ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓÀ ÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓ ÛÏÒÉÓ

ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉÓ

ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ
ÐÉÏÔÒ ÊÀÆÌÉÄÒÊÄÅÉÜÉ
ÅÀÒÛÀÅÉÓ ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÒÉÅ ÓÀØÌÄÈÀ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉ

ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÀáÀËÂÀÆÒÃÀ ÉÖÒÉÓÔÈÀ ÀÓÏÝÉÀÝÉÀ &

ÌÛÅÉÃÏÁÉÓ, ÃÄÌÏÊÒÀÔÉÉÓ ÃÀ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÊÀÅÊÀÓÉÖÒÉ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉ

ÉÅÍÉÓÉ, 2013
 ÀÍÂÀÒÉÛÉ ÌÏÌÆÀÃÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ×ÉÍÀÍÓÖÒÉ ÌáÀÒÃÀàÄÒÉÈ. ÌÉÓ ÛÉÍÀÀÒÓÆÄ
ÐÀÓÖáÉÓÌÂÄÁÄËÉÀ ÀÅÔÏÒÉ ÃÀ ÌÀÓÛÉ ÂÀÌÏÈØÌÖËÉ ÌÏÓÀÆÒÄÁÄÁÉ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÀÒ
ÄÌÈáÅÄÏÃÄÓ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ÐÏÆÉÝÉÀÓ.

ÛÉÍÀÀÒÓÉ

ÒÄÆÉÖÌÄ 1
1. ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÄÁÀ: ÌÉÌÏáÉËÅÀ 3
2. ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÃÀÍ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÛÉ ÛÒÏÌÉÈÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ áÀÓÉÀÈÉ 5
3. ÀÒÀÒÄÂÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ 8
4. ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÀÓÐÄØÔÄÁÉ, ÒÏÌÄËÈÀ ÌÏÂÅÀÒÄÁÀÝ ÛÄÓÀÞËÄÁÄËÉÀ
ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÓØÄÌÄÁÉÈ 9
5. ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÐÒÏÂÒÀÌÄÁÉÓ ÓÀÒÂÄÁÄËÉ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓÈÅÉÓ 11
6. ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓÀ
ÃÀ ÌÄÓÀÌÄ ØÅÄÚÍÄÁÓ ÛÏÒÉÓ 14
7. ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÛÉ – ÐÒÏÂÒÄÓÉ 20
8. ÒÄÊÏÌÄÍÃÀÝÉÄÁÉ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÈÀÅÒÏÁÉÓÈÅÉÓ 23
ÁÉÁËÉÏÂÒÀ×ÉÀ 26

© ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÀáÀËÂÀÆÒÃÀ ÉÖÒÉÓÔÈÀ ÀÓÏÝÉÀÝÉÀ & ÌÛÅÉÃÏÁÉÓ, ÃÄÌÏÊÒÀÔÉÉÓ ÃÀ

ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÊÀÅÊÀÓÉÖÒÉ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉ. ÀÍÂÀÒÉÛÉ ÌÏÀÌÆÀÃÀ ÐÉÏÔÒ ÊÀÆÌÉÄÒÊÄÅÉÜÌÀ
ÓÀÉÀÓ ÃÀ ÊÀÅÊÀÓÉÖÒÉ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉÓ ÄÒÈÏÁËÉÅÉ ÐÒÏÄØÔÉÓ – ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓÀ ÃÀ
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÛÏÒÉÓ ÊÀÒÂÀà ÌÀÒÈÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ áÄËÛÄßÚÏÁÀ – ×ÀÒÂËÄÁÛÉ.

ÒÄÆÉÖÌÄ
ÝÉÒÊÖËÀÒÖË ÌÉÂÒÀÝÉÀÓ, ÒÏÌÄËÉÝ ÂÖ-
ËÉÓáÌÏÁÓ ÊÀÍÏÍÉÄÒ ÌÉÂÒÀÝÉÀÓ ÓÀØÀÒÈ-
ÅÄËÏÓÀ ÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ßÄÅÒ ØÅÄÚÍÄÁÓ
ÛÏÒÉÓ, ÒÀÌÃÄÍÉÌÄ ÓÀÒÂÄÁËÉÓ ÌÏÔÀÍÀ ÛÄ-
ÖÞËÉÀ ÐÒÏÝÄÓÛÉ ÜÀÒÈÖËÉ ÚÅÄËÀ ÌáÀ-
ÒÉÓÈÅÉÓ – ÒÏÂÏÒÝ ßÀÒÌÏÛÏÁÉÓ ÃÀ ÃÀ-
ÈÖ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÓ
ÈÀÍ ÃÀÄÒÈÅÄÁÀ ÛÄÈÀÍáÌÄÁÀ ÓÏÝÉÀËÖÒÉ
Ö×ËÄÁÄÁÉÓ ÂÀÃÀÝÄÌÉÓ, ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ
ÓÀÌÓÀáÖÒÄÁÓ ÛÏÒÉÓ ÌàÉÃÒÏ
ÈÀÍÀÌÛÒÏÌËÏÁÉÓ, ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ
ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÝÅËÉÓÀ ÃÀ
ÃÀÓÀØÌÄÁÖËÄÁÉÓ Ö×ËÄÁÀÈÀ ÃÀÝÅÉÓ
ÛÄÓÀáÄÁ, ÛÄÓÀÞËÄÁÄËÉ ÂÀáÃÄÁÀ
ÓÀÆÙÅÀÒÂÀÒÄÈ ÃÀÓÀØÌÄÁÖËÉ
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÉÓ ÓÔÀÔÖÓÉÓ
ÃÀÒÄÂÖËÉÒÄÁÀ.
ÍÉÛÍÖËÄÁÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÉÓ, ÉÓÄ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ-
ÈÅÉÓ. ÉÌ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ, ÈÖ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ
ÌÈÀÅÒÏÁÀ ÛÄÉÌÖÛÀÅÄÁÓ ÓØÄÌÄÁÓ ÃÀÍÉÛÍÖ-
ËÄÁÉÓ ÞÉÒÉÈÀÃÉ ØÅÄÚÍÄÁÉÓÈÅÉÓ, ÍÀßÉ-
ËÏÁÒÉÅ ÌÏÂÅÀÒÃÄÁÀ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÏ-
ØÀËÀØÄÄÁÉÓÈÅÉÓ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ØÅÄÚÍÄÁ-
ÛÉ ÖÊÀÍÏÍÏ ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓÀ ÃÀ áÀÍÂÒÞËÉÅÉ
ÝáÏÅÒÄÁÉÓ ÐÒÏÁËÄÌÀ. ÈÖ ÝÉÒÊÖËÀÒÖ-
ËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÓ ÈÀÍ ÃÀÄÒÈÅÄÁÀ
ÛÄÈÀÍáÌÄÁÀ ÓÏÝÉÀËÖÒÉ Ö×ËÄÁÄÁÉÓ ÂÀ-
ÃÀÝÄÌÉÓ, ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ ÓÀÌÓÀáÖÒÄÁÓ ÛÏÒÉÓ
ÌàÉÃÒÏ ÈÀÍÀÌÛÒÏÌËÏÁÉÓ, ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ
ÛÄÓÀáÄÁ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÝÅËÉÓÀ ÃÀ ÃÀ-
ÓÀØÌÄÁÖËÄÁÉÓ Ö×ËÄÁÀÈÀ ÃÀÝÅÉÓ ÛÄÓÀ-
áÄÁ, ÛÄÓÀÞËÄÁÄËÉ ÂÀáÃÄÁÀ ÓÀÆÙÅÀÒÂÀÒÄÈ
ÃÀÓÀØÌÄÁÖËÉ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÏØÀËÀØÄÄ-
ÁÉÓ ÓÔÀÔÖÓÉÓ ÃÀÒÄÂÖËÉÒÄÁÀ. ÃÀ ÁÏ-
ËÏÓ, ÚÅÄËÀ ÓÀÈÀÍÀÃÏ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÉÍ-
ÓÔÉÔÖÔÓ ÛÏÒÉÓ ÐÀÓÖáÉÓÌÂÄÁËÏÁÀÈÀ ÂÀ-
ÍÀßÉËÄÁÀ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÌÉÆÍÏÁÒÉÅÉ ÈÀÍáÄ-
ÁÉÓ ÂÀÌÏÚÏ×ÉÈ ÂÀÀÖÌãÏÁÄÓÄÁÓ ÛÒÏÌÉÈ
ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÈÀÍ ÃÀÊÀÅÛÉÒÄÁÉÈ ÊÏÏÒÃÉÍÀ-
ÝÉÀÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÃÏÍÄÆÄ.
ßÉÍÀÌÃÄÁÀÒÄ ÃÏÊÖÌÄÍÔÉ ÀÙßÄÒÓ ÉÌ ÓÀÊÀ-
ÍÏÍÌÃÄÁËÏ, ÉÍÓÔÉÔÖÝÉÖÒ ÃÀ ÐÒÀØÔÉ-
ÊÖË ÆÏÌÄÁÓÀ ÃÀ ÙÏÍÉÓÞÉÄÁÄÁÓ, ÒÏÌÄË-
ÈÀ ÂÀÍáÏÒÝÉÄËÄÁÀ ÀÖÝÉËÄÁÄËÉÀ, ÒÀÈÀ
ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÌÀ ÌÉÂÒÀÝÉÀÌ ÓÀÒÂÄÁÄËÉ
ÌÏÖÔÀÍÏÓ ÉÌ ØÀÒÈÅÄË ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÓ, ÒÏ-
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓÀ ÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓ ÛÏÒÉÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉÓ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ

ÌÄËÈÀ Ö×ËÄÁÄÁÉ ÀÒÀÓÀÈÀÍÀÃÏà ÀÒÉÓ ÃÀ- ÆÏÌÄÁÓ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÀÌ ÃÒÏÉÓÈÅÉÓ ÌÉÙÄ-

ÝÖËÉ ÃÀ ÒÏÌÄËÈÀ ÓÔÀÔÖÓÉÓ ÂÀÖÌãÏÁÄ-
ÓÄÁÀ ÛÄÓÀÞËÄÁÄËÉÀ ÒÄÂÖËÉÒÄÁÉÓ ÌÄÛÅÄÏ-
ÁÉÈ. ÃÏÊÖÌÄÍÔÛÉ ÂÀÍáÉËÖËÉÀ ÓÀØÀÒÈÅÄ-
ËÏÓ ÛÒÏÌÉÈÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÌÀáÀÓÉÀÈÄÁËÄ-
ÁÉ ÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÛÉ ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÖËÉ ÝÉÒ-
ÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉ. ÃÏÊÖÌÄÍ-
ÔÉÓ ÃÀÓÊÅÍÉÈÉ ÍÀßÉËÉ ÌÉÌÏÉáÉËÀÅÓ ÉÌ
ÁÖËÉ ÀØÅÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ áÄËÉÓÖ×ËÄÁÀÓ,
ÃÀ ÆÏÂÉÄÒÈ ÒÄÊÏÌÄÍÃÀÝÉÀÓ, ÒÏÌËÄÁÉÝ
ÄáÄÁÀ ÀÒÓÄÁÖË ÓÀàÉÒÏÄÁÄÁÓ. ÃÏÊÖÌÄÍÔÓ
ÓÀ×ÖÞÅËÀà ÃÀÄÃÏ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓÀ ÃÀ ÀÙ-
ÌÏÓÀÅËÄÈ ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÓÀ ÃÀ ÄÅ-
ÒÏÊÀÅÛÉÒÓ ÛÏÒÉÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀ-
ÝÉÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÉ ÊÅËÄÅÄÁÉ.
 !

1
ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ
ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÄÁÀ: ÌÉÌÏáÉËÅÀ

ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ ÌàÉÃÒÏà ÖÊÀÅ- ËÄÂÀËÖÒ ÌÉÂÒÀÝÉÀÓ ÄÒÈÉ ÃÀ ÉÌÀÅÄ ÐÉ-

ÛÉÒÃÄÁÀ ÃÒÏÄÁÉÈ ÌÉÌÏÓÅËÀÓ ÃÀ ÆÏÂ-
ãÄÒ ÌÀÓ ÃÒÏÄÁÉÈÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ×ÏÒÌÀ-
ÃÀÝ ÂÀÍÉáÉËÀÅÄÍ. ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÄÅÒÏÐÖËÉ
ÌÀÒÈÖËÉ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ
ÛÄÉÞËÄÁÀ ÃÀáÀÓÉÀÈÃÄÓ ÒÏÂÏÒÝ
„ÃÒÏÄÁÉÈÉ, ÂÀÍÀáËÄÁÀÃÉ,
ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ, ÊÀÍÏÍÉÄÒÉ, ÌÉÂÒÀÍÔÉÓ
Ö×ËÄÁÄÁÉÓ ÃÀÌÝÅÄËÉ ÃÀ ÉÌÂÅÀÒÀÃ
ÌÀÒÈÖËÉ, ÒÏÌ ÏÒÉÅÄ ØÅÄÚÀÍÀÛÉ áÄËÉ
ÛÄÄßÚÏÓ ÛÒÏÌÉÓ ÁÀÆÒÉÓ ÏÐÔÉÌÉÆÀÝÉÀÓ.
ØÓÄËÉÓ ÌÉÄÒ ÛÄÌÖÛÅÄÁÖËÉ ÏÒÉÅÄ ÂÀÍÓÀÆ-
ÙÅÒÄÁÀ ÄÚÒÃÍÏÁÀ ßÀÒÌÏÛÏÁÉÓ ØÅÄÚÀÍÀ-
ÛÉ ÃÀÁÒÖÍÄÁÉÓ ÐÉÒÏÁÀÓ, ÌÀÂÒÀÌ ÃÒÏÄ-
ÁÉÈÉ ÌÉÌÏÓÅËÉÓÀÂÀÍ ÂÀÍÓáÅÀÅÄÁÉÈ, ÝÉÒ-
ÊÖËÀÒÏÁÀ ÂÖËÉÓáÌÏÁÓ „ÂÀÍÌÄÏÒÄÁÉÈ
ÒÉÓ ÌÉÄÒ ÏÒ ÀÍ ÌÄÔ ØÅÄÚÀÍÀÓ ÛÏÒÉӓ.1
ÊÉÃÄÅ ÄÒÈÉ ÂÀÍÓáÅÀÅÄÁÀ ÃÀÚÏÅÍÄÁÉÓ áÀÍ-
ÂÒÞËÉÅÏÁÀÓÀ ÃÀ ÌÉÂÒÀÍÔÉÓ ÉÖÒÉÃÉÖË
ÓÔÀÔÖÓÓ ÄáÄÁÀ. ÝÉÒÊÖËÀÒÏÁÀ ÂÀÌÏÒÉÝ-
áÀÅÓ ÌÏÊËÄÅÀÃÉÀÍ ÌÏÁÉËÏÁÀÓ (ÓÀÌ ÈÅÄÌ-
ÃÄ, ÒÏÂÏÒÝ ßÄÓÉ, ÅÉÆÉÓ ÓÀ×ÖÞÅÄËÆÄ), ÀÂ-
ÒÄÈÅÄ, áÀÍÂÒÞËÉÅÅÀÃÉÀÍ ÌÉÂÒÀÝÉÀÓ
(áÖÈ ßÄËÆÄ ÌÄÔÉ, ÒÀÝ ÃÀÊÀÅÛÉÒÄÁÖËÉÀ
ÝáÏÅÒÄÁÉÓ ÌÖÃÌÉÅ Ö×ËÄÁÀÓÈÀÍ). ÌÊÅËÄ-
ÅÀÒÄÁÉ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ×ÏÒ-
ÌÄÁÀà ÂÀÍÉáÉËÀÅÄÍ ÓÄÆÏÍÖÒ ÌÉÂÒÀÝÉÀÓ
(3-ÃÀÍ 9 ÀÍ 12 ÈÅÄÌÃÄ) ÃÀ ÃÒÏÄÁÉÈ ÌÉ-
ÌÏÓÅËÀÓ (9-12 ÈÅÉÃÀÍ 5 ßËÀÌÃÄ).2
ÆÏÂÀÃÀÃ, ÛÄÉÞËÄÁÀ ÅÈØÅÀÈ, ÒÏÌ ÝÉÒ-
ÊÖËÀÒÏÁÀ Ä×ÖÞÍÄÁÀ ÂÀÍÌÄÏÒÄÁÀÓ ÃÀ
ÃÀÁÒÖÍÄÁÀÓ. ÈÖÌÝÀ, ÓÀàÉÒÏÀ ÂÀÍÅÀÓáÅÀ-
ÅÏÈ, ÄÒÈÉ ÌáÒÉÅ, ÓÐÏÍÔÀÍÖÒÉ ÀÍ ÍÄÁÀ-

1
ÃÒÏÄÁÉÈÉ ÃÀ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ: ÄÌÐÉÒÉÖËÉ ÌÔÊÉÝÄÁÖËÄÁÀ, ÈÀÍÀÌÄÃÒÏÅÄ ÐÒÀØÔÉÊÄÁÉ ÃÀ ÓÀÌÏÌÀÅËÏ
ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÄÁÉ. ÄÅÒÏÐÉÓ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ØÓÄËÉ, 2010.
2
F. Pastore, Circular migration: Background note for the Meeting of Experts on Legal Migration, Rabat, 2008, cited
in: P. Wickramasekara, Circular Migration: A Triple Win or a Dead End, ILO: Geneva 2011, p. 10.
" ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓÀ ÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓ ÛÏÒÉÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉÓ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ

ÚÏ×ËÏÁÉÈÉ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ ÔÉÓ ×ÀÒÂËÄÁÛÉ, ÒÏÌÄËÉÝ áÏÒÝÉÄËÃÄ-

ÃÀ, ÌÄÏÒÄ ÌáÒÉÅ, ÌÀÒÈÖËÉ ÀÍ ×ÀÓÉËÉ-
ÔÉÒÄÁÖËÉ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ. ÀÌ
ÖÊÀÍÀÓÊÍÄËÆÄ ÓÀÖÁÀÒÉÀ ÄÅÒÏÊÏÌÉÓÉÉÓ
ÊÏÌÖÍÉÊÄÛÉ, ÒÏÌÄËÉÝ 2007 ßÄËÓ ÂÀÌÏ-
ØÅÄÚÍÃÀ.3 ÀØ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ
ÄÓ ÊÏÍÊÒÄÔÖËÉ ×ÏÒÌÀ ÂÀÍÌÀÒÔÄÁÖËÉÀ
ÒÏÂÏÒÝ „ÌÀÒÈÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ×ÏÒÌÀ,
ÒÏÌÄËÉÝ ÛÄÓÀÞËÄÁÄËÓ áÃÉÓ ÊÀÍÏÍÉÄÒ
ÌÏÁÉËÏÁÀÓ ÏÒ ØÅÄÚÀÍÀÓ ÛÏÒÉӓ. ÄÓ ÓÀÊ-
ÌÀÏà ×ÀÒÈÏ ÃÀ ÁÖÍÃÏÅÀÍÉ ÂÀÍÌÀÒÔÄ-
ÁÀ4 ÂÀÖÌãÏÁÄÓÄÁÖËÉÀ CARIM-ÉÓ ÐÒÏÄØ-
ÁÀ ÄÅÒÏÐÖËÉ ÖÍÉÅÄÒÓÉÔÄÔÉÓ ×ËÏÒÄÍ-
ÝÉÉÓ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉÓ ÌÉÄÒ, ÃÀ ÒÏÌÄËÉÝ ÌÏ-
ÉÝÀÅÓ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ÀÙÌÏÓÀÅËÄÈ ÃÀ ÓÀÌ-
áÒÄÈ ÓÀÌÄÆÏÁËÏÄÁÓ. ÀÌ ÐÄÒÓÐÄØÔÉÅÉÃÀÍ
ÌÀÒÈÖËÉ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ ÛÄ-
ÉÞËÄÁÀ ÃÀáÀÓÉÀÈÃÄÓ ÒÏÂÏÒÝ „ÃÒÏÄÁÉ-
ÈÉ, ÂÀÍÀáËÄÁÀÃÉ, ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ, ÊÀÍÏ-
ÍÉÄÒÉ, ÌÉÂÒÀÍÔÉÓ Ö×ËÄÁÄÁÉÓ ÃÀÌÝÅÄËÉ
ÃÀ ÉÌÂÅÀÒÀÃ ÌÀÒÈÖËÉ, ÒÏÌ ÏÒÉÅÄ ØÅÄ-
ÚÀÍÀÛÉ áÄËÉ ÛÄÄßÚÏÓ ÛÒÏÌÉÓ ÁÀÆÒÉÓ ÏÐ-
ÔÉÌÉÆÀÝÉÀÓ.“5

3
Communication (2007) 248 On circular migration and mobility partnerships between the European Union and third
countries, Brussels.
4
Ð. ÅÉÊÒÀÌÀÓÄÊÀÒÀÓ ÊÒÉÔÉÊÀ: Circular Migration: A Triple Win or a Dead End, ILO: Geneva 2011, p. 13.
5
F. Fargues, Circular migration: Is it relevant for the south and east of the Mediterranean? CARIM analytic and
synthetic notes 2008/40, EUI: Florence, 2008, abstract.
 #

2
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÃÀÍ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÛÉ
ÛÒÏÌÉÈÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ áÀÓÉÀÈÉ

