Chuác Mûâng Nùm Múái
Toång bieân taäp:
PGS.TS. NGUYEÃN NGOÏC DUNG
Toå chöùc baûn thaûo:
CN. PHAÏM HÖÕU NGHÓA
Trình baøy:
ÑAËNG ÑÖÙC LÔÏI
Baûn tin ÑHQG TP.HCM
Giaáy pheùp xuaát baûn
soá 2900/BC-GPXB do Boä VHTT
caáp ngaøy 29-9-1997.
Baøi vôû, thö töø xin göûi veà:
Phoøng 424, Nhaø ñieàu haønh
ÑHQG-HCM, Khu phoá 6,
Phöôøng Linh Trung, Quaän Thuû Ñöùc,
TP.HCM.
Ñieän thoaïi: 08.3724.2181-1351,
08.3724.2160-1352.
Email:bantindhqg@vnuhcm.edu.vn
Website: www.vnuhcm.edu.vn
T R O N G S ÖË N AÂ Y
TIÏU ÀIÏÍM - SÛÅ KIÏåN
4. Thöng àiïåp cuãa Chuã tõch Höåi àöìng,
Giaám àöëc Àaåi hoåc Quöëc gia TP.HCM
6. Höåi nghõ thûúâng niïn 2011 cuãa Àaåi hoåc Quöëc gia TP.HCM
10. Nhûäng sûå kiïån nöíi bêåt nùm 2011
14. Lúâi chuác mûâng nùm múái nùm con Röìng!
KHOA HOÅC - GIAÁO DUÅC
15. Tuá Xûúng viïët cêu àöëi Tïët
18. Nguöìn göëc con Röìng tûâ goác nhòn vùn hoaá
23. Taãn maån lúâi chuác Tïët xuên
28. Danh nhên Viïåt Nam tuöíi Thòn
32. Mêm cöí ngaây Tïët
34. Tïët Nam böå - nhûäng cung bêåc ngoåt ngaâo
38. Nùm Thòn vúái nhûäng sûå kiïån troång àaåi trong lõch sûã Viïåt Nam
NHÕP SÖËNG TREÃ
47. Àïm höåi mûâng xuên sinh viïn ÀHQG-HCM
49. Tïët àïën... kïë hoaåch naâo cho sinh viïn
52. Àïm giao thûâa khùæp núi trïn thïë giúái
55. Nguyïîn Ngoåc Thaânh- Chaâng trai 15 lêìn hiïën maáu
56. Nhûä Thõ Thu Huyïìn- "Möi trûúâng Àoaân - Höåi àaä reân luyïån mònh"
.
VÙN HOAÁ - NGHÏå THUÊÅT
B AÃ
ngNRöì
58. Àöåc àaáo biïíu tûúå À tH Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2 3
TnIgNViïå
60. Hûúáng nhaâ úã Nam böå
66. Muâa xuên bïn Meå
 THÖNG ÀIÏÅP
cuãa Chuã tõch Höåi àöìng,
Giaám àöëc Àaåi hoåc Quöëc gia TP.HCM
Möåt nùm àaä tröi qua.
Nùm 2011 àaä kheáp laåi vúái nhûäng thaânh quaã
àaánh dêëu quaá trònh phêën àêëu cuãa têåp thïí thêìy
cö, viïn chûác vaâ sinh viïn ÀHQG-HCM trïn
con àûúâng khoa hoåc, xêy dûång möåt àaåi hoåc
nghiïn cûáu cuãa Viïåt Nam.
Nùm 2011 laâ nùm àêìu tiïn thûåc hiïån chiïën lûúåc
giai àoaån 2011-2015, giai àoaån phaát triïín vaâ
khùèng àõnh. Trong 5 nhoám chiïën lûúåc chñnh
cuãa giai àoåan naây: quaãn trõ àaåi hoåc, xêy dûång
vùn hoáa àaåi hoåc, chêët lûúång àaâo taåo quöëc tïë,
nêng têìm nghiïn cûáu khoa hoåc vaâ phaát triïín
nguöìn lûåc thò viïåc xêy dûång quaãn trõ àaåi hoåc
àûúåc àûa lïn laâ nhiïåm vuå haâng àêìu. Tûâ àoá "Tûå
chuã vaâ liïn thöng" àaä àûúåc xaác nhêån laâ chuã àïì
hoaåt àöång nùm 2011 cuãa ÀHQG-HCM.
Tûâ Quy chïë tûå chuã, tûå chõu traách nhiïåm àûúåc
ban haânh nùm 2010, nùm 2011 tûâng bûúác
triïín khai hoaåt àöång tûå chuã vaâ chõu traách
nhiïåm trûúác xaä höåi cuãa hïå thöëng ÀHQG-
HCM. Viïåc tûå chuã cuãa hïå thöëng gùæn vúái traách
nhiïåm xaä höåi, trong àoá viïåc phaát huy tñnh àöåc
lêåp vaâ tûå chuã cuãa tûâng àún võ thaânh viïn trong
hïå thöëng vaâ phaát huy sûå tûúng taác, liïn thöng
cuãa caác àún võ vúái hïå thöëng nhùçm taåo nïn giaá
trõ cao nhêët tûâ möi trûúâng tûå do saáng taåo vaâ
tûúng taác hïå thöëng. Àêy chñnh laâ sûå phêën àêëu
hiïåu quaã cuãa ÀHQG-HCM nùm vûâa qua.
Àaä thêëy sûå phong phuá, àa daång vaâ hiïåu quaã
nhên ra tûâ caác quy chïë vïì phöëi húåp àaâo taåo,
nghiïn cûáu vaâ triïín khai àûúåc trao àöíi, thaão
luêån - tranh luêån vaâ ban haânh trong nùm 2011.
4 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
Àaä xuêët hiïån caác húåp taác liïn ngaânh, tûâ caác
chûúng trònh àaâo taåo trònh àöå cao nhû Thaåc syä
Chñnh saách cöng trong quaãn lyá möi trûúâng vúái
sûå húåp taác giûäa caác àún võ: Trûúâng ÀH Khoa
hoåc Xaä höåi vaâ Nhên vùn, Trûúâng ÀH Khoa
hoåc Tûå nhiïn, Trûúâng ÀH Baách khoa, Viïån
Möi trûúâng vaâ Taâi nguyïn vúái Trûúâng ÀH
Duke (Hoa kyâ). Àoá laâ caác Thaåc syä taâi chñnh
tñnh toaán àõnh lûúång (ICT) húåp taác giûäa
Trûúâng ÀH Baách khoa, Trûúâng ÀH Khoa
hoåc Tûå nhiïn, Trûúâng ÀH Quöëc tïë vúái Trung
têm xuêët sùæc JVN,... Laâ viïåc hònh thaânh
Trung têm Nghiïn cûáu vïì Quaãn lyá nûúác vaâ
Biïën àöíi khñ hêåu vúái sûå húåp taác cuãa Trûúâng -
Viïån: Trûúâng ÀH Baách Khoa, Trûúâng ÀH
Khoa hoåc Tûå nhiïn, Trûúâng ÀH Khoa hoåc Xaä
höåi vaâ Nhên vùn,... Hay viïåc phaát triïín nghiïn
cûáu troång àiïím vïì vêåt liïåu MOF, vïì thiïët kïë
chïë taåo vi maåch,vïì kyä thuêåt y sinh, vïì kinh tïë
phaát triïín... khöng chó laâ möåt àún võ maâ laâ sûå
tham gia tûå nguyïån cuãa nhiïìu thêìy cö, nhiïìu
àún võ trong ÀHQG-HCM nhû möåt àiïìu tûå
nhiïn vaâ têët yïëu.
Viïåc xaác nhêån tñnh tûå chuã cuãa caác àún võ vaâ
têìm quan troång cuãa liïn thöng, tûúng taác vaâ
höî trúå khöng chó dûâng laåi úã caác quy àõnh haânh
chñnh hay trong caác chûúng trònh, dûå aán cuå
thïí, maâ coân àûúåc nhòn nhêån úã têìm cao cuãa
chiïën lûúåc. Lêìn àêìu tiïn tûâ khi thaânh lêåp
ÀHQG-HCM, nùm 2011 àaä coá möåt bûúác tiïën
daâi khi àaä hònh thaânh àûúåc hïå thöëng chiïën
lûúåc thöëng nhêët tûâ cêëp ÀHQG àïën caác àún võ
thaânh viïn, möåt hïå thöëng chiïën lûúåc cho thêëy
möåt caách nhêët quaán vïì quan àiïím phaát triïín
chung toaân hïå thöëng vaâ sûå tûå chuã phaát triïín
cuãa tûâng àún võ, trong àoá viïåc xaác nhêån thïë
maånh tûâng àún võ laâ lúåi thïë caånh tranh, böí
sung cho nhau möåt caách hiïåu quaã nhêët. Tûâ àoá
àaä bùæt àêìu xêy dûång yá tûúãng caác dûå aán phaát
triïín chung, têìm cúä cuãa ÀHQG trïn caác lônh
vûåc tûâ tûå nhiïn, xaä höåi àïën kyä thuêåt, quaãn trõ
àaåi hoåc... vúái sûå tham gia cuãa caác Trûúâng, caác
Viïån liïn quan, trong àoá möîi àún võ coá vai troâ
àoáng goáp vaâ caã quyïìn lúåi cuå thïí.
Nhûäng hiïåu quaã cuãa möåt nùm phêën àêëu cho cú
chïë tûå chuã vaâ liïn thöng, khöng chó laâ vêën àïì
cuãa quaãn trõ hïå thöëng; maâ chñnh laâ àïí giaãi
phoáng nùng lûúång cuãa hïå thöëng, nùng lûúång
cuãa caác àún võ, vaâ ta coá thïí nhòn nhêån nhûäng
thaânh quaã thûåc sûå. Khu àö thõ ÀHQG- HCM
ngaây caâng roä neát, möåt khu kyá tuác xaá sinh viïn
vúái caác toâa nhaâ cao têìng uy nghi àang moåc lïn
úã giûäa vuâng kinh tïë troång àiïím Àöng Nam Böå,
nhûäng thaânh quaã khoa hoåc vaâ cöng böë quöëc tïë
nhiïìu hún, phuåc vuå cöång àöìng vaâ àûúåc cöång
àöìng àaánh giaá cao; vùn hoáa chêët lûúång phaát
triïín vaâ khùèng àõnh. Chuáng ta àaä tûå àaánh giaá
caác àún võ thaânh viïn vaâ àaä coá 6 chûúng trònh
(nhiïìu nhêët nûúác) àûúåc àaánh giaá cêëp khu vûåc
(AUN)... Nhûng àiïìu chuáng ta tûå haâo nhêët laâ sûå
thöëng nhêët cuãa caác thêìy cö giaáo, viïn chûác vaâ
sinh viïn àang phêën àêëu cho möåt hïå thöëng giaáo
duåc ÀH chêët lûúång cuãa Viïåt Nam, vaâ giaá trõ cuãa
hïå thöëng àûúåc nêng lïn, khùèng àõnh trong quan
hïå vúái hïå thöëng giaáo duåc, vúái xaä höåi vaâ caã trong
quan hïå quöëc tïë.
Nùm 2012, nùm thûá hai cuãa chiïën lûúåc phêën
àêëu cho têìm nhòn: "ÀHQG-HCM hûúáng àïën
xêy dûång möåt hïå thöëng àaåi hoåc trong töëp àêìu
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
Chêu AÁ, núi höåi tuå cuãa khoa hoåc, cöng nghïå,
vùn hoáa vaâ tri thûác Viïåt Nam". Tûâ thaânh quaã
nùm 2011, phaát huy tñnh tûå chuã - chõu traách
nhiïåm cuãa caá nhên, àún võ, hïå thöëng trûúác xaä
höåi, vaâ trong vêån haânh cuãa caã möåt hïå thöëng,
cêìn thiïët nhòn nhêån thûåc tïë vaâ nêng cao tñnh
khoa hoåc, hiïåu quaã cuãa quaãn lyá hïå thöëng.
Nùm 2012, chuáng ta phêën àêëu cho chuã àïì
"ÀÖÍI MÚÁI QUAÃN LYÁ".
Chuã àïì vöën khöng múái nhûng chuáng ta cêìn coá
nhêån thûác vaâ têìm nhòn múái vïì cöng taác quaãn
lyá. Àiïìu àêìu tiïn laâ nhêån thûác cuãa CON
NGÛÚÂI QUAÃN LYÁ vïì ÀÖÍI MÚÁI QUAÃN LYÁ,
tiïëp àïën laâ vêën àïì nhòn nhêån ÀÖÍI MÚÁI trong
CÚ CHÏË QUAÃN LYÁ vaâ trong möëi tûúng
quan, NÖÅI DUNG vaâ PHÛÚNG THÛÁC
QUAÃN LYÁ.
Quaãn lyá laâ möåt nöåi dung cuãa quaãn trõ àaåi hoåc,
nùm thûá hai cuãa chiïën lûúåc, chuáng ta vêîn ài
vaâo nhoám chiïën lûúåc thûá nhêët, vò àêy laâ nöåi
dung nhùçm xêy dûång möåt töí chûác àuáng giaá trõ,
möåt ÀAÅI HOÅC theo nhû àõnh nghôa. Vaâ khi
chuáng ta coá möåt ÀAÅI HOÅC àuáng têìm, möåt töí
chûác, chuáng ta seä thaânh cöng trong viïåc thûåc
hiïån chiïën lûúåc cuãa mònh.
Nùm 2012, ÀHQG-HCM bùçng têët caã trñ tuïå
vaâ têm huyïët cuãa nhûäng ngûúâi thêìy giaáo,
chuáng ta seä laâm töët nhêët nhiïåm vuå cuãa nùm thûá
hai chiïën lûúåc bûác phaá, phêën àêëu cho möåt
muåc àñch chung: ÀHQG-HCM - ÀHQG-
HCM toaân cêìu!
PGS.TS Phan Thanh Bònh
. 5
 Ngaây 5-6/1/2012, Àaåi hoåc Quöëc gia Thaânh phöë Höì Chñ Minh (ÀHQG-HCM) àaä töí
chûác Höåi nghõ thûúâng niïn 2011 nhùçm töíng kïët thûåc hiïån kïë hoaåch nùm 2011 vaâ triïín
khai kïë hoaåch nùm 2012.
öåi nghõ coá sûå tham dûå cuãa
PGS.TS Phuâng Xuên Nhaå -
Phoá Giaám àöëc Àaåi hoåc Quöëc
gia Haâ Nöåi vaâ hún 400 àaåi biïíu
laâ laänh àaåo, caán böå, viïn chûác,
giaãng viïn cuãa ÀHQG-HCM, caác trûúâng thaânh
viïn vaâ caác àún võ trûåc thuöåc ÀHQG-HCM.
Trong phiïn toaân thïí taåi Höåi trûúâng, caác àaåi
biïíu àaä nghe diïîn vùn chaâo mûâng vaâ thöng
àiïåp cuãa Giaám àöëc ÀHQG-HCM - PGS.TS
Phan Thanh Bònh,; YÁ tûúãng vïì Àaåi hoåc nghiïn
cûáu cuãa GS.TS Trêìn Ngoåc Thïm, Chuã tõch
Höåi àöìng Khoa hoåc vaâ Àaâo taåo; Baáo caáo töíng
kïët tònh hònh thûåc hiïån kïë hoaåch 2011 cuãa TS.
Nguyïîn Àûác Nghôa, Phoá Giaám àöëc; Kïë hoaåch
hoaåt àöång nùm 2012 cuãa PGS.TS Huyânh
Thaânh Àaåt, Phoá Giaám àöëc thûúâng trûåc; Baáo
caáo tònh hònh triïín khai chiïën lûúåc cuãa ÀHQG-
HCM taåi caác trûúâng thaânh viïn vaâ àún võ trûåc
thuöåc cuãa Phoá Giaám àöëc, PGS.TS Lï Quang
6 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
Minh; Baáo caáo töíng húåp yá kiïën àoáng goáp xêy
dûång cuãa caán böå, giaãng viïn, viïn chûác ÀHQG-
HCM cuãa TS Huyânh Vùn Saáu, Chuã tõch Cöng
àoaân ÀHQG-HCM.
Phaát biïíu taåi Höåi nghõ, PGS.TS Phan Thanh
Bònh nhêën maånh: "Nùm 2012 laâ nùm thûá hai
thûåc hiïån chiïën lûúåc phêën àêëu cho têìm nhòn
ÀHQG-HCM hûúáng àïën xêy dûång möåt hïå
thöëng àaåi hoåc trong töëp àêìu Chêu AÁ, núi höåi
tuå cuãa khoa hoåc, cöng nghïå, vùn hoáa vaâ tri
thûác Viïåt Nam".
Sau phiïn laâm viïåc taåi Höåi trûúâng, Höåi nghõ
chia töí thaão luêån theo caác chuã àïì: Cöng taác
àaâo taåo vaâ kiïím àõnh chêët lûúång àaâo taåo;
Cöng taác nghiïn cûáu khoa hoåc, chuyïín giao
cöng nghïå, quan hïå àöëi ngoaåi vaâ phaát triïín dûå
aán; Cöng taác quaãn trõ àaåi hoåc vaâ nhên sûå.
Trong dõp naây, ÀHQG-HCM àaä khen thûúãng
thaânh tûåu Khoa hoåc - Cöng nghïå - Àaâo taåo
nùm 2011 cho nhûäng nhaâ giaáo vaâ têåp thïí àaåt
thaânh tñch tiïu biïíu trong caác lônh vûåc nghiïn
cûáu khoa hoåc.
Nhûäng thaânh tûåu 2011
Nùm 2011 laâ nùm àêìu tiïn thûåc hiïån kïë hoåach
chiïën lûúåc phaát triïín ÀHQG-HCM giai àoåan
2011 - 2015 vúái muåc tiïu "ÀHQG-HCM laâ
möåt trung têm àaâo taåo, nghiïn cûáu khoa hoåc
vaâ chuyïín giao cöng nghïå noâng cöët trong hïå
thöëng giaáo duåc àaåi hoåc Viïåt Nam vúái möåt söë
lônh vûåc hoaåt àöång àaåt chuêín mûåc khu vûåc vaâ
quöëc tïë". Nùm 2011 cuäng laâ nùm àêíy maånh tûå
chuã àaåi hoåc vaâ taåo caác möëi quan hïå gùæn kïët
giûäa caác àún võ àïí phaát triïín bïìn vûäng.
Àïí hoaân thiïån thïm möåt bûúác quan troång
trong cú cêëu töí chûác, goáp phêìn xêy dûång mö
hònh àaåi hoåc nghiïn cûáu àa ngaânh, àa lônh vûåc
úã Viïåt Nam, ÀHQG-HCM àaä thaânh lêåp Trung
têm Nghiïn cûáu vêåt liïåu cêëu truác Nano vaâ
phên tûã (MANAR) vaâ Trung têm Quaãn lyá
nûúác vaâ biïën àöíi khñ hêåu. Trong àoá, Trung
têm MANAR coá sûá maång hònh thaânh möi
trûúâng nghiïn cûáu quöëc tïë àónh cao taåi ÀHQG-
HCM coân Trung têm Quaãn lyá nûúác vaâ biïën
àöíi khñ hêåu àûúåc thaânh lêåp vúái muåc tiïu trúã
thaânh Trung têm haâng àêìu Viïåt Nam vaâ Àöng
Nam AÁ trong viïåc nghiïn cûáu quaãn lyá nûúác vaâ
biïën àöíi khñ hêåu.
Cöng taác àêíy maånh caác chûúng trònh àaâo taåo
chêët lûúång cao theo chuêín quöëc tïë luön àûúåc
ÀHQG-HCM chuá troång. Àiïìu naây biïíu hiïån
roä qua viïåc triïín khai ngaây caâng nhiïìu caác
chûúng trònh àaâo taåo liïn kïët vúái caác àöëi taác
àùèng cêëp quöëc tïë.
Bïn caånh àoá, nhùçm phaát triïín, taåo bûúác chuyïín
biïën maånh meä vïì chêët lûúång caác chûúng trònh
giaáo duåc nhùçm àaåt chuêín khu vûåc vaâ quöëc tïë
trong giai àoaån chiïën lûúåc 2011-2015, nùm
2011, ÀHQG-HCM àaä töí chûác àaánh giaá
ngoaâi thïm 03 chûúng trònh cuãa 03 àún võ
theo tiïu chuêín cêëp AUN: (1) Kyä thuêåt chïë
taåo thuöåc khoa Cú khñ (trûúâng Àaåi hoåc Baách
Khoa); (2) Cöng nghïå sinh hoåc (trûúâng Àaåi
hoåc Quöëc tïë); (3) Viïåt Nam hoåc (trûúâng Àaåi
hoåc KHXH&NV). Kïët quaã àaánh giaá ngoaâi
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
cuãa AUN seä àûúåc cöng böë vaâo àêìu thaáng 01/
2012. Àöìng thúâi, ÀHQG-HCM coân töí chûác
àaánh giaá ngoaâi nöåi böå 07 chûúng trònh àaâo taåo
àang triïín khai giaãng daåy taåi caác trûúâng àaåi
hoåc thaânh viïn.
Trong nùm qua, caác nhaâ khoa hoåc cuãa ÀHQG-
HCM àaä cöng böë 173 baâi baáo àùng trïn taåp
chñ quöëc tïë, trong àoá coá 142 baâi thuöåc danh
saách ISI. Hiïån nay, ÀHQG-HCM àaä cú baãn
hònh thaânh trïn 20 nhoám nghiïn cûáu coá khaã
nùng tiïëp cêån trònh àöå khu vûåc vaâ quöëc tïë vúái
möåt söë thaânh tñch nöíi bêåt nhû: Nhoám àiïån tûã
- Viïîn thöng cuãa Trûúâng ÀH BK vúái thiïët bõ
ghi àoåc RFID têìm gêìn trïn têìn söë 13,56MHz,
thiïët bõ ghi àoåc RFID têìm gêìn trïn têìn söë
950MHz, thiïët bõ chuyïín tiïëp thöng tin RFID
trïn têìn söë 2,4GHz vaâ hïå cú súã dûä liïåu phên
böí trïn nïìn Oracle; Nhoám thiïët kïë vi maåch
cuãa Trung têm ICDREC vúái cöng böë Chñp vi
àiïìu khiïín 32 bit VN16-32 laâ möåt bûúác tiïën
múái cuãa cöng nghïå vi maåch Viïåt Nam.
Phong traâo sinh viïn NCKH trong ÀHQG-
HCM tiïëp bûúác nhûäng nùm trûúác àêy vúái sûå
biïën àöíi caã vïì lûúång vaâ chêët vúái nhiïìu àïì taâi
coá giaá trõ khoa hoåc vaâ ûáng duång cao, phaát huy
tñnh saáng taåo cuãa sinh viïn. Àùåc biïåt, taåi cuöåc
thi quöëc tïë vïì thiïët kïë vi maåch LSI lêìn thûá 14
nùm 2011 töí chûác úã Okanawa-Nhêåt Baãn,
sinh viïn ÀHQG-HCM àaä àaåt giaãi thûúãng
cao nhêët.
Möåt söë kïët quaã nghiïn cûáu cöng nghïå cao nhû
cöng nghïå vi maåch, cöng nghïå vêåt liïåu múái,
cöng nghïå sinh hoåc, cöng nghïå möi trûúâng...
àaä àûúåc chuyïín giao cho caác cú quan, àõa
phûúng vaâ doanh nghiïåp. Àiïìu naây phaãn aánh
nöî lûåc cuãa ÀHQG-HCM, kiïn tri cêìu cuãa xaä
höåi vaâ doanh nghiïåp.
Vïì phaát triïín thöng tin khoa hoåc vaâ cöng
nghïå, nùm 2011, ÀHQG-HCM àaä xuêët baãn
16 söë taåp chñ Phaát triïín Khoa hoåc vaâ Cöng
nghïå vúái töíng söë 160 baâi trïn 5 lônh vûåc: khoa
hoåc tûå nhiïn, kyä thuêåt - cöng nghïå, khoa hoåc
traái àêët - möi trûúâng, khoa hoåc xaä höåi - nhên
vùn, kinh tïë luêåt - khoa hoåc quaãn lyá. Tñnh àïën
hïët nùm 2011, Taåp chñ Phaát triïín Khoa hoåc vaâ
Cöng nghïå àaä ra xuêët baãn àûúåc 175 söë vúái
1664 baâi baáo khoa hoåc thuöåc caác lônh vûåc.
. 7
 Cöng taác húåp taác quöëc tïë àaä múã ra nhiïìu cú
höåi cho húåp taác vaâ phaát triïín giaáo duåc àaåi hoåc,
võ trñ cuãa ÀHQG-HCM tûâng bûúác àûúåc khùèng
àõnh trong hïå thöëng giaáo duåc quöëc tïë.
Cuäng trong nùm qua, ÀHQG-HCM tiïëp tuåc
àêíy maånh cöng taác xêy dûång cú baãn, àêìu tû cú
súã vêåt chêët phuåc vuå cöng taác àaâo taåo vaâ nghiïn
cûáu khoa hoåc nhû khaánh thaânh toâa nhaâ B2 kyá
tuác xaá sinh viïn ÀHQG-HCM, khaánh thaânh
daäy nhaâ C - trûúâng Àaåi hoåc KHXH&NV...
Hûúáng túái möåt àaåi hoåc nghiïn cûáu
Nùm 2012 tiïëp tuåc thûåc hiïån kïë hoaåch chiïën
lûúåc phaát triïín giai àoaån 2011-2015, ÀHQG-
HCM xaác àõnh chuã àïì hoaåt àöång nùm 2012 laâ
"Àöíi múái Quaãn lyá" àùåt troång têm vaâo viïåc
nêng cao hiïåu quaã vaâ giaá trõ vúái muåc tiïu: Àöíi
múái vaâ nêng cao chêët lûúång quaãn lyá; Chuyïn
nghiïåp hoáa trong moåi lônh vûåc hoaåt àöång;
Nêng cao giaá trõ thûúng hiïåu vaâ Khùèng àõnh
võ thïë haâng àêìu cuãa hïå thöëng ÀHQG-HCM
trong hïå thöëng giaáo duåc Viïåt Nam.
Àïí triïín khai thûåc hiïån chiïën lûúåc hoaåt àöång
ÀHQG-HCM giai àoaån 2011-2015, caác àún
võ thaânh viïn, trûåc thuöåc cuãa ÀHQG-HCM
thûåc hiïån chûúng trònh àaä cam kïët hoaåt àöång
cuå thïí trong nùm 2012 thöng qua caác nhoám
chiïën lûúåc:
Nhoám chiïën lûúåc 1: Nêng cao hiïåu quaã quaãn
trõ toaân hïå thöëng, àûúåc xem laâ giaãi quyïët baâi
8 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
toaán sûác maånh toaân hïå thöëng. Taåo àûúåc möåt
cú chïë töët vaâ húåp lûåc trong toaân ÀHQG-
HCM.
Nhoám chiïën lûúåc 2: Xêy dûång vùn hoáa ÀHQG-
HCM, nhùçm hònh thaânh vùn hoáa ÀHQG-
HCM àaä àûúåc xaác nhêån nhû möåt têët yïëu cuãa
quaá trònh húåp nhêët vaâ phaát triïín ÀHQG-
HCM. Caác àún võ seä phaát triïín trïn thïë maånh
àùåc thuâ vaâ truyïìn thöëng cuãa mònh vúái möåt nïìn
taãng vùn hoáa chung toaân ÀHQG-HCM.
Nhoám chiïën lûúåc 3: Xêy dûång chêët lûúång àaâo
taåo àaåt chuêín mûåc quöëc tïë, thïí hiïån quyïët têm
àaáp ûáng yïu cêìu, sûá maång cuãa ÀHQG-HCM
maâ caã nûúác àang kyâ voång.
Nhoám chiïën lûúåc 4: Khùèng àõnh võ thïë cuãa
möåt àaåi hoåc nghiïn cûáu àa ngaânh nhùçm
hûúáng àïën möåt àaåi hoåc àuáng nghôa, nêng têìm
vaâ nêng chêët lûúång.
Nhoám chiïën lûúåc 5: Phaát triïín vaâ sûã duång hiïåu
quaã nguöìn lûåc taâi chñnh vaâ cú súã vêåt chêët,
nhùçm nêng cao nguöìn lûåc cuãa ÀHQG-HCM,
tûâ nhên lûåc àïën àiïìu kiïån taâi chñnh.
Vò muåc tiïu, sûá maång cuãa mònh àöëi vúái sûå
nghiïåp giaáo duåc- àaâo taåo cuãa àêët nûúác, têåp thïí
caác nhaâ khoa hoåc, caán böå quaãn lyá, giaãng viïn,
sinh viïn ÀHQG-HCM quyïët têm nêng cao
vaâ hoaân thiïån möi trûúâng tri thûác, möi trûúâng
cuãa saáng taåo khoa hoåc trïn tinh thêìn liïn kïët,
thöëng nhêët toaân hïå thöëng.
 Böå trûúãng
Böå Kïë hoaåch
vaâ Àêìu tû
Buâi Quang
Vinh vïì thùm
vaâ laâm viïåc
vúái
ÀHQG-HCM
Böå trûúãng Böå Kïë hoaåch vaâ Àêìu tû Buâi Quang Vinh phaát biïíu trong buöíi laâm viïåc vúái ÀHQG-HCM
Ngaây 8/1/2012, àoaân cöng taác do Böå trûúãng Böå Kïë
hoaåch vaâ Àêìu tû Buâi Quang Vinh dêîn àêìu àaä vïì
thùm vaâ laâm viïåc vúái ÀHQG-HCM.
Tiïëp vaâ laâm viïåc vúái àoaân cöng taác coá Ban
Giaám àöëc, laänh àaåo caác Ban chûác nùng vaâ caác
trûúâng àaåi hoåc thaânh viïn ÀHQG-HCM.
Taåi buöíi laâm viïåc, Böå trûúãng Böå Kïë hoaåch vaâ
Àêìu tû Buâi Quang Vinh cuâng àoaân cöng taác
àaä nghe baáo caáo vïì tònh hònh thûåc hiïån dûå aán
àêìu tû xêy dûång ÀHQG-HCM vaâ dûå aán xêy
dûång kyá tuác xaá sinh viïn ÀHQG-HCM.
Phaát biïíu taåi buöíi laâm viïåc, Böå trûúãng Böå Kïë
hoaåch vaâ Àêìu tû Buâi Quang Vinh chia seã vaâ
àaánh giaá cao nhûäng nöî lûåc vaâ thaânh quaã maâ
Böå trûúãng ÀHQG-HCM àaä àaåt àûúåc trong viïåc xêy
Böå Kïë hoaåch dûång vaâ phaát triïín khu àö thõ ÀHQG-HCM.
vaâ Àêìu tû Böå trûúãng cho rùçng viïåc giaãi phoáng mùåt bùçng
Buâi Quang Vinh
ghi caãm tûúãng
vaâ àûa caán böå ra ngoaåi thaânh àïí laâm viïåc
vaâo söí lûu niïåm khöng phaãi laâ vêën àïì àún giaãn. ÀHQG-HCM
cuãa ÀHQG-HCM laâ àún võ giaáo duåc àêìu tiïn trong nûúác laâm
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
àûúåc viïåc naây, thûåc hiïån àuáng chuã trûúng cuãa
Àaãng vaâ Nhaâ nûúác.
Ngoaâi ra, Böå trûúãng Buâi Quang Vinh cuäng
baây toã sûå àöìng tònh vúái nhûäng kiïën nghõ cuãa
ÀHQG-HCM: thûåc sûå coi ÀHQG-HCM laâ
troång àiïím àêìu tû cho ngaânh giaáo duåc; böë trñ
àuã vöën àïí ÀHQG-HCM hoaân thaânh dûå aán
xêy dûång kyá tuác xaá sinh viïn Tp. HCM; ûu
tiïn khöng cùæt giaãm, hoaän àêìu tû trong viïåc
àêìu tû xêy dûång caác phoâng thñ nghiïåm troång
àiïím cuãa ÀHQG-HCM.
Àöìng thúâi, Böå trûúãng gúåi yá, ngoaâi vöën traái
phiïëu Chñnh phuã, ÀHQG-HCM cêìn àêíy maånh
huy àöång caác nguöìn vöën khaác àïí tûå chuã cao vaâ
hûáa seä uãng höå, theo doäi, taåo àiïìu kiïån cao nhêët
àïí ÀHQG-HCM súám hoaân thaânh caác dûå aán.
Trûúác buöíi laâm viïåc, Böå trûúãng Buâi Quang
Vinh cuâng àoaân cöng taác àaä tham quan khu
àö thõ ÀHQG-HCM vaâ caác cöng trònh àang
xêy dûång cuãa ÀHQG-HCM.
.
Böå trûúãng Böå Kïë hoaåch vaâ Àêìu tû Buâi Quang Vinh
tröìng cêy lûu niïåm taåi Khu àö thõ ÀHQG-HCM
9
 1

