Kuriozitete per syte

Prezantimi

Syri është një organ zbulues i dritës, funksioni i tij është të transformojë energjinë
e dritës në sinjale elektrike që dërgohen në tru përmes nervit optik. Syri i njeriut
ka një lente që përshtatet sipas distancës, një diafragmë ose bebëzë, diametri i së
cilës rregullohet nga irisi dhe indi që është i ndjeshëm ndaj dritës.

Kujtim Shabani
/03/2024
 1

Çfarë nuk dinit për sytë tuaj

Në një formë shumë themelore, sytë mendohet se janë zhvilluar për herë të parë te
kafshët rreth 550 milionë vjet më parë!

Ju në fakt shihni me trurin tuaj, jo me sytë tuaj. Sytë tanë funksionojnë si një aparat
fotografik, duke kapur dritën dhe duke dërguar të dhëna përsëri në tru. Ju i shihni gjërat
me kokë poshtë - është truri juaj ai që e kthen imazhin në mënyrën e duhur. Në një
sekondë të vetme, është e mundur të mbyllësh sytë pesë herë. Ka të ngjarë të pulsosh
më shpesh kur flet.

Syri është muskuli më i shpejtë në trupin tuaj – prandaj kur diçka ndodh shpejt, ne themi
'sa hap e mbyll sytë !' Një injorim i syve zakonisht zgjat 100-150 milisekonda.

Syri i njeriut mund të funksionojë 100% në çdo moment, pa pasur nevojë të pushojë.

Syri i kuq në foto shkaktohet nga drita e blicit që kërcen nga kapilarët në sytë tuaj. Nëse
syri i njeriut do të ishte një aparat fotografik dixhital, do të kishte 576 megapikselë.

Syri i njeriut është i aftë të dallojë rreth 10 milionë ngjyra të ndryshme. Për sa kohë që
funksionon si duhet dhe nuk keni ndonjë sëmundje apo anomali në sy.

Gjatë jetës sonë, ne kalojmë praktikisht 10% të çdo dite me sy të mbyllur vetëm duke
pulsuar, kjo pa marrë parasysh se kur jemi duke fjetur.

Dy sy me ngjyra të ndryshme tek i njëjti person.A e dini se Heterochromia Iridium është

një anomali e syve që bën që secili sy të ketë një ngjyrë të ndryshme? Për shembull, një
blu dhe një kafe. Dallimi në ngjyrë mund të jetë plotësisht ose pjesërisht. Heterokromia
është më pak e shpeshtë dhe mund të jetë e lindur ose e fituar.

Nuk ka rëndësi që vizioni juaj po funksionon 100% sot. Gjatë jetës sonë dhe me kalimin
e kohës, ne do t'i japim fund zhvillimit të një lloj problemi në një moshë midis 40 dhe 50
vjeç. Ky është momenti kur ne fillojmë të përdorim syze.

Mesatarisht, ju do të pulponi syte rreth 4,200,000 herë në një vit të vetëm.

Ne kemi dy kokërdhokë për të na dhënë perceptimin e thellësisë – krahasimi i dy

imazheve na lejon të përcaktojmë se sa larg është një objekt prej nesh.
 2

Sytë shërohen shpejt. Me kujdesin e duhur, duhen vetëm rreth 48 orë për të riparuar një
gërvishtje të vogël të kornesë.

Ngjyra më e zakonshme e syve në botë është kafe. Personi i parë me sy blu thuhet se
ka jetuar 6000-10000 vjet më parë. Edhe nëse askush në brezat e fundit të familjes suaj
nuk kishte sy blu ose jeshil, këto tipare recesive mund të shfaqen ende në brezat e
mëvonshëm. Njerëzit me sy blu kanë një paraardhës të përbashkët me çdo person tjetër
me sy blu në botë.

Gjatë një testi të shikimit, mund të zbulohen gjendjet shëndetësore, duke përfshirë
diabetin dhe presionin e lartë të gjakut. Diabeti është shkaku numër një i verbërisë tek të
rriturit në MB. Hulumtimet kanë zbuluar se një kravatë e lidhur shumë ngushtë mund të
rrisë rrezikun e glaukomës tek meshkujt.

Në kushtet dhe ndriçimin e duhur, njerëzit mund të shohin dritën e një qiri nga 14 milje
larg.

