Vol.

7 2024 Isyu Abril 2023- Marso 2024

1.3M Halagang Kagamitang

Panlaboratoryo inihandog ng Vivant Foundation
Paggawad ng Sertipiko kay G. Shem Jose Garcia nina Gng. Teresita Villaceran, Mayor Arthur Despi, at DepEd Cebu Province’s Schools Division Superintendent, Dr.
Senen Priscilo Paulin.
KYLE LOISE DUCAY

Guro: Mga Bayani sa

Alliyah A. Sevilleno at Niña Charmel I. Aloyan Pagkatapos nito ay nagbigay
ng pambungad na menshae ang Facul-

I
ka-19 na araw ng Abril ay
isinagawa ang programang “Turn
Over Ceremonies Science Lab-
oratory Equipment and Materials” na
ginanap sa Kaabtik Gym ng Bantayan
National Senior High School para sa
pagtanggap at pagpapasalamat ng mga
Banscie’anons sa mga miyembro ng
Vivant Foundation dahil sa mga do-
nasyong kagamitang panlaboratoryo
na kanilang ibinigay.
Ang programa ay nagsimula ng alas
dyes ng umaga at si Gng. April Alvara-
do ang nagsilbing tagpagdaloy ng pro-
grama.
Sinimulan ito ng pagkanta ng
pambansang awit at Sugbo Hymn na
isinagawa ng mga napiling estudyante
mula sa ikasampung baitang.
Ito naman ay sinundan ng isang
awiting pananalangin na pinamunuan
ni Jazmyn Sevilleno, isang estudyante
mula sa ikawalong baitang.
Makabagong Panahon
ty Club President ng paaralan na si G.
Reynaldo Sesles.
Ang mga kagamitang panlabo-
ratoryo na natanggap ng paaralan mula
sa Vivant Foundation ay nagkakahalaga
ng 1.3 milyong peso mula sa tulong ni
Engr. Lee Rivera, isang general man-
ager ng Bantayan Electric Cooperative
(BANELCO) na siyang nag-uugnay sa
mga donasyong materyales na natang-
gap ng paaralan.
Ipagpapatuloy sa BALITA, Pahina 2

Panunumpa ng mga Bagong Opisyal ng

PTA-BOD at SSLG ng BanScie

A
Lyra Jane Bayon-on at Allainah Mae Guia ng ating pangalawang mga
magulang sa loob ng si-
sinalubong ng mainit na pagtanggap

N
lid-aralan ay dapat nating ig-
itong Biyernes, ika-29 ng mula sa mga guro. alang at pahalagahan; mga guro na
Setyembre, idinaos ang sere- walang sawa at pagod magbigay ng
monya ng pagtatalaga at pa- Pinangunahan ang seremonya dekalidad na edukasyon na lubhang
ni G. Niboy Don Pacifico bilang tag- napakahalaga para sa atin. Ang Araw
nunumpa para sa mga bagong opisyal
apagdaloy ng programa at sinimulan ng mga Guro ay araw ng pagkilala at
ng PTA-BOD at SSLG sa Bantayan Sci-
ang seremonya ni Gng. Teresita Villac- pasasalamat sa kanilang kadakilaan at
ence High School, na nagsimula ng ban-
eran para sa kanyang pambungad na mahalagang papel sa ating mga buhay.
dang 1:40 ng hapon.
panana- lita, at ayon sa kanya ang pag-
Bb. Mary Rose T. Pacina (presidente ng SSLG) habang
Isa-isang dumating ang mga tutulungan ay isang tagumpay. ibinabahagi ang kanyang salitang pampatibay-loob. Ngunit hindi lamang sila nag-
opisyal ng PTA-BOD sa paaralan na Ipagpapatuloy sa BALITA, Pahina 2
KEZEL DON GARCIA
bibigay ng kaalaman; sila ay nagbibigay
inspirasyon sa kanilang mga estudy-
ante sa pamamagitan ng kanilang sar-
iling kuwento at karanasan, tinutulak
nila ang mga kabataan na mangarap ng
mataas at magsikap na abutin ang mga
ito.
Marami sa kanila ang hindi na-
kikilala sa kanilang larangan, ngunit
LATHALAIN Pahina 12 ISPORTS Pahina 23
sila ang mga tunay na bayani sa mga
AGHAM Pahina 20
Pagbabayanihan sa Kalinisan Asteriod 2023 LL: Aktibong Labanan ng Island Storm silid-aralan.
ng ating Pangalawang Tahanan Namataan sa ilang parte ng Visayas laban sa Machgie
Ipagpapatuloy sa OPINYON, Pahina 18
2 BALITA
1.3M Halagang
Kagamitang
Panlaboratoryo
Inihandog ng
Vivant Foundation
Panunumpa ng mga Bagong Opisyal ng
Alliyah Sevilleno at Niña Aloyan

PTA-BOD at SSLG ng BanScie

Pagpapatuloy ng BALITA sa Pahina 1

Ipinahayag din ni G. Garcia

kung paano niya napagdesisyonang Bagong mga opisyal ng PTA-BOD, SSLG, at mga bisita kasama ang mga guro ng BSHS.
bigyan ng kagamitang panlaboratoryo KEZEL DON GARCIA
ang paaralan.

Nagbigay din ng kani-kanilang Lyra Jane Bayon-on at Allainah Mae Guia

edukasyon ng mga mag-aaral.
mensahe sina Mayor Arthur Despi, G.
Bienvenido Saniel III (Business Unit Sa pagpapatuloy ng se- Ginanap naman ang pag-

Head), Gng. Judalyn Mulle (Bantayan
District I Caretaker), Dr. Senen
Priscilo Paulin (School Division Su-
perintendent, Cebu Province), at si Dir.
Salustiano Jimenez (Regional Director,
Region VII) sa programa ukol sa pag-
papa- salamat sa mga donasyong na-
tanggap ng BSHS.
“You can do [it], you can use it
through hands, for you to prepare for
a life long learning through engaging
your science knowledge with the use of
this actual laboratory apparatus” men-
sahe naman ng BSHS School Head na
si Gng. Teresita Villace-
ran sa mga studyante ng paaralan.
Natapos naman ng pasado alas-
dose ng tanghali ang naturang pro-
grama.
Bilang pagtatapos nito ay sini-
mulan ang mga intermisyong inihanda
ng paaralan- ang pagkanta at pagsayaw
K
asunod ay ang pagpapa-
kilala kay Bb. Marie Joy
Pacilan, ang Principal l ng
Mojon Integrated School bilang In-
ducting Officer.
Sunod na isinagawa ay ang
panunumpa ng mga opisyal ng PTA-
BOD at SSLG, na kanilang gagaw-
in ang kanilang tungkulin ayon sa
kanilang posisyon.
Napabilib naman ang mga
guro at bisita sa pagganap ni Bb.
Jazmyn Sevilleno sa kanyang na-
kaantig damdamin na awitin
na kung saan ipinakita niya ang
kanyang kakaibang talento sa pag-
kanta na nagdulot ng kasiyahan at
aliw sa lahat.
Nina Marie Desucatan
remonya, ibinahagi ni Bb. Mary Rose bibigay sertipiko ng pasasalamat kay
Pacina, ang presidente ng SSLG ang
Bb. Pacilan bilang pagkilala sa kanyang
kanyang salitang pampatibay-loob mahalagang papel sa pagpapasinaya.
“Imagine a world in which nations col-
Tinapos naman ang seremonya
laborate rather than compete, commu-
ni Gng. Mary Ann Pastoril, ang bise
nities unite rather than divide, and in-
presidente ng PTA-BOD, sa pamam-
dividuals work together rather than in
agitan ng kanyang paglalahad ng mga
isolation,” ito ang mga salitang tumatak
huling salita “We are choosen by our
sa isipan ng mga bisita.
fellow parents who believes that we are
Kasunod naman ay ang pagpa- capable to serve.”
hayag ni Rev. Pstr. Dennis Mendoza,
Sa huli, ipinakita ng mga
ang presidente ng PTA-BOD, ng mga
opisyal ang kanilang dedikasyon para
inspirasyonal na mensahe. “Our vision
sa ikabubuti ng mga mag-aaral, binig-
is to enhance the educational experi-
yang-diin din nila ang halaga ng pag-
ence of your child to ensure they have
tutulungan at pagkakaisa.
the resources and support needed to
succeed,” ang kanyang mga salita ay Ang mga opisyal na ito ay mag-
nagbigay-diin sa halaga ng pagtutulun- tatrabaho ng magkasama para sa kabu-
gan at dedikasyon para sa ikabubuti ng tihan ng paaralang Banscie.

N
ng tinikling ng BanScieyaw Perform-
agkaroon ng kauna-un-
ing Arts at ng mga napiling estudyante
ahang pangkalahatang
mula sa ikasampung baitang.
pagtitipon ang Par-
Sinundan din ito ng pagbibigay
ent-Teacher Association (PTA)
sertipiko bilang pagpapahalaga sa mga
at PTA Board of Directors ng
taong nagbigay ng mga donasyon at
Bantayan Science High School na
isang masayang pagkakainan.
ginanap sa Kaabtik Gym, na sini-
mulan ng bandang alas nuwebe ng
umaga, ika-4 ng Oktubre 2023.
Sa higit 434 na mga ma-
gulang ng Bantayan Science High

Unang Pangkalahatang Pagtitipon

School ay nasa 234 na mga ma-
gulang lamang ang nakapunta sa

ng PTA ng Pasukang Taon

Executive Director ng Vivant Foundation In-
corporated, G. Shem Jose Garcia na nagha-
hatid ng kanyang mensahe sa turn over
ceremony ng mga kagamitan sa scie lab ng
BanScie.
KEZEL DON GARCIA
“Well I think it make sense that you
know, it’s a Science High School so
it’s a specialty, so you know, there is
going to be a priority school for lab-
oratory equipment and we also hope
to build the laboratory someday in
the future, it will be with the Science
High School.”
“I didn’t know that there was a Sci-
ence High School in Bantayan until
they won one of the categories in the
regional science and technology fair,
where we’re the sponsor so that’s
what caught my attention and that’s
when we decided.”
pagtitipon.
Sa pagbubukas ng pagtiti-
pon ay pinangungunahan ito ni
Angel Jane Marande sa pagkan-
ta ng makabayang awit na may
pamagat na “Tagumpay Nating
Lahat” at sumunod na nagpresenta
ay si Angel Escarro na kumanta ng
evocation song na may pamagat
na “See You Lord” at sumunod
naman ang pagkanta ng Sugbo
Hymn.
Para sa pagpapakilala ng
mga tagapagsalita ng pagtitipon ay
pinangungunahan ito ni G. Niboy
Don Pacifico na siyang nagsilbing
tagapagdaloy ng programa.
Bago simulan ang pinakaadyenda
ng pagtitipon nagbahagi muna si
Gng. Teresita Villaceran ng maliit
na salita para sa pagsuporta sa
DepEd Order No.31 Series of 2022.
Presidente ng PTA-BOD, Rev. Dennis Mendoza habang nagtatanong sa mga magulang na itaas ang
kanilang mga kamay kung sila ay pabor sa kabuuang halagang babayaran para sa mga gastusin paaralan.
MARK IAN TEDOSO
At sa pagsisimula ng pagtitipon
ay pinakilala ang mga miyembro ng
PTA Board of Directors ni G. Pacifico
at ito naman ay binigyan ng buong su-
porta ng mga magulang ng paaralan.
Ang naging tagapagsalita ng
pagtitipon ay ang presidente ng PTA-
BOD na si Rev. Pastor Dennis Mendoza
na nagbigay ng katagang “Parents and
teachers working together gives best
idea possible.”
Ang programa na preni- senta
ng PTA-BOD ay ang SSON o ang Share
for School Operation Needs na kung
saan nakapaloob dito ang halaga na
maaring magastos para sa paaralan.
Nagbigay sila ng mga papel kung
saan nakasulat ang mga napagkasun-
duan nila noong pagtitipon ng nga
Board of Directors na mga halaga para
sa mga gastusin sa buong taon ng pasu-
kan.
Ang SSON ay babayaran ng
bawat magulang at hindi bawat estudy-
ante na nagkakahalaga ng 1,100 pesos,
ngunit kung dalawa o higit pa ang iyong
anak na nag-aaral sa BanScie ay kail-
angan magbayad ng 90 pesos ng bawat
estudyante para sa school paper dahil
batay sa itinakda ng R.A 7079 o “Cam-
Ipagpapatuloy sa BALITA, Pahina 3

Pagpapatuloy ng BALITA sa Pahina 2
pus Journalism Act of 1991,” kailangan
maglaan ng pondo ang paaralan para
sa student publication. Ang paraan ng
pangongolekta ng ingat-yaman ng PTA-
BOD na si Gng. Velvet Jito ay kada-ikat-
long linggo ng buwan, Lunes hanggang
Biyernes alas nuwebe ng umaga han-
gang alas kwatro ng hapon.
Ang halagang 1,100 pesos ay
ang huling napagkasunduan ng mga
magulang dahil ang nakalagay sa SSON
paper ay 1,097 pesos ngunit dahil may
isang magulang na nagtanong na paano
kung magtaas ang mga halaga ng mga
kakailanganin ay sinagot naman ito ni
Gng. Teresita Villaceran na mayroon
namang fund na binigay ang DepEd
at dahil hindi gaanong marami ang es-
tudyante ng BSHS ay hindi rin gaano
kalaki ang fund na inilaan sa paaralan,
ngunit dahil mayroong nagtanong
kung bakit hindi nalang gawing 1,100
pesos ang 1,097 pesos upang maging
buo ay sumang-ayon naman ang mga
magulang dito at para sa resibo naman
BALITA 3
ng mga magulang na nakabayad na sa
SSON ay gagawa sila ng “Acknowledg-
ment Receipt.”
Bandang 10:30 ng umaga nata-
pos ang pagtitipon ngunit bago pinauwi
ang mga magulang ay nilagdaan muna
nila ang SSON paper na nakalaan na pu-
mapayag sila sa napagkasunduang pro-
grama ng PTA-BOD.

Pagdiriwang sa Araw ng
Jamilla May Galigao

S
a Ika-4 na araw ng Oktubre ta-

mga Guro sa Banscie

ong 2023 araw ng Miyerkules,
ipinagdiriwang ng Bantayan
Science High School ang isang mak-
abuluhang programa para sa mga guro
kung saan ang mga mag-aaral sa iba’t
ibang baitang, mga clubs, at ang SSLG
ay nagtulong-tulong sa paghanda at
pag-organisa sa nasabing programa.
Alas 11 pa lamang ng umaga,
ang lahat ng mga mag-aaral sa iba’t
ibang baitang ay naghanda na para
sa kanilang munting surpresa para sa
kanilang minamahal na mga guro.
Bandang alas 2:30 naman ng
hapon, nagtipon-tipon ang lahat ng
mag-aaral at mga guro sa Kaabtik
Mga guro at kawani ng BanScie sa pagdiriwang ng “Araw ng mga Guro.”
Gym para simulan na ang programa
kung saan pinangunahan ito ng isang 5 KYLE MERCADO
makabansang awit na pinamunuan ni
Angel Jane Marande, isang estudy- agad ito at nagpatuloy ang lahat. Hindi rin nagpahuli si Chad Mi- Maraming sigawan naman ang nakuha
ante mula sa ika-11 na baitang at isang Pagkatapos ng pagtatanghal, chael Layague bilang si Ginang Angelie ng iba pang mga kalahok, isa na rito
awit ng panalangin na pinamunuan ni hindi rin nagpahuli sina Keith Nieves, Navaja at Felicity Manzanares naman ang paglarawan ni Kezel Don Garcia
Jazmyn Sevilleno na mula sa ika-10 Savannah Anciano, Cyrah Tiffany Say- bilang si Ginang Erika Bajarias, ang bilang isang Ginang Rosalina Ysulan
baitang. Ang lahat ay nanatili para co, at Jaypee Teano ng MAPEH club kanilang tagapagpayo ng seksyon Pas- ng 11 Einstein.
awitin ng taos puso ang Sugbo Hymn performing arts na siyang nagpamalas cal. Magaling na inilarawan nina Jacob
Bandang 5:30 ng hapon ay na-
at ang Bantayan Science High School ng kanilang nakakamanghang sayaw. Kaquilala at Sheen Deja ng seksyon
tapos na rin ang programa. Kaagad na
Hymn. Hindi na pinatagal pa at sinimulan Baryon ang mag-asawang Villanueva.
inanunsyo ni Ginang
Pagkatapos nito ay sinimulan na sa wakas ang “Teacher’s ka-look- Nakakaaaliw na paglarawan Teresita F. Villaceran sa mga mag-aaral
na ng mga tagapagdaloy ng programa alike”. naman ang ginawa ni Kerven Don na hindi na muna papasok sa Huwebes,
na sina Althea Rayme Sa bandang ito, nanguna ang Pacifico para sa kaniyang kapatid na lilipat muna sa blended learning modal-
Alolor at Jupit Gems Villaceran ang pangkat ng ika-7 baitang seksyon ng guro ng BanScie na si Ginoong Niboy ities at babalik na lamang muli sa araw
nakakasabik na pagdiriwang. Kaagad Helios at sumunod din ang ika-12 bai- Pacifico. ng Biyernes alinsunod sa inilabas na
na sinimulan ang pagtatanghal ng mga tang ng seksyon Decartes. memorandum ng DepEd.
estudyante na siyang naging dahilan
upang magsigawan at maghalakhakan
ang mga nanonood.
Pinangunahan ito ng mga es-
tudyante na mula sa ika-7 baitang, su-
munod ang iba pang mga mag-aaral na
siyang nagpakita rin ng angking talen-
to sa pagsayaw, pagkanta, at pag-arte
sa kanilang hinandang presentasyon.
Sa kasamaang palad habang may tu- Mga estudyanteng kalahok sa “Teacher’s ka-look-alike.”
matanghal, isang teknikal na aberya KYLE MERCADO
ang naganap ngunit naagapan naman

Angela Negre at Jennifer Bautro

S a ika-13 ng Oktubre 2023, araw ng

Biyernes ay ginanap ang simpo-
syum na pinamagatang “E-Sugid
Mo” sa Bantayan Science High School para
sa kanilang pagdiriwang ng “Mental Health
Symposium and Team Building” matapos
magdaos ng isang misa na ginanap sa Kaab-
tik Escarrio Gym.
Bandang 9:41 ng umaga, nagsimula
ang simposyum at ang bawat baitang mula
sa ika-8 baitang hanggang sa ika-12 baitang
lamang ang nagkaroon ng mga ispekir sapa-
gkat ang ika-7 baitang ay hindi nakasali da-

Mental Health Symposium: E-sugid mo

hil may pasok pa ang mga ito nang ginanap
ang simposyum.