5
2
NHÛÄNG SÛÅ KIÏåN
NÖÍI BÊÅT
NÙM 2011
1. Thaânh phöë Höì Chñ Minh quyïët têm xêy dûång
3 hïå thöëng kyá tuác xaá ÀHQG-HCM: À/c Lï Thanh
Haãi, UÃy viïn Böå Chñnh trõ, Bñ thû thaânh uãy thaânh
phöë Höì Chñ Minh thùm vaâ laâm viïåc vúái ÀHQG-
HCM vïì hïå thöëng kyá tuác xaá.

2. À/c Nguyïîn Thõ Doan, Phoá Chuã tõch nûúác

Cöång hoâa Xaä höåi Chuã nghôa Viïåt Nam vïì thùm vaâ
laâm viïåc vúái ÀHQG-HCM.

3. Àoaân cöng taác Chñnh phuã do Phoá thuã tûúáng

Chñnh phuã Nguyïîn Thiïån Nhên laâm Trûúãng àoaân
àïën thùm vaâ laâm viïåc vúái trûúâng Àaåi hoåc Khoa
hoåc Tûå nhiïn vaâ Trung têm Nghiïn cûáu & Àaâo taåo
4 thiïët kïë vi maåch.

4. À/c Nguyïîn Höìng Quên, Böå trûúãng Böå Xêy

dûång vïì thùm vaâ laâm viïåc vúái ÀHQG-HCM.

10 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
 6 7

5. À/c Lï Doaän Húåp, Böå trûúãng Böå Thöng tin vaâ 8

Truyïìn thöng thùm vaâ laâm viïåc vúái ÀHQG-HCM

6. À/c Nguyïîn Quên, Böå trûúãng Böå Khoa hoåc &

Cöng nghïå thùm vaâ laâm viïåc vúái ÀHQG-HCM.

7. Cöng àoaân ÀHQG-HCM - 15 nùm thaânh lêåp vaâ

phaát triïín.

8. Trûúâng Àaåi hoåc Khoa hoåc Xaä höåi vaâ Nhên

vùn àoán nhêån Huên chûúng Àöåc lêåp haång III.

9. Viïån Möi trûúâng - Taâi nguyïn kyã niïåm 15 9

nùm thaânh lêåp vaâ phaát triïín.

10. Ngaây höåi doanh nghiïåp vaâ sinh viïn lêìn thûá
2 töí chûác cêëp ÀHQG.

10

B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2 .
11
 11 15

12 11. Giaáo sû Omar M. Yaghi (UCLA) àûúåc cöng

nhêån Giaáo sû danh dûå cuãa ÀHQG-HCM.

12. ÀHQG-HCM, Quyä GE (General Electric)

vaâ Àaåi hoåc Duke (Hoa Kyâ) kyá kïët húåp taác giaáo duåc:
Xêy dûång chûúng trònh thaåc syä chñnh saách cöng vïì
baão vïå möi trûúâng.

13. ÀHQG-HCM tham gia caác töí chûác giaáo duåc

quöëc tïë haâng àêìu trïn thïë giúái: ÀHQG-HCM laâ
thaânh viïn chñnh thûác liïn minh EUROCOM;
trûúâng Àaåi hoåc Baách khoa, àún võ duy nhêët cuãa
13 Viïåt Nam, thaânh viïn chñnh thûác cuãa maång lûúái
caác trûúâng àaåi hoåc kyä thuêåt xuêët sùæc trong cöång
àöìng Phaáp ngûä (RESCIF).

14. Giaáo sû Ngö Baão Chêu thùm vaâ giao lûu vúái
caán böå, giaãng viïn, sinh viïn, hoåc sinh ÀHQG-
HCM.

15. Àoaân àaánh giaá ngoaâi cuãa AUN àaánh giaá 3

chûúng trònh àaâo taåo taåi caác trûúâng thaânh viïn trûåc
thuöåc ÀHQG-HCM theo böå tiïu chuêín AUN-QA
-> 6 chûúng trònh cuãa ÀHQG-HCM àûúåc àaánh giaá
ngoaâi theo böå tiïu chuêín cuãa AUN (nhiïìu nhêët
14 trong hïå thöëng GD ÀH VN).

12 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
 17

16

18

16. Caác Höåi thaão quöëc tïë: "Hoáa hoåc caác vêåt liïåu
khung cú - kim vaâ caác vêåt liïåu liïn quan" (ÀHQG-
HCM, Böå Khoa hoåc - Cöng nghïå vaâ UCLA àöìng töí
chûác), Toaán hoåc vaâ ûáng duång (do Höåi toaán hoåc
Àöng Nam AÁ töí chûác vúái sûå tham dûå cuãa GS. Efim
Zelmanov, àoaåt giaãi Field nùm 1994),..

17. Hûúáng àïën àöíi múái trong nghiïn cûáu khoa

hoåc xaä höåi: Höåi thaão khoa hoåc quöëc tïë "Khoa hoåc xaä
höåi thúâi höåi nhêåp".

18. Thaânh lêåp Trung têm Nghiïn cûáu quöëc tïë: 19

Trung têm Quaãn lyá nûúác vaâ Biïën àöíi khñ hêåu (ÀH
Wageningen, Viïån quaãn lyá nûúác cuãa UNESCO),
Trung têm MANAR Viïåt Nam (Molecular and
Nano Architectures) (UCLA - University of
California, Los Angeles).

19. ÀHQG-HCM kyá kïët húåp taác chiïën lûúåc vúái

Têåp àoaân Viïîn thöng Quên àöåi (Viettel).

20. Cöng böë dûå aán khoa hoåc cöng nghïå "Thiïët kïë
vaâ chïë taåo chip, theã, àêìu àoåc RFID vaâ xêy dûång hïå
thöëng ûáng duång" (RFID) vúái töíng kinh phñ àêìu tû dûå
aán laâ 145,756 tyã àöìng. 20

B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2 .
13
 PGS.TS Nguyïîn Têën Phaát
Nguyïn Giaám Àöëc ÀHQG- HCM

Giaám àöëc ÀHQG-HCM àaä chñnh thûác coá lúâi chuác mûâng nùm múái gûãi àïën têët caã
àöìng nghiïåp vaâ sinh viïn trong thöng àiïåp àêìu nùm 2012.

ÚÃ möåt goác àöå khaác, chuáng töi muöën gûãi àïën àöìng nghiïåp vaâ caác baån sinh viïn nhûäng
lúâi chuác töët àeåp mang daáng dêëp "vùn nghïå" nhên dõp xuên vïì.

- Lúâi chuác trûúác tiïn kñnh gûãi àïën caác bêåc cao niïn- nhûäng caán böå àang nghó hûu
àaä têån têm cöëng hiïën caã àúâi mònh cho sûå nghiïåp " tröìng ngûúâi":

Nùm Röìng mang àïën nhûäng àiïìu thiïng,

An vui, truát boã hïët ûu phiïìn.
Sum vêìy con chaáu cuâng àöìng nghiïåp,
Ca khuác Thûúång Hoaâng - Laäo baách niïn.

- Lúâi chuác daânh cho caán böå àûúng chûác -nhûäng ngûúâi àang gêìy dûång sûå nghiïåp
chung- riïng:

Nùm Röìng mang àïën nhûäng àiïìu thiïng,

An vui, truát boã hïët ûu phiïìn.
Tuön Mêy, cuöån Gioá gêìy sûå nghiïåp,
Thoãa chñ tang böìng- tûåa Tïì Thiïn .

- Vaâ lúâi chuác daânh riïng cho caác cö giaáo, caác caán böå nûä- nhûäng ngûúâi phaãi vûúåt nhiïìu
trúã ngaåi hún caã àïí gùæn boá vúái nghïì:

Nùm Röìng mang àïën nhûäng àiïìu thiïng,

An vui, truát boã hïët ûu phiïìn.
Tònh yïu, sûå nghiïåp àöi àûúâng veån,
Treã trung, duyïn daáng àeåp nhû Tiïn.

- Cuöëi cuâng laâ lúâi chuác daânh cho caán böå treã, caác baån sinh viïn àang say mï nghiïn
cûáu, hoåc têåp vaâ saáng taåo núi giaãng àûúâng:

Nùm Röìng mang àïën nhûäng àiïìu thiïng,

An vui, truát boã hïët ûu phiïìn.
Reân Àûác, luyïån Taâi khöng naän chñ,
Coá cöng maâi Sùæt, ùæt nïn Kim.

14 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
PGS.TS. Nguyïîn Cöng Lyá
Khoa Vùn hoåc vaâ Ngön ngûä,
Trûúâng ÀHKHXH&NV, ÀHQG-HCM

Xuên vïì Tïët àïën, coá cêu àöëi àoã treo trong nhaâ thò thêåt laâ trang troång, thiïng liïng, múái toã
roä khöng khñ cuãa ba ngaây Tïët. Trong têm lyá cuãa ngûúâi phûúng Àöng, trong àoá coá ngûúâi
Viïåt chuáng ta, maâu àoã laâ maâu cuãa sûå may mùæn, haånh phuác, töët àeåp. Cho nïn, möîi dõp Tïët
àïën xuên vïì, chuã nhên cuãa nhûäng gia àònh coá chûä nghôa thûúâng viïët vaâ treo cêu àöëi Tïët.

C
êu àöëi coá nguöìn göëc úã Trung
Hoa, gùæn vúái vùn hoaá Nho giaáo.
Vïì àùåc trûng thi phaáp, àaä laâ cêu
àöëi thò buöåc hai vïë phaãi àöëi
nhau cên chónh, àùåt theo löëi thú
hay theo löëi cêu song quan, cêu caách cuá, cêu
göëi haåc cuãa vùn biïìn ngêîu vúái niïm luêåt chùåt
cheä. Cêu àöëi àûúåc viïët ra vúái nhiïìu muåc àñch
vaâ yá nghôa khaác nhau. Coá thïí laâ ra vïë àöëi àïí
thûã taâi trñ thöng minh ngûúâi khaác, hay viïët ra
àïí toã chñ, hoùåc viïët àïí chia buöìn (phuáng àiïëu)
hay chia vui (hyã sûå) trong caác dõp hiïëu hó, coá
khi viïët àïí ca võnh danh lam thùæng caãnh sún
thuãy hûäu tònh, hoùåc àïì úã núi tön nghiïm nhû
lêu àaâi, àònh chuâa, miïëu maåo, baân thúâ töí tiïn
v.v.. vaâ viïët trong dõp xuên vïì Tïët àïën. Do
vêåy, vïì phên loaåi, coá nhiïìu loaåi cêu àöëi nhû
cêu àöëi tûác caãnh (thêëy caãnh gò thò àöëi ngay
caãnh êëy), cêu àöëi saách (lêëy yá nghôa, lêëy chûä
trong kinh saách maâ ra vïë àöëi cuäng nhû àöëi laåi),
cêu àöëi chúi chûä (duâng tiïëng loáng hoùåc chiïët
tûå), cêu àöëi taã chñ (noái chñ hûúáng cuãa mònh)
v.v.. Vò thïë, cêu àöëi phaãi cö àoång, haâm suác vaâ
tinh tïë thò múái coá hiïåu quaã, múái àaåt chêët lûúång
cao vïì nöåi dung tû tûúãng lêîn nghïå thuêåt. Vïì
hònh thûác cêu àöëi, thûúâng gùåp caác daång: cêu
àöëi àùåt theo löëi song quan göìm cêu àöëi vùåt vaâ
cêu àöëi thú ; coân cêu àöëi àùåt theo löëi caách cuá
hay göëi haåc (haåc têët), hoùåc daâi hún nûäa thò goåi
laâ cêu àöëi phuá.
Cêu àöëi vùåt coân goåi laâ cêu tiïíu àöëi, thûúâng möîi

B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2 . 15
 vïë coá 3 hay 4, hoùåc 6 tiïëng (duâ cêu àöëi 5 tiïëng
àaä coá trong thú nguä ngön baát cuá nhûng nïëu
àûáng riïng leã, ngûúâi xûa vêîn xïëp laâ cêu àöëi vùåt,
vò noá ngùæn quaá, chûa thïí hiïån hïët yá nghôa trang
troång). Vñ duå nhû cêu àöëi Traång Quyânh khi coân
nhoã àöëi laåi vïë àöëi cuãa öng Tuá Caát nïu ra: Trúâi
sinh öng Tuá Caát; Àêët àeã con boå hung (caát: töët;
hung: xêëu. Ngoaâi chúi chûä, vïë àöëi laåi cuãa Traång
coân coá yá phuáng thñch nûäa).
Cêu àöëi thú laâ cêu àöëi maâ hai vïë cuãa noá phaãi
àùåt theo àuáng luêåt cuãa thú thêët ngön quy àõnh,
tûác möîi vïë coá 7 tiïëng nhû trong cùåp cêu thûåc,
cùåp cêu luêån cuãa baâi thêët ngön baát cuá Àûúâng
luêåt. Chùèng haån, àêy laâ cêu àöëi cuãa Tuá Xûúng
vïì caãnh Tïët: Thiïn haå xaác röìi coân àöët phaáo;
Nhên tònh baåc thïë laåi böi vöi.
Cêu àöëi phuá laâ cêu àöëi möîi vïë daâi àïën 8, 9, 10
tiïëng coá khi àïën mêëy chuåc tiïëng. Chùèng haån
nhû cêu àöëi cuãa Phûúng Àònh Nguyïîn Vùn
Siïu (vïë ra) vaâ cuãa Chu Thêìn Cao Baá Quaát (vïë
àöëi laåi) coá 65 tiïëng (vïì cêu àöëi naây coá taâi liïåu
ghi laâ cuãa Nguyïîn Cöng Trûá viïët ra àïí tûå töíng
kïët cuöåc àúâi mònh); hay cêu àöëi cuãa Tam
nguyïn Yïn Àöí khoác vúå, möîi vïë coá 34 tiïëng:
Nhaâ chón cuäng ngheâo thay, nhúâ àûúåc baâ hay
laâm hay laâm, thùæt lûng boá que, xùæn vaáy quai
cöìng, têët taã chên àùm àaá chên chiïu, vò túá àúä
àêìn trong moåi viïåc; Baâ ài àêu vöåi mêëy, àïí cho
laäo vêët vú vêët vûúãng, buái toác cuã haânh, buöng
16 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
quêìn laá toaå, gêåt guâ tay àuäa chaåm tay cheán,
cuâng ai kïí lïí chuyïån trùm nùm?
Vïì cêu àöëi Tïët, trong vùn chûúng Trung Quöëc
vaâ Viïåt Nam thúâi trung àaåi khöng thiïëu. Giaáp
Tïët, caác cuå thûúâng chuêín bõ giêëy buát vaâ maâi mûåc
sùén àïí viïët cêu àöëi. Trêìn Tïë Xûúng (1870-1907)
cuäng thïë. Öng Tuá àêët Võ Xuyïn naây laâ möåt ngûúâi
lùæm chûä nghôa, gioãi vùn chûúng, nhêët laâ vùn
chûúng Nöm, möåt bêåc "thêìn thú thaánh chûä" vúái
taâi traâo löång hiïëm coá trong vùn chûúng trung àaåi
Viïåt Nam, chó hiïìm möåt nöîi laâ suöët mêëy chuåc
nùm ài thi maäi maâ chó múái giêåt àûúåc caái Tuá taâi
cuöëi baãng vaâo nùm Giaáp Ngoå (1894), röìi mêëy
khoa tiïëp theo vêîn hoãng thi, nhûng laåi "nöíi tiïëng
taâi hoa" nhû lúâi öng tûå baåch.
Söëng trong caãnh tuáng quêîn, bûác baách coá khi
"Van núå lùæm khi traâo nûúác mùæt; Chaåy ùn tûâng
bûäa mûúát möì höi", vaâ sinh kïë gia àònh àïìu
tröng chúâ vaâo taâi nùng àaãm àang cuãa baâ Tuá. Duâ
Tuá Xûúng coá viïët nhiïìu baâi thú vïì caãnh ngheâo,
nhûng laåi khöng thêëy öng viïët cêu àöëi Tïët noái
vïì caãnh naây nhû cuå Uy Viïîn tûúáng cöng trûúác
àoá hún nûãa thïë kyã. Tuá Xûúng chó coá möåt baâi haát
noái àuã khöí, àuáng caách ghi laåi chuyïån ngaây Tïët
viïët cêu àöëi. Haäy àoåc laåi caã baâi:
Ngaây tïët daán cêu àöëi
Nhêåp thïë cuåc bêët khaã vö vùn tûå,

Chùèng hay ho cuäng nghô möåt vaâi baâi,
Huöëng chi mònh àaä àöî Tuá taâi,
Ngaây tïët àïën cuäng phaãi möåt vaâi cêu àöëi.
Àöëi rùçng:
Cûåc nhên gian chi phêím giaá, phong nguyïåt
tònh hoaâi;
Töëi thïë thûúång chi phong lûu, giang höì khñ cöët.
Viïët vaâo giêëy daán ngay lïn cöåt,
Hoãi meå maây rùçng döët hay hay?
"Rùçng hay thò thûåc laâ hay,
Chùèng hay sao laåi àöî ngay Tuá taâi,
Xûa nay em vêîn chõu ngaâi!"
Gioång àiïåu baâi haát noái hoám hónh, traâo tiïëu, vui
vui coá neát khaác àöi chuát vúái gioång thú traâo
phuáng cuãa öng khi cûúâi àúâi, cûúâi ngûúâi.
Múã àêìu laâ lúâi giúái thiïåu trõnh troång qua cêu thú
chûä Haán: "Nhêåp thïë cuåc bêët khaã vö vùn tûå"
(Vaâo cuöåc àúâi khöng thïí khöng coá chûä nghôa),
vò chuã nhên cuãa noá ñt ra cuäng àöî àûúåc Tuá taâi,
cho duâ caái hoåc võ Tuá taâi dûúái triïìu nhaâ Nguyïîn
chùèng phaãi laâ con àûúâng tiïën thên, àïí triïìu
àònh böí duång chûác quan! Cho nïn, theo Tuá
Xûúng thò "Ngaây Tïët àïën cuäng phaãi möåt vaâi
cêu àöëi".
Cêu àöëi Tïët nùm êëy àûúåc Tuá Xûúng viïët nhû sau:
Cûåc nhên gian chi phêím giaá, phong nguyïåt
tònh hoaâi;
BBAÃAÃNN TTIINN ÀÀHHQQGG--HHCCM
Töëi thïë thûúång chi phong lûu, giang höì khñ cöët.
Àêy laâ cêu àöëi phuá àûúåc àùåt theo löëi cêu caách
cuá, thïí tûá luåc, loaåi taã chñ. Cêu àöëi Tïët maâ nöåi
dung cuãa noá khöng noái chuyïån ngaây Tïët, cuäng
khöng thïí hiïån niïìm mong ûúác cuãa mònh, cuãa
vúå con vaâ gia àònh trong nùm múái, maâ laåi noái
chuyïån caá nhên cuãa ngûúâi viïët ra noá. Àoá laâ caái
phêím giaá cûåc töët hún ngûúâi, hún àúâi vúái loâng
mïën gioá thñch trùng; laâ tñnh phong lûu nhêët trêìn
àúâi, vúái caái khñ cöët giang höì. Noái chung, qua
cêu àöëi, öng Tuá Võ Xuyïn àaä tûå baåch vïì phêím
chêët, phong lûu hún àúâi hún ngûúâi cuãa mònh.
Cêu àöëi Tïët nhû thïë múái laå!
Cêu àöëi àaä viïët xong, àûúåc daán ngay lïn cöåt,
öng Tuá hoãi baâ Tuá: "Hoãi meå maây rùçng döët hay
hay?". Baâ khen cêu àöëi hay: "Rùçng hay thò
thûåc laâ hay". Caái àöåc àaáo cuãa cêu traã lúâi laâ úã
chöî baâ Tuá khöng thêím àõnh, bònh giaá cêu àöëi
àûúåc viïët ra theo tiïu chuêín nöåi dung yá nghôa,
chêët lûúång nghïå thuêåt cuãa noá maâ laåi àaánh giaá
theo tiïu chuêín hoåc võ cuãa ngûúâi viïët ra noá:
"Chùèng hay sao laåi àöî ngay Tuá taâi" vaâ theo
thoái quen cuãa baâ: "Xûa nay em vêîn chõu ngaâi".
"Chõu" laâ chêëp nhêån, chiïìu chuöång chùm lo
hïët mûåc chu àaáo nhûäng gò maâ öng Tuá àoâi hoãi
trong cuöåc söëng àúâi thûúâng haâng ngaây. Öng
Tuá coá àûúåc ngûúâi vúå àaãm àang, hiïìn thuåc,
thûúng chöìng lo cho con nhû baâ Tuá quaã öng
laâ möåt con ngûúâi haånh phuác nhêët trêìn gian,
khoá coá ai saánh bùçng, cho duâ cuöåc àúâi vaâ con
àûúâng thi cûã cuãa öng thêåt gêåp ghïình, lêån àêån!
Chuyïån cêu àöëi Tïët cuãa ngûúâi xûa thò nhiïìu.
ÚÃ àêy chó noái laåi àöi lúâi àïí goáp vui, giuáp quyá
võ giaãi khuêy trong ba ngaây Tïët maâ thöi.
M SSÖË
ÖË 114422--XXUUÊÊNN 22001122 . 17
17
BBT: Baãn tin Xuên cuãa ÀHQG-HCM haâng nùm nhêån àûúåc nhiïìu baâi viïët cuãa caác GS,
trong àoá, GS.TSKH Trêìn Ngoåc Thïm laâ ngûúâi àaä àöìng haânh nhiïìu nùm vúái Baãn tin
ÀHQG-HCM. Nhên dõp xuêët baãn Baãn tin Xuên nùm 2012 vaâ qua caác tû liïåu liïn ngaânh
maâ GS.TSKH Trêìn Ngoåc Thïm cuâng ThS. Nguyïîn Ngoåc Thú thu thêåp àûúåc. Baãn tin
ÀHQG-HCM xin lûúåc àùng baâi nghiïn cûáu naây. Baâi viïët phaác thaão möåt bûác tranh töíng
thïí vïì con Röìng vaâ haânh trònh cuãa Röìng ài vaâo caác nïìn vùn hoaá trïn thïë giúái.

