Professional Documents
Culture Documents
e&f
Trước hết chúng em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến toàn thể quý thầy cô
Trường Đại học Công Nghệ TP.HCM - HUTECH, cụ thể là quý thầy cô thuộc Viện Kỹ
Thuật đã giảng dạy, truyền đạt cho chúng em những kiến thức chuyên môn và kỹ năng
thực tiễn trong suốt quá trình học tập và rèn luyện tại trường. Đặc biệt, chúng em xin dành
lời cảm ơn sâu sắc nhất tới thầy Nguyễn Văn Nhanh - Giảng viên bộ môn chuyên ngành
Công nghệ kỹ thuật ôtô đã nhiệt tình hỗ trợ và hướng dẫn chúng em hoàn thành tốt báo
cáo tiểu luận môn học này.
Với vốn kiến thức chuyên môn còn hạn hẹp và kinh nghiệm tích lũy còn có phần hạn chế
nên sẽ không tránh khỏi những sơ suất hoặc thiếu sót trong quá trình hoàn thiện, chúng
em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp, phê bình của thầy trong suốt quá trình
báo cáo tiểu luận môn học. Đó chắc chắn sẽ là những kiến thức và kinh nghiệm cực kì
quý báu giúp chúng em hoàn thiện các kỹ năng chuyên môn của bản thân trong tương lai.
DÒNG XE CHẠY BẰNG PIN NHIÊN LIỆU ( FCEV )
Hình 2.1:Cấu tạo của một pin nhiên liệu đơn giản
Hai cực được làm từ chất dẫn điện ( kim loại, carbon...). Nhiên liệu ( hydro hoặc các nhiên liệu
giàu hydro) được cung cấp đến anode và oxy ( thường là oxy từ không khí) được cung cấp đến
cathode. Các phản ứng tạo ra dòng điện xảy ra tại hai điện cực này.
Tùy thuộc vào từng loại pin nhiên liệu mà chất điện phân có thể ở thể rắn có thể ở thể lỏng
hoặc có cấu trúc màng. Nó chỉ cho phép những ion thích hợp đi qua giữa anode và cathode của
pin nhiên liệu chứ không cho các electron di chuyển qua nó.
Ngoài ra, để thúc đẩy các phản ứng hóa học xảy ra, người ta còn bổ sung chất xúc tác vào giữa
các điện cực và chất điện phân bằng nhiều cách khác nhau tùy theo từng loại pin nhiên liệu. Ở
một số laoij pin nhiên liệu, chất xúc tác là vật liệu của điện cực, trong khi một số loại pin khác
thì chất xúc tác là một chất khác được đặt tiếp xúc giữa các điện cực và lớp điện phân hoặc
được phủ trực tiếp lên chất điện phân. Mặc dù chất xúc tác trong các loại pin nhiên liệu có thể
khác nhau về vật liệu và cấu tạo, nhưng chúng đều có chung công dụng là thúc đẩy các phản
ứng xảy ra ở các điện cực. Chất xúc tác có thể làm thay đổi trạng thái hóa học của các chất
khác trong khi bản thân chúng không bị thay đổi. Chất xúc tác được dùng trong pin nhiên liệu
là các kim loại quý như platin.
2.Nguyên lý hoạt động cơ bản của pin nhiên liệu.
Về phương diện hoá học tế bào nhiên liệu là phản ứng ngược lại của sự điện phân. Trong quá
trình điện phân nước bị tách ra thành khí hydro và khí oxy nhờ vào năng lượng điện. Tế bào
năng lượng lấy chính hai chất này biến đổi chúng thành nước. Qua đó, trên lý thuyết, chính
phần năng lượng điện đã đưa vào sẽ được giải phóng nhưng thật ra vì những thất thoát qua các
quá trình hóa học và vật lý năng lượng thu được ít hơn. Các loại tế bào nhiên liệu đều cùng
chung một nguyên tắc được mô tả dựa vào tế bào nhiên liệu PEM (Proton Exchange
Membrane - tế bào nhiên liệu màng trao đổi bằng proton) như sau:
Ở bề mặt cực dương khí hydro bị oxy hóa bằng hóa điện:
−¿¿
+ ¿+ 4 e ¿
2 H2→ 4 H
Các điện tử được giải phóng đi từ cực dương qua mạch điện bên ngoài về cực âm. Các proton
H+ di chuyển trong chất điện phân xuyên qua màng có khả năng chỉ cho proton đi qua về cực
âm kết hợp với khí ôxy có sẵn trong không khí (nồng độ 21%) và các điện tử tạo thành nước:
−¿→2 H 2 O ¿
O2 +4 H + ¿+ 4 e ¿
Hình 3.1:Một ô tô sử dụng pin nhiên liệu của hãng Honda
Ôtô pin nhiên liệu có phạm vi hoạt động (quãng đường chạy giữa hai lần tiếp nhiên liệu) dài
hơn nhiều so với ô tô chạy bằng accu do sự giới hạn về dung lượng của accu (ôtô chạy bằng
accu có phạm vi hoạt động khoảng 80-160 km). Tuy nhiên cả hai loại ô tô này đều cần phải
nâng cao khoảng cách quãng đường chạy để có thể so sánh được ô tô xăng và diesel (480- 640
km).