Mga Amerikanong misyonaryo na galing sa Allen County Christian Fellowship habang kumakanta ng worship song.
Gayunpaman, mayroong dalawam-
KEZEL DON GARCIA Ipagpapatuloy sa BALITA, Pahina 4
4 BALITA
Pagpapatuloy ng BALITA sa Pahina 3
Nikka Angelie Villadolid
pu’t dalawang mga ispekir na nagbol-

untaryo rito na pinangunahan nina
Preacher Emar Arriola, Nurse Joy De-
samparado, G. Richard Pacifico, Police
Danilo Batiancila Jr., at Police Harold
Martus. Kasama rin dito ang labing-pi-
tong mga Amerikanong misyonaryo na
galing sa Allen County Christian Fel-
lowship na sina Preacher James Len-
gancher at ang kaniyang asawa na si
Gng. Joan Lengancher, Preacher James
Brandenberger at ang kaniyang asawa
na si Gng. Betty Brandenberger. Kasa-
ma rin nila sina Virginia Schmucker,
S
a ika-17 ng Oktubre bandang
alas otso ng umaga, nagtipon-ti-
pon ang mga miyembro ng The
Nucleus at Ang Nukleyus sa silid aralan
ng seksyon Einstein upang malaman
ang mga bagong pamantayan sa pagsu-
lat at pagbuo ng mga artikulo para sa
napapalapit na kompetisyon.
Unang itinalakay nina Gng. Ro- Pulong na pinangunahan nina G. Carl Jude Garbo at Gng. Rosalina Ysulan.
salina Ysulan at G. Carl Jude Garbo ang MARK IAN TEDOSO
mga tamang pamamaraan sa pag-edit

Pagtitipon-tipon para sa ikauunlad

Debbie Lengancher, Regina Schmucker, ng nabuong artikulo upang magkaroon
Jesse Schmucker, Saloma Schmucker, ito ng isang mas matibay at masining

ng mga manunulat ng BanScie

Wanita Schmucker, Abby Steury, Ca-
leb Steury, Caleb Schmucker, Joshua
Schmucker, Justin Schmucker, Jaden
Schmucker, Justin Brandenberger, at si
Steven Fisher.
Sinimulan ang simposyum sa
ika-8 baitang seksyon DNA at ATP sa
pamamagitan ng pag-awit ng worship
songs na pinamagatang “Man of Sor-
rows” at “If you follow Me.” Nang mat-
apos ito ay sunod na nagtestimonya si
G. Steven Fisher tungkol sa kaniyang
karanasan kung paano siya nailigtas at
nabago ng Diyos, at kasunod namang
nagtestimonya si Preacher James Bran-
denberger sa ika-9 na baitang seksyon lan na kinakailangang ang isang ma- halimbawang bidyo para sa mojo or sisyunang presyo ng t-shirt para sa
Hadron at Baryon.
Gayundin sa ika-10 baitang
seksyon Kelvin at Pascal ay tinalakay ni
Preacher Emar Arriola ang kahalagahan
ng pag-iwas sa paninigarilyo, ang maa-
gang pagpasok sa isang relasyon, at ang
hindi magandang dulot ng paggamit ng
na nilalaman.
Ibinahagi rin nila ang mga ta-
mang pamamaraan sa pagsulat ng pan- saan ang mga ideya o mensahe na gus- kasapi ng The Nucleus at Ang Nukley-
gulong tudling upang mas makaakit ng tong iparating ng manunulat ay mali- us dito na siyang pumukaw sa kanil-
mga mambabasa, at iba’t ibang uri ng naw at maayos upang makumbinsi ang ang interes.
artikulo kagaya ng balitang pampalak- mga mambabasa na basahin ang buong Pagkatapos nito ay ibinahagi
san, pangulong balita, lathalain at bali- artikulong kaniyang isinulat. na ni Gng. Ysulan sa lahat na magka-
tang agham at teknolohiya. karoon ng training sa ika-7 araw ng
Sunod namang tinalakay ni G. Nobyembre na syang dadaluhan ng
“Ang mabuting manunulat ay isa ring Garbo ang iba’t ibang uri ng editoriyal mga ispekir na may kaalaman sa pag-
mabuting mambabasa” at ang kahalagahan ng mensahe nito sulat at pagbuo ng artikulo.
- Gng. Rosalina Ysulan para sa mga mambabasa. Pormal na nagtapos ang pag-
titipon ng alas 10 ng umaga pagkat-
Ibinanggit din ni Gng. Ysu- Nagpakita rin sila ng isang apos ang pagsisiwalat ng napagde-
nunulat ay may kakayahang pumukaw mobile journalism at radio broadcast- mga miyembro ng The Nucleus at
sa interes ng mga mambabasa, kung ing upang magkaroon ng ideya ang mga Ang Nukleyus.
Phil Jaidev Tidoso Mga estudyanteng kalahok sa DSTF 2023 kasama ang
kanilang mga gurong tagapagsanay.
DWYNN NEGRIDO

droga. Ayon sa kaniya, “Ma-enjoy ka
mogamit ug drugs but in a little span
of time. Dako kaayo ang possibility nga
ang tao [nga nakagamit ug drugs] kay
either mapriso, mabuang, ug mamatay.”
Samantalang sa ika-11 baitang
seksyon Einstein at Newton naman
ay nagkaroon din ng testimonya si G.
Richard Pacifico sa tulong nina Police
Danilo
Batiancila Jr. at Police Harold
Martus tungkol sa kaniyang karanasan
sa paggamit ng droga noon, kasunod
naman na nagtestimonya si Preacher
James Lengancher dito.
Ipinasubok naman ni Nurse
Joy R. Desamparado ang “10-Min-
utes Grounding Meditations”
mga estudyante ng ika-12 baitang
N
oong ika-22 ng Oktubre, umalis ng
alas 7:30 ng umaga ang mga kumaka-
tawan ng BSHS papunta sa Buanoy
National High School sa Balamban, Cebu para
makilahok sa Division Science and Technolo-
gy Fair (DSTF) 2023 na kung saan ang patim-
palak na ito ay naglalayong mahasa at masuri
ang kakayahan ng mga estudyante sa larangan
ng agham, pananaliksik, at teknolohiya.
Ito ang mga palatuntunan sa DSTF na
sinalihan ng mga estudyante ng BSHS: Robot-
iks (grupo), Agham ng Buhay (grupo), Pisikal
na Agham (grupo), Siyensikula, at Digituro.
Nakapaloob sa kategorya ng Robotiks
sina Prince August Ruthellch Toledo, Dwynn
Negrido, Healvey Taytayan at ang kanilang
tagapayo na si Bb. Kimberly Irmano.
sa
Sina Joxara Kaye Martus, Mary Joyce

seksyon. Descartes at Galileo upang
mabawas-bawasan ang kanilang stress.
Nabanggit din dito ang tungkol sa HIV,
Pagsabak ng Supre
Martus, at Marc Jomyr Diongzon naman ang
nakapaloob sa kategorya ng agham ng buhay
o life science kung saan si Gng. Marinel De-
stacamento ang kanilang tagapayo sa panana-

Sci’ans sa DSTF 2023

TB, STI (Reproduction and Responsi-
bility), Risks of Teenage Pregnancy, at
kung paano maiiwasan ang mga ito.
Pagsapit ng alas 11:26 ng tangh-
ali ay pumunta naman ang mga Amer-
ikanong misyonaryo sa ika-12 baitang
ng Descartes at Galileo upang mag-
bigay asal sa mga estudyante na syang
sinimulan sa pamamagitan ng isang
pag-awit ng “The Lord is my lie.” Kasu-
nod namang nagtestimonya si Jayden
Schmucker at James Brandenberger
kung paano sila nagkaroon ulit ng tiwa-
la at silbi sa Diyos.
Matagumpay na nagtapos ang
nasabing simposyum ng bandang alas
12 ng tanghali na may tanong at mga
kasagutan sa mga labi ng mga estudy-
ante ng BanScie.
liksik.
Si Stephen Ray Ribo naman ang
nagrepresenta sa siyensikula habang sina Al
Angel Chelsea Tinga, Mary Rose Pacina, at
Alessandra Victoria naman ang nakapaloob
sa kategorya ng pisikal na agham o physical
science, kasama ang kanilang tagapayo sa pa-
nanaliksik na si Gng. Lina Tinga.
Pagdating ng mga Supre Sci’ans ban-
dang ala 1:00 ng hapon, inihanda at
inorganisa nila ang kanilang mga produkto at
mga kagamitang biswal aids para sa kanilang
gagawing pasalitang presen-tasyon sa mga hu-
rado para sa susunod na araw.
Pagkatapos ng masigasig na pagsusuri
upang masiguradong kompleto at walang na-
kalimutang mga gamit , nagpahinga at natu-
log muna ang mga estudyante at kalahok sa pisikal na agham, at
mga guro para maihanda ang kahulihan naman ang grupong
kanilang sarili sa paparating na nakapaloob sa agham ng buhay.
mga aktibidad.
“I only got one shot, must
Nang sumapit ang alas make it count.”
6:00 ng gabi sinimulan na ng
- Prince Toledo
mga kalahok ang kanilang pa-
Talagang napakalayo na
ghahanda at huling pag-eensayo
sa kanilang pasalitang presenta- ng narating ng mga estudyante
syon. mula sa BSHS, “Isang malaking
karangalan ang pag wagayway
Unang naglahad ang mga
ng bandera ng aming paaralan,”
kalahok sa robotiks, sumunod
dagdag pa ni Stephen Ribo.
naman ang pag-eensayo ng mga
 BALITA 5
Mga manunulat ng “The Nucleus” at “Ang Nukleyus” at mga guro nang maranasan Andrea Kate S. Gabutan

S
na maging mamahayag at makapagsalita sa radyo sa JCAD media production.
KEZEL DON GARCIA abado, nitong ika-11 ng Nobyem-
bre, isang napakalaking opor-
tunidad ang natanggap ng mga
manunulat ng Ang Nukleyus at The
Nukleyus nang inanyayahan silang pu-
munta sa istasyon ng JCAD Media Pro-
ductions upang mas matasa ang kanilang
kaalaman sa pagpapahayag at marana-
san ang buhay bilang isang broadcaster.
Kasama ang School Paper Ad-
viser na si Gng. Rosalina Ysulan at ang
mga School Paper Coaches na sina G.
Carl Jude Garbo, Bb. Early Dawn De-
sales, at Bb. Miljean Pastiteo sa pagpun-
ta sa istasyon upang samahan at gab-
ayan ang mga manunulat sa kanilang
paglakbay tungo sa bagong kaalaman.
May humigit-kumulang 20 na

Paglalakbay Tungo sa Industriya

mga estudyanteng manunulat ang pu-
munta bitbit ang kanilang parent’s con-
sent at kagalakan sa pagsubok ng bagong

ng Pamamahayag
karanasan na makakadagdag sa kanil-
ang abilidad bilang isang mamamahayag.

Ang mga estudyante ay nagsim-

ulang dumating nang sumapit ang alas

11:00 ng umaga dahil ito ang napag- ay napunta sa ikatatlo at ikaapat na ing dapat ninyong taglayin ang pa- May iba’t ibang sinabi ang
kasunduang oras ng pagtitipon habang pangkat na kung saan binubuo ng tig- giging dedikado sa serbisyong pam- mga estudyante sa mikropono, kaga-
ang iba naman ay nahuli sa pagdating. dadalawa at tigtatatlong miyembro. publiko at dapat ninyong aalalahanin ya na lamang ng pagbanggit nila ng
Napagdesisyonan ni Gng. Sa pagtapak nila sa loob ng ista- ang kapakanan ng nakakarami. Dapat mga pangalang nais nilang batiin.
Ysulan na hatiin sa dalawang pang- syon, muling nakita ng mga manunulat may dedikasyon sa pagbibigay ng im- Hindi rin nagpahuli ang ad-
kat ang mga estudyante upang hin- ang isa sa mga maraming karanasan sa pormasyon lalung-lalo na sa mga ta- viser at mga coaches ng Ang Nuk-
di ito magkakagulo at nasa maay- larangan ng pamamahayag na si G. Jun ong walang sapat na access sa media. leyus at The Nukleyus sa pag-
os silang pagkakasunod-sunod.
Nemesio Veliganio Jr. at malaki ang pas- Napuno ng kaba at kasabikan bati sa mga nais nilang batiin.
Ang unang pangkat ay asalamat nila sa gabay na inihandog nito ang puso ng mga manunulat nang
Natapos ang nasabing aktibidad
binubuo ng walong manunulat habang sa kanilang pagsubok sa broadcasting. kaharap na nila ang mahiwagang
bandang alas dose ng tanghali, ngunit
ang pangalawang pangkat naman Ayon kay G. Arnel Olleres, mikropono na nagsisilbing tulay upa-
ay binubuo ng pitong manunulat. isang broadcaster sa JCAD, kung nais ng mabatid ng mundo ang kanilang bago umuwi ay kumuha muna sila ng
mga boses na sumisigaw ng kagustu- maraming litrato upang maging alaala sa
Ang mga huling dumating ninyong ipagpatuloy ang broadcast- han nilang maging isang broadcaster. ginawa nilang pagbisita sa araw na iyon.

Angela Mae Negre

I
pinamalas ng kumatawan ng
bawat baitang ang kanilang ka-
husayan at talento bilang pagpa-
parangal sa pagdiriwang ng Language
Month 2023 nitong ika-9 na araw
ng Nobyembre sa paaralan ng Ban-
tayan Science High School sa ilalim
ng temang “Revving up: Channeling
Innovations and Bridging Cultures

Pagsalubong sa Tagumpay: Mga Bida

Through Communication” na pinama-
halaan ng English at Book Lovers’ Club.
Sa nasabing selebrasyon, nag-

sa Language Month ‘23

karoon ng aktibidad na inilahad sa
pamamagitan ng tatlong gawain: una,
isang kompetisyon sa pagsulat ng
sanaysay ang ginanap sa silid-aralan
ng 9-Baryon, kung saan naganap ang
sanaysay ng mga kumatawan mula
sa mga baitang 10, 11, at 12 na-
kadepende sa paksang tumatalakay
sa temang “The Role of Technolo-
gy in Bridging Cultural Divides.”
Ikalawa ay ang paligsahan sa
paggawa ng poster sa na isinagawa
sa silid-aralan ng 10-Kelvin na sin-
imulan ng 1:25 ng hapon at nagtapos
sa eksaktong 3:55 n.h. na syang nag-
bibigay-daan sa mga mag-aaral na
ipakita ang kanilang kahusayan sa
pagpapahayag ng mga ideya sa pama-
magitan ng sining ng pagguhit sa loob
lamang ng dalawa at kalahating oras.
Mga nanalo sa Poster, Slogan, at Essay Making Contest kasama ang dalawang guro na
sina Gng. Suzette Sesles at G. Carl Jude Garbo.
KEZEL DON GARCIA
Ikatlo naman ay ang aktibidad sulat ng sanaysay na syang sinundan ni baitang ang pagkamit ng pagkapanalo
sa paggawa ng slogan na isinagawa sa Margarette Carabio ng ika-12 baitang sasa paligsahan ng slogan na sinundan
silid-aralan ng 10-Pascal na nagsim- ikalawang pwesto, at Miralea Anne Cla- ni Stephanie Veliganio ng ika-10 bai-
ula rin ng 1:25 n.h. na may limitasyon ro ng ika-11 baitang sa ikatlong pwesto.
tang, at Adrianne Gleoisse Villaceran
na isang oras lamang, ngunit nagka- Sa larangan ng paggawa ng post- ng ika-8 baitang sa panghuling pwesto.
roon ng pagpalawig ng isang oras mula er, si Jhule Franz Tinga ng ika-12 bai-
sa mga tagapamahala para bigyan ng tang ang nakasungkit sa unang pwesto, Ang paggawad ng mga nagwagi
karagdagan oras ang mga kalahok si Aillene Rose Chavez ng ika-11 bai- sa nasabing aktibidad ay naganap sa araw
sa pagsumite ng kanilang mga obra. tang sa ikalawang pwesto, at si Kerztan ng Biyernes, alas kuwatro n.h. sa Kaab-
Ang kinatawan ng ika-11 na bai- Tinga naman ng ika-9 baitang sa ikat- tik Gym kasabay ng paggawad ng paran-
tang na si Jessa Mae Abao ang kumamit long pwesto.Samantala, pinangunguna- gal sa iba pang patimpalak sa ilalim ng
sa unang pwesto ng kompetisyon sa pag- han ni Kristian Niño Duarte ng ika-12 pagdiriwang ng Language Month 2023.
6
BALITA
Venise Claire Villaruel
N
itong alas nuwebe ng umaga sa
ika-9 na araw ng Nobyembre
ay lumahok ang Bantayan Sci-
ence High School sa ika-apat na kwarter
ng National Simultaneous Earth-
quake Drill (NSED) para sa taong ito.
Itinatag ito ng dibisyon ng
Cebu Province Division Memoran-
dum No. 041 series of 2023 o ang
“Mandatory Unannounced Fire and
Earthquake Drills in Schoolnoong
ika-15 na araw ng Pebrero kung saan
pinagmandamyento na isinasagawa
ang “unannounced earthquake drills.”
Ang mga kaguruan at mga kasapi
ng paaralan ang namahala at gumabay sa
mga estudyanteng naroon tungo sa mis-
mong ligtas na lugar na patutunguhu-
han sa loob lamang ng Bantayan Na-
tional Senior High School quadrangle.
Pagkatapos ng “mandatory
headcount” o ang pagbibilang ng mga
estudyante sa loob lamang ng kanilang
seksyon ay bumalik na ang mga es-
tudyante sa kani-kanilang silid-aralan.
Gian Therese Villacampa
N
itong ika-9 ng Nobyembre ay
nagkaroon ng pagsasanay ang
mga miyembro ng The Nu-
clues at Ang Nukleyus bilang prepara-
syon sa nalalapit na NWASPC (North-
west Area Schools Press Conference),
sinimulan ito bandang alas nuwebe
ng umaga na pinangungunahan ni G.
Jun Nemesio Veliganio Jr., isang Radio
Newscaster ng JCAD Radio bilang tag-
apagsalita.
Sinimulan ni G. Veliganio ang
pagsasanay sa pagpapakilala ng mga
bahagi ng isang News Article.
Una niyang tinalakay ang pag-
buo ng magandang headline kung
saan binigyan nya ng importansya ang
pagkuha ng datos sa iba’t ibang “sourc-
es” upang makagawa ng kawili-wiling
news report. Ibinanggit din niya na ma-
halagang maglagay ng quote sa gitna ng
isang news article.
“Lain gayud kayo ang sa libro
kag sa actual na gayud”
– G. Jun Nemesio Veliganio Jr.
Ayon kay G. Veliganio, hindi
kinakailangang sumunod sa tinatawag
na “inverted pyramid structure” sa pag-
papahayag ng ideya.
Base raw sa kanyang natutunan
kay Jessica Soho at sa yumaong Mike
Enriquez ng GMA 7, binibigyan ng
pagkakataon ang mga manunulat na
pumili ng estratihiya kung paano nila
ipapahayag ang kanilang kwento.
Dagdag pa niya, kahit na na-
kakatulong ang pagsunod sa inverted
triangle method, may mga kwentong
“story-telling” lamang ang ginamit pero
nakakawili ito sa iilan. Kaya’t maaring
gumamit ng kahit anong paraan ng
pagsulat basta’t ito raw ay nakakaagaw
pansin, siksik sa datos, at puno ng kato-
Ayon sa BanScie Disaster Risk Mga mag-aaral sa ika-11 na baitang habang
Reductioon Coordinator na si G. isinagawa ang earthquake drill.
Reynaldo Sesles nang tinanong siya KEZEL DON GARCIA
kung ano ang pinagkaiba noong un-
ang pagsagawa ng earthquake drill
kumpara sa ngayon na pang-apat na,
“The students are taking the drill more
seriously, like performing the ‘duck,
cover and hold’ promptly when the
alarm sounded, lining up to the exit
faster, and doing the head count right
away at the evacuation area, these are
good signs showing they now started
to see the importance of the activity.”
(Sineseryoso na ng mga estudyante
ang pagsasagawa ng ‘duck, cover and
hold’ at bumuo kaagad ng linya tungo
sa exit nang tumunog na ang alarma
at nang dumating na sa ligtas na lu-
gar ay nag headcount na kaagad. Ang
mga ito ay mga magandang sinyales
na nagpapakita na nakikitaan na nila
ng importansya ang aktibidad na ito.)
4th Quarter NSED,
Ang layunin ng pagsasagawa ng
“unannounced earthquake drill” ay upa-
ng masigurado ang kaligtasan at kaala-
man ng lahat sa kung ano ang gagaw-
isinagawa ng BanScie
in tuwing may mga hindi inaasahang
pagyanig ng lupa na syang isa sa mga
natural na nangyayari sa ating bansa.
JCAD Radio DJ Jun Nemesio Veliganio Jr. nagturo ng kanyang kaalaman at karanasan
sa mga miyembro ng Ang Nukleyus at The Nucleus Publication.
KYLE LOISE DUCAY
Paghasa ng Galing at Talino ng
mga Manunulat sa BanScie
tohanan.
kanya, may panahon na ang maaaring pwede nang makagawa ng burador. Bi-
Naibanggit din niya na kung mapagkukunan ng impormasyon ay nanggit niya dapat mainam na suriin ang
minsan ay gumagawa na lamang ng
mabagsik at pilosopo o mapagma-alam. mga nagawang sulatin upang matiyak na
kwento ang mga news reports sa mga Mahalaga rin na hindi direkta ang pag- ito’y purong katotohanan lamang.Nata-
panahong madalang ang mga pangya- tanong ang mga manunulat sapagkat pos ang pagsasanay nang masagutan ng
yari. Ngunit ito’y hindi gawa-gawang
may mga mapagkukunan ng datos na tagapagsalita ang lahat ng mga tanong
storya kung hindi ay “human interest
madaling mairita o magalit. Mas main- mula sa mga manunulat.
story” o mga storyang nakakapukaw am na ito’y paunti-unti hanggang sa
Ang sabi ni G. Nathanael Mendo-
damdamin sa mga mambabasa. makuha ang impormasyong kinakail-
za, isang manunulat ng The Nucleus, mal-
Ibinahagi rin niya na mahal- angan. aki raw ang naitulong nitong pagsasanay
agang handa ang isang manunulat
Sa panghuli ay isinaad niya sapagkat siya ay naliwanagan sa kung
bago pumunta sa news field o bago na pagkatapos makakuha ng datos ay paano gumawa ng kawili-wiling balita.
kumuha ng mga datos dahil ayon sa
 BALITA 7
Chad Michael Layague

S a kulay at matagumpay na id-

inaos ang Mr. and Ms. United
Nations na ginanap sa Kaab-
tik Gym, Bantayan Science High
School nitong ika-8 ng Nobyembre na
syang isinagawa upang bigyang hal-
aga ang pagkakaisa ng bawat bansa.
Ang kompetisyong ito ay inorgan-
isa at pinangunahan ng Ap at Filipino
Club kung saan sinimulan ito bandang

Agawan ng Korona
ala una ng hapon sa pamamagitan ng
isang taos-pusong pag-awit ng Lupang
Hinirang, panalangin, at Sugbo Hymn
na siyang sinundan ng paglahad ni Bb.
Stephanie C. Veliganio ng mga mekan-
iks at pamantayan para sa patimpalak.
Mga kalahok sa Mr. and Ms. UN 2023. Ipinakilala rin ng mga tagapagdaloy
KEZEL DON GARCIA na sina G. Stephen Ray Ribo at G. Lanz

Andrei Seares ang mga hurado na sina
Gng. Jonalyn Despi, Gng. Jeralyn Abel-
lo, Bb. Froelyn Mae Resula, G. Jhunrey
Villanueva, G. Niboy Don Pacifico,
at Bb. Early Dawn Desales, at sumu-
nod dito ang paghandog ng MAPEH
Club ng kanilang munting pagtatan-
ghal na pinangunahan ng kanilang
pangulo na si G. Keith John Nieves.
At sa wakas, matapos ang mata-
galang paghihintay, napuno ng hi-
yawan at palakpakan ang buong
Kaabtik Gym nang lumabas na ang
mga kalahok mula sa iba’t ibang bai-
tang at nagsimula ng sumayaw para
sa kanilang production number.
Pagkatapos ng kanilang pagbi-
da ay kumanta si Bb. Jazmyn Seville-
no bilang natatanging pagtatanghal
habang nagbibihis pa ang mga kalahok
para sa kanilang muling pagrampa.
erepresenta, ang Mexico. “Best in Production Number,” ngunit
Napuno naman ng hiyawan at Agaw pansin naman si Bb. Nykhyle laking pagkadismaya ng ilan nang ib-
tawanan ang buong Gym nang lum- Villacastin na siyang nagpahiyaw sa inahagi ni G. Villanueva, isa sa mga
abas at nagpakitang gilas si G. John lahat sa pamamagitan ng pagsasal- hurado, na nagkaroon ng kamalian sa
Vincent Sarmiento mula sa ika-11 na ita sa wikang nihongo at dahil ku- pagtawag ng mga nanalo ang mga tag-
baitang nang ipinamalas niya ang ka- hang-kuha niya ang pagiging hapone- apagdaloy ng programa at upang maita-
kayahan sa pagni-nihongo sa harap ng sa na siyang kinagiliwan ng lahat. ma ang pagtawag ay siya na mismo ang
madla kung saan aliw na aliw ang mga naganunsyo ng mga tunay na nanalo.
Sunod-sunod na ngang ib-
manunuod dahil sa kanyang pagbig- Si G. Hanz Tinga at Bb. Kris-
inida ng mga babaeng kalahok ang
kas at paggamit ng tagapagsaling-wika
kanilang nirerepresentang bansa at tine Mulle ang mga nakatanggap ng
para maihatid ang nais niyang sabihin.
ang iba’t ibang kultura nito pati na gantimpala bilang “Best in Produc-
Matapos nito ay sunod-su- ang mga makukulay na kasuotan. tion Number” at “Best in Costume”
nod na sa pagbibida at pagpapakita naman ang pambato ng ika-7 na bai-
Nagkaroon naman ng saglit tang na si G. Glendale Tinga at Bb.
ng iba’t ibang pambansang kasuotan
na pagbibigay gantimpala para sa Annah Ursal ng ika-9 na baitang.
ang mga manlalahok na kalalaki-
mga nanalo sa mga patimpalak na
han hanggang sa pinakahuling kala- Second runner-up naman sina G.
ginanap bago isinagawa ang Mr. and
hok na si G. Andre Legaspi ng ika-10
Ms. UN. sa pangunguna ni Gng. Er- Legaspi at Bb. Villacastin habang 1st
na baitang kung saan ibinida niya
ika Bajarias at Bb. Miljean Pastiteo. runner-up sina G. Hanz Tinga at Bb.
ang pagkakaroon ng diplomasiya at Annah Ursal at tinanghal naman bil-
pagsulong ng karapatang pan-
Nailuklok sina G. Paul James Forros- ang Mr. and Ms. UN 2023 ng BanScie
tao sa bansang kanyang nir-
uelo at si Bb. Lyra Jane Bayon-on bilang sina G. Glendale Tinga at Bb. Mulle.

