იაპონია

იაპონია— კუნძულოვანი სახელმწიფო აღმოსავლეთ აზიაში. მდებარეობს წყნარ

ოკეანეში, იაპონიის ზღვის აღმოსავლეთით. ესაზღვრება ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკას,
ჩრდილოეთ და სამხრეთ კორეასა და რუსეთის ფედერაციას. იაპონიის ორიგინალური
სახელწოდების ზუსტი ქართული თარგმანია „მზის სამშობლო”.

იაპონია 6852 კუნძულისგან შემდგარი არქიპელაგია. იაპონიის ოთხი უდიდესი

კუნძულია ჰონსიუ, ჰოკაიდო, კიუსიუ და სიკოკუ, რომლებიც ერთობლივად ქვეყნის
ტერიტორიის 97 %–ს შეადგენენ. კუნძულთა უმრავლესობას გააჩნია მთიანი რელიეფი
მრავალი ვულკანით.
მსოფლიოს ერთ-ერთ წამყვან ეკონომიკურ ძალას, იაპონიას მსოფლიოში სიდიდით
მეორე ეკონომიკა აქვს მთლიანი შიდა პროდუქტის მიხედვით და მესამე —
მსყიდველობითი უნარის პარიტეტის მიხედვით. გარდა ამისა, იაპონია არის ერთადერთი
აზიური ქვეყანა დიდ შვიდეულში და გაეროს უშიშროების საბჭოს არამუდმივი წევრი.
ქვეყნის მშპ-ს მსოფლიო მშპ-ს 11% -ს აღემატება, ერთ სულ მოსახლეზე მშპ-ს მიხედვით
($33800), იაპონიამ აშშ-ს გადააჭარბა. იაპონიას მსოფლიო ინდუსტრიული წარმოების
დაახლოებით 12% უკავია. ქვეყანა პირველ ადგილზეა გემების, მანქანების, ტრაქტორების,
ლითონის დამამუშავებელი მოწყობილობების, სამომხმარებლო ელექტრონიკის,
რობოტების წარმოებაში.
იგი XX სუკუნის 90-იან წლებიდან დღემდე ერთ-ერთი წამყვანი ქვეყანაა.
იაპონიის ფართობი 377944 კმ2-ია. ფართობის მიხედვით 62-ე ადგილი უკავია.
მოსახლეობის მიხედვით, იაპონია მე -10 ადგილზეა მსოფლიოში (127.9 მლნ კაცი).
იაპონიის მოსახლეობა რასობრივ, ეთნიკურ, ენობრივ და რელიგიურ ურთიერთობებში
უაღრესად ერთგვაროვანია. ამასთან, ქვეყანაში დაახლოებით 600000 კორეელი ცხოვრობს,
თუმცა ბევრი მათგანი დაიბადა და გაიზარდა კუნძულებზე, ლაპარაკობენ იაპონურად და
ზოგჯერ იაპონურ სახელებს ატარებენ.
 იაპონიაში ჩამოყალიბდა მოსახლეობის რეპროდუქციის ტიპი, რომლის
დამახასიათებელი ნიშნებია შობადობის დაბალი მაჩვენებელი (9 ადამიანი 1000
კაცზე), მოსახლეობის წლიური დაბალი ზრდა (0,2%) და ”ერის დაბერების” პროცესი
(სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობაა 81 წელი). იაპონელები შეადგენენ შტატის
მოსახლეობის 99,4% -ს. ისინი მონღოლოიდურ რასას მიეკუთვნებიან. იაპონური ენა
ქმნის ცალკეულ ენობრივ ოჯახს, რადგან ის სრულიად განსხვავდება მეზობელი
ხალხების ენებისგან. იგი მჭიდროდ დასახლებული ქვეყანაა (კმ 2-ზე დაახლოებით
337 ადამიანი). მოსახლეობის სიმჭიდროვე განსაკუთრებით მაღალია სამხრეთ
სანაპირო რაიონებში. ჰონშუ და ჩრდილოეთით.
იაპონია მინერალური რესურსებით ღარიბია. სამრეწველო მნიშვნელობისაა
მხოლოდ ბიტუმიანი ნახშირი, ნავთობის, გაზის, ფერადი ლითონების მადნები
(სპილენძი, ტყვია, დარიშხანი, ბისმუთი, თუთია) უმნიშვნელო მარაგი. ქიმიური
მრეწველობა იყენებს საკუთარ გოგირდს, სამშენებლო ინდუსტრია იყენებს
დოლომიტს, თაბაშირს, კირქვას. უმეტესწილად მინერალური ნედლეულის
მოთხოვნილებებს აკმაყოფილებს იმპორტი: ნავთობი და გაზი - 99%, ქვანახშირი -
90%, სპილენძი - 3/4, რკინის საბადო - 99,9%, ნახევარზე მეტი - ტყვია და თუთია.
მდინარეები იაპონიაში მათი მთის რესურსები ძირითადად სარწყავად და
ელექტროენერგიის წარმოებისთვის გამოიყენება. მრავალი პატარა ტბა წარმოადგენს
სასმელი წყლის მნიშვნელოვან წყაროს ტყეები მოიცავს ტერიტორიის 63% -ს.
ჭარბობს წიწვოვანი, ფოთლოვანი და სუბტროპიკული ტყეები.
იაპონია მთიანი ქვეყანაა. მთებს უკავიათ ტერიტორიის 3/5-ზე მეტი.
იაპონია მაღალგანვითარებული ქვეყანაა. დედამიწის მოსახლეობის 2.5% -ით და
ტერიტორიის 0.3% -ით, იგი მყარად დამკვიდრდა კაპიტალისტურ სამყაროში მეორე
ადგილზე თავისი ეკონომიკური პოტენციალის მიხედვით შეერთებული შტატების
შემდეგ.

ნია ბაჩიაშვილი