potwora Minotaura;
Zadanie 3.
Wykorzystując znajomość treści całej lektury, wybierz poprawne dokończenie zdania.

Człowiek, który walczył z turem, miał na imię …

A. Lig
B. Marek
C. Ursus
D. Chilon

Zadanie 4.
Wybierz poprawne dokończenie zdania.

Przywołany w pierwszym akapicie tekstu „Baranek” to …

A. Neron
B. Tygellin
C. Apostoł Piotr
D. Chrystus

Zadanie 5.
Wykorzystując znajomość całej lektury, rozstrzygnij, które zdania zawierają informacje prawdziwe
(P), a które fałszywe (F).

Neron postanowił zrzucić winę za podpalenie Rzymu na chrześcijan w obawie przed gniewem poddanych. P F
Aby uspokoić Rzymian, obiecano im krwawe igrzyska z udziałem chrześcijan. P F
Przed znalezieniem się na arenie, Ligia przebywała kolejno w dwóch więzieniach. P F
Po zwycięskiej walce Liga z turem, Neron z radością uwolnił jego i dziewczynę. P F
Ligia, Winicjusz i Petroniusz wyjechali później na Sycylię. P F

Zadanie 6.
Uzupełnij tabelę informacjami na temat użytych przez autora środków stylistycznych. Kieruj się
podkreśleniami.

cytat nazwa środka funkcja w tekście

stylistycznego

potworny tur

Winicjusz […] zwinął się jak

człowiek, który uczuł w sobie
ostrze włóczni […]

Wierzę! Wierzę! Wierzę!

Zdawało mu się, że to śmierć

lub ból przesłania mu oczy.

Patrz!
Zadanie 7.
Ile imiesłowów przysłówkowych zawiera zdanie: Oto pokorny i gotowy na śmierć Lig, ujrzawszy swą
królewnę na rogach dzikiej bestii, zerwał się jakby sparzony żywym ogniem i pochyliwszy grzbiet, począł biec
pod kątem ku rozszalałemu zwierzęciu?

A. jeden
B. dwa
C. trzy
D. cztery

Zadanie 8.
Ile imiesłowów przymiotnikowych zawiera zdanie: I człowiek, i zwierz trwali w takiej nieruchomości, iż
patrzącym zdawało się, że widzą jakiś obraz przedstawiający czyny Herkulesa lub Tezeusza lub grupę wykutą
z kamienia?

A. jeden
B. dwa
C. trzy
D. cztery

Zadanie 9.
Przyporządkuj nazwę rodzaju wypowiedzenia do przykładu z tekstu. Wpisz literę obok zdania.

Lig trzymał dzikie zwierzę za rogi.

Augustianie podnieśli się jak jeden człowiek z miejsc, gdyż na arenie stało się coś nadzwyczajnego.
Jakoż nie czekano już długo.
Lig dopadł tymczasem w mgnieniu oka rozhukanego byka i chwycił go za rogi.
I nie czuł nawet, że w tej chwili Petroniusz zakrył mu głowę togą.

A. zdanie pojedyncze bezpodmiotowe

B. zdanie złożone współrzędnie łącznie
C. zdanie pojedyncze rozwinięte
D. zdanie złożone podrzędnie okolicznikowe przyczyny
E. zdanie złożone podrzędnie dopełnieniowe

Zadanie 10.
„Quo vadis” to powieść historyczna. Która z poniższych cech nie dotyczy tego gatunku literackiego?

A. Łączy prawdę historyczną z fikcją literacką.

B. Obok historycznych bohaterów występują fikcyjni.
C. Świat przedstawiony powieści jest umieszczony w minionym, historycznym czasie.
D. Zwykle opisane wydarzenia dzieją się w czasach współczesnych autorowi powieści.

Zadanie 11.
Wybierz właściwe uzupełnienia zdania spośród podanych.

W zdaniu: I człowiek, i zwierz trwali w takiej nieruchomości, iż patrzącym zdawało się, że widzą jakiś obraz
przedstawiający czyny Herkulesa lub Tezeusza lub grupę wykutą z kamienia Lig został porównany do
bohaterów znanych z A/B, aby podkreślić jego C/D.

A. mitologii C. siłę fizyczną

B. Biblii D. silną wiarę