Avegail Cabrillos at Yna Espina

A
ng BSHS ay ipinagdiwang ang
selebrasyon ng “Pagkakai-
sa ng mga Bansa” o “United
Nations (UN)” na may temang “UN:
Equality, Freedom, and Justice for all”
na ginanap sa Kaabtik Gym, sa ika-8
ng Nobyembre, Miyerkules, na pina-

UN 2023, ginunita ng BanScie

ngunahan ng AP at Filipino Club.
Sa pagdiriwang ng UN 2023,
maraming estudyante ang nasasa-
bik na masaksihan ang paglalahad
ng mga kalahok sa bawat baitang.
Mga kalahok sa Mr. and Ms. UN 2023.
Sa pagsapit ng bandang alas nu- KEZEL DON GARCIA
webe ng umaga, nagsimula nang pu-
munta ang mga kalahok sa iba’t ibang timpalak.
aktibidad na kanilang sinalihan upang at ang mga alituntunin ng nasabing pa- silang lahat upang kunan ng mga li-
Dumating na ang pinakahihin-
maghanda sa kanilang mga presenta- timpalak, pagkatapos nito ay isa-isang trato habang naghihintay na matapos
tay ng lahat, ang pagtawag ng pangalan
syon sa nasabing aktibidad na napili. ipinakilala ang mga hurado na sina ang mga panloob na mga aktibidad.
ng mga mag-aaral na nagwagi sa mga
Gng. Rosalina Ysulan, G. Carl Jude
Ang panloob na aktibidad ay Garbo, at si Gng. Suzette Sesles. Bandang ala una ng hapon, nauna nang patimpalak at ang pinaka-
ginanap sa iba’t ibang silid-aralan, kung pinagpatuloy ang pagdiriwang ng hihintay ng lahat ay ang resulta ng Mr.
saan ang paligsahan sa paggawa ng post- Ang bawat kalahok ng SulKa- paaralan sa selebrasyon na sinimu- and Ms. UN. Subalit mayroong mga
er ay ginanap sa silid-aralan ng ika-10 saysayan ay nagsuot ng mga napil- lan ng isang programa sa pamamagi- hindi inaasahang pangyayari na nag-
na baitang seksyon Kelvin, ang slogan ing kasuotang pambansa na kanilang tan ng pagkanta ng pambansang awit bunga rin ng pagkalito. Ang naturang
naman ay sa ika-9 na baitang seksyon inirerepresenta, unang sumalin sa na sinundan naman ng pagdarasal, pangyayari ay agad namang binigyang
Hadron, at habang ang quiz bowl na ay patimpalak ay ang baitang na ika- Sugbo Hymn, at ng Banscie Hymn. linaw kaya natapos ng matiwasay ang
ginanap naman sa silid-aralan ng ika-10 7, sinundan naman ng ika-8, ika-9, kaganapan. ...
na baitang seksyon Pascal. ika-10, ika-11 at ang panghuli ay ang Sumunod ang patimpalak sa Mr.
Sa kabilang banda, bago nag- ika-12, lahat ay matagumpay na na- and Ms. UN. Ngunit, bago pa man in- Bago magtapos ang programa bin-
simula ang patimpalak ng SulKas- glahad ng kanilang presentasyon. umpisahan ang kaganapan ay pinaking- igay muna kay Bb. Miljean Pastiteo ang
aysayan na isang panlabas na aktibidad Natapos ang patimpal- gan muna si Gng. Erika Bajarias para sa sentro ng entablado upang maipahayag
na ginanap sa Kaabtik Gym, binasa ak bandang alas 10 n.u. at pagkat- kaniyang panimulang pagbati at si Bb. ang kaniyang kagalakan at pasasalamat
muna ni Bb. Stephanie Veliganio, isang apos ng matagumpay na paglala- Veliganio para sa pagbabasa ng mekan- sa pamamagitan ng kaniyang pang-
opisyal ng AP Club ang mga mekanika had ng mga kalahok, tinawag iks at mga gabay sa kaganapan ng pa- wakas na mensahe.
8
BALITA
Muling Pagbabalik ng Intramurals
Mga atleta sa Torch Lighting
mula kaliwa: Kerven Don Pacifi-
co, Urica Em Seville, Angelo Can-

sa Mundo ng BanScie cio, Chelsea Tinga, Jay Vincent

Abello, at Savannah Anciano.
KRISTELLE KATE ESGANA
Chris Marc Salve

M aulan man tuloy pa rin ang

parada at pambukas na pala-
tuntunan para sa Intramurals
2023 ng Bantayan Science High School
tramurals ay isang paraan na magagamit
mo sa totoong buhay na gumagamit
ng sportsmanship at determinasyon.)
“It is not about winning, but it is about on
nitong Sabado ng ika-18 ng Nobyembre. how you play the game.” (Hindi ito tung-
Sa unang bahagi ng kaganapan, kol sa pagkapanalo, ngunit ito ay tung-
isinagawa ang parada ng mga mag aaral kol sa kung paano mo nilalaro ang laro.)
sa loob lamang ng Bantayan Nation- -G. Jhunrey Villanueva
al Senior High School Oval dala ang Pormal namang isinagawa ang
kani-kanilang mga makukulay na ban- seremonyal na paghagis ng unang bola
dera at magagandang samot-saring ku- para sa larong basketbol na pinangu-
lay na mga damit na kanilang sinusuot. nahan ni Rev. Pastor Dennis Mendoza,
Bandang alas 8:30 ng umaga ang presidente ng Parent and Teachers
agad namang sinimulan ang pambu- Association (PTA). At pinangunahan
kas napalatuntunan para sa Intramu- din ni Gng. Teresita Villaceran, ang tag-
rals 2023 sa pangunguna nina G. Marc apangalaga ng paaralan ng BanScie ang
Jomyr Diongzon at Bb. Faith Ire Javier paghahatid ng unang bola para sa lar-
bilang mga tagapagdaloy ng programa. ong balibol, samantala pinangunahan
naman ng tagapag-ugnay sa palakasan
Nanaig ang mga Banscieanon sa ng paaralan na si G. Reynaldo Sesles ang
pasukan ng mga naglalabanang koponan panunumpa ng mga opisyal na mamu-
mula sa ika-7 hanggang sa ika-12 na bai- muno sa iba’t ibang laro na magaganap
tang; Green Frog mula sa ika-7 baitang, sa Municipal Meet, habang ang pa-
Yellow Falcon ng ika-8 baitang, Red nunumpa naman sa sportsmanship ang Chelsea Tinga, Bb. Urica Seville, Bb. Sa- grama na kung saan nagpaunahan ang
Phoenix mula sa ika-9 na baitang, Blue itinalaga ni Bb. Al Angel Chelsea Tinga. vannah Anciano, G. Kerven Don Pacif- mga mag-aaral sa pagpapataas ng mga
Serpent ng ika-10 na baitang, ika-11 na ico, G. Jay Vincent Abello at G. Ange- bandera ng kani-kanilang pangkat.
baitang ay Purple Tigers at ang Orange Sa pagpapatuloy ng programa, lo Cancio, na syang sinundan naman
nagkakaisa ang mga atleta sa pag-ilaw Masaya at naging matagumpay
Orangutan naman ng ika-12 baitang. ng opisyal na deklarasyon ng 2023 ang pagdiriwang ng mga guro, mag-aaral
ng tanglaw o lightning of torch, kabil- School Intramurals ni Gng. Villaceran.
“Intramurals is an avenue that ang ang mga atletang sasabak sa ibat- at mga magulang ng Intramurals sa taong
you can use in real life that uses sports- ibang mga laro na sina Bb. Al Angel Raising of banners o pagtaas ito, kaya mas inaasahang maging mas-
manship and determination.” (Ang in- ng bandera ang huling bahagi ng pro- aya ang pagdiriwang sa susunod na taon.

Chris Marc Salve Mga kalahok sa Feature Writing habang nagsusulat ng artikulo.
KEZEL DON GARCIA

M
akasaysayang pagsabak ng
bawat mamamahayag sa
2023 District Schools Press
Conference (DisSPC) ang ginanap
sa ika-23 at ika-24 ng Nobyembre sa
Bantayan Central Elementary School.
Nagbunga ng kasiyahan at hiyawan
ang pambukas na palatuntunan para
sa DisSPC nang opisyal itong itinalaga
sa kauna-unahang pagkakataon kung
saan elementarya at sekondaryang mga
mamamahayag ang nakilahok sa pan-
gunguna ng mga School Paper Advisers
(SPA) at mga tagapagpayo.
Sumalang ang mga mamama-
hayag sa 13 na kategorya, para sa
kompetisyong kanilang sinalihan, sa
indibidwal na kategorya ay may si-
yam na kompetisyon tulad ng pag-
sulat ng balita, lathalain, editoryal,

Kauna-unahang DisSPC sa Bantayan 1

editoryal cartooning, pagsulat ng ku-
lom, isports, agham at teknolohiya,
copyreading at headline writing, at pho-
tojournalism, habang dalawa naman
sa grupong kategorya kagaya ng mo-
bile journalism at radio broadcasting. ang tagapagdaloy, ani pa niya, “Young Lapasaran, SSS English-BCES ang sali- Principal 2 at tagapangalaga ng Distri-
journalist are the architect of tomor- tang pagbati, habang kay Dr. Catherine to, habang pagpapakilala naman ng
Nagtipon-tipon ang mga mama- rows narratives, weaving the threads R. Ofqueria, DSS English-Secondary mga Bee Official kay Gng. Febie Rose
hayag upang magtagisan ng husay at of truth through the tapestry of in- naman ang rationale ng DisSPC. Desales, SPA-Bantayan National High
galing sa pagsusulat ng mga artikulo formation, shaping a world enlight- School, at pagbabasa ng mga kalakaran
kung saan mahigit 140 na mga mama- ened by the power of their pens.” Samantala, isinagawa ni Gng.
Buenabel D. Capuras, DSS English-El- para sa DisSPC ang inilathala ni G. An-
mahayag mula sa elementarya ang sum- thony C. Necesario, SPA-Sulangan Inte-
ali, samantalang 287 naman galing sa ementary, ang pagpapakilala ng mga
Sinimulan ang programa sa
paaralang kalahok sa DisSPC sabay ang grated School.
sekondarya ang sumalang. pag-awit ng pambansang awit na syang
napakasiglang hiyaw ng bawat pamaha- Pagkatapos ng programa, kani-
Gayunpaman pormal at opis- sinundan ng isang panalang-in, at yagang pangkampus. cscscscSa kabil- ya-kaniya nang sumalang ang mga
yal namang nagbukas ang programa pag-awit ng Sugbo Hymm. ang dako ng programa, nagbigay ng mamahayag sa kategoryang kanilang
pasado alas 9 ng umaga sa pangun- Inilahad naman ni G. Jude V. mensahe si Gng. Judalyn L. Mulle, ang sinalihan.
guna ni Gng. Concepcion Suyko bil-

Palugaw sa Araw-araw
Mga magulang ng mga ika-8 na baitang na mga estudyante habang namimigay ng
champorado.
CLINT EMANUEL DESUCATAN
mula kindergarten hanggang senior ang lahat lalo na ang mga gutom o
high school ang naka enroll sa ma- ang mga hindi nakakakain ng tama.
higit 1,494 na pampublikong paaralan
na target ng programa na mapakain. tor ng DepEd-7 na si Dr. Salustia-
Ang gusto ng gobernado- no Jimenez, matagal nang proble-
ra na dapat lahat makakakain “se- ma ang malnutrisyon sa kabataan na
verely wasted” man o normal. Ang kung saan malaki ang epekto nito sa
sa kaniya na dapat makakakain kanilang performance sa paaralan.
Cris Marc Salve
N
agdaos ng “mangrove plant-
ing” ang Bantayan Sci-
ence High School (BSHS)
sa Omagieca, Obo-ob, Ban-
tayan, Cebu kasama ang mga napil-
ing guro at mga estudyante sa araw
ng Miyerkules, ika-6 ng Disyembre.
Naitalang 21 na mga guro
at 21 ring mga estudyante ang na-
kilahok sa nasabing aktibidad na
pinangunahan ng Supreme Sec-
ondary Learners Government
(SSLG), YES-O Club, Green Thumb
Club, at Science Club ng paaralan.
Pasado alas 7:30 ng umaga nag-
simula ang pagtatanim at mahigit ku-
mulang 100 na mga “propagules” ang
naitanim sa lugar kung saan ginanap
ang nasabing “mangrove planting.”
Alinsunod sa Deped Memo-
randum No. 069, S. 2023 na pinamaga-
Cris Marc Salve at Janyn Villacarlos
M
asaya at ingrande ang
pagsalubong ng mga
Bantayanons sa Municipal
Sports and Cultural Meet 2023 kung saan
bumida ang mga iba’t ibang paaralan sa
Munisipalidad ng Bantayan matapos
ang tatlong taong walang Municipal
Meet dulot ng pandemyang COVID-19.
023, chess competition.
Mahigit 10 na mga paaralan sa
sekundarya mula sa unang Distrito at
pangalawang Distrito ang nakilahok sa
tatlong araw na laro at kaganapan kabil-
ang ang Saint Paul Academy (SPA),
Doong National High School (DNHS),
Mojon Integrated School, Bantayan
National High School (BNHS), Oboob
Integrated School, Bantayan Science
High School (BSHS), Hilotongan In-
tegrated School, Sulangan Integrated
School, Patao National High School
Ayon sa Regional Direc-
MATATAG TREES, itinanim na!
Mga lumahok sa tree planting sa Obo-ob, Bantayan, Cebu na mga estudyante at guro
mula sa BSHS pagkatapos magtanim.
KEZEL DON GARCIA
tang “Deped 236,000 trees a Christmas
Gift for the Children,” nagsama-sama
at nagkaisa ang mga guro at estudy-
(PNHS), at Sillon Integrated School.
Batay sa DepEd Memoran-
dum No. 5, s. 2023 o ang Pagsasagawa
ng 2023 Palarong Pambansa, Division
Meets at Regional Meets at Munici-
pal Meets, ang mga paaralan sa loob
ng munisipyo parehong pampubliko
at pribadong paaralan, ay lalahok at
makikipagkumpitensya sa isa’t isa sa
iba’t ibang uri ng isports at kung al-
ing paaralan ang manalo, ay kaka-
tawan sa munisipyo sa susunod na
paligsahan — ang Provincial Meet.
Mayroong iba’t ibang klase
ng isports tulad ng Badminton, Lawn
Tennis, Volleyball, Basketball, Bil-
liard, Athletics, Table Tennis, Chess, at
Sepak Takraw. Isa sa pinakainaaban-
gan ay ang Mister and Miss Municipal
Meet na nagbunga ng kasiyahan at ka-
Pinasigurado rin ng gober-
nadora sa mga Parent Teacher Asso-
ciation (PTA) na ang mga ihahaing
pagkain ay masustansya at ligtas. Mga
gulay, karne, at iba pang sangkap para
sa lugaw ay galing sa harden ng Sug-
busog Campaign ng mga paaralan ng
Munisipalidad at ang Native Chick-
en Farm Raising na programa kada
ante sa pagtanim ng mga bakhaw.
Layon ng DepEd na ating pa-
halagahan at ingatan ang kalikasan,
Mga manlalaro ng badminton ng BSHS.
MARK IAN TEDSO
Banggaan ng mga Atleta
galakan sa mga madla, naglalakasang na mga layunin kasama sa mga layuning
tambol ng Band Palabas, at iba’t ibang ito ang pagbuo ng kaangkupang pisikal
mga himigv ng Vocal Duet at Pop Solo. at kakayahan at pagkaalerto sa kaisipan.
Ang Municipal Sport and Cul-
tural Meet ay maituturing na isang ka-
ranasang pang-edukasyon at ang mga
ekstrakurikular na aktibidad ay narara-
pat na may tiyak at kapaki-pakinabang
BALITA 9
Venise Claire Villaruel
L ibreng palugaw, Lunes hang-
gang Biyernes sa pampublikong
paaralan sa probinsya ng Cebu
para sa mga estudyanteng kindergar-
ten hanggang Senior High School.
Nitong Miyerkules, ika-15 ng
Nobyembre, sinimulan na ni Cebu
Governor Gwendolyn F. Garcia ang
Simultaneous School Feeding Pro-
gram sa lahat ng mga pampublikong
paaralan sa probinsya ng Cebu.
Sa Tabogon Central School,
Northern Cebu, alas 10:00 ng umaga gi-
nawa ang pagbukas ng programa kaya
naging pilot area ang paaralan na di-
naluhan ng higit 800 na mga estudyante.
Ayon sa listahan ng Depart-
ment of Education (DepEd) sa prob-
insiya, mayroong 876,619 estudyante
probinsiya. Ang Cebu Provincial Gov-
ernment ay nagbigay ng adisyonal na
gamit pangkain para sa programa.
Ang libreng lugaw para sa mga
estudyante na araw-araw hanggang
matapos ang pasukang taon 2023-2024
ang inaasahan ni Governor Garcia na
matupad.
ang mga punong itinanim ay nagsisil-
bing handog at regalo para sa mga ka-
bataan sa mga susunod na henerasyon.
Ang lahat ng layunin at prin-
sipyo sa mga ekstrakurikular na aktibi-
dad ay may pangunahing kinalaman
sa kapakanan at pag-unlad ng edu-
kasyon ng mga kalahok na mag-aaral.
10 BALITA
Mga batang nag-aabot ng mga bulaklak na rosas kay Gov. Gwendolyn
Garcia bilang tanda ng kanilang pagmamahal at pasasalamat.
MARK IAN TEDOSO

Pagbabalik ng Suroy Suroy Sugbo

sa Lungsod ng Bantayan
Atlley Jithro E. Fong

M
bataang nagmamahal sa kaniya. tayan. Sa pamamagitan ng okasyon o
atapos ang mahigit isang upang mamili ng mga pasalubong. Naging masaya ang lahat sa programang ito, hindi la- mang saya
taon, muling nagbalik ang kanilang nasaksihan at naranasang ang handog nito, kundi pati na rin
Nang sumapit ang oras para sa
Suroy Suroy Sugbo North- mga aktibidad sa lungsod ng Ban- ang pag-angat ng bawat isa lalung-la-
hapunan, pinakitaan ang mga bisita ng
ern Escapade sa lungsod ng Bantayan lo na sa industriya ng turismo.
mga sayawan at kantahang nagsabuhay
nitong Miyerkules, ika-24 ng Enero. ng kultura ng lungsod kung saan parte
Pasado alas 5:40 ng hapon, nito ang pagsayaw ng “Palawod.” Hin-
nagsidatingan ang mahigit 500 na di rin nawala ang mga life-size carroza
mga turista sakay ang mga bus mula na inihanda sa lokasyon ng hapunan.
sa lungsod ng Madridejos na isa rin Sa okasyong ito, binigyang
sa mga lungsod na kanilang binisita. diin ni Mayor Arthur Despi ang
Ngayong taon, maraming ini- temang “Duyan ang Kadagatan,”
handa at ipinamalas na mga atraksyon na may layuning ibalik muli at mas
ang lungsod ng Bantayan, kabilang na palaguin pa ang yaman ng karaga-
rito ang mga ancestral houses ng Balay tan sa Isla ng Bantayan dahil ito ang
Escario, Balay Hubahib, Balay Mercado, nagsisilbing sandigan ng ekonomi-
at Balay Pestaño. Dagdag din dito ang ya partikular na ang panghanapbu-
pagsakay ng mga turista sa mga “trisikad” hay na aspeto ng mga Bantayanon.
papuntang Bantayan Dried Fish Mar- Inialay din ni Mayor De-
ket at Bantayan Municipal Wharf. spi ang pasasalamat ng mga Ban-
Unang binisita ng mga turis- tayanon sa mga tulong na iniabot ni Mga turista habang nagpapakuha ng litrato sa harap ng simbahan ng
ta ang Parroquia de San Pedro Apos- Gov. Gwendolyn Garcia sa lungsod, Parroquia de San Pedro Apostol.
tol Church at ang Museo nito, at agad naging emosyonal ang gobernadora MARK IAN TEDOSO
pumunta sa tindahan ng mga daing matapos bigyan ng rosas ng mga ka-

Tagumpay ng Bantayanons!
Kuha ni Sir Vin Almonicar Batuigas habang nag-awarding.