Một ưu điểm khác của ô tô chạy bằng pin nhiên liệu so với ô tô chạy bằng accu là hệ thống
phân phối nhiên liệu lỏng dễ dàng được thiết lập nhờ vào các trạm xăng hiện nay. Các trạm
xăng hiện nay có thể chuyển đổi sang nhiên liệu giàu hydro cung cấp cho pin nhiên liệu, trong
khi đó, các trạm nạp điện cho accu phải xây dựng từ đầu khi chạy ô tô điện.
Việc sử dung pin nhiên liệu để tạo ra dòng điện cung cấp cho động cơ điện trên ô tô là một
bước phát triển mới cho công nghệ ô tô điện. Tuy nhiên, nếu ô tô chỉ trang bị pin nhiên liệu
một cách đơn độc thì nó có những nhược điểm như cồng kềnh, thời gian khởi động dài, khả
năng tăng tốc kém…. Vì vậy, hiện nay loại ô tô này đều sử dụng công nghệ lai hóa giữa hai
nguồn năng lượng.
Sự lai hệ thống pin nhiên liệu với một nguồn năng lượng khác được xem là một cách có hiệu
quả trong việc khắc phục những bất lợi của những xe chỉ trang bị duy nhất pin nhiên liệu.
Thông thường người ta thường sử dụng accu hoặc siêu tụ điện để kết hợp với pin nhiên liệu để
làm nguồn năng lượng cho ô tô. Cấu hình này cho phép tận dụng những ưu điểm của hai nguồn
năng lượng ít gây ô nhiễm môi trường này.
Hình 3.2:Sơ đồ bố trí các bộ phận trên một ô tô pin nhiên liệu điển hình
Accu và siêu tụ dùng trong loại ô tô này được gọi chung là nguồn công suất cực đại (peaking
power source , viết tắt PPS ) vì chắc năng chính của chúng là hỗ trợ khi ô tô cần đạt công suất
cực đại. Nguồn công suất cực đại dùng để hỗ trợ pin nhiên liệu khi xe khởi động hoặc khi tăng
tốc. Trong một số trường hợp, nguồn công suất cực đại cũng có thể tự vận hành xe và lúc này
pin nhiên liệu sẽ đóng vai trò là một máy sạc điện cho nguồn công suất cực đại.
2.Phân loại ô tô pin nhiên liệu.
Hiện nay có nhiều cách phân loại ô tô pin nhiên liệu, nhưng chủ yếu là phân loại theo nhiên
liệu cung cấp cho pin nhiên liệu. Theo cách phân loại này, ô tô pin nhiên liệu có hai loại: ô tô
pin nhiên liệu sử dụng nhiên liệu thứ cấp và ô tô pin nhiên liệu sử dụng hydro trực tiếp.
Ô tô pin nhiên liệu sử dụng nhiên liệu thứ cấp: Trong loại này, nhiên liệu thứ cấp được hệ
thống biến đổi trong xe biến đổi thành hydro, sau đó hydro được đưa đến các điện cực của pin
nhiên liệu. Sử dụng nhiên liệu hydrocacbon có ưu điểm là ô tô có thể sử dụng các trạm nhiên
liệu hiện có, nhưng nhược điểm là nó đòi hỏi phải phát triển một hệ thống tinh chế nhỏ gọn,
hiệu suất cao và có thể xử lý nhiên liệu hydrocacbon ngay trên xe. Điều này làm tăng tính phức
tạp và chi phí chế tạo cũng tăng theo.
