Professional Documents
Culture Documents
~~
Dân chủ là một khái niệm đa nghĩa, có thể được hiểu theo nhiều cách khác
nhau, nhưng nhìn chung có thể tóm tắt như sau:
a. Khái niệm chung:
- Dân chủ là một phương pháp ra quyết định tập thể trong đó mọi thành viên
đều có quyền ngang nhau khi tham gia ra quyết định.
- Dân chủ cũng được hiểu là một hình thái nhà nước thừa nhận nguyên tắc
thiểu số phục tùng đa số.
b. Đặc điểm:
Quyền lực thuộc về nhân dân: Nhân dân là chủ thể của quyền lực nhà
nước và thực hiện quyền lực thông qua các cơ quan nhà nước do mình
bầu ra.
- Tham gia: Nhân dân có quyền tham gia vào các hoạt động nhà nước như bầu
cử, trưng cầu dân ý, thảo luận về các vấn đề quan trọng,...
- Bình đẳng: Mọi người đều bình đẳng trước pháp luật, không phân biệt dân
tộc, giới tính, tôn giáo, địa vị xã hội,...
- Tự do: Nhân dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tín
ngưỡng,...
- Giám sát: Nhân dân có quyền giám sát hoạt động của nhà nước, góp ý xây
dựng pháp luật,...
c. Vai trò:
- Đảm bảo công bằng, bình đẳng: Mọi người đều có cơ hội phát triển và
hưởng thụ các quyền lợi như nhau.
- Khuyến khích sáng tạo, đổi mới: Mọi người được tự do bày tỏ ý kiến, đóng
góp ý tưởng.
- Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước: Quyền lực được thực hiện bởi những
người được nhân dân tin tưởng.
d. Ý nghĩa:
Là giá trị nhân văn cao đẹp: Thể hiện sự tôn trọng con người, khẳng định
quyền tự do và giá trị của mỗi cá nhân.
Là nền tảng cho sự phát triển bền vững của xã hội: Góp phần xây dựng
một xã hội văn minh, phát triển.
Dân chủ là một quá trình liên tục được hoàn thiện và phát triển. Mỗi
người dân cần ý thức được vai trò và trách nhiệm của bản thân trong việc
xây dựng và thực thi dân chủ.
2. Các hình thức dân chủ:
- Dân chủ trực tiếp: Nhân dân trực tiếp tham gia vào các hoạt động nhà nước.
- Dân chủ gián tiếp: Nhân dân thực hiện quyền lực thông qua đại biểu do
mình bầu ra.
Ngoài ra, còn có một số hình thức dân chủ khác như:
- Dân chủ trực tiếp thuần túy: Nhân dân tham gia trực tiếp vào mọi hoạt động
nhà nước, không thông qua đại biểu.
- Dân chủ nghị viện: Quyền lực thuộc về Quốc hội, do nhân dân bầu ra.
- Dân chủ tổng thống: Quyền lực thuộc về Tổng thống, do nhân dân bầu ra.
- Dân chủ cộng hòa: Hình thức nhà nước mà quyền lực thuộc về nhân dân,
được thực hiện thông qua các cơ quan nhà nước do nhân dân bầu ra.
Nội hàm:
- Nhân dân là chủ thể của quyền lực nhà nước.
- Nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước thông qua các cơ quan nhà nước do
mình bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân.
Thể hiện:
- Hiến pháp và pháp luật quy định về quyền lực thuộc nhân dân.
- Nhân dân tham gia vào các hoạt động nhà nước như bầu cử, trưng cầu dân
ý,...
Nội hàm:
- Nhân dân có quyền tham gia trực tiếp hoặc thông qua đại biểu do mình bầu
ra vào các hoạt động nhà nước.
Thể hiện:
- Bầu cử là hình thức cơ bản để nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước.
- Nhân dân có quyền tham gia vào các hoạt động như lập hiến, sửa hiến, quyết
định các vấn đề quan trọng của đất nước,...
Nội hàm:
- Mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật, không phân biệt dân tộc, giới
tính, tôn giáo, địa vị xã hội,...
Thể hiện:
- Hiến pháp và pháp luật quy định về bình đẳng trước pháp luật.
- Mọi người được hưởng các quyền và nghĩa vụ như nhau.
Nội hàm:
- Nhân dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí.
- Nhà nước bảo đảm quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí.
Thể hiện:
- Hiến pháp và pháp luật quy định về quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí.
- Nhân dân được bày tỏ ý kiến, quan điểm của mình.
e. Nguyên tắc dân chủ trong tổ chức và hoạt động của nhà nước:
Nội hàm:
- Các cơ quan nhà nước hoạt động theo nguyên tắc dân chủ.
- Nhân dân được tham gia vào việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp
luật.
Thể hiện
- Nhà nước hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ.
- Nhân dân được tham gia vào các hoạt động như giám sát nhà nước, góp ý
xây dựng pháp luật,...
Ngoài ra, còn có một số nguyên tắc khác đảm bảo thực thi dân chủ như:
Việc thực hiện các nguyên tắc trên góp phần đảm bảo cho nền dân chủ được thực
thi một cách hiệu quả, công bằng, văn minh.
Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là một hình thức tổ chức và hoạt động của nhà nước,
trong đó:
- Quyền lực thuộc về nhân dân lao động: Nhân dân là chủ thể của quyền lực
nhà nước và thực hiện quyền lực thông qua các cơ quan nhà nước do mình
bầu ra.