Allainah Guia

S
a San Fernando Gym,
noong Martes, ika-5 ng
Marso bandang alas-tres
ng hapon, ipinamalas ng mga Ban-
tayanons ang kanilang husay at gal-
ing sa Balitaw.
Sa labanang ito, mayroong
15 munisipalidad na nagtagisan sa
Balitaw, ngunit sa huli, tagumpay
ang dala ng kinatawan ng Bantayan
na sina Jazmyn Sevilleno at ang
kanyang mga kasamahan
Ang kanilang tagapagtu-
ro ay si G. Elvin Batuigas, guro sa
Bantayan Senior High School, ang
sumulat at gumawa raw ng tono
para sa kanilang winning piece sa
kumpetisyon ito.
Kasama ni Jazmyn sa pag-
tatanghal ay sina Nathaniel Pacal-
do, isang mang-aawit mula sa Patao
National High School, at si Simon
Michael Buscagan, isang instrumen-
talist mula sa Bantayan Senior High
School.
Ang kanyang inspirasyon ay
ang kanyang pamilya, mga kaibigan,
at ang mga Bantayanons na patuloy
na sumusuporta sa kanila. Hindi rin
niya nakalimutan pasalamatan ang
Panginoon sa biyayang ibinigay sa
kanya.
Ang kanilang tagumpay sa
Balitaw ay patunay sa kanilang hu-
say at dedikasyon sa larangan ng sin-
ing at musika.
 BALITA 11
Allainah Guia

G inanap sa Oval Grounds, Lung-

sod ng Naga, Cebu noong ika-4
ng Marso 2024, bandang alas-
dos ng hapon ang Provincial Meet ng
Cebu. Dito, ipinamalas ni Angelo Can-
cio, isang mag-aaral ng Bantayan Sci-
ence High School, ang kanyang kahu-
sayan sa larangan ng isports.
Sa kategoryang long jump,
walang katulad ang ipinamalas ni
Cancio na galing at lakas. Sa ilalim ng

GININTUANG TAGUMPAY
pangangalaga ng kanyang tagapagturo
na si Mirasol Batuigas, nagningning si
Angelo sa patimpalak.
Ayon sa kanya, ang kanyang
inspirasyon ay ang Diyos, ang kanyang
pamilya, at mga kasamahan sa ko- Kuha ni Anna Andalis habang ginagawaran ang mga nanalo.
ponan na sumusuporta sa kanya kahit
pa mainit ang panahon. Lubos siyang
nagagalak dahil sa bunga ng kanyang gi ng ginto dahil hindi naman ito ang salamat sa kanyang kapatid na dumalo di lamang patunay ng kanyang galing
pagsisikap sa pagsasanay. kanyang pangunahing kategorya. Nag- mula sa kanyang klase sa CNU upang kundi inspirasyon sa mga kabataang
Sa paglaban ng 44 na bayan papasalamat siya sa Panginoon sa bi- magbigay ng suporta sa kanya. may pangarap na abutin ang kanilang
at ang tigda-dalawang kalahok, hindi yayang ibinigay sa kanya. Sa huli, ang tagumpay ni Angelo minimithi.
inaasahan ni Angelo na magwawa- Nagpahayag din siya ng pasa- Cancio sa Provincial Meet 2024 ay hin-

Kuha ni Sir Vin Almonicar Batuigas habang ginagawaran ang mga nanalo.

CPSCM out, CVIRAA in!

Archie Salvado

M
arso 5, 2024- Umigting ang
labanan ng mga kalahok ng
Munisipalidad ng Bantayan
at ng 15 pang mga kalahok mula sa
iba’t ibang dako ng Probinsya ng Cebu
sa kompetisyong Balitaw sa Cebu Pro-
vincial Sports and Cultural Meet 2024,
na ginanap sa San Fernando, Cebu.
Sa kompetisyong ito, ipinamalas
ng mga mang-aawit na sina Jazmyn Se-
villeno na mula sa Bantayan Science
High School at Nathaniel Alforque Pa-
caldo na mula sa Patao National High
School ang kanilang galing sa sining ng
pagkanta, habang ipinamalas naman
ni Simon Micheal Buscagan na mula
sa Bantayan National High School
ang kanyang kahusayan sa paggigi-
tara kung saan, ibinida nila ang ori-
hinal na komposisyon na isinulat ni
G. Elvin Almonicar, na pinamagatang
“Ang Panaghiusa Ta” na syang hango sa
kanyang buhay na naging dahilan kung
bakit mas madali ang kanyang pagsulat
ng mga liriko sa kantang ito.
Dagdag pa ni G. Almonicar, “I
was inspired by their driving spirit and
the support I received from my friends
and colleagues so I pushed myself de-
spite the fact na lisod kaayoako gumawa
ng kanta sa maikling panahon at take
note for Provincial Level nga compe-
tition” (Ako ay na-inspire sa determi-
nasyon at suportang aking natanggap
mula sa aking kaibigan at mga kasama-
han kaya, itinulak ko ang aking sarili
kahit na mahirap gumawa ng kanta sa
loob ng maikling panahon at lalo na’t
nasa Provincial Level ang kompeti-
syon).
Sa kabilang banda, iminungkahi
naman ni Sevilleno ang kanyang takti- cords” ay maaaring magkaroon ng sugat
ka sa kanyang pag-eensayo, “Ang akon at masira.
gi practice kay i-perform ang balitaw Lagi namang ipinaalala sa kan-
with proper technique and appropriate ya ni G. Almonicar na kapag tumanghal
emotions ig kanta para mas positive ang na siya sa harap ng maraming tao ay
result sang akon pagkanta” (Ang aking lagi nyang tatandaan na siya ang kanta
ininsayo ay ilahad ang balitaw na may at hindi ang kumakanta para hindi siya
maayos na paraan at angkop pangdam- matablahan ng takot.
damin kung kakanta para mas maging Sumunod naman sa kanilang
positibo ang resulta ng aking pagkakan- pagtanghal ang mga ikalawa at ikatat-
ta). long kalahok na mula sa Munisipalidad
Pinaghigpitan din niya ang ng Dalaguete at Munisipalidad ng Barili
kanyang sarili sa pagkain ng mga na ibinida rin ang kanilang orihinal na
matatamis, maaanghang, at malalamig komposisyon.
na pagkain dahil ayon pa sa THROGA,
Talaga namang nakakahanga ang
maaaring magdulot ito ng “reflux” at- kanilang pagganap sa Cebu Provincial
pangangati sa “larynx,” “esophagus,” at Sports and Cultural Meet 2024. Ayon pa
“voice box.” Dagdag pa niya, iniiwasan kay Sevilleno, inaabangan na nila ang
din niyang humiyaw, tumawa, at mag- susunod na hakbang at iyon ang CVI-
salita ng maingay dahil ang ating “vocal RAA 2024.
12 LATHALAIN
Andrea
Andrea Kate
Kate Gabutan
Gabutan

S
a paghahanda sa darating na pa-
sukan, ang mga mag-aaral ng
Bantayan Science High School
ay nakilahok sa “2023 Brigada Eskwela
Implementing Guidelines” na inilabas
noong ika-3 ng Agosto ng Kagawaran
ng Edukasyon na nagtagal ng limang
araw kasabay ng pagkakaroon ng
temang “Bayanihan para sa Matatag na

Pagbabayanihan sa kalinisan ng ating

Pagbabayanihan sa kalinisan ng ating
Paaralan” upang siguraduhin na malin-
is at maayos ang mga paligid na pag-
aaralan ng mga estudyante.

Sinipi ni Rev. Pastor Dennis
Mendoza, BSHS PTA President sa
kanyang talumpati sa opening pro-
gram na inilunsad ng paaralan ang
isang makapangyarihang pahayag ni
Hellen Keller na “Alone we can do so
little; together we can do so much” na
pinagtibay ang kahalagahan ng pagba-
bayanihan upang makamit ang malinis
na kapaligiran tungo sa dalisay na kina-
bukasan.
Sa loob ng limang araw, ang
mga estudyante, guro, at ibang kawani
ng munisipalidad ay nagtutulungan
upang maging matagumpay ang isi-
nasagawang brigada eskwela na siya
pangalawang Tahanan
pangalawang Tahanan
Mga PTA, Gng. Teresita Villaceran at Bb. Early Dawn Desales pagkatapos ng paglilinis sa paaralan.
KEZEL DON GARCIA
matagaktak sa kanilang mga nagagan-
mga boluntaryo na nagbibigay ng pagod
naman talagang napagtagumpayan ng
dahang mukha bunga ng pinaghalong
sa kanilang mga katawan ngunit ano na
ating mga magigiting na tagapaglinis
maalinsa- ngang panahon at pagod
lamang ang pagod kung dala nito ay ka-
na umuuwing bitbit ang karangalan sa
mula sa paglilinis ay hindi ito naging
galakan sa isang ligtas at maaliwalas na
kanilang mga natapos na gawain.
kapaligiran. balakid sa mga mag-aaral ng BSHS na
Ang paglilinis sa mga si- sikapin at panatilihing malinis, kaaya-
lid-aralan at paghihiwalay sa mga basu- Ang malinis na kapaligiran ang aya, at matiwasay ang kani-lang magig-
ra ang ilan lamang sa mga napakaram- isa sa mga susi ng mabisang pag-aaral ing pangalawang tahanan sa mga susu-
ing gawain na kinailangang gawin ng na kahit ilang galong pawis ang tu- nod na buwan.

Andrea
Heart Kate Gabutan
Hennessey Panique

M
araming tao ang gustong tion-Bantigue, Bantayan, Cebu, at nag-
lumahok sa mga aktibidad tapos sa Bantayan Municipal Wharf .
na may kaugnayan sa paglil- Ang mga nakolektang basu-
inis ng kapaligiran partikular na sa ating ra ay inilagay sa mga sako na dala ng
karagatan, at ang International Coastal mga boluntaryo kung saan karamihan
Cleanup (ICC) ang sagot sa lahat ng ito. sa mga nakuha ay mga bote at damit.
Ang ICC ay isang pandaig- Nakakalungkot na isipin na nakaka-
digang kaganapan na nagsusulong limutan na talaga ng iilan sa atin na panga-
ng mga lokal na aksyon upang lini- lagaan ang kalikasan na kung minsan ay in-
sin ang mga dalampasigan, baybayin, aabuso na lamang ito ng hindi namamalayan.
ilog, lawa, at iba pang daluyan ng tubig.
Mahalagang magkaroon ng kamalayan
Sa pagsikat ng araw nitong ika- ang lahat na ang anyong tubig ay isa sa mga
16 ng Setyembre, dumating ang mga bo- bagay na dapat pangalagaan, kaya dapat na
luntaryo sa aktibidad na ito kabilang ang mas lumaganap ang pagbabahagi tungkol dito.

ICC 2023
mga estudyante sa Bantayan Science High Ang kaganapan ay lumilikha ng
School, mga Philippine Coast Guards, pang-internasyonal na kamalayan, nagpapa-
at iilang mamamamayang naninirihan taas ng kamalayan ng publiko sa mga mahihi-
sa Brgy. Bantigue at Binaobao na kaagad rap na kasanayan sa pamamahala ng basura,
na kumilos pagsapit ng alas sais n.u. at nagbibigay-inspirasyon sa mga tao na mag-
Nagsimula ang ruta sa da- ing mas mahusay na tagapangasiwa ng ating
Mga boluntaryo sa ika-11 at 12 na baitang pagkatapos ng coastal cleanup.
lampasigan malapit sa PTT Sta- kapaligiran.
JARAH ANN HUBAHIB

Atlley Jithro Fong

A
ng Buwan ng Wika, o Buwan ng
Wikang Pambansa, ay isang maka-
buluhang pagdiriwang sa Pilipinas
na nagbibigay-diin sa kahalagahan ng ating
pambansang wika, ang Filipino.
Alinsunod sa itinakda ng Prokla-
masyon Blg. 1041, s. 1997, ang Buwan ng

BUWAN NG WIKA:
Wikang Pambansa ay ipinagdidiriwang sa
Agosto 1-31 sa pangunguna ng Komisyon sa
Wikang Filipino (KWF).

Buwan ng pagmamalaki
Ang isang buwang pagdiriwang na
ito ay hindi lamang nagtataguyod ng maya-
Abril - Setyembre 2023
mang pamana ng kultura at pagkakaiba-iba
ng wika ng ating bansa kundi nagsisilbi ring
paalala ng ating pagkakaisa bilang mga Pili-
Filipino Club Officers at mga estudyante mula sa ika-12 na nakilahok sa parada.
pino.
KEZEL DON GARCIA
Ipagpapatuloy sa BALITA, Pahina 11

Pagpapatuloy ng BALITA sa Pahina 10
sang pagkakaisa, ang pagkakaroon ng
Sa pamamagitan ng taunang sel- iisang wika ay nakakatulong sa pagpa- lugad ng mga panrehiyong wika, di-
ebrasyong ito nakatutulong ito na maii- paunlad ng pagkakaisa ng mga Pilipino. yalekto, at katutubong wika, na nagpa-
sulong ang wikang pambansa, ang pag-
Pinag-iisa nito ang mga tao mula paunlad ng paggalang sa magkakaibang
diriwang ay naglalayong itampok ang sa iba’t ibang rehiyon, etnokultural na pamana ng wika ng ating bansa.
kahalagahan ng wikang Filipino bilang grupo, at socioeconomic background,
wikang pambansa at ang pundasyon ng na nagbibigay-daan sa epektibong ko-
ating kultural at lingguwistika na pag- munikasyon at pagkakaunawaan.
kakakilanlan.
Sa makabagong panahon ngay-
Hinihikayat tayo nitong pa- on naiisusulong din ang “Cultural Ex-
halagahan ang ating katutubong wika, change” o Pagpapalitan ng Kultura.
pangalagaan ang ating mga tradisyon,
at ipasa ito sa mga susunod na henera- Ang Buwan ng Wika ay nag-
syon. bibigay ng plataporma para sa kultural
na pagpapalitan at pagkakaunawaan.
Naglalayon din ito ng pamban-
Bagong Pop King and Queen,
nahanap na!
Mr. Pop King Kerven Don Pacifico kasama ang kanyang guro na si Bb. Early Dawn Desales
at sina Gng. Angelie Rose Navaja at G. Gaspar Batoltol na naggawad ng parangal.
KEZEL DON GARCIA
Ms. Pop Queen Keezha Nicole Medenilla kasama ang kaniyang ina at sina Bb. Froelyn
Mae Resula at Gng. Angelie Rose Navaja na naggawad ng parangal.
KEZEL DON GARCIA
Ayon naman kay Keezha, nagkaroon
daw siya ng kunting mga problema
bago ang kompetisyon. Sabi pa niya
“naglibog gayud ako kung mag back-up
dancer ba, sunod nasabutan namon nga
duha na lang pero one day before ang
competition kay napun-an ang back-up
dancers nakon so amo adto gikuybaan
kalina kay gamay da amon time nga nag
practice with my back up dancers.” Pero
hindi ito naging hadlang para sa kan-
ya upang magkaroon siya ng magan-
dang pagganap at maiuwi ang korona.
Inspirasyon ni Keezha si Tay-
lor Swift upang maiuwi ang titulong
Pop Queen. Hirit pa niya ay fan daw
siya ni Taylor Swift at ipinagmamala-
Ms. Pop Queen Keezha Nicole Medenilla. ki niyang “Swiftie” raw siya kaya abot
KYLE LOISE DUCAY langit ang kaniyang saya dahil naging
maayos at nabigyan niya ng karangalan
LATHALAIN 13
pambansang bayani na si Gat. Jose
Hinihikayat nito ang pagga-
Rizal. Ang wika ng isang bansa ay si-
yang nagsisilbing kaluluwa nito. Ito ang
nagbibigay-daan tungo sa ating pag-
kakaintindihan, nagsisilbi rin ito bil-
ang ating pagkakakilanlan — ang pag-
“ANG HINDI ka-Pilipino.
MAGMAHAL SA Kung atin lamang iisiping
SARILING WIKA AY HIGIT mabuti, matatanto natin ang tunay na
PA SA HAYOP AT MALAN-
kayamanan na mayroon tayong mga
SANG ISDA; KAYA ATING Pilipino. Mula sa mga pamanang wika,
PAGYAMANING KUSA, GAYA pamumuhay, hanggang sa kasuotan ay
NG INANG SA ATIN AY NAG- tunay ngang maipagmamalaki natin
PALA.” ang ating pagka-Pilipino dahil iba ang
Katagang nagmula sa ating husay at galing ng Pilipino, iba ang may
dugong Pilipino.
Janyn C. Villacarlos
S earch for Pop King and Queen,”
ito ay isang patimpalak sa Ban-
tayan Science High School na
ginanap sa ikasampu ng Nobyembre
kung saan ang napiling estudyante sa
bawat baitang ay isinabuhay ang mga
sikat na mga mang- aawit tulad nila JLO,
Michael Jackson, Taylor Swift, Fred-
die Mercury, Charlie Puth, at iba pa.
Sa anim na kandidata na na-
glaban-laban sa pagsungkit ng ti-
tulong Pop Queen, si Keezha Ni-
cole Medenilla, na gumanap bilang
Taylor Swift at kumatawan sa ika-
7 na baitang ay nakoronahan.
Ayon sa panayam ko kay Kerven,
kahit sa bahay nila ay patuloy parin si-
yang nag-eensayo para maging maayos
at maganda ang kanyang paglalahad
at maipanalo niya ang kompetisyon
na ito. Hindi rin daw naging mada-
li ang kompetisyong ito dahil matiti-
bay rin ang kaniyang mga katunggali.
Dagdag pa niya, naging inspirasyon
daw niya ang kaniyang pamilya at mga
kaklase upang sikapin na maipanalo ang
kompetisyong ito. At bukod pa rito, in-
ayos niya talaga ang kaniyang pagganap
dahil mayroon daw silang kasunduan
ng kaniyang kuya na kung siya ang ma-
nanalo ay bibilhan daw siya nito ng ba-
gong sapatos at ang pangako naman ng
kaniyang adviser ay dalawang box ng
pizza kung siya ang magwawagi. Hirit
pa niya “lipay kaayo ako kay may sap-
atos pako, may duha pako ka box nga Mr. Pop King Kerven Don Pacifico.
pizza, so bonus na lang akon pagkad- KYLE LOISE DUCAY
aog, champion sa sapatos.”
ang kanyang nirerepresentang baitang. ng iyong makakaya ngayon dahil
ay maayos nilang nagampanan ang
Sa kabila ng mga problema at hirap na kaniya-kaniyang mga papel. At sa tu-
kanilang pinagdaanan ay maayos nilang long din ng kanilang mga taga-su-
nagampanan ang kaniya-kaniyang mga porta ay mas lalo raw silang naganah-
papel. At sa tulong din ng kanilang mga an na ipanalo ang kompetisyong ito.
taga-suporta ay mas lalo raw silang naga-
nahan na ipanalo ang kompetisyong ito. Sa pagtatapos ng patimpalak ay
sinalubong sila ng kanilang kapwa ka-
Sa pagtatapos ng patimpalak ay mag-aral upang magpalitrato kasama
sinalubong sila ng kanilang kapwa ka- sila. Ang paglalahad nina Keezha at Ker-
mag-aral upang magpalitrato kasama ven ay isang hindi malilimutang presen-
sila. Ang paglalahad nina Keezha at Ker- tasyon na itinatak nila sa puso ng bawat
ven ay isang hindi malilimutang presen- taong nanonood at isang presentasyon
tasyon na itinatak nila sa puso ng bawat na nakapagbibigay ng ngiti sa labi.
taong nanonood at isang presentasyon
na nakapagbibigay ng ngiti sa labi. Talagang walang makatatalo
sa taong may determinasyon at tiyaga,
Talagang walang makatat- kaya gawin mo lahat ng iyong maka-
alo sa taong may determinasyon kaya ngayon dahil balang araw ma-
at tiyaga, kaya gawin mo lahat susuklian ito ng magandang bunga.
14 LATHALAIN

Mga PTA, Gng. Teresita Villaceran at Bb. Early Dawn Desales pagkatapos ng paglilinis sa paaralan.

