‫‪email: dbabak.mech@gmail.com‬‬ ‫بابک ‪.

‬د‬

‫حجم منطقه ته نشینی سپتیک‬

‫حجم مورد نیاز این منطقه از سپتیک تانک‪ ،‬بر حسب زمان ماند الزم جهت ته نشین شدن مواد جامد معلق قابل‬
‫ته نشینی در مخزن سپتیک محاسبه می گردد‪ .‬حجم منطقه ته نشینی رابطه مستقیم با تعداد جمعیت تحت‬
‫پوشش سپتیک تانک و میزان سرانه تولید فاضالب دارد‪ .‬با استفاده از معادله زیر حجم مزبور محاسبه می گردد‪:‬‬

‫‪x P x Q x Th 3-01 = Vh‬‬

‫در این معادله ‪ ،p‬تعداد جمعیت تحت پوشش‪ Q ،‬تولید سرانه فاضالب انتهای دوره طرح بر حسب لبتر به ازای‬
‫هر نفر در روز‪ Th ،‬زمان الزم جهت ته نشینی می باشد‪ .‬حداقل زمان ماند برابر ‪ ۵‬ساعت توصیه شده است‪ .‬زمان‬
‫الزم برای ته نشینی از معادله زیر قابل محاسبه می باشد‪:‬‬

‫‪Log P x Q 1٫30 – 0.۵ = Th‬‬

‫در این معادله‪ P ،‬جمعیت تحت پوشش سال نهایی دوره طرح و ‪ Q‬سرانه تولید فاضالب سال انتهای دوره طرح‬
‫برحسب لیتر به ازای هر نفر در روز می باشد‪.‬‬

‫حجم منطقه هضم سپتیک تانک‬

‫به صورت معمولف حجم لجن تازه تولیدی به ازای هر نفر‪ ،‬حدود ‪ 1/۵‬تا ‪ 0‬لیتر در روز می باشد‪ .‬حجم منطقه‬
‫هضم لجن در سپتیک‪ ،‬از معادله زیر قابل محاسبه می باشد‪:‬‬

‫‪x P x Td 3-01x 1.۵ = Vd‬‬

‫در این معادله ‪ P‬جمعیت تحت پوشش و ‪ Td‬زمان مورد نیاز برای حجم بی هوازی لجن بر حسب روز می باشد‪.‬‬
‫زمان الزم برای هضم بی هوازی لجن (‪ )Td‬در مخازن سپتک از معادله زیر به دست می آید‪:‬‬

‫= ‪-T3۵)0.3۵x ( 31Td‬‬

‫که در آن ‪،T‬درجه حرارت مخزن بر حسب درجه سانتیگراد می باشد‪.‬‬

‫حجم منطقه ذخیره لجن سپتیک تانک‬

‫حجم منطقه ذخیره لجن به میزان تجمع لجن هضم شده (‪ )r‬و به مدت زمان برداشت لجن (دوره تخلیه)‬
‫بستگی دارد‪ .‬مقادیر ‪ r‬برای دوره های مختلف برداشت لجن (‪ )n‬به شرح زیر می باشد‪:‬‬
 ‫‪email: dbabak.mech@gmail.com‬‬ ‫بابک ‪.‬د‬

‫برای ‪n‬های بیش از ‪ ،۵‬مقدار ‪ r‬برابر است با ‪ 1/1۰‬مترمکعب به ازای هر نفر در سال و برای ‪n‬های کمتر از ‪،۵‬‬
‫مقدار ‪ r‬برابر است با ‪ 1/1۰‬مترکعب به ازای هر نفر در سال‪.‬‬

‫با توجه به مباحث فوق‪ ،‬حجم منطقه ذخیره لجن (‪ )VSL‬از طریق معادله زیر به دست می آید‪:‬‬

‫‪VSL = r x P x n‬‬

‫در این معادله‪ r ،‬میزان تجمع (تراکم) لجن هضم شده‪ P ،‬جمعیت تحت پوشش و ‪ n‬دوره تخلیه لجن بر حسب‬
‫سال می باشد‪ .‬با توجه به موارد مذکور‪ ،‬کل حجم تانک که برابر است با مجموع حجم های مناطق مختلف‪ ،‬از‬
‫معادله زیر به دست می آید‪:‬‬

