Raadsvoorstel

Griffiersnummer: 2022-B062
Onderwerp: Vaststellen Erfgoedverordening Berg en Dal 2023
Datum B&W-vergadering: 4 oktober 2022
Datum raadsvergadering:
Datum carrousel:
Portefeuillehouder: E.H.A. Weijers
Ambtenaar: Willem Tielen
e-mailadres: W.Tielen@bergendal.nl
Zaaknummer: Z-21-095187
Documentnummer: VB/Raad/22/01422

Aan de gemeenteraad,

Voorstel
1. De Erfgoedverordening Berg en Dal 2023 vast te stellen.
Inleiding
In gemeente Berg en Dal hebben we 286 gemeentelijke monumenten. De gemeentelijke regels
over de bescherming van die monumenten en het aanwijzen van beschermenswaardige
objecten met een lokaal of regionaal cultuurhistorisch belang is in de erfgoedverordening
geregeld. Ook bevat de erfgoedverordening een vangnet voor het beschermen van
archeologische waarden, voor zover dat nog niet is opgenomen in bestemmingsplannen.

De erfgoedverordening Berg en Dal 2021 (bijlage 1) is vastgesteld naar aanleiding van de

inwerkingtreding van de Erfgoedwet 2016. In 2021 heeft de VNG een nieuwe model-
erfgoedverordening gepubliceerd, die verschillende wijzigingen bevat om de inwerkingtreding
van de Omgevingswet ook in het gemeentelijk erfgoedbeleid te faciliteren. Deze wijzigingen zijn
in de Erfgoedverordening Berg en Dal 2023 (bijlage 2) doorgevoerd.

Beoogd effect
Een actuele Erfgoedverordening, waarbij wordt aangesloten op landelijke en lokale trends en
nationale wetgeving. De Erfgoedverordening zorgt voor het behoud van cultureel erfgoed.

Argumenten
1.1 De erfgoedverordening Berg en Dal 2023 voldoet aan de te stellen eisen voor het
beschermen van ons cultureel erfgoed.
De nieuwe erfgoedverordening is gebaseerd op de recentste VNG-modelverordening. Ten
opzichte van de vorige model-erfgoedverordening heeft de VNG de verwijzingen naar wet- en
regelgeving geactualiseerd voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Ook zijn definities
aangepast of aangevuld in voorbereiding op die nieuwe wet.

PAPIER1
Omdat de geactualiseerde VNG modelverordening vooral veel kleine tekstuele wijzigingen
betreft, had gekozen kunnen worden om de bestaande verordening met een
wijzigingsverordening aan te passen. Er is voor de overzichtelijkheid gekozen om niet de
bestaande verordening te wijzigen, maar om de verordening in zijn geheel opnieuw vast te
stellen.

Voor de ledenbrief van de VNG, verwijzen we naar bijlage 3. De VNG heeft een was-wordt tabel
aangeleverd voor de wijzigingen ten opzichte van de bestaande model-erfgoedverordening.
Deze is te vinden in bijlage 4.

1.2 De Erfgoedverordening Berg en Dal 2023 past binnen de uitgangspunten van uw

Erfgoedvisie 2017.
Het voorstel draagt bij aan het duurzaam bewaren en versterken van het gemeentelijk erfgoed
en het inpassen van erfgoedbeleid in nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Dit zijn uitgangspunten
uit de Erfgoedvisie 2017.

1.3 We hebben de modelverordening aangepast naar de Berg en Dalse situatie.

Ten opzichte van de vigerende erfgoedverordening, zijn er geen nieuwe instrumenten aan de
nieuwe modelverordening toegevoegd.

Ten opzichte van de modelverordening hebben we een aantal wijzigingen doorgevoerd. De

belangrijkste wijzigingen sommen we hieronder op:

1. Onder artikel 1, het opnemen van de begrippen ten aanzien van archeologie uit de
bestaande verordening, en onder ‘adviescommissie’ verwijzen naar de Verordening op
de gemeentelijke Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Berg en Dal 2022.
2. Artikel 14, tweede lid, onder c. Hier is opgenomen dat enkele werkzaamheden die
plaatsvinden op begraafplaatsen beschermd als gemeentelijk monument niet vallen
onder de vergunningsplicht voor beschermde gemeentelijke monumenten.
3. Artikel 16: Hier staan alle bevoegdheden die zijn toebedeeld aan burgemeester en
wethouders om nadere uitvoeringsgerichte regels te stellen. Het gestelde onder lid 1,
onder 1˚ komt woordelijk uit de vigerende verordening. Onder 2˚ is toegevoegd om
nadere regels te kunnen stellen bij rijksmonumenten, voor zover die op basis van het
gemeentelijk omgevingsplan vergunningsplichtig zijn. Hier is niet bedoeld de
rijksmonumentenactiviteit zoals beschreven in artikel 5.1, eerste lid aanhef en onder b
van de Omgevingswet (vergunningverplichting voor activiteiten op, aan en bij een
rijksmonument), omdat er geen wettelijke mogelijkheid is om voor deze activiteit nadere
regels te stellen.