Kagandahan ng Kalikasan, tampok sa

KEZEL DON GARCIA

Mr. and Ms. Intrams ‘23

Mga kandidato ng Mr. & MS Intrams habang nag po-pose sa Teresito Dragon Fruit Farm.
KYLE LOISE DUCAY

Hannah Grace Garcia para sa mga may pusong-bata, at ta- kanyang galing. Naibanggit din niya
at pagiging bukas sa kaharian ng gan-
ang paghanga kay Louie Rel Monte-

S
dang tinataglay ng kanilang bukid. lagang matatawag mo itong pamban-
Andrea
Heart Kate Gabutan
Hennessey Panique Cebu, isang sang kilig na pasyalan sa ating isla na mar, Mr. Intramurals na nagrerepre-
a isla ng Bantayan,
Ang magandang tanaw- nagbibigay ng kakaibang karanasan. senta sa ika-11 na baitang ngunit hindi
lugar ang nagbibigay buhay
in ng bukid ay parang isang ku- ito nakakatanggal ng determinasyon

M
sa kaharian ng kagandahan Ayon sa aking panayam kay
araming
at kahalagahan ito lay na bumabalot sa bawat kandi-
tao ang –gustong
ng agrikultura Hannah Vedad isang manager, higit
niya na ipakita ang sariling kakayahan.
lumahok
ay ang Teresito sa mga
Dragon Fruit Farm. nadato, na nagdudulot ng ganap na
aktibidad pa sa mga pasilip na ito, ang Drag- Sa kabila ng intimidation, na-
may kaugnayan sa paglilinispagnanasa na masilayan ang kalikasan. on Fruit Farm ay itinatag nang isang glalabas ng apoy ng ambisyon si Naj,
Nitong ika-15 ng Nobyem-
bre, isang makulay na gawain ang id- Ang preskong hangin na taon at kalahati ang nakalilipas at handang ipaglaban ang kanyang kara-
inaos sa bukid bilang tagpo ng mga dumadaloy sa lugar ay nagdadala ng ka- higit sa anim na buwan na ngayon. patan sa kompetisyon. Isang kwento
naggagandahan at naggwagwapo- tahimikan at kasiyahan, tila ba’y nagpap- Nagiging natatangi ang tani-
ng pag-asa, determinasyon, at angking
hanng mga kandidato para sa Mr. ahinga ang kaluluwa sa kagandahan nito. man dahil sa pagiging maalaga ng kanil-
galing ang bumubukas na landas ni Naj
and Ms. Intramurals 2023 ng BanScie Hindi lamang ang malayang sa kompetisyon. At ayon kay Febwin
daloy ng hangin at kakaibang tanawin ang mga tauhan at maayos na pagtang-
Gabriel Salvado, lubos siyang masaya sa
Ang Teresito Dragon Fruit ang bumihag sa mga bisita, kundi pati gap sa mga bisita na nagbibigay-buhay
kanyang nararamdaman sa photoshoot.
Farm na matatagpuan sa Barang- na rin ang makukulay na tanawin ng sa lugar na ito, at sa bawat pagningn-
gay ng Sulangan ay nagbigay daan sa mga halamang dragon fruit na isang ing ng mga dragon fruit ay nagiiwan Sa pagbubukas ng pintuan ng
paglalarawan ng mga kandidato sa repleksyon sa kahalagahan ng agri- ito ng magandang alaala sa lahat. kompetisyon, makikita ang mga kan-
ilalim ng kakaibang liwanag ng araw, kultura at pagmamahal sa kalikasan. didato na puno ng pangarap, kasabay
Sa pagsalaysay ni Naj Miel
na may kasamang pintura ng langit na ng kanya-kanyang pagsubok na maki-
Ang Dragon Farm ay hindi la- Villacampa, Mr. Intramurals na
tila ba naglalaro sa pag-ikot ng oras. pagsabayan sa kanilang mga katunggali.
mang pangkaraniwang taniman ng mga nagrerepresenta sa ikawalong bai-
Ang lugar ay nagbigay ng dragon fruits dahil nagtataglay din ito tang ipinakita ang magulong dam- Sa kabila ng takot, nag-uumpisa
mainit na pagtanggap sa mga kandi- ng isang movie screen kung saan nai- damin ng excitement at nerbyos niya nang sumiklab ang apoy ng ambisyon sa
dato at guro, na dala ang welgang aura papalabas ang mga paborito mong sa paparating na photoshoot. Bagamat puso ng bawat kandidato, handang ipa-
na nagpapakita ng kababaang-loob pelikula, isang playground naman may kaba, handa siyang ipakita ang kita ang kanilang talento sa pagtatan-
ghal sa Mr. and Ms. Intramurals 2023.

Sonic Badminton Player ng

BanScie
Andrea
Niña MarieKate Gabutan
Desucatan

S i Andro Mercado ay tinaguri- Sa sumumod na iba pang la-

ang “Sonic Player” dahil sa ta- ban ng sonic player, ay hindi rin bas-
glay nitong liksi at mabilis na ta-basta ang kanyang mga nakalaban
repleksis sa paglalaro ng badminton. dahil mabibilis din ito pero siya ay hin-
Sa unang laro pa lamang ay di rin nagpapatinag at makikita talaga
nagpakitang gilas na ang manlalarong sa kanyang galaw ang determinasyon
si Andro. Sa labanan nila Klent An- na maipapanalo niya ang bawat laro.
drei Batayola ay magkadikit ang kanil- Nang matapos na ang lahat ng
ang iskor dahil ang bawat koponan kanyang laro ay sinabi niyang nakaram-
ay hindi basta-bastang nagpapatalo. dam siya ng kaba dahil alam niyang hin-
Sa gitna ng kanilang laro ay mas di basta-basta ang kanyang mga nakala-
naging magkadikit ang kanilang pun- ban at magagaling din silang manlalaro
tos, ngunit sa huli ng kanilang laban ngunit hindi siya nawawalan ng pag-
ay nanalo si Andro sa puntos naFilipino
25-17. Club Officers
asa at at lang
manalig mga sa
estudyante mula sa ika-12 na Andro
Poong Maykapal. nakilahok sa parada.
Mercado habang naglalaro ng Badminton.
KEZEL DON GARCIA
REIGHN HYACINTH AMABA
 LATHALAIN 15
Andrea
Kate Dian Kate Gabutan
Petelo

I sang masigarbong palabas ang

ipinakita ng mga banda ng
iba’t ibang paaralang luma-
hok sa Band Palabas ng Munic-
ipal and Cultural Sports Meet, alas
10:15 ng umaga, ika-9 ng Disyembre
sa Skating Rink ng Bantayan Plaza.
Sumunod ang kaganapan
na pinamumunuan ni G. Romel
Doble pagkatapos lamang ng para-
da at opening ceremony na pinamu-
munuan naman nina G. Jovanne
Desuyo at Gng. Analyn V. Giganto.
Ilang sandali lamang ang lu-
mipas ng simulan ang palabas at
agad din nilang ipinakilala ang mag-
sisibing mga hurado ng kompeti-
syon na sina G. Alexander Aloba,
G. Gal Meñoria, at G. Adrian Rubio.
Miyembro ng banda mula sa Bantayan Central Elementary School habang sumasayaw at nag-iikot ng baton.
Mula sa 32 na paaralan, ka- KEZEL DON GARCIA

Pagbangon ng mga Banda

buuang 11 na paaralan lamang ang na-
kilahok sa kaganapan. Apat na paaralan
sa elementarya, tatlo sa secondarya, at
apat ding paaralan sa integrated schools.
Sa kabila ng inaasahan ng
karamihan, hindi sumali ang ban-
da ng Bantayan Science High School
sa kompetisyon sapagkat gus-
to muna nilang pokusan ang iba
pang mga salik ng kanilang palabas.
Ayon pa kay Bb. Froelyn Resula,
ang tagapangasiwa ng BanScie March-
ing Band, mas pinili muna daw nila
na pagsanayan ng mabuti ang kanil-
ang musika bago pa sila sumali dito.
Ngunit gayunpaman, marami
pa ring mga estudyante ng BSHS ang
pumunta upang masaksihan ang kom-
petisyon na ito sapagkat hinding-hin-
di maitatanggi ang saya at pagkahan-
ga na mararanasan sa panonood nito. rya na mga paaralan. Naitanghal na stitute ang titulo ng kampeon at ang pa-
pang-apat ang Kabangbang Central rangal ng pinakamahusay na uniporme.
Isang makulay, nakakaaliw, at
Elementary School, pang-tatlo ang At panghuli ang ang kategorya
kahali-halina di lang ang kanilang pal-
Baigad Elementary School, pangala- ng mga integrated schools. Pang-ap-
abas kundi pati na rin ang kanilang mga
wa ang Bantayan Central Elementary at ang Sillon Integrated School, pan-
kasuotan ang syang nasaksihan ng lahat.
School, at nagwagi naman ang Atop- gatlo ang Botigues Integrated School,
Tunay ngang isa itong mahika na kuku-
atop Elementary School bilang kampe- pangalawa ang Mojon Integrated
ha talaga ng atensyon ng mga madla.
on nito habang napanalunan naman Shool, at ang tinaguriang kampe-
Kaligayahan at katuwaan ang ng BCES ang parangal ng pinakama-
on pati na rin ang may pinakamahu-
naramdaman di lang nga mga taong husay na uniporme sa mga kandidato.
say na uniporme ay walang iba kun-
nanonood kundi pati na rin ng ma kala-
Habang sa kategorya ng mga di ang Hilotongan Integrated School.
hok lalo na sa oras na pagbigay ng pag-
sekundarya naman ang naitanghal na Isang malakas na palakpak at
kakilala sa kanila ng mga manonood.
pangatlo ang Saint Paul Academy Ban- hiyawan ang syang pumapalibot sa lu-
Unang binigyan ng mga pa- tayan Cebu Incorporated, pangalawa
gar dahil talagang isang kabantugan ang
rangal ang mga partisipante ng Band ang Patao National High School, at na-
syang pagsali at pagkapanalo sa kagana-
palabas sa kategorya ng elementa- tamo naman ng Bantayan Southern In-
pan na ito.

Hannah Grace Garcia

S a kaharian ng Isla sa Bantayan, nagbukas

ang makulay na kabanata ng kagandahan
at talino sa ginanap na G. at Bb. Municipal
Meet. Ang pinakamainit na kaganapan ay idinaos
sa Bantayan Plaza Skating Rink, kung saan nagti-
pon-tipon ang maraming tao mula sa iba’t ibang
paaralan upang masaksihan ang kakaibang palabas.
Habang malamig na hangin ang bumaba-

Damdaming Pinaapoy,
lot sa lugar, naroon ang mga tagasuporta, guro, at
kapwa mga estudyante na puno ng sigla at saya.
Ang kaharian ng kagandahan ay nagbigay daan

Korona’y Sinungkit
sa paligsahan kung saan nagtagisan ng ganda at
talino ang 24 na mga magigiting na kandidato.
Ang pinakakakaibang bahagi ng palabas ay
Mga nanalo sa G. at Bb. Municipal Meet 2023. ang Question and Answer portion, na isinagawa sa
KEZEL DON GARCIA Bantayan Municipal Hall. Dito, nagningning ang
talino ng mga kandidato sa kanilang mga sagot, na-

glalabas ng hindi lang kagandahan kun- han para sa Bantayan. Si G. Obo-ob kanyang pagkapanalo dahil dala-da- syon at pangarap sa mga kabataang may
di pati na rin ang kanilang katalinuhan. at Bb. BanScie ang nagwagi ng mga la niya ang bandera ng BanScie. Dag- pangarap sa industriya ng pagrampa.
Ang Bantayan Plaza Skat- puso ng mga hurado at manonood. dag niya pa ang mga tagasuporta ang Sa bandang huli, ang G. at Bb.
ing Rink ay naging saksi sa pag-us- Ayon sa aking panayam kay G. kanyang inspirasyon sa pag- Municipal Meet 2023 sa Bantayan Pla-
bong ng mga bituin ng kagandahan Edbon Jay Pasquite, sabi niya ay na- patuloy ng karera sa pagrampa. za Skating Rink ay hindi lamang isang
at talino. Sa bawat yugto ng palabas,
kakakaba at nakakasaya ang kanyang Sa likod ng kanilang mga ngiti, patimpalak ng ganda kundi isang pag-
tila ba’y sumayaw ang mga kalahok pagsali sa paligsahan na ito. Hindi niya buong kaharian ay napuno ng kasiyah- diriwang ng talento at kahusayan ng
sa tinig ng pag-asa at pangarap. Nag-
inaasahang masusungkit niya ang ko- an at pag-asa sa kinabukasan. Sa bawat mga kabataang Bantayanon. Ito’y nag-
silbing inspirasyon ang ginanap na rona at nakakataba ng puso na sumali hakbang sa entablado, ipinakita ng mga bigay inspirasyon sa lahat na magsikap
paligsahan sa mga kabataang naglalak-
ka sa isang paligsahan na may nag- kalahok ang kanilang taglay na talino at mangarap ng mataas, sapagkat sa
bay tungo sa kanilang mga pangarap.aapoy na damdamin. Ayon naman kay at kahusayan sa iba’t ibang aspeto ng bawat pag-ikot ng mundo, naroroon
Sa kakaibang damdamin ng Bb. Dhianna Jane Duran nagulat siya kompetisyon. Ito’y isang pagtatanghal ang pag-asa na maaaring mangyari ang
paligsahan, sa wakas ay napili ang nang inanunsyo at inihirang bilang na hindi lamang nagbigay aliw sa mga mga bagay na tila’y malayong abutin.
bagong hari at reyna ng kaganda- Bb. Municipal Meet. Masaya siya sa madla kundi nagdulot din ng inspira-
16 LATHALAIN
Mga manunulat ng Ang Nukleyus at The Nucleus kasama
ang mga guro at mga miyembro ng Thinker Bell.
KEZEL DON GARCIA

Hannah Grace Garcia

Tunog ng Talino, Himig ng Kaalaman
S a mundong puno ng pixie
dust, kumalat ang mga magag-
aling na pinuno na nagbukas
ng kanilang mga magagandang pak-
pak at nagturo sa mga kabataang inii-
sip ang kahalagahan at kagandahan ng
pamamahayag. Ang mga kampanilya
ng mga nag-iisip ay nagbigay sa kanila
ng mga kahanga-hangang ideya at lu-
milipad ng mataas may mainit na puso.
Ang pangalan ng grupong
“Thinker Bell” na pinamumunuan ni
Bb. Theresa Chavez, isang dating es-
tudyante ng Bantayan Science High
School ay hinango mula sa salitang
“Think,” na nangangahulugang pag-ii-
sip na kung saan sa salitang ito ay may
ink na nagpapahiwatig ng edukasyon
mula sa papel. Ang “Bell” naman
ay simbolo ng patuloy na pag-aaral. mga isipan at hanapin ang kaganda- ang ating kasanayan sa pamamahayag.
Sa pagsisimula, nagturo si G. han at kapayapaan sa pamamahayag Nais niyang ituro ang kahalagahan ng
James Bert Jumilgo tungkol sa pagsulat na maaari nating gamitin bilang ma- pamamahayag at manatiling tapat sa
ng lathalain, kolum, at editoryal. Kasun- nunulat at bilang isang indibidwal. orihinal na pagsusulat na nagmumula
od naman si G. Niño Alfonso Buscagan Sa aking panayam kay Bb. sa mga magagaling na isip. Sa panahon
na nagturo ng editorial cartooning at Chavez, ibinahagi niya na duma- ng panghihina ng loob, sinabi niya na
si Bb. Chavez na nagbahagi ng kanyang lo siya sa isang workshop at iniisip kailangan nating bumangon at gawin
mga kaalaman sa balita at agham. niya kung paano magamit ang pag- itong motibasyon upang magpatuloy.
Pagtapos ng umaga, ang ka- sasanay na ito sa paglilingkod sa ko- Ang nagniningning na work-
gandahan ng hapon ay sumiklab, kung munidad. Kaya naman nabuo ang shop na ito ay nagturo sa atin ng
saan ang unang tagapagsalita ay si Bb. ideya na turuan ang mga mag-aaral. maraming bagay, kabilang ang mga
Ajie Aloyan na nagturo ng pagsusu- Bago pa ang Thinker Bell, aral na dapat tayong mangarap ng mga
lat ng ulo at pagwawasto ng sipi. Si G.may unang ng mga estudyante noong bagay na nagbibigay inspirasyon para
Franc Philip Rivera naman ay nagbigay pandemya sa pamamagitan ng mod- magpatuloy. Sa pagpapahusay ng ating
ng leksyon sa sports writing habang si ular na sistema. Gusto niya pang mga kasanayan na may pagmamahal at
G. Kent John Batiancila naman ay nag- paunlarin ang kanyang natutunan malasakit, sa pag-unlad ng ating mga
turo patungkol sa photojournalism. sa workshop, kaya’t lumikha siya ng isipan na may kapayapaan at suporta,
masisilayan natin ang paglipad ng mas
Tinuruan tayo ng mga dakil- ikalawang bersyon, ang journalism mataas na may malalim na pag-iisip
ang guro na ito na baguhin ang ating workshop, na naglalayong palawakin na naghihintay sa ating kinabukasan.
Mga kalahok sa Feature Writing habang nagsusulat ng artikulo.
KEZEL DON GARCIA

Cherry Jane Cueva

H
indi kapani-paniwala ang
naging presentasyon ng ika-
12 na baitang nitong ika-
2 ng Pebrero sa Bantayan Science
High School, sa Kaabtik Gym dahil sa
ipinamalas nilang angking galing sa
pagsayaw at pagkanta sa kanilang pro-
gramang pinamagatang “The Greatest
D.O.G. (Descartes og Galileo) Show.”
Simula pa lang ng programa,
marami na silang pakulo na siyang

Tinatagong galing, ibinida sa

mas lalong nagbigay ng kasiyahan sa
karamihan.
Habang pinapanood mo sila,

“The Greatest D.O.G. SHOW!”

hindi masasabi na mga estudyante la-
mang sila ng ika-12 na baitang dahil
ang kanilang galing ay talagang mai-
kumkumpara sa isang propesyunal na
mananayaw.
Maririnig sa campus ang siga-
wan ng mga estyudyante na may halong
Tinatagong talento, ibinida sa entablado
tawanan at palakpakan na mas lalong Mga mag-aaral ng ika-12 na baitang at G. Niboy Don Pacifico pagkatapos ng kanilang palabas.
nagpaingay sa buong eskwelahan. La- SAVANNAH ANCIANO
hat ng tao, lalung-lalo na ang mga guro
sa paaralan ay naging kapuri-puri sa ang paghahanda dahil kaunti lamang siguradong makakaaliw sa mga manon- ang pagtatanghal ng ika-12 na baitang
kanilang ipinakitang galing. ang kanilang oras sa pag-ensayo ngunit ood. dahil naipakita nila sa lahat ang kanil-
nagsikap sila at nagpursige na magpa- Bilang pagwawakas, maayos na ang tinatagong galin
Naging mahirap man ang kanil-
kita ng kaaya-ayang presentasyon na naidaos ang programa at naging masaya
 LATHALAIN
17

Kasuotang gawa sa basura, inirampa!

Mga kandidato ng Eco Fashion Show.
KEZEL DON GARCIA

Allainah Guia

S
a ika-17 na anibersaryo ng Bantayan Sci-
ence High School, isang masayang pagdi-
riwang ang ipinamalas, sa pamamagitan
ng Eco Fashion Show na idinaos noong ika-16
ng Pebrero. Ang tema ng pagdiriwang na ito ay
“Pagpapalago ng Potensyal sa Pamamagitan ng
Malikhain na mga Melodiya at Pagkilos.”
Bumida ang bawat seksyon ng paaralan
sa pagrampa, kung saan ipinakita nila ang kanil-
ang husay at talento sa entablado gamit ang mga
materyales tulad ng mga straws, mga CD, mga
plastik, newspaper at marami pang iba. Sumu-
nod nito ipinakilala rin ang bawat tagagawa ng
mga damit na kanilang isinuot.
Matapos ang maingay na rampa, ipinag-
kaloob ang mga sertipiko at iba’t ibang parangal.
Ang Best Sketch Award ay iginawad sa Descartes,
habang ang titulong Best Model ay nakuha ng ki-
natawan ng Grade 8-DNA, si Bb. Remie Tinga.
Tumanggap naman ng iba’t ibang pagkilala sina
Bb. Dannah Mae Capulan ng 12 Descartes bilang
4th Runner Up, Yzabellah Victoria ng 10 Kelvin
bilang 3rd Runner Up, Geraldine Moradas ng 11
Einstein bilang 2nd Runner Up, at ang Bb. Remie
Tinga ng Grade 8 DNA bilang 1st Runner Up. At
huli, itinanghal si Angel Preston ng 11 Maxwell
bilang Ms. Eco Fashion Show 2024.
Ayon kay G. Derick Erl gila, ang nagdisen-
yo ng damit ni Bb. Preston, ang tema ng damit nito
ay sumagisag sa ating mundo. Ang kulay berde ay
sumisimbolo sa kalikasan habang ang kulay asul
naman ay kumakatawan sa karagatan.
Sa kabilang banda, ayon kay Bb. Preston,
ang pagkapanalo niya ay hindi lamang bunga ng
kanyang galing sa pagrampa kundi dahil sa pag-
kakaisa ng kanyang pangkat, ang Maxwell. Ipina-
hayag niya ang kanyang pasasalamat sa kanilang
pagkakaisa na nagbunga ng tagumpay.
Sa bawat sandali ng pagdiriwang, hindi la-
mang ang talento at galing ng mga mag-aaral ang
ipinakita, kundi ang diwa ng pagkakaisa at pag-
pupunyagi upang mapalago ang bawat isa sa loob
Itinanghal bilang Ms. Eco-Fashion 2024, Bb. Angel
ng paaralan. Sa ika-17 ng Bantayan Science High
Preston mula sa 11-Maxwell.
School, patuloy nating pinatutunayan ang ating
KEZEL DON GARCIA
kahandaan na harapin ang hamon ng kinabukasan

John Russel Despi

Banda ng Banscie nagpakita ng kanilang galing sa bandpalabas.
KEZEL DON GARCIA

M
agara, matingkad at berdeng
kasuotan ang nasaksihan
bandang alas 3 ng hapon,
ika-16 ng Pebrero sa ginanap na
“Band Palabas” ng Bantayan Science
High School sa Kaabtik Gym, Ticad,
Bantayan, Cebu.
Tila sila ay sumikat dala ng
nakakaakit tingnan nilang damit
at mga instrumento. “Kulay berde,”
kulay na sumisimbolo at nagrere-
prensenta sa paaralan ng BSHS. Nag-
silabasan ang kanilang tunay na ka-

Himig ng Verde Vibrante

gandahan at kagwapuhan habang sila
ay masayang nagtatanghal sa harap
ng mga tao.
Maganda at nakakakalma pa-
kinggan ang kanilang mga awit na
sinasabayan ng mga sayaw na napa-
kaaya-ayang tingnan. puno ng ritmo ang kanilang dala. namangha ang mga guro dahil sa angk- Palabas. Maganda man subalit ma-
ing galing ng kanilang mag-aaral. nanatiling mag-eensayo para mas gum-
Nakakamangha ang husay at Totoong napakatalentado at
aling at magiging handa sa susunod na
galing na kanilang ipinakita habang napakagaling ng mga mag-aaral gal- Sa huli, natapos ang ika-17 patimpalak.
sila ay nagtatanghal. Ngiti, indayog at ing sa BanScie. Makikitang masaya at Foundation Day ng Banscie sa Band
18 OPINYON
EDITORIAL Guro: Mga Bayani
sa Makabagong
Panahon
Pagpapatuloy ng OPINYON sa Pahina 1

Ang kanilang sakripisyo at dedikasyon upang mapabu-

ti ang edukasyon ng mga mag-aaral ay bunga ng kanilang Atlley Jithro E. Fong
pagmamahal sa kanilang trabaho at sa kanilang pagnanasa na Editor-in-Chief
magkaroon ng magandang kinabukasan ang kanilang mga mag-
aaral.
Nikka Angelie C. Villadolid
Ang Araw ng mga Guro ay isang pagkakataon para sa Associate Editor-in-Chief
atin na bigyang pugay at pasalamatan ang kanilang hindi mata-
tawarang pagsusumikap. Ito ay hindi lamang isang simpleng
pagdiriwang kundi isang pagkilala at pagsaludo sa kanilang ka- Kate Dian Petelo
kayahan at pagmamahal sa pagtuturo. Managing Editor
Panghuli, ang Araw ng mga Guro ay isang pagkakataon
na ang kanilang mahusay na pagtuturo na nagbubukas ng mga
pinto sa mas magandang hinaharap para sa lahat ay maparan- Andrea Kate Gabutan
galan. Kaya naman, ito ang tamang oras upang itanyag at ipag- Hannah Grace Garcia
diwang ang di- mabilang na kontribusyon ng mga guro sa ating Copyreaders
lipunan. Tunay nga na ang mga guro ay mga Bayani sa Makaba-
gong Panahon.
Kezel Don Garcia
Head Photojournalist

ZERO WASTE DAY SA BANSCIE: Kimmy Swain C. Alontaga

Solusyon o Polusyon?
Head Layout Editor

Gng. Angelie Rose Navaja

Gng. Marinel Destacamento
Jennifer Bautro Bb. Miljean Pastiteo
Teacher Editors

S
amu’t saring problema ang kadalasang kinakaharap ng mga mag-aaral ng Bantayan Science High School kaga-
ya na lamang sa hindi tamang pagtapon ng basura sa tamang lagayan, na sa kalaunan ay nagkaroon din ng Gng. Rosalina E. Ysulan
solusyon o isang babala na tinatawag na Zero Waste Day, ngunit ito nga ba’y nakakatulong upang mabawasan School Paper Adviser
ang mga basura sa paaralan o ito ba ay isa rin sa mga hadlang sa paglutas sa nasabing suliranin?