‫‪VSL0.۰V = Vh + Vd +‬‬

‫در طراحی سپتیک تانک سعی می شود با توجه به میانگین فاضالب تولیدی در طول شبانه روز‪ ،‬زمان ماند بین‬
‫‪ 1/۵‬تا ‪ 3‬روز انتخاب شود‪ .‬میزان حجم در نطر گرفته شده به ازای جمعیت تحت پوشش دوره تخلیه لجن برای‬
‫مخازن سپتیک در کشورهای مختلف اروپایی در جدول زیر مشخص می باشد‪:‬‬

‫حجم کل و دوره برداشت لجن در سپتیک تانک در کشورهای اروپایی‬

‫زمان برداشت لجن(سال)‬ ‫جمعیت (نفر)‬ ‫حجم تانک (‪)3m‬‬ ‫کشور‬

‫‪0-1٫3‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫‪0‬‬ ‫ایتالیا‬
‫‪0-1٫۵‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫‪0‬‬ ‫بلغارستان‬
‫‪0‬‬ ‫‪۰‬‬ ‫‪۲٫۰‬‬ ‫برتانیا‬
‫‪0‬‬ ‫‪۰‬‬ ‫‪۰‬‬ ‫آلمان‬
‫‪۵‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫فرانسه‬
‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۰‬‬ ‫سوئد‬

‫پارامترهای معمول در طراحی سپتیک تانک‬

‫میزان‬ ‫واحد‬ ‫پارامتر‬

‫‪10:13‬‬ ‫‪-‬‬ ‫طول به عرض تانک‬
‫‪1٫۵ – ۲‬‬ ‫متر‬ ‫عمق‬
‫‪email: dbabak.mech@gmail.com‬‬ ‫بابک ‪.‬د‬

‫فضای آزاد باالی‬

‫‪31-۲۵‬‬ ‫سانتی متر‬ ‫مایع‬

‫مبانی طراحی سپتیک تانک‬

‫مقدار‬ ‫واحد‬ ‫شرح‬

‫مترمکعب به ازای هر متر مکعب فاضالب در پیک‬
‫‪1٫1۹۲‬‬ ‫روزانه جریان‬ ‫مساحت مورد نیاز‬
‫‪۰1‬‬ ‫گرم به ازای هر نفر در روز‬ ‫جامدات معلق‬
‫‪۹۵‬‬ ‫درصد حجمی‬ ‫رطوبت جامدات‬
‫‪۰1‬‬ ‫درصد‬ ‫درصد حذف جامدات لجن‬
‫‪۰1‬‬ ‫درصد‬ ‫جامدات فرار‬
‫‪03‬‬ ‫درصد حجمی‬ ‫میزان هضم لجن‬
‫بیش از ‪۲1‬‬ ‫درجه سانتیگراد‬ ‫درجه حرارت هاضم‬
‫‪۹1‬‬ ‫روز‬ ‫زمان ماند هضم‬
‫‪۲۰‬‬ ‫ساعت‬ ‫زمان ماند هضم‬
‫‪0‬‬ ‫سال‬ ‫تخلیه لجن‬
‫‪31-۲1‬‬ ‫سانتی متر‬ ‫عمق مورد نیاز برای حذف ثقلی‬

‫تخمین تخلیه پیک برای سپتیک تانک ها در اجتماعات کوچک‬

‫محتمل ترین میزان‬

‫تعداد واحدهای مسکونی تخیه‬ ‫تعداد نفرات‬
‫‪3۰‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪01‬‬
‫‪3۰‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0۵‬‬
‫‪۰1‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫‪۲۵‬‬
 ‫‪email: dbabak.mech@gmail.com‬‬ ‫بابک ‪.‬د‬