Sytë tuaj fillojnë të zhvillohen vetëm dy javë pas konceptimit. Megjithëse hunda dhe
veshët vazhdojnë të rriten gjatë gjithë jetës sonë, sytë tanë mbeten të njëjtën madhësi
që nga lindja. Të gjitha foshnjat janë daltonike në lindje. Verbëria e ngjyrave është më e
zakonshme tek meshkujt. Një foshnjë e porsalindur do të qajë, por nuk do të prodhojë
lot. Foshnjat nuk prodhojnë lot derisa të jenë rreth gjashtë javësh. Foshnjat e
porsalindura mund të shohin më qartë objektet rreth 8-15 inç larg. Sa më të rritur të jemi,
aq më pak lot prodhojmë.

Njerëzit e verbër mund t'i shohin ëndrrat e tyre për sa kohë që nuk kanë lindur të verbër.
80% e kujtimeve tona përcaktohen nga ajo që shohim. Të vetmet qeliza që mbijetojnë
nga momenti kur keni lindur deri në vdekje janë në sytë tuaj.

Qerpikët kanë një jetëgjatësi mesatare prej pesë muajsh. Nëse do të rreshtonit të gjithë
qerpikët e derdhur gjatë një jete njerëzore, ata do të ishin 98 këmbë të gjatë. Qerpikët
tuaj mbajnë papastërtitë nga sytë tuaj. Të gjithë kemi krijesa mikroskopike të
padukshme dhe të padëmshme që jetojnë në qerpikët tanë.

Vetullat tuaja parandalojnë që djersa të rrjedhë në sytë tuaj. Hapësira midis vetullave
tuaja quhet Glabella. Është e pamundur të teshtitësh me sy hapur.

Një nga dëmtimet kozmetike më të zakonshme është goditja e kokës së syrit me një
 3

shkop bojë për vetulla.

Sytë tanë mbyllen automatikisht për të na mbrojtur nga rreziqet e perceptuara.

Rreth gjysma e trurit të njeriut i kushtohet shikimit dhe shikimit.

Njerëzit në përgjithësi lexojnë 25% më ngadalë në ekran sesa në letër.

94% e plakjes së parakohshme të dukshme rreth syve shkaktohet nga dëmtimi

UV.Leximi në ndriçim të dobët nuk i dëmton sytë, por mund t'i lodhë ata.

Kornea e peshkaqenit përdoret në kirurgjinë e syrit të njeriut, pasi është më e ngjashme

me kornenë e njeriut .

Kornea është i vetmi ind në trupin e njeriut që nuk përmban enë gjaku.

Sytë janë organi i dytë më kompleks pas trurit. Vetëm një e gjashta e kokës së syrit të
njeriut është e ekspozuar.

Sytë janë në gjendje të përpunojnë 36,000 pjesë informacioni në një orë të vetme. Në një
jetë mesatare, sytë tuaj do të shohin 24 milionë imazhe të ndryshme.

Syri i njeriut sheh vetëm tre ngjyra: të kuqe, blu dhe jeshile. Të gjitha ngjyrat e tjera janë
kombinim i tyre. Syri i njeriut mund të shohë 500 nuanca gri.

Kornea është mbulesa transparente e irisit dhe bebëzës.

Pirja e duhanit zvogëlon shikimin tuaj gjatë natës.

Transplantet e syve janë aktualisht të pamundura për shkak të ndjeshmërisë së nervit

optik. Të gjithë kanë njërin sy që është pak më i fortë se tjetri.

Ndërsa një gjurmë gishti ka 40 karakteristika unike, një iris ka 256. Kjo është arsyeja pse
skanimet e retinës po përdoren gjithnjë e më shumë për qëllime sigurie.

Astigmatizmi i referohet një lakimi të kornesë ose lenteve dhe thjerrëzat torike janë të
përshkruara për të ndihmuar shikimin e individit.

Peshku me vaj, vitamina A dhe vitamina C mund të ndihmojnë në ruajtjen e shikimit të

mirë.
 4

Hunda juaj rrjedh kur qani ndërsa lotët derdhen në kanalet tuaja të hundës. Majat
besojnë se sytë e kryqëzuar janë tërheqës dhe kështu ata do të bëjnë përpjekje për të
siguruar që fëmijët e tyre të bëhen me sy të kryqëzuar.

Piratët besonin se veshja e vathëve prej ari përmirësonte shikimin e tyre. Shprehja
"është e gjitha argëtim dhe lojëra derisa dikush të humbasë një sy" vjen nga Roma e
lashtë, pasi rregulli i vetëm për ndeshjet e tyre të përgjakshme të mundjes ishte "nuk ka
gërvishtje syri".