Ang Zero Waste Day sa Ban- lagayan o basurahan, datapwat ilagay pagtupad sa nasabing solusyon ay hin- sura sa lagayan gaya ng trash can, ngunit
Scie ay ipinatupad noong taong 2022, nila ang mga ito sa kanilang mga sisid- di gaanong ginagawa ng mga mag- sa kabilang banda; ay isa rin itong hadlang
alinsunod sa patakarang inilunsad ng lan kagaya ng pagkakaroon ng sariling aaral kung kaya’t marami pa ring dahil ang mga basura ay hindi maaaring
SSLG na pinangunahan din ng Yes-O trash bag, plastik/selopin, at sako upang mga estudyante ang nagtatapon sa maitapon sa malaki at wastong lalagyan.
Club at Green Thumb Club, ito ay isang ito ang kanilang sisidlan, sa kadahilan- kanilang lagayan, na kung minsan ay Sa huli, ang tanging paraan la-
estratehiya o solusyon upang maba- ang hindi sila basta-basta magtapon ng hindi rin naiwawasto ng tama, dahi- mang upang mapuksa at malutas na-
wasan ang mga basurang nakakalat sa kanilang mga basura kung saan-saan. lan kung bakit marami pa ring mga tin ang mga suliranin gaya ng basura
loob o labas ng silid-aralan na maaar- Ayon pa sa isang surbey ng basura sa compost pit ng BanScie. ay nasa ating mga sarili, sa ating mga
ing makatulong hindi lamang sa kalu- Yes-O noong nakaraang taon, na Subalit ang nasabing usapin ay utak, kamay, at puso— na siyang tunay
sugan ngunit pati na rin sa kalikasan. ang bawat silid-aralan na nagmula mananatili pa ring kontrobersiyal, na at tanging nagsisilbing dahilan upang
Subalit sa bawat araw na ipina- sa ika-7 baitang hanggang sa ika-12 kung saan sa dalawang banda ay may magbigay sa atin ng lakas at wastong
patupad ang Zero Waste Day ay naka- baitang ay hindi gaanong nakakasu- mga halaga; na ang pagpapatupad ng pag-iisip kung ano at paano ang tamang
kaligtaan ng mga estudyante na bawal nod sa patakarang Zero Waste Day. Zero Waste Day ay nakakatulong upang gawin sa pagtapon ng basura.
magtapon ng kanilang mga basura sa Na kung mararapatin, ang mabawasan ang hindi pagtapon ng ba-

Aksyon ukol sa
Nikka Villadolid Public Display of Affection (PDA)
A ng paghahawak-kamay, paghahalikan, pagyayakapan o ano pa mang pisikal na pakiki-ugnayan sa pagitan ng dalawang tao sa isang pampublikong lugar
ay awtomatikong napapalagay sa “Public Display of Affection (PDA)” na siyang ipinagbabawal ng kahit saan mang paaralan dito sa Pilipinas.

Sa edad na 10 pataas ay kadala- duct” nito ang pagbabawal ng PDA tudyante na ito ay mali. Kinakailan- Kinakailangan nating tan-
san hindi natin maiiwasang magkaroon sa loob at labas ng paaralan ngunit, gan ding may kapalit na kaparusahan daan na ang paaralan ay kung saan
ng mga “crush” o kasintahan ngunit ito marami paring mga estudyante ang ang kung sinuman ang makikitang tayo ay dapat na nag-aaral at natu-
ay pawang normal lamang, ang hindi lumalabag dito na naging dahilan o gumagawa nito sa paaralan. Narara- tuto. Hindi rin naman masama ang
lang kaaya-aya ay ang pagpapakita ng puno ng mga tsismis patungkol sa pat din na bilang mag-aaral ay iwasan umibig o ang magkaroon ng kasin-
apeksyon sa kasintahan sa isang pam- mga estudyanteng nagpapakita nito. na muna ito ng mga estudyante upa- tahan, kinakailangan lang nating ilu-
publikong lugar katulad ng paaralan. Upang ito ay maaksyunan, ng hindi masangkot sa mga tsis- gar ang pagpapakita ng apeksyon sa
Sa Bantayan Science High kinakailangang maging aktibo ang mis na baka sakaling magdudulot ng ating sinisinta upang hindi ito maging
School, nakasulat sa “Code of Con- paaralan sa pagpapaalala sa mga es- isang hindi pagkakaunawaan o away. hindi kaaya-aya sa paningin ng iba.
 OPINYON 19

Makabagong Pilipinas,
daan sa pag-angat
ng Edukasyon
S imula nang maitalaga ang ba-
gong Sekretarya ng Departamen-
to ng Edukasyon (DepEd) na si
Bise Presidente Sarah Duterte, maram-
ito’y patunay lamang na ang pag-
babasa ang isa sa mga pinakapa-
ngunahing aspetong dapat tagla-
yin ng bawat isa.
ing itinatag at nirepormang mga pro-
grama hinggil sa sistema ng edukasyon Karamihan sa mga es-
tudyanteng Pilipino, hangad nil-
sa ating bansa. Kamakailan lamang,
isinapubliko ng DepEd ang pagtatalaga ang mabigyan kaagad ng aksyon
ang bawat suliraning kinaka-
nila ng pagpapabasa sa mga estudyante
harap nila. Bilang nakalagay sa
tuwing Biyernes pagdating ng taong
2024. Ngunit ang tanong, bakit sa susu- ikatlong mundong bansa o “third
world country,” laking hamon
nod pang taon ito sisimulan na pwe-
deng-pwede naman sa taong ito? sa lahat na iangat ang aspeto ng
pagbabasa.
Ang programang ito ay na-
Bago matapos ang taong
glalayong iangat ang kalidad ng edu-
kasyon lalung-lalo na’t malaking porsy- ito, nawa’y maitalaga agad ang
programang ito sapagkat malaki
ento sa ating mga estudyante ang hindi
marunong magbasa kahit nasa mataas ang tulong nito upang makamit
ang mas mabuti at mas angat na
na baitang na, dulot nito, nasa ika-106
edukasyon.
sa listahan ang ating bansa sa buong
mundo sa may pinakamatalinong mga Wika nga ni Gat. Jose
mamamayan. Rizal, “Ang kabataan ang pag-asa
Edukasyon ang siyang pinaka- ng bayan” kaya, patuloy nating
tatahakin at lalakbayin ang daan
mahalagang aspeto sa buhay ng tao.
tungo sa mas maliwanag, mas
Mula “day care” hanggang elementarya
ay tinuturuan tayong magbasa bagkus, matatag, at makabagong Pilipi-
nas.

Makuntento tayo, Bayan!

M
ayroong bigas na ipinamimigay si Governor
Gwen Garcia sa bawat paaralan na syang niluluto
bilang lugaw at ginagawang libreng pagkain para
sa mga mag-aaral. Subalit, hindi maiiwasang hindi mapaisip
ang mga mamamayan kung bakit ganitong pamamaraan at
pagkain lang ang inilulunsad ng gobyernong sandigan. Sa huli,
ang resulta ng pamamaraang ito ay makikita sa mga ngiti ng
kabataan.
Tandaan, hindi rin naman pwedeng lagi nalang tayong
umaasa sa gobyerno, responsibilidad ng pamilya na makakain
ang bawat miyembro ng pamilya at hindi naka base sa kung
ano ang ipamimigay ng nang-uukulan. Ang pagpapababa o
pagpapataas lang ng presyo ng mga bilihin ang mas nagagawa
ng gobyerno dahil nasa kanila ang kapangyarihan, at sa oras ng
kalamidad o krisis naman may pagkaing ipinamimigay para sa
bawat pamilya. Kung ano ang ibinibigay ay dapat tanggapin
ng bukal sa kalooban dahil bawat pamimigay ay pinag-iisipan
naman. Isa pa, hindi pampamilya ang pinagtutuonan ng pan-
sin ng Gobyerno ngayon, kundi ang kabataan.
Sa katunayan, dahil sa gawaing ito, mas napupukaw
ang kagustuhan ng mga estudyante na pumunta sa paaralan
dahil maiisip nila na mayroong libreng pagkain araw-araw.
Nagkakaroon din sila ng oras na makipag-usap sa mga kai-
bigan nila habang kumakain ng sabay at masaya pang magk-
we-kwentuhan. Ang mga estudyanteng may perang pambili
ng makakakain ay nasisiyahan sa libreng pagkain lalong lalo
na ang mga estudyanteng walang perang pambili kaya nagig-

ing malaking tulong ito para sa kanila. saya, nagkakasundo, at nagbibigayang bataan, iyon ang paaralang nakakapa- sa totoo lang. Gaya ng mga estudyan-
pamilya ngunit tandaan din natin na god ngunit may pantay na pagtrato at teng hindi komportable sa bahay at
Sa kasamaang palad, hindi pa
hindi mawawala ang pamilyang walang may batas naman. pamilya, mga estudyanteng walang
rin mawawalang may magrereklamo at
komunikasyon sa bahay, hindi mag- Kaya kung tutuusin, nakakabu- baong pagkain at pera, at sa mga ma-
sasabihing dapat bigas at mga de-lata
kasundo, at tamad na magluto kaya ti po ang pamamaraang ito. Maaaring gulang na magaan ang loob kapag may
kada bahay nalang ang binibigay para
hindi naaasikaso ng mabuti ang pagka- isipin ng iba na hindi naman ganon ka natutulungang iba. Importante ang
mas makakain ng mabuti sa bahay. Pero
in sa bahay. Sa isang lugar lang nagiging espesyal ang ibinibigay ng gobyerno. ating emosyon, ngunit ang paggawa ng
alam naman natin na hindi magkapare-
patas ang mundo para sa ating mga ka- Mayroon itong natutulungan, marami, mga bagay para maramdaman ito ay
ho ang lahat ng pamilya, mayroong ma-
mas mahalaga.
20 AGHAM
Archie Salvado tayan, nang nasa labas siya ng kanil-
ang bahay ay nasaksihan niya ang

N
pagdaan ng isang malaking ilaw sa
oong ika-11 na araw ng Setyem- kalangitan at naramdaman din daw
bre taong 2023, may namataan ng kanyang ina na si Elvira Man-
ang mga residente sa munisi- dawe ang panginginig o paggalaw
palidad ng Bantayan, Medellin, Leyte, at ng kanilang bahay dahil dito.
Daanbantayan na isang lumiliwanag na
bagay sa kalangitan. Ang mga residenteng Sa kabila ng mga teoryang
nakakita nito ay nagkaroon agad ng mga ito, ay nagsalita na ang National
kanya-kanyang teorya. Aeronautics and Space Administra-
tion o mas kilala bilang NASA, nang
Maraming mga tao ang nanini- nakuha na nila ang mga datos kung
wala na ito raw ay isang maliit na bato o saan kinumpirma nilang ito nga ay
metalikong bagay galing sa kalawakan na isang bulalakaw.
tinatawag nating bulalakaw o “meteoroid” Pinangalanan nila itong,
Asteriod 2023 LL:
sa Ingles. Asteriod 2023 LL kung saan nag-
May mga nakapagsabi rin na ito kadistansya ito sa ating mundo ng
raw ay isang hudyat galing sa isang bar- 1.31 milyong milya at bumyahe ng
kong na istranded sa Hinlatagaan, isang 12,951 metro kada oras sa araw na Namataan sa ilang parte ng Visayas
isla na malapit sa Bantayan Island at ito ito ay namataan. Isang iskrenshat sa nakuhang bidyo na ipinost ni Janry Magsayo sa facebook na
raw ang kanilang pamamaraan sa paki- nagpapakita ng nahuhulog na bulalakaw noong ika-11 ng Setyembre bandang
Sa kabutihang palad, sabi ng
kipag-usap sa kapwa mamamarko upang NASA ay hindi ito nailalarawan bil- alas otso ng gabi sa Daanbantayan, Isla ng Bantayan at iba pang parte sa Hilagang
sila ay matulungan at mailigtas. Cebu.
ang isang potensyal na mapanganib
Ayon kay Angel Divine Mandawe, na asteriod o bulalakaw.
isang residente sa munisipalidad ng Ban-

Gian Therese Villacampa

K
amakailan lang ay nabahala ang
iilan sa atin sa posibleng pagka-
lat ng panibagong virus dito sa
ating bansa na tinatawag na Nipah Virus
(NiV) na syang kumalat sa ibang parte ng
Asya.
Ang NiV ay isang “zoonotic in-
fection” na kumakalat sa pamamagitan
lante, isang eksperto sa kalusugan,
“hindi na ito dapat ipag-alala dahil
sa panahong ito alam na natin na sa
antas ng NiV ngayon ay isa na itong
“controlled outbreak.”
Sa kasalukuyan, wala pang
naitalang kaso ng NiV sa Pilipinas

Nipah Virus Outbreak 2023 :

ngunit gayunpaman, ang virus na
ng pakikipag-ugnayan sa mga nahawaang ito ay wala pang gamot kaya mas
hayop tulad ng paniki at baboy, at ang di- mainam na magpalaganap ng mga

Bagong Pandemya?
rektang pakikipag-ugnayan sa isang na- kinakailangang aksyon upang ma-
hawaang indibidwal kung saan ang mga tigil ang kasalukuyang pagkalat ng
apektado nito ay maaaring makaranas ng virus.
malalang sintomas katulad ng acute re- Kuha sa Google
spiratory infection at fatal encephalitis.
Una itong natuklasan sa Malay-
sia noong 1998 bilang isang “respiratory

KomikSIYENSIYA
disease” na maaring makuha ng tao sa
nahawaang baboy na nagresulta ng isang
epidemya kung saan nagpasagawa ng “pig
culling” ang Malaysia upang pigilan ang
pagkalat nito.
Mula sa paglaganap nito noong
1998 ay may mga ulat ng mga pana-pana-
hong pagsiklab ng NiV sa ilang bahagi ng
Timog at Timog-Silangang Asya, particu-
lar sa mga bansang Bangladesh at India.
Ayon sa mga eksperto, ang mul-
ing pagsiklab ng NiV ngayon ay potensyal
na magdudulot ng pandaigdigang banta
sa pampublikong kalusugan at maaaring
mas mapanganib pa kaysa sa Covid-19.
Ang napatunayang pagkalat nito
sa tao-sa-tao ay matinding babala sa
buong mundo sapagkat, maaari itong
kumalat sa pamamagitan ng laway kaya
hindi maiiwasang magkaroon ng kaso ng
pangalawang transmisyon.
Ang mga nakaraang paglaganap
nito ay nagpapahiwatig na ang mga al-
agang hayop ay may kinalaman sa pag-
papakalat ng NiV kaya ang karagdagang
paglaganap nito ay maaaring naging re-
sulta sa pagkakatay ng baka at iba pang
hayop na siyang magpapalala sa patuloy
na pandaigdigang kakulangan sa pagkain
at sa pagbuo ng isyung pang-agrikultura.
Christian Gil Villadolid
Ayon nga kay Doc. Rontgene So-