‫‪۰1‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫‪۲۵‬‬

‫‪۴۰‬‬ ‫‪۰‬‬ ‫‪3۵‬‬
‫‪۹۰‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪۰1‬‬
‫‪0۲1‬‬ ‫‪01‬‬ ‫‪۵1‬‬
‫‪0۰۰‬‬ ‫‪0۲‬‬ ‫‪۰1‬‬
‫‪0۵۰‬‬ ‫‪0۲‬‬ ‫‪۰۵‬‬

‫هرچند که برای جریان های فاضالب با دبی بیش از ‪ ۰11‬مترمکعب در شبانه روز‪ ،‬استفاده از ایمهاف تانک به‬
‫جای مخازن سپتیک‪ ،‬پیشنهاد گردیده است‪ ،‬ولی از سپتیک تاتک های بزرگ نیز می توان استفاده نمود‪ .‬عموما‬
‫سپتیک تانک های بزرگ‪ ،‬همانند راکتورهای با جریان نهرگونه طراحی و ساخته می شوند‪ .‬نکته مهم در طراحی‬
‫ظرفیت این تانک ها‪ ،‬رعایت حداقل حجم که ‪ ۵‬برابر متوسط جریان فاضالب تولیدی است‪ ،‬می باشد‪ .‬حجم‬
‫مخازن سپتیک بزرگ متناسب با زمان برداشت لجن و ضریب پیک ساعتی‪ ،‬توسط معادالت ارائه شده در جدول‬
‫ذیل قابل محاسبه می باشد‪:‬‬

‫معادالت مختلف جهت تعیین حجم مخازن‬

‫سپتیک‬ ‫حجم‬
‫(مترمکعب)‬ ‫دوره تخلیه لجن‬
‫‪۲٫۴ Qave.pf‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪3.۲ Qave.pf‬‬ ‫‪۰‬‬
‫‪3.۰۵ Qave.pf‬‬ ‫‪۵‬‬
‫‪۰ Qave.pf‬‬ ‫‪۰‬‬

‫در معادالت مزبور ‪ Qave‬متوسط فاضالب تولیدی برحسب مترمکعب در روز و ‪ Pf‬ضریب ثابت می باشد‪ .‬به طور‬
‫معمول ضریب ‪ Pf‬برای یک سپتیک بزرگ معادل ‪ 0/۵‬توصیه شده است‪ .‬بنابراین برای ضریب ‪ Pf‬معادل ‪ 0/۵‬و‬
‫زمان تخلیه ‪ ۲‬تا ‪ ۵‬سال‪ ،‬حجم تانک در حدود ‪ 3/3‬تا ‪ ۰/۴‬برابر جریان متوسط در نظر گرفته می شود‪.‬‬

‫راندمان حذف آالینده ها در سپتیک تانک‬

 ‫‪email: dbabak.mech@gmail.com‬‬ ‫بابک ‪.‬د‬

‫راندمان حذف در مخازن سپتیک به خصوصیاتی همانند کیفیت فاضالب ورودی‪ ،‬ضوابط و مبانی منظور شده در‬
‫طراحی و شرایط راهبردی بستگی دارد و نمی توان برای ان راندمان ثابتی را منظور نمود‪ .‬مراجع معتبر مقادیر‬
‫مختلفی برای راندمان حذف در سپتیک تانک ارائه نموده اند‪.‬‬

‫راندمان و کیفیت معمول فاضالب خروجی از سپتیک تانک و راندمان کلی آن‬

‫راندمان حذف‬ ‫واحد‬ ‫مقدار خروجی‬ ‫پارامتر‬

‫‪۰1-۵1‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪0۲1-0۰1‬‬ ‫‪BOD۵‬‬
‫‪۴۵-۹۲‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪۵1-011‬‬ ‫‪TSS‬‬
‫‪۲1-31‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪۴1-۲۵‬‬ ‫کل نیتروژن‬
‫‪۲-۰-‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪۲1-01-‬‬ ‫کل فسفر‬
‫ناچیز‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪01۵-013‬‬ ‫کل کلیفرم‬

