You are on page 1of 1

Złoto (Au, łac. aurum) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 79.

Złoto jest ciężkim,


miękkim i błyszczącym metalem, najbardziej kowalnym i ciągliwym spośród wszystkich
znanych metali. Czyste złoto ma jasnożółty kolor i wyraźny połysk, nie utlenia się w wodzie
czy powietrzu. Chemicznie złoto należy do metali przejściowych i pierwiastków grupy 11. Z
wyjątkiem helowców (tzw. gazów szlachetnych) złoto jest najmniej reaktywnym
pierwiastkiem. Złoto długo przed okresem spisanej historii było drogocennym i
poszukiwanym metalem szlachetnym używanym w biciu monet, jubilerstwie, sztuce i
zdobieniach.

Złoto jest odporne na poszczególne kwasy, ale roztwarza się w wodzie królewskiej (łac. aqua
regia, nazwana tak ze względu na to, że rozpuszcza właśnie złoto – metal kojarzony z władzą
królewską). Roztwarza się również w zasadowych roztworach cyjanków, które były używane
do wydobywania złota. Złoto rozpuszcza się również w rtęci, tworząc amalgamat. Złoto jest
nierozpuszczalne w kwasie azotowym, który roztwarza srebro i inne metale, co przez długi
czas było wykorzystywane jako próba na obecność złota (np. w monetach).

Metal rodzimy występuje jako samorodki lub ziarna w skałach litych, żyłach i osadach
aluwialnych. Mniej powszechnie występuje jako związki złota, zazwyczaj z tellurem. Parytet
złota był najpowszechniejszą podstawą polityki pieniężnej w historii człowieka, powszechnie
zastąpioną w XX wieku przez pieniądz fiducjarny.

Szacuje się, że do końca 2022 roku w całej historii zostały wydobyte 208 874 tony złota.
Odpowiada to objętości 10 800 m³ lub sześcianowi o krawędzi nieco ponad 22 m. Światowe
zasoby wydobytego złota w 46% zużyte zostały w jubilerstwie, w 39% w różnych
inwestycjach, a 15% na inne cele[7] (przemysł, elektronika[8]). Złoża złota pozostałe pod
ziemią, opłacalne do wydobycia, oceniane są na 52 tys. ton[7]. Od 2015 roku światowe
wydobycie złota co roku przekracza 3 tys. ton[9]. Przy aktualnym poziomie wydobycia znane
opłacalne złoża wystarczyłyby na ok. 17 lat[8].

Poza szeroko rozpowszechnionymi wyżej wymienionymi zastosowaniami, złoto stosuje się


również w innych dziedzinach, w tym w stomatologii i w przemyśle spożywczym.

You might also like