Mga pambato ng BSHS sa RSTF na itinanghal bilang 4th placer sa robotiks na kategorya.
MARY ROSE PACINA
Awtomatikong robot pampaaralan; 3n1
na ng offline (ganap na awtomatiko),
“remote-controlled” sa pamamag-
itan ng “infrared” at IoT (Internet
of things) based functionality kung
saan makokontrol mo ito mula sa
iyong telepono sa pamamagitan ng
internet, at masusubaybayan din ito.
“Well, we first decided that
we would be focusing more on im-
proving the quality of education here
in the Philippines. So we had to start
first things first with the issues around
the classroom. After brainstorm-
ing for a while, we landed on three
Solar Storms; Magdadala ng Internet Apocalypse
Venise Claire Villaruel
A yon sa National Aeronau-
tics and Space Administra-
tion (NASA), may inaas-
ahang Solar Flare sa paparating na
2025 na maaaring magdulot ng mga
pagbabago sa atmospera ng plane-
tang Earth at maaaring makaapek-
to sa mga teknolohiyang nakade-
pende sa satellite communication
dahil sa dulot nitong solar storm.
Ang mga solar storm ay binubuo
ng marahas na pagsabog ng plasma at
mga charged particle na tinatawag na
flares, lalo na ang coronal mass ejections.
Ang mga solar storm ay nang-
yayari kapag ang solar cycle ay uma-
bot sa tuktok nito. Iyon ay kapag ang
magnetic activity ng araw ay nagig-
ing mas malakas at nagsisimulang
bumaba. Ang pagbuga ng isang cor-
onal mass ay madalas na nangya-
yari pagkatapos ng electrocautery.
Ang magnetic activity ng araw
Ipagpapatuloy sa AGHAM, Pahina 18
main issues. The cleanliness of class- silid-aralan, at mga pagsiklab ng apoy)
rooms, the hot temperature inside sagot ni Taytayan nang tanungin siya
the classroom, and fire outbreaks.” kung paano nila napag isipan ang ga-
(Well, una naming napagdesisyunan noong pag-aaral.
na mas pagtutuunan namin ng pansin
ang pagpapabuti ng kalidad ng edu-
kasyon dito sa Pilipinas. Kaya kailangan
muna naming simulan ang mga bagay
sa mga isyu sa paligid ng silid-aralan.
Pagkatapos ng “brainstorming” na-
karating kami sa tatlong pangunahing
isyu, ang kalinisan ng mga silid-aralan,
ang mainit na temperatura sa loob ng
Kuha mula sa Decrypt gamit ang AI.
AGHAM
21
Archie Salvado
N
gayong Nobyembre 28-29, ang
mga kompetitor sa Regional
Science and Technology Fair
(RSTF) sa robotiks na kategorya na
sina Prince August Ruthellch Toledo,
Healvey Taytayan, at Dwynn Negri-
do na nagmula sa Bantayan Science
High School ay patuloy sa kanilang
paglayag pagkatapos nilang manalo
sa Division Science and Technol-
ogy Fair (DSTF) patungo sa kom-
petisyon ng pag-aaral na ginanap sa
Ecotech Center, Lahug, Cebu City.
Ayon sa isang panayam na
nilahukan ni Taytayan, ang kanil-
ang pag-aaral na “3 in 1 Classroom
Automated Service Integration
(CLASI): Disinfecting, Mist Cool-
ing, and Smoke Detecting System”
ay isang makina na nagsisilbing 3 in
1 na layunin. Ibig sabihin mayroon
itong isang “disinfectant,” sang “air
cooler” (sa pamamagitan ng mist
cooling), at isang “smoke detector.”
Magagawa rin nitong guma-
Scie right now for making it this far.”
(Napakasaya ko sa mismong lugar na
napasukan namin ngayon. Maraming
pagpupuyat at hindi mabilang na oras na
Nang tanungin siya tungkol ginugol sa pagtatrabaho sa lahat ng bagay,
sa kanyang naramdaman pagkatapos at ipinagmamalaki ko ang aking sarili at
makatungtong sa Regional Level, ang ang BanScie ngayon na makarating dito.)
sagot niya ay, “I feel very humbled in
Nitong Nobyembre 27, naglak-
this very spot we managed to get our- bay na ang mga manlalahok patungo sa
selves in right now. It took a lot of stay- Cebu para sa kanilang paghahanda at
ing up and countless hours spent on pagtampok sa RSTF at para iwagayway
working on basically everything and ang bandera ng paaralan.
I’m just so proud of myself and Ban-
22 AGHAM
Pagpapatuloy ng AGHAM sa Pahina 17
ay nagiging sanhi ng isang singsing ng
plasma na mabuo sa ibabaw ng araw.
Kapag tumaas ang magnetic
activity, maraming singsing ang nag-
babanggaan na nagiging sanhi ng mal-
aking pagsabog ng plasma. Kung ang
phenomenon na ito ay sapat na malaki,
maaari itong makagambala sa kuryente
ng planeta. Isa sa mga pinakamalubhang
epekto ay ang pagkawala ng kuryente
na magaganap sa buong mundo.
Ang lahat ng mga kable ay
dapat palitan upang muling pagana-
Eggshell-Fe2 O 3 Catalyst;
Panibagong Solusyon sa Polusyon
Mula kaliwa: Gng. Lina Tinga, Al Angel Chelsea Tinga, Alessandra Victoria, at Mary Rose Pacina na
tumatanggap ng parangal.
Gian Therese Villacampa
N
oong ika-22 ng Oktubre, lumahok
ang mga piling estudyante ng
Bantayan Science High School
sa Division Science and Technolo-
gy Fair (DSTF) sa Balamban, Cebu
kung saan sa kompetisyong iyon, hin-
di lang isa kundi dalawang unang gan-
timpala ang inuwi ng mga mag-aaral.
Isa sa mga nagwaging presen-
tasyon ang pananaliksik na ginawa
nina Al Angel Chelsea Tinga, Mary
Rose Pacina, at Alessandra Victoria na
pinamagatang “Eggshells-Ferric Ox-
ide: Novel Catalyst for CO, CO2 , and
HC Reduction in Engine Exhaust Gas.”
Ang pananaliksik na ito ay na-
glalayong pababaan ang carbon mon-
oxide (CO), carbon dioxide (CO2), at
hydrocarbons (HC) na binubuga ng
mga sasakyan na isa sa mga pangunah-
ing dahilan ng polusyon na nagdudulot
ng climate change.
Ang pag-aalala sa “air pol-
lution” ay isang mahalagang isyu na
maiuugnay sa transportasyon. Isa sa
mga nakakaambag sa isyung ito ay
ang mga sasakyan na nagbubuga ng
mapinsalang usok o gas emissions.
Ang polusyong nanggagaling
sa mga emisyon mula sa mga sasakyan
ay isang alalahanin sa kasalusugan
at kapaligiran sa buong mundo. Sa
patuloy na pagtaas ng pangangailan-
gan sa transportasyon, inaasahan na
hin. Mayroon din itong malaking epek- dahil ang mga solar storm ay naglalabas ng bansa ay umiikot dito. Ang mga pin-
to sa mga komunikasyon at satellite. ng malaking halaga ng radiyasyon. sala na dulot ng mga solar storm sa pla-
Ang radiyasyon ay nakaka- neta ay maaaring makagambala sa ko-
Hindi maikakaila na ang sang- pinsala sa ating kalusugan. Maaari
munikasyon, at mga grid ng kuryente.
katauhan ay pangunahing nakaba- itong magdulot ng kanser at iba pang
tay sa mga satellite. Ngayon ay naki- problemang pangkalusugan. Lahat Gaya ng mga nabanggit kani-
kinabang ang lahat ng tao sa satellite, ng tao ay nalantad sa ilang antas ng na, ang mga tao ay naging lubhang na-
dahil halos lahat ng tao sa kasalukuyan radiyasyon sa pamamagitan ng mga kadepende sa teknolohiya. Ang ating
ay gumagamit na ng internet. Gayun- produktong elektrikal at elektroniko. ekonomiya ay malapit na nauugnay
paman, maaaring sirain ng mga solar dito. Kapag huminto ang teknolohiya,
storm ang mga satellite o maging san- Ang isa pang panganib ng hin- humihinto rin ang ekonomiya. Ang il-
hi ng paghinto ng mga ito sa paggana. di pangkaraniwang bagay na ito ay ang ang mga eksperto ay nagsasabi na ang
electrical interference na kasing tindi ng
Ang mga astronaut na nagsa- buong bansa ay maaaring manatiling
pinsalang dulot nito sa telegraph equip-
sagawa ng iba’t ibang pananaliksik sa walang kapangyarihan sa loob ng ilang
ment ay magiging mas mapanganib pa
kalawakan ay maaari ring maapektuhan buwan. Lahat ng tao ay lubos na umaasa
sa teknolohiya at ang buong ekonomiya sa hinaharap.
lalong tataas ang level ng “engine gas mapinsalang usok o gas emissions. bilang isang materyal upang mabawasan
emissions.” Samakatuwid, mahalag- ang paglabas ng mga nakakapinsalang
ang mabawasan ang mga emisyong Ang polusyong nanggagaling “pollutants” sa mga catalytic converter.
ito upang mapangalagaan ang kalu- sa mga emisyon mula sa mga sasakyan Sa kabilang banda, ang “egg-
sugan ng mga tao at ang kapaligiran. ay isang alalahanin sa kasalusugan shells” na binubuo ng 94-97% calci-
Sa nagdaang taon, napalaga- at kapaligiran sa buong mundo. Sa um carbonate (CaCO 3 ) na karaniwang
nap ang “catalytic converter” upang patuloy na pagtaas ng pangangailan- itinuturing na basurang pang-agrikul-
mapagaan o mabawasan ang epek- gan sa transportasyon, inaasahan na tura, at kadalasang itinatapon. Gayun-
to ng “gas emissions” sa kapaligiran. lalong tataas ang level ng “engine gas paman, malaki ang potensyal nito
Binabago nito ang mga nakakala- emissions.” Samakatuwid, mahalag- 2 lalo na’t mataas ang nilalaman nito sa
song kemikal na binubuga ng mga sa- ang mabawasan ang mga emisyong CaCO 3 na ginagamit din bilang isang
sakyan sa hindi gaanong nakakapin- ito upang mapangalagaan ang kalu- katalista para sa pagbawas ng mga CO2 .
sala. Ngunit, ito’y karaniwang gawa sa sugan ng mga tao at ang kapaligiran. Ang kakayahan ng eggshells at
mamahalin at bihirang metal kaya ito’y Sa nagdaang taon, napalaga- Ferric oxide na mabawasan ang antas ng
hindi praktikal at hindi maaring gami- nap ang “catalytic converter” upang CO, CO 2 , at HC ay sinubukan sa isang
tin ng tuloy-tuloy. Kaya’t ang pagha- mapagaan o mabawasan ang epek- 110-cc four-stroke single-cylinder en-
hanap ng lokal, sagana, at alternatibo- to ng “gas emissions” sa kapaligiran. gine. Limang set-ups ang ginawa na may
ng materyales ay binibigyang pansin. Binabago nito ang mga nakakala- sampung trials: positive control (Pc),
Sa pananaliksik na ito, ang al- song kemikal na binubuga ng mga sa- negative control (Nc), eggshell catalyst
ternatibong ginamit ay eggshells at fer- sakyan sa hindi gaanong nakakapin- (Eg), Fe 2 O 3 catalyst (Fe), at eggshell-
ric oxide. Ang Ferric oxide (Fe2O3 ) ay sala. Ngunit, ito’y karaniwang gawa sa Fe 2 O3(EF) combination.
kilala bilang may malaking implikasyon mamahalin at bihirang metal kaya ito’y
Ang resulta ay nagsiwalat na ang
sa parehong natural at industriyal na hindi praktikal at hindi maaring gami-
paggamit ng mga eggshells ay totoong
konteksto, dahil sa katangian at lawak tin ng tuloy-tuloy. Kaya’t ang pagha-
nakakabawas sa CO emissions na may
ng maaring aplikasyon nito. Mayroon hanap ng lokal, sagana, at alternatibo-
ng materyales ay binibigyang pansin. mean concentration level na 0.24 ppm at
itong “melting point” na 1566 ⁰C na nag- 0.27 ppm, habang ang Fe2O3 o Ferric ox-
ing dahilan kung bakit ito ay ginagamit Sa pananaliksik na ito, ang al- ide naman ay nakakabawas ng CO at HC
sa maraming teknikal at komersyal naternatibong ginamit ay eggshells at fer- emissions at ang Fe and EF ay parehong
aplikasyon tulad ng paggamit nito bil-
ric oxide. Ang Ferric oxide (Fe2O3 ) ay may CO concentration level na 0.062
ang isang materyal upang mabawasan kilala bilang may malaking implikasyon ppm at HC levels na 8.9 ppm at 9.3 ppm.
ang paglabas ng mga nakakapinsalang sa parehong natural at industriyal na
“pollutants” sa mga catalytic converter.
konteksto, dahil sa katangian at lawak Sa kabuuan, ang pananaliksik na
ito ay nagpapahiwatig na may potensyal
Ang pag-aalala sa “air pol- ng maaring aplikasyon nito. Mayroon ang eggshell-Fe 2O3 na maging isang al-
lution” ay isang mahalagang isyu na itong “melting point” na 1566 ⁰C na ternatibong catalytic converter upang
maiuugnay sa transportasyon. Isa sa naging dahilan kung bakit ito ay ginag- mabawasan ang carbon footprint at un-
mga nakakaambag sa isyung ito ay amit sa maraming teknikal at komersyal ti-unting lipulin ang polusyon para sa
ang mga sasakyan na nagbubuga ng na aplikasyon tulad ng paggamit nito isang malinis at malusog na kapaligiran.
 ISPORTS 23
Andrea Lyn Santillan

N
agkaroon ng kompetisyon
o tournament sa basket-
ball na ginanap sa Bunakan,
Madridejos, noong ika-3 ng Agosto at
isang mainit na labanan ang sumiklab-
ito ang labanan sa pagitan ng Island
storm at Machgie.
Ang larong ito ay ekslusibo la-

Aktibong labanan ng Island Storm

mang sa mga may edad 16 na gulang
pababa.
Napakahalaga ng larong ito sa-

laban sa Machgie
pagkat ang dalawang koponan ay mag-
kakasari – sari sa pagpapakita ng kanil-
ang husay at tiyaga, na nagbibigay-daan
sa isang kakaibang karanasan para sa Larawan ng mga manlalaro ng Island Storm BC kasama ang kanilang coach na si Rosel Lingo mula sa isang post sa
lahat ng mga manonood. facebook ng Island Ballers.
Sa larong ito, hindi talaga maiiwasan
ang mga pagkakataong magkakasaki-
tan. sertipiko ng kapanganakan. Ayon sa salaysay ni Louie Rel
Kapag naman mapatunayan na Montemar, isang manlalaro mula sa Is- Sa kabuuan, siya ay nag enjoy
Kahit gaano kahigpit ang kanil-
land Storm, sa laro at para sa kanya isang napaka-
ang pag-iingat, may mga oras talaga na ang kanilang edad ay lagpas na sa lim-
itasyon, awtomatikong panalo ang Is- “Syempre budlay adto na gandang oportunidad ang larong yon
hindi ito maitatatwa.
land Storm. time dili ako confident saakon para mas mapabuti pa ang kanyang
Nang matapos na ang laro, mas kakayahan sa paglaro ng basketball.
malaki ang ang iskor ng pangkat Mach- Pagdating ng ika-4 ng Agosto hampang, wa lat ako kahibalo
kung ngano, sige nalang noon ako Ang buhay ay parang isang
gie kaysa sa pangkat Island storm, kaya 2023, ang katotohanan ay lumitaw na
ang mga miyembro ng pangkat Mach- overthink, siguro sa crowd nabag- makulay na laro, at sa pagkakata-
ang panalo ay ang pangkat Machgie.
gie ay lagpas na sa kanilang inaasahang uhan? Ama sadto kadamo na mga ong ito, ang adhikain at prinsipyong
Nagprotesta ang coach ng Island tawo ang naglantaw. Kasayang lat pinaninindigan ng Island Storm ay
edad, isang malinaw na paglabag sa mga
Storm na si coach Rosel Lingo nang sang pikas team kay kalabanan siyang nagwagi.
alituntunin ng patas na kompetisyon.
nalaman niyang karamihan sa man- overage. Pero lingaw kaayo adto tag
Ang Island Storm ang tinanghal nindot na experience saamon ISBC Ipinapakita nito na sa kabi-
lalaro ng pangkat Machgie ay lagpas 16
bilang panalo. la ng mga pagsubok at hamon, ang
anyos na ang edad. 16 under players.” katarungan at katotohanan ay mag-
Para maging patas sa lahat, Ang kanilang kasikatan ay nag- Ibig niyang ipahatid na hindi tatagumpay sa wakas, kagaya ng isang
napagkasunduan ng dalawang coach bigay – liwanag sa kalangitan, at ang malakas ang kanyang loob sa kanyang bulaklak na nagpapabunga ng kahari-
at mga komite ng palaro na maging kanilang pagtitiwala sa kanilang mga paglaro, tila ba’y siya ay nanibago sa an ng pag-asa.
opisyal na panalo ang pangkat Mach- prinsipyo ay naging alon ng pag-asa sa kanyang paligid dahil sa rami ng taong
gie kung maipapakita nila ang kanilang larangan ng pampalakasan. nanonood.

BanScie nagsagawa ng
tryout sa Volleyball Mga estudyanteng sumali sa volleyball try-out habang naglalaro.
KEZEL DON GARCIA

Denisse Dorothy Ostan

Pinangunahan nina Jupiter Nang matapos ang pananda- lalaro.

N
agsagawa ang Bantayan Sci-
ence High School ng tryouts sa
volleyball para sa mga lalaking
estudyanteng may edad na 17 pababa
noong ika-29 ng Setyembre sa Kaabtik
Gym.
Nagsimula ang tryouts bandang
alas 8:50 ng umaga, kung saan may-
roong 36 na mga mag-aaral ang nakila-
hok sa pagsusuri.
James Villaceran at Jay Vincet Abel-
lo ang nasabing aktibidad kasama sina
Bb. Kimberly Irmano at G. Niboy Don
Pacifico na nagsilbing tagapamahala at
tagapili ng mga manlalaro.
Bago nagsimula ang aktuwal
na pagsusuri, isinagawa muna ng mga
nakikilahok ang iba’t-ibang ehersisyo
upang ihanda ang katawan para sa pag-
susuri.
liang pahinga ay sinimulan na ang pag- Sa kabuuan, tanging siyam
papakitang gilas ng mga manlalaro sa na kalahok ang napili sa pagsusuring
kanilang kakayahan sa pagserve at pag- ginanap.
spike ng bola.
Ayon kay G. Pacifico ay maari
Pagkatapos nito, base sa kanil- raw maging 14 ang mapipiling man-
ang mga posisyon sa volleyball ay lalaro at uulit muli ang tryout, kaya ang
pinangkat sila bilang grupo upang mga nakapasok ay dapat hindi maging
maglaro at mas maipakita ang kanilang kampante at nararapat na mapatunayan
galing na siya ring nagbigay ng oras kay nila ang kanilang angking galing sa la-
G. Pacifico para pumili ng mga man- rangan ng paglalaro ng volleyball.
24 ISPORTS
Loraine Nicole Durana

N
aganap ang pagsusuri ng unang pagpili para sa
school level try-out ng Badminton nitong ika-20 ng
Oktubre, Biyernes, bandang alas-nuywebe ng uma-
ga sa Kaabtik Gym para sa nalalapit na Bantayan Municipal
Meet.
Nagsimula ang laban mula sa ika-7 hanggang ika-12
baitang na pinamunuan nina G. Reynaldo Sesles, Gng. Su-
zette Sesles, at Gng. Jessan Moradas.
Ipinahayag ni G. Sesles ang kanyang kasiyahan sa
paglahok ng Bantayan Science High School sa kompetisyon

Pagliliyab ng mainit na
at ang kahalagahan ng pagkilala sa mga bagong talento ng
mga estudyante sa larangan ng badminton.

eliminasyon sa larong Badminton

Marami ang nagpakita sa kanilang kakayahan ngunit
mas nangingibabaw ang galing ni Joshua Omega, ang itinan-
ghal na kampeon dahil sa walang talong naitala sa lahat ng
kanyang laro.
“Sa pangkalahatan, ito ay isang
masaya ngunit mapaghamong karana-
san dahil ang bawat isa sa aking mga ka-
laban ay hindi madaling talunin. Mula
sa una kong laban hanggang sa huling
laban, sa mga larong iyon ay wala akong
naramdamang gaan. Lalo na sa huling
laban ko, kalaban ko si Kuya Lee at alam
kong siya ay isang matigas at malakas
na manlalaro ngunit ginawa ko pa rin
ang aking makakaya na nagresulta sa
akin ng isang nakakagulat na panalo.” -
Joshua
Ayon naman kay Sealtiel James
Jito, isa sa mga tagapangasiwa, may mga
manlalaro ring may malakas na poten-
syal, subalit may mga manlalaro rin na
Dalawang manlalaro mula sa ikapitong baitang na naglaban para sa eliminasyon.
MARK IAN TEDOSO
kailangan pa ng pagpapabuti sa kanil-
ang footwork at handling.
Matapos ang mahigpit na la-
banan, bandang alas kwatro ng hapon
ay napili na ang 32 na manlalaro, 16 sa
lalaki at 16 sa babae mula sa 77 sumali.
Inaasahan namang magkaka-
roon ng mas mahigpit na eliminasyon
sa darating na Nobyembre, kung saan
ang mga manlalaro na naging bahagi ng
pagsusuring ito ay muling magsasagupa
at ito ang pagkakataon para patunayan
nila ang kanilang kakayahan sa mas Warm upexercise
Warm up exercisena na pinangunahan
pinangunahan ni Klent
ni Klent AndreiAndrei Batayola
Batayola
bagoumpisahan
bago umpisahan angang laro.
laro.
mataas na antas ng kompetisyon bago
ang Municipal Meet na inaasahang ma- MARKIAN
MARK IANTEDOSO
TEDOSO
gaganap sa Disyembre.

Alliyah Sevilleno

N
itong ika-13 ng Oktubre, alas
tres hanggang alas singko ng
hapon sa Kaabtik Gym sini-
mulan ng mga mag-aaaral ng Bantayan
Science High School ang pakikila-
hok sa mga laro katulad ng dodge

Pasiklaban ng mga koponan sa

the ball, longest line, message
relay (mental health edition), at basket-

Panlabas na Paligsahan
ball relay o team building event na inilun-
sad ng Keep Going Club para sa pagpa-
palaganap ng mental health awareness.
Ang unang naganap na laro sa
larong panlabas ay ang message relay Iba’t ibang mga grupo habang naglalaro ng basketball relay.
(mental health edition) na may sampung KEZEL DON GARCIA
miyembro sa bawat grupo
at kung saan may tatlong rounds. ay ang grupong Health Keith, pangat- kaya naman lahat ng grupo ay panalo.
“Grateful [sa tagump-
Sa unang round, lahat ng gru- ay na nakamit ng grupo] kag long pwesto ay ang grupong Break it At ang huling naganap na laro
po ay naihatid ng wasto ang mensa- sakon team and happy lang kay wako Down at Kolohe-Kahel, ang pang-ap- ay ang longest line na may labing li-
he na kung saan nakuha ng grupong kaayo nag expect baya [na manalo] at na pwesto ay ang grupo ng Red mang miyembro sa bawat grupo. Ang
Red Flags ang unang pwesto, pangala- kag may bad hearing lat ako so hap- Flags, Hanzome Mentality, at Asylum. nakakuha ng unang pwesto na may
wang pwesto naman ang grupong Break py lang” ayon kay Adrienne Dale Pa- Sumunod ang dodge the ball na pinakamahabang linya ay ang gru-
it Down, pangatlong pwesto ay ang gru- caña na isang manlalaro ng message sa bawat grupo ay may labing limang pong Kolohe-Kahel, pangalawang
pong Asylum, pang-apat na pwesto ay relay mula sa koponan ng Red Flags. miyembro. Tanging dalawang grupo pwesto naman ay ang grupong Han-
ang grupong Health Keith, panlimang lamang ang nakapaglaro at ito ay ang zome Mentality, pangatlong pwesto ay
Sa huling pagmamarka para
pwesto naman ay ang grupong Kolo- grupong Red Flags laban sa grupong ang grupo ng Break it Down at Seren-
sa message relay, nakuha ng koponan
he-Kahel, pang-anim na pwesto ay ang Asylum. Sa grupong Asylum ang ki- ity Seekers, ang pang-apat naman na
ng Health Keith, Red Flags, Kolohe-
Serenity Seekers at ang pampitong pwesto nilala bilang magaling na manlalaro ay pwesto ay nakuha ng grupong Health
Kahel, at Hanzome Mentali-
ay ang grupong Hanzome Mentality. si Rupert Zane T. Sevilla. “Nindot kaayo Keith, Red Flags, at grupong Asylum.
ty ang unang pwesto na may pare-
Sa pangalawang round naman hong marka at ang pangalawang kay ako ang pinaka last nga nahabi- “For the past previous years sara
ay tatlong grupo lamang ang nakapa- pwesto ay ang koponan ng Break it lin kag ka exciting kay damoy tao nga lang gayud siya nag ka program and the
ghatid ng wastong mensahe, ito ay ang Down, Serenity Seekers, at Asylum. nag cheer kag lantaw” tugon niya pa. reason nga padayunon ang program kay
grupong Serenity Seekers, grupong Samantalang sa grupong Red nakit-an lat namon ang mga students
Sinundan ito ng basket-
Hanzome Mentality at ang grupo ng Flags naman ay ang huling miyembrong na daw nag struggle sa acads then again
ball relay na may dalawampung mi-
Health Keith. Samantalang pagdating sa natira ay si Jasmathea Luory Licardo. ini na team building makapa boost sa
yembro sa bawat grupo. Nakuha ng
pangatlong round kung saan pabilisan Hindi natapos ang larong dodge the aton confidence and inang unity gani
grupong Serenity Seekers ang unang
na ang paghatid ng wastong mensahe, ball sa kadahilanang nakulangan sa oras lat para sa tanan” pahayag ni Bb. Han-
pwesto, pangalawang pwesto naman
ang grupong Red Flags ang nagwagi. nah Grace Garcia, presidente ng KGC.
 ISPORTS 25
Nikka Angelie Villadolid