- Dân chủ được thực hiện trên tất cả các lĩnh vực: Kinh tế, chính trị, văn hóa,
xã hội,...
Mục tiêu hướng đến: Xây dựng một xã hội công bằng, văn minh, phát triển.
b. Đặc điểm:
Tính giai cấp: Nhà nước xã hội chủ nghĩa là nhà nước của giai cấp công
nhân, do giai cấp công nhân lãnh đạo và dựa vào liên minh công nông.
Tính toàn dân: Nhà nước xã hội chủ nghĩa là nhà nước của toàn dân, đại diện
cho lợi ích của toàn dân.
Tính xã hội chủ nghĩa: Nhà nước xã hội chủ nghĩa hướng đến xây dựng một
xã hội xã hội chủ nghĩa, nơi con người được giải phóng khỏi mọi áp bức bóc
lột.
c. Nguyên tắc:
Nguyên tắc quyền lực thuộc về nhân dân: Nhân dân là chủ thể của quyền lực
nhà nước.
Nguyên tắc dân chủ trực tiếp và gián tiếp: Nhân dân tham gia vào các hoạt
động nhà nước thông qua bầu cử, trưng cầu dân ý,... và thông qua đại biểu
do mình bầu ra.
Nguyên tắc bình đẳng trước pháp luật: Mọi người đều bình đẳng trước pháp
luật.
Nguyên tắc tự do: Nhân dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do
tín ngưỡng,...
Nguyên tắc giám sát: Nhân dân có quyền giám sát hoạt động của nhà nước,
góp ý xây dựng pháp luật,...
- Đảm bảo công bằng, bình đẳng trong xã hội: Mọi người đều có cơ hội phát
triển và hưởng thụ các quyền lợi như nhau.
- Khuyến khích sáng tạo, đổi mới: Mọi người được tự do bày tỏ ý kiến, đóng
góp ý tưởng.
- Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước: Quyền lực được thực hiện bởi những
người được nhân dân tin tưởng.
f. Ý nghĩa:
- Là giá trị nhân văn cao đẹp: Thể hiện sự tôn trọng con người, khẳng định quyền
tự do và giá trị của mỗi cá nhân.
- Là nền tảng cho sự phát triển bền vững của xã hội: Góp phần xây dựng một xã
hội văn minh, phát triển.
g. Thực tiễn:
Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa đang được xây dựng và hoàn thiện ở nhiều
quốc gia trên thế giới. Việc thực hiện tốt các nguyên tắc và mục tiêu của nền
dân chủ xã hội chủ nghĩa góp phần thúc đẩy sự phát triển của đất nước và
nâng cao đời sống của nhân dân.
II) SỰ RA ĐỜI CỦA NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA , BẢN CHẤT
CỦA NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA, CHỨC NĂNG CỦA NHÀ
NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
a) Sự ra đời của nhà nước xã hội chủ nghĩa
Khát vọng về một xã hội công bằng, dân chủ, bình đẳng và bác ái đã xuất
hiện từ lâu trong lịch sử. Xuất phát từ nguyện vọng của nhân dân lao động
muốn thoát khỏi sự áp bức, bất công và chuyên chế, ước mơ xây dựng một
xã hội dân chủ, công bằng và những giá trị của con người được tôn trọng,
bảo vệ và có điều kiện để phát triển tự do tất cả năng lực của mình, nhà
nước xã hội chủ nghĩa ra đời là kết quả của cuộc cách mạng do giai cấp vô
sản và nhân dân lao động tiến hành dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
Nhà nước xã hội chủ nghĩa ra đời là kết quả của cuộc cách mạng do giai cấp
vô sản và nhân dân lao động tiến hành dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
Tuy nhiên, tùy vào đặc điểm và điều kiện của mỗi quốc gia, sự ra đời của
nhà nước xã hội chủ nghĩa cũng như việc tổ chức chính quyền sau cách
mạng có những đặc điểm, hình thức và phương pháp phù hợp. Song, điểm
chung giữa các nhà nước xã hội chủ nghĩa là ở chỗ, đó là tổ chức thực hiện
quyền lực của nhân dân, là cơ quan đại diện cho ý chí của nhân dân, thực
hiện việc tổ chức quản lý kinh tế, văn hóa, xã hội của nhân dân, đặt dưới sự
lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
Như vậy, nhà nước xã hội chủ nghĩa là một kiểu nhà nước mà ở đó, sự
thống trị chính trị thuộc về giai cấp công nhân, do cách mạng xã hội chủ
nghĩa sản sinh ra và có sứ mệnh xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội, đưa
nhân dân lao động lên địa vị làm chủ trên tất cả các mặt của đời sống xã
hội trong một xã hội phát triển cao - xã hội chủ nghĩa.
https://luatminhkhue.vn/dan-chu-la-gi-quyen-dan-chu-la-gi-cac-hinh-thuc-dan-chu.aspx
https://luatvietnam.vn/linh-vuc-khac/dan-chu-la-gi-883-94376-article.html
https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Quyen-dan-su/Luat-Thuc-hien-dan-chu-o-co-so-
nam-2022-546085.aspx
https://hoatieu.vn/phap-luat/bieu-hien-cua-moi-quan-he-giua-dan-chu-xhcn-va-nha-nuoc-
xhcn-221000
https://www.studocu.com/vn/document/truong-dai-hoc-dong-thap/suppy-chain-
management/cnxh-chuong-4/71353372
https://vndoc.com/moi-quan-he-giua-dan-chu-xa-hoi-chu-nghia-va-nha-nuoc-xa-hoi-chu-
nghia-253437