Het onder het tweede lid van dit artikel genoemde onderdeel is toegevoegd zodat
burgemeester en wethouders uitvoeringsgerichte kaders kunnen vaststellen voor het
beschermen van de omgeving van beschermde monumenten. Onder de Omgevingswet
krijgen gemeenten de mogelijkheid en taak om de omgeving van monumenten te
beschermen, deze taakstelling komt voort uit de ratificering van het Verdrag van
Granada door de Nederlandse Staat. Hierin staat onder andere dat overheden zich

Pagina 2 van 5
 committeren om de kwalitatief hoogwaardige omgeving van monumentaal erfgoed te
behouden en, waar dat kan, te verbeteren. Meer informatie over deze taakstelling is te
vinden op: https://iplo.nl/thema/erfgoed/erfgoed-omgevingsplan/beschermen-cultureel-
erfgoed-omgevingsplan/ onder ‘Bescherming van omgeving van beschermde
monumenten.’ Specifieke voorbeelden van hoe aan deze taakstelling invulling gegeven
kan worden, zijn er nog niet. Het lid is bedoeld zodat het college slagvaardig kan zijn bij
het opstellen van regels.
4. Paragraaf 8 is geactualiseerd aan de hand van de adviezen uit de nieuwe, door het
college vastgestelde archeologische beleidsadvieskaart (RAAP rapport 5371). Ook is
het detectorverbod tekstueel geactualiseerd.

1.4 Op termijn moeten we de bescherming van ons erfgoed in het omgevingsplan regelen. De
nieuwe erfgoedverordening zorgt ervoor dat onze monumenten beschermd blijven, totdat we dit
voor elkaar hebben.
De concept-erfgoedverordening Berg en Dal 2023 vindt haar wettelijke grondslag in artikel 3.16
van de Erfgoedwet 2016. Bij inwerkingtreding van de Omgevingswet wordt besluitvorming over
cultureel erfgoed in de fysieke leefomgeving op termijn geregeld via het gemeentelijk
Omgevingsplan. Overgangsrecht in de Omgevingswet garandeert de juridische werking van de
voorliggende verordening tot 1 januari 2029 of zoveel eerder als de gemeente regels over
cultureel erfgoed in haar Omgevingsplan vastlegt.

Kanttekening
1.1 Een aanwijzing volgens paragraaf 2 van de erfgoedverordening Berg en Dal 2023
(aanwijzing van beschermde gemeentelijke cultuurgoederen en verzamelingen) heeft vooral
een symbolische betekenis.
De Erfgoedwet en de VNG modelverordening geven de gemeente een instrument om roerende
goederen te beschermen. Er is echter geen wettelijke grondslag voor het beschermen van
particulier bezit, paragraaf 2 en aanwijzing volgens deze paragraaf heeft vooral symbolische
waarde. We stellen u voor om de bepalingen toch mee te nemen, zodat we de integrale
werkwijze die de Erfgoedwet voorstaat als gemeente ook beleidsmatig kunnen blijven
overnemen.

Financiële onderbouwing
Met de voorgestelde wijzigingen zijn geen financiële consequenties gemoeid.

Communicatie
Omdat het voorstel in hoofdzaak wijzigingen bevat voor het aanpassen van het erfgoedbeleid
voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet en onze inwoners en ondernemers geen
wijzigingen ten opzichte van het vigerend beleid zullen ervaren, is gekozen om de
Erfgoedverordening Berg en Dal 2023 niet voor inspraak vrij te geven.

Aanpak/uitvoering

Pagina 3 van 5
Nadat het besluit tot vaststelling is genomen, wordt het besluit bekendgemaakt in het
Gemeenteblad. Een en ander is vanaf de datum van bekendmaking terug te vinden op de
landelijke site voor officiële bekendmakingen van overheden: www.officielebekendmakingen.nl.

Onder de Omgevingswet zijn regels over het aanwijzen en beschermen van gemeentelijke
monumenten onderdeel van het omgevingsplan. Nadat de Omgevingswet in werking is
getreden, krijgt de gemeente waarschijnlijk 10 jaar de tijd om de bestemmingsplannen samen te
voegen tot één omgevingsplan. Tot en na de inwerkingtreding van de Omgevingswet zorgt de
nieuwe erfgoedverordening ervoor dat onze monumenten voor en gedurende de
overgangsperiode beschermd blijven. Ook kan de inhoud van de nieuwe erfgoedverordening
straks als bouwsteen gebruikt worden bij het opstellen van ons omgevingsplan.

Bijlage
1. Erfgoedverordening Berg en Dal 2021.
2. Erfgoedverordening Berg en Dal 2023.
3. VNG ledenbrief.
4. Was-wordt tabel model-erfgoedverordening.

Burgemeester en wethouders
De secretaris, De burgemeester,
E.W.J. van der Velde mr. M. Slinkman

Bijlagen digitaal ter inzage

Bijlage ter inzage griffier

Pagina 4 van 5
 Raadsbesluit

De raad van de gemeente Berg en Dal;

gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 4 oktober 2022.

gelet op de artikelen 3.16 en 9.1 van de Erfgoedwet, gelezen in samenhang met de artikelen
12, 15 en 38 van de Monumentenwet 1988, de artikelen 2.1 en 2.2 van de Wet algemene
bepalingen omgevingsrecht en toekomstig artikel 5.1 van de Omgevingswet, het
overgangsrecht in afdeling 8.1 van het Invoeringsbesluit Omgevingswet en artikel 4.6, eerste lid
aanhef en onder d, en paragraaf 22.1.2 van de Invoeringswet Omgevingswet;

besluit :

1. De Erfgoedverordening Berg en Dal 2023 vast te stellen.

Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Berg en Dal
op 15 december 2022,

De raadsgriffier, De voorzitter,

mr. G.A.J. Winters mr. M. Slinkman

Pagina 5 van 5