N oong ika-14 ng Nobyem-

bre sa Kaabtik Gym, sinim-
ulan na ang eliminasyon sa
larong volleyball na syang hinati sa
kategoryang lalaki sa lalaki at babae
sa babae na labanan para sa napa-
palapit na Intramurals ng paaralan.
Ang unang araw ng laro
ay pinamamahalaan nina G. Ni-
boy Don Pacifico at G. Jupert Gems
Villaceran na syang sinimulan alas
9:00 ng umaga, at ang una at ika-
lawang laro ay labanan ng lalaki sa

BSHS INTRAMURALS ‘23:

lalaki habang ang ikatlo at pang-ap-
at na laro naman ay babae sa babae.
Nilahukan ng ikapito at

Eliminasyon sa Larong Volleyball

ikasampung baitang ang unang laro
ngunit, hindi sumipot ang ika pitong
baitang kaya awtomatikong nana-
lo ang ika sampung baitang sa laban.
Sinundan naman ito ng mainit Mga lalaking manlalaro sa balibol mula sa ika-11 at ika-12 na baitang.
na laro na nilahukan ng ika-11 at ika- KYLE LOISE DUCAY
12 na baitang kung saan nasungkit ng
ika-11 na baitang ang unang set ngunit, saan ang mga nanalo at ang mga na-
nanalo ang ika-12 na baitang sapagkatsaan ang mga nanalo at ang mga na- Nanalo naman sa unang balibol
talo sa eliminasyon ay magtatagisan
sila ang ra sa babae ang ika-9 na bai-
talo sa eliminasyon ay magtatagisan para sa babae ang ika-9 na baitang la-
ng galing sa paglaro ng volleyball at
tang laban sa ika-10 na baitang habang
ng galing sa paglaro ng volleyball at ban sa ika-10 na baitang habang nana-
sa laro ng kampeonato na syang ga-
nanalo naman sa panghuling laro ang sa laro ng kampeonato na syang ga- lo naman sa panghuling laro ang ika-
ganapin sa ika-17 ng Nobyembre sa
ika-11 na baitang laban sa ika-7 baitang.
ganapin sa ika-17 ng Nobyembre sa 11 na baitang laban sa ika-7 baitang.
Kaabtik Gym sa parehong kategorya.
Ito ay ipapagpatuloy sa ika-15 Kaabtik Gym sa parehong kategorya. Ito ay ipapagpatuloy sa ika-
at 16 na araw ng Nobyembre kung nanalo sa ikalawa at ikatlong set ng laro. 15 at 16 na araw ng Nobyembre kung

Allainah Mae Guia

T alaga namang nagningn-

ing ang galing at husay ng
mga manlalaro sa katata-
pos na paligsahan sa badminton na
ginanap sa Kaabtik Gym noong ika-
13 hanggang ika-18 ng Nobyembre.
Sa unang araw ng laro, sim-
ulan ng bandang hapon ang elim-
ination round kung saan nagla-
ban-laban ang mga magagaling na
manlalaro sa badminton ng paaralan.
Ang mga tagapangasiwa ng

Husay at Galing ng mga

laro ay sina G. Reynaldo Sesles, Gng.
Marinel Destacamento, Gng. Jessan
Moradas, Gng. Esmeralda Pacilan,

Manlalaro sa Larong Badminton

Gng. Suzette Sesles, at Gng. Angelie
Navaja na nagtiyagang nagsilbing gab-
ay at tagapag-organisa ng paligsahan.
Sa ikalawang araw ng paligsa-
han, sa kaparehong oras, pinagpatu- Mga manlalaro sa Badminton.
loy ang elimination round kung saan REIGHN HYACINTH AMABA
mas naging mainit ang huling laban
noong araw na iyon dahil kina Alex- ang mga panalo noong quarterfinals.
na talaga namang nagpamalas ng ell, Allyn, Urica, Fesin, Kim, at Aliyah
is Ed Mondia at Cecilio Jade Brua. Sa kategorya ng lalake, nan-
kanyang kahusayan at talento sa laro. ang nagpamalas ng kanilang husay.
Bago pa man nagsimula ang la- Sa huling araw ng quarterfi- gunguna si Ioamai Malumay, sumu-
Sa ikatlong araw ng palig-
ban, kinakabahan si Brua dahil ayon sa nals sa ika-17 ng Nobyembre, mga nod si Alexis Mondia na syang sinun-
sahan, sa parehong oras, naganap
ibang manlalaro magaling daw si Mon- bandang tanghali, nagharap sina Brua dan nina Andro Mercado at Cecilio
ang unang araw ng quarterfinals,
dia sa larong ito ngunit, ayon naman kay at Klent kung saan ang magwawa- Jade Brua habang sa kategorya naman
kung saan dito na pipiliin ang mga
Urica Em Seville na isa ring manlalaro, gi sa laban na ito ang kukumpleto sa ng mga babae, nangunguna si Urica
walong manlalaro na maglalaban para
mas magaling daw siya kaysa kay Mondia. walong manlalaro na lalaban para sa Em Seville, sumunod si Glaze Tin-
sa paparating na Municipal Meet.
Ayon kay Gng. Sesles, may Municipal meet at matapos ang main- ga, Kim Marfa at Rachell Jumawid.
Nagharap-harap ang mga ma- it na laban, si G. Brua ang nagwagi.
magaan at mas mabilis na ka- Bilang tagapag-organisa, nag-
gagaling na manlalaro sa kategorya ng
tawan si Mondia na nagbibigay Sa ika-18 naman ng Nobyem- bigay ng payo si G. Sesles sa mga man-
lalake at babae. Sa kategorya ng lalake,
sa kanya ng kahusayan sa pagtak- bre ng ala una n.h. sana gaganapin lalaro na “train harder.” Ang payong ito
sina Sealtiel, Joshua, Ioamai, Kevin,
bo na isang mahalagang katangiang ang semifinals ngunitdahil sa masa- ay naglalayong hikayatin ang mga man-
Klent, Andro, Cecilio, at Alexis ang
dapat taglayin sa larong badminton. mang panahon, hindi natuloy ang lalaro na magpatuloy sa pagpapabuti at
nagpakitang-gilas. Sa kategorya naman
Sa huli, si Mondia ang nag- ng babae, sina Glaze, Farise, Rach- mga laban at sa halip, ang kanilang pag-unlad ng kanilang mga kakayahan
wagi sa kanilang laban ni Brua ranggo ay binase na lamang sa kanil- sa larong badminton.
26 ISPORTS
Kristel Demate

S
a muling paggunita ng Bantayan
Municipal Sports and Cultur-
al Meet nitong ika-8 han-
gang ika-10 ng Disyembre, iba’t ibang
atleta sa iba’t ibang paaralan ng una
at ikalawang distrito ang nakilahok
at sumalang sa pabilisan sa pagtakbo.
Ginanap ang palarong pag-
takbo sa Bantayan Central Elemen-
tary School. Pinangangasiwaan ito
ng mga guro sa pampubliko at prib-
adong paaralan ng nasabing distrito.
Sa unang araw, bago ito sin-
imulan, ang mga manlalahok ay
kaniya-kaniya sa paghahanda; mga
manlalarong nakilahok galing sa se-
kondarya at elementarya na kin-
abibilangan ng mga babae at lalaki.
Gayupaman, hiwalay pa rin ang pakiki-
pagpasiklaban ng mga babae at lalaki. Mga kalahok sa athletics ng BanScie kasama ang kanilang mga guro.
MARK IAN TEDOSO
Pagpatak naman ng alas 2 ng

Tagumpay sa Bawat Hakbang

hapon, pormal na sinimulan ang
nasabing kaganapan. Unang sini-
mulan ang 100 meter sprint. Nap-
analunan ni Andrea Cena ng Obo-ob
Integrated School sa katergorya ng
mga babae ang ginto. Sa katergorya
naman ng mga lalaki, si Angelo Can-
ang parangal sa katergorya ng mga babae. Pagtakbo ni Angelo Cancio sa larong relay.
cio na galing sa Bantayan Science High
Habang sa mga lalaki naman, isang man- MARK IAN TEDOSO
School ang nanalo ng unang parangal.
lalarong galing sa Patao National High
Sumunod agad ang 200 meter School ang nag-uwi ng unang parangal.
sprint. Si Ashly Teguilo ng Sillon Inte-
Nagpasiklaban din ang mga man-
grated School ang nag-uwi ng unang
lalaro sa pagtakbo na may malayong dis-
parangal sa katergorya ng mga babae.
tansya. Dito masusukat kung ikaw ba ay
Sa katergorya naman ng mga lalaki,
hindi lang mabilis sa pagtakbo kundi ikaw
ang manlalarong si Angelo Cancio ng
din ba ay kayang tumakbo nang pangmata-
Bantayan Science High School muli
galan. Kabilang dito ang 1500 meter sprint,
ang nag-uwi ulit ng unang parangal.
3000 meter sprint at 5000 meter sprint.
Sa katergorya ng mga babae sa
Sa huling araw ng kaganapang
400 meter sprint, si Andrea Cena ng
ito, matindi ang huling laban ng mga
Obo-ob Integrated School ang nag-uwi
manlalaro sa 4×100 relay at 4×400 re-
ng unang parangal. Habang si Jacob
lay. Sa larong ito, apat na manlalaro ang
Emmanuel Isidro ng Doong Nation-
kinakailangan. Dito ay magpapasahan
al High School ang nag-uwi ng unang
sila ng baton at kung sino ang may hawak
parangal sa kategorya ng mga lalaki.
nito siya ang tatakbo at ipapasa sa kani-
Sa ikalawang araw ng kagana- yang kakampi. Kung sino naman ang pi-
pang ito, maagang sinimulan ang pabi- nasahan nito, siya naman ang tatakbo.
lisan sa pagtakbo. Hindi pa sumisikat
Sa kahulihan, matagumpay ang
ang araw ay kaniya-kaniya ulit ang
pagdaraos ng Bantayan Municipal Sports
kanilang paghahanda.
and Cultural Meet ngayong taon. Lahat
Sa pagsimula ng laro, naging ng mga manlalaro at manlalahok ay lubos
mainit ang laban sa 800 meter sprint. ang saya at galak sa pagpapakita ng kanil-
Ngunit, hindi nagpatalo ang manlala- ang galing.
ro na galing sa Botigues Integrated
School dahil sila ang nag-uwi ng un-

Lalaki sa Lalaki, tunggalian sa Basketbol

Allainah Guia

S a araw ng Sabado, ika-9 ng Disyembre, sumiklab ang paligsahan

basketbol sa kategorya ng mga lalaki para sa Municipal Meet
na ginanap sa Baketball Court ng Baranggay Ticad Bantayan.
ng

Sa labanan ng sekundaryang kategorya, sumablay ang BanScie sa un-

ang laro laban sa Sillon Integrated School sa puntos na 53-43. Sa pangalawang
laro naman, natalo ang Saint Paul Academy laban sa Sulangan Integrated School
sa puntos na 41-50, habang sa ikatlong laro, nangibabaw ang galing ng Ban-
tayan Southern Institute laban sa Doong National High School sa puntos na 51-66.
Sa kategorya ng pang-elementarya, sa ikaapat na laro, tina-
lo ng Kabangbang CS ang Sungko ES sa puntos na 34-37 at sa ikalimang la-
ban, dominante ang Bantayan CS laban sa San Jose ES sa puntos na 94-48.
Hanz Tinga at Mjay Layao ng BSHS Soar High.
KYLE LOISE P. DUCAY Ipagpapatuloy sa ISPORTS, Pahina 23
 ISPORTS 27
Pagpapatuloy ng ISPORTS sa Pahina 22

Sa pagpapatuloy ng laban ng
sekundaryang kategorya, sa ikaan-
im na laro, nagtagumpay ang Sillon
laban sa Patao, 62-70. Sa ikapitong
laro, siksik ang laban ng BSI at Su-
langan, ngunit mas nagtagumpay
ang BSI, 50-47. Sa ikawalong laro,
hindi nagtagumpay ang SPA kontra
sa Doong na may puntos na 56-69.
Sa huling laban ng sekund-
aryang kategorya, napakalapit ng la-
ban ng Patao at BanScie, ngunit sa
huli, nagtagumpay ang Patao sa pun-
tos na 53-50. Sa kabila ng pagkata-
lo, nagbigay ng makabuluhang laban
ang mga manlalaro ng BanScie, sa
ilalim ng patnubay ng kanilang tag- BSHS vs SIS Basketball Boys.
apagsanay na si G. Carl Jude Garbo. KYLE LOISE P. DUCAY

Labanan ng utak sa larong Chess Archie Salvado

N agpakitang gilas sa Municipal

Meet 2023 ang mga mag-aaral
mula sa iba’t ibang paaralan sa
munisipalidad ng Bantayan nitong ika-
8 at ika-9 ng Disyembre sa Bantayan Na-
tional High School (Junior High School)
kung saan iginanap ang larong chess.
Ang kompetitor mula sa Patao
National High School (PNHS), Sillon
Integrated School, Hilotongan Integrat-
ed School (HIS) , Sulangan Integrat-
ed School, Mojon Integrated School
(MIS), Oboob Integrated School (OIS),
Doong National High School (DNHS),
Bantayan Science High School (BSHS),
at Bantayan National High School
(BNHS) ay isa’t isang nagpakita ng
kanilang galing para manalo at mag-
uwi ng gantimpala sa Municipal Meet
2023, chess competition.
Ika-8 ng Disyembre, un-
ang araw ng kompetisyon, 1:30 ng
hapon. Nagsimulang nagsidatin-
Lander Almocera at Joshua Forsuelo habang naglalaro ng chess. gan ang mga kompetitor mula sa
ANDREA LYN SANTILLAN

mga paaralan at nagbigay ng kanilang mga pangalan sa opisyal ng chess.

Pagdating ng lahat ng mga manlalaro ay tinawag ang mga
tagapagsanay sa bawat paaralan para simulan ang pagpapares ng
mga studyante. Bandang 2:09 n.h. na nang nagsimula ang opin-
syal na paglalaro ng mga estudyante kung saan dalawang round
sang nilaro ng mga studyante sa unang araw ng kompetisyon.
Sa pangalawang araw, ika-9 ng Disyembre ipinag-
patuloy ng mga manlalaro ang kanilang mga laro sa eksak-
tong 8:18 ng umaga, tatlong rounds ang nilaro sa araw na ito.
Pagkatapos ng laro, sinundan ito ng seremonya para maitanghal
ang mga nanalo.
Iginawad bilang kampeon sa kategorya ng sekund-
arya sa babae si Andrea Faith Capuras, isang mag-aaral mula sa
BSHS na sinundan ni Jelian Ybañez bilang ikalawa na nagmu-
la rin sa BSHS at si Lyle Paspie bilang ikatlo na nagmula sa BNHS.
Sa kategorya ng sekundarya sa lalaki naman ay inuwi ni
Syrel Jea Cañete Sendon mula sa BNHS ang titulo bilang kampe-
on na sinundan ni Lander Almocera bilang pangalawa mula sa BSHS,
at John Cedrick Desamparado bilang pangatlo na nagmula sa MIS.
“Trust the process, and play the board not the player” wika ni An- Jelian Ybañez at Andrea Faith Capuras habang naglalaro ng chess.
drea Faith Capuras nang tinanong kung ano ang kanyang stratehiya sa laro. ANDREA LYN SANTILLAN
28 ISPORTS
Loraine Nicola Durana Manlalaro ng Badminton boys' doubles, Andro Mercado at Ioamai Malumay
habang naglalaro.

N
KEZEL DON GARCIA
agtapos ang Bantayan Municipal Meet 2023 na puno ng laban at
sigawan sa Badminton Tournament mula ika-8 hanggang ika-
10 ng Disyembre, isinagawa sa Bantayan Multi-purpose Center.

Kasama ang mga manlalaro mula sa iba’t ibang bahagi ng isla, ipinamalas
nila ang kanilang kahusayan at determinasyon sa pamamagitan ng mga smash-
es at rallies.
Sa pangunguna ng torneo, 16 na paaralan ang nagpadala ng mga man-
lalaro sa Elementary division at 10 na paaralan naman sa High School division.
Ginanap ang mga laban sa apat na kategorya: Singles A, Singles B, Doubles
Girls, at Doubles Boys, na naglalayong makuha ang pagkakataon na makilahok
sa probinsyal na kompetisyon.
Sa bawat kategorya, tatlo lamang ang nag-
wagi, at itinanghal bilang 1st, 2nd, at 3rd place.
Namayani sa Sekundaryang Antas ang Patao National High School sa
Girls Singles A, habang pinamunuan ng Saint Paul Academy ang Girls Singles
B, at ang Bantayan Science High School ang nagtagumpay sa Girls Doubles.
Sa Boys level, nangunguna ang Saint Paul Academy sa
parehong Singles A at B categories, habang tinanghal na nag-
wagi sa Boys Doubles ang Bantayan Science High School.
Sa Elementary Level, naging kampeon ang Sillon Integrat-
ed School sa Girls Singles A, San Jose Elementary School sa Girls Sin-
gles B, at Bantayan Central Elementary School sa Girls Doubles.

Badminton;
Pinamalas ng San Jose Elementary School ang kanil-
ang kahusayan sa Boys Singles A, habang nagtagumpay naman
ang Putian Elementary School sa Boys Singles B. Sa Boys Dou-

Gilas ng Kabataan
bles, nakuha ng Balintawak Elementary School ang unang puwesto.
Bagamat tatlo lamang ang nagwagi sa bawat kategorya, ipinakita ng
lahat ng mga kalahok ang kanilang sportsmanship at pagkakaibigan. Ang
kompetisyon ay nagsilbing mahalagang plataporma para sa pagtataguyod ng
pagkakaisa at pagmamahal sa isports ng mga kabataan sa Isla ng Bantayan.
Ang pagtatapos ng Badminton Tournament ay nagdulot ng isang na- na sipag at suporta mula sa komunidad, puno ng pag-asa ang mga nagtagumpay para
pakahalagang kabanata na nagbibigay-diin sa kahusayan ng mga kabataang at- sa pagdating ng mas marami pang magagaling na atleta na magdadala ng liwanag sa
leta, at nagpapahayag ng inspirasyon para sa kanilang kinabukasan. Sa patuloy mga paparating na laban sa probinsyal sa darating na Pebrero, 2024.

Venise Claire Villaruel

S umali ang Bantayan Science

High School sa table tennis
competition para sa Munici-
pal Meet 2023 na ginanap sa Bantayan
Central Elementary School (BCES)
DLRC nitong ika-9 ng Disyembre.
Sinimulan ang kompetisyon ng
pagkanta ng pambansang awit, sumu-
nod ang panalangin, at ang pambungad
na mensahe na pinamunuan ni Ginoong
Ernie Espina, BCES table tennis coach.
Isinunod kaagad ang pagpa-
pakilala ng mga manlalaro kasama

Boys’ Doubles ng BSHS, wagi sa Table Tennis

ang kanilang coach na nagmula sa
Saint Paul Academy‚ Bantayan‚ Cebu‚
Inc. (SPABCI)‚ Patao National High
School (PNHS)‚ Doong National
Kampeon ng boys' double category, Kerven Don Pacifico at Franz Niño Tiongzon.
High School (DNHS)‚ Bantayan Na-
ANDREA LYN SANTILLAN
tional High School (BNHS)‚ Mojon
Integrated School (MIS)‚ Bantayan
Science High School (BSHS)‚ at pan- Sumunod sa laro ng singles B
Ang dalawang pinagsabay na laban ay od na laro na lalaruan ng singles B
ghuli‚ Sillon Integrated School (SIS). girls ang singles B boys ng BSHS tsa-
parehas talo na may istanding na 0-3. girls ng BSHS laban sa SIS. Nanalo
Ang mga manlalaro ng BSHS ka MIS ngunit finorfeit ito ng kalaban, ang BSHS na may istanding na 3-0.
Kasunod ng laro ng singles A at
ay may dalawang singles A isang babae kinakailan lang magserve ng BSHS
B boys ay ang singles A at B girls naman. Sinundan naman kaagad ang
at isang lalake na sina Marie Erlia D. panalo na kaagad ito.
Sa singles A ay BSHS vs PNHS at sa panalo ng singles A girls, laban sa
Pastoril at Naj Nair Villacampa. Sa- Pagkatapos ng kanilang laro,
singles B naman ang BSHS vs. BNHS. SPABCI na may istanding na 3-1.
mantalang sa singles B naman ay pare- elimination round na kaagad para sa
Ang dalawang pinagsabay na laban ay Sa kabilang banda, sinimulan
hong may isang babae at isang lalake singles category. Sinimulan kaagad
parehong talo na may istanding na 1-3. na ang huling laro sa araw na iyon na
na sina Gay Negapatan at Josiah Az- ang laban sa singles B boys sa pagitan
riel Mendoza at panghuli naman ay Bandang tanghali, sinimu- nilaro ng BSHS vs BNHS boys’ doubles
ng dalawang team BSHS vs. PNHS at
ang boys’ doubles na sina Kerven Don lan ang laban ng doubles boys ng sa kabilang lamesa naman ang sin-
at ang kanilang laro ay tunay na matin-
E. Pacifico at si Franz Niño Tiongzon. BSHS laban sa MIS. Nanalo ang gles A boys, BSHS vs. DNHS. Ang
di dahil sa unang dalawang sets ay talo
BSHS na may istanding na 3-0. ang BSHS ngunit sa pangatlong set ay
Eksaktong alas 10:00 ng umaga dalawang pinagsabay na laro ay pare-
Sinundan ang panalo ng nakayanan pa nilang taluhin ang BNHS
sinimulan ang laro ng singles A boys ng hong talo na may istanding na 0-3.
BSHS ng inilaban ang singles B girls hanggang sa ika-limang set na may
BSHS na ang kalaban ay PNHS at sin- Pagkalipas ng isang oras ay istanding na 3-2.
gles B boys ng BSHS laban sa SPABCI. sa SPABCI na may istanding na 3-0. sinimulan na kaagad ang kasun-