‫غلظت پارامترهای آلودگی فاضالب خروجی از سپتیک تانک‬

‫غلظت‬
‫دامنه غلظت (‪ )mg/lit‬بهینه(‪)mg/lit‬‬ ‫پارامتر‬
‫‪331‬‬ ‫‪01-۰۴1‬‬ ‫‪BOD۵‬‬
‫‪۰۵1‬‬ ‫‪۲۵-۰۴1‬‬ ‫‪COD‬‬
‫‪۰۵‬‬ ‫‪01-۰1‬‬ ‫‪SS‬‬
‫‪۵۰‬‬ ‫‪۹-0۲۵‬‬ ‫‪TS‬‬

‫تغییرات غلظت مواد معدنی در جریان فاضالب ورودی و خروجی از مخازن سپتیک‬

‫فاضالب ورودی‬
‫فاضالب خروجی (‪)mg/lit‬‬ ‫(‪)mg/lit‬‬ ‫نوع ترکیب معدنی‬
‫‪011-۰1‬‬ ‫‪۰1-۰1‬‬ ‫سدیم‬
‫‪۲1-01‬‬ ‫‪0۵-۰‬‬ ‫پتاسیم‬
 ‫‪email: dbabak.mech@gmail.com‬‬ ‫بابک ‪.‬د‬

‫‪۲11-011‬‬ ‫‪011-۵1‬‬ ‫بی کربنات‬

‫‪011-۰1‬‬ ‫‪۵1-۲1‬‬ ‫کلراید‬
‫‪۰1-31‬‬ ‫‪31-0۵‬‬ ‫سولفات‬
‫‪0۲1-۰1‬‬ ‫‪0۲1-۰1‬‬ ‫قلیائیت‬
‫‪۰11-۲11‬‬ ‫‪3۴1-0۵1‬‬ ‫کل مواد معدنی محلول‬

‫مشخصات کیفی لجن حاصل از سپتیک تانک‬

‫مقدار پیشنهادی توسط ‪EPA‬‬ ‫متوسط ‪EPA‬‬ ‫متوسط ‪U.S‬‬ ‫پارامتر‬

‫‪۰111‬‬ ‫‪۵111‬‬ ‫‪۰۰۴1‬‬ ‫‪BOD‬‬
‫‪0۵111‬‬ ‫‪۰۲۴۵1‬‬ ‫‪30۹11‬‬ ‫‪COD‬‬
‫‪۰1111‬‬ ‫‪3۴۴11‬‬ ‫‪3۰01۰‬‬ ‫جامدات کل‬
‫‪0۵111‬‬ ‫‪۲۵۲۰1‬‬ ‫‪0۲۴۰۲‬‬ ‫‪TSS‬‬
‫‪01111‬‬ ‫‪۴۰۲1‬‬ ‫‪0۹1۲۰‬‬ ‫‪VSS‬‬
‫‪۰11‬‬ ‫‪۰۰۰‬‬ ‫‪۵۴۴‬‬ ‫‪TKN‬‬
‫‪0۵1‬‬ ‫‪0۵۰‬‬ ‫‪۹۰‬‬ ‫‪N-Nh3‬‬
‫‪۲۵1‬‬ ‫‪۲۵3‬‬ ‫‪۲01‬‬ ‫کل فسفر‬
‫‪0111‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪۹۰1‬‬ ‫قلیائیت‬
‫‪۴111‬‬ ‫‪۹1۹1‬‬ ‫‪۵۰11‬‬ ‫چربی‬
‫‪۰1‬‬ ‫‪۰۹‬‬ ‫‪0۵-0۲۰‬‬ ‫‪PH‬‬
‫‪0۵1‬‬ ‫‪0۵۰‬‬ ‫‪001-۲11‬‬ ‫‪LAS‬‬

‫میزان تولید لجن در مخازن سپتیک به ازای هر نفر در روز به صورت موردی حدود ‪ 1/۲۲‬لیتر برآورد شده است‪.‬‬
‫موقعیت استقرار مخازن سپتیک در اجتماعات کوچک (مناطق روستایی)‪ ،‬با توجه به عرض کم معابر و وجود‬
‫سایر تاسیسات زیربنائی مانند خطوط انتقال و یا شبکه توزیع آب‪ ،‬از اهمیت به سزایی برخوردار می باشد‪.‬‬

‫حداقل فاصله مخازن سپتیک از واحدهای مسکونی و سایر تاسیسات‬

‫فاصله از سپتیک تانک فاصله از زمین جاذب‬

‫(متر)‬ ‫(متر)‬ ‫تاسیسات‬
‫‪0۵1‬‬ ‫‪0۵1‬‬ ‫محل برداشت عمومی اب‬
 ‫‪email: dbabak.mech@gmail.com‬‬ ‫بابک ‪.‬د‬

‫‪31٫۵‬‬ ‫‪0۵‬‬ ‫چاه اب یا خطوط مکش‬

‫‪۰٫۵‬‬ ‫‪3‬‬ ‫خطوط انتقال آب‬
‫‪0۵‬‬ ‫‪0۵‬‬ ‫منابع آب سطحی‬
‫‪۹‬‬ ‫‪۰٫ ۵‬‬ ‫وحدهای مسکونی‬
‫‪0٫۵‬‬ ‫‪0٫۵‬‬ ‫تاسیسات جانبی‬

‫طراحی صافی های ماسه ای‬

‫پساب خروجی از سپتیک تانک‪ ،‬برای تصفیه نهایی و صاف شدن‪ ،‬می تواند از صافی های شنی عبور داده شود‪.‬‬
‫این صافی های شنی به دو صورت بازچرخشی و متناوب طراحی می شوند‪.‬‬

‫مبانی و مالحظات طراحی صافی های ماسه ای‬

‫ای‬ ‫ماسه‬ ‫صافی‬

‫صافی ماسه ای متناوب‬ ‫بازچرخشی‬ ‫پارامتر‬
‫‪1٫۹-1٫۰‬‬ ‫‪1٫۹-1٫۰‬‬ ‫عمق بستر (متر)‬
‫بارهیدرولیکی‬
‫‪۰-۰‬‬ ‫‪0۲-۲1‬‬ ‫(‪)Cm/day‬‬
‫)روز در روز( ‪0۲-۲۰‬‬ ‫‪3-0 min/31min‬‬ ‫تناوب تزریق‬
‫ندارد‬ ‫‪۵:0-3:0‬‬ ‫نسبت بازگردش فاضالب‬

‫مقادیر معمول برخی پارامترهای آالینده در فاضالب خام‪ ،‬پساب خروجی سپتیک و صافی شنی‬
 ‫‪email: dbabak.mech@gmail.com‬‬ ‫بابک ‪.‬د‬

‫شنی‬ ‫صافی‬ ‫پساب‬

‫پساب مخزن سپتیک متناوب‬ ‫فاضالب خام‬ ‫واحد‬ ‫پارامتر‬
‫‪<01‬‬ ‫‪0۰1-۲11‬‬ ‫‪۲01-۵31‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪BOD۵‬‬
‫‪<01‬‬ ‫‪۵1-۹1‬‬ ‫‪۲۰3-۰11‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪TSS‬‬
‫‪<01‬‬ ‫‪۲۵-۰1‬‬ ‫‪3۵-۴1‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫نیتروژن کل‬
‫‪<1.۵‬‬ ‫‪۲1-۰1‬‬ ‫‪۰-۰1‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪NH۰+‬‬
‫‪۲۵‬‬ ‫‪<0‬‬ ‫‪<0‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫‪NO3-‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪01-۲۰-‬‬ ‫‪01-31‬‬ ‫‪mg/lit‬‬ ‫کل فسفر‬
‫‪01 -01۰‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪013-0101‬‬ ‫‪01۰-0101‬‬ ‫‪011ml/MPN‬‬ ‫کلیفرم های مدفوعی‬
‫‪-‬‬ ‫‪01۵-01۰‬‬ ‫نامشخص‬ ‫‪PFU/ml‬‬ ‫ویروس ها‬