Trêìn Ngoåc Thïm - Nguyïîn Ngoåc Thú Kyâ 1:

öìng laâ möåt biïíu
tûúång vùn hoáa coá
àöå phöí biïën vaâo
loaåi cao nhêët trïn
thïë giúái. Tïn goåi
"Röìng" duâng àïí chó caã caác con vêåt
tûúãng tûúång lêîn con vêåt coá thêåt, caã
Röìng vaâ khöng phaãi Röìng. Vaâ
cuäng vò vêåy, biïíu tûúång Röìng chûáa
nhiïìu àiïìu phûác taåp vaâ rùæc röëi nhêët.
Trong àoá, khoá khùn hún caã laâ vêën
àïì nguöìn göëc cuãa Röìng.
Tûâ cuöëi thïë kyã XIX, hònh tûúång
con Röìng bùæt àêìu àûúåc nghiïn cûáu
úã phûúng Têy. Luác naây, sau khi
phaát hiïån úã caác nûúác lên cêån Trung
Hoa nhû Viïåt Nam, Haân Quöëc,
Nhêåt Baãn, vaâ vuâng Àöng Nam AÁ...
cuäng coá hònh tûúång con Röìng, ngûúâi
ta àaä vöåi kïët luêån rùçng àoá laâ sûå sao
cheáp tûâ con Röìng Trung Hoa.
Trong Cú súã vùn hoáa Viïåt Nam
(1995) vaâ Tòm vïì baãn sùæc vùn hoáa
Viïåt Nam (1996), trïn cú súã töíng
húåp möåt söë tû liïåu, Trêìn Ngoåc
Thïm tûâng àaä khùèng àõnh rùçng
Röìng coá nguöìn göëc tûâ vuâng vùn
hoáa Baách Viïåt vaâ laâ sûå kïët húåp cuãa
hai con vêåt nguyïn mêîu rêët phöí
biïën úã vuâng sinh thaái naây laâ rùæn vaâ
caá sêëu. Song, àïí cho luêån àiïím naây
coá sûác thuyïët phuåc thò cêìn coá nhûäng
lêåp luêån vaâ chûáng minh toaân diïån
hún. Nghiïn cûáu möåt vêën àïì phûác
taåp nhû vùn hoáa Röìng, rêët cêìn phaãi
coá sûå tiïëp cêån tûâ goác àöå cuãa nhiïìu
khoa hoåc khaác nhau àïí tòm ra nhûäng
bùçng chûáng höî trúå vaâ soi saáng cho
nhau.
Caách àêy khöng lêu, tûâ goác àöå
ngön ngûä hoåc, GS. Nguyïîn Taâi
Cêín àaä coá baâi "Vïì tïn goåi con Röìng
cuãa ngûúâi Viïåt" àùng trïn taåp chñ
Diïîn àaân söë 94 (Paris, thaáng 3-
2000), vaâ sau àoá coá thïm hai baâi böí
sung vaâ giaãi thñch roä hún möåt söë chi
tiïët (x. caã ba baâi trong [Nguyïîn Taâi
Cêín 2001]). Caác baâi viïët quan troång
naây laâm saáng toã nhiïìu àiïìu liïn
quan àïën tïn goåi Röìng trong tiïëng
Viïåt vaâ möåt söë ngön ngûä Àöng
Nam AÁ, maâ nöåi dung cuå thïí coá thïí
quy vïì ba àiïím chñnh nhû sau: (1)
ÚÃ thúâi tiïìn sûã, tïn goåi Röìng àaä coá
mùåt trong nhiïìu ngön ngûä thuöåc
tiïíu chi Proto Viïåt-Chûát maâ dêëu
vïët coá thïí tòm thêëy trong caác ngön
ngûä baâ con xa gêìn vúái nhoám Viïåt-
Mûúâng; (2) Thòn, cuäng nhû tïn 12
chi, laâ tïn goåi do ngûúâi Haán vay
mûúån tûâ möåt ngön ngûä naâo àoá úã
vuâng Hoa Nam; (3) Vaâo thúâi Bùæc
thuöåc, tiïëng Viïåt àaä vay mûúån thïm
ba tûâ, àïìu xuêët phaát tûâ caách àoåc cuãa
chûä long chó con Röìng trong tiïëng
Haán: Röìng laâ tïn xûa nhêët, vay vaâo
thúâi Haán; (thuöìng) luöìng laâ tïn goåi
mûúån vaâo khoaãng tûâ sú àïën trung
Àûúâng; long laâ tïn goåi vay muöån
nhêët, vaâo khoaãng cuöëi Àûúâng
[Nguyïîn Taâi Cêín 2001: 20-41].
Nhûng nïëu röìng, luöìng, long àïìu
bùæt nguöìn tûâ /long/ tiïëng Haán, vêåy
thò long cuãa tiïëng Haán bùæt nguöìn tûâ
àêu?
ÚÃ Trung Hoa, trong hún 20 nùm trúã
laåi àêy, viïåc nghiïn cûáu hònh tûúång
con Röìng cuäng rêët phaát triïín: Cöë
Phûúng Tuâng [1984] vúái Long
phuång àöì aán nghiïn cûáu; Dû Tûã
Lûu [1985] vúái Long àñch cùn;
Vûúng Thaânh Trûá [1985] vúái Long
phuång vùn hoáa; Tûâ Hoa Dûúng
[1988] vúái Trung Hoa àñch long;
Phïë Têìn [1988] vúái Long àñch têåp
tuåc; Haåo Xuên & Cao Chiïëm Tûúâng

18 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
[1999] vúái Long phuång thaânh
tûúâng; Vûúng Duy Àïì [1990, 2000]
vúái Long àñch töng tñch vaâ Long
phuång vùn hoáa, Haâ Tên [2004] vúái
Àaâm long thuyïët phuång, Dûúng
Thanh [2004] vúái Vùn hoáa röìng úã
vuâng höì Àöång Àònh... ÚÃ phûúng
Têy coá Graeme Base vúái Discovery
of Dragons (Khaám phaá Röìng);
Michael Hague vúái The book of
dragons (Saách vïì Röìng)... Caác taác
giaã àaä sûã duång nhiïìu nguöìn tû liïåu
khaác nhau (khaão cöí hoåc, sûã hoåc,
ngön ngûä - vùn tûå, vùn hoáa dên
gian...) têåp trung lyá giaãi möåt phêìn
nguöìn göëc thêìn thoaåi cuãa con Röìng.
Hònh 1: Röìng Chac Hònh 2: Röìng Quetzacoatl
Trïn cú súã nhûäng kïët quaã thu lûúåm
àûúåc, baâi viïët naây phaác thaão möåt giöëng ngûúâi, tai hûúu, àêìu quyã (hoùåc rùçng Röìng chêu Myä coá nguöìn göëc
bûác tranh töíng thïí vïì nguöìn göëc caá sêëu) (hònh 1). Röìng coá tiïëng kïu trûåc tiïëp tûâ Àöng AÁ. Möåt minh chûáng
con Röìng vaâ con àûúâng ài cuãa to vaâ daâi, taåo sêëm vaâ ban mûa. Röìng quan troång khùèng àõnh tñnh àuáng
Röìng. Quetzacoatl cuãa nhiïìu töåc ngûúâi cuãa giaã thuyïët naây laâ bûác veä hònh töí
Trung vaâ Nam Myä coá caánh nhûng tiïn thên ngûúâi àuöi Röìng úã chêu
Tûâ thïë giúái àïën Àöng AÁ khöng coá chên, thên coá löng vuä Myä do Haåo Xuên [1999: 205-208]
nhiïì u maâ u (hònh 2). Röì n g phaát hiïån àûúåc: noá hoaân toaân tûúng
Röìng coá mùåt úã hêìu khùæp moåi khu Quetzacoatl laâ biïíu tûúång cuãa thêìn àöìng vúái bûác veä hònh Phuåc Hy vaâ Nûä
vûåc trïn thïë giúái, tûâ chêu AÁ àïën saáng taåo, thêìn taåo mûa, taåo lûãa, thêìn Oa thuöåc giai àoaån Haå-Thûúng-
chêu Êu, chêu Phi, chêu Myä vaâ baão höå nghïå thuêåt, v.v. Sau khi Chu (hònh 3).
chêu Àaåi Dûúng. Xeát vïì hònh daáng, chöëng laåi thêìn chiïën tranh bêët thaânh,
coá thïí phên thaânh Röìng-boâ saát Röìng Quetzacoatl boã ài trïn möåt beâ Röìng chêu Êu, Ai Cêåp, vaâ Lûúäng
(rùæn, caá sêëu, thùçn lùçn), Röìng-chim, göî do rùæn thêìn keáo vïì phña mùåt trúâi Haâ
Röìng-thuá... hoùåc kïët húåp cuãa caác moåc [elfwood.lysator.liu.se].
loaåi naây. Xeát vïì tñnh caách, coá thïí Röìng chêu Êu khaá phong phuá,
phên thaânh Röìng aác, Röìng thiïån, Chi tiïët Röìng Quetzacoatl "boã vïì chuáng thûúâng coá hònh daáng cuãa caác
Röìng trung tñnh. phña mùåt trúâi moåc" naây gúåi nhùæc àïën loaåi Röìng thuá böën chên (nhû ngûåa,
nguöìn göëc phûúng Àöng cuãa cû dên cûâu, soái, gêëu..., röìng rùæn cuäng coá
Röìng chêu Myä. baãn àõa Myä chêu (thuöåc chuãng nhûng khöng nhiïìu), coá caánh, thên
Mongoloid). Tûâ àoá coá thïí giaã àõnh ngùæn, miïång phun lûãa. Vïì tñnh caách,
Röìng úã chêu Myä àa söë laâ Röìng
thiïån, laâ caác võ thêìn cuãa caác cû dên
àõa phûúng, xuêët hiïån caách nay
khoaãng 2 àïën 3000 nùm, tûác laâ
trong thiïn niïn kyã thûá nhêët trCN.
Nïëu biïët rùçng thöí dên Myä laâ do cû
dên Àöng AÁ (chuãng Mongoloid) di
cû túái Myä vaâo khoaãng 1 vaån nùm
trûúác thò röìng úã chêu Myä àûúåc biïët
túái khoaãng 7-8 nghòn nùm sau khi
cû dên Àöng AÁ túái Myä.
Hònh 3: Hònh töí tiïn thên ngûúâi àuöi Röìng úã chêu Myä (traái) vaâ úã Trung Hoa thúâi Haå-
Röìng Chac laâ cuãa ngûúâi Maya thên Thûúng-Chu (phaãi)

B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2 . 19

Hònh 4: Röìng thuá chêu Êu
àa söë Röìng chêu Êu laâ Röìng aác, laâ
keã canh giûä kho baáu, bùæt coác gia
suác, gaái àeåp, vaâ kïët quaã thûúâng bõ
möåt anh huâng giïët chïët. Röìng thiïån
cuäng coá, nhûng rêët ñt, chuáng thûúâng
laâ thêìn giûä cûãa hay thêìn mang laåi
caác saãn phêím vêåt chêët nhû ngö,
sûäa, tiïìn cho dên. Röìng Puk úã vuâng
Baltic thò ùn cùæp vùåt cho chuã.
Xeát vïì quaá trònh giao lûu vaâ lan toãa
vùn hoáa, Röìng chêu Êu coá nhiïìu
khaã nùng coá nguöìn göëc tûâ Ai Cêåp
vaâ Lûúäng Haâ. Trong caác tiïëng
phûúng Têy, tûâ dragon laâ Röìng
àïìu coá nguöìn göëc tûâ tiïëng Hy Laåp
drakön coá nghôa laâ 'rùæn'. Maâ vùn
hoaá Hy Laåp coá nguöìn göëc tûâ vùn
hoaá Ai Cêåp vaâ Lûúäng Haâ, vaâ Röìng
Ai Cêåp thò vïì hònh thûác, àa söë chñnh
laâ Röìng rùæn.
Vïì tñnh caách thò chêu Êu coá caã
Röìng thiïån vaâ Röìng aác. Röìng thiïån
nhû Röìng rùæn Akhekhu (àaä àûúåc
ngûúâi phûúng Têy mang àïën chêu
Êu [elfwood.lysator.liu.se]); Röìng
rùæn Nehebkau thên daâi, coá böën
chên, mang lûúng thûåc cho moåi
ngûúâi, canh giûä sûå an laânh cho caác
Pharaoh úã thïë giúái bïn kia; Röìng
Wadjet coá caánh, coá sûác maånh vaån
nùng, biïí u tûúå n g cho vûúng
20 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
Hònh 5: Röìng rùæn chêu Êu
quyïìn... Röìng aác nhû Röìng thuá àêìu
caá sêëu Ammut luön tòm bùæt linh
höìn nhûäng ngûúâi phaåm töåi; Röìng
rùæn Apep biïíu trûng cho sûå tha hoáa,
tûâ thiïån trúã thaânh aác; Röìng rùæn
Denwen àe doåa caác thêìn nïn bõ
ngûúâi àúâi nguyïìn ruãa...
ÚÃ Lûúäng Haâ coá möåt söë Röìng nhû
Röìng sû tûã Humbaba, mònh coá vaãy,
àêìu coá hai sûâng, àuöi rùæn, chên
chim ûng, àe doaå sûå söëng coân cuãa
ngûúâi dên; Röìng Zu thöng minh vaâ
xaão quyïåt; Röìng Gandareva to lúán,
giïët ngûúâi ùn thõt; Röìng Kur choåc
giêån thêìn linh; Röìng caái Tiamat
(thêìn nûúác mùån) vaâ chöìng laâ Röìng
Apsu (thêìn nûúác ngoåt), saáng taåo ra
caác thêìn... Caác Röìng úã Lûúäng Haâ
thûúâng àïìu bõ duäng sô hoùåc caác
thêìn giïët chïët.
Röìng Ai Cêåp vaâ Lûúäng Haâ coá
nhiïìu khaã nùng coá nguöìn göëc tûâ
Trung Hoa. Vò lan toaã theo con
àûúâng tûâ àöng sang têy, cho nïn
baãn àöì phên böë Röìng chó lan túái
àöng bùæc chêu Phi (vuâng Ai Cêåp)
röìi quùåt lïn chêu Êu.
Phêìn coân laåi cuãa chêu Phi hêìu nhû
khöng coá Röìng. Khu vûåc Nam AÁ
(nhû ÊËn Àöå) cuäng hêìu nhû khöng
coá Röìng. Àêy laâ àõa baân cuãa vùn hoáa
Rùæn (àiïín hònh laâ rùæn thêìn Naga).
Möåt söë con vêåt thêìn thoaåi úã ÊËn Àöå
vaâ chêu Phi (nhû thuyã quaái Makara,
Anata, Anataboga, Vritra... úã ÊËn
Àöå; Basilisk, Cynoprosopi, Emela-
ntouka... úã chêu Phi) tuy coá chõu aãnh
hûúãng cuãa Röìng nhûng aãnh hûúãng
naây laâ rêët ñt.
Röìng Àöng Nam AÁ vaâ Nam Thaái
Bònh Dûúng
Khu vûåc miïìn têy vaâ nam cuãa
Àöng Nam AÁ phêìn lúán cuäng thuöåc
Röìng rùæn Ai Cêåp
[Richard H. Wilkinson 2003: 214, 224]
Röìng Lûúäng Haâ cöí àaåi [S.N.Kramer 1944: 79]
vuâng vùn hoáa Rùæn, vò vêåy Röìng úã
àêy rêët hiïëm. ÚÃ Indonesia coá loaåi
Röìng thên rùæn, caánh röång, biïët bay
(hònh 6), noá giuáp xua àuöíi taâ ma,
baão vïå giêëc nguã yïn laânh cuãa treã
em. Loaåi Röìng naây coá nhiïìu khaã
nùng laâ saãn phêím kïët húåp cuãa chim
thêìn Garuda vúái rùæn thêìn Naga
trong thêì n thoaå i ÊË n Àöå
[dragonsempire.com]
ÚÃ khu vûåc Nam Thaái Bònh Dûúng
(Australia vaâ New Zealand) coá möåt
söë loaâi Röìng, àa söë coá nguyïn mêîu
thuöåc hoå thùçn lùçn, vïì tñnh caách coá
caã Röìng thiïån vaâ Röìng aác. Röìng
thiïån thûúâng laâ Röìng-rùæn nhû Röìng
Julunggul laâ nûä thêìn sinh söi; Röìng
Galeru laâ nûä thêìn duy trò sûå söëng;
Röìng Warramunga laâ thêìn saáng
taåo; Röìng Yurlunggur laâ thêìn taåo
mûa; Röìng Eingana laâ Meå cuãa muön
loaâi... Röìng aác nhû Röìng Hotu-
puku, Röìng Peke-hauna, Röìng
Kataore, Röìng Aranda, àïìu thuöåc
hoå thùçn lùçn, thûúâng ùn thõt dên
laâng, bùæt coác ngûúâi, àïìu bõ caác
duäng sô duâng sûác maånh vaâ mûu trñ
giïët chïët.
Khu vûåc New Zealand vaâ Australia
vöën laâ núi cû truá cuãa ngûúâi Malayo-
Polynesian. Do vêåy, caác con Röìng
úã àêy coá nhiïìu khaã nùng àïìu tûâ
Àöng Nam AÁ luåc àõa truyïìn túái qua
con àûúâng Indonesia.
Röìng Àöng Bùæc AÁ
Ngûúâi Korea vaâ Nhêåt Baãn àïìu cho
rùçng töí tiïn hoå laâ chuã nhên saáng taåo
ra Röìng. Röìng Korea coá hònh daáng
vïì cú baãn giöëng Röìng Trung Hoa,
chên thûúâng coá böën ngoán (hònh 7).
Ngûúâi Haân cho rùçng Röìng phaát sinh
úã baán àaão Korea coá böën ngoán, ài
sang phña àöng àïën Nhêåt Baãn thò
mêët möåt ngoán, coân ài sang phña têy
thò moåc thïm möåt ngoán, trúã thaânh
Röìng Trung Hoa [dragonsinn.info].
Röìng úã Korea goåi laâ yong (=
long), àûúåc chia laâm ba loaåi chñnh:
Yong laâ loaåi Röìng coá quyïìn lûåc
nhêët, quaãn lyá bêìu trúâi. Yo laâ loaåi
Röìng khöng sûâng, söëng úã àaåi dûúng.
Gyo cû truá úã vuâng nuái, baão vïå sûå
bònh yïn cuãa mùåt àêët.
Röìng Nhêåt Baãn cuäng coá hònh daáng
gêìn giöëng Röìng Trung Hoa nhûng
thên daâi, giöëng rùæn hún, chên
thûúâng coá ba ngoán (hònh 8). Ngûúâi
Hònh 6: Röìng Indonesia
[Nguöìn: natashascafe.com]
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
Nhêåt Baãn cho rùçng Röìng phaát sinh
úã Nhêåt Baãn ban àêìu chó coá ba ngoán,
khi àûúåc truyïìn sang phña Têy thò
moåc thïm ngoán: àïën Korea coá böën
ngoán, àïën Trung Hoa coá nùm ngoán
[dragonsinn.info]. Loaåi phöí biïën
nhêët úã Nhêåt Baãn laâ Röìng Ryo, xuêët
hiïån khaá súám trong Thêìn àaåo, laâ
Long vûúng truá nguå dûúái biïín sêu.
Loaåi Röìng thûá hai laâ Sei Ryu (thanh
long), laâ thêìn trêën giûä phûúng Àöng.
Loaåi Röìng thûá ba laâ Ryu, cai quaãn
mêy mûa, thuöåc nhoám tûá linh, xuêët
hiïån úã Nhêåt Baãn cuâng vúái Phêåt
giaáo.
Hoa Haå vaâ Baách Viïåt
Coá hai dên töåc thûåc sûå coá liïn quan
nhiïìu àïën Röìng laâ ngûúâi Haán vaâ
Baách Viïåt.
Àêët nûúác Trung Hoa röång lúán, vùn
hoaá Trung Hoa hònh thaânh qua quaá
trònh tiïëp biïën vùn hoaá cuãa nhiïìu
töåc ngûúâi, vò vêåy maâ vùn hoaá Röìng
vaâ viïåc nghiïn cûáu vùn hoaá Röìng úã
Trung Hoa cûåc kyâ phong phuá
[Nguyïîn Ngoåc Thú 2003].
Qua caác tû liïåu liïn ngaânh, Nguyïîn
Ngoåc Thú xaác àõnh àûúåc rùçng trong
. 21
Hònh 7: Röìng Korea
giúái nghiïn cûáu Trung Quöëc coá túái
11 quan niïåm khaác nhau vïì nguyïn
mêîu cuãa Röìng, àoá laâ caác xu hûúáng
coi nguyïn mêîu cuãa Röìng laâ rùæn,
caá sêëu, caá, lúån, trêu, ngûåa, höí, choá,
tia chúáp, cêy tuâng, sinh thûåc khñ
nam (x. baâi "Vïì vêën àïì nguyïn
mêîu cuãa Röìng Trung Hoa" trong
saách naây). ÊËy laâ chûa kïí àïën nhûäng
thuyïët àún giaãn vaâ thiïëu sûác thuyïët
phuåc nhû thuyïët tûúång thanh cho
rùçng ngûúâi Trung Hoa nguyïn thuãy,
vúái löëi tû duy mú höì, do khöng giaãi
thñch nöíi caác hiïån tûúång tûå nhiïn
quanh mònh nïn cho rùçng coá möåt
con vêåt thêìn naâo àoá liïn quan àïën
caã nûúác vaâ khöng trung, coá sûác
maånh vö têån àaä chi phöëi moåi hiïån
tûúång tûå nhiïn kò bñ; khi hoå nghe
nûúác mûa rúi xuöëng, sêëm chúáp nöíi
lïn, thêëy caác êm thanh àïìu gêìn vúái
êm "long long" tiïëng Haán, beân
duâng chûä naây àïí chó con vêåt thêìn
22 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
maâ hoå tûúãng tûúång ra [Ninh Nghiïåp
Cao 1999: 23; tacocity].
Ngûúâi Haán tûå xûng mònh laâ con
chaáu cuãa Röìng (long àñch truyïìn
nhên) vaâ xêy dûång nïn caã möåt phöí
hïå Röìng vúái 9 con (vuâng Hoa Bùæc
coá cêu: "Röìng sinh chñn con khöng
thaânh Röìng, möîi con àïìu coá súã
thñch riïng" - Long sinh cûãu tûã bêët
thaânh long, caác hûäu súã hiïëu, röìi caã
möåt thuyïët "tam àònh cûãu tûå" àïí
noái vïì hònh daáng vaâ nguöìn göëc cuãa
Röìng ("tam àònh" laâ ba khuác, bao
göìm: àêìu, thên, vaâ àuöi; "cûãu tûå" laâ
chñn neát giöëng, göìm: sûâng giöëng
nai, àêìu giöëng àaâ, mùæt giöëng thoã,
thên giöëng rùæn, buång giöëng trai,
vaãy giöëng caá, ngoán chên giöëng
chim, chên giöëng höí, tai giöëng boâ)
[Haåo Xuên, 1999: 5-6].
Ngûúâi Baách Viïåt, maâ cuå thïí laâ Laåc
Viïåt, vúái truyïìn thuyïët Laåc Long
Quên - Êu Cú, tûå xem mònh laâ "con
Röìng chaáu Tiïn".
(Coân tiïëp)
Hònh 8: Röìng Nhêåt Baãn
 PGS.TS. Haâ Minh Höìng
Khoa Lõch sûã, Trûúâng ÀH KHXH&NV-ÀHQG TpHCM
C
hùèng biïët luác Tuá Xûúng viïët
"Nùm múái chuác nhau" coá phaãi
muâa xuên hay khöng, maâ cûá
thêëy coá trong àoá caái röín raãng
cuãa khöng khñ àoán tïët chaâo
xuên vêåy vaâ thên phêån ngûúâi trñ thûác ngheâo àöëi
diïån vúái thúâi cuöåc thò "lùèng lùång maâ nghe" vêåy:
Lùèng lùång maâ nghe hoå chuác nhau
Chuác nhau trùm tuöíi baåc àêìu rêu...
Lùèng lùång maâ nghe noá chuác sang
Àûáa thò mua tûúác àûáa mua quan...
Noá laåi chuác nhau caái sûå giaâu
Trùm nghòn vaån múá àïí vaâo àêu...
Noá laåi mûâng nhau coá lùæm con
Sinh nùm àeã baãy àûúåc vuöng troân...
Thûåc ra trong xaä höåi thûåc dên - nûãa phong
kiïën nhûäng thêåp niïn cuöëi thïë kyã XIX êëy,
nhûäng ngûúâi chuác nhau giaâu - sang - coá lùæm
con - trùm tuöíi baåc àêìu rêu, khöng hùèn chó laâ
giúái thûúång lûu, quyïìn thïë, maâ coân laâ têët caã
nhûäng ai muöën hûúáng àïën töët laânh - nhûäng caái
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
thuöåc vïì àúâi söëng con ngûúâi, vïì baãn lônh cuãa
dên töåc, cuãa nhên dên. Cho nïn duâ trong buöíi
giao thúâi, duâng lúâi thú traâo phuáng nhûng
khöng phaãi àïí cûúâi cho qua ngaây, maâ laâ
muöën:
Chuác cho khùæp hïët caã trïn àúâi
Vua, quan, sô, thûá ngûúâi trong nûúác
Sao àûúåc cho ra caái giöëng ngûúâi!1
Caái nhên vùn cuãa ngûúâi trñ thûác thúâi buöíi
chuyïín sang Têy hoåc vaâ tên hoåc vêîn giûä àûúåc
cöët caách AÁ Àöng laâ thïë.
Àêìu thïë kyã XX, Phan Böåi Chêu "Chuác tïët
thanh niïn" àaä vöî vai lay goåi "Dêåy! Dêåy!
Dêåy!" àïí hoãi: "Xuên úi xuên, xuên coá biïët cho
chùng? Theån cuâng söng, buöìn cuâng nuái, tuãi
cuâng trùng". Nhûng ngûúâi chñ sô cêëp tiïën êëy
vaâ thïë hïå cuãa öng hoãi laâ hoãi vêåy thöi, chûá
khöng ai thiïëu thiïët thûåc àïën mûác"Chùèng
theâm chúi, chùèng theâm mùåc, chùèng theâm ùn".
Võ thuã lônh thanh niïn àaä chuác tuöíi treã bûúác
. 23
 vaâo nùm múái vúái niïìm hùng say trong bêìu
nhiïåt huyïët vaâ haânh àöång àñch thûåc:
Àuác gan sùæt àïí dúâi non lêëp bïí
Xöi maáu noáng àïí rûãa vïët dú nö lïå
Múái thïë naây múái laâ múái húäi chû quên
Chûä rùçng: nhêåt nhêåt tên, hûåu nhêåt tên2.
Àang khi chiïën tranh thïë giúái lêìn thûá II, bom
àaå êìm ô trúâi Êu, biïín AÁ, àêët Phi, ngûúâi yïu
nûúác Viïåt Nam duâ úã xûá naâo trong liïn bang
thuöåc àõa, cuäng bêët ngúâ thêëy xuêët hiïån lêìn àêìu
tiïn trong dõp Tïët Nguyïn Àaán nùm Nhêm
Ngoå 1942 lúâi chuác rêët laå:
Chuác phe xêm lûúåc seä diïåt vong!
Chuác phe dên chuã seä thùæng lúåi!
Chuác àöìng baâo ta àoaân kïët mau!
Chuác Viïåt-minh ta caâng têën túái3
Lúâi chuác êëy sau 1 nùm thò "phe xêm lûúåc" vêîn
coá thïí cûúâi; sau 2 nùm "phe dên chuã" àaä rêët
khaã quan thêëy dûå baáo kia coá tñnh tiïn tri; sau
3 nùm thò quöëc dên àöìng baâo àaä nhêët tïì theo
Viïåt Minh laâm nïn thùæng lúåi cuöåc caách maång
thaáng Taám muâa Thu.
Tñnh tûâ khi "giuä buân, àûáng dêåy, saáng loâa" àoá,
dên töåc con Laåc chaáu Höìng thúâi hiïån àaåi coá
möåt thoái quen vùn hoáa múái: àoåc thú Baác Höì
chuác tïët àïí àoán Xuên vaâ dûå àoaán möåt nùm múái
vûâa túái.
Múã àêìu laâ nùm Bñnh Tuêët 1946, Ngûúâi chuác
àöìng baâo:
Trong nùm Bñnh Tuêët múái,
Muön viïåc àïìu tiïën túái.
Kiïën quöëc mau thaânh cöng,
Khaáng chiïën mau thùæng lúåi
"Muön viïåc" chó múái bùæt àêìu; cöng cuöåc kiïën
quöëc coân bïì böån; "khaáng chiïën" chûa lan ra
toaân quöëc, nhûng àûúåc dûå baáo têët caã seä tiïën túái
vaâ seä mau thùæng lúåi, mau thaânh cöng, laâm cho
ai ai cuäng hy voång seä àïën ngaây xuên àûúåc
"cuâng uöëng möåt chung rûúåu àaâo". Suöët nhûäng
nùm "khaáng chiïën thaánh thêìn, gêåy têìm vöng
àaánh tan quên baåo taân", nùm naâo Chuã tõch Höì
Chñ Minh cuäng coá "Mêëy cêu thaânh thêåt nöm
na; Vûâa laâ kïu goåi, vûâa laâ mûâng xuên".
24 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
Laåi nhúá thúâi kyâ àêët nûúác bõ chia cùæt, Baác Höì
úã Haâ Nöåi. Nùm naâo Ngûúâi cuäng chuác tïët àöìng
baâo, àöìng chñ caã nûúác vaâ ngûúâi Viïåt Nam úã
nûúác ngoaâi. Caái thoái quen chúâ àúåi lïî giao thûâa
cuãa dên töåc trong àïm trûâ tõch coá tûå ngaân xûa,
nhûng nay tûåu trung laåi vaâ cö àoång vaâo phuát
thiïng liïng lùæng nghe Baác Höì chuác tïët. Chó
möåt àiïìu laå trong thúâi kyâ lõch sûã êëy, coá 3 nùm
(1955-1957-1958) Ngûúâi khöng chuác tïët bùçng
thú, coân laåi Chuã tõch Höì Chñ Minh luön duâng
thú chuác tïët.
Lùæng nghe thú Ngûúâi àïí "Caã nûúác möåt loâng,
hùng haái tiïën lïn" (1960) vaâ seä thêëy "Àûúâng
lïn haånh phuác röång thïnh thïnh" (1961).
Lùæng nghe Baác Höì chuác tïët àïí tin tûúãng hún
vaâo nguyïån ûúác "Bùæc Nam ta laåi vui chung
möåt nhaâ" (1964); caâng nöî lûåc àïí "Chöëng Myä
hai miïìn àïìu àaánh gioãi. Tin mûâng thùæng trêån
núã nhû hoa!" (1967).
Lùæng nghe thú Baác Höì luác giao thûâa nhû tuên
nghe mïånh lïånh cuãa Ngûúâi vêåy: "Nam Bùæc thi
àua àaánh giùåc Myä. Tiïën lïn! Toaân thùæng ùæt vïì
ta!" (1968).
Muâa Xuên nùm 1969, Höì Chñ Minh àûa caã
chên lyá "Khöng coá gò quyá hún àöåc lêåp tûå do"
vaâo lúâi thú chuác tïët vaâ chuyïín caái quyïët têm
cuãa dên töåc àaánh thùæng giùåc Myä xêm lûúåc
thaânh dûå baáo àûúâng hûúáng kïët thuác cuöåc
khaáng chiïën trûúâng kyâ: "Vò àöåc lêåp, vò tûå do.
Àaánh cho Myä cuát, àaánh cho nguåy nhaâo".
Nhûäng nùm êëy, ai àûúåc chûáng kiïën ngaây tïët
cuãa Baác Höì, múái thêëy hïët têån núi cuöåc söëng
cuãa Ngûúâi Cha giaâ dên töåc. Chuyïån cuãa anh
em cú quan Chñnh phuã ài chuác tïët Baác Höì kïí
rùçng, vûâa àïën nhaâ Baác chûa kõp chuác Baác
maånh khoãe söëng lêu, thò Baác àaä lïn tiïëng:
"Nùm múái Baác mûâng caác chuá thïm möåt tuöíi!
Baác gûãi caác chuá lúâi chuác mûâng nùm múái àûúåc
maånh khoeã, saãn xuêët, tiïët kiïåm töët túái caác cuå,
caác thñm, caác chaáu úã nhaâ!", röìi Baác khen:
"Nùm múái coá khaác, tröng chuá naâo cuäng àeåp
trai!"4. Nghe chuyïån maâ chùèng thêëy khoaãng
caách laänh tuå vaâ thûúâng dên, lúâi Chuã tõch nûúác
maâ nhû lúâi ngûúâi öng, ngûúâi cha giaâ noái vúái
con chaáu ngaây tïët àïën chúi vêåy, gêìn guäi vaâ
thên thûúng dung dõ quaá.
Böîng nhúá chuyïån ài chuác tïët thúâi kinh tïë thõ
trûúâng phaãi chuêín bõ bao lò xò. Vêîn cêu
chuyïån cuãa anh em cú quan Chñnh phuã ài
chuác tïët Baác Höì trong thïë kyã trûúác, thêëy hònh
aãnh caác chuá cêån vïå cêìm boá hoa ài chuác tïët, maâ
sao thêëy tiïëc nuöëi dô vaäng caái thúâi buöíi ngûúâi
lúán cuäng coá khi chùèng biïët bao lò xò laâ gò.
Ngûúâi öng thên thûúng tröng thêëy hoa àeåp
ngaây tïët cuãa con chaáu trong nhaâ àem àïën
tùång, àaä ön töìn baão: "Caác chuá thêåt kheáo veä
chuyïån! Baác vúái caác chuá söëng bïn nhau haâng
ngaây, viïåc gò phaãi hoa! Caác chuá tröìng àûúåc
nhiïìu rau töët, sao khöng choån nhûäng cêy naâo
àeåp, töët, tröìng vaâo chêåu caãnh mang túái biïëu
Baác. Baác seä àùåt noá úã trûúác phoâng khaách.
Khaách túái Baác seä giúái thiïåu laâ caác chuá tröìng,
hïët Tïët caác chuá laåi mang rau vïì duâng. Thïë laâ
Baác coá quaâ tùång, caác chuá àûúåc tuyïn truyïìn
maâ laåi chùèng mêët gò caã! Nhû vêåy coá töët hún
khöng?"5
Bêy giúâ àaä laâ thïë kyã múái, caách xa thïë kyã trûúác
laâ bao xa? Bêy giúâ àaä laâ kinh tïë thõ trûúâng cuãa
thúâi kyâ phaát triïín vaâ höåi nhêåp quöëc tïë, dên töåc
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
giûä gòn baãn sùæc tïët xuên thïë naâo àêy?
Nhaâ giaâu sang hay ngheâo heân vêîn coá hoa
chûng ngaây tïët. Coá nhûäng chêåu hoa cêy caãnh
trõ giaá bùçng tiïìn, bùçng cöng sûác cuãa nghïå
nhên, bùçng nhiïìu tiïu chñ vaâ giaá trõ cao cêëp
khaác. Coá ai cêìm hoa ài chuác tïët? Coá ai tröìng
cêy rau töët vaâo chêåu, àem chûng trong phoâng
khaách ngaây tïët?
Taãn maån lúâi chuác tïët xuên àïí nghô vïì caái thiïët
thûåc vaâ caái thûåc taåi cuãa ngaây xûa vaâ thúâi cuöåc.
Giaâu - sang - phuá - quyá laâ ûúác mú àïí chuác
nhau ngaây tïët; nhûng nïn nhúá "nhêåt nhêåt tên,
hûåu nhêåt tên", àïí thiïët thûåc hún khi "chuác
nhau trùm tuöíi baåc àêìu rêu".
Thaáng Chaåp,
sang Nhêm Thòn (27/12/2011)
................
1. Trêìn Tïë Xûúng, "Nùm múái chuác nhau".
2. Phan Böåi Chêu, "Chuác tïët thanh niïn".
3. Höì Chñ Minh, Thú Chuác tïët.
4. 117 chuyïån kïí vïì têëm gûúng àaåo àûác Höì
Chñ Minh.
5. 117 chuyïån kïí vïì têëm gûúng àaåo àûác Höì
Chñ Minh.
. 25
 CHUYÏåN CHÛÄ CHUYÏåN NGHÔA
An Chi
Àaä tûâng coá nhiïìu kiïën giaãi vïì nguyïn
mêîu cuãa con röìng. Kiïën giaãi quen thuöåc
vaâ phöí biïën cho rùçng àoá laâ con rùæn.
Cuäng coá nhûäng kiïën giaãi cho àoá laâ con
thùn lùçn (rùæn möëi), laâ mêy, laâ seát, laâ cêìu
vöìng, laâ hoáa thên cuãa thêìn cêy cöëi.
Nhûng thuyïët phuåc nhêët, theo chuáng
töi, vêîn laâ kiïën giaãi cho rùçng nguyïn
mêîu cuãa con röìng chñnh laâ con caá sêëu.
Möåt sûå truy têìm ngûä nghôa tûúâng
têån trïn cú súã àöång vêåt hoåc vaâ thêìn
thoaåi àaä cho pheáp ài àïën kïët luêån trïn
àêy.
1. Nhûäng lúâi miïu taã con röìng trong
saách xûa chñnh laâ duâng àïí miïu taã con
caá sêëu; noái möåt caách khaác, "long" chñnh
laâ möåt trong nhûäng tïn goåi thúâi xûa cuãa
con vêåt naây, biïët rùçng cho àïën àúâi Haå,
àúâi Thûúng thò caá sêëu vêîn coân sinh
söëng úã vuâng trung lûu vaâ haå lûu söng
Hoaâng Haâ. Têët caã caác àùåc àiïím àöång
vêåt hoåc (àûúåc truyïìn tuång) cuãa con
röìng àïìu goáp phêìn chûáng minh cho
luêån àiïím trïn àêy.
1.1. Röìng laâ möåt loaâi boâ saát lûúäng
thï. Taã truyïån, "Chiïu Cöng nhõ thêåp
cûãu niïn", cheáp: "Röìng laâ giöëng vêåt úã
dûúái nûúác" ("Long, thuãy vêåt daä"). Kinh
Dõch, queã Caân, cheáp; "(Röìng) coá khi löåi
nhaãy núi vûåc sêu" ("(Long) hoùåc dûúåc
taåi uyïn"). Töëng sûã, "Nguä haânh chñ"
cheáp: "Thaái Töí theo Chu Thïë Töng
àaánh Hoaâi Nam, luác àaánh nhau úã Giang
Àònh, coá con röìng tûâ dûúái nûúác hûúáng
vïì phña Thaái Töí maâ nhaãy böíng lïn." ("...
hûäu long tûå thuãy trung hûúáng Thaái Töí
phêën dûúåc"). Tuy laâ giöëng àöång vêåt
söëng úã dûúái nûúác nhûng con röìng cuäng
coá thïí boâ úã trïn caån. Kinh Dõch, cuäng
queã Caân, cheáp: "Röìng hiïån úã ruöång
(...)" ("hiïån long taåi àiïìn (...)". Bùæc möång
toãa ngön cheáp: "ÚÃ phña búâ Nam cuãa
söng lúán, trong lau laách, vêîn thûúâng àöët
(coã maâ bùæt) àûúåc röìng. Vaâo niïn hiïåu
Thiïn Phuác nhaâ Àûúâng, möåt nöng dên
hoå Àùång thön Diïåp Nguyïn úã Lïî Chêu
àöët rêîy, röìng bêët ngúâ xuêët hiïån, nhaãy
lïn giûäa trúâi röìi rúi phõch xuöëng àêët maâ
26 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
Con röìng chùèng qua laâ con caá sêëu lïn àúâi
chïët". ("... long àöåt xuêët, àùçng taåi baán
khöng, caánh dô phoá àõa tûã tïå"). Taåi Lïî
Chêu, àïën nùm Caân Long thûá 15 (1750)
nhaâ Thanh, vêîn coân coá caá sêëu sinh
söëng. Röìng trong nhûäng àoaån vùn trïn
àêy chñnh laâ con caá sêëu.
1.2. Con röìng giöëng con thùçn lùçn
maâ to hún nhiïìu. Hoaâi Nam Tûã, "Tinh
thêìn huêën", cheáp chuyïån vua Vuä ài
thùm phûúng Nam, luác qua söng, coá
con röìng maâu vaâng búi cùåp theo thuyïìn.
Ngûúâi trïn thuyïìn thaãy àïìu kinh dõ; chó
coá vua Vuä khi nhòn thêëy con röìng giöëng
con thaåch suâng ("thõ long do yïín àònh")
thò sùæc mùåt khöng hïì thay àöíi. (Yïín
àònh, thuã cung, bñch höí àïìu laâ tïn cuãa
con thaåch suâng trong tiïëng Haán maâ
thaåch suâng thò laåi laâ baâ con vúái thùçn lùçn
vïì caã doâng hoå lêîn hònh daång). Bùæc
möång toãa ngön, "Diïm canh long", cheáp
rùçng thúâi Hêåu Thuåc, úã huyïån Vên Nam
coá ao Trúâi (Thiïn trò) sêu baãy, taám
trûúång. Trong ao coá con vêåt giöëng con
thùçn lùçn, coá àuã nùm sùæc, nhaãy trïn mùåt
nûúác giöëng nhû con röìng nhoã" ("... Kyâ
trung hûäu vêåt nhû tñch dõch,... tûúång tiïíu
long daä"). Biïån hoùåc thiïn cuãa Taå ÛÁng
Phûúng, quyïín nhêët, cheáp: "Coá con
röìng giöëng con thùçn lùçn maâ nguä sùæc".
("hûäu long nhû tñch dõch nhi nguä sùæc").
Taã röìng thò nhû thïë maâ taã caá sêëu cuäng
khöng khaác. Thuyïët vùn giaãi tûå cuãa Hûáa
Thêån viïët: "Con caá sêëu giöëng nhû con
thùçn lùçn nhûng maâ to". ("Àaâ tûå tñch dõch
nhi àaåi") v.v. Súã dô coá sûå miïu taã nhû thïë
chùèng qua vò con röìng chñnh laâ con... caá
sêëu chûá khöng phaãi laâ gò khaác.
1.3. Röìng coá vuöët sùæc, gioãi àaâo
hang. Tû trõ thöng giaám, "Lûúng kyã", coá
cheáp chuyïån àúâi Lûúng Vuä Àïë (502-
549), ngûúâi ta tu sûãa àêåp nûúác Phuâ Sún
vò súå röìng àaâo hang maâ laâm hoãng àï
("... phaå long oaát àöång huãy àï...").
Nghiïm Sún ngoaåi têåp thò cheáp rùçng
thúâi Minh sú, búâ söng vuâng phuå cêån
Nam Kinh bõ suåt lúã; dên àõa phûúng cho
rùçng àoá laâ do röìng heo naái (taåm dõch tûâ
töí "trû baâ long" - àêy laâ möåt tïn goåi cuãa
giöëng caá sêëu söng Dûúng Tûã) àaâo hang
maâ gêy ra ("... thõ trû baâ long quêåt àöång
taåo thaânh..."). Vò vêåy nïn hoå àaä cêu
chuáng lïn maâ àem giïët saåch. Röìng coá
vuöët sùæc vaâ gioãi àaâo hang; àêy thûåc ra
chñnh laâ möåt àùåc àiïím cuãa giöëng caá
sêëu.
1.4. Röìng coá möåt muâa nguã trong
nùm. Kinh Dõch, "Hïå tûâ, haå" coá cêu:
"Röìng rùæn êín nêëp laâ àïí giûä mònh vêåy".
(Long xaâ chi trêåp, dô töìn thên daä".
Khöíng Tûã gia ngûä cheáp rùçng röìng "muâa
haå thò kiïëm ùn coân muâa àöng thò nêëp
nguã" (haå thûåc nhi àöng trêåp"). Baäo Phaác
Tûã, "Àöëi tuåc" cheáp rùçng röìng "coá thïí traãi
qua suöët muâa àöng, thúâi kyâ khöng ùn
maâ vêîn beáo mêåp hún thúâi kyâ kiïëm ùn"
(nùng caánh àöng, bêët thûåc chi thúâi naäi
phò thûåc chi thúâi"). Àùåc tñnh naây cuãa
röìng chñnh laâ têåp tñnh nguã muâa cuãa caá
sêëu, nùçm bêët àöång trong hang vaâ khöng
ùn.
1.5. Röìng chia laâm hai loaåi: hiïìn
laânh vaâ hung dûä. Taã truyïån, "Chiïu
Cöng nhõ thêåp cûãu niïn", coá cheáp chuyïån
Thaái Mùåc nûúác Têën tûâng giaãng giaãi viïåc
vua Thuêën àùåt chûác quan chuyïn mön
àïí nuöi röìng. Viïn quan hoå Àöíng naây
daây daån kinh nghiïåm; röìng úã vuâng
hoang daä chung quanh àïìu àïën têåp
trung úã chöî öng maâ ngûúâi vaâ vêåt àïìu an
toaân. Giang Ninh phuã chñ thò cheáp
chuyïån Àaâo Hoùçng Caãnh nuöi röìng úã
Mao Sún, "coá con röìng nhoã maâu àen
búi trong àaám rong, àêìu giöëng (àêìu)
con thùçn lùçn ("hûäu tiïíu hùæc long du taão
gian, àêìu loaåi tñch dõch"). Trïn àêy laâ
giöëng röìng hiïìn laânh. Nhûng cuäng coá
giöëng röìng hung dûä. Haân Phi Tûã coá chöî
àaä phên biïåt röìng laânh, röìng dûä. ÚÃ trïn
coá dêîn chuyïån vua Vuä gùåp röìng luác ài
thuyïìn, súã dô moåi ngûúâi trong thuyïìn
àïìu kinh súå vò biïët rùçng àoá laâ giöëng röìng
dûä, coá thïí lêåt àöí thuyïìn maâ nuöët ngûúâi.
Ngûúâi xûa àaä phên biïåt rêët raânh hai loaåi
röìng. Lïî kyá, "Nguyïåt lïånh", cheáp: "Thaáng
cuöëi muâa thu, diïåt trûâ sêëu dûä, bùæt giûä
sêëu laânh" ("Quyá thu chi nguyïåt, phaåt
giao thuã àaâ"). Toám laåi, chuyïån röìng
laânh, röìng dûä chùèng qua cuäng chó laâ
chuyïån caá sêëu laânh, caá sêëu dûä maâ thöi.
1.6. Röìng àeã trûáng. Bi nhaä, "Thñch
long", cheáp: "Röìng cuäng àeã trûáng, êëp tûâ
xa" (Long diïåc noaän sinh tû baäo"). Hoaâi
Nam Tûã, "Thaái töåc huêën", cheáp: "Caá
sêëu nùçm êëp dûúái vûåc maâ trûáng núã trïn
goâ". ("Phuâ giao long phuåc têím û uyïn,
nhi noaän phêîu û lùng"). Möång Khï buát
àaâm, "Dõ sûå", cheáp rùçng taåi Triïìu Chêu
(Quaãng Àöng), "caá sêëu to àeã trûáng rêët
nhiïìu" ("sinh noaän thêåm àa"). Mao thi
Luåc súá quaãng yïëu cheáp rùçng "caá sêëu àeã
trûáng, to nhû trûáng ngöîng" ("sinh noaän,
àaåi nhû nga noaän"). Vêåy chuyïån röìng
àeã trûáng chùèng qua cuäng chó laâ chuyïån
caá sêëu àeã trûáng maâ thöi.
1.7. Toám laåi, röìng hònh daång nhû
thùçn lùçn nhûng to hún rêët nhiïìu, söëng
lûúäng thï trïn caån dûúái nûúác, coá vuöët
nhoån, gioãi àaâo hang, coá muâa nguã haâng
nùm, laâ loaâi boâ saát àeã trûáng, coá giöëng
laânh, giöëng dûä. Cûá theo àöång vêåt hoåc
maâ xeát thò àoá chñnh laâ àùåc tñnh cuãa loaâi
caá sêëu maâ danh tûâ long chùèng qua
chó laâ möåt caái tïn rêët xûa àoá thöi.
2. Nhûäng chûáng cûá àöång vêåt hoåc
trïn àêy laâ nhûäng chûáng cûá chuã yïëu
nhûng ngûúâi ta coân coá thïí trûng ra thïm
nhûäng chûáng cûá böí ñch vaâ lyá thuá vïì mùåt
thêìn thoaåi nûäa.
2.1. Thêìn thoaåi vïì àuöi röìng. Súã tûâ
"Thiïn vêën", coá cêu "Ûng long haâ hoaåch?
Haâ haãi haâ lõch?" maâ Vûúng Dêåt àaä chuá
nhû sau: "Thúâi vua Vuä trõ naån höìng
thuãy, coá con röìng thêìn lêëy àuöi vaåch àêët
(thaânh löëi) dêîn nûúác chaãy ài" (hûäu long
thêìn dô vô hoaåch àõa, àaåo thuãy súã chuá").
Cho àïën thúâi hiïån àaåi, ngûúâi Thaái úã Vên
Nam (Trung Quöëc) vêîn coân truyïìn tuång
rùçng xûa kia Thêìn Röìng àaä tûâng giuáp
dên chuáng bùçng caách lêëy àuöi quêåt öng
vua hung taân xuöëng àaáy söng Lan
Thûúng. Nhûäng chuyïån naây chùèng qua
cuäng bùæt nguöìn tûâ thûåc tïë laâ con caá sêëu
coá caái àuöi to khoãe chùèng nhûäng duâng
àïí búi löåi maâ coân duâng àïí lêåt àêët, quêåt
con möìi, àaánh nhau vúái con khaác, v.v.,
nghôa laâ möåt caái àuöi "àa nùng"!
2.2. Thêìn thoaåi vïì ngoåc röìng (long
chêu). Trang Tûã, "Liïåt Ngûå Khêëu", coá
nhùæc chuyïån möåt gia àònh ngheâo söëng
vïì nghïì àan coã. Ngûúâi con trai lùån
xuöëng vûåc sêu, àûúåc möåt haåt ngoåc
àaáng giaá ngaân vaâng. Ngûúâi cha noái vúái
con: "Haäy lêëy àaá maâ àêåp ngoåc ài! Haåt
ngoåc thiïn kim naây têët úã trong haâm möåt
con röìng àen dûúái vûåc sêu. Con maâ lêëy
àûúåc laâ nhúâ noá àang nguã. Noá maâ tónh
giêëc thò coân gò laâ àúâi con!". Caác tiïíu
thuyïët chñ quaái àúâi Àûúâng nhû Tuyïn
thêët chñ, Truyïìn kyâ, v.v., àïìu coá kïí
chuyïån röìng nhaã ngoåc, vúân chêu. Nguöìn
göëc thêåt cuãa nhûäng chuyïån trïn àêy laâ
úã chöî röìng, tûác caá sêëu, thûúâng "ùn tûúi
nuöët söëng" soâ, öëc, trai, v.v., laåi ngöën
thïm soãi thö àaá vuån àïí giuáp cho daå daây
nghiïìn naát voã trai, voã soâ, voã öëc. Vò vêåy
maâ khi möí daå daây caá sêëu ra coá khi ngûúâi
ta thêëy haåt trai hoùåc àaá laå chûá caá sêëu
laâm gò maâ taåo ra àûúåc ngoåc trai.
2.3. Thêìn thoaåi vïì chuyïån röìng
ham nguã. Thaái bònh quaãng kyá, quyïín
311, dêîn thiïn "Tiïëu khoaáng" trong
Truyïån kyá, noái rùçng röìng thñch nguã, giêëc
daâi thò nghòn nùm, giêëc ngùæn thò vaâi
trùm nùm, nùçm ngûãa trong hang huyïåt,
buân caát nheát vaâo keä vaãy. Nïëu chim
àaánh rúi haåt lïn trïn thò coá thïí moåc
thaânh cêy. Chuyïån röìng nguã "daâi haån"
nhû thïë naây cuäng bùæt nguöìn tûâ thûåc tïë:
giöëng caá sêëu söng Dûúng Tûã (Trung
Quöëc) laâ quaán quên vïì têåp tñnh ham
nguã trong hún 20 giöëng caá sêëu toaân thïë
giúái. Möåt nùm noá nguã saáu thaáng; saáu
thaáng kia noá kiïëm ùn nhûng ban ngaây
cuäng úã traång thaái lûâ àûâ, lúâ àúâ (coi nhû
nguã) chó coá ban àïm thò noá múái thêåt sûå
tñch cûåc kiïëm ùn trong voâng 3 tiïëng
àöìng höì maâ thöi. Ngûúâi khöng raânh thò
cûá tûúãng noá nguã "giêëc daâi ngaân nùm,
giêëc ngùæn trùm nùm".
2.4. Thêìn thoaåi vïì viïåc röìng ùn thõt
ngûúâi. Thuêåt dõ kyá cuãa Lûúng Nhêåm
Phûúãng (Phoãng) coá cheáp chuyïån cung
nûä cuãa vua Kiïåt nhaâ Haå biïën thaânh röìng
vaâ ùn thõt ngûúâi. Baác vêåt chñ coá cheáp
chuyïån trong yïën tiïåc núi long cung,
rûúåu àûúåc pha vúái maáu ngûúâi maâ thïët
àaäi. Àúâi Chu, àúâi Thûúng coá kiïíu hoa
vùn "thao thiïët". Àêy chñnh laâ möåt mö-
tñp bùæt nguöìn tûâ truyïìn thuyïët röìng ùn
thõt ngûúâi. Nhûng têët caã nhûäng chuyïån
trïn àêy cuäng àïìu bùæt nguöìn tûâ sûå thêåt
vïì viïåc ùn thõt ngûúâi cuãa caác loaâi caá sêëu
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
hung dûä.
2.5. Thêìn thoaåi vïì long cung. Liïîu
Nghõ truyïån, truyïån "Têy Höì chuã" trong
Liïu Trai, truyïån Na Tra quyïët àêëu vúái
röìng trong Phong thêìn diïîn nghôa àïìu
coá hònh aãnh long cung nguy nga, traáng
lïå. Nhûäng truyïån coá tñnh chêët thêìn thoaåi
naây cuäng bùæt nguöìn tûâ thûåc tïë. Söë laâ caá
sêëu söng Dûúng Tûã (Trung Quöëc) laâ
loaåi nöíi danh vïì khaã nùng taåo mï cung
trong loâng àêët. Àùåc biïåt nhûäng con caá
sêëu giaâ, coá kinh nghiïåm àaä àaâo hang úã
vuâng maâ mùåt àêët coá nhiïìu búâ buåi, lau,
truác saát núi ghïình thaác. Hang sêu àïën
2,5m hoùåc 3m; trong hang coá chöî nghó
ngúi, coá núi àïí nguã muâa, laåi coá höë khaá
sêu àïí chûáa nûúác phoâng khi haån haán
vúái nhiïìu ngoä ngaách ngang doåc vaâ ba
böën cûãa hang caách nhau khaá xa. Long
cung chñnh laâ caái hang con caá sêëu àûúåc
thêìn thoaåi hoáa vêåy.
2.6. Vïì viïåc röìng cúäi mêy, röìng laâ
thêìn sêëm, thêìn laâm mûa. Röìng úã àêy
thûåc chêët laâ caá sêëu nhû àaä noái. Luác trúâi
sùæp mûa, chúáp giêåt sêëm rïìn, caá sêëu
thûúâng kïu röëng. Bi nhaä, quyïín nhõ,
cheáp: "Luác trúâi sùæp mûa, caá sêëu têët gaâo
röëng; do àoá ngûúâi Laái (tïn möåt töåc ngûúâi
thiïíu söë) coá tuåc dûåa vaâo caá sêëu (kïu) àïí
àoaán mûa". Vêåy caá sêëu röëng laâ àiïìm trúâi
sùæp mûa. Àêy laâ thûåc tïë maâ ngûúâi thúâi
xûa àaä dûåa vaâo àïí tûúãng tûúång ra
chuyïån röìng laâ thêìn sêëm, thêìn laâm
mûa. Àïën nhû chuyïån röìng cúäi mêy thò
àêy chùèng qua laâ hiïån tûúång caá sêëu bõ
nhûäng cún löëc xoaáy maänh liïåt thöíi bay
vaâ cuöën huát lïn khöng trung trong cún
vêìn vuä àoá thöi.
3. Tûâ nhûäng àiïím trïn àêy, coá thïí
thêëy roä rùçng con röìng chùèng qua laâ con
caá sêëu nhûng laâ con caá sêëu "lïn àúâi"
bùçng trñ tûúãng tûúång vaâ tñn ngûúäng dên
gian thúâi xûa. Vïì mùåt vùn tûå hoåc, chûä
long cuäng vöën laâ hònh cuãa con caá sêëu
nhûng do khuön khöí coá haån nïn chuáng
töi xin gaác vêën àïì naây àïën möåt kyâ khaác.
..............
1. Baâi naây viïët theo thiïn nghiïn cûáu rêët
àùåc sùæc cuãa Vûúng Lêåp Thuyïn nhan
àïì "Long thêìn chi mï" (Bñ êín cuãa thêìn
röìng) àùng trïn Trung quöëc vùn hoáa, söë
5, 12-1991, tr. 89-104.
. 27
28 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2012
 Theo quan niïåm tñn ngûúäng truyïìn thöëng, ngûúâi tuöíi Röìng (sinh nùm
Thòn) thûúâng nùng àöång, taâi gioãi vaâ thaânh àaåt. Trong söë caác danh nhên
goáp phêìn laâm raång rúä nïìn vùn hiïën Viïåt Nam, coá nhiïìu võ tuöíi Thòn…
* MAÅC ÀÔNH CHI: Sinh nùm
Canh Thòn 1280, quï Haãi Dûúng,
danh sô thúâi Trêìn. Cûåc kyâ thöng
minh, chñ khñ lúán, ûáng àöëi gioãi. Àöî
traång nguyïn nùm 24 tuöíi, laâm
quan traãi 3 triïìu vua (Anh Töng,
Minh Töng, Hiïën Töng), thùng àïën
Taã böåc xaå Àaåi liïu ban. Thïí hiïån
khaã nùng ngoaåi giao xuêët sùæc vaâ
linh àöång qua 2 lêìn ài sûá Trung
Quöëc, àûúåc caác danh sô nûúác ngoaâi
hïët sûác khêm phuåc. Ngûúâi àûúng
thúâi coi öng laâ gûúng mêîu vïì taâi
nùng vaâ tñnh liïm khiïët.
* NGUYÏÎN HUYÂNH ÀÛÁC: Sinh
nùm Mêåu Thòn 1748, quï Long
An, danh tûúáng àúâi Gia Long. Tûâ
Cöng Hiïëu
nhoã àaä coá sûác khoãe hún ngûúâi, öng Maång. Vùn voä song toaân, can àaãm
súám gia nhêåp quên àöåi vaâ phoâ giuáp vaâ mûu lûúåc, àûúåc cûã giûä nhiïìu
nhaâ Nguyïîn dûång nghiïåp. Laâ voä chûác vuå troång yïëu. Laâ nhaâ quên sûå
tûúáng xuêët sùæc, chó huy thaânh cöng löîi laåc, àñch thên cêìm binh chinh
nhiïìu trêån àaánh lúán, àöìng thúâi àûúåc phaåt khùæp núi, deåp tan caác têåp àoaân
giao giûä nhûäng chûác vuå chuã chöët, giùåc cúâ àen, cúâ vaâng, cúâ trùæng vaâ
tûâng cai quaãn toaân böå miïìn Bùæc chùån àûáng àaâ xêm lûúåc cuãa quên
(1810-1816) vaâ toaân böå miïìn Nam Phaáp. Chùèng nhûäng lêåp cöng lúán
(1816-1819). Duäng caãm, xöng xaáo, trong lônh vûåc trõ an, múã mang kinh
gioãi viïåc trõ an, uy danh lûâng lêîy, tïë vaâ caãi caách haânh chñnh thúâi
öng àûúåc triïìu Nguyïîn coi nhû Nguyïîn, öng coân laâ nhaâ viïët sûã,
möåt àaåi cöng thêìn vaâ nhên dên nhaâ vùn danh tiïëng.
khùæp núi kñnh phuåc.
* PHAÅM PHUÁ THÛÁ: Sinh nùm
* PHAN THANH GIAÃN: Sinh Canh Thòn 1820, quï Quaãng Nam,
nùm Bñnh Thòn 1796, quï Bïën Tre, danh sô, àaåi thêìn triïìu Nguyïîn.
danh thêìn nhaâ Nguyïîn. Nùm 1826, Hoåc gioãi toaân diïån, nùm 1842 àöî
àöî tiïën sô (laâ võ tiïën sô àêìu tiïn úã àêìu thi Hûúng, nùm sau àöî tiïën sô,
miïìn Nam). Rêët àûúåc troång voång
búãi tñnh cûúng trûåc, khaãng khaái,
hiïëu nghôa, thanh liïm. Phuång sûå 3
àúâi vua (Minh Maång, Thiïåu Trõ, Tûå
Àûác), laâm túái Thûúång thû, tûâng ài
sûá nhiïìu nûúác phûúng Àöng vaâ
phûúng Têy. Sau thêët baåi vò àïí mêët
6 tónh Nam Kyâ vaâo tay giùåc, öng
uêët hêån tuyïåt thûåc röìi tûå tûã (1867).
Öng àïí laåi nhiïìu taác phêím vùn
chûúng vaâ sûã hoåc rêët giaá trõ.
* HOAÂNG KÏË VIÏM: Sinh nùm
Canh Thòn 1820, quï Quaãng Bònh,
àaåi danh thêìn, con rïí vua Minh
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N .
2 0 1 2 29
laâm quan túái Thûúång thû. Nùm
1863, laâm Phoá sûá sang Phaáp thûúng
thuyïët röìi ài thùm nhiïìu nûúác chêu
Êu (Anh, Têy Ban Nha, Böì Àaâo
Nha...). Khi vïì, dêng lïn triïìu
Nguyïîn möåt söë chûúng trònh caãi
caách cú baãn vaâ nhiïìu saách vïì khoa
hoåc thûåc nghiïåm, ngoaåi giao vaâ thú
vùn maâ mònh saáng taác, ghi nhêån
trïn àûúâng cöng caán. Laâ nhaâ khoa
hoåc xuêët sùæc, öng àûúåc coi laâ ngûúâi
àùåt nïìn moáng cho caác ngaânh khoa
hoåc tûå nhiïn vaâ khoa hoåc ûáng duång
Viïåt Nam.
* TRÛÚNG ÀÕNH: Sinh nùm
Canh Thòn 1820, quï Quaãng Ngaäi,
anh huâng chöëng Phaáp. Doâng doäi
quan voä; do coá cöng chiïu möå dên
ngheâo khai hoang lêåp êëp nïn àûúåc
nhaâ Nguyïîn phong chûác Quaãn cú,
haâm Luåc phêím. Nùm 1859, Phaáp
chiïëm thaânh Gia Àõnh, öng àem
quên chùån giùåc, thùæng nhiïìu trêån
lúán. Sau khi kyá hoâa ûúác vúái Phaáp
(1862), triïìu Nguyïîn buöåc öng baäi
binh nhûng öng cûúäng lïånh, tûå
tuyïín lñnh khaáng Phaáp, xûng laâ
Bònh Têy Àaåi Nguyïn soaái. Àûúåc
nhên dên nhiïåt liïåt hûúãng ûáng,
nghôa quên tung hoaânh khùæp Nam
Böå. Qua nhiïìu lêìn duå haâng vaâ àaân
aáp khöng nöíi, saáng 19/8/1864, giùåc
múã cuöåc bao vêy, têën cöng rêët quy
mö. Chiïën àêëu àïën cuâng, bõ bùæn
gaäy xûúng söëng, Trûúng Àõnh ruát
gûúm tûå saát chûá khöng àïí àõch bùæt.
Öng trúã thaânh biïíu tûúång vô àaåi cuãa
loâng yïu nûúác, tinh thêìn duäng caãm
vaâ khñ tiïët nam nhi.
* BUÂI DÕ: Sinh nùm Nhêm Thòn
1832, quï Haâ Nam, danh sô àúâi Tûå
Àûác. Àêåu phoá baãng nùm 1865 (sau
àûúåc Thaânh Thaái àùåc xeát àöî tiïën
sô), laâm túái chûác Thûúång thû, haâm
Hiïåp biïån Àaåi hoåc sô vaâ khi vïì hûu
30 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N
röìi vêîn coân àûúåc múâi ra laâm thêìy
daåy vua! Ài sûá Trung Quöëc nùm
1876, rêët àûúåc quan laåi nhaâ Thanh
nïí phuåc vò taâi ûáng àöëi vaâ thi phuá.
Nùm 1882, quên Phaáp àaánh chiïëm
Haâ Nöåi, öng dêng súá xin quyïët
chiïën vaâ laâm Phoá Kinh lûúåc sûá Bùæc
Kyâ, chó huy nhiïìu trêån àaánh lúán.
Nöíi tiïëng vùn chûúng, öng àïí laåi 6
böå taác phêím àöì söå cuâng haâng trùm
baâi thú.
* PHAN ÀÒNH PHUÂNG: Sinh
nùm Giaáp Thòn 1844, quï Haâ Tônh,
chñ sô, anh huâng chöëng Phaáp. Àöî
àònh nguyïn nùm 1877, laâm quan
triïìu Tûå Àûác túái chûác Ngûå sûã. Yïu
nûúác vaâ khaãng khaái, öng thùèng
thùæn lïn aán thaái àöå tiïu cûåc, heân
nhaát cuãa nhaâ Nguyïîn röìi chiïu têåp,
laänh àaåo binh sô kiïn quyïët àaánh
Phaáp. Trong suöët 10 nùm (1885-
1895), nghôa quên Phan Àònh
Phuâng hoaåt àöång maånh meä, lêåp nïn
nhûäng chiïën thùæng vang döåi, laâm
giùåc thêët àiïn baát àaão, vêët vaã lùæm
múái trêën aáp àûúåc.
* NGUYÏÎN THÛÚÅNG HIÏÌN:
Sinh nùm Mêåu Thòn 1868, quï Haâ
Nöåi, danh sô, chñ sô yïu nûúác. Hoåc
gioãi, chñ lúán, nùm 17 tuöíi àöî cûã
2012
nhên, 24 tuöíi àöî hoaâng giaáp nhûng
laåi lui vïì êín dêåt, triïìu àònh múâi maäi
múái ra laâm quan chûác sû phaåm.
Nùm 1907, öng tûâ quan, sang Nhêåt
hûúãng ûáng phong traâo Àöng du, tûâ
àoá saát caánh vúái Phan Böåi Chêu lo
viïåc cûáu nûúác. Nùm 1915, sang
Thaái Lan liïn laåc vúái cöng sûá nûúác
Àûác vaâ AÁo, baân kïë hoaåch húåp taác
àaánh Phaáp. Gùåp nhiïìu ruãi ro vaâ thêët
baåi, àau xoát vaâo tu taåi chuâa Thûúâng
Tõch Quang (Trung Quöëc) vaâ mêët úã
àêy nùm 1925. Chùèng nhûäng laâ möåt
nhaâ aái quöëc nhiïåt tònh, khñ tiïët, öng
coân laâ möåt nhaâ vùn lúán vúái nhiïìu
cöng trònh giaá trõ vïì vùn xuöi, ngön
ngûä hoåc vaâ hún 600 baâi thú.
* NGUYÏÎN LÛÚNG BÙÇNG: Sinh
nùm Giaáp Thòn 1904, quï Haãi Dûúng,
nhaâ caách maång laäo thaânh. Nöìng naân
yïu nûúác, traãi qua hún nûãa thïë kyã
hoaåt àöång caách maång (1925-1979),
àaä cöëng hiïën caã àúâi mònh cho dên töåc.
Trong bêët kyâ hoaân caãnh vaâ cûúng võ
naâo, àïìu hùng haái laâm troân nhiïåm vuå,
nïu gûúng saáng vïì àaåo àûác trung
thaânh, taác phong cêìn cuâ, giaãn dõ vaâ
nghõ lûåc cao. Öng tûâng giûä nhiïìu
chûác vuå chñnh trõ, ngoaåi giao quan
troång vaâ laâm túái Phoá Chuã tõch nûúác
Viïåt Nam.
* TRÊÌN PHUÁ: Sinh nùm Giaáp
Thòn 1904, quï Haâ Tônh, Töíng Bñ
thû àêìu tiïn cuãa Àaãng Cöång saãn
Viïåt Nam. Nùm 1922, töët nghiïåp
thaânh chung, daåy hoåc úã Vinh,
tham gia lêåp höåi Phuåc Viïåt. Nùm
1926, sang Trung Quöëc, àûúåc
kïët naåp vaâo Cöång saãn àoaân röìi vïì
nûúác gêy dûång phong traâo. Nùm
1927, àûúåc cûã sang hoåc taåi trûúâng
Àaåi hoåc Phûúng Àöng úã Moskva
(Nga) vaâ laâm bñ thû chi böå trûúâng.
Thaáng 10/1930, taåi Höåi nghõ lêìn
thûá nhêët Trung ûúng Àaãng hoåp úã
Höìng Köng, àûúåc bêìu laâm Töíng
Bñ thû àêìu tiïn cuãa Àaãng Cöång
saãn Àöng Dûúng (bao göìm caã
Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam). Do
hoaåt àöång caách maång sêu röång vaâ
vai troâ quaá quan troång, öng bõ
giùåc Phaáp sùn luâng raáo riïët, bõ bùæt
ngaây 19/4/1931 vaâ mêët trong nguåc
ngaây 6/9 nùm àoá.
* ÀAÂO DUY ANH: Sinh nùm Giaáp
Thòn 1904, quï Thanh Hoáa, nhaâ sûã
hoåc, nhaâ vùn hoáa danh tiïëng. Töët
nghiïåp thaânh chung nùm 1923, söi
nöíi tham gia hoaåt àöång chñnh trõ,
daåy hoåc, laâm baáo taåi miïìn Trung vaâ
nghiïn cûáu khoa hoåc xaä höåi. Tûâ sau
Caách maång thaáng Taám, laâm giaáo sû
giaãng daåy cho nhiïìu trûúâng àaåi hoåc
úã Haâ Nöåi. Laâ möåt hoåc giaã uyïn baác,
öng saáng taåo nhiïìu cöng trònh rêët
giaá trõ vïì ngön ngûä, vùn chûúng,
lõch sûã..., àoáng goáp lúán cho nïìn vùn
hoáa sûã nûúác nhaâ.
* THAÁI VÙN LUNG: Sinh nùm
Bñnh Thòn 1916, quï Gia Àõnh
(Thaânh phöë Höì Chñ Minh), luêåt sû,
chiïën sô caách maång. Têìm nhòn xa
röång, nöìng naân yïu nûúác vaâ trung
nghôa. Hoåc àaåi hoåc luêåt vaâ khoa
hoåc chñnh trõ taåi Phaáp, töët nghiïåp
haång ûu, öng trúã vïì Viïåt Nam tñch
cûåc hoaåt àöång caách maång. Thaáng
3/1945, àûúåc Xûá uãy Nam Kyâ giao
nhiïåm vuå laänh àaåo phong traâo thanh
niïn cûáu quöëc vuâng Saâi Goân. Àêìu
nùm 1946, laâm Chuã tõch UÃy ban
khaáng chiïën quêån Thuã Àûác. Bõ
giùåc bùæt, duå döî röìi tra têën daä man
nhûng vêîn khöng hïì lay chuyïín,
giûä vûäng khñ tiïët. Öng hy sinh
trong tuâ khi múái 30 tuöíi.
* XUÊN DIÏÅU: Sinh nùm Bñnh
Thòn 1916, quï Bònh Àõnh, nhaâ thú
nöíi tiïëng. Hoåc qua nhiïìu trûúâng,
say mï vùn chûúng tûâ beá, laâm thú
viïët vùn àùng trïn caác baáo úã Haâ
Nöåi, súám saáng danh búãi buát phaáp
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N
söi nöíi, taâi hoa, nhiïåt thaânh. Tham
gia caách maång, traãi qua nhûäng chûác
võ quan troång. Sûå nghiïåp vùn thú
rêët àöì söå vúái haâng nghòn baâi thú,
truyïån ngùæn, buát kyá, tiïíu luêån...
Öng àûúåc coi laâ nhaâ thú tònh yïu
xuêët sùæc nhêët trong nïìn thi ca hiïån
àaåi Viïåt Nam.
* NGUYÏÎN VÙN TRÖÎI: Sinh
nùm Canh Thòn 1940, quï Quaãng
Nam, anh huâng chöëng Myä. Laâm
thúå àiïån nhûng súám giaác ngöå
caách maång, tham gia töí chûác biïåt
àöå n g vuä trang thuöå c Àaå i àöå i
Quyïët tûã 65. Àêìu nùm 1964, ra
cùn cûá Rûâng Thúm (Long An)
hoåc chñnh trõ vaâ nghïå thuêåt biïåt
àöång nöåi thaânh, tûâ àoá töí chûác vaâ
chó huy nhiïìu trêån àaánh. Ngaây 9/
5/1964, luác àang gaâi mòn taåi cêìu
Cöng Lyá àïí tiïu diïåt phaái àoaân
quên sûå cêëp cao cuãa giùåc Myä do
Böå trûúãng Quöëc phoâng Robert
McNamara dêîn àêìu, anh bõ bùæt.
Khöng lung laåc àûúåc yá chñ, chñnh
quyïìn Saâi Goân àem anh ra xûã bùæn
ngaây 15/10/1964. Tinh thêìn yïu
nûúác, loâng duäng caãm vaâ caái chïët
bi huâng cuãa anh gêy xuác àöång
maånh meä cho nhên dên Viïåt Nam
vaâ thïë giúái bêëy giúâ.
.
2 0 1 2 31
 Ngaây Tïët, duâ giaâu ngheâo nhû thïë naâo thò möîi gia àònh àïìu coá möåt mêm cöî
cuáng öng baâ, töí tiïn. ÚÃ Viïåt Nam, mêm cöí luön thõnh soaån, nhiïìu maâu sùæc,
àûúåc trang trñ, baây biïån dûúái nhiïìu hònh thûác khaác nhau.
Nhêåt Bònh

heo tiïën sô Nguyïîn Nhaä (Viïån
nghiïn cûáu ÊÍm thûåc Viïåt
Nam), mêm cöî tïët trûúác laâ àïí
cuáng caác võ thêìn linh trong
nhaâ, sau laâ cuáng öng baâ, töí
tiïn, cuöëi cuâng laâ núi àïí gia àònh vui vêìy, sum
hoåp, coá caái nêng lïn àùåt xuöëng trong ba ngaây
tïët thay cho ûúác voång àuã àêìy, sung tuác may
mùæn vaâ haånh phuác cho caã nùm. Cöî laâ möåt bûäa
ùn àùåc biïåt maâ ngaây thûúâng khöng coá vúái
nhiïìu moán ùn ngon, àeåp mùæt. Ngaây Tïët maâ
khöng coá cöî thò khöng thïí goåi laâ Tïët. Nhòn
chung mêm cöî ba miïìn cuäng àïìu coá böën moán
truyïìn thöëng laâ gioâ, nem, ninh, moåc. Tuy
nhiïn, do àiïìu kiïån àõa lyá, thoái quen trong ùn
uöëng nïn möîi vuâng miïìn coá caách baây mêm cöî
Tïët khaác nhau.
Cöî miïìn Bùæc
Mêm cöî Bùæc (Haâ Nöåi) rêët baâi baãn vaâ thûúâng
rêët khùæt khe àïí giûä truyïìn thöëng tûâ xa xûa cuãa
dên töåc. Mêm cöî thûúâng coá töëi thiïíu böën àôa,
böën baát tûúång trûng cho tûá truå, böën muâa vaâ
böën phûúng. Möåt söë gia àònh giaâu coá thò
chuêín bõ àïën taám àôa vaâ taám baát, àoá laâ chûa kïí

32 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2012
möåt àôa baánh chûng xanh, àôa xöi gêëc maâu àoã
tûúi, möåt àôa dûa haânh neán.
Taám baát thûúâng laâ baát mùng lûúäi lúån hêìm
chên gioâ, möåt baát boáng bò, möåt baát mûåc nêëu,
su haâo thaái chó ninh kyä, möåt baát nêëm thaã, möåt
baát vêy caá thuã trong suöët, möåt baát chim hêìm
àïí nguyïn caã con, möåt baát gaâ têìn. Taám àôa
göìm möåt àôa thõt gaâ, möåt àôa gioâ luåa, möåt àôa
gioâ thuã, möåt àôa chaã quïë, möåt àôa thõt àöng,
möåt àôa gaâ raán hay laåp xûoãng hêëp thaái moãng.
Nûúác chêëm cuäng phaãi riïng biïåt. Muöëi chanh
haåt tiïu àïí chêëm thõt gaâ, nûúác mùæm ngon àïí
chêëm gioâ luåa, tûúng úát àïí ai thñch võ cay thò
chêëm gaâ quay hay laåp xûúãng. Tuyâ tûâng gia
àònh maâ coá thïí coá thïm nhûäng moán nhû nöåm,
xaâo. Moán traáng miïång coá mûát sen, mûát quêët,
mûát gûâng, cheâ kho…
Cöî miïìn Trung
Chõu aãnh hûúãng cuãa khñ hêåu khùæc nghiïåt, caác
saãn vêåt miïìn Trung khöng phong phuá bùçng
hai miïìn Bùæc, Nam. Vò vêåy, mêm cöî tïët vuâng
àêët naây thûúâng coá nhiïìu võ cay vaâ mùån àïí
khaáng muâi vaâ dûå trûä lêu hún. Mêm cöî miïìn
Trung (Huïë) göìm coá möåt caái baánh chûng, möåt
àoân baánh teát, möåt àôa dûa moán, cuã kiïåu hay tai
heo dêìm giêëm hoùåc boâ dêìm mùån, thõt heo
ngêm nûúác mùæm, möåt àôa gioâ luåa Huïë, möåt
àôa thõt àöng hoùåc möåt àôa töm thõt rim, möåt
àôa gaâ boáp rau rùm, möåt àôa nem, möåt àôa chaã
Huïë hay treá, möåt àôa thõt heo luöåc thaái phay,
giaá chua, möåt baát ninh mùng khö, möåt baát
miïën Huïë, möåt khuác caá chiïn hay àôa ram
(chaã gioâ). Moán traáng miïång göìm caác loaåi mûát
gûâng xùm, gûâng khö, mûát maâu hoa, baánh töí,
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N
baánh in, baánh thuêín, baánh böåt sùæn, baánh ñt,
baánh àêåu xanh sêëy, cöëm...
Cöî miïìn Nam
Mêm cöî tïët miïìn Nam (Saâi Goân) laâ sûå haâi hoâa
cuãa nhiïìu saãn vêåt truâ phuá, àêìy àuã caá, thõt, rau
xanh, cêy traái. Mêm cöî thûúâng coá möåt àoân
baánh teát, möåt àôa thõt heo luöåc, möåt àôa goãi
cuöën, möåt àôa nem, möåt àôa chaã gioâ, möåt àôa
goãi töm thõt, möåt baát nêëu mùng tûúi. Àùåc biïåt
hêìu nhû khùæp núi úã Nam böå nhaâ naâo cuäng
phaãi coá nöìi thõt kho nûúác dûâa ùn vúái dûa giaá,
cuã kiïåu vaâ canh khöí qua nhöìi thõt. Moán traáng
miïång thûúâng coá caác loaåi mûát nhû mûát traái
cêy, mûát gûâng... caác loaåi baánh nhû baánh boâ,
baánh ñt... Möåt söë núi thuöåc Àöìng bùçng söng
Cûãu Long, baâ con coân coá cúm rûúåu nhû möåt
moán traáng miïång tiïu thûåc rêët töët.
Tuây theo hoaân caãnh möîi gia àònh maâ gia
giaãm, thïm moán naây, búát moán khaác, nhûng
caái chñnh laâ mêm cöî phaãi àêìy àùån, ngon mùæt,
ngon miïång. Nhòn möåt mêm cöî Tïët chuáng ta
thêëy maâu sùæc haâi hoâa vaâ bùæt mùæt vúái maâu trùæng
tûúång trûng cho haânh Kim, thïí hiïån sûå vûäng
chùæc, bïìn bó. Maâu xanh tûúi cuãa haânh Möåc thïí
hiïån sûå tûúi múái muâa xuên. Maâu nêu àen sêîm
tûúång trûng cho haânh Thuãy, thïí hiïån sûå may
mùæn, hanh thöng. Maâu àoã tûúång trûng cho
haânh Hoãa, mang àêìy nùng lûúång cho cuöåc
söëng. Maâu nêu vaâng tûúång trûng cho haânh
Thöí thïí hiïån sûå an laânh. Maâu sùæc nguä haânh coá
àuã trong mêm cöî tïët nhû noái lïn mong ûúác
khöng ngûâng têën túái, thaânh cöng, may mùæn vaâ
haånh phuác cuãa moåi nhaâ trong nhûäng ngaây àêìu
nùm múái.
2 0 1 2 33.
34 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2012
Tûâ àêìu thaáng Chaåp, úã Nam böå àaä bùæt àêìu röån raâng khöng khñ Tïët. Caác chúå hoa, chúå
Tïët chuêín bõ dûång saåp. Ngaây Tïët, nhaâ naâo cuäng coá möåt nhaânh mai, cêy caãnh, mêm
nguä quaã cuâng caác moán ùn àùåc trûng cuãa vuâng àêët naây. ÚÃ caác vuâng quï, ngûúâi ta töí chûác
choåi gaâ, àua boâ, muáa lên, thi chim, hoa, caá caãnh... Trïn bïën söng, nhûäng phiïn chúå
Tïët trúã nïn nhöån nhõp, sêìm uêët khaác thûúâng. Ai cuäng cöë gùæng chuêín bõ cho gia àònh
möåt caái Tïët tûúm têët sau möåt nùm lao àöång vêët vaã.

Triïët lyá mêm nguä quaã
Tûâ ngaân xûa, dên ta lêëy hiïëu nghôa laâm troång,
luön gùæn boá vúái cöåi nguöìn dên töåc. Hêìu hïët
caác gia àònh duâ giaâu hay ngheâo, trong ba ngaây
Tïët àïìu coá mêm nguä quaã trang troång àùåt trïn
baân thúâ dêng cuáng töí tiïn.
àu àuã, xoaâi", noái lïn yá nghôa: "cêìu - sung - vûâa
(dûâa) - àuã - xaâi". Nùm loaåi traái cêy naây àûúåc
moåc tûå nhiïn tûâ meá kïnh, búâ àêët, qua quaá trònh
caác thïë hïå lûu dên buöíi àêìu khai phaá vuâng àêët
phûúng Nam, àïën nay trong möîi vûúân dûúâng
nhû nhaâ naâo cuäng coá tröìng àïí nhúá vïì thuúã
höìng hoang.

Caånh àoá, coân coá baánh, mûát, nhang, traâ, liïîn
àöëi, tranh tûá bònh, goáp phêìn laâm tùng veã êëm aáp
trong khung caãnh giao hoâa giûäa àêët trúâi vaâ
thiïn nhiïn.
Nûúác ta laâ nûúác nhiïåt àúái, cêy traái döìi daâo,
suöët caã nùm, muâa naâo traái nêëy. Àùåc biïåt, muâa
xuên laâ muâa cuãa sûå sinh söi nïn cêy traái caâng
phong phuá.
YÁ nghôa cêu: "Cêìu - sung - vûâa - àuã - xaâi"
mang tñnh thûåc duång, thïí hiïån triïët lyá söëng cuãa
ngûúâi dên Nam böå. "Sung" tûác laâ sung tuác, ai
maâ khöng thñch! Nhûng, sung tuác coá mûác àöå
"vûâa àuã xaâi". Àoá laâ àiïím nöíi bêåt cuãa cû dên
Nam böå, maâ caác núi khaác khöng coá. Coân
"vûâa" thïí hiïån tñnh tri tuác (tûác laâ biïët àuã).
Ngaây Xuên, nhòn mêm nguä quaã "vûâa àuã" àïí
nhùæc nhúã têëm loâng "tri tuác" cuãa tiïìn nhên.

Thöng lïå, cûá vaâo dõp Tïët, nhaâ nhaâ chuêín bõ
mêm nguä quaã trïn baân thúâ gia tiïn, taåo daáng
veã tön nghiïm, thaânh kñnh. Theo triïët lyá
Khöíng giaáo, kim, möåc, thuãy, hoãa, thöí laâ nùm
yïëu töë cêëu thaânh vuä truå. Vò vêåy, nhiïìu vuâng
trong caã nûúác baây mêm nguä quaã coá maâu sùæc
theo nguä haânh. Riïng ngûúâi dên Nam böå laåi
coá quan niïåm rêët àún giaãn, cho rùçng: "quaã" coá
nghôa laâ thaânh quaã lao àöång suöët nùm, cho nïn
choån nùm loaåi traái cêy, biïíu trûng cöng sûác
cuãa con chaáu dêng lïn töí tiïn vaâ àêët, trúâi vúái
lúâi cêìu chuác: "nguä cöëc phong thu" mang laåi
may mùæn, taâi löåc.
Mêm nguä quaã ngaây Tïët Nam böå thûúâng laâ
nùm loaåi cêy traái: "maäng cêìu, traái sung, dûâa,
Triïët lyá ngûúâi xûa àaä àïí laåi cho con chaáu qua
mêm nguä quaã vuâng Nam Böå khöng àún thuêìn
laâ lúâi cêìu chuác suöng vïì taâi löåc, maâ coân nhùæn
nhuã khuyïn rùn biïët "vûâa àuã" biïët tiïu xaâi
àuáng luác àuáng chöî. Àoá laâ triïët lyá thêm sêu
söëng thûåc, möåt di saãn vùn hoáa mang àêåm baãn
sùæc cuãa nhûäng ngûúâi múã coäi phûúng Nam.
Chúå nöíi, neát riïng àùåc sùæc vuâng söng nûúác
miïìn Têy
Öng baâ ta vêîn thûúâng noái: "nhêët cêån thõ, nhò
cêån giang", chiïëc ghe (xuöìng) vûâa laâ phûúng
tiïån di chuyïín, vûâa laâ ngöi nhaâ di àöång cuãa
nhiïìu ngûúâi dên vuâng Àöìng bùçng söng Cûãu
Long. Khaác vúái caác chúå trïn búâ, chúå nöíi miïìn

B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N .
2 0 1 2 35
 Têy Nam böå thïí hiïån tñnh linh hoaåt cao. Chúå
thûúâng hoåp úã nhûäng àiïím giao cuãa caác nhaánh
söng nhû ngaä nùm, ngaä baãy, núi ngûúâi ta dïî
daâng trao àöíi nöng saãn nhû chúå nöíi Caái Beâ
(Tiïìn Giang), chúå Ngaä baãy Phuång Hiïåp, Caái
Rùng, Phong Àiïìn (Cêìn Thú), Gaânh Haâo (Caâ
Mau)...
Chúå hoåp tûâ túâ múâ saáng, trïn ghe coá àuã loaåi
haâng hoaá, nhiïìu nhêët laâ traái cêy, ngûúâi dên
duâng möåt caái saâo tre (cêy beåo) àïí treo nhûäng
loaåi saãn phêím cêìn mua baán trao àöíi nhû cam,
dûâa, bûúãi, xoaâi, mùng cuåt, sêìu riïng... nhû
möåt hònh thûác tiïëp thõ. Vò vêåy àûáng tûâ xa
ngûúâi ài chúå àaä coá thïí nhêån ra núi mònh cêìn
àïën, thûá mònh cêìn mua.
Nhûäng nùm gêìn àêy, àöìng baâo Nam böå coân töí
chûác du xuên miïåt vûúân trïn söng Tiïìn bùçng
thuyïìn. Caã gia àònh ài möåt thuyïìn hoùåc hai ba
gia àònh thuï chung. Nùçm giûäa vuâng söng
nûúác mïnh möng laâ nhûäng vuâng àêët truâ phuá
cuãa cöìn Thúái Sún, Tên Long, Tên Quy... àûúåc
mïånh danh laâ vûúng quöëc cuãa traái cêy.
Nïëu àöíi thuyïìn nhoã thò vïì Raåch Miïîu (Bïën
Tre), àêy laâ vuâng àêët lõch sûã. Bïën Tre khöng
chó mïånh danh laâ xûá dûâa maâ coân nöíi tiïëng vïì
cêy giöëng múái nhû: sêìu riïng mon thoong
(Thaái Lan), öíi Maä Lai, sa-pö-chï, àùåc biïåt laâ
bûúãi da xanh ruöåt àoã höìng rêët àeåp, võ ngoåt
36 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2012
thanh. Ngaây Tïët ài chúå nöíi Ngaä Nùm (Soác
Trùng) laâ vui nhêët. Chúå nöíi nùçm úã giao àiïím
nùm con söng ài Caâ Mau, Vônh Quöëc, Long
Myä, Thaåch Trõ, Phuång Hiïåp.
Chúå coá tûâ lêu àúâi, nhöån nhõp nhêët úã khu vûåc
ÀBSCL. Núi àêy coá àïën haâng trùm chiïëc ghe
lúán àêåu san saát. Haâng hoáa khöng thiïëu thûá gò,
chuã yïëu laâ haâng nöng saãn, thûåc phêím tûúi
söëng. Ngaây Tïët ài chúå nöíi múái thêëy caái àöng
vui, àöåc àaáo cuãa möåt miïìn söng nûúác.
Nïëu coá dõp, múâi baån haäy tham gia cuöåc haânh
trònh vïì söng nûúác miïìn Têy, àïí khaám phaá
nhûäng ngöi nhaâ cöí thúâi thuöåc àõa, nghe àúân ca
taâi tûã, baãn daå cöí hoaâi lang àêìy da diïët vaâ ài chúå
nöíi böìng bïình trïn soáng nûúác Cûãu Long.
Rûåc rúä chúå hoa Xuên
Chúå hoa xuên - àùåc trûng sinh hoaåt Tïët cöí
truyïìn cuãa ngûúâi dên Nam böå, thûúâng goáp
mùåt muöån hún vaâo khöng khñ nhûäng ngaây aáp
Tïët. Túái cuöëi thaáng 12, chúå hoa xuên úã caác àõa
phûúng múái àöìng loaåt khai trûúng. Coá caã möåt
rûâng hoa vaâ möåt rûâng ngûúâi trong nhûäng
ngaây hoåp chúå. Chúå hoa xuên ngoaâi yá nghôa
nhû dêëu hiïåu àùåc thuâ cuãa muâa xuên Nam böå,
coân laâ thuá chúi tao nhaä thïí hiïån cöët caách laäng
maån cuãa nhûäng ngûúâi dên Nam böå. ÊËn tûúång

úã caác chúå hoa xuên Nam böå bao giúâ cuäng laâ
nhûäng gian haâng mai kiïíng.
Ngûúâi Nam böå quan niïåm, hoa mai àöìng
nghôa vúái sûå may mùæn. Möåt caânh mai núã hoa
vaâng rûåc vaâo nhûäng ngaây àêìu nùm laâ niïìm
vui lúán cho caã nhaâ, baáo hiïåu àiïìu töët laânh cho
caã nùm. Mai vaâng dûå chúå hoa xuên coá mai
caânh vaâ mai göëc. Nhûäng caânh mai àûúåc tóa tûâ
nhûäng göëc mai lúán: daây nuå, ñt buáp, sum suï
caânh nhaánh. Mai göëc phêìn lúán laâ nhûäng cêy
mai gheáp, àûúåc tröìng trong nhûäng chêåu kiïíng
vaâ uöën tóa rêët cöng phu. Nhûäng chêåu mai gheáp
khi tröí böng cho nhûäng böng hoa nhiïìu caánh
vaâ àa sùæc: vaâng, luåc, cam, trùæng.
Saánh cuâng gian haâng mai kiïíng laâ nhûäng
chêåu tùæc (ngûúâi miïìn Bùæc goåi laâ quêët caãnh)
cêìu kyâ vaâ àöåc àaáo. Traái tùæc Nam böå coân coá
tïn laâ traái haånh vúái haâm yá àem túái haånh phuác
cho moåi nhaâ. Tûâ nhûäng cêy tùæc, dûúái baân tay
taâi hoa cuãa nghïå nhên nhaâ vûúân; têët caã traái
cuãa chuáng àûúåc xïëp hïët lïn bïì mùåt daây àùåc
thaânh hònh nhûäng con thuá, ngöi sao, ngoån
thaáp thêåt àeåp mùæt. Chúå hoa xuên Nam böå
coân coá sûå goáp phêìn àaáng kïí laâm nïn dung
maåo rûåc rúä vaâ àa daång cuãa caác loaåi hoa traái:
maän àònh höìng, thûúåc dûúåc, hûúáng dûúng,
höìng, söëng àúâi, vaån thoå, cuác, thúm kiïíng, úát
kiïíng, àu àuã vaâ caã nhûäng loaâi hoa cao cêëp:
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N
tuy-lñp, baát tiïn, phong lan...
Moán ùn ngaây Tïët
Moán ùn khöng bao giúâ thiïëu trong mêm cöî
ngaây Tïët Nam böå laâ àôa baánh teát, cuäng giöëng
nhû ngoaâi Bùæc coá baánh chûng. Nhûng nhên
baánh teát phong phuá hún, coá thïí laâ nhên thõt,
coá khi vaâi traái chuöëi cuäng laâm àûúåc nhên
baánh, coá nhaâ coân tröån thïm àêåu àoã. Baánh teát
coá nhiïìu loaåi nhên vaâ võ mùån, ngoåt tuây yá gia
chuã.
Khi teát baánh ra, khoanh baánh troân trõa nùçm
goån trong àôa tröng thêåt àeåp mùæt. Ngûúâi Nam
böå thûúâng duâng laá dûâa bùm nhuyïîn, vùæt lêëy
nûúác tröån vaâo nïëp àïí baánh coá maâu xanh. Möîi
lêìn goái baánh chñ ñt cuäng 3 - 4 chuåc àoân, tuây khaã
nùng cuãa möîi gia àònh. Hai àoân cöåt thaânh möåt
cùåp duång yá cho àuã àöi, àuã cùåp laâ niïìm haånh
phuác àïí laâm quaâ biïëu.
Trong mêm cúm ngaây Tïët, ngûúâi Nam böå
chùm chuát vúái têët caã sûå thaânh kñnh töí tiïn, öng
baâ. Tûâ xûa àïën nay, nhûäng moán ùn vêîn àûúåc
xem laâ thûåc àún vônh cûãu trong mêm cúm
ngaây Tïët laâ moán canh khöí qua nhöìi thõt, thõt
kho höåt võt, nhaâ khaá giaã coá thïm thõt gaâ luöåc
xeá phay tröån goãi, àôa bò cuöën. Keâm theo
nhûäng moán ùn naây khöng thïí thiïëu moán cuã
kiïåu muöëi chua vaâ àôa rau söëng.
Nhên cuãa moán khöí qua nhöìi thõt naây laâ thõt
heo àûúåc bùm nhuyïîn quïët àïìu tay cuâng vúái
gia võ laâ haåt tiïu, chuát nûúác mùæm ngon, àêìu
haânh. Àïí traái khöí qua hêìm khöng bõ bung ra
trong quaá trònh nêëu, ngûúâi ta duâng haânh laá
chêìn qua nûúác söi buöåc ngang thên.
Moán thõt kho höåt võt cuäng coá khi goåi laâ thõt
kho rïåu. Thõt heo xùæt khuác lúán, ûúáp vúái caác
gia võ nhû nûúác mùæm, tiïu, àûúâng, nûúác maâu,
vùæt vaâo möåt miïëng chanh. Laâm nhû vêåy thò
thõt seä mïìm àïìu hún, thêëm gia võ kyä hún. Moán
thõt kho khi muác ra àôa phaãi coá nûúác thêåt
trong. Nhiïìu ngûúâi nhêån xeát, trong mêm cúm
ngaây Tïët coá hïët thaãy caác võ mùån, ngoåt, chua,
cay, àùæng. Caái nguä võ êëy tûúång trûng cho nguä
haânh vêìn xoay. Thêåt yá võ vaâ àöåc àaáo laâm sao
Tïët cuãa ngûúâi Nam böå, goáp phêìn laâm nïn sûå
phong phuá, àa daång cuãa Tïët Viïåt Nam.
2 0 1 2 37.
 Võnh Haå Long
AÃnh: Lï Höìng Linh

38 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2012
Röìng àûúåc coi laâ con vêåt siïu toaân, biïíu tûúång cho sûå diïåu kyâ, huâng maånh, cao àeåp, àöìng
thúâi coá aãnh hûúãng maånh meä vaâ sêu röång túái caã àúâi söëng vêåt chêët lêîn tinh thêìn cuãa ngûúâi
Viïåt Nam. Suöët chiïìu daâi lõch sûã dên töåc, nhûäng nùm Röìng (nùm Thòn) cuäng ghi dêëu êën
àêåm neát, laâ thúâi àiïím diïîn ra nhûäng sûå kiïån quan troång vaâ àêìy yá nghôa.

* Nùm Giaáp Thòn 257 TCN, Thuåc Phaán húåp
nhêët quöëc gia Vùn Lang cuãa ngûúâi Laåc Viïåt
vúái cöång àöìng Êu Viïåt, lêåp nïn nûúác Êu Laåc,
àùåt kinh àö úã Phong Khï (Àöng Anh - Haâ Nöåi
ngaây nay).
* Nùm Bñnh Thòn 116, nhên dên ba quêån
miïìn Bùæc àûáng lïn khúãi nghôa. Quên söë ngûúâi
Viïåt àöng túái haâng vaån vaâ löi keáo àûúåc caã möåt
böå phêån quan laåi ngûúâi Haán tham gia.
* Nùm Mêåu Thòn 248, muâa Xuên, Baâ Triïåu
cuâng anh laâ Triïåu Quöëc Àaåt laänh àaåo nhên
dên nöíi dêåy, lêåt nhaâo aách àö höå cuãa nhaâ Ngö.
Hiïíu àaánh baåi tam vûúng, giûä vûäng cú àöì
triïìu Lyá vaâ töí chûác höåi thïì trung quên aái quöëc.
* Nùm Nhêm Thòn 1052, thaáng 3, Lyá Thaái
Töng laâm quaã chuöng lúán, àùåt taåi sên Long
Trò cho ai coá àiïìu gò oan ûác àïën àaánh chuöng
àïí têu lïn vua xem xeát, giaãi quyïët.
* Nùm Bñnh Thòn 1076, thaáng 3 vaâ 4, quên
ta àaåi phaá giùåc Töëng ngay trïn àêët Trung
Quöëc, san phùèng saâo huyïåt, tiïu huãy hoaân
toaân cú súã hêåu cêìn cuãa àõch. Thaáng 5, thaânh
lêåp Quöëc tûã giaám - trûúâng àaåi hoåc àêìu tiïn
trong lõch sûã Viïåt Nam.

* Nùm Mêåu Thòn 548, thaáng 4, sau khi vua * Nùm Mêåu Thòn 1148, àêìu Xuên, vua Lyá
Lyá Nam Àïë mêët, Triïåu Quang Phuåc xûng Anh Töng àñch thên ra caây ruöång (caây tõch
vûúng, cêìm quên tûâ àêìm Daå Traåch tiïën ra àiïìn) úã Lyá Nhên (Haâ Nam) àïí laâm gûúng vaâ
töíng phaãn cöng giùåc Lûúng àaåi thùæng. àöång viïn dên chuáng.

* Nùm Mêåu Thòn 968, deåp xong loaån 12 sûá
quên caát cûá, thöëng nhêët àûúåc laänh thöí, Àinh
Böå Lônh lïn ngöi Hoaâng àïë vaâ àùåt quöëc hiïåu
laâ Àaåi Cöì Viïåt.
* Nùm Canh Thòn 980, thaáng 8, Thaái hêåu
Dûúng Vên Nga trao ngöi vua Àinh cho Thêåp
àaåo tûúáng quên Lï Hoaân, cuâng öng chêën
hûng àêët nûúác vaâ gêëp ruát chuêín bõ chöëng giùåc
Töëng xêm lûúåc.
* Nùm Nhêm Thòn 1172, thaáng 3, vua tuêìn du
àûúâng biïín vaâ vuâng biïn giúái àïí xem xeát thûåc
traång dên chuáng, quan hïå àöëi ngoaåi, khaão saát
phong tuåc, khñ hêåu, hònh thïë nuái söng röìi cho
biïn soaån thaânh quyïín àõa àöì Àaåi Viïåt.
* Nùm Giaáp Thòn 1244, triïìu Trêìn tiïën haânh
caãi caách luêåt phaáp, sûãa àöíi haânh chñnh sêu
röång vaâ tùng cûúâng quaãn lyá kinh tïë àöëi vúái caác
àõa phûúng.

* Nùm Mêåu Thòn 1028, thaáng 4, Lï Phuång * Nùm Canh Thòn 1280, thaáng 2, thöëng nhêët

B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2 39.
 loaåi àún võ ào lûúâng. Thaáng 3, xeát duyïåt söí höå
khêíu vaâ cú cêëu quan chûác trong caã nûúác.
* Nùm Giaáp Thòn 1304, àöíi múái chïë àöå thi
cûã vaâ chiïën lûúåc tuyïín duång nhên taâi, töí chûác
thi thaânh 4 kyâ vúái nhiïìu mön thi múái.
* Nùm Bñnh Thòn 1376, muâa Àöng, vua vaâ
Thûúång hoaâng nhaâ Trêìn àaåi duyïåt quên thuãy
böå röìi tiïën àaánh giùåc Chiïm Thaânh, baão vïå
chuã quyïìn vaâ múã röång laänh thöí xuöëng phña
Nam.
* Nùm Canh Thòn 1400, thaáng 3, Quyá Ly lêåt
àöí triïìu Trêìn, lïn ngöi Hoaâng àïë, lêåp ra nhaâ
Höì, àùåt quöëc hiïåu laâ Àaåi Ngu (sûå yïn vui lúán)
vaâ tiïën haânh haâng loaåt caãi caách vïì chñnh trõ,
kinh tïë, vùn hoáa, lïî giaáo, quên sûå.
* Nùm Giaáp Thòn 1424, thaáng 10, nghôa
quên Lam Sún chuyïín hûúáng vaâo Nghïå An
theo kïë hoaåch cuãa Nguyïîn Chñch, àaánh phaá
àöìn Àa Cùng, bûác haâng thaânh Traâ Long, bùæt
àêìu thúâi kyâ tiïën cöng chiïën lûúåc múã röång
chöëng giùåc Minh.
* Nùm Canh Thòn 1460, thaáng 7, trung thêìn
nhaâ Lï deåp boån phaãn nghõch, àûa Tû Thaânh
lïn ngöi vua, múã àêìu vûúng triïìu cûåc thõnh
trong lõch sûã phong kiïën Viïåt Nam: Vûúng
triïìu Lï Thaánh Töng (1460-1497).
* Nùm Nhêm Thòn 1592, hoå Trõnh phoâ Lï
àaánh baåi nhaâ Maåc, chêëm dûát cuöåc nöåi chiïën
Nam - Bùæc, thöëng nhêët àûúåc quöëc gia.
* Nùm Giaáp Thòn 1664, thay àöíi lúán vïì chïë
àöå quaãn lyá ruöång àêët, thi cûã, thuïë khoáa vaâ hïå
thöëng ào lûúâng.
* Nùm Mêåu Thòn 1748, nhiïìu cuöåc khúãi
nghôa nöng dên nöí ra maånh meä, laâm lao àao
chñnh quyïìn Lï-Trõnh.
* Nùm Giaáp Thòn 1784, úã miïìn Bùæc, thaáng
2, kiïu binh cuãa chuáa Trõnh nöíi loaån, gêy naáo
àöång kinh thaânh Thùng Long. ÚÃ miïìn Nam,
thaáng 12, quên Têy Sún cuãa Nguyïîn Huïå
chiïën thùæng vang döåi trong trêån Raåch Gêìm -
Xoaâi Muát, àaánh tan 5 vaån giùåc Xiïm xêm
lûúåc.
40 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2012
* Nùm Canh Thòn 1820, lêìn àêìu tiïn tiïën
haânh töíng àiïìu tra vaâ kiïím kï trïn toaân quöëc
söë lûúång ngûúâi, ruöång àêët, tiïìn, thoác, vaâng,
baåc.
* Nùm Nhêm Thòn 1832, thaáng 11, hoaân têët
viïåc chia laänh thöí caã nûúác thaânh caác tónh trûåc
thuöåc trung ûúng, keâm theo laâ sûå àöíi múái cú
baãn vïì quy chïë haânh chñnh. Cuäng nùm naây,
triïìu Nguyïîn thiïët lêåp quan hïå ngoaåi giao,
thûúng maåi vúái haâng loaåt quöëc gia phûúng
Têy vaâ Töíng thöëng Myä cûã ngûúâi sang nûúác ta
dêng quöëc thû xin thöng thûúng.
* Nùm Giaáp Thòn 1904, thaáng 5, Phan Böåi
Chêu thaânh lêåp Höåi Duy tên, phaát àöång phong
traâo Àöng du hoåc têåp, àöíi múái vaâ cûáu quöëc.
* Nùm Canh Thòn 1940, úã miïìn Bùæc, ngaây 27
thaáng 9, thaânh lêåp àöåi du kñch Bùæc Sún - tiïìn
thên cuãa Quên àöåi nhên dên caách maång Viïåt
Nam. ÚÃ miïìn Nam, ngaây 23 thaáng 11, khúãi
nghôa Nam Kyâ buâng nöí vaâ lan röång, laâm tan
raä chñnh quyïìn àõch taåi hêìu hïët caác àõa phûúng.
* Nùm Nhêm Thòn 1952, qua 2 àaåi chiïën
dõch: Hoâa Bònh (muâa Xuên), Têy Bùæc (muâa
Àöng), quên ta hoaân toaân aáp àaão quên Phaáp,
giûä vûäng vaâ phaát triïín maånh thïë chuã àöång
chiïën lûúåc.
* Nùm Bñnh Thòn 1976, ngaây 25 thaáng 4,
töíng tuyïín cûã bêìu Quöëc höåi chung cuãa nûúác
Viïåt Nam thöëng nhêët vaâ xaác lêåp caác thïí chïë
liïn quan. Ngaây 2 thaáng 7, Quöëc höåi quyïët
àõnh àöíi àùåt tïn nûúác laâ Cöång hoâa Xaä höåi Chuã
nghôa Viïåt Nam.
* Nùm Canh Thòn 2000, ngaây 5 thaáng 4, taåi
Böë Traåch (Quaãng Bònh), chñnh thûác khúãi
cöng xa löå Bùæc - Nam (tiïìn thên vöën laâ àûúâng
moân Höì Chñ Minh). Ngaây 14 thaáng 4 (ngaây 10
thaáng Ba êm lõch), Nhaâ nûúác ta bùæt àêìu töí
chûác Quöëc lïî Giöî töí Huâng Vûúng haâng nùm.
Ngaây 13 thaáng 7, kyá kïët Hiïåp àõnh Thûúng
maåi Viïåt Nam - Hoa Kyâ. Ngaây 15 thaáng 12,
Viïåt Nam cöng böë àaä thanh toaán àûúåc naån baåi
liïåt. Ngaây 28 thaáng 12, Viïåt Nam tuyïn böë vúái
cöång àöìng quöëc tïë laâ àaä àaåt chuêín quöëc gia vïì
xoáa muâ chûä vaâ phöí cêåp giaáo duåc tiïíu hoåc.
 VÙN HOÅC CÊÅN ÀAÅI ÀÖNG AÁ-
MÖÅT THÏË KYÃ NHÒN LAÅI
(Àoåc Vùn hoåc cêån àaåi Àöng AÁ tûâ goác nhòn so saánh,
Àoaân Lï Giang chuã biïn, Nxb Töíng húåp TP.HCM, 2011)
Ngö Traâ Mi

rûúác khi coá thïë giúái phùèng cuãa internet toaân cêìu, tûâ giûäa thïë kyã
XIX, phûúng Têy àaä tòm túái phûúng Àöng, nhûng bùçng chiïën
thuyïìn vaâ àaåi baác. Xûá súã cuãa lïî giaáo Nho gia, cuãa "chi, höì, giaã,
daä" bûâng tónh sau giêëc möång ngaân nùm, kõp múã mùæt àïí nhêån thêëy
coân nhûäng nïìn vùn minh huy hoaâng khaác bïn ngoaâi thïë giúái cuãa
mònh. Vêån höåi múái àûa àïën con àûúâng canh tên cho caác quöëc gia Àöng AÁ. Hún
1000 nùm, Trung Quöëc, Nhêåt Baãn, Triïìu Tiïn vaâ Viïåt Nam cuâng thúã chung
bêìu khñ quyïín Haán hoåc; àïën thúâi àiïím naây laåi cuâng bûúác trïn con àûúâng hiïån
àaåi hoaá theo mö hònh phûúng Têy.

Cöng trònh Vùn hoåc cêån àaåi Àöng AÁ tûâ goác nhòn so saánh cuãa têåp thïí taác giaã laâ
caác nhaâ nghiïn cûáu vùn hoåc trong vaâ ngoaâi nûúác - trong àoá noâng cöët laâ caác
giaãng viïn Khoa Vùn hoåc vaâ Ngön ngûä Trûúâng ÀH KHXH&NV - ÀHQG
TP.HCM, do PGS.TS Àoaân Lï Giang chuã biïn, coá thïí noái laâ cöng trònh àêìu
tiïn úã Viïåt Nam nhòn laåi quaá trònh hiïån àaåi hoaá vùn hoåc úã Àöng AÁ möåt caách
hïå thöëng, àöìng thúâi coá nhûäng so saánh, phaát hiïån thuá võ. Cöng trònh chia thaânh
4 phêìn: Töíng quan, Vùn hoåc cêån àaåi Nhêåt Baãn, Vùn hoåc Cêån àaåi Trung Quöëc,
Vùn hoåc cêån àaåi Haân Quöëc vaâ Vùn hoåc cêån àaåi Viïåt Nam. Caác baâi viïët úã möîi
phêìn àïìu hûúáng àïën phaác thaão diïån maåo cuãa cuöåc chuyïín mònh trong vùn hoåc
caác nûúác. Thú múái, tiïíu thuyïët, kõch nghïå theo kiïíu phûúng Têy àaä xuêët hiïån
trong vùn hoåc Àöng AÁ thïë naâo; aãnh hûúãng cuãa traâo lûu vùn hoåc phûúng Têy
vúái nïìn vùn hoåc múái hònh thaânh úã caác nûúác Àöng AÁ ra sao..., chuáng ta àïìu tòm
thêëy nhûäng kiïën giaãi coá giaá trõ trong cöng trònh àêìy àùån naây.

Hiïån àaåi hoáa laâ cú höåi chung cho caác quöëc gia Àöng AÁ, nhûng möîi dên töåc laåi
coá nhûäng löëi reä khaác nhau do thúâi thïë vaâ vêån mïånh khaác nhau. Hún möåt thïë
kyã àaä tröi qua, thúâi gian àuã daâi àïí chuáng ta nhòn laåi vaâ lyá giaãi quaá khûá. Àöëi vúái
vùn hoåc Viïåt Nam ngaây nay, quaá trònh hiïån àaåi hoaá vùn hoåc cuãa caác nûúác Àöng
AÁ khöng chó coá giaá trõ lõch sûã, maâ coân coá thïí laâ baâi hoåc kinh nghiïåm quyá baáu
cho möåt cuöåc chuyïín mònh trong thïë kyã XXI.

"Vùn hoåc cêån àaåi Àöng AÁ tûâ goác nhòn so saánh" chùæc hùèn seä àem laåi nhiïìu suy
ngêîm cho àöåc giaã vaâ gúåi múã nhiïìu hûúáng nghiïn cûáu múái cho caác nhaâ nghiïn
cûáu quan têm àïën vùn hoåc Àöng AÁ.

B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2 41.
 Nguyïîn Têën Tuêën

ÚÃ Viïåt Nam, hêìu hïët nhûäng ngûúâi chïë taác àêìu Lên, àêìu Röìng laâ
nhûäng nghïå nhên gia truyïìn rêët taâi nùng. Caác nghïå nhên tó mó ngöìi
voát tûâng nan tre moãng tang, röìi caách caác nghïå nhên se tûâng súåi giêëy
truác thaânh dêy cöåt nhû súåi chó mong manh nhûng rêët bïìn. Hoå laâm
viïåc hoaân toaân bùçng àöi tay, cöng viïåc àoâi hoãi sûå kiïn trò cuãa tûâng
thao taác nhoã. Gêìn guãi nghïì laâm àêìu Lên, coân coá nghïì laâm hoa àùng,
àeân löìng lúán, laâm mùåt naå, trang trñ xe hoa diïîu haânh...

42 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
 heo möåt söë nghïå nhên úã Thaânh
phöë Höì Chñ Minh thò hiïån nay
vuâng Chúå lúán vaâ Goâ Vêëp coá
khoaãng 10 àiïím chuyïn saãn
xuêët àêìu lên. Nhûng nöíi tiïëng
àeåp, bïìn thò chó coá mêëy núi nhû chúå Baâ Bêìu
àûúâng Vônh Viïîn, chúå Hoâa Bònh àûúâng
Nguyïîn Chñ Thanh vaâ Goâ Vêëp. Àêy laâ loaåi
àêìu lên nhoã, goåi laâ "lên öng àõa" baán cho treã
con chúi. Coân caác loaåi lên, sû, röìng àùåc chuãng
daânh cho caác àöåi lên lúán muáa chuyïn nghiïåp,
trong khi muáa coá biïíu diïîn voä thuêåt thò rêët
hiïëm, chó coá mêëy núi laâm nhû cú súã Höìng
Haånh Kiïn, Chêu Kyâ, Nhún Nghôa Àûúâng...
ÚÃ Saâi Goân nhiïìu núi caã gia àònh chuyïn söëng
bùçng nghïì laâm àêìu lên, àêìu röìng. Coá gia àònh
chó laâm cöng àoaån gia cöng nhû böìi giêëy röìi
àûa sang chöî khaác veä vaâ tö maâu. Cöng viïåc
àún giaãn, coá khuön mêîu sùén chó viïåc lêëy giêëy
baáo cuä, nhuáng nûúác höì cho mïìm röìi àùæp vaâo
khuön chûâng ba lúáp, tiïëp àïën queát thïm hai
lúáp xi mùng àïí khö nhùçm giûä àöå cûáng laâ àûúåc.
Àêìu lên thûúâng coá nhûäng loaåi to, nhoã khaác
nhau nïn cêìn rêët nhiïìu khuön àuác.
Voä sû Lûu Kiïëm Xûúng, ngûúâi trûúác àêy
tûâng phuå traách àöåi lên lúán nhêët thaânh phöë Höì
Chñ Minh cho biïët: Laâm caác loaåi lên, sû, röìng
rêët cöng phu nhû chñnh nghïå thuêåt... muáa lên
vêåy. Möîi loaåi hònh coá möåt àùåc trûng riïng nhû
lên mang hònh tûúång kyâ lên coá sûâng chñnh
giûäa miïång, muäi, mùæt àïìu to. Sû tûã lêëy hònh
tûúång maänh sû uy nghiïm, àûúâng bïå cuãa möåt
võ chuáa tïí sún lêm. Röìng coá sûâng, long tu,
miïång daâi, hai mùæt löìi.
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
Qua nhûäng cöng àoaån laâm khung sûúân bùçng
tre hoùåc truác giaâ, cöåt bùçng súåi chó giêëy truác,
böìi hai lúáp vaãi vaâ loát 3 lúáp giêëy trùæng, dêåm
sún, veä maâu tö àiïím vaâ daán löng thuá, dï hoùåc
löng nhên taåo thay thïë. Thûúâng möåt thúå gioãi
laâm möåt àêìu lên mêët tûâ 2 àïën 3 thaáng múái
xong, coá nhûäng thên röìng daâi àïën 60m. Coá
nùm, hoå coân cho ra loâ möåt àêìu röìng coá thên
vaâ àuöi daâi caã 100m…
Xuêët khêíu àêìu Lên - Röìng
Cöång àöìng ngûúâi Viïåt Nam hiïån coá mùåt khùæp
núi trïn thïë giúái, hùçng nùm vaâo dõp Tïët, lïî
höåi, ngûúâi Viïåt xa quï thûúâng hûúáng vïì cöåi
nguöìn bùçng nhûäng maân muáa lên, muáa röìng
àöåc àaáo.
Hùçng nùm kiïìu baâo nûúác ta àang sinh söëng
taåi caác quöëc gia nhû Myä, UÁc, Phaáp, Haâ Lan,
Thuåy Syä... vaâo nhûäng ngaây tïët cöî truyïìn àïìu
lêåp ra nhiïìu àöåi lên hoaåt àöång söi nöíi, löi
cuöën haâng ngaân ngûúâi àïën tham dûå. Nhûäng
nùm trûúác àêy Höìng Köng, Àaâi Loan laâ núi
cung cêëp àêìu lên vúái giaá baán rêët cao. Ngay caã
úã Viïåt Nam möåt thúâi gian daâi caác àöåi lên cuäng
phaãi àùåt mua lên úã nûúác ngoaâi vïì àïí duâng.
Tuy vêåy hiïån nay tònh hònh àaä thay àöíi, àêìu
lên Viïåt Nam tûâng bûúác chiïëm lônh thõ trûúâng
trong nûúác vaâ haänh diïån ài ra nûúác ngoaâi.
Lên Viïåt Nam coá àùåc àiïím laâ àaåt tiïu chuêín
kyä thuêåt vaâ myä thuêåt, laâm haâi loâng ngûúâi sûã
duång maâ giaá thaânh laåi phaãi chùng.
Vúái giaá baán ra caác nûúác thûúâng möåt àêìu lên
khoaãng 400 - 500USD, àêìu sû tûã: 600-
. 43
 700USD, àêìu röìng: coá khi lïn túái 1500USD,
hêìu nhû caác saãn phêím thuã cöng myä nghïå àöåc
àaáo cuãa viïåt nam ngaây caâng chiïëm ûu thïë. Möåt
nghïå nhên laâm àêìu lên úã Saâi Goân cho hay: Do
hiïån nay Höìng köng, Àaâi loan ngûúâi dên àaä
chuyïín sang nïëp söëng cöng nghiïåp tûâ lêu nïn
möåt söë nghaânh nghïì thuã cöng àang caâng ngaây
mai möåt. Lên Viïåt Nam tòm àûúåc chöî àûáng laâ
do ûu thïë kheáo tay, giaá nhên cöng reã. Coá cú súã
saãn xuêët àaä xuêët khêíu ra nûúác ngoaâi haâng trùm
àêìu lên, sû tûã vaâ röìng...
Quaá trònh lên Viïåt Nam tòm àûúâng xuêët ngoaåi
sau thúâi gian hoaân chónh kyä thuêåt, duâng hoaân
toaân nguyïån liïåu trong nûúác, vúái mêîu maä
phong phuá àeåp, bïìn, thò hêìu hïët caác àöåi lên
trong nûúác àïìu sûã duång àêìu lên laâm tûâ trong
nûúác. Nhiïìu àöåi lên nûúác ngoaâi hùçng nùm àïìu
àïën mua àêìu lên úã Viïåt Nam.
Muáa röìng- Nghïå thuêåt vaâ tñn ngûúäng
ÚÃ nûúác ta theo tuåc lïå cûá vaâo ngaây 28 thaáng
Chaåp "Khai Quang Àiïím Tinh" àêìu lên, sû,
röìng, coá gia chuã treo tiïìn múâi àöåi lên àïën nhaâ
muáa múã maân. Trong muáa lên tuây theo mön
phaái maâ caách thûác thïí hiïån khaác nhau. Coá höåi
lên biïíu diïîn theo chiïëu phaáp Thaái cûåc Àûúâng
Lang (voä cöng mö phoãng löëi àaánh con boå
ngûåa). Coá höåi Lên theo trûúâng phaái Thiïëu
Lêm. Chêu Gia vúái nhûäng chiïu thûác àùåc thuâ
nhû Höí Haåc song hònh, Hêìu quyïìn, Thaái Lyá
Phaåt…
Theo möåt söë nhaâ nghiïn cûáu, muáa lên Viïåt
Nam ngaây xûa lûu truyïìn vaâ biïíu diïîn trong
caác dõp cuáng àònh taåi Cöë àö Huïë. Möåt söë àöåi
lên coá nhõp tröëng, bûúác ài vaâ phong caách diïîn
thuêìn tuáy Viïåt Nam, mang àêåm sùæc maâu hiïìn
hoâa vaâ giûä cöët caách "Con röìng chaáu tiïn".
Hêìu hïët caác tiïët muåc muáa lên Viïåt Nam àïìu
biïíu löå tònh mêîu tûã "Lên mêîu xuêët lên Nhi"
mang yá nghôa meå troân con vuöng, thiïn haå thaái
bònh… coân àiïåu muáa lên cuãa Trung Quöëc cuãa
hoa kiïìu chúå lúán thûúâng theo nhõp tröëng thêët
tinh (7 ngöi sao) döìn dêåp mang yá nghôa xung
trêån, bûúác ài sûã duång têën phaáp trung bònh,
chaão maä, haåc têën, àñnh têën... Àöëi vúái Trung
Quöëc muáa lên chñnh laâ nghïå thuêåt thïí hiïån
trònh àöå voä nghïå vúái nhiïìu thïí loaåi mang yá
44 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
nghôa khaác nhau. Nhû muáa möåt con lên goåi laâ
chiïën ngao àêìu, hai con lên goåi laâ song hó, ba
con lên biïíu tûúång tam tinh: phûúác, löåc, thoå.
Muáa sû tûã ài theo nhõp tröëng kinh kõch, caách
muáa mang tñnh haâi hûúác vui nhöån, coá yá nghôa
gia töåc bïì thïë, con chaáu khoãe maånh, ùn nïn
laâm ra. Muáa röìng theo àiïåu muáa têåp thïí ñt nhêët
trïn 10 ngûúâi, röìng coá thên caâng daâi caâng phaãi
coá nhiïìu ngûúâi tham gia, phöëi húåp bûúác ài
nhõp àïìu. Àêy laâ nhûäng àiïåu muáa mang àùåc
trûng vua chuáa ngaây xûa. Àiïåu Kim Long
thûúâng muáa trong cung àònh, àiïåu Thanh
Long laâ tûúång trûng cho caác quan tûúáng coá
cöng vúái àêët nûúác… Coân ngaây nay ngûúâi ta
thûúâng muáa Kim Long, Baåch long vaâ Daå
quang long nhùçm cêìu mong laâm ùn phaát taâi,
têën taâi, têën löåc, cuöåc söëng gia chuã gùåp nhiïìu
may mùæn.
Muáa lên - muáa röìng luác àêìu laâ sinh hoaåt vùn
hoáa àùåc thuâ cuãa cöång àöìng ngûúâi Hoa úã Chúå
Lúán (TP. Höì Chñ Minh), thûúâng diïîn ra trong
caác ngaây ùn mûâng tên gia, khai trûúng cûãa
hiïåu, chuác mûâng tên hön, lïî mûâng trûúâng
thoå... Àùåc biïåt trong dõp tïët Nguyïn Àaán, caác
hoaåt àöång muáa lên, muáa röìng diïîn ra nhiïìu vaâ
rêët söi nöíi, vui nhöån. Theo phong tuåc ngaây tïët
caác nhaâ treo tiïìn lò xò trûúác cûãa coá ghi tïn àöåi
lên naâo muáa, söë tiïìn lò xò tuây theo coá thïí tûâ vaâi
trùm ngaân àïën 5-10 triïåu àöìng, hïî söë tiïìn
caâng lúán thò treo caâng cao vaâ àöåi lên muáa caâng
lêu.
Hiïån nay àïí àaãm baão kïë hoaåch laâm ùn trong
nhûäng ngaây tïët, caác àöåi lên àïìu coá trûúác
nhûäng húåp àöìng vúái ngaây, giúâ êën àõnh, thûúâng
möîi àöåi lên ngaây tïët húåp àöìng chûâng ba, böën
chuåc suêët diïîn. Ngoaâi ra, caác khu du lõch nhû
Àêìm Sen, höì Kyâ Hoâa, nhiïìu khaách saån lúán
trong thaânh phöë àïìu múâi àöåi lên túái muáa chuác
tïët, àem laåi niïìm vui cho du khaách àöìng thúâi
lêëy hïn àêìu nùm.
Ngaây tïët ài xem muáa lên, muáa röìng baån seä thêåt
sûå àùæm chòm trong tiïëng tröëng haâo huâng vaâ
gêìn nhû bõ mï hoùåc trûúác nhûäng tuyïåt kyä
kung phu nhû: lên leo cöåt (cao 5 - 10 meát),
kung phu Mai hoa thung, àiïåu Lên sû xuêët
àöång, hoùåc Thêët tinh baãn nguyïåt, Sû tûã thûúång
lêìu múái thêëy hïët nhûng taâi nghïå cuãa ngûúâi
biïíu diïîn lên - röìng...
 Phong Hoáa

Laâ con vêåt huyïìn thoaåi nhûng phöí biïën, vûâa cao quyá, àöåc àaáo, diïåu kyâ laåi vûâa thên quen,
gêìn guäi vaâ giaâu yá nghôa biïíu tûúång, röìng (long) àûúåc lêëy laâm hònh aãnh êín duå sinh àöång
cho nhiïìu cêu thaânh ngûä, tuåc ngûä röång raäi maâ thêm thuáy cuãa ngûúâi Viïåt Nam.

* Ùn nhû röìng cuöën: Ùn nhanh, àïën àêu
hïët àêëy.
* Ùn nhû röìng cuöën, laâm nhû caâ cuöëng löåi
nûúác/uöëng nhû röìng leo, laâm nhû meâo mûãa:
1. Ùn nhiïìu, ùn tham maâ laâm ñt, cêíu thaã; 2. Ùn
thêåt laâm chúi.
* Caá [cheáp] hoáa röìng: 1. Hoåc troâ ài thi
àûúåc àöî àaåt vinh hiïín; 2. Ngûúâi àûúåc thoãa
chñ, toaåi nguyïån, thaânh àaåt.
* Caá gùåp nûúác, röìng gùåp mêy: 1. Gùåp möi
trûúâng thuêån lúåi, tûúng húåp, may mùæn; 2.
Caãnh sum vêìy, höåi ngöå.
* Chaåm röìng tröí phûúång: 1. Trang trñ löång
lêîy, tinh xaão, cêìu kyâ; 2. Sûå tö àiïím röëi rùæm,
rûúâm raâ.
* Con Röìng chaáu Tiïn: Doâng doäi àêìy tûå
haâo cuãa dên töåc Viïåt Nam.
* Dêîu ngöìi cûãa söí chaåm röìng, chiïëu hoa

B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2 . 45
 nïåm gêëm khöng chöìng cuäng hû: Möåt quan
niïåm àïì cao haånh phuác gia àònh.
* Dûåa maån thuyïìn röìng: Àûúåc vua choån
laâm cung phi, laâm vúå hoùåc lêëy àûúåc ngûúâi
giaâu sang.
* Àêìu röìng àuöi töm/rùæn: 1. Viïåc khi àêìu
thò hûng thõnh, sau thò suy yïëu; 2. Chuyïån luác
khúãi àêìu coá veã to taát, àeåp àeä nhûng kïët thuác
laåi chùèng ra gò; 3. Sûå coåc caåch, khöng tûúng
xûáng giûäa nhûäng böå phêån coá phêím chêët quaá
khaác biïåt trong cuâng möåt chónh thïí.
* Àeåp duyïn cûúäi röìng: Lêëy àûúåc ngûúâi
chöìng lyá tûúãng.
* Gaái coá chöìng nhû röìng coá vêy, gaái
khöng chöìng nhû cöëi xay chïët ngoäng: Möåt
quan niïåm xûa, àïì cao vai troâ cuãa ngûúâi àaân
öng, khùèng àõnh phuå nûä cêìn thiïët phaãi lêåp gia
àònh.
* Hoåa long àiïím tinh (Veä röìng àiïím mùæt):
Haânh àöång àuáng hûúáng, nùæm bùæt àûúåc troång
têm cuãa sûå vêåt, sûå viïåc.
* Hoåc chùèng biïët chûä cu chûä coâ, noái nhûäng
chûä nhû röìng nhû rùæn: Noái pheát, noái suöng,
döët hay noái chûä.
* Höåi long vên (Höåi röìng mêy): Cuöåc gùåp
gúä töët laânh, thúâi cú thuêån lúåi.
* Long baân höí cûá (Röìng cuöån höí ngöìi):
Thïë àêët hiïím yïëu, linh thiïng.
* Long ly quy phuång (Röìng lên ruâa
phûúång): Böën con vêåt quyá vaâ thiïng theo
quan niïåm tñn ngûúäng.
* Lûúäng long chêìu nguyïåt: 1. Hònh hai
con röìng chêìu chuåm vaâo möåt mùåt trùng thûúâng
thêëy úã núi thúâ tûå; 2. Möåt ngûúâi taâi gioãi laåi coá
àûúåc hai ngûúâi höî trúå, phoâ taá nhiïåt tònh, tûúng
xûáng vaâ trung thaânh.
* Maã taáng haâm röìng: Gùåp may mùæn, tûå
nhiïn ngaây caâng phaát àaåt thõnh vûúång, [tûúãng
nhû] do möì maã töí tiïn àûúåc chön vaâo chöî àêët
àeåp.
* May hoáa long, khöng may xöng maáu:
Gùåp may thò vinh hoa phuá quyá, khöng may thò
chïët.
* Mêëy àúâi göî muåc àoáng nïn thuyïìn röìng:
Baãn chêët àaä xêëu thò khoá thïí trúã thaânh ngûúâi
töët, keã thuöåc têìng lúáp dûúái khoá thïí lïn àõa võ
cao.
* Nem röìng chaã phûúång: Moán ùn ngon,
cêìu kyâ vaâ sang troång.
* Nhû röìng gùåp mêy: Gùåp ngûúâi, gùåp hoaân
caãnh tûúng húåp, thoãa loâng mong moãi khaát
46 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
khao.
* Noái nhû röìng cuöën: Noái nhûäng lúâi hay
yá àeåp nhûng noái suöng, chùèng bao giúâ thûåc
hiïån àiïìu gò mònh àaä noái, àaä hûáa.
* Noái nhû röìng leo: Noái nùng khön kheáo,
maåch baåo.
* Röìng bay phûúång muáa: Hònh daáng,
àûúâng neát tûúi àeåp, uyïín chuyïín, phoáng
khoaáng.
* Röìng àen lêëy nûúác thò nùæng, röìng trùæng
lêëy nûúác thò mûa: Möåt caách dûå baáo vaâ lyá giaãi
traång thaái thúâi tiïët qua hiïån tûúång thiïn nhiïn
- mêy (röìng lêëy nûúác úã àêy tûác laâ àaám mêy
hònh cöåt tûâ phña biïín vûún lïn trúâi).
* Röìng àïën nhaâ töm: Ngûúâi cao sang àïën
thùm keã thêëp heân (thûúâng thêëy trong lúâi ngoaåi
giao, noái nhuán cuãa chuã nhaâ vúái khaách).
* Röìng löåi ao tuâ: Ngûúâi anh huâng sa cú
thêët thïë, bõ kòm haäm, tuâ tuáng, khöng coá àiïìu
kiïån thi thöë taâi nùng.
* Röìng mêy gùåp höåi: Cú höåi may mùæn cho
sûå gùåp gúä vaâ hoâa nhêåp.
* Röìng nùçm bïí caån phúi rêu: Traång thaái
thúâ ú vò bêët lûåc cuãa ngûúâi vöën taâi gioãi nhûng
bõ àùåt trong möi trûúâng khoá hoaåt àöång, khoá
phaát triïín àûúåc.
* Röìng thiïng uöën khuác: Ngûúâi anh huâng,
taâi gioãi nhûng gùåp vêån xêëu, phaãi söëng neáp
mònh, êín dêåt chúâ thúâi cú.
* Röìng tranh höí choåi: Hai àöëi thuã huâng
maånh giao àêëu.
* Röìng vaâng tùæm nûúác ao tuâ: Ngûúâi taâi
gioãi úã trong hoaân caãnh boá buöåc, bêët lúåi
hoùåc phaãi chêëp nhêån chung söëng vúái keã
keám coãi.
* Thïu röìng veä phûúång: Baây veä, laâm àeåp
thïm.
* Trai ún vua - cûúäi thuyïìn röìng, gaái ún
chöìng - böìng con thú: Möåt quan niïåm xûa,
cho rùçng nghôa vuå chñnh cuãa ngûúâi àaân öng laâ
phuång sûå nhaâ cêìm quyïìn, coân cuãa ngûúâi àaân
baâ laâ chùm lo gia àònh vaâ con caái.
* Trûáng röìng laåi núã ra röìng, liu àiu laåi núã
ra doâng liu àiu: Tñnh têët yïëu cuãa sûå baão toaân,
di truyïìn nhûäng giaá trõ vaâ baãn chêët noâi
giöëng.
* Veä röìng nïn/ra giun: Coá muåc àñch hay,
tham voång lúán nhûng do bêët taâi nïn chó taåo ra
saãn phêím xêëu, dúã.
* Veä röìng veä rùæn: Baây veä löi thöi, luöåm
thuöåm, rûúâm raâ.
Khöng tûng bûâng, naáo nhiïåt nhû nhûäng nùm trûúác, àïm höåi xuên sinh viïn ÀHQG

Nhõp söëng treã

HCM 2012 diïîn ra trong khöng khñ êëm aáp, gêìn guäi nhûng noá vêîn mang laåi nhûäng
niïìm vui, tiïëng cûúâi cho caác baån sinh viïn trong thúâi khùæc cuöëi nùm.

Trûúâng Thi

thùèng trong nhûäng ngaây thi cuöëi nùm naây".

Khai tïët súám cho sinh viïn...
Nhùçm giaãi toãa aáp lûåc sau möåt nùm hoåc cùng
thùèng cuäng nhû taåo ra bêìu khöng khñ êëm aáp,
vui tûúi cho sinh viïn trong nhûäng ngaây àêìu
nùm múái. ÀHQG-HCM àaä töí chûác buöíi lïî
àoán chaâo nùm múái cho caác baån sinh viïn
ÀHQG-HCM. Chûúng trònh àûúåc töí chûác vúái
nhiïìu tiïët muåc, troâ chúi hêëp dêîn, vui nhöån àaä
kñch thñch sûå tham gia haâo hûáng cuãa caác baån
sinh viïn. Baån Lï Thu Hiïìn, sinh viïn khoa
Quaãn trõ kinh doanh, Trûúâng ÀH Kinh tïë -
Luêåt höì húãi cho biïët: "Coân hai, ba tuêìn nûäa laâ
tïët röìi maâ bêy giúâ lúáp mònh múái bùæt àêìu thi
cuöëi kyâ, cuäng aáp lûåc lùæm. Àêy khöng phaãi laâ
lêìn àêìu trûúâng mònh töí chûác chûúng trònh àoán
tïët súám cho sinh viïn úã kyá tuác xaá naây nhûng
nùm nay mònh caãm thêëy thêåt yá nghôa, thêåt gêìn
guäi... noá giuáp tuåi mònh caãm thêëy búát cùng
Nhûäng troâ chúi vêån àöång vui nhöån nhû: nhaãy
saåp, bùæt võt àoán löåc, viïët cêu àöëi hay cùæm hoa
tïët... àaä àûúåc caác baån sinh viïn Trûúâng ÀH
Kinh tïë - Luêåt hûúãng ûáng trong khöng khñ vui
veã, traân ngêåp tiïëng cûúâi. Haâo hûáng khöng
keám laâ caác tiïët muåc giao lûu vùn nghïå vaâ phêìn
thi hoãi àaáp kiïën thûác cuãa Trûúâng ÀH KHTN.
Tuy giúái haån trong phaåm vi khöng gian vaâ
thúâi gian gêëp gaáp nhûng chûúng trònh vêîn
nhêån àûúåc sûå nhiïåt tònh tûâ phña sinh viïn.
Khöng vui nhöån, haâo hûáng nhûng nhûäng
phêìn giao lûu , kïët nöëi cuãa sinh viïn Trûúâng
ÀH Baách Khoa cuäng khöng vò thïë maâ mêët ài
sûå söi nöíi. Sûå nhiïåt têm, haâo hûáng cuãa ban töí
chûác àaä phêìn naâo xoa dõu búát nöîi nhúá nhaâ cuãa
sinh viïn trong thúâi khùæc cuöëi nùm naây. Laâ
lêìn àêìu tiïn xa nhaâ cuäng nhû lêìn àêìu tiïn àûúåc
àoán möåt caái tïët súám nhû thïë naây, baån Nguyïîn
Minh Trñ sinh viïn nùm 1, Trûúâng Àaåi hoåc
KHTN chia seã: "Thêåt tuyïåt vúâi! mònh coá caãm
giaác nhû àang àoán möåt caái tïët thêåt vêåy. Àûúåc
vui veã troâ chuyïån, têm sûå vaâ tham gia nhûäng
troâ chúi vui nhöån cuâng baån beâ trong nhûäng
ngaây cuöëi nùm naây laâ möåt traãi nghiïåm thuá võ
cho baãn thên mònh".
Bïn caånh nhûäng hoaåt àöång vui chúi, giaãi trñ,
ban töí chûác coân trao tùång nhûäng suêët hoåc
böíng, nhûäng phêìn thûúãng coá giaá trõ vïì vêåt
chêët lêîn tinh thêìn cho sinh viïn vûúåt khoá hoåc
têåp vaâ hoaåt àöång töët trong nùm hoåc vûâa qua.
Àêy laâ nhûäng "phong bao lò xò"àêìy yá nghôa,

B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2 . 47

khñch lïå, àöång viïn sinh viïn trong dõp
cuöëi nùm, àöìng thúâi, taåo àiïìu kiïån cho caác
baån coá hoaân caãnh khoá khùn coá thïí vïì quï
ùn tïët cuâng gia àònh.
Tûng bûâng lïî höåi mûâng xuên 2012...
Dûúâng nhû àaä thaânh thöng lïå, möåt trong
nhûäng "tiïët muåc" khöng thïí thiïëu trong
ngaây höåi xuên cuöëi nùm cuãa sinh viïn kñ
tuác xaá ÀHQG-HCM àoá laâ "ÊÍm thûåc laâng
nûúáng". Ruát kinh nghiïåm tûâ nhûäng lêìn töí
chûác trûúác: caác gian haâng êím thûåc khöng
àaáp ûáng àuã nhu cêìu ùn, uöëng cho sinh viïn.
Nùm nay vúái sûå àêìu tû hún vïì söë lûúång lêîn
chêët lûúång lïî höåi àaä thu huát àûúåc sûå quan têm
cuãa àöng àaão caác baån sinh viïn. Öng Trêìn
Thanh An - Giaám àöëc kñ tuác xaá, trûúãng ban töí
chûác chûúng trònh cho biïët: "Ûúác tñnh nùm
nay coá khoaãng 30 gian haâng êím thûåc vúái àa
daång, phong phuá caác moán hún so vúái nùm
ngoaái. Àêy laâ sûå nöî lûåc cuãa ban quaãn lyá cuâng
cùn tin caác khu nhaâ nhùçm phuåc vuå töët nhêët cho
sinh viïn trong nùm nay". Öng cuäng cho biïët
thïm, mùåc duâ vêåt giaá thõ trûúâng tùng maånh hún
nhiïìu so vúái nùm ngoaái nhûng caác gian haâng
êím thûåc vêîn cöë gùæng giûä mûác giaá nhû nùm
ngoaái 5000à/phiïëu ùn vaâ 3000à/phiïëu uöëng àïí
caác baån sinh viïn coá thïí yïn têm vaâ thoaãi maái
thûúãng thûác "bûäa tiïåc" cuöëi nùm naây.
Lïî höåi vúái nhiïìu moán nûúáng àöåc àaáo, hêëp dêîn
àaä laâm thoãa maän phêìn naâo nhu cêìu thûúãng
48 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
thûác cuãa caác baån sinh viïn. Tûâ thõt xiïn, loâng
nûúáng, nem nûúáng, cuát nûúáng,... cho àïën caác
moán buán gioâ chaã, baánh chuöëi, baánh keåp, baánh
tröi... möîi gian haâng coá möåt neát àùåc sùæc riïng,
möåt hûúng võ riïng laâm phong phuá thïm sùæc
maâu lïî höåi cuäng nhû nûác loâng caác thûåc khaách
treã tuöíi. Khöng nhûäng thu huát sinh viïn trong
caác trûúâng thaânh viïn ÀHQG-HCM, lïî höåi
coân coá sûå goáp mùåt cuãa khöng ñt caác baån sinh
viïn trïn àõa baân thaânh phöë àïën tham gia. Baån
Àùång Vùn Lêm, sinh viïn nùm 2 Trûúâng àaåi
hoåc Nöng Lêm TP.HCM, chia seã: "Mònh àïën
àêy cuâng baån hoåc úã Trûúâng ÀH KHXH&NV,
nhûäng moán nûúáng úã àêy rêët ngon, giaá cuäng
tûúng àöëi phaãi chùng, mònh thñch nhêët moán
loâng nûúáng. Hy voång nùm sau seä coá cú höåi
tham gia tiïëp lïî höåi êím thûåc naây".
Khöng keám phêìn hêëp dêîn, chûúng trònh vùn
nghïå mûâng xuên múái do Ban quaãn lyá kñ tuác xaá
ÀHQG-HCM phöëi húåp vúái Nhaâ vùn hoáa
Thanh niïn töí chûác àaä mang àïën nhûäng nhõp
àiïåu tûúi vui cho caác baån sinh viïn trûúác thïìm
nùm múái. Tham gia chûúng trònh coá sûå goáp
mùåt cuãa caác ca sô nhaåc treã nöíi tiïëng: Baão Thy,
Thanh Duy Idol, MC Chïë Àònh Cûúâng cuâng
caác nhoám nhaåc sinh viïn àïën tûâ caác trûúâng
ÀH, CÀ trong thaânh phöë.
Lïî höåi êm nhaåc cuäng àaä kheáp laåi chûúng trònh
àïm höåi xuên 2012, àêy laâ moán quaâ yá nghôa
maâ Ban quaãn lyá kñ tuác xaá cuäng nhû ÀHQG-
HCM gûãi àïën toaân thïí caác baån sinh viïn àang
reân luyïån vaâ hoåc têåp taåi ngöi nhaâ chung naây.
Lñu rñu sùæp xïëp haânh trang vïì quï, têët bêåt
kiïëm viïåc laâm thïm thúâi vuå hay tham gia
möåt hoaåt àöång xaä höåi naâo àoá... nhûäng ngaây
giaáp tïët luön àïën trong nhõp thúã vöåi vaä cuãa
caác baån sinh viïn, nhêët laâ nhûäng baån sinh
viïn tónh, phaãi söëng xa nhaâ.

B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2 .
49

Nöîi lo veá xe tïët...
Cûá möîi dõp tïët àïën, sinh viïn laåi böån bïì trong
nhûäng suy nghô, lo êu, trong söë àoá nöíi bêåt
hún caã àoá laâ vêën àïì "têåu" àûúåc möåt têëm veá
àïí vïì quï ùn tïët. Àiïìu naây dûúâng nhû àaä trúã
möåt nöîi trùn trúã "thûúâng trûåc" cuãa caác baån
sinh viïn, àùåc biïåt laâ sinh viïn àïën tûâ caác
tónh thaânh xa xöi. Khöng trùn trúã laâm sao
àûúåc khi maâ viïåc àùåt veá xe, veá taâu tïët hiïån
nay laâ caã möåt thûã thaách gian nan. Phêìn vò
phaãi sùæp xïëp, xem xeát kô lõch hoåc, lõch thi àïí
choån ngaây vïì; phêìn vò giaá veá quaá àùæt àoã vaâ
luön trong tònh traång "chaáy" veá. Vaâo nhûäng
ngaây naây, giaá veá xe tûâ caác thaânh phöë lúán (Haâ
Nöåi, Thaânh phöë Höì Chñ Minh, Àaä Nùéng) vïì
caác tónh, thaânh khaác tùng voåt àaáng kïí tûâ 80
- 100% so vúái ngaây thûúâng, laâm cho sinh
viïn àaä khoá khùn nay coân khoá khùn hún. Baån
Nguyïîn Thõ Hoaâi Thu, sinh viïn nùm 3
Trûúâng ÀH Baách Khoa, chia seã: "Nùm nay,
veá xe àùæt àoã quaá, ngaây naâo mònh cuäng liïn
hïå vúái nhaâ xe maâ vêîn khöng kõp. Saáng hoå bùæt
àêìu baán veá thò chiïìu àaä hïët, höm àoá mònh ài
hoåc nïn khöng àùåt veá àûúåc. Tïët naây chùæc
phaãi ài "xe duâ" vïì thöi chûá biïët sao giúâ!".
Nhùçm höî trúå sinh viïn trong viïåc àùåt veá xe vïì
quï nùm nay, Trung têm höî trúå sinh viïn
thaânh phöë àaä phöëi húåp cuâng vúái caác àún võ
Àoaân trûúâng Àaåi hoåc vaâ Cao Àùèng trïn àõa
baân thaânh phöë phaát àöång hai chiïën dõch quy
mö lúán. Thûá nhêët laâ tùång 3500 veá xe miïîn phñ
cho caác baån sinh viïn coá hoaân caãnh khoá khùn
hoùåc thuöåc caác tónh, thaânh chõu thiïåt haåi nùång
50 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
nïì tûâ baäo luåt vûâa qua. Àïí nhêån àûúåc veá, caác
baån sinh viïn coá thïí liïn hïå trûåc tiïëp taåi trung
têm hoùåc vùn phoâng Àoaân trûúâng àang hoåc
àïí hoaân thaânh höì sú ài keâm. Dûå kiïën lïî tiïîn
sinh viïn seä diïîn ra vaâo saáng ngaây 14/1/2012
(tûác 21 êm lõch). Thûá hai, triïín khai baán veá giaá
reã cho sinh viïn vúái khoaãng gêìn 100 lûúåt xe
tûâ thaânh phöë Höì Chñ Minh vïì caác tónh, thaânh
khaác. Sinh viïn seä àûúåc ûu àaäi vúái mûác giaá
bùçng vúái ngaây thûúâng hoùåc chïnh lïåch khöng
quaá 20%. Àêy laâ nhûäng hoaåt àöång thiïët thûåc
giuáp àúä sinh viïn àoaân tuå vúái gia àònh trong
dõp tïët naây.
Ùn tïët xûá ngûúâi...
Viïåc àoán tïët núi àêët khaách quï ngûúâi àaä ngaây
caâng trúã nïn phöí biïën trong giúái sinh viïn
hiïån nay. Àaä coá khöng ñt baån chêëp nhêån úã laåi
thaânh phöë àïí kiïëm viïåc laâm thïm thúâi vuå
trong nhûäng ngaây tïët thay vò khùn goái vïì quï
vúái lyá do nhaâ quaá xa hoùåc khöng coá àiïìu kiïån
vïì. Nùm nay, trung têm höî trúå sinh viïn thaânh
phöë seä triïín khai 3500 cöng viïåc baán thúâi gian
vaâ giúái thiïåu hún 350 àún võ tuyïín duång cho
sinh viïn. Viïåc laâm thïm vaâo dõp tïët khöng
nhûäng giuáp sinh viïn àúä búát gaánh nùång vïì taâi
chñnh, coá thïm khoaãn thu nhêåp maâ coân giuáp
hoå vúi ài nöîi nhúá gia àònh trong khöng khñ
xum hoåp ngaây tïët. Quï úã Thanh Hoáa nhûng
àaä 3 nùm nay Lûu Vùn Duäng, sinh viïn Khoa
Àõa Lyá, Trûúâng ÀH KHXH&NV chûa àûúåc
ùn tïët cuâng gia àònh. Gùåp mùåt trong buöíi àùng
kyá Xuên tònh nguyïån cuãa trûúâng, Duäng chia
seã: "Möîi lêìn tûâ àêy vïì quï röìi vö laåi tiïìn veá
ngaây thûúâng àaä cao, ngaây tïët thò khoãi noái. Vò
thïë, mònh quyïët àõnh úã laåi ùn tïët úã àêy luön àïí
àúä töën keám cho gia àònh. Cuäng nhû nùm
ngoaái, tïët naây mònh àõnh seä ài laâm thïm trong
nhûäng ngaây giaáp tïët, sau àoá seä ài Xuên tònh
nguyïån cuãa trûúâng, thïë laâ vui röìi". Baån Nguyïîn
Thõ Vên Anh, sinh viïn Trûúâng ÀH KHTN
thò cho biïët: "Viïåc laâm thïm ngaây tïët thu nhêåp
khaá lùæm laåi coá tiïìn thûúãng nûäa nïn mònh úã laåi
àïí kiïëm thïm thu nhêåp trang traãi cho viïåc
hoåc, chûá quï mònh thò úã têån Quaãng Ninh, tiïìn
veá vïì àùæt lùæm nïn coá leä mònh seä ùn tïët úã àêy".
Àïí taåo khöng khñ êëm aáp, tûúi vui cho sinh
viïn àoán tïët xa nhaâ, nùm nay caác àún võ
trûúâng Àaåi Hoåc vaâ Cao Àùèng trïn àõa baân

thaânh phöë àaä dûå àõnh triïín khai nhiïìu chûúng
trònh cho sinh viïn, anh Tö Sún Tuâng - Chuã
tõch Höåi sinh viïn Trûúâng ÀH KHXH&NV
cho biïët: "Ngoaâi hoaåt àöång Xuên tònh nguyïån,
nùm nay Ban cöng taác sinh viïn cuâng caác àún
võ àoaân thïí trûúâng seä tiïën haânh thùm hoãi tùång
quaâ, töí chûác vùn nghïå chaâo nùm múái vaâ möåt
buöíi tiïåc nhoã cho sinh viïn úã kñ tuác xaá khöng
vïì quï ùn tïët coá àûúåc khöng khñ xum hoåp, vui
vêìy ngaây tïët". Bïn caånh àoá, möåt hoaåt àöång
thûúâng niïn cuãa Trung têm Höî trúå Sinh viïn
thaânh phöë cho nhûäng baån sinh viïn khöng vïì
quï àoá laâ "Cuâng Q-mobile àoán tïët xa nhaâ"
cuäng seä àûúåc töí chûác vúái quy mö lúán hún. Dûå
tñnh, chûúng trònh seä àûúåc töí chûác vaâo ngaây
17/1/2012 (tûác 24 êm lõch), taåi Nhaâ vùn hoáa
Thanh niïn vúái nhiïìu tiïët muåc hêëp dêîn, àùåc
sùæc cho caác baån sinh viïn.
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
Tïët trïn nhûäng chuyïën ài
Xuên tònh nguyïån laâ möåt dõp yá nghôa maâ caác
trûúâng Àaåi hoåc, Cao Àùèng taåo ra cho caác baån
sinh viïn, àùåc biïåt laâ nhûäng baån khöng vïì quï
ùn tïët. Ngoaâi nhûäng cöng viïåc laâm thïm thò
sinh viïn cuäng coá thïí àoán tïët bùçng nhûäng hoaåt
àöång xaä höåi thiïët thûåc trong quaäng thúâi gian
naây. Khúãi sûå tûâ möåt hoaåt àöång phong traâo
cuäng Höåi sinh viïn Trûúâng ÀH KHXH&NV,
ÀHQG-HCM, cho àïën nay Xuên tònh nguyïån
àaä àûúåc phöí biïën thaânh möåt hoaåt àöång xaä höåi
lúán nhêët vaâo dõp tïët