ÆÖÓÔÀà ÝÍÏÁÉËÉ ÀÒ ÀÒÉÓ, ÒÏÂÏÒÉÀ ÅÉÈ ÊÉ, 2011 ßÄËÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ 350-
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÃÀÍ ÛÒÏÌÉÈÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÉÃÀÍ 500 ÀÈÀÓÀÌÃÄ ÌÏØÀËÀØÄ ÓÀÆÙÅÀÒ-
ÌÏÝÖËÏÁÀ, ÌÀÂÒÀÌ ÌÊÅËÄÅÀÒÄÁÉ ÈÀÍ- ÂÀÒÄÈ ÉÚÏ ÃÀÓÀØÌÄÁÖËÉ, ÒÀÝ ØÅÄÚÍÉÓ
áÌÃÄÁÉÀÍ ÉÌÀÆÄ, ÒÏÌ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÏ- ÌÈËÉÀÍÉ ÌÏÓÀáËÄÏÁÉÓ 8-ÉÃÀÍ 11-ÀÌÃÄ
ÓÀáËÄÏÁÉÓ ÛÄÃÀÒÄÁÉÈ ÃÉÃÉ ÍÀßÉËÉ ÐÒÏÝÄÍÔÓ ÛÄÀÃÂÄÍÓ. 7 ÃÀÍÉÛÍÖËÄÁÉÓ
ÓÀÆÙÅÀÒÂÀÒÄÈ ÝáÏÅÒÏÁÓ. ÌÓÏ×ËÉÏ ÞÉÒÉÈÀÃÉ ØÅÄÚÍÄÁÉÀ ÃÀÌÏÖÊÉÃÄÁÄË ÓÀ-
ÁÀÍÊÉÓ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈ, 2010 áÄËÌßÉ×ÏÈÀ ÈÀÍÀÌÄÂÏÁÒÏÁÉÓ ßÄÅÒÄÁÉ:
ßËÉÓÈÅÉÓ ØÀÒÈÅÄËÉ ÄÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ ÒÖÓÄÈÉÓ ×ÄÃÄÒÀÝÉÀ, ÖÊÒÀÉÍÀ ÃÀ ÓÏÌ-
ÒÉÝáÅÉ 1.057.000-Ó ÀÙßÄÅÃÀ, ÒÀÝ ÉÌÀÓ áÄÈÉ (ÒÏÌËÄÁÆÄÝ ØÀÒÈÅÄËÉ ÄÌÉÂÒÀÍ-
ÍÉÛÍÀÅÓ, ÒÏÌ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÚÏÅÄËÉ ÌÄ- ÔÄÁÉÓ ÓÀÌÉ ÌÄÏÈáÄÃÉ ÌÏÃÉÓ). ÒÀÝ ÛÄ-
ÏÈáÄ ÌÏØÀËÀØÄ ÓÀÆÙÅÀÒÂÀÒÄÈ ÝáÏÅ- ÄáÄÁÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÓ, ØÀÒÈÅÄ-
ÒÏÁÓ.6 ÃÀÃÂÄÍÉËÉÀ, ÒÏÌ ÓÀÆÙÅÀÒÂÀÒÄ- ËÉ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉ, ÞÉÒÉÈÀÃÀÃ, ÓÀÁÄÒÞ-
ÈÉÃÀÍ ÛÄÌÏÓÖËÌÀ ×ÖËÀÃÉ ÂÆÀÅÍÉËÄ- ÍÄÈÓ (62.000), ÂÄÒÌÀÍÉÀÓ (17.000) ÃÀ
ÁÉÓ ÌÈËÉÀÍÌÀ ÏÃÄÍÏÁÀÌ 2010 ßÄËÓ 824 ÊÅÉÐÒÏÓÓ (10.000) ÉÒÜÄÅÄÍ.8 ÈÖÌÝÀ, ÖÍ-
ÌÉËÉÏÍ ÃÏËÀÒÓ ÌÉÀÙßÉÀ, ÒÀÝ ÏÃÍÀÅ ÃÀ ÉÈØÅÀÓ, ÒÏÌ 2008 ßËÉÓ ÀÂÅÉÓÔÏÓ
ÜÀÌÏÒÜÄÁÀ ÉÌÀÅÄ ßÄËÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÏÌÉÓ ÛÄÃÄÂÀà ÒÖÓÄÈÈÀÍ ÌÉÌÏÓÅËÉÓ
ÌÉÄÒ ÌÉÙÄÁÖË Ï×ÉÝÉÀËÖÒ ÃÀáÌÀÒÄ- ÛÄÆÙÖÃÅÉÓ ÍÉÀÃÀÂÆÄ ÛÄÉÍÉÛÍÄÁÀ ÓáÅÀ ÌÉ-
ÁÀÓ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓÈÅÉÓ (ODA). 2012 ÌÀÒÈÖËÄÁÉÈ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ ÂÀÃÀÍÀÝÅ-
ßÄËÓ ÂÀÌÏØÅÄÚÍÄÁÖËÉ ÀÍÂÀÒÉÛÉÓ ÌÉáÄÃ- ËÄÁÉÓ ÔÄÍÃÄÍÝÉÀ.
6
Migration and Remittances Factbook 2011, World Bank 2012, p. 122.
7
L. Labadze, M. Tukhashvili, Costs and Benefits of Labour Mobility between the EU and the Eastern Partnership
Partner Countries. Country report: Georgia, CASE/CEU/IZA/LSE Enterprise 2012, p. 25.
8
ÌÓÏ×ËÉÏ ÁÀÍÊÉÓ 2007 ßËÉÓ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉ.
$ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓÀ ÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓ ÛÏÒÉÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉÓ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ

Ö×ÒÏ ÌÄÔÉÝ, ÊÅËÄÅÄÁÉ ÀÃÀÓÔÖÒÄÁÓ, ØÅÄÚÍÉÓ ÃÀÔÏÅÄÁÉÓ ÓÖÒÅÉËÉ ÌàÉÃÒÏÃ

ÒÏÌ ØÀÒÈÅÄËÄÁÉÓ ÉÍÔÄÒÄÓÉ ÄÌÉÂÒÀÝÉ-
ÉÓ ÌÉÌÀÒÈ Ö×ÒÏ ÃÀ Ö×ÒÏ ÉÆÒÃÄÁÀ. ÀÙ-
ÓÀÍÉÛÍÀÅÉÀ, ÒÏÌ ÌÉÖáÄÃÀÅÀà ØÀÒÈÅÄËÄ-
ÁÉÓ ÓÀÊÌÀÏÃ ÃÉÃÉ ÃÉÀÓÐÏÒÉÓÀ, ÂÀÌÏÊÉÈ-
áÖËÈÀ ÌáÏËÏà ÌÝÉÒÄ ÍÀßÉËÓ ÓÖÒÓ
ÊÅËÄÅÄÁÉ ÀÃÀÓÔÖÒÄÁÓ, ÒÏÌ
ØÀÒÈÅÄËÄÁÉÓ ÉÍÔÄÒÄÓÉ ÄÌÉÂÒÀÝÉÉÓ
ÌÉÌÀÒÈ Ö×ÒÏ ÃÀ Ö×ÒÏ ÉÆÒÃÄÁÀ.
ØÅÄÚÍÉÓ ÓÀÌÖÃÀÌÏÃ ÃÀÔÏÅÄÁÀ. ÊÀÅÊÀÓÉ-
ÉÓ ÁÀÒÏÌÄÔÒÉÓ 2012 ßËÉÓ ÊÅËÄÅÉÓ ÌÉ-
áÄÃÅÉÈ, ÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÄÁÉÓ ÌáÏËÏà ÄØÅÓÉ
ÐÒÏÝÄÍÔÉ ×ÉØÒÏÁÓ ØÅÄÚÍÉÓ ÓÀÌÖÃÀÌÏÃ
ÃÀÔÏÅÄÁÀÓ. ÈÖÌÝÀ, ÂÀÌÏÊÉÈáÖËÈÀ ÓÀÊ-
ÌÀÏà ÃÉÃÌÀ ÍÀßÉËÌÀ (42 ÐÒÏÝÄÍÔÉ) ÂÀ-
ÌÏáÀÔÀ ØÅÄÚÍÉÓ ÃÒÏÄÁÉÈ ÃÀÔÏÅÄÁÉÓ
ÓÖÒÅÉËÉ. ÂÀÍÓÀÊÖÈÒÄÁÉÈ ÓÀÚÖÒÀÃÙÄÁÏÀ
ÉÓ ×ÀØÔÉ, ÒÏÌ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÃÀÔÏÅÄÁÉÓ
ÓÖÒÅÉËÉ Ö×ÒÏ ÌÄÔÀà ÀáÀËÂÀÆÒÃÄÁÓ
ÀØÅÈ: 55 ßÄËÓ ÆÄÌÏÈ ÂÀÌÏÊÉÈáÖËÉ ÒÄÓ-
ÓÀÆÙÅÀÒÂÀÒÄÈ ÃÀÓÀØÌÄÁÖËÉ
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÉÓ
ÖÌÄÔÄÓÏÁÉÓ ÓÀÌÖÛÀÏ Ö×ËÄÁÄÁÉ
ÃÀÝÖËÉ ÀÒ ÀÒÉÓ.
ÐÏÍÃÄÍÔÄÁÉÓ ÌáÏËÏà ÈÅÒÀÌÄÔÌÀ ÐÒÏ-
ÝÄÍÔÌÀ ÂÀÌÏÈØÅÀ ØÅÄÚÍÉÓ ÃÀÔÏÅÄÁÉÓ
ÓÖÒÅÉËÉ; ÉÂÉÅÄ ÓÖÒÅÉËÉ ÀØÅÓ 35 ßËÀÌÃÄ
ÀÓÀÊÉÓ ÂÀÌÏÊÉÈáÖËÄÁÉÓ ÏÒ ÌÄÓÀÌÄÃÓ.
ÖÊÀÅÛÉÒÃÄÁÀ ÐÒÏ×ÄÓÉÖË ÓÔÀÔÖÓÓ ÃÀ
ÂÀÍÓÀÊÖÈÒÄÁÉÈ ÌÞËÀÅÒÉÀ ÌÀÈ ÛÏÒÉÓ,
ÒÏÌËÄÁÉÝ ÀÌÑÀÌÀÃ ÃÀÓÀØÌÄÁÖËÍÉ ÀÒ
ÀÒÉÀÍ, ÌÀÂÒÀÌ ÓÖÒÈ ÃÀÓÀØÌÃÍÄÍ: ÓÔÖ-
ÃÄÍÔÄÁÉ (87 ÐÒÏÝÄÍÔÉ), ÀÌ ÃÒÏÉÓÈÅÉÓ
ÃÀÖÓÀØÌÄÁËÄÁÉ, ÌÀÂÒÀÌ ÓÀÌÖÛÀÏÓ ÌÀÞÉ-
ÄÁËÄÁÉ (59 ÐÒÏÝÄÍÔÉ).9
ØÀÒÈÅÄËÉ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ ÓÀÆÙÅÀÒÂÀÒÄÈ
ÃÀÚÏÅÍÄÁÉÓ ÓÀÛÖÀËÏ áÀÍÂÒÞËÉÅÏÁÀ ÓÀ-
ÌÉ ßÄËÉÀ, ÒÀÝ ÚÅÄËÀÆÄ áÀÍÂÒÞËÉÅÉ ÐÄ-
ÒÉÏÃÉÀ ÀÙÌÏÓÀÅËÄÈ ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÉÓ ÓÀ-
áÄËÌßÉ×ÏÄÁÓ ÛÏÒÉÓ. ÓÏÌÄáÉ ÌÉÂÒÀÍÔÉ
ÓÀÆÙÅÀÒÂÀÒÄÈ ÓÀÛÖÀËÏà ÏÒ ßÄËÓ ÀÔÀ-
ÒÄÁÓ, áÏËÏ ÖÊÒÀÉÍÄËÉ – ÛÅÉà ÈÅÄÓ.
ÂÀÍÓáÅÀÅÄÁÀ ÂÀÍÓÀÊÖÈÒÄÁÉÈ ÈÅÀËÛÉÓÀ-
ÝÄÌÉÀ ÌÏËÃÏÅÉÓ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÈÀÍ: ÌÏË-
ÃÏÅÄËÉ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ 49 ÐÒÏÝÄÍÔÉ ÓÀÌ-
ÛÏÁËÏÛÉ 12 ÈÅÄÛÉ ÀÍ ÍÀÊËÄÁ ÃÒÏÛÉ
ÁÒÖÍÃÄÁÀ, ÀÌ ÐÄÒÉÏÃÛÉ ØÀÒÈÅÄËÈÀ
ÃÀÁÒÖÍÄÁÉÓ ÌÀÜÅÄÍÄÁÄËÉ 32 ÐÒÏÝÄÍÔÓ
ÀÒ ÀÙÄÌÀÔÄÁÀ. ØÀÒÈÅÄËÉ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ
ÌÍÉÛÅÍÄËÏÅÀÍÉ ÍÀßÉËÉ ÓÀÆÙÅÀÒÂÀÒÄÈ
ÓÀÌ ßÄËÆÄ ÌÄÔ áÀÍÓ ÀÔÀÒÄÁÓ. 18 ÐÒÏ-
ÝÄÍÔÉ – ÏÈá ßËÀÌÃÄ, áÏËÏ 22 ÐÒÏ-
ÝÄÍÔÉ Ö×ÒÏ ÌÄÔ áÀÍÓÀÝ.10
ÓÀÆÙÅÀÒÂÀÒÄÈ ÃÀÓÀØÌÄÁÖËÉ ÓÀØÀÒÈÅÄ-
ËÏÓ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÉÓ ÖÌÄÔÄÓÏÁÉÓ ÓÀÌÖÛÀÏ
Ö×ËÄÁÄÁÉ ÃÀÝÖËÉ ÀÒ ÀÒÉÓ. ÃÀÁÒÖÍÄ-
ÁÖËÉ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ ÂÀÌÏÊÉÈáÅÀÌ ÃÀÀÃÀÓ-
ÔÖÒÀ, ÒÏÌ ÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÄÁÉÓ ÌáÏËÏÃ

9
2012 ßËÉÓ ÊÀÅÊÀÓÉÉÓ ÁÀÒÏÌÄÔÒÉÓ ÛÄÃÄÂÄÁÉ ÌÏÝÄÌÖËÉÀ: “Viza Liberalization Prospects in Georgia _ the Way
Open for Temporary Emigrants?” CRRRC blog, 5 March 2013.
10
ÝáÒÉËÉ 2 „ÀÙÌÏÓÀÅËÄÈ ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÉÃÀÍ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÌÀáÀÓÉÀÈÄÁËÄÁÉ:“: A. Di
Bartolomeo et al. Circular Migration in Eastern Partnership Countries: An Overview, CARIM-East Research Report
2012/30, p.6
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÀáÀËÂÀÆÒÃÀ ÉÖÒÉÓÔÈÀ ÀÓÏÝÉÀÝÉÀ – ÌÛÅÉÃÏÁÉÓ, ÃÄÌÏÊÒÀÔÉÉÓ ÃÀ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÊÀÅÊÀÓÉÖÒÉ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉ %

36.6 ÐÒÏÝÄÍÔÓ äØÏÍÃÀ ÂÀ×ÏÒÌÄÁÖËÉ ÅÀÆÄ: ÂÀÌÏÊÉÈáÖËÈÀ ÌáÏËÏà ÌÄÓÀÌÄÃ-

Ï×ÉÝÉÀËÖÒÉ ÛÒÏÌÉÈÉ áÄËÛÄÊÒÖËÄÁÀ.
ÂÀÌÏÊÉÈáÖËÈÀ ÏÒÌÀ ÌÄÓÀÌÄÃÌÀ ÀÙÉÀÒÀ,
ÒÏÌ ÃÙÄÛÉ ÒÅÀ ÓÀÀÈÆÄ ÌÄÔÓ ÌÖÛÀÏÁÃÀ,
ÌÄÓÀÌÄÃÉÓ ÂÀÍÝáÀÃÄÁÉÈ ÊÉ, ÃÙÄÛÉ ÀÈ ÓÀ-
ÀÈÆÄ ÌÄÔ áÀÍÓ ÀÔÀÒÄÁÃÀ ÓÀÌÓÀáÖÒÛÉ.11
ÛÄÛ×ÏÈÄÁÉÓ ÊÉÃÄÅ ÄÒÈÉ ÓÀ×ÖÞÅÄËÉÀ
ÛÄÆÙÖÃÖËÉ áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÏÁÀ ãÀÍÃÀÝ-
ÌÀ ÂÀÍÀÝáÀÃÀ, ÒÏÌ ÓÔÀÝÉÏÍÀÒÛÉ ÀÍ ÁÉ-
ÍÀÆÄ ÉÌÊÖÒÍÀËÀ, ÂÀÌÏÊÉÈáÖËÄÁÉÓ ÏÝÌÀ
ÐÒÏÝÄÍÔÌÀ ÂÀÍÀÝáÀÃÀ, ÒÏÌ ÉÓÉÍÉ ÓÀÄÒ-
ÈÏà ÅÄÒ ÀáÄÒáÄÁÃÍÄÍ ÌÊÖÒÍÀËÏÁÉÓ ÓÀ-
×ÀÓÖÒÉÓ ÂÀÃÀáÃÀÓ, áÏËÏ 42 ÐÒÏÝÄÍ-
ÔÉÓ ÂÀÍÝáÀÃÄÁÉÈ, ÉÓÉÍÉ ÈÅÉÈÌÊÖÒÍÀ-
ËÏÁÀÓ ÉÔÀÒÄÁÃÍÄÍ.12

11
Labour Market and Returned Migrant Reintegration in Georgia, Tbilisi 2012, pp. 95-96.
12
Labour Market and Returned Migrant Reintegration in Georgia, Tbilisi 2012, pp. 96-97.
&

3
ÀÒÀÒÄÂÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ

ÉÓ, ÒÀÝ ØÀÒÈÅÄË ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÓ áÄËÓ ÖÛ-
ËÉÓ ÃÀÉÝÅÀÍ ÓÀÊÖÈÀÒÉ Ö×ËÄÁÄÁÉ, ÀÒÉÓ
ÌÀÈÉ ÃÀÖÒÄÂÖËÉÒÄÁÄËÉ ÉÖÒÉÃÉÖËÉ
ÓÔÀÔÖÓÉ. Ï×ÉÝÉÀËÖÒÉ ÓÔÀÔÉÓÔÉÊÖÒÉ
ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈ, 2008 ßÄËÓ ÄÅÒÏ-
ÊÀÅÛÉÒÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÉÃÀÍ ÃÀÁÒÖÍÄÁÖËÉ ÌÉÂ-
ÒÀÍÔÄÁÉÓ ÌÄÏÈáÄÃÓ ÀÒ äØÏÍÃÀ Ï×ÉÝÉÀ-
ËÖÒÉ ÓÔÀÔÖÓÉ ÄÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ØÅÄÚÀÍÀÛÉ, áÏ-
ËÏ 30 ÐÒÏÝÄÍÔÉ ÃÒÏÄÁÉÈÉ ÍÄÁÀÒÈÅÉÓ
ÓÀ×ÖÞÅÄËÆÄ ÝáÏÅÒÏÁÃÀ (ÌÖÛÀÏÁÉÓ Ï×É-
ÝÉÀËÖÒÉ Ö×ËÄÁÉÓ ÂÀÒÄÛÄ). ÃÀÁÒÖÍÄÁÖ-
ËÄÁÉÓ ÌáÏËÏà 28 ÐÒÏÝÄÍÔÌÀ ÂÀÍÀÝáÀ-
ÃÀ, ÒÏÌ ÉÓÉÍÉ ÓÀÒÂÄÁËÏÁÃÍÄÍ ÌÖÛÀÏÁÉÓ
Ö×ËÄÁÉÈ ÃÀÍÉÛÍÖËÄÁÉÓ ØÅÄÚÀÍÀÛÉ.13
ØÀÒÈÅÄËÉ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ ÍÄÁÀÚÏ×ËÏÁÉ-
ÈÉ ÃÀÁÒÖÍÄÁÉÓ ÌáÀÒÃÀàÄÒÉÓ ÐÒÏÂÒÀ-
ÌÀ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÛÉ 2003 ßËÉÃÀÍ ÀÌÏØ-
ÌÄÃÃÀ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓÀÄÒÈÀÛÏÒÉÓÏ ÏÒÂÀ-
ÍÉÆÀÝÉÉÓ ÃÀáÌÀÒÄÁÉÈ. ÀÌ ÐÒÏÂÒÀÌÉÓ
×ÀÒÂËÄÁÛÉ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÛÉ 2011 ßÄËÓ
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ 595 ÌÏØÀËÀØÄ ÃÀÁÒÖÍÃÀ
(ÄÓ ÌÀÜÅÄÍÄÁÄËÉ ÀÙÌÏÓÀÅËÄÈÉÓ ÐÀÒÔ-
ÍÉÏÒÏÁÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÉÃÀÍ ÌáÏËÏà ÖÊÒÀ-
ÉÍÉÓ ÌÀÜÅÄÍÄÁÄËÓ ÜÀÌÏÒÜÄÁÀ).14 ÂÀÒÃÀ
ÀÌÉÓÀ, 2011 ßÄËÓÅÄ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÛÉ 112
ÌÏØÀËÀØÄ ÃÀÁÒÖÍÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ØÅÄÚ-
ÍÄÁÉÃÀÍ ÒÄÀÃÌÉÓÉÉÓ ÐÉÒÏÁÄÁÉÓ ÈÀÍÀá-
ÌÀÃ. ÌÏÌÃÄÅÍÏ ßÄËÓ ÃÀÁÒÖÍÄÁÖËÄÁÉÓ
ÒÀÏÃÄÍÏÁÀÌ 142-Ó ÌÉÀÙßÉÀ, áÏËÏ ÉÌÀ-
ÅÄ ßÄËÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ 768 ÌÏØÀËÀØÄ ÉØ-
ÍÀ ÃÄÐÏÒÔÉÒÄÁÖËÉ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ßÄÅ-
ÒÉ ØÅÄÚÍÄÁÉÃÀÍ.15

13
ÝÉÔÀÔÀ: L. Labadze, M. Tukhashvili, Costs and Benefits of Labour Mobility between the EU and the Eastern
Partnership Partner Countries. Country report: Georgia, CASE/CEU/IZA/LSE Enterprise 2012, p. 36.
14
Fig. 2 “EaP countries nationals returning home through AVRR in 2011” in: Z. Brunarska, S. Maanashvili, A. Weinar,
Return, readmission and reintegration in the Eastern Partnership countries: An overview, EUI Florence 2013, p. 11.
15
Z. Brunarska, S. Maanashvili, A. Weinar, Return, readmission and reintegration in the Eastern Partnership countries:
An overview, EUI Florence 2013, p. 6.

4
ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÀÓÐÄØÔÄÁÉ, ÒÏÌÄËÈÀ
ÌÏÂÅÀÒÄÁÀÝ ÛÄÓÀÞËÄÁÄËÉÀ
ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÓØÄÌÄÁÉÈ
ÛÒÏÌÉÈÉ ÖÒÈÉÄÒÈÏÁÄÁÉÓ ÛÄÆÙÖÃÖËÉ
ÒÄÂÖËÀÝÉÀ. ØÀÒÈÅÄËÉ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉ ÓÀÆ-
ÙÅÀÒÂÀÒÄÈ ÓÀÌÖÛÀÏÓ ÓÀÛÏÅÍÄËÀÃ ÀÒÀ-
Ï×ÉÝÉÀËÖÒ ÀÒáÄÁÓ ÉÚÄÍÄÁÄÍ. ÌÀÓ ÛÄÌ-
ÃÄÂ, ÒÀÝ 2006 ßÄËÓ ÂÀÖØÌÃÀ ÃÀÓÀØÌÄ-
ÁÉÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÌÓÀáÖÒÉ, ÊÄÒÞÏ ÛÖ-
ÀÌÀÅÀËÉ ÐÉÒÄÁÉ ÃÀ ÓáÅÀ ÉÍÃÉÅÉÃÄÁÉ ÄÒ-
ÈÀÃÄÒÈÉ ÀÂÄÍÔÄÁÉ ÀÙÌÏÜÃÍÄÍ, ÒÏÌËÄ-
ÁÉÝ ÓÀÌÖÛÀÏÓ ÌÀÞÉÄÁËÄÁÓÀ ÃÀ ÓÀÌÖÛÀÏ
ÀÃÂÉËÄÁÓ ÄÒÈÌÀÍÄÈÈÀÍ ÀÊÀÅÛÉÒÄÁÄÍ.
ÛÒÏÌÉÓ ÓÀÄÒÈÀÛÏÒÉÓÏ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÉÓ
2007 ßËÉÓ ÛÖÀÌÀÅËÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÊÅËÄ-
ÅÉÓ ÈÀÍÀáÌÀÃ, ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÛÉ ÀÒ ÀÒÓÄ-
ÁÏÁÃÀ ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ Ï×ÉÝÉÀËÖÒÉ ÓÀÀÂÄÍ-
ÔÏÄÁÉ. ÓÉÔÖÀÝÉÀ ÃÙÄÌÃÄ ÀÒ ÛÄÝÅËÉËÀ.
ÓÀÌÀÂÉÄÒÏÃ, ÐÏÔÄÍÝÉÖÒÉ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉ,
ÞÉÒÉÈÀÃÀÃ, ÀÒÀÒÄÂÉÓÔÒÉÒÄÁÖË ÓÀÛÖ-
ÀÌÀÅËÏ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÄÁÓ ÀÍ ÉÍÃÉÅÉÃÄÁÓ
16
I. Badurashvili, Circular migration in Georgia, CARIM-East Explanatory Note 12/65, EUI Florence 2012, p. 3.
'
ÄÚÒÃÍÏÁÉÀÍ ÃÀ ÓÀÌÖÛÀÏÓ ÌÏÞÄÁÍÀÛÉ ÓÏ-
ËÉÃÖÒ ÈÀÍáÀÓÀÝ ÖáÃÉÀÍ (1,500-ÉÃÀÍ
5,000 ÀÛÛ ÃÏËÀÒÓ).16
ÛÄÓÅËÉÓÀ ÃÀ ÂÀÓÅËÉÓ ÌÞÉÌÄ ÐÉÒÏÁÄÁÉ.
ÊÉÃÄÅ ÄÒÈÉ ÐÏÔÄÍÝÉÖÒÉ ÁÀÒÉÄÒÉ ÝÉÒ-
ÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓÈÅÉÓ ÀÒÉÓ ÌÏØÀ-
ËÀØÄÏÁÉÓ ÌÏØÌÄÃÉ ÒÄÑÉÌÉ. ÌÏØÀËÀØÄÏ-
ÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ 1993 ßÄËÓ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÊÀÍÏ-
ÍÉÓ ÈÀÍÀáÌÀà (ÊÀÍÏÍÛÉ ÛÄÓßÏÒÄÁÄÁÉ
2012 ßÄËÓ ÛÄÅÉÃÀ ÃÀ ÌÉÓÉ ÂÀÍáÉËÅÀ Àá-
ËÀÝ ÌÉÌÃÉÍÀÒÄÏÁÓ ÛÄÌÃÂÏÌÉ ÊÏÒÄØÔÉ-
ÒÄÁÉÓ ÌÉÆÍÉÈ), ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÏØÀËÀ-
ØÄÌ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÃÀÊÀÒÂÏÓ ÌÏØÀËÀØÄÏÁÀ,
ÈÖ ÉÓ ÌÖÃÌÉÅÀà ÝáÏÅÒÏÁÓ ÓÀÆÙÅÀÒÂÀ-
ÒÄÈ ÃÀ ÀÒ ÃÀÒÄÂÉÓÔÒÉÒÄÁÖËÀ ÓÀØÀÒ-
ÈÅÄËÏÓ ÓÀÊÏÍÓÖËÏÛÉ ÏÒÉ ßËÉÓ ÌÀÍ-
ÞÉËÆÄ. ÀÌÀÅÄ ÃÒÏÓ, ÊÀÍÏÍÌÃÄÁËÏÁÀ
 ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓÀ ÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓ ÛÏÒÉÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉÓ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ

ÖÝáÏÄÈÉÓ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÓÀØÀÒ- ÅÀËÉÓßÉÍÄÁÓ ÐÒÏÝÄÃÖÒÀÓ, ÒÏÌËÉÓ ÌÉ-

ÈÅÄËÏÛÉ ÝáÏÅÒÄÁÉÓ Ö×ËÄÁÀÓ ÀÍÉàÄÁÓ áÄÃÅÉÈÀÝ ÐÒÄÆÉÃÄÍÔÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ, ÌÏ-
ÚÏ×ÉË ÌÏØÀËÀØÄÄÁÓ. ÌÉÖáÄÃÀÅÀà ÉÌÉ- ØÀËÀØÄÏÁÀ ÌÉÀÍÉàÏÓ ÖÝáÏ ØÅÄÚÍÉÓ ÌÏ-
ÓÀ, ÒÏÌ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÊÏÍÓÔÉÔÖÝÉÀ ØÀËÀØÄÓ ÌÉÓÉ ÙÉÒÓÄÁÉÓ ÃÀ ÃÀÌÓÀáÖÒÄ-
ÏÒÌÀ ÌÏØÀËÀØÄÏÁÀÓ ÊÒÞÀËÀÅÓ, ÉÓ ÉÈ- ÁÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈ.17

17
G. Gabrichidze, The Legal Framework for Circular Migration in Georgia, CARIM-East Explanatory Note 12/61, EUI
Florence 2012, pp. 2-3.

5
ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ
ÐÒÏÂÒÀÌÄÁÉÓ ÓÀÒÂÄÁÄËÉ
ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓÈÅÉÓ
ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÓ ÛÄÖÞ-
ËÉÀ ÂÀÃÀàÒÀÓ ÒÀÌÃÄÍÉÌÄ ÐÒÏÁËÄÌÀ,
ÒÏÌËÄÁÉÝ ÀÌÑÀÌÀÃ ØÀÒÈÅÄËÉ ÌÉÂÒÀÍ-
ÔÄÁÉÓ ßÉÍÀÛÄ ÃÂÀÓ:
À) ÝáÏÅÒÄÁÉÓÀ ÃÀ ÌÖÛÀÏÁÉÓ ÊÀÍÏÍÉÄ-
ÒÉ Ö×ËÄÁÀ. ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉ-
ÉÓ ÓØÄÌÄÁÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÓ ÌÉÓÝÄÌÓ ÌÉÂ-
ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÓ ÛÄÄÞËÄÁÀÈ
ÂÀÉÖÌãÏÁÄÓÏÍ ÒÄÐÖÔÀÝÉÀ ÒÏÂÏÒÝ
ÊÄÈÉËÓÀÉÌÄÃÏ ÀÐËÉÊÀÍÔÄÁÌÀ ÃÀ
ÊÅËÀÅÀÝ ÃÀÁÒÖÍÃÍÄÍ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ
ØÅÄÚÍÄÁÛÉ. áÏËÏ ÐÀÒÔÍÉÏÒ ØÅÄÚÀÍÀÓ,
ÀÓÄÈ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ ÍÀÊËÄÁÉ
ÃÄÐÏÒÔÉÒÄÁÖËÉÓ ÌÉÙÄÁÀ ÌÏÖßÄÅÓ.
ÒÀÍÔÄÁÓ ÌÉÉÙÏÍ ÅÉÆÄÁÉ ÃÀ ÌÖÛÀÏÁÉÓ
Ö×ËÄÁÀ ÃÀ, ÀÌÀÓÈÀÍ, ÌÏÉÐÏÅÏÍ ËÄ-
ÂÀËÖÒÉ ÓÔÀÔÖÓÉ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ßÄÅÒ
ØÅÄÚÍÄÁÛÉ. ÄÓ ÂÀÒÄÌÏÄÁÀ ÛÄÀÌÝÉÒÄÁÓ
ÓÀÌÖÛÀÏÓÀ ÃÀ ÝáÏÅÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÒÄ-
ÂÖËÀÝÉÄÁÉÓ ÃÀÒÙÅÄÅÉÓ ×ÀØÔÄÁÓ (ÌÀ-
ÂÀËÉÈÀÃ, ÀÒÀËÄÂÀËÖÒÉ ÃÀÓÀØÌÄÁÀ,
ÓÀÌÖÛÀÏ ÃÙÉÓ ÂÀÃÀàÀÒÁÄÁÖËÉ áÀÍÂ-
ÒÞËÉÅÏÁÀ ÃÀ À.Û), ÒÉÓ ÛÄÃÄÂÀÃÀÝ
ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÓ ÛÄÄÞËÄÁÀÈ ÂÀÉÖÌãÏÁÄ-
ÓÏÍ ÒÄÐÖÔÀÝÉÀ ÒÏÂÏÒÝ ÊÄÈÉËÓÀÉ-
ÌÄÃÏ ÀÐËÉÊÀÍÔÄÁÌÀ ÃÀ ÊÅËÀÅÀÝ ÃÀÁ-
ÒÖÍÃÍÄÍ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÛÉ.
ÐÀÒÔÍÉÏÒ ØÅÄÚÀÍÀÓ ÊÉ, ÀÓÄÈ ÛÄÌÈá-
ÅÄÅÀÛÉ ÍÀÊËÄÁÉ ÃÄÐÏÒÔÉÒÄÁÖËÉÓ ÌÉ-
ÙÄÁÀ ÌÏÖßÄÅÓ.
Á) ÓÀÌÖÛÀÏ ÂÄÂÌÄÁÉÓ ÒÀÝÉÏÍÀËÉÆÀÝÉ-
ÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ. ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ
ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÓ ÀÞ-
ËÄÅÓ ÖÝáÏ ØÅÄÚÍÉÓ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÓ áÀÍ-
ÂÒÞËÉÅÉ ÃÒÏÉÈ ÃÀÒÜÍÄÍ ÃÀ ÉÌÖÛÀ-
ÏÍ ÃÀÍÉÛÍÖËÄÁÉÓ ØÅÄÚÀÍÀÛÉ ÓÀÌÖÛÀÏ
 ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓÀ ÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓ ÛÏÒÉÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉÓ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ
ÊÏÍÔÒÀØÔÉÓ ÓÀ×ÖÞÅÄËÆÄ, ÒÏÌËÉÓ
ÃÀÓÒÖËÄÁÉÓ ÛÄÌÃÄ ÌÀÈ ßÀÒÌÏÛÏÁÉÓ
ØÅÄÚÀÍÀÛÉ ÃÀÁÒÖÍÄÁÀ ÛÄÄÞËÄÁÀÈ. ÆÏ-
ÂÉ ÐÒÏÂÒÀÌÀ ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ ÐÄÒÉÏÃÉÓ
ÂÀÍÌÄÏÒÄÁÀÓÀÝ ÉÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÓ, ÒÀÝ
ÊÉÃÄÅ Ö×ÒÏ À×ÀÒÈÏÄÁÓ ÐÄÒÓÐÄØÔÉ-
ÅÄÁÓ.
Â) ÏãÀáÄÁÉÓÈÅÉÓ ÔÅÉÒÈÉÓ ÛÄÌÓÖÁÖØÄ-
ÁÀ. ÀÒÀÒÄÂÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉ ÅÄÒ
ÓÀÒÂÄÁËÏÁÄÍ ÏãÀáÄÁÉÓ ÂÀÄÒÈÉÀÍÄÁÉÓ
ÏÒÌáÒÉÅÉ ÛÒÏÌÉÈÉ ÛÄÈÀÍáÌÄÁÄÁÉ
ßÀÒÌÏÛÏÁÉÓ ØÅÄÚÀÍÀÓÀ ÃÀ
ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÓ ÛÏÒÉÓ
ÈÀÍÀÁÀÒÉ Ö×ËÄÁÄÁÉÓ ÐÒÉÍÝÉÐÓ
Ä×ÖÞÍÄÁÀ. ÄÓ ÊÉ ÂÖËÉÓáÌÏÁÓ, ÒÏÌ
ÌÉÂÒÀÍÔÓ ÖÍÃÀ äØÏÍÃÄÓ ÚÅÄËÀ ÉÓ
Ö×ËÄÁÀ, ÒÏÌËÄÁÉÈÀÝ ÓÀÒÂÄÁËÏÁÄÍ
ÌÓÂÀÅÓ ÈÀÍÀÌÃÄÁÏÁÄÁÆÄ ÌÏÌÖÛÀÅÄ
ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ßÄÅÒÉ ØÅÄÚÍÄÁÉÓ
ÌÏØÀËÀØÄÄÁÉ.
ÓØÄÌÄÁÉÈ ÃÀ ÀÌÉÔÏÌ ÉÞÖËÄÁÖËÄÁÉ
ÀÒÉÀÍ, ÌÒÀÅÀËÉ ßËÉÈ ÌÏßÚÃÍÄÍ ÏãÀá-
ÓÀ ÃÀ ÍÀÈÄÓÀÅÄÁÓ. ÊÅËÄÅÄÁÌÀ ÀÜÅÄÍÀ,
ÒÏÌ ÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÄÁÉÓ 57 ÐÒÏÝÄÍÔÓ
ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ ÀÒ äØÏÍÉÀ, ÄÒÈáÄË ÌÀ-
ÉÍÝ ÌÏÄÍÀáÖËÄÁÉÍÀ ÏãÀáÉ ÓÀÆÙÅÀÒ-
ÂÀÒÄÈ ÚÏ×ÍÉÓ ÌÈÄËÉ ÐÄÒÉÏÃÉÓ ÂÀÍ-
ÌÀÅËÏÁÀÛÉ (ÓÀÛÖÀËÏà 4 ßÄËÉ).18
Ã) ÖÓÀ×ÒÈáÏÄÁÉÓ ÃÀÝÅÀ ÓÀÌÖÛÀÏ ÀÃ-
ÂÉËÆÄ ÃÀ ÓÀàÉÒÏÄÁÄÁÉÓ ÃÀÊÌÀÚÏ×É-
ËÄÁÀ. ÓØÄÌÀ áÄËÓ ÖßÚÏÁÓ ÓÀÌÖÛÀÏÓ
18
M. Tukhashvili, The demographic and economic framework of circular migration in Georgia, CARIM-East Explanatory
Note 12/89, EUI Florence 2012, p. 2.
ÌÀÞÉÄÁËÉÓ ÃÀ ÐÏÔÄÍÝÉÖÒÉ ÃÀÌÓÀØ-
ÌÄÁËÉÓ ÃÀÊÀÅÛÉÒÄÁÀÓ ÌÉÂÒÀÍÔÉÓ ÊÅÀ-
ËÉ×ÉÊÀÝÉÉÓÀ ÃÀ ÖÍÀÒ-ÜÅÄÅÄÁÉÓ ÂÀÈ-
ÅÀËÉÓßÉÍÄÁÉÈ. ÀÒÀÒÄÂÖËÀÒÖËÉ ÃÀ-
ÓÀØÌÄÁÉÓÂÀÍ ÂÀÍÓáÅÀÅÄÁÉÈ, ÀÌÂÅÀÒÉ
ÐÒÏÝÄÃÖÒÀ ÂÖËÉÓáÌÏÁÓ, ÒÏÌ ÌÉÂ-
ÒÀÍÔÉÓÈÅÉÓ ÛÄÈÀÅÀÆÄÁÖË ÓÀÌÖÛÀÏÆÄ
ÐÒÄÔÄÍÆÉÀ ÀÒ ÂÀÌÏÖÈØÅÀÌÓ ÄÅÒÏ-
ÊÀÅÛÉÒÉÓ ßÄÅÒÉ ØÅÄÚÍÉÓ ÌÏØÀËÀØÄÓ ÃÀ,
ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÀÃ, ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ ×ÀØÔÉ ÖÀÒ-
ÚÏ×ÉÈÀà ÀÒ ÉÌÏØÌÄÃÄÁÓ ÀÃÂÉËÏÁÒÉÅ
ÛÒÏÌÉÓ ÁÀÆÀÒÆÄ. ÓÀÍÀÝÅËÏÃ, ÌÉÂÒÀÍ-
ÔÄÁÉ ÃÀÝÖËÄÁÉ ÀÒÉÀÍ ÈÀÙËÉÈÏÁÉÓ-
ÂÀÍ, ÒÀÃÂÀÍ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÏÒÂÀÍÏÄÁÉ
ÆÄÃÌÉßÄÅÍÉÈ ÂÖËÃÀÓÌÉÈ ÀÌÏßÌÄÁÄÍ
ÉÌ ÃÀÌÓÀØÌÄÁËÄÁÓ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÂÀÌÏÈ-
ØÅÀÌÄÍ ÓÖÒÅÉËÓ, ÃÀÀÓÀØÌÏÍ ÀÒÀÄÅÒÏ-
ÊÀÅÛÉÒÉÓ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÉ.
Ä) ÃÀÓÀØÌÄÁÖËÈÀ Ö×ËÄÁÄÁÉÓ ÃÀÝÅÀ.
ÀÌÂÅÀÒÉ ÓØÄÌÄÁÉÓ ÌÄÛÅÄÏÁÉÈ ÖÒÈÉÄÒ-
ÈÏÁÄÁÉ ÃÀÌÓÀØÌÄÁÄËÓÀ ÃÀ ÌÉÂÒÀÍÔÓ
ÛÏÒÉÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÊÀÍÏÍÌÃÄÁËÏ-
ÁÉÈ ÒÄÂÖËÉÒÃÄÁÀ. ÏÒÌáÒÉÅÉ ÛÒÏ-
ÌÉÈÉ ÛÄÈÀÍáÌÄÁÄÁÉ ßÀÒÌÏÛÏÁÉÓ ØÅÄ-
ÚÀÍÀÓÀ ÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÓ ÛÏ-
ÒÉÓ ÈÀÍÀÁÀÒÉ Ö×ËÄÁÄÁÉÓ ÐÒÉÍÝÉÐÓ
Ä×ÖÞÍÄÁÀ. ÄÓ ÊÉ ÂÖËÉÓáÌÏÁÓ, ÒÏÌ
ÌÉÂÒÀÍÔÓ ÖÍÃÀ äØÏÍÃÄÓ ÚÅÄËÀ ÉÓ
Ö×ËÄÁÀ, ÒÏÌËÄÁÉÈÀÝ ÓÀÒÂÄÁËÏÁÄÍ
ÌÓÂÀÅÓ ÈÀÍÀÌÃÄÁÏÁÄÁÆÄ ÌÏÌÖÛÀÅÄ ÄÅ-
ÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ßÄÅÒÉ ØÅÄÚÍÄÁÉÓ ÌÏØÀËÀ-
ØÄÄÁÉ. ÃÀÌÓÀØÌÄÁËÄÁÉ ÄØÅÄÌÃÄÁÀÒÄÁÉ-
ÀÍ ÛÄÌÏßÌÄÁÀÓ, ÒÏÌÄËÓÀÝ ÓÀáÄËÌßÉ-
×Ï ÛÒÏÌÉÓ ÉÍÓÐÄØÝÉÄÁÉ ÀáÏÒÝÉÄËÄ-
ÁÄÍ. ÛÄÌÏßÌÄÁÉÓ ÌÉÆÀÍÉÀ ÃÀÀÃÂÉÍÏÓ,
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÀáÀËÂÀÆÒÃÀ ÉÖÒÉÓÔÈÀ ÀÓÏÝÉÀÝÉÀ – ÌÛÅÉÃÏÁÉÓ, ÃÄÌÏÊÒÀÔÉÉÓ ÃÀ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÊÀÅÊÀÓÉÖÒÉ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉ
ÀÒÓÄÁÏÁÓ ÈÖ ÀÒÀ ÓÀÌÖÛÀÏ ÀÃÂÉËÄÁ-
ÆÄ ãÀÍÌÒÈÄËÏÁÉÓ ÒÉÓÊÄÁÉ. ÀÓÄÅÄ,
ÌÏßÌÃÄÁÀ ÓÀÌÖÛÀÏ ÓÀÀÈÄÁÉÓ ÒÀÏÃÄ-
ÍÏÁÀ ÃÀ ÐÉÒÏÁÄÁÉ.
Å) ÂÀÒÀÍÔÉÒÄÁÖËÉ ÛÄÌÏÓÀÅÀËÉ, ÓÏÝÉ-
ÀËÖÒÉ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×À ÃÀ ÐÄÍÓÉÀ. ÁÀ-
ÆÀÒÆÄ ÀÒÀÃÉÓÊÒÉÌÉÍÀÝÉÉÓ ÐÒÉÍÝÉÐÉ
ÅÒÝÄËÃÄÁÀ ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ ÐÉÒÏÁÄÁÆÄÝ,
ÒÀÝ ÉÌÀÓ ÍÉÛÍÀÅÓ, ÒÏÌ ÌÉÂÒÀÍÔÓ ÀØÅÓ
!
ÈÀÍÀÁÀÒÉ áÄË×ÀÓÉ, ÓÏÝÉÀËÖÒÉ ÖÆ-
ÒÖÍÅÄËÚÏ×À ÃÀ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÓÀÐÄÍÓÉÏ
ÊÏÍÔÒÉÁÖÝÉÀ. ÀÌ ÓØÄÌÉÓ ÖÆÒÖÍÅÄË-
ÓÀÚÏ×Àà ÓÀàÉÒÏÀ ÏÒÌáÒÉÅÉ áÄËÛÄÊ-
ÒÖËÄÁÀ, ÒÏÌÄËÉÝ ÃÀÀÒÄÂÖËÉÒÄÁÓ
ÓÏÝÉÀËÖÒÉ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÉÓ ÃÀ ÓÀ-
ÐÄÍÓÉÏ ÛÄÍÀÔÀÍÄÁÉÓ ÔÒÀÍÓ×ÄÒÓ ÌÀÓ-
ÐÉÍÞÄËÉ ØÅÄÚÍÉÃÀÍ ßÀÒÌÏÛÏÁÉÓ ØÅÄ-
ÚÀÍÀÛÉ ÌÉÂÒÀÍÔÉÓ ÌÖÛÀÏÁÉÓ áÀÍÂÒÞ-
ËÉÅÏÁÉÓ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÀÃ.
"
6
ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉ
ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓÀ ÃÀ ÌÄÓÀÌÄ ØÅÄÚÍÄÁÓ
ÛÏÒÉÓ
ÉÔÀËÉÀ. ÉÔÀËÉÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ÄÒÈÀÃÄÒ-
ÈÉ ØÅÄÚÀÍÀÀ, ÒÏÌÄËÌÀÝ áÄËÉ ÌÏÀßÄÒÀ
(ÐÉÒÅÄËÀà 2003 ßÄËÓ, áÏËÏ ÌÄÏÒÄÃ
2011-ÛÉ) ÛÒÏÌÉÈÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÏÒÌáÒÉÅ
áÄËÛÄÊÒÖËÄÁÀÓ ÌÏËÃÏÅÀÓÈÀÍ – ÌÀÓ ÛÄÌ-
ÃÄÂ, ÒÀÝ ÓÀÈÀÍÀÃÏà ÛÄÀ×ÀÓÀ ÌÏËÃÏÅÄ-
ËÉ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ ßÅËÉËÉ ÌÖÛÀáÄËÉÓ ÃÄ-
×ÉÝÉÔÉÓ ÛÄÅÓÄÁÀÛÉ ÊÏÍÊÒÄÔÖËÉ ÓÄØÔÏ-
ÒÄÁÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈ (ÌÀÂÀËÉÈÀÃ, ÁÉÍÀÆÄ ÌÏÅ-
ËÀ). ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ ÀÌ ÊÏÍÊÒÄÔÖËÉ ãÂÖ-
×ÉÓ ÓÔÀÔÖÓÉÓ ÃÀÒÄÂÖËÉÒÄÁÉÓ ÂÀÃÀßÚ-
ÅÄÔÉËÄÁÀ ÓÀÌÖÛÀÏÓ ÆÒÃÀÌ ÃÀ ÌÉÂÒÀÍÔÄ-
ÁÉÓ ÀÌ ãÂÖ×ÛÉ ÃÀÍÀÛÀÖËÉÓ ÛÄÃÀÒÄÁÉÈ
ÃÀÁÀËÌÀ ÌÀÜÅÄÍÄÁÄËÌÀÝ ÂÀÍÀÐÉÒÏÁÀ. ÌÄ-
ÏÒÄ ÛÄÈÀÍáÌÄÁÀÓÀ ÃÀ ÂÀÍáÏÒÝÉÄËÄÁÉÓ
ÐÒÏÔÏÊÏËÓ áÄËÉ 2011 ßËÉÓ 5 ÉÅËÉÓÓ
ÌÏÄßÄÒÀ ÌÏËÃÏÅÀÓÀ ÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓ ÛÏ-
ÒÉÓ ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÀ ÌÏÁÉËÖÒÏÁÉÓÀÈÅÉÓ
19
E. Buracec, Mobility Partnerships in a Third Country Perspective: The Case of EU-Moldova Migration Cooperation,
Fieri Working Papers, October 2012, p. 12.
×ÀÒÂËÄÁÛÉ. ÛÄÈÀÍáÌÄÁÉÓ ÃÄÁÖËÄÁÄÁÉÓ
ÈÀÍÀáÌÀÃ, ÃÀßÄÓÃÀ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ ÊÅÏÔÄÁÉ
(ÐÉÒÅÄËÀÃ ÛÄÓÅËÀÓÈÀÍ ÃÀÊÀÅÛÉÒÄÁÉÈ) ÃÀ
ÜÀÌÏÚÀËÉÁÃÀ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ
ÓØÄÌÄÁÉ ÌÏËÃÏÅÄËÉ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ ÃÀÁÒÖ-
ÍÄÁÉÓ ÖÆÒÖÍÅÄËÓÀÚÏ×ÀÃ, ÛÄÌÖÛÀÅÃÀ ÏÒ-
ÌáÒÉÅÉ ÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÃÀáÌÀÒÄÁÉÓ ÐÒÏÄØÔÄ-
ÁÉ, ÐÒÏ×ÄÓÉÖËÉ ÂÀÃÀÌÆÀÃÄÁÉÓÀ ÃÀ ÉÔÀ-
ËÉÖÒÉ ÄÍÉÓ ÛÄÌÓßÀÅËÄËÉ ÊÖÒÓÄÁÉ (ÌÏË-
ÃÏÅÀÛÉ). ÂÀÒÃÀ ÀÌÉÓÀ, áÄËÛÄÊÒÖËÄÁÀ ÉÈ-
ÅÀËÉÓßÉÍÄÁÓ ÉÔÀËÉÀÛÉ ÌÏËÃÏÅÉÓ ÃÉÀÓ-
ÐÏÒÉÓ ÌáÀÒÃÀàÄÒÉÓ ÆÏÌÄÁÓÀÝ.19
ÌÏËÃÏÅÀÓÈÀÍ áÄËÌÏßÄÒÉËÉ ÛÄÈÀÍáÌÄ-
ÁÀ ÀÒÄÂÖËÉÒÄÁÓ ÌÏËÃÏÅÄËÉ ÛÒÏÌÉÈÉ
ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖË ÌÉÌÏÓÅËÀÓ.
ÐÒÏÔÏÊÏËÉÓ ÌÄÛÅÉÃÄ ÌÖáËÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈ,
ÉÔÀËÉÀ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ×ÀÓÉËÉÔÀÝÉÀ ÂÀ-
 ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÀáÀËÂÀÆÒÃÀ ÉÖÒÉÓÔÈÀ ÀÓÏÝÉÀÝÉÀ – ÌÛÅÉÃÏÁÉÓ, ÃÄÌÏÊÒÀÔÉÉÓ ÃÀ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÊÀÅÊÀÓÉÖÒÉ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉ #

ÖßÉÏÓ ÏÒÉÅÄ ÌáÀÒÉÓ ÌÉÄÒ ÀÒÜÄÖËÉ ÌÉÂ-
ÒÀÍÔÄÁÉÓ ÊÏÍÊÒÄÔÖËÉ ÊÀÔÄÂÏÒÉÉÓ ÃÀÁ-
ÒÖÍÄÁÀÓ ÌÏËÃÏÅÀÛÉ. ÄÓ ÃÄÁÖËÄÁÀ ÓÀ-
ÛÖÀËÄÁÀÓ ÀÞËÄÅÓ ÌÏËÃÏÅÉÓ ÌÏØÀËÀØÄ-
ÄÁÓ, ÃÀÊÀÅÃÍÄÍ ÓÄÆÏÍÖÒÉ ÓÀÌÖÛÀÏÈÉ
ÝáÒÀ ÈÅÉÓ ÂÀÍÌÀÅËÏÁÀÛÉ ÌÖÛÀÏÁÉÓ ÂÀ-
ÍÖÀáËÄÁÀÃÉ Ö×ËÄÁÉÓ ÓÀ×ÖÞÅÄËÆÄ. ÐÒÉ-
ÏÒÉÔÄÔÉÓ ÌÉÍÉàÄÁÀ ÊÏÍÊÒÄÔÖË ßÄËÓ
ÃÀÌÏÊÉÃÄÁÖËÉ ÉØÍÄÁÀ ÉÌÀÆÄ, ÈÖ ÒÀÌÃÄ-
ÍÀà ÛÄÀÓÒÖËÀ ÀÐËÉÊÀÍÔÌÀ ßÀÒÓÖËÛÉ
ÐÒÏÂÒÀÌÀ ÌÉÆÍÀà ÉÓÀáÀÅÃÀ „ÓÀÌÌÀÂÉ
ÌÏÂÄÁÉӓ ÌÉÙÄÁÀÓ: 1. äÏËÀÍÃÉÖÒÉ
ÛÒÏÌÉÓ ÁÀÆÒÉÓ ÃÄ×ÉÝÉÔÉÓ ÛÄÅÓÄÁÀÓ,
2. ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓÈÅÉÓ ÀáÀËÉ ÝÏÃÍÉÓÀ
ÃÀ ÖÍÀÒ-ÜÅÄÅÄÁÉÓ ÂÀÃÀÝÄÌÀÓ ÃÀ 3.
ÌÀÈÉ ÒÄÉÍÔÄÂÒÀÝÉÉÓ áÄËÛÄßÚÏÁÀÓ
ßÀÒÌÏÛÏÁÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÉÓ ÄÊÏÍÏÌÉÊÀÛÉ.
ÛÒÏÌÉÈÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÌÏÈáÏÅÍÄÁÉ ÀÍ ÂÀ-
ÉÀÒÀ ÈÖ ÀÒÀ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓ Ó×ÄÒÏÛÉ ÌÏÓÀÌ-
ÆÀÃÄÁÄËÉ ÊÖÒÓÄÁÉ.20 ÛÄÈÀÍáÌÄÁÀ ÌÉÂ-
ÒÀÍÔ ÃÀÓÀØÌÄÁÖËÓ ÀÍÉàÄÁÓ ÛÒÏÌÉÓÀ ÃÀ
ÓÏÝÉÀËÖÒÉ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÉÓ ÉÌÀÅÄ Ö×-
ËÄÁÄÁÓ, ÒÏÌËÄÁÉÈÀÝ ÓÀÒÂÄÁËÏÁÄÍ ÉÔÀ-
ËÉÉÓ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÉ.21
ÓØÄÌÉÓ ÌÏØÌÄÃÄÁÉÓ ÛÄÃÄÂÄÁÉ ÁÏËÏÌÃÄ
ÝÍÏÁÉËÉ ÀÒ ÀÒÉÓ, ÌÀÂÒÀÌ ÂÀÒÊÅÄÖËÉ
ÃÀÓÊÅÍÄÁÉÓ ÂÀÊÄÈÄÁÀ ÌÀÉÍÝ ÛÄÉÞËÄÁÀ.
ÌÏËÃÏÅÉÓ ÌÀÓÛÔÀÁÉÈ, ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ 70-ÆÄ
ÌÄÔÉ ÓÀÀÂÄÍÔÏ, áÏËÏ ÌÏËÃÏÅÉÓ ×ÀÒÂ-
ËÄÁÓ ÂÀÒÄÈ ÓÀÌÉ ÓÀÀÂÄÍÔÏ ÃÀÀÒÓÃÀ –
ÀØÄÃÀÍ, ÏÒÉ ÉÔÀËÉÀÛÉ (ÐÀÃÖÀ ÃÀ ÌÉËÀ-
ÍÉ). ÀÌÀÓÈÀÍ, 2012 ßËÉÓ ÌÀÒÔÀÌÃÄ ÓÀÌ-
ÛÏÁËÏÛÉ ÃÀÁÒÖÍÃÀ 250 ÌÏËÃÏÅÄËÉ
ÌÉÂÒÀÍÔÉ, áÏËÏ 450-ÌÀ ÐÉÒÌÀ ØÅÄÚÀÍÀ-
ÛÉ ÓÀÊÖÈÀÒÉ ÁÉÆÍÄÓÉ ßÀÌÏÉßÚÏ.22
ÍÉÃÄÒËÀÍÃÄÁÉ. „ÝÉÓ×ÄÒÉ ÜÉÔÄÁÉӓ ÓÀáÄ-
ËÉÈ ÝÍÏÁÉËÉ ÓÀÐÉËÏÔÄ ÐÒÏÂÒÀÌÀ, ÒÏ-
ÌÄËÉÝ 2009 ßËÉÓ ÃÄÊÄÌÁÄÒÛÉ ÃÀÉßÚÏ, ÌÉÆ-
ÍÀà ÉÓÀáÀÅÃÀ ÂÀÍÄÓÀÆÙÅÒÀ ÃÒÏÄÁÉÈÉ ÃÀ
ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÛÒÏÌÉÈÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÛÄÓÀÞ-
ËÄÁËÏÁÄÁÉ. ÐÒÏÂÒÀÌÉÓ ÓÀÌÉÆÍÄ ãÂÖ×Ó
ßÀÒÌÏÀÃÂÄÍÃÀ 160 ÍÀáÄÅÒÀÃÊÅÀËÉ×ÉÝÉ-
ÖÒÉ ÌÖÛÀ ÓÀÌáÒÄÈ À×ÒÉÊÉÃÀÍ ÃÀ ÉÍÃÏÍÄ-
ÆÉÉÃÀÍ – ØÅÄÚÍÄÁÉÃÀÍ, ÒÏÌËÄÁÈÀÍÀÝ ÍÉ-
ÃÄÒËÀÍÃÄÁÓ áÀÍÂÒÞËÉÅÉ ÖÒÈÉÄÒÈÏÁÄÁÉ
ÀÊÀÅÛÉÒÄÁÓ. ÐÒÏÂÒÀÌÉÓ ÃÀÓÒÖËÄÁÉÓ ÛÄÌ-
ÃÄÂ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉ ÖÍÃÀ ÃÀÁÒÖÍÄÁÖËÉÚÅ-
ÍÄÍ ÓÀÌÛÏÁËÏÛÉ. ÐÒÏÂÒÀÌÀ ÌÉÆÍÀÃ ÉÓÀ-
áÀÅÃÀ „ÓÀÌÌÀÂÉ ÌÏÂÄÁÉӓ ÌÉÙÄÁÀÓ: 1. äÏ-
ËÀÍÃÉÖÒÉ ÛÒÏÌÉÓ ÁÀÆÒÉÓ ÃÄ×ÉÝÉÔÉÓ
ÛÄÅÓÄÁÀÓ, 2. ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓÈÅÉÓ ÀáÀËÉ ÝÏÃ-
ÍÉÓÀ ÃÀ ÖÍÀÒ-ÜÅÄÅÄÁÉÓ ÂÀÃÀÝÄÌÀÓ ÃÀ 3.
ÌÀÈÉ ÒÄÉÍÔÄÂÒÀÝÉÉÓ áÄËÛÄßÚÏÁÀÓ ßÀÒ-
ÌÏÛÏÁÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÉÓ ÄÊÏÍÏÌÉÊÀÛÉ. ÌÉÂÒÀÍ-
ÔÄÁÉÓ ÃÀÁÒÖÍÄÁÉÓ ßÀÓÀáÀËÉÓÄÁËÀÃ
ÐÒÏÂÒÀÌÀ ÉÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÃÀ ÉÓÄÈÉ ÓÀáÉÓ
ÌáÀÒÃÀàÄÒÀÓ, ÒÏÂÏÒÉÝÀÀ ÊÏÍÓÖËÔÀÝÉ-
ÄÁÉ ÓÀÌÖÛÀÏÓ ÌÏÞÉÄÁÀÛÉ ÃÀ ÌÏÌÆÀÃÄÁÀ
ÁÉÆÍÄÓÉÓ ÃÀÓÀßÚÄÁÀÃ.23

20
ÉÔÀËÉÀÓÀ ÃÀ ÌÏËÃÏÅÉÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÀÓ ÛÏÒÉÓ ÛÒÏÌÉÈÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÂÀÍáÏÒÝÉÄËÄÁÉÓ ÐÒÏÔÏÊÏËÉÓ 7-9 ÌÖáËÄÁÉ
(2011 ßËÉÓ 5 ÉÅËÉÓÉ)
21
ÛÄÈÀÍáÌÄÁÉÓ ÌÄ-12 ÌÖáËÉ.
22
V. Mosneaga, Circular Migration of the Population of the Republic of Moldova, CARIM-East Explanatory Note 12/68,
EUI Florence 2012, p. 6.
23
S. McLoughlin, R. Munz et al. Temporary and circular migration: opportunities and challenges, Working Paper No.
35, March 2011, European Policy Centre: Brussels, pp. 26-27.
$ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓÀ ÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓ ÛÏÒÉÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉÓ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ
ÐÒÏÂÒÀÌÉÓ ÂÀÍáÏÒÝÉÄËÄÁÉÓ ÓÀßÚÉÓ
ÄÔÀÐÆÄ ÓÀÊÌÀÏÃ ÌÊÀÝÒÉ ÛÄÆÙÖÃÅÄÁÉ ÃÀ-
ßÄÓÃÀ: ÌÏÍÀßÉËÄÏÁÀ ÀÄÊÒÞÀËÀ ÌÀÙÀË-
ÊÅÀËÉ×ÉÝÉÖÒ ÃÀ ÀÒÀÊÅÀËÉ×ÉÝÉÖÒ ÌÖÛ-
ÀáÄËÓ. ÂÀÒÃÀ ÀÌÉÓÀ, ÓØÄÌÉÃÀÍ ÈÀÅÉÃÀÍ-
ÅÄ ÂÀÌÏÉÒÉÝáÀ ÃÀÓÀØÌÄÁÀ ãÀÍÃÀÝÅÉÓ ÓÄØ-
ÔÏÒÛÉ. Ö×ÒÏ ÌÄÔÉÝ, ÌÊÀÝÒÀÃ ÂÀÍÉÓÀÆ-
ÙÅÒÀ ÝáÏÅÒÄÁÉÓÀ ÃÀ ÌÖÛÀÏÁÉÓ ÐÉÒÏÁÄ-
ÁÉ: ÌÏÍÀßÉËÄÄÁÓ ÀÒ äØÏÍÃÀÈ ÏãÀáÉÓ ßÄÅ-
ÒÄÁÉÓ ÜÀÌÏÚÅÀÍÉÓ Ö×ËÄÁÀ ÃÀ ÅÀËÃÄÁÖ-
ËÄÁÉ ÉÚÅÍÄÍ ÄÌÖÛÀÅÀÈ, ÓÖË ÌÝÉÒÄ, ÏÈ-
áÉ ÃÙÄ ÊÅÉÒÀÛÉ ÓÀÁÀÆÒÏ ×ÀÓÄÁÉÓ ÛÄÓÀ-
ÁÀÌÉÓÉ ÀÍÀÆÙÀÖÒÄÁÉÈ. ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÓ ÛÄÄÞ-
ËÏÈ ÄÌÖÛÀÅÀÈ ÌáÏËÏà ÉÓÄÈ ÓÀÌÖÛÀÏ-
ÆÄ, ÒÏÌÄËÆÄÝ ÅÄÒ ÌÏÉÞÄÁÍÀ äÏËÀÍÃÉÉÓ
ÀÍ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ÓáÅÀ ßÄÅÒÉ ØÅÄÚÍÉÓ ÌÏ-
ØÀËÀØÄ, áÏËÏ ÌÖÛÀÏÁÉÓ áÀÍÂÒÞËÉÅÏÁÀ
ÌÀØÓÉÌÖÌ ÏÒÉ ßËÉÈ ÂÀÍÉÓÀÆÙÅÒÀ. ÐÒÏÂ-
ÒÀÌÀÛÉ ÜÀÒÈÅÀ ÃÒÏÄÁÉÈ ÛÄØÌÍÉË ÃÀÓÀØ-
ÌÄÁÉÓ ÚÅÄËÀ ÓÀÀÂÄÍÔÏÓ ÀÄÊÒÞÀËÀ.24
ÐÒÏÂÒÀÌÀÌ ÌÀËÄÅÄ ÌÉÉØÝÉÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉ-
ÒÉÓ ÉÍÓÔÉÔÖÔÄÁÉÓ ÚÖÒÀÃÙÄÁÀ, ÒÏ-
ÂÏÒÝ ÄÒÈ-ÄÒÈÌÀ ÌÝÉÒÄÒÉÝáÏÅÀÍ ÐÒÏ-
ÄØÔÈÀÂÀÍÌÀ, ÒÏÌÄËÓÀÝ ÛÄÄÞËÏ ÒÄÀËÖ-
ÒÉ ÛÄÃÄÂÉ ÌÏÄÔÀÍÀ. ÌÉÖáÄÃÀÅÀà ÀÌÉÓÀ,
ÐÒÏÂÒÀÌÀÌ ÅÀÃÀÆÄ ÀÃÒÄ – 2011 ßËÉÓ ÉÅ-
ÍÉÓÛÉ – ÛÄßÚÅÉÔÀ ÀÒÓÄÁÏÁÀ ÓÀÂÀÒÄÏ ÓÀØ-
ÌÄÈÀ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏÓ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÈ,
ÒÀÃÂÀÍ ÃÀÌÓÀØÌÄÁËÄÁÉÓÈÅÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁ-
ËÏÁÄÁÉÓ ÆÒÃÀ ÖÝáÏÖÒÉ ÓÀÌÖÛÀÏ ÞÀ-
ËÉÓ ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÉÈ ÌÈÀÅÒÏÁÉÓ ÀÌÏÝÀÍÀÓ
ÀÙÀÒ ßÀÒÌÏÀÃÂÄÍÃÀ. ÀÌÀÅÄ ÃÒÏÓ ÓØÄ-
ÌÉÓ ÂÀÍáÏÒÝÉÄËÄÁÉÓÀÓ ÌÉÙÄÁÖËÌÀ ÂÀ-
24
Pilot Circular Migration. Towards Sensible
of Foreign Affairs/HIT Foundation, Vught
25
Pilot Circular Migration. Towards Sensible
of Foreign Affairs/HIT Foundation, Vught
ÌÏÝÃÉËÄÁÀÌ ÛÄÓÀÞËÄÁÄËÉ ÂÀáÀÃÀ ÛÄÄ-
ÌÖÛÀÅÄÁÉÍÀÈ ÊÏÍÊÒÄÔÖËÉ ÒÄÊÏÌÄÍÃÀ-
ÝÉÄÁÉ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓÀÌÏ-
ÌÀÅËÏ ÓØÄÌÄÁÉÓÈÅÉÓ. ÃÀØÉÒÀÅÄÁÉÓ ßÀÒ-
ÌÀÔÄÁÖËÉ ÐÒÏÝÄÓÉÓÈÅÉÓ ÂÀÃÀÌßÚÅÄÔÉ
ÀÙÌÏÜÍÃÀ äÏËÀÍÃÉÄËÉ ÃÀÌØÉÒÀÅÄÁËÄ-
ÁÉÓ ÉÍÔÄÒÄÓÉ ÖÝáÏÖÒÉ ÌÖÛÀáÄËÉÓÀÃ-
ÌÉ. ÀØ ÂÀÓÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÄËÉÀ ÉÓ ÂÀÒÄÌÏ-
ÄÁÀ, ÒÏÌ ÃÀÌØÉÒÀÅÄÁËÄÁÈÀÍ ÃÀÊÀÅÛÉÒÄ-
ÁÀ ÌÏáÃÀ ÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒÉ ÊÒÉÆÉÓÉÓ ÐÉÊÆÄ,
ÒÏÃÄÓÀÝ ÍÀÊËÄÁ ÐÒÏÁËÄÌÖÒÉ ÉÚÏ ÌÖ-
ÛÀáÄËÉÓ ÍÀÊËÄÁÏÁÀ. ÂÀÒÃÀ ÀÌÉÓÀ, ÊÉÃÄÅ
ÄÒÈ ÁÀÒÉÄÒÓ ßÀÒÌÏÀÃÂÄÍÃÀ ÓÄØÔÏÒÉÓ
ÀÒÜÄÅÀÍÉÓÀ ÃÀ ÓÀÌÖÛÀÏ ÊÏÍÔÒÀØÔÉÓ ÌÏ-
ÖØÍÄËÏÁÀ – ÄÓ ×ÀØÔÉ ÀÙÍÉÛÍÄÓ ÊÉÃÄÝ
ÉÌ ÛÖÀÌÀÅËÄÁÌÀ, ÒÏÌËÄÁÉÝ äÏËÀÍÃÉ-
ÄË ÃÀÌÓÀØÌÄÁËÄÁÓ ÓÄÆÏÍÖÒÉ ÌÖÛÀáÄ-
ËÉÈ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÃÍÄÍ.25
ÂÄÒÌÀÍÉÀ. ÂÄÒÌÀÍÉÉÓ ÌÈÀÅÒÏÁÉÓ ÓÄÆÏÍÖ-
ÒÉ ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ ÐÒÏÂÒÀÌÀ, ÌÉÖáÄÃÀÅÀà ÉÌÉ-
ÓÀ, ÒÏÌ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÊËÀ-
ÓÉÊÖÒ ÓØÄÌÀÓ ÀÒ ßÀÒÌÏÀÃÂÄÍÓ, ÌÉÂÒÀÍ-
ÔÄÁÓ ÛÒÏÌÉÈ ÁÀÆÀÒÆÄ ÂÀÍÌÄÏÒÄÁÉÈ ÛÄÓ-
ÅËÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÓ ÀÞËÄÅÓ ÉÌ ÛÄÌÈáÅÄÅÀ-
ÛÉ, ÈÖ ÃÀÌÓÀØÌÄÁÄËÌÀ ÊÏÍÊÒÄÔÖËÉ ÐÉ-
ÒÏÅÍÄÁÀ ÌÏÉÈáÏÅÀ. ÂÄÒÌÀÍÉÀ ÄÅÒÏÐÉÓ
ËÉÃÄÒÉÀ ÓÄÆÏÍÖÒÉ ÌÖÛÀáÄËÉÓ ÒÀÏÃÄÍÏ-
ÁÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈ: 2009 ßËÉÓ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÈ
27,000 ÂÄÒÌÀÍÖË ÊÏÌÐÀÍÉÀÛÉ ÖÝáÏ ØÅÄÚ-
ÍÄÁÉÓ 300,000 ÌÏØÀËÀØÄ ÌÖÛÀÏÁÃÀ. 2011
ßËÀÌÃÄ ÐÒÏÂÒÀÌÀ, ÖÌÄÔÄÓÀÃ, ÐÏËÏÍÄ-
ËÄÁÓ ÉÆÉÃÀÅÃÀ, 2011 ßËÉÃÀÍ ÊÉ ÁÖËÂÀ-
ÒÄËÄÁÉ ÃÀ ÒÖÌÉÍÄËÄÁÉÝ ÌÏÉÝÅÀ. ÓÉÓÔÄ-
Labour Migration Policies: Lessons Learned & Recommendations, Ministry
2012, p. 12.
Labour Migration Policies: Lessons Learned & Recommendations, Ministry
2012, pp. 15-17.
 ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÀáÀËÂÀÆÒÃÀ ÉÖÒÉÓÔÈÀ ÀÓÏÝÉÀÝÉÀ – ÌÛÅÉÃÏÁÉÓ, ÃÄÌÏÊÒÀÔÉÉÓ ÃÀ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÊÀÅÊÀÓÉÖÒÉ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉ %

ÃÀÌÓÀØÌÄÁÄËÉ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ÒÏÌÄËÓÀÝ ÃÀÓÀØÌÄÁÖËÉÓ Ö×ËÄÁÄÁÉÓ

ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏÓ ÖÝáÏ ØÅÄÚÍÉÓ
ÃÀÓÀØÌÄÁÖËÉ ÉÌ ÐÉÒÏÁÄÁÉÈ,
ÒÏÌËÄÁÉÈÀÝ ÓÀÒÂÄÁËÏÁÓ ÂÄÒÌÀÍÄËÉ
ÓÄÆÏÍÖÒÉ ÌÖÛÀáÄËÉ. ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ
ÊÏÍÔÒÀØÔÉÓ ÉÒÂÅËÉÅ ßÀÌÏàÒÉËÉ
ÃÀÅÄÁÉÓ ÌÏÂÅÀÒÄÁÉÓ ÐÀÓÖáÉÓÌÂÄÁËÏÁÀ
ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÀÂÄÍÔÏÓ
ÀÁÀÒÉÀ, ÒÏÌÄËÉÝ Ö×ËÄÁÀÌÏÓÉËÉÀ
ÃÒÏÄÁÉÈ ÛÄÖÜÄÒÏÓ ÐÒÏÂÒÀÌÀÛÉ
ÌÏÍÀßÉËÄÏÁÉÓ Ö×ËÄÁÀ ÉÌ
ÃÀÌÓÀØÌÄÁÄËÓ, ÒÏÌÄËÓÀÝ
ÃÀÓÀØÌÄÁÖËÉÓ Ö×ËÄÁÄÁÉÓ ÃÀÒÙÅÄÅÀ
ÃÀÖÃÀÓÔÖÒÃÄÁÀ.
ÌÉÓ ÈÀÅÃÀÐÉÒÅÄËÉ ÀÌÏÝÀÍÀ ÉÚÏ ÃÀÄÞËÉÀ
ÃÒÏÄÁÉÈÉ ÌÖÛÀáÄËÉÓ ÍÀÊËÄÁÏÁÀ ÊÏÍÊÒÄ-
ÔÖË ÓÄØÔÏÒÄÁÛÉ, ÒÏÂÏÒÄÁÉÝÀÀ ÓÏ×ËÉÓ
ÌÄÖÒÍÄÁÀ, ÌÏÌÓÀáÖÒÄÁÉÓ Ó×ÄÒÏ ÃÀ À.Û.
ÓØÄÌÀ ÒÀÌÃÄÍÉÌÄ ÓÀáÉÓ ÓÀÒÂÄÁÄËÓ ÓÈÀ-
ÅÀÆÏÁÓ ÌÉÂÒÀÍÔ ÌÖÛÀáÄËÓ. ÌÉÓÉ ÐÉÒÏÁÄ-
ÁÉÓ ÈÀÍÀáÌÀÃ, ÃÀÌÓÀØÌÄÁÄËÉ ÅÀËÃÄÁÖ-
ËÉÀ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏÓ ÖÝáÏ ØÅÄÚÍÉÓ ÃÀÓÀØ-
ÌÄÁÖËÉ ÉÌ ÐÉÒÏÁÄÁÉÈ, ÒÏÌËÄÁÉÈÀÝ
ÓÀÒÂÄÁËÏÁÓ ÂÄÒÌÀÍÄËÉ ÓÄÆÏÍÖÒÉ ÌÖ-
ÛÀáÄËÉ. ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ ÊÏÍÔÒÀØÔÉÓ ÉÒÂÅ-
ËÉÅ ßÀÌÏàÒÉËÉ ÃÀÅÄÁÉÓ ÌÏÂÅÀÒÄÁÉÓ ÐÀ-
ÓÖáÉÓÌÂÄÁËÏÁÀ ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï
ÓÀÀÂÄÍÔÏÓ ÀÁÀÒÉÀ, ÒÏÌÄËÉÝ Ö×ËÄÁÀÌÏ-
ÓÉËÉÀ, ÃÒÏÄÁÉÈ ÛÄÖÜÄÒÏÓ ÐÒÏÂÒÀÌÀÛÉ
ÌÏÍÀßÉËÄÏÁÉÓ Ö×ËÄÁÀ ÉÌ ÃÀÌÓÀØÌÄÁÄËÓ,
26
S. McLoughlin, R. Munz et al. Temporary and circular migration: opportunities and challenges, Working Paper No.
35, March 2011, European Policy Centre: Brussels, pp. 35-37.
27
ÄÓ ÀÍÀËÉÆÉ Ä×ÖÞÍÄÁÀ ÓÉÓÔÄÌÉÓ ÀÙßÄÒÀÓ, ÒÏÌÄËÉÝ ÌÏÝÄÌÖËÉÀ ÃÏÊÖÌÄÍÔÛÉ Temporary and circular migration in
Poland: empirical evidence, current policy practices and future options. Reference Years: 2004-2009, Polish National
Contact Point of the EMN, Warsaw 2011, pp. 19-21.
ÃÀÒÙÅÄÅÀ ÃÀÖÃÀÓÔÖÒÃÄÁÀ. ÀÌÀÅÄ ÃÒÏÓ,
ÓØÄÌÀ ÀÒ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×Ó ÖÝáÏÄÈÉÓ ÌÏ-
ØÀËÀØÄÄÁÉÓÈÅÉÓ ÓÏÝÉÀËÖÒ ÓÀÒÂÄÁËÄÁ-
ÓÀ ÃÀ ÛÄÙÀÅÀÈÄÁÓ, áÏËÏ ÃÒÏÄÁÉÈÉ ÓÀ-
ÌÖÛÀÏÓ áÀÍÂÒÞËÉÅÏÁÀ ÌáÄÃÅÄËÏÁÀÛÉ ÀÒ
ÌÉÉÙÄÁÀ ÝáÏÅÒÄÁÉÓ Ö×ËÄÁÀÆÄ ÂÀÍÀÝáÀ-
ÃÉÓ ÂÀÊÄÈÄÁÉÓÀÓ. Ö×ÒÏ ÌÄÔÉÝ, ÃÀÓÀØÌÄ-
ÁÉÓ ÐÄÒÉÏÃÉ ÛÄÆÙÖÃÖËÉÀ ÄØÅÓ ÈÅÄÌÃÄ
ßÄËÉßÀÃÛÉ, ÈÖÌÝÀ ÓÀßÚÉÓÉ ÈÀÒÉÙÉ ÌÊÀÝ-
ÒÀÃ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÖËÉ ÀÒ ÀÒÉÓ: ÌÀÂÀËÉÈÃ,
ÃÀÓÀØÌÄÁÖËÓ ÛÄÖÞËÉÀ ÉÌÖÛÀÏÓ ßËÉÓ ÁÏ-
ËÏ ÄØÅÓÉ ÃÀ ÌÏÌÃÄÅÍÏ ßËÉÓ ÐÉÒÅÄËÉ
ÄØÅÓÉ ÈÅÄ.26
ÐÏËÏÍÄÈÉ. ÐÏËÏÍÄÈÛÉ ÌÖÛÀÏÁÀ ÓÀÌÖÛÀÏ
ÍÄÁÀÒÈÅÉÓ ÂÀÒÄÛÄ ÛÄÖÞËÉÀÈ ÁÄËÀÒÖÓÉÓ,
ÒÖÓÄÈÉÓ, ÖÊÒÀÉÍÉÓ (2006 ßËÉÃÀÍ), ÌÏË-
ÃÏÅÉÓÀ ÃÀ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ (2009 ßËÉÃÀÍ)
ÌÏØÀËÀØÄÄÁÓ. ÐÏËÏÍÄÈÛÉ ÛÒÏÌÉÓ ÛÉÃÀ
ÁÀÆÒÉÓ ÃÄ×ÉÝÉÔÆÄ ÒÄÀÂÉÒÄÁÉÓ ÌÉÆÍÉÈ
ÛÒÏÌÉÓ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏÓ ÌÉÄÒ ÛÄÌÏÙÄÁÖËÉ
ÒÄÂÖËÀÝÉÄÁÉ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÓ ÀÞ-
ËÄÅÓ ÓÀÌÉ ÌÄÆÏÁÄËÉ ÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ÐÀÒ-
ÔÍÉÏÒÏÁÀ ÌÏÁÉËÖÒÏÁÉÓÀÈÅÉÓ ÏÒÉ ØÅÄÚ-
ÍÉÓ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÓ ÃÀÓÀØÌÃÍÄÍ ÐÏËÏÍÄÈÛÉ,
ÈÀÍÃÀÈÀÍÏÁÉÈ ÛÄÒÁÉËÃÀ. ÌÉÖáÄÃÀÅÀÃ
ÉÌÉÓÀ, ÒÏÌ ÓÉÓÔÄÌÀ ÀÒ ßÀÌÏÀÃÂÄÍÓ ÝÉÒ-
ÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓÒÖË ÉÍÓÔÒÖ-
ÌÄÍÔÓ, ÉÂÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÓ ÀÞËÄÅÓ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÓ,
áÄËÀáËÀ ÛÄÅÉÃÍÄÍ ØÅÄÚÀÍÀÛÉ ÃÀ ÉÌÖÛÀÏÍ
ßÄËÉßÀÃÛÉ ÄØÅÓÉ ÈÅÉÓ ÂÀÍÌÀÅËÏÁÀÛÉ ÉÌÀ-
ÅÄ ÐÉÒÏÁÄÁÉÈ. ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÓ ÀÓÄÅÄ ÛÄÖÞËÉ-
ÀÈ ÛÄÉÝÅÀËÏÍ ÃÀÌÓÀØÌÄÁÄËÉ.27
& ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓÀ ÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓ ÛÏÒÉÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉÓ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ
ÂÀÌÀÒÔÉÅÄÁÖËÉ ÐÒÏÝÄÃÖÒÄÁÉ ÂÀÍÓÀÊÖÈ-
ÒÄÁÉÈ áÄËÓÀÚÒÄËÉÀ ÓÄÆÏÍÖÒÉ ÓÀÌÖÛÀÏÓ-
ÈÅÉÓ, ÒÀÃÂÀÍ ÀÌ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ ÌÍÉÛÅÍÄËÏÅ-
ÍÀà ÌÝÉÒÃÄÁÀ ÖÝáÏÄËÉ ÌÖÛÀáÄËÉÓ ÃÀ-
ØÉÒÀÅÄÁÀÓÈÀÍ ÃÀÊÀÅÛÉÒÄÁÖËÉ ÃÒÏ ÃÀ
áÀÒãÄÁÉ. ÐÏÔÄÍÝÉÖÒÉ ÃÀÌÓÀØÌÄÁÄËÉ ÀÊÄ-
ÈÄÁÓ ÂÀÍÀÝáÀÃÓ ÖÝáÏÄËÉ ÌÖÛÀáÄËÉÓ ÃÀ-
ØÉÒÀÅÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÛÒÏÌÉÓ ÓÀÀÂÄÍÔÏÓ ÀÃ-
ÂÉËÏÁÒÉÅ ÂÀÍÚÏ×ÉËÄÁÀÛÉ. ÂÀÍÀÝáÀÃÉÓ
ÌÉÖáÄÃÀÅÀà ÉÌÉÓÀ, ÒÏÌ ÓÉÓÔÄÌÀ ÀÒ
ßÀÌÏÀÃÂÄÍÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ
ÓÒÖË ÉÍÓÔÒÖÌÄÍÔÓ, ÉÂÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÓ
ÀÞËÄÅÓ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÓ, áÄËÀáËÀ
ÛÄÅÉÃÍÄÍ ØÅÄÚÀÍÀÛÉ ÃÀ ÉÌÖÛÀÏÍ
ßÄËÉßÀÃÛÉ ÄØÅÓÉ ÈÅÉÓ ÂÀÍÌÀÅËÏÁÀÛÉ
ÉÌÀÅÄ ÐÉÒÏÁÄÁÉÈ. ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÓ ÀÓÄÅÄ
ÛÄÖÞËÉÀÈ ÛÄÉÝÅÀËÏÍ ÃÀÌÓÀØÌÄÁÄËÉ.
ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÀ ÓßÒÀ×Àà áÃÄÁÀ ÃÀ Ö×ÀÓÏÀ
ÃÀÌÓÀØÌÄÁËÉÓÈÅÉÓ. ÀÌÉÓ ÛÄÌÃÄÂ ÓÀÌÖÛÀ-
ÏÓ ÌÀÞÉÄÁÄËÓ ÛÄÖÞËÉÀ ÌÏÉÈáÏÅÏÓ ÅÉÆÀ
ÃÀÌÓÀØÌÄÁËÉÓ ÂÀÍÀÝáÀÃÉÓ ÓÀ×ÖÞÅÄËÆÄ.
ÀÙÓÀÍÉÛÍÀÅÉÀ, ÒÏÌ ÄÓ ÐÒÏÝÄÃÖÒÀ ÀÒ ÓÀ-
àÉÒÏÄÁÓ ÄÒÈÈÅÉÀÍ ÅÀÃÀÓ ÉÌÉÓ ÂÀÃÀÓÀ-
ÌÏßÌÄÁËÀÃ, áÏÌ ÀÒ ÂÀÌÏÖÈØÅÀÌÓ ÓÀÌÖ-
ÛÀÏÓ ÛÄÓÒÖËÄÁÉÓ ÓÖÒÅÉËÉ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ
ÒÏÌÄËÉÌÄ ßÄÅÒÉ ØÅÄÚÍÉÓ ÌÏØÀËÀØÄÓ; 2011
ßËÉÃÀÍ ÖÝáÏÄËÄÁÓ ÛÄÖÞËÉÀÈ ÛÄÉÝÅÀ-
ËÏÍ ÃÀÌÓÀØÌÄÁÄËÉ ÌÖÛÀÏÁÉÓ ÐÄÒÉÏÃÛÉ.
ÓÉÓÔÄÌÀ ÃÉÃÉ ÐÏÐÖËÀÒÏÁÉÈ ÓÀÒÂÄÁ-
ËÏÁÓ ÓÀÌÉÆÍÄ ØÅÄÚÍÄÁÛÉ. ÃÀÌÓÀØÌÄÁËÄÁÉÓ
28
ÛÒÏÌÉÓÀ ÃÀ ÓÏÝÉÀËÖÒÉ ÐÏËÉÔÉÊÉÓ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏÓ ÌÉÄÒ ÌÏßÏÃÄÁÖËÉ ÓÔÀÔÉÓÔÉÊÀ. áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÉÀ http://
www.mpips.gov.pl/analizy-i-raporty/cudzoziemcy-pracujacy-w-polsce-statystyki/
29
ÛÒÏÌÉÓÀ ÃÀ ÓÏÝÉÀËÖÒÉ ÐÏËÉÔÉÊÉÓ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏÓ ÀÍÂÀÒÉÛÉ ÂÀÌÀÒÔÉÅÄÁÖËÉ ÓÉÓÔÄÌÉÓÀ ÃÀ ÌÉÓÉ ÛÄ×ÀÓÄÁÉÓ ÛÄ-
ÓÀáÄÁ. ÅÀÒÛÀÅÀ, 2009.
ÂÀÍÝáÀÃÄÁÄÁÉÓ ÒÉÝáÅÌÀ 2008 ßÄËÓ ÃÀ×ÉØ-
ÓÉÒÄÁÖËÉ 156,000-ÉÃÀÍ 2011 ßËÉÓÈÅÉÓ
260,000-Ó ÌÉÀÙßÉÀ, ÈÖÌÝÀ 2012 ßÄËÓ
244,000-ÀÌÃÄ ÃÀÒÄÂÖËÉÒÃÀ. ÌÉÖáÄÃÀÅÀÃ
ÉÌÉÓÀ, ÒÏÌ ÓØÄÌÀ, ÖÐÉÒÀÔÄÓÀÃ, ÖÊÒÀÉÍÉÓ
ÌÏØÀËÀØÄÄÁÓ ÉÆÉÃÀÅÓ, ÃÒÏÈÀ ÂÀÍÌÀÅËÏ-
ÁÀÛÉ ÂÀÉÆÀÒÃÀ ÐÒÏÂÒÀÌÉÓ ØÀÒÈÅÄËÉ ÃÀ
ÌÏËÃÏÅÄËÉ ÁÄÍÄ×ÉÝÉÀÒÄÁÉÓ ÒÉÝáÅÉÝ.
2011 ßÄËÓ ÐÒÏÂÒÀÌÀÛÉ ÜÀÉÒÉÝáÀ ÌÏËÃÏ-
ÅÉÓ 13,024 ÃÀ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ 1,774 ÌÏØÀ-
ËÀØÄ, áÏËÏ ÌÏÌÃÄÅÍÏ ßÄËÓ ÉÂÉÅÄ ÌÀÜÅÄ-
ÍÄÁÄËÉ 9,421-Ó ÃÀ, ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÀÃ, 1,384-Ó
ÛÄÀÃÂÄÍÃÀ. 2012 ßÄËÓ ÐÒÏÂÒÀÌÉÈ ÌÏÓÀÒ-
ÂÄÁËÄ ØÀÒÈÅÄËÉ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ 40 ÐÒÏÝÄÍ-
ÔÉ ÌÛÄÍÄÁËÏÁÀÆÄ ÌÖÛÀÏÁÃÀ, áÏËÏ 10
ÐÒÏÝÄÍÔÉ – ÓÏ×ËÉÓ ÌÄÖÒÍÄÏÁÀÛÉ.28
ÛÒÏÌÉÓ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏÓ ÌÉÄÒ ÜÀÔÀÒÄÁÖË-
ÌÀ ÓÉÓÔÄÌÉÓ ÀÍÀËÉÆÌÀ ÃÀÀÃÀÓÔÖÒÀ, ÒÏÌ
ÐÒÏÂÒÀÌÀ ßÀÒÌÀÔÄÁÉÈ ÐÀÓÖáÏÁÓ ÛÒÏÌÉÓ
ÁÀÆÒÉÓ ÃÄ×ÉÝÉÔÓ, ÂÀÍÓÀÊÖÈÒÄÁÉÈ, ÓÏ×-
ËÉÓ ÌÄÖÒÍÄÏÁÉÓ ÓÄØÔÏÒÛÉ, Ö×ÒÏ ÍÀÊ-
ËÄÁÀà – ÌÛÄÍÄÁËÏÁÉÓ, ÅÀàÒÏÁÉÓÀ ÃÀ
ÌÒÄßÅÄËÏÁÉÓ ÓÄØÔÏÒÄÁÛÉ (ÓÀÃÀÝ ÃÀÓÀØ-
ÌÄÁÉÓ ÄØÅÓÈÅÉÀÍÉ ÅÀÃÀ ÌÄÔÉÓÌÄÔÀÃ ÛÄÌ-
ÆÙÖÃÀÅÉ ÀÙÌÏÜÍÃÀ).29 ÀÌÀÅÄ ÃÒÏÓ ÛÄÉ-
ÍÉÛÍÄÁÏÃÀ áÀÒÅÄÆÄÁÉÝ: ÛÒÏÌÉÓ ÓÀÀÂÄÍ-
ÔÏÓ ÀÃÂÉËÏÁÒÉÅ ÂÀÍÚÏ×ÉËÄÁÄÁÓ ÀÒ ÀÙ-
ÌÏÀÜÍÃÀÈ ÓÀÊÌÀÒÉÓÉ ÓÀ×ÖÞÅÄËÉ, ÒÏÌ
ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÀÆÄ ÖÀÒÉ ÄÈØÅÀÈ, ÃÀ ÀÒÝ ÓÀ-
ÈÀÍÀÃÏ ÒÄÓÖÒÓÉ, ÒÏÌ ÌÏßÏÃÄÁÖËÉ ÉÍ-
×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÍÃÏÏÁÀ ÂÀÃÀÄÌÏßÌÄÁÉÍÀÈ.
ÓÀÌÖÛÀÏ ÀÃÂÉËÄÁÉÓ ÃÀÈÅÀËÉÄÒÄÁÀÌ
ÝáÀÃÚÏ, ÒÏÌ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ ÍÀßÉËÉ ØÅÄ-
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÀáÀËÂÀÆÒÃÀ ÉÖÒÉÓÔÈÀ ÀÓÏÝÉÀÝÉÀ – ÌÛÅÉÃÏÁÉÓ, ÃÄÌÏÊÒÀÔÉÉÓ ÃÀ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÊÀÅÊÀÓÉÖÒÉ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉ '

ÚÀÍÀÛÉ ÜÀÌÏÓÅËÉÓ ÛÄÌÃÄÂ ÅÄÒ ÉßÚÄÁÃÀ ÓÉÓÔÄÌÉÓ ÂÀÌÊÀÝÒÄÁÉÓ ÓÀÁÏËÏÏ ÄÔÀÐ-

ÌÖÛÀÏÁÀÓ. ÂÀÒÃÀ ÀÌÉÓÀ, ÃÀ×ÉØÓÉÒÃÀ
ÚÀËÁÉ ÂÀÍÀÝáÀÃÄÁÉÓ ÂÀÝÄÌÉÓ ÛÄÌÈáÅÄÅÄ-
ÁÉÝ, ÓÀÅÀÒÀÖÃÏÃ, ÂÀÃÀÚÉÃÅÉÓ ÌÉÆÍÉÈ.30
áÀÒÅÄÆÄÁÉÓ ÂÀÌÏÓÀÓßÏÒÄÁËÀà ÛÄÌÖÛÀÅÄ-
ÁÖË ÉØÍÀ ÂÀÉÃËÀÉÍÄÁÉ ÛÒÏÌÉÓ ÓÀÀÂÄÍ-
ÔÏÄÁÉÓ ÂÀÍÚÏ×ÉËÄÁÄÁÉÓÈÅÉÓ, ÒÀÝ ÖÆ-
ÒÖÍÅÄËÚÏ×ÃÀ, ÌÀÂÀËÉÈÀÃ, ÌÏÈáÏÅÍÉÓ
ÂÀÍÀÝáÀÃÛÉ ÃÀÌÓÀØÌÄÁËÉÓ ÓÀÉÃÄÍÔÉ×É-
ÊÀÝÉÏ ÃÀ ÁÉÆÍÄÓÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉ-
ÉÓ ÓÉÆÖÓÔÄÓ: ÉÌ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ, ÈÖ ÃÀÌ-
ÓÀØÌÄÁÄËÉ ÅÄÒ ÀÍ ÀÒ ßÀÒÀÃÂÄÍÓ ÌÏÈáÏÅ-
ÍÉË ÃÏÊÖÌÄÍÔÀÝÉÀÓ, ÌÀÓ ÊÅËÀÅÀÝ ÛÄÄÞ-
ËÄÁÀ ÐÒÏÂÒÀÌÀÛÉ ÌÏÍÀßÉËÄÏÁÀ, ÌÀÂÒÀÌ
ÀÌ ×ÀØÔÏÒÓ ÀÖÝÉËÄÁËÀà ÂÀÉÈÅÀËÉÓßÉ-
ÍÄÁÄÍ ÅÉÆÀÆÄ ÂÀÍÀÝáÀÃÉÓ ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÉÓÀÓ.
ÀÌ ÌÄØÀÍÉÆÌÄÁÉÓ ßÚÀËÏÁÉÈ ÛÄÌÝÉÒÃÀ
ÀÒÀËÄÂÀËÖÒÉ ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ ÛÄÌÈáÅÄÅÄÁÉ,
áÏËÏ 2010 ßÄËÓ ÌÉÙÄÁÖË ÉØÍÀ ÂÀÃÀßÚ-
ÅÄÔÉËÄÁÀ ÐÒÏÂÒÀÌÉÓ ÂÀÍÖÓÀÆÙÅÒÄËÉ ÅÀ-
ÃÉÈ ÂÀÂÒÞÄËÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ.
ÆÄ ÃÀÌÔÊÉÝÃÀ ÒÀÌÃÄÍÉÌÄ ÌÄØÀÍÉÆÌÉ
ÃÀØÉÒÀÅÄÁÖËÉÓ Ö×ËÄÁÄÁÉÓ ÃÀÝÅÉÓ ÖÆ-
ÒÖÍÅÄËÓÀÚÏ×ÀÃ.31 ÀÌ ÌÄØÀÍÉÆÌÄÁÉÓ ÌÉ-
áÄÃÅÉÈ, ÐÏÔÄÍÝÉÖÒÉ ÃÀÌÓÀØÌÄÁÄËÉ
ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ÂÀÍÀÝáÀÃÉÓ ×ÏÒÌÀÛÉ ÌÉ-
ÖÈÉÈÏÓ áÄË×ÀÓÉÓ ÏÃÄÍÏÁÀ, ÊÏÍÔÒÀØ-
ÔÉÓ ÔÉÐÉ ÃÀ, ÀÂÒÄÈÅÄ, ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ ÀÃ-
ÂÉËÉ ÃÀ áÀÍÂÒÞËÉÅÏÁÀ. ÈÀÅÉÓ ÌáÒÉÅ,
ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓÈÅÉÓ ÀÖÝÉËÄÁÄËÉ ÐÉÒÏÁÀÀ
ÀÒÀ ÌáÏËÏà ÃÀÌÓÀØÌÄÁËÉÓ ÂÀÍÀÝáÀÃÉ,
ÀÒÀÌÄà ßÄÒÉËÏÁÉÈÉ ÊÏÍÔÒÀØÔÉÓ ÂÀ-
×ÏÒÌÄÁÀÝ. ÌÉÖáÄÃÀÅÀà ÉÌÉÓÀ, ÒÏÌ
ÐÒÏÝÄÃÖÒÀ ÀÒ ÉÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÓ ÀÃÂÉ-
ËÏÁÒÉÅÉ ÓÀÌÖÛÀÏ ÞÀËÉÓ ÛÄÌÏßÌÄÁÀÓ,
ÃÀÌÓÀØÌÄÁÄËÉ ÌÀÉÍÝ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ÌÉÖ-
ÈÉÈÏÓ, ÒÏÌ ÌÀÍ ÅÄÒ ÛÄÞËÏ ÌÏÈáÏÅ-
ÍÉË ÓÀÌÖÛÀÏÆÄ ÀÃÂÉËÏÁÒÉÅÉ ÌÖÛÀáÄ-
ËÉÓ ÌÏÞÉÄÁÀ ÃÀ, ÒÏÌ ÉÓ ÉÝÍÏÁÓ ÒÄÂÖ-
ËÀÝÉÄÁÓ ÖÝáÏ ØÅÄÚÍÉÓ ÌÏØÀËÀØÉÓ ÓÀ-
ÌÖÛÀÏÆÄ ÀÚÅÀÍÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ.32

30
M. Bieniecki, M. Pawlak, Strategie przetrwania. Adaptacja ukraiñskich migrantów zarobkowych do polskiej
rzeczywistoœci instytucjonalnej, Institute of Public Affairs, Warsaw 2009.
31
ÛÒÏÌÉÓÀ ÃÀ ÓÏÝÉÀËÖÒÉ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÉÓ ÌÉÍÉÓÔÒÉÓ 2011 ßËÉÓ 20 ÉÅËÉÓÉÓ ÁÒÞÀÍÄÁÖËÄÁÀ ÖÝáÏ ØÅÄÚÍÉÓ
ÌÏØÀËÀØÄÄÁÉÓ ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÓÀÌÖÛÀÏ Ö×ËÄÁÉÓ ÌÏÈáÏÅÍÉÓ ÂÀÒÄÛÄ (DÆ. U. NÏ. 155, ÉÔÄÌ 919).
32
ÃÀÌÀÔÄÁÉÈÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ ÐÒÏÝÄÃÖÒÄÁÉÓ ÝÅËÉËÄÁÄÁÉÓ ÂÀÍáÉËÅÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÉáÉËÄÈ Polityka migracyjna Polski w
odniesieniu do obywateli Bia³orusi, Ukrainy i Federacji Rosyjskiej, Ministry of Interior, Warsaw 2012, p. 19,
áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÉÀ: http://www.emn.gov.pl/download/74/14029/Analiza_blok_wschodni_wersja_ostateczna.pdf


7
ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÛÉ – ÐÒÏÂÒÄÓÉ

ÒÏÂÏÒÝ ÝÍÏÁÉËÉÀ, ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ Ó×ÄÒÏÛÉ áÈÀ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏÓ ÜÀÒÈÖËÏÁÀ, ÓÀÂÀÒÄÏ

ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÊÏÏÒÃÉÍÀÝÉÏ ÏÒÂÀÍÏÓ ÓÀØÌÄÈÀ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏÓ, ÉÖÓÔÉÝÉÉÓ ÓÀÌÉÍÉÓ-
ÀÒÀÒÓÄÁÏÁÀ ÌÍÉÛÅÍÄËÏÅÀÍ ÃÀÁÒÊÏËÄÁÀà ÔÒÏÓ (ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÄÒÅÉÓÄÁÉÓ ÂÀÍÅÉÈÀ-
ÉØÝÀ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÛÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀÓÈÀÍ ÃÀÊÀÅ- ÒÄÁÉÓ ÓÀÀÂÄÍÔÏÓ, ÚÏ×ÉËÉ ÓÀÌÏØÀËÀØÏ ÒÄ-
ÛÉÒÄÁÖËÉ ÐÒÏÁËÄÌÄÁÉÓ Ä×ÄØÔÉÀÍÀà ÌÏÂ- ÄÓÔÒÉ) ÃÀ ÃÉÀÓÐÏÒÉÓ ÓÀÊÉÈáÄÁÛÉ ÓÀáÄË-
ÅÀÒÄÁÉÓ ÂÆÀÆÄ. ÌÈÀÅÒÏÁÉÓ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄ- ÌßÉ×Ï ÌÉÍÉÓÔÒÉÓ ÀÐÀÒÀÔÉÓ ÌÏÍÀßÉËÄÏ-
ÁÀ, ÛÄØÌÍÉËÉÚÏ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓÀÊÉÈáÈÀ ÁÀ. ÀÌ ÖÊÀÍÀÓÊÍÄËÉ ÖßÚÄÁÉÓ ÒÏËÉ ÂÀÍÓÀ-
ÓÀÌÈÀÅÒÏÁÏ ÊÏÌÉÓÉÀ (2010 ßËÉÓ 13 ÏØ- ÊÖÈÒÄÁÉÈ ÌÍÉÛÅÍÄËÏÅÀÍÉÀ ÖÝáÏÄÈÛÉ
ÔÏÌÁÄÒÉ)33 ÖÌÍÉÛÅÍÄËÏÅÀÍÄÓ ÍÀÁÉãÀà ÛÄ- ÌÝáÏÅÒÄÁÉ ØÀÒÈÅÄËÄÁÉÓÈÅÉÓ ÊÏÍÊÒÄÔÖ-
×ÀÓÃÀ, ÒÀÃÂÀÍ ÊÏÌÉÓÉÀÌ ÈÀÅÉ ÌÏÖÚÀÒÀ ÚÅÄ- ËÉ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÐÏËÉÔÉÊÉÓ ÛÄÌÖÛÀÅÄÁÀÓÀ
ËÀ ÉÌ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÖßÚÄÁÀÓ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÐÀ- ÃÀ ÂÀÔÀÒÄÁÀÛÉ.34 2012 ßËÉÓ ÌÀÒÔÛÉ ÌÉÙÄ-
ÓÖáÓ ÀÂÄÁÃÍÄÍ ØÅÄÚÍÉÓ ÓÀÄÌÉÂÒÀÝÉÏ ÐÏËÉ- ÁÖËÉ ÊÀÍÏÍÉÓ ÈÀÍÀáÌÀÃ, ÓÔÀÔÖÓÉÓ ÓÄÒ-
ÔÉÊÉÓ ÓáÅÀÃÀÓáÅÀ ÀÓÐÄØÔÉÓ ÂÀÍáÏÒÝÉÄËÄ- ÔÉ×ÉÊÀÔÄÁÉ ÌÉÄÍÉàÄÁÀÈ ÖÝáÏ ØÅÄÚÍÄÁÛÉ
ÁÀÆÄ. ÊÏÌÉÓÉÉÓ ÈÀÅÌãÃÏÌÀÒÄÏÁÀ ÉÖÓÔÉÝÉ- ÌÝáÏÅÒÄÁ ÈÀÍÀÌÄÌÀÌÖËÄÄÁÓ, ÒÏÌËÄÁÓÀÝ
ÉÓ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏÓ, áÏËÏ – ÈÀÍÀÈÀÅÌãÃÏ- ÀÓÄÅÄ ÄÍÉàÄÁÀÈ ØÅÄÚÀÍÀÛÉ ÅÉÆÉÓ ÂÀÒÄÛÄ ÛÄ-
ÌÀÒÄÏÁÀ ÛÉÍÀÂÀÍ ÓÀØÌÄÈÀ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏÓ ÃÀ- ÌÏÓÅËÉÓ, ÓÀáÄËÌßÉ×ÏÓ ÌÉÄÒ ÃÀ×ÉÍÀÍÓÄ-
ÄÊÉÓÒÀ. ØÀÒÈÅÄËÉ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ ÃÀÓÀáÌÀ- ÁÖËÉ ÂÀÍÀÈËÄÁÉÓÀ ÃÀ ØÀÒÈÖËÉ ÃÉÀÓÐÏ-
ÒÄÁËÀÃ ÖÀÙÒÄÓÀÃ ÌÍÉÛÅÍÄËÏÅÀÍÉÀ ÛÒÏ- ÒÉÓÈÅÉÓ ÂÀÍÊÖÈÅÍÉË ÐÒÏÂÒÀÌÄÁÛÉ ÌÏÍÀ-
ÌÉÓ, ãÀÍÌÒÈÄËÏÁÉÓÀ ÃÀ ÓÏÝÉÀËÖÒ ÓÀÊÉÈ- ßÉËÄÏÁÉÓ ÌÉÙÄÁÉÓ Ö×ËÄÁÀ.35
33
ÌÈÀÅÒÏÁÉÓ ÃÀÃÂÄÍÉËÄÁÀ 314 ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓÀÊÉÈáÄÁÆÄ ÓÀÌÈÀÅÒÏÁÏ ÊÏÌÉÓÉÉÓ ÜÀÌÏÚÀËÉÁÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ.
34
ÊÀÍÏÍÉ ÖÝáÏÄÈÛÉ ÌÝáÏÅÒÄÁÉ ÈÀÍÀÌÄÌÀÌÖËÄÄÁÉÓÀ ÃÀ ÃÉÀÓÐÏÒÖËÉ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ, 24 ÍÏÌÄÁÄÒÉ 2011.
35
N. Chelidze, Policy on Migration and Diasporas in Georgia, CARIM-East Explanatory Note 12/33, EUI Florence
2012, p. 7.
 ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÀáÀËÂÀÆÒÃÀ ÉÖÒÉÓÔÈÀ ÀÓÏÝÉÀÝÉÀ – ÌÛÅÉÃÏÁÉÓ, ÃÄÌÏÊÒÀÔÉÉÓ ÃÀ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÊÀÅÊÀÓÉÖÒÉ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉ
ÓÀÌÌÀ ÖßÚÄÁÀÌ (ÉÖÓÔÉÝÉÉÓ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏ,
ÛÉÍÀÂÀÍ ÓÀØÌÄÈÀ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏ ÃÀ ÃÉÀÓ-
ÐÏÒÉÓ ÓÀÊÉÈáÄÁÛÉ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÌÉÍÉÓÔ-
ÒÉÓ ÀÐÀÒÀÔÉ) ÄÒÈÏÁËÉÅÀÃ ÛÄÉÌÖÛÀÅÀ
ÃÏÊÖÌÄÍÔÉ, ÒÏÌÄËÉÝ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÀÅÓ ÓÀ-
áÄËÌßÉ×Ï ÐÏËÉÔÉÊÉÓ ÌÉÌÀÒÈÖËÄÁÄÁÓ,
ÒÀÝ ÌÏÉÝÀÅÓ ØÅÄÚÀÍÀÛÉ ÃÀ ØÅÄÚÍÉÓ ÂÀ-
ÒÄÈ ÌÉÂÒÀÝÉÖËÉ ÌÏÞÒÀÏÁÉÓ ÚÅÄËÀ ÀÓ-
ÐÄØÔÓ. 2013 ßËÉÓ 15 ÌÀÒÔÓ ÌÈÀÅÒÏÁÀÌ
ÓÔÒÀÔÄÂÉÀÛÉ ÍÀÈØÅÀÌÉÀ, ÒÏÌ
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÈÀÅÒÏÁÀ ÉÙÄÁÓ
ÅÀËÃÄÁÖËÄÁÀÓ, áÄËÉ ÛÄÖßÚÏÓ
ÌÏÁÉËÏÁÀÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ
ÌÄÛÅÄÏÁÉÈ, ÒÀÌÀÝ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ
ÖÍÃÀ ÌÉÓÝÄÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ
ÌÏØÀËÀØÄÄÁÓ, ËÄÂÀËÖÒÀÃ ÉÌÖÛÀÏÍ
ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ßÄÅÒ ØÅÄÚÍÄÁÛÉ. ÀÓÄÅÄ
ØÅÄÚÍÉÃÀÍ ÉÍÔÄËÄØÔÖÀËÖÒÉ
ÒÄÓÖÒÓÉÓ ÂÀÃÉÍÄÁÉÓ ÃÀ ÌÀÈÉ ÀÃÂÉËÆÄ
ÀÒÀÄ×ÄØÔÉÀÍÀà ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÉÓ ÈÀÅÉÃÀÍ
ÀÒÉÃÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ ÛÄØÌÍÀÓ.
ÃÀÀÌÔÊÉÝÀ „ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ
ÓÔÒÀÔÄÂÉÀ“, ÒÏÌÄËÉÝ ÌÏÝÄÌÖËÉ ÌÏ-
ÌÄÍÔÉÓÀÈÅÉÓ „ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÏÁÀÛÉÀ ÒÏÂÏÒÝ
ÄÅÒÏÐÖË ÓÔÀÍÃÀÒÔÄÁÈÀÍ, ÉÓÄ ÄÒÏÅ-
ÍÖË ÉÍÔÄÒÄÓÄÁÈÀÍ". 36 ÓÔÒÀÔÄÂÉÀÛÉ
ÍÀÈØÅÀÌÉÀ, ÒÏÌ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÈÀÅÒÏ-
ÁÀ ÉÙÄÁÓ ÅÀËÃÄÁÖËÄÁÀÓ, áÄËÉ ÛÄÖßÚÏÓ
ÌÏÁÉËÏÁÀÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ
ÌÄÛÅÄÏÁÉÈ, ÒÀÌÀÝ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ ÖÍÃÀ
ÌÉÓÝÄÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÓ, ËÄ-
36
„ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÈÀÅÒÏÁÀ ÃÀÀÌÔÊÉÝÄÁÓ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÈÀÍ ÄÒÈÀà ÌÏÌÆÀÃÄÁÖË ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓÔÒÀÔÄÂÉÀӓ, 12 ÌÀÒÔÉ
2013, áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÉÀ http://soderkoping.org.ua/page42848.html
37
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓÔÒÀÔÄÂÉÀ, 15 ÌÀÒÔÉ 2013.

ÂÀËÖÒÀà ÉÌÖÛÀÏÍ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ßÄÅÒ
ØÅÄÚÍÄÁÛÉ. ÀÓÄÅÄ ØÅÄÚÍÉÃÀÍ ÉÍÔÄËÄØÔÖ-
ÀËÖÒÉ ÒÄÓÖÒÓÉÓ ÂÀÃÉÍÄÁÉÓ ÃÀ ÌÀÈÉ
ÀÃÂÉËÆÄ ÀÒÀÄ×ÄØÔÉÀÍÀà ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÉÓ ÈÀ-
ÅÉÃÀÍ ÀÒÉÃÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ ÛÄØÌÍÀÓ.37
ÃÏÊÖÌÄÍÔÉ ÀÓÄÅÄ ÀÍÀßÉËÄÁÓ ÊÏÍÊÒÄÔÖË
ÃÀÅÀËÄÁÄÁÓ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏÄÁÓ
ÛÏÒÉÓ. ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ×ÀÓÉ-
ËÉÔÀÝÉÉÓ ÈÅÀËÓÀÆÒÉÓÉÈ, ÂÀÃÀÌßÚÅÄÔ
ÒÏËÓ ÛÄÌÃÄÂÉ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÉÍÓÔÉÔÖÔÄ-
ÁÉ ÈÀÌÀÛÏÁÓ: ÓÔÒÀÔÄÂÉÀ ÀÅÀËÄÁÓ ÓÀØÀÒ-
ÈÅÄËÏÓ ÃÉÐËÏÌÀÔÉÖÒ ßÀÒÌÏÌÀÃÂÄÍ-
ËÏÁÄÁÓÀ ÃÀ ÓÀÊÏÍÓÖËÏÄÁÓ, ÀÙÒÉÝáÏÍ
ÓÀÆÙÅÀÒÂÀÒÄÈ ÌÝáÏÅÒÄÁÉ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ
ÌÏØÀËÀØÄÄÁÉ. ÂÀÒÃÀ ÀÌÉÓÀ, ÌÀÈ ÄÅÀËÄ-
ÁÀÈ ÌÉÀßÏÃÏÍ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÓ ÉÍ×ÏÒÌÀ-
ÝÉÀ ÍÄÁÀÚÏ×ËÏÁÉÈÉ ÃÀÁÒÖÍÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞ-
ËÄÁËÏÁÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ. ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÄÒ-
ÅÉÓÄÁÉÓ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÓÀÀÂÄÍÔÏ ÅÀËÃÄ-
ÁÖËÉÀ ÌÖÃÌÉÅÀà ÂÀÍÀÀáËÏÓ ÌÏØÀËÀØÄ-
ÈÀ ÄÒÈÉÀÍÉ ÌÏÍÀÝÄÌÈÀ ÁÀÆÀ (ÒÏÌÄË-
ÆÄÝ áÄËÉ ÌÉÖßÅÃÄÁÀ ÓáÅÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï
ÉÍÓÔÉÔÖÔÄÁÓÀÝ) ÃÀ ÂÀÓÝÄÓ ÓÀÌÏÂÆÀÖ-
ÒÏ ÃÏÊÖÌÄÍÔÉ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÏØÀËÀ-
ØÄÄÁÉÓÈÅÉÓ. ÃÉÀÓÐÏÒÉÓ ÓÀÊÉÈáÄÁÛÉ ÓÀ-
áÄËÌßÉ×Ï ÌÉÍÉÓÔÒÉÓ ÀÐÀÒÀÔÉ ÓÀØÀÒ-
ÈÅÄËÏÓ ÏÊÖÐÉÒÄÁÖËÉ ÔÄÒÉÔÏÒÉÄÁÉ-
ÃÀÍ ÉÞÖËÄÁÉÈ ÂÀÃÀÀÃÂÉËÄÁÖË ÐÉÒÈÀ,
ÂÀÍÓÀáËÄÁÉÓÀ ÃÀ ËÔÏËÅÉËÈÀ ÓÀÌÉÍÉÓ-
ÔÒÏÓÈÀÍ ÄÒÈÀà ÐÀÓÖáÉÓÌÂÄÁÄËÉÀ,
ÃÀÁÒÖÍÄÁÖË ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÓ ÛÄÖØÌÍÀÓ ÓÀ-
ÆÏÂÀÃÏÄÁÀÛÉ ÉÍÔÄÂÒÀÝÉÉÓÈÅÉÓ áÄËÓÀÚ-
ÒÄËÉ ÂÀÒÄÌÏ. ÃÀ ÁÏËÏÓ, ÄÅÒÏÐÖË ÃÀ
ÄÅÒÏÀÔËÀÍÔÉÊÖÒ ÓÔÒÖØÔÖÒÄÁÛÉ ÉÍ-
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓÀ ÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓ ÛÏÒÉÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉÓ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ

ÔÄÂÒÀÝÉÉÓ ÓÀÊÉÈáÄÁÛÉ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÌÉ- ÛÉ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÌÉÍÉÓÔÒÉÓ ÌÝÉÒÄÒÉÝáÏ-

ÍÉÓÔÒÉ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ, ÊÏÏÒÃÉÍÀÝÉÀ ÂÀ-
ÖßÉÏÓ ÈÀÍÀÌÛÒÏÌËÏÁÉÓ ÉÍÉÝÉÀÔÉÅÄÁÓ
ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ßÄÅÒ ØÅÄÚÍÄÁÈÀÍ ÐÀÒÔ-
ÍÉÏÒÏÁÀ ÌÏÁÉËÖÒÏÁÉÓÀÈÅÉÓ ×ÀÒÂ-
ËÄÁÛÉ.38
ÀÌÀÓ ÂÀÒÃÀ, ÌÉÙÄÁÖË ÉØÍÀ ÊÏÍÊÒÄÔÖËÉ
ÆÏÌÄÁÉ ÛÒÏÌÉÓ ÛÉÃÀ ÁÀÆÒÉÓ ÌÏÍÉÔÏÒÉÍ-
ÂÉÓ ÌÉÆÍÉÈ. 2012 ßËÉÓ ÉÅËÉÓÉÃÀÍ ×ÖÍØ-
ÝÉÏÍÉÒÄÁÀ ÃÀÉßÚÏ ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ ÓÀÊÉÈáÄÁ-
ÅÀÍÌÀ ÀÐÀÒÀÔÌÀ, ÒÏÌÄËÓÀÝ (ÓáÅÀ ÐÀÓÖ-
áÉÓÌÂÄÁËÏÁÄÁÈÀÍ ÄÒÈÀÃ) ÃÀÄÅÀËÀ ÃÀ-
ÓÀØÌÄÁÉÓ ÌÀÞÉÄÁÄËÈÀ ÀÙÒÉÝáÅÀ ÃÀ ÖÌÖ-
ÛÄÅÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÌÏÍÀÝÄÌÈÀ ÂÀÄÒÈÉÀÍÄ-
ÁÖËÉ ÁÀÆÉÓ ÛÄØÌÍÀ.39 ÀÌ ÖßÚÄÁÉÓ ÉÍÔÄÂ-
ÒÀÝÉÉÓ ÛÄÌÃÄ ÛÒÏÌÉÓ, ãÀÍÌÒÈÄËÏÁÉÓÀ
ÃÀ ÓÏÝÉÀËÖÒÉ ÃÀÝÅÉÓ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏÛÉ ÆÄ-
ÌÏÈ ÍÀáÓÄÍÄÁÉ ×ÖÍØÝÉÄÁÉ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏÓ
ÛÒÏÌÉÓÀ ÃÀ ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ ÐÏËÉÔÉÊÉÓ ÃÄ-
ÐÀÒÔÀÌÄÍÔÓ ÂÀÃÀÄÁÀÒÀ.40

38
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓÔÒÀÔÄÂÉÀ, 15 ÌÀÒÔÉ 2013.
39
I. Badurashvili, Circular migration in Georgia, CARIM-East Explanatory Note 12/65, EUI Florence 2012, p. 3.
40
ÃÄÐÀÒÔÀÌÄÍÔÉÓ ÃÀÅÀËÄÁÀÈÀ ÍÖÓáÀ áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÉÀ: http://www.moh.gov.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=256

8
ÒÄÊÏÌÄÍÃÀÝÉÄÁÉ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ
ÌÈÀÅÒÏÁÉÓÈÅÉÓ
ÐÀÓÖáÉÓÌÂÄÁËÏÁÄÁÉÓÀ ÃÀ ÒÄÓÖÒÓÄÁÉÓ
ÂÀÍÀßÉËÄÁÀ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ
áÄËÛÄÓÀßÚÏÁÀÃ. ÓÀàÉÒÏÀ ÃÀÅÀËÄÁÄÁÉ
ÂÀÍÀßÉËÃÄÓ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÉÍ-
ÓÔÉÔÖÔÄÁÓ ÛÏÒÉÓ, ÒÀÈÀ ÛÄÓÀÞËÄÁÄËÉ
ÓÀÌÏØÌÄÃÏ ÂÄÂÌÉÓ ÖÌÍÉÛÅÍÄËÏÅÀÍÄÓÉ
ÄËÄÌÄÍÔÉÀ ÀØÔÉÅÏÁÄÁÉÓÀ ÃÀ ÌÀÈ
ÂÀÍÓÀáÏÒÝÉÄËÄÁËÀà ÓÀàÉÒÏ
×ÉÍÀÍÓÄÁÉÓ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÀ ÃÀ ÂÀÃÀÝÄÌÀ
ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï
ÉÍÓÔÉÔÖÔÄÁÉÓÈÅÉÓ.
ÂÀáÃÄÓ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÔÒÀÔÄ-
ÂÉÉÓ ÂÀÍáÏÒÝÉÄËÄÁÀ, ÒÀÝ, ÈÀÅÉÓ ÌáÒÉÅ,
áÄËÓ ÛÄÖßÚÏÁÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖË ÌÉÂÒÀÝÉ-
ÀÓ. ÌÉÍÉÓÔÒÈÀ ÊÀÁÉÍÄÔÉ ÌÀËÄ ÃÀÀÌÔ-
ÊÉÝÄÁÓ ÓÔÒÀÔÄÂÉÉÓ ÓÀÌÏØÌÄÃÏ ÂÄÂÌÀÓ;
ÀØ ÊÀÒÂÉ ÉØÍÄÁÀ, ÈÖ ÌáÄÃÅÄËÏÁÀÛÉ ÌÉ-
ÉÙÄÁÄÍ ÌÏËÃÏÅÉÓ ßÀÒÌÀÔÄÁÖË ÐÒÀØ-
ÔÉÊÀÓ. ÌÏËÃÏÅÉÓ ÌÉÄÒ 2011 ßËÉÓ ÃÄ-
ÊÄÌÁÄÒÛÉ ÌÉÙÄÁÖË ÓÀÌÏØÌÄÃÏ ÂÄÂÌÀÛÉ
!
ÂÀßÄÒÉËÉÀ ÊÏÍÊÒÄÔÖËÉ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï
ÉÍÓÔÉÔÖÔÄÁÉÓÈÅÉÓ ÉÓ ÀØÔÉÅÏÁÄÁÉ,
ÒÏÌËÄÁÉÝ ÓÀàÉÒÏÀ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓÀ ÃÀ ÈÀÅ-
ÛÄÓÀ×ÒÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÔÒÀÔÄ-
ÂÉÉÓ ÌÉÆÍÄÁÉÓ ÌÉÓÀÙßÄÅÀà ÃÀ ÂÀÍÓÀáÏÒ-
ÝÉÄËÄÁËÀà 2015 ßËÀÌÃÄ.
ÓÀÌÏØÌÄÃÏ ÂÄÂÌÉÓ ÌÏÌÆÀÃÄÁÉÓÀÓ ÒÄÊÏ-
ÌÄÍÃÄÁÖËÉÀ ÉÌ ÌÉÌÀÒÈÖËÄÁÄÁÉÓ ÂÀÈÅÀ-
ËÉÓßÉÍÄÁÀ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÌÏËÃÏÅÉÓ ÌÈÀÅ-
ÒÏÁÀÌ ÓÀÌÏØÌÄÃÏ ÂÄÂÌÀÛÉ ÛÄÉÔÀÍÀ. ÐÉÒ-
ÅÄË ÒÉÂÛÉ, ÌÈÀÅÒÏÁÀÌ ÐÒÉÏÒÉÔÄÔÉ ÌÉ-
ÀÍÉàÀ ÌÏËÃÏÅÄËÉ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓÈÅÉÓ ÖÌ-
ÈÀÅÒÄÓÉ ÃÀÍÉÛÍÖËÄÁÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÈÀÍ ÝÉÒ-
ÊÖËÀÒÖËÉ ÃÀ ÓÄÆÏÍÖÒÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄ-
ÌÄÁÉÓ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÄÁÉÓ
ÛÄÓßÀÅËÀÓ. ÀÌ ÌÉÌÀÒÈÖËÄÁÉÈ ÌÈÀÅÒÏ-
ÁÀ ÀÐÉÒÄÁÓ ÛÄÀ×ÀÓÏÓ ÓÀÊÖÈÀÒÉ ÌÏØÀËÀ-
ØÄÄÁÉÓÈÅÉÓ ËÄÂÀËÖÒÉ ÌÏÁÉËÏÁÉÓ ÓáÅÀ-
ÃÀÓáÅÀ ÅÀÒÉÀÍÔÉ ÃÀ ßÀÒÌÀÔÄÁÖËÉ ÓÀ-
ÄÒÈÀÛÏÒÉÓÏ ÐÒÀØÔÉÊÀ ØÅÄÚÍÉÓ ÓÀÄÌÉÂ-
ÒÀÝÉÏ ÐÒÏ×ÉËÉÓ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÉÈ.
ÀÓÄÅÄ ÓÀÄÒÈÀÛÏÒÉÓÏ ÃÀ ÀÒÀÓÀÌÈÀÅÒÏ-
" ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓÀ ÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓ ÛÏÒÉÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉÓ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ

ÁÏ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÄÁÈÀÍ ÈÀÍÀÌÛÒÏÌËÏÁÉÈ ÀØÅÓ áÄËÉ ÌÏßÄÒÉËÉ ÛÄÈÀÍáÌÄÁÀÆÄ ÓÏ-

ÖÍÃÀ ÀÌÖÛÀÅÃÄÓ ÐÒÏÄØÔÄÁÉ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÝÉÀËÖÒÉ ÛÄÙÀÅÀÈÄÁÉÓÀ ÃÀ ÃÀáÌÀÒÄÁÉÓ
ÓÀÊÖÈÀÒÉ ÖÍÀÒÄÁÉÓÀ ÃÀ ÝÏÃÍÉÓ ÂÀÌÏ- ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ
ÚÄÍÄÁÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÓ ÌÉÓÝÄÌÓ ÃÀÁÒÖÍÄ- ÀÒÝ ÄÒÈ ßÄÅÒ ØÅÄÚÀÍÀÓÈÀÍ; ÀÒÝ ÒÖÓÄÈ-
ÁÖË ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÓ. ÃÀ ÁÏËÏÓ, ÖÍÃÀ ÂÀÍ- ÈÀÍ, ÀÆÄÒÁÀÉãÀÍÈÀÍ ÃÀ ÁÄËÀÒÖÓÈÀÍ. ÓÀ-
ÅÉÈÀÒÃÄÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÖßÚÄÁÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞ- ØÀÒÈÅÄËÏÓÂÀÍ ÂÀÍÓáÅÀÅÄÁÉÈ, ÀÙÌÏÓÀÅ-
ËÄÁËÏÁÄÁÉ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓÀ ËÄÈÉÓ ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÉÓ ÏÒÌÀ ßÀÌÚÅÀÍÌÀ
ÃÀ ÒÄÉÍÔÄÂÒÀÝÉÉÓ ÉÍÉÝÉÀÔÉÅÄÁÉÓ ÛÄÌÖ- ØÅÄÚÀÍÀÌ – ÖÊÒÀÉÍÀÌ ÃÀ ÌÏËÃÏÅÀÌ ÖÊÅÄ
ÛÀÅÄÁÉÓ ÊÖÈáÉÈ.41 ÓÀÌÏØÌÄÃÏ ÂÄÂÌÉÓ ÖÌ- ÌÉÀÙßÉÀ ÛÄÈÀÍáÌÄÁÀÓ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ÛÅÉÃ
ÍÉÛÅÍÄËÏÅÀÍÄÓÉ ÄËÄÌÄÍÔÉÀ ÀØÔÉÅÏÁÄÁÉ- ÃÀ ÒÅÀ ØÅÄÚÀÍÀÓÈÀÍ. ÂÀÒÃÀ ÀÌÉÓÀ, ÖÊÒÀ-
ÓÀ ÃÀ ÌÀÈ ÂÀÍÓÀáÏÒÝÉÄËÄÁËÀà ÓÀàÉ- ÉÍÀÌ áÄËÉ ÌÏÀßÄÒÀ ÌÓÂÀÅÓ ÛÄÈÀÍáÌÄÁÀÓ
ÒÏ ×ÉÍÀÍÓÄÁÉÓ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÀ ÃÀ ÂÀÃÀÝÄ- ÀÙÌÏÓÀÅËÄÈ ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÉÓ ÚÅÄËÀ ÃÀ-
ÌÀ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÉÍÓÔÉÔÖÔÄ- ÍÀÒÜÄÍ ØÅÄÚÀÍÀÓÈÀÍ. ÀÌ ÊÏÍÔÄØÓÔÛÉ ÀÙ-
ÁÉÓÈÅÉÓ. ÓÀÍÉÛÍÀÅÉÀ ÌÏËÃÏÅÉÓ ÂÀÌÏÝÃÉËÄÁÀ, ÒÏ-
ÌÄËÌÀÝ áÄËÉ ÌÏÀßÄÒÀ ÀÌÂÅÀÒ ÛÄÈÀÍáÌÄ-
ÁÀÓ ÓÀÊÖÈÀÒÉ ÛÒÏÌÉÈÉ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓÈ-
ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉÓ
ÅÉÓ ÖÌÈÀÅÒÄÓÉ ÃÀÍÉÛÍÖËÄÁÉÓ ØÅÄÚÍÄÁ-
ÐÏÐÖËÀÒÉÆÀÝÉÀ ÛÒÏÌÉÈ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÓ ÈÀÍ.42 ÛÄÈÀÍáÌÄÁÉÓ ÐÉÒÏÁÄÁÉÓ ÈÀÍÀáÌÀÃ,
ÛÏÒÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁÄËÉÀ, ÈÖ ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ ÌÄÏÒÄ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ, ÈÀÅÉ-
ÐÄÒÉÏÃÉÓÈÅÉÓ ÌÀÈÉ ÓÏÝÉÀËÖÒÉ ÓÉ ßÅËÉËÉ ÛÄÉÔÀÍÏÓ ÃÀÓÀØÌÄÁÖËÉÓ ÓÀ-
ÓÀÒÂÄÁËÄÁÉÓ ÔÒÀÍÓ×ÄÒÉ ÐÄÍÓÉÏ ÓØÄÌÀÛÉ ÌÖÛÀÏÁÉÓ áÀÍÂÒÞËÉÅÏÁÉÓ
ÂÀÒÀÍÔÉÒÄÁÖËÉÀ. ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÀÃ. Ö×ÒÏ ÌÄÔÉÝ, ÌÉÂÒÀÍÔÓ ÛÄ-
ÄÞËÄÁÀ ÌÉÉÙÏÓ ÓÀÒÂÄÁÄËÉ ÉÌ ØÅÄÚÍÉÓ-
ÂÀÍ, ÓÀÃÀÝ ÉÓ ÌÖÛÀÏÁÃÀ.43
ÃÀÍÉÛÍÖËÄÁÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÈÀÍ ÓÏÝÉÀËÖÒÉ
Ö×ËÄÁÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÏÒÌáÒÉÅÉ ÛÄÈÀÍá- ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ ÓÀÌÉÆÍÄ ãÂÖ×ÉÓ ÊÏÍÊÒÄ-
ÌÄÁÉÓ ÂÀ×ÏÒÌÄÁÀ. ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂ- ÔÖËÉ ÓÀàÉÒÏÄÁÄÁÉÓ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÀ
ÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉÓ ÐÏÐÖËÀÒÉÆÀÝÉÀ ÛÒÏ- ÓØÄÌÄÁÆÄ ÌÖÛÀÏÁÉÓ ÐÒÏÝÄÓÛÉ. ÄÅÒÏÊÀÅ-
ÌÉÈ ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÓ ÛÏÒÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁÄËÉÀ, ÛÉÒÉÓ ßÄÅÒ ØÅÄÚÍÄÁÛÉ ËÄÂÀËÖÒÉ ÛÒÏ-
ÈÖ ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ ÐÄÒÉÏÃÉÓÈÅÉÓ ÌÀÈÉ ÓÏ- ÌÉÈÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÄÁÛÉ,
ÝÉÀËÖÒÉ ÓÀÒÂÄÁËÄÁÉÓ ÔÒÀÍÓ×ÄÒÉ ÂÀ- ÖÐÉÒÅÄËÄÓ ÚÏÅËÉÓÀ, ÉÂÖËÉÓáÌÄÁÀ ÉÓ
ÒÀÍÔÉÒÄÁÖËÉÀ. ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ãÄÒÀÝ ÀÒ ÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒÉ ÓÀàÉÒÏÄÁÄÁÉ, ÒÏÌÄËÈÀ ßÉ-
41
T. Ciumas, The Legal Framework for Circular Migration in Moldova, CARIM-East Explanatory Note 12/65, EUI
Florence 2012, p. 5.
42
ÛÄÈÀÍáÌÄÁÀ ÓÏÝÉÀËÖÒÉ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÌÉÙßÄÖËÉÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ÛÅÉà ÓÀáÄËÌßÉ×ÏÓÈÀÍ (ÀÅÓÔÒÉÀ,
ÁÖËÂÀÒÄÈÉ, ÜÄáÄÈÉ, ÄÓÔÏÍÄÈÉ, ËÖØÓÄÌÁÖÒÂÉ, ÐÏÒÔÖÂÀËÉÀ ÃÀ ÒÖÌÉÍÄÈÉ) ÃÀ ÈÀÍÀÌÄÂÏÁÒÏÁÉÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï-
ÄÁÈÀÍ (ÀÆÄÒÁÀÉãÀÍÉ, ÁÄËÀÒÖÓÉ, ÒÖÓÄÈÉ, ÖÊÒÀÉÍÀ ÃÀ ÖÆÁÄÊÄÈÉ)
43
T. Ciumas, The Legal Framework for Circular Migration in Moldova, CARIM-East Explanatory Note 12/65, EUI
Florence 2012, p. 2.
 ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÀáÀËÂÀÆÒÃÀ ÉÖÒÉÓÔÈÀ ÀÓÏÝÉÀÝÉÀ – ÌÛÅÉÃÏÁÉÓ, ÃÄÌÏÊÒÀÔÉÉÓ ÃÀ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÊÀÅÊÀÓÉÖÒÉ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉ
ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÛÉ ØÀÒÈÅÄËÉ
ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ ËÄÂÀËÖÒÉ ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ
ÌÀÓÛÔÀÁÄÁÉ ÊÅËÀÅ ÌÝÉÒÄ ÒÜÄÁÀ, ÒÀÃÂÀÍ
ÀÒÓÄÁÖËÉ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÄÁÉ ÞÀËÉÀÍ
ÉÛÅÉÀÈÀà ÄÓÀÃÀÂÄÁÀ ÀÌ ãÂÖ×ÉÓ
ÊÏÍÊÒÄÔÖË ÌÀáÀÓÉÀÈÄÁËÄÁÓ
(ÌÀÂÀËÉÈÀÃ, ÌÀÈÉ ÖÍÀÒ-ÜÅÄÅÄÁÉÓ ÃÏÍÄÓ,
ÐÒÏ×ÄÓÉÖË ÂÀÌÏÝÃÉËÄÁÀÓ ÃÀ À.Û).
ÍÀÛÄÝ ÃÂÀÓ ÃÀÍÉÛÍÖËÄÁÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÉ (ÓÄ-
ÆÏÍÖÒÉ ÃÀÁÀËÊÅÀËÉ×ÉÝÉÖÒÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ
ÐÏËÏÍÄÈÓÀ ÃÀ ÂÄÒÌÀÍÉÀÛÉ). ÈÖÌÝÀ, ÄÅ-
ÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÛÉ ØÀÒÈÅÄËÉ ÌÉÂÒÀÍ-
ÔÄÁÉÓ ËÄÂÀËÖÒÉ ÃÀÓÀØÌÄÁÉÓ ÌÀÓÛÔÀÁÄ-
ÁÉ ÊÅËÀÅ ÌÝÉÒÄ ÒÜÄÁÀ, ÒÀÃÂÀÍ ÀÒÓÄÁÖ-
ËÉ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÄÁÉ ÞÀËÉÀÍ ÉÛÅÉÀÈÀÃ
ÄÓÀÃÀÂÄÁÀ ÀÌ ãÂÖ×ÉÓ ÊÏÍÊÒÄÔÖË ÌÀáÀ-
ÓÉÀÈÄÁËÄÁÓ (ÌÀÂÀËÉÈÀÃ, ÌÀÈÉ ÖÍÀÒ-ÜÅÄ-
ÅÄÁÉÓ ÃÏÍÄÓ, ÐÒÏ×ÄÓÉÖË ÂÀÌÏÝÃÉËÄ-
ÁÀÓ ÃÀ À.Û). ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ
#
ßÀÒÌÀÔÄÁÖËÉ ÓØÄÌÄÁÉÓ ÛÄÌÖÛÀÅÄÁÀ ÌÀÛÉÍ
ÀÒÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁÄËÉ, ÒÏÃÄÓÀÝ ÌÖÛÏÁÉÓ
ÐÒÏÝÄÓÛÉ ÁÉÆÍÄÓÉÓ ßÀÒÌÏÌÀÃÂÄÍËÄÁÉÝ
ÀÒÉÀÍ ÜÀÒÈÖËÉ ÃÀ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖËÉÀ
ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓ ÊÏÍÊÒÄÔÖËÉ ãÂÖ×ÄÁÉÓ ÌÀ-
áÀÓÉÀÈÄÁËÄÁÉ. ÊÅËÄÅÄÁÆÄ ÃÀÚÒÃÍÏÁÉÈ,
ÓÀÌÖÛÀÏ ÓØÄÌÄÁÉÓ ßÀÒÌÀÔÄÁÉÓ ÄÒÈ-ÄÒ-
ÈÉ ßÉÍÀÐÉÒÏÁÀÀ ÃÀÍÉÛÍÖËÄÁÉÓ ØÅÄÚ-
ÍÄÁÛÉ ÁÉÆÍÄÓ-ÓÄØÔÏÒÉÓ ÌÊÀ×ÉÏ ÌÏÈ-
áÏÅÍÀ ÖÝáÏÖÒ ÓÀÌÖÛÀÏ ÞÀËÀÆÄ ÃÀ
ÈÀÍáÅÄÃÒÀ ÓØÄÌÉÓ ÐÉÒÏÁÄÁÓÀ ÃÀ ÌÉÂ-
ÒÀÝÉÉÓ ÀÒÓÄÁÖË ÐÀÔÄÒÍÓ ÛÏÒÉÓ. ÀÌ-
ÂÅÀÒÀÃ, ÓÀàÉÒÏÀ ÛÄÓßÀÅËÉË ÉØÍÄÓ ÀÃ-
ÂÉËÏÁÒÉÅÉ ÛÒÏÌÉÈÉ ÓÀàÉÒÏÄÁÄÁÉ ÃÀ
ÂÀÍÉÓÀÆÙÅÒÏÓ ÓÀÒÂÄÁÄËÉ, ÒÏÌÄËÉÝ ÛÄ-
ÉÞËÄÁÀ ØÀÒÈÅÄËÌÀ ÌÉÂÒÀÍÔÌÀ ÒÄÂÉÏÍÉÓ
ÛÒÏÌÉÓ ÁÀÆÀÒÓ ÌÏÖÔÀÍÏÓ. ÊÅËÄÅÀ ÃÀ
ÓÀÊÉÈáÉÓ ÛÄÓßÀÅËÀ ÖÍÃÀ ÂÀáÃÄÓ ÏÒÌá-
ÒÉÅÉ ÉÍÉÝÉÀÔÉÅÄÁÉÓ ÃÀÂÄÂÌÅÉÓÀ ÃÀ ÂÀÍ-
áÏÒÝÉÄËÄÁÉÓ ÐÒÏÝÄÓÉÓ ÌÍÉÛÅÍÄËÏÅÀ-
ÍÉ ÍÀßÉËÉ.
$

ÁÉÁËÉÏÂÒÀ×ÉÀ

ÁÀÃÖÒÀÛÅÉËÉ, ÉÒÉÍÀ, „ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÛÉ", CARIM-East

ÂÀÍÌÀÒÔÄÁÉÈÉ ÃÏÊÖÌÄÍÔÉ 12/65, ÓÄØÔÄÌÁÄÒÉ 2012
http://www.carim-east.eu/media/exno/Explanatory%20Notes_2012-65.pdf
ÁÀÒÔÏËÏÌÄÏ, ÀÍÀ ÃÉ; ÌÀÊÀÒÉÀÍÉ, ÛÖÛÀÍÉÊ; ÌÀÍÀÍÀÛÅÉËÉ, ÓÄÒÂÏ ÃÀ ÅÀÉÍÀÒÉ,
ÀÂÍÄÛÊÀ, ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ ÀÙÌÏÓÀÅËÄÈÉÓ ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÛÉ: ÌÉÌÏ-
áÉËÅÀ, CARIM-East ÊÅËÄÅÉÓ ÀÍÂÀÒÉÛÉ 2012/30
http://www.carim-east.eu/media/CARIM-East-2012-RR-30.pdf
ÁÖÒÀÝÄÊÉ, ÄÊÀÔÄÒÉÍÀ, ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÀ ÌÏÁÉËÖÒÏÁÉÓÀÈÅÉÓ ÌÄÓÀÌÄ ØÅÄÚÍÄÁÉÓ ÐÄÒÓ-
ÐÄØÔÉÅÉÃÀÍ: ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓÀ ÃÀ ÌÏËÃÏÅÀÓ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÉÓ ØÄÉÓÉ, Fieri
Working Papers, ÏØÔÏÌÁÄÒÉ 2012
http://www.labmiggov.eu/wp-content/uploads/2012/05/paper_Ecaterina-Buracec.pdf
ÁÒÖÍÀÒÓÊÀ, ÑÖÑÀÍÀ; ÌÀÍÀÍÀÛÅÉËÉ, ÓÄÒÂÏ; ÅÀÉÍÀÒÉ, ÀÂÍÄÛÊÀ, „ÃÀÁÒÖÍÄÁÀ, ÒÄÀÃÌÉÓÉÀ
ÃÀ ÒÄÉÍÔÄÂÒÀÝÉÀ ÀÙÌÏÓÀÅËÄÈÉÓ ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÛÉ: ÌÉÌÏáÉËÅÀ, CARIM-
East Research Report 2013/17
http://www.carim-east.eu/media/CARIM-East-RR-2013-17.pdf
ÊÀËÉ, ÌÀÓÉÌÉËÉÀÍÏ ÃÀ ÊÀÍÔÏÒÄ, ÍÉÊÏËÀ, „ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÂÀÅËÄÍÀ
ßÀÒÌÏÛÏÁÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÆÄ. ÓÉÌÖËÀÝÉÖÒÉ ÓÀÅÀÒãÉÛϓ, Overseas Development Insti-
tute, ÍÏÄÌÁÄÒÉ 2010.
http://www.svr-migration.de/content/wp-content/uploads/2011/09/110929_cali-
cantore_final_nw.pdf
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÀáÀËÂÀÆÒÃÀ ÉÖÒÉÓÔÈÀ ÀÓÏÝÉÀÝÉÀ – ÌÛÅÉÃÏÁÉÓ, ÃÄÌÏÊÒÀÔÉÉÓ ÃÀ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÊÀÅÊÀÓÉÖÒÉ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉ %

àÄËÉÞÄ, ÍÀÈÉÀ, „ÌÉÂÒÀÝÉÉÓÀ ÃÀ ÃÉÀÓÐÏÒÄÁÉÓ ÐÏËÉÔÉÊÀ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÛÉ", CARIM-

East Explanatory Note 12/33, ÓÄØÔÄÌÁÄÒÉ 2012
http://www.carim-east.eu/media/exno/Explanatory%20Notes_2012-33.pdf
„ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒ-ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÈÀÍÀÌÛÒÏÌËÏÁÉÓ ØÒÏÍÏËÏÂÉÀ ÃÀ ÞÉÒÉÈÀÃÉ ÃÏÊÖ-
ÌÄÍÔÄÁÉ: ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÀ ÌÏÁÉËÖÒÏÁÉÓÀÈÅÉӓ. ÄÅÒÏÐÖËÉ ÉÍÉÝÉÀÔÉÅÉÓ ËÉÁÄÒÀËÖ-
ÒÉ ÀÊÀÃÄÌÉÀ, ÈÁÉËÉÓÉ. 7 ÈÄÁÄÒÅÀËÉ 2013
http://www.ei-lat.ge/who-is-who/chronology-of-the-eu-georgia-cooperation-and-the-
main-documents/469-mobility-partnership.html?lang=en-GB
„ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ ÃÀ ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÀ ÌÏÁÉËÖÒÏÁÉÓÀÈÅÉӓ, Soderkoping
Process, 10 ÀÂÅÉÓÔÏ 2007
http://soderkoping.org.ua/page29628.html
„ÊÏÌÉÓÀÒÉ ÌÀËÓÔÒÏÌÉ ßÀÒÀÃÂÄÍÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓÈÀÍ ÅÉÆÄÁÉÓ ËÉÁÄÒÀËÉÆÀÝÉÉÓ
ÓÀÌÏØÌÄÃÏ ÂÄÂÌÀӓ, ÄÅÒÏÊÏÌÉÓÉÉÓ ÐÒÄÓ-ÒÄËÉÆÉ, 25 ÈÄÁÄÒÅÀËÉ 2013
http://europa.eu/rapid/press-release_IP-13-156_en.htm
ÀÙÌÏÓÀÅËÄÈÉ ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÉÓ ÅÉÆÄÁÉÓ ËÉÁÄÒÀËÉÆÀÝÉÉÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÉÍÃÄØÓÉ,
ÈÄÁÄÒÅÀËÉ 2013
http://monitoring.visa-free-europe.eu/georgia
ÂÀÁÒÉÜÉÞÄ, ÂÀÂÀ, „ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓÀÊÀÍÏÍÌÃÄÁËÏ ÁÀÆÀ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏ-
ÛÉ", CARIM-East Explanatory Note 12/61, ÓÄØÔÄÌÁÄÒÉ 2012
http://www.carim-east.eu/media/exno/Explanatory%20Notes_2012-61.pdf
äÄÒÍÀÍÃÄÆ É ÓÀÂÒÄÒÀ, ÒÀÖËÉ, „ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓ, ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓÀ ÃÀ ÌÏËÃÏÅÀÓ
ÛÏÒÉÓ ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÀ ÌÏÁÉËÖÒÏÁÉÓÀÈÅÉÓ ÛÄ×ÀÓÄÁÀ", 23 ÀÂÅÉÓÔÏ 2011
http://www.easternpartnership.org/publication/mobility-and-migration/2011-08-23/
assessing-mobility-partnerships-between-eu-and-moldova
HIT ×ÏÍÃÉ (2011b). ÂÏÍÉÅÒÖËÉ ÛÒÏÌÉÈÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÐÏËÉÔÉÊÉÓÊÄÍ: ÂÀÌÏÝÃÉËÄ-
ÁÀ ÃÀ ÒÄÊÏÌÄÍÃÀÝÉÄÁÉ, ÓÀÂÀÒÄÏ ÓÀØÌÄÈÀ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏ, ÍÉÃÄÒËÀÍÃÄÁÉÓ ÌÈÀÅÒÏÁÀ
ÃÀ HIT ×ÏÍÃÉ, äÀÀÂÀ, ÍÏÄÌÁÄÒÉ 2011
http://hitfoundation.eu/docs/
111110_Pilot%20Circular%20Migration_Lessons_and_recommendations.pdf
„ÄÅÒÏÐÉÓ ÓÀÌÄÆÏÁËÏ ÐÏËÉÔÉÊÉÓ ÂÀÍáÏÒÝÉÄËÄÁÀ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÛÉ. ÐÒÏÂÒÄÓÉ 2012
ßËÉÓÈÅÉÓ ÃÀ ÒÄÊÏÌÄÍÃÀÝÉÄÁÉ ÌÏÌÀÅËÉÓÈÅÉӓ, ÄÅÒÏÐÉÓ ÊÏÌÉÓÉÀ, 20 ÌÀÒÔÉ 2013
http://ec.europa.eu/world/enp/docs/2013_enp_pack/2013_progress_report_georgia_en.pdf
& ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓÀ ÃÀ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓ ÛÏÒÉÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓØÄÌÄÁÉÓ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ

ØÀÒÃÀÅÀ, ÄÊÀÔÄÒÉÍÄ, „ÛÒÏÌÉÈÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÌÀÒÈÅÉÓ ÉÖÒÉÃÖËÉ ÀÓÐÄØÔÄÁÉ

ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÛÉ. ÐÀÓÖáÀà Â. ÂÀÁÒÉÜÉÞÄӓ, CARIM-East Analytic and Synthetic
Notes 2012/10
http://www.carim-east.eu/media/CARIM-East-AS2012-10.pdf
ËÀÁÀÞÄ, ËÀÛÀ ÃÀ ÔÖáÀÛÅÉËÉ, ÌÀÒÉãÀÍ, ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÓÀ ÃÀ ÀÙÌÏÓÀÅËÄÈ ÐÀÒÔÍÉÏ-
ÒÏÁÉÓ ØÅÄÚÍÄÁÓ ÛÏÒÉÓ ÛÒÏÌÉÈÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ áÀÒãÄÁÉ ÃÀ ÓÀÒÂÄÁËÄÁÉ, ÀÍÂÀÒÉÛÉ
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÛÄÓÀáÄÁ. CASE/CEU/IZA/LSE Enterprise 2012
http://www.iset-pi.ge/files/georgia_final.pdf
ËÖÍÃÁÏÒÂÉ, ÐÄÒÉ, ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÓÀÄÌÉÂÒÀÝÉÏ ÐÏËÉÔÉÊÀ, ÄÅÒÏÐÖËÉ
ÐÏËÉÔÉÊÉÓ ÛÅÄÃÄÈÉÓ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉ, ÀÍÂÀÒÉÛÉ. 4, ÓÔÏÊäÏËÌÉ 2010
http://www.sieps.se/sites/default/files/
Immigration%20Policy%20for%20Circular%20Migration%20(2010_4).pdf
ÌÀÒÏÖÊÉÓÉ, ÈÀÍÏÓÉ ÃÀ ÔÒÉÀÍÃÀ×ÉËÉÃÖ, ÀÍÀ, ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÀ ÌÏÁÉËÖÒÏÁÉÓÀ-
ÈÅÉÓ: A Convincing Tool for the EU’s Global Approach to Migration? ÌÉÂÒÀÝÉÉÓÀÃÌÉ
ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÉÓ ÂËÏÁÀËÖÒÉ ÌÉÃÂÏÌÉÓ ÃÀÌÀãÄÒÄÁÄËÉ ÉÍÓÔÒÖÌÄÔÉ? ÐÏËÉÔÉÊÉÓ
ÃÏÊÖÌÄÍÔÉ NÏ. 76, Notre Europe, ÁÒÉÖÓÄËÉ, 26 ÈÄÁÄÒÅÀËÉ 2013
http://www.notre-europe.eu/media/mobilityparnerships-maroukistriandafyllidou-ne-jdi-
feb13.pdf
ÌÀÊËÀ×ËÉÍÉ, ÛÉÍÀ ÃÀ ÌÖÍÝÉ, ÒÀÉÍÄÒ, ÃÒÏÄÁÉÈÉ ÃÀ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏ-
ÁÄÁÉ ÃÀ ÂÀÌÏßÅÄÅÄÁÉ, ÄÅÒÏÐÖËÉ ÐÏËÉÔÉÊÉÓ ÝÄÍÔÒÉ, Working Paper No. 35,
ÌÀÒÔÉ 2011
http://www.epc.eu/documents/uploads/
pub_1237_temporary_and_circular_migration_wp35.pdf
×ÀØÔÄÁÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓÀ ÃÀ ÒÄÌÉÔÀÍÓÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ 2011, ÌÓÏ×ËÉÏ ÁÀÍÊÉ: ÅÀÛÉÍÂÔÏÍÉ,
DC 2011
http://siteresources.worldbank.org/INTLAC/Resources/Factbook2011-Ebook.pdf
„ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÈÀÅÒÏÁÀ ÌÉÉÙÄÁÓ ÄÅÒÏÊÀÅÛÉÒÈÀÍ ÄÒÈÀà ÌÏÌÆÀÃÄÁÖË ÌÉÂÒÀÝÉ-
ÉÓ ÓÔÒÀÔÄÂÉÀӓ, Country News 2013, Soderkoping Process, 12 ÌÀÒÔÉ 2013
http://soderkoping.org.ua/page42848.html
ÌÏÓÍÄÀÂÀ, ÅÀËÄÒÉÖ, ÌÏËÃÏÅÀÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÌÏÓÀáËÄÏÁÉÓ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀ-
ÝÉÀ, CARIM-East Explanatory Note 12/68
http://www.carim-east.eu/media/exno/Explanatory%20Notes_2012-68.pdf
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÀáÀËÂÀÆÒÃÀ ÉÖÒÉÓÔÈÀ ÀÓÏÝÉÀÝÉÀ – ÌÛÅÉÃÏÁÉÓ, ÃÄÌÏÊÒÀÔÉÉÓ ÃÀ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÊÀÅÊÀÓÉÖÒÉ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉ '

ÒÄÓËÏÖ, ÍÀÔÀÛÀ, „ÐÏËÉÔÉÊÉÓ ÃÏÊÖÌÄÍÔÉ: ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÀ ÌÏÁÉËÖÒÏÁÉÓÀÈÅÉÓ",

ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÐÏËÉÔÉÊÀ: No. 1, ÌÀÀÓÔÒÉáÔÉÓ ÌÌÀÒÈÅÄËÏÁÉÓ ÓÊÏËÀ, 2010
http://i.unu.edu/media/unu.edu/publication/000/028/794/PB1.pdf
ÒÄÓËÏÖ, ÍÀÔÀÛÀ, „ÃÄÁÀÔÄÁÉ ÄÅÒÏÐÖËÉ ÐÏËÉÔÉÊÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ: ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÀ ÌÏÁÉ-
ËÖÒÏÁÉÓÀÈÅÉÓ", ÓÀÄÌÉÂÒÀÝÉÏ ÐÏËÉÔÉÊÀ: No. 9, ÌÀÀÓÔÒÉáÔÉÓ ÌÌÀÒÈÅÄËÏÁÉÓ
ÓÊÏËÀ, 2012
http://mgsog.merit.unu.edu/ISacademie/docs/PB9.pdf
ÃÒÏÄÁÉÈÉ ÃÀ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ: ÄÌÐÉÒÉÖËÉ ÌÔÊÉÝÄÁÖËÄÁÀ, ÌÏØÌÄÃÉ
ÐÒÀØÔÉÊÀ ÃÀ ÓÀÌÏÌÀÅËÏ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÄÁÉ, ÄÅÒÏÐÉÓ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ØÓÄËÉ 2010
http://emn.intrasoft-intl.com/Downloads/
download.do;jsessionid=9241D8BE508CD4382BAC9DDC08E076E9?fileID=2482
ÔÖáÀÛÅÉËÉ, ÌÉÒÉÀÍ, „ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÛÉ ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ ÃÄÌÏÂÒÀ×ÉÖËÉ
ÃÀ ÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒÉ ÁÀÆÀ“ CARIM-East Explanatory Note 12/89, September 2012
http://www.carim-east.eu/media/exno/Explanatory%20Notes_2012-89.pdf
„ÅÉÆÄÁÉÓ ËÉÁÄÒÀËÉÆÀÝÉÉÓ ÐÄÒÓÐÄØÔÉÅÄÁÉ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÛɓ ÂÆÀ áÓÍÉËÉÀ ÃÒÏÄÁÉÈÉ
ÌÉÂÒÀÍÔÄÁÉÓÈÅÉÓ?“, ÊÀÅÊÀÓÉÉÓ ÊÅËÄÅÉÈÉ ÒÄÓÖÒÓÄÁÉÓ ÝÄÍÔÒÄÁÉ, 5 ÌÀÒÔÉ 2013
http://crrc-caucasus.blogspot.com/2013/03/visa-liberalization-prospects-in.html
ÅÀÉÍÀÒÉ, ÀÂÍÄÛÊÀ, „ÐÀÒÔÍÉÏÒÏÁÀ ÌÏÁÉËÖÒÏÁÉÓÀÈÅÉÓ ÃÀ ÌÉÓÉ ÂÀÅËÄÍÀ ËÄÂÀËÖÒ
ÌÉÂÒÀÝÉÀÓÀ ÃÀ ÌÏÁÉËÏÁÀÆē. ÄÅÒÏÐÖËÉ ÖÍÉÅÄÒÓÉÔÄÔÉÓ ÉÍÓÔÉÔÖÔÉÓ ÌÉÂÒÀÝÉÉÓ
ÐÏËÉÔÉÊÉÓ ÝÄÍÔÒÉ
http://www.migrationpolicycentre.eu/mobility-partnerships-what-impact-do-they-have-
on-legal-migration-and-mobility/
ÅÉÊÒÀÌÀÓÄÊÀÒÀ, ÐÉÀÓÉÒÉ, ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ: ÓÀÌÌÀÂÉ ÌÏÂÄÁÀ ÀÍ ÜÉáÉ, ÂËÏ-
ÁÀËÖÒÉ ÊÀÅÛÉÒÉÓ ÊÅËÄÅÉÓ ÝÄÍÔÒÉ, Geneva 2011
http://www.gurn.info/en/discussion-papers/no15-mar11-circular-migration-a-triple-win-
or-a-dead-end
ÅÉÓÁÒÏÊÉ, ÀÍÉÀ ÃÀ äÀÉÃÄËÁÄÒ ÛÍÀÉÃÄÒ, ÝÉÒÊÖËÀÒÖËÉ ÌÉÂÒÀÝÉÀ ÃÀ ÐÀÒÔÍÉÏ-
ÒÏÁÀ ÌÏÁÉËÖÒÏÁÉÓÀÈÅÉӓ ÄÅÒÏÐÀÒËÀÌÄÍÔÉ 2009
http://www.europarl.europa.eu/committees/en/
studiesdownload.html?languageDocument=EN&file=28798