Ô tô pin nhiên liệu sử dụng hydro trực tiếp: Trong loại này, ô tô sử dụng hydro được cung
cấp trực tiếp cho pin nhiên liệu mà không thông qua bộ chuyển đổi nhiên liệu. Ô tô pin nhiên
liệu được cung cấp nhiên liệu hydro trực tiếp cần phải có những trạm nạp nhiên liệu hydro đặc
biệt thay cho các trạm nhiên liệu truyền thống. Ngoài ra, chúng còn cần những kỹ thuật nhằm
dự trữ một lượng lớn hydro trên xe để có thể chạy được những quãng đường dài.
IV.Giới thiệu một số ô tô pin nhiên liệu.
1.Ô tô pin nhiên liệu của General Motors (GM).
Từ 1964, GM đã xây dựng chương trình phát triển xe điện với mục điện tìm kiếm và phát triển
hệ thống truyền động như: motor và bộ điều khiển của nó, nguồn công suất….Một trong những
nguồn công suất được lựa chọn là pin nhiên liệu. Và vào năm 1966, GM đã cho ra đời chiếc xe
pin nhiên liệu đầu tiên, chiếc Electrovan.
Hình 4.1: Chiếc Electrovan – Chiếc xe pin nhiên liệu đầu tiên của GM
Vào tháng 6 năm 2000, General Motors đã cho ra đời chiếc HydroGen1, pin nhiên liệu PEM có
công suất 75kW với 200 pin nhiên liệu đơn, sử dụng nhiên liệu hydro lỏng, motor điện xoay
chiều có công suất tối đa 60 kW, tốc độ tối đa của xe là 140km/h, phạm vi hoạt động khoảng
400 km. Xe có trọng lượng 1575 kg, thời gian tăng tốc từ 0 đến 100 km/h là 16 giây. Kích
thước của xe là 4317 mm (dài) x 1742 mm (rộng) x 1684 mm (cao).
Đến năm 2001, General Motors đã cải tiến chiếc HydroGen1 thành chiếc HydroGen3 bằng pin
nhiên liệu PEM 94 kW. Hiện nay GM có các ô tô pin nhiên liệu nổi tiếng như HydroGen4
(2007), Provoq (năm 2008), Equinox FCEV ( năm 2006), Sequel ( năm 2005)……
2.Tình hình sử dụng hiện tại và xu hướng phát triển trong tương lai của việc sử dụng
nhiên liệu mới trên ô tô.
Tình hình sử dụng hiện tại.
Hiện nay, các loại nhiên liệu sạch hay năng lượng tái tạo đem lại nhiều lợi ích trong việc bảo
vệ môi trường và tiết kiệm chi phí. Các hãng xe tập trung để sản xuất hàng loạt các dòng xe
điện phát triển rất mạnh mẽ, dòng xe điện phát triển và thành công nhất đó là dòng xe tesla.
Khi Tesla xuất hiện, mọi thứ bắt đầu thay đổi, cả ngành công nghiệp ôtô thức tỉnh để bước vào
cuộc đua xe điện, và cũng để thích ứng dần cho kỷ nguyên không nhiên liệu hóa thạch. Gần
đây, Mercedes dự kiến sẽ ra mắt mẫu EQS vào năm 2021, một chiếc limousine bốn cửa được
chế tạo dựa trên nền tảng xe điện chuyên dụng, với phạm vi hoạt động 700km. Một phiên bản
mới của Mercedes S-Class, có hệ thống truyền động đốt trong và hybrid, cùng với hệ thống hỗ
trợ lái bán tự động, sẽ được ra mắt trong năm nay. Tương lai của xe hơi gần như đã được định
đoạt bởi sự phát triển của xe điện. Loại trừ những hãng xe có quy mô quá nhỏ, tất cả các hãng
xe truyền thống đều bước vào cuộc đua "không phát thải" cho những thập kỷ sắp tới. Nếu một
ngày trong tương lai các thành phố không còn nhiều khói bụi, người ta sẽ luôn nhắc về những
công ty tiên phong, trong đó có Tesla.
Bên cạnh sự phát triển của xe điện, còn một loại nhiên liệu cũng đem lại hiệu quả vô cùng to
lớn là nhiên liệu khí hydro. Ô tô chạy bằng hydro sẽ là thách thức với ô tô chạy điện trong cuộc
đua giao thông xanh. Các tập đoàn ô tô lớn trên thế giới đang đầu tư lớn cho chương trình phát
triển xe chạy hydro và cho biết, tương lai của sản phẩm này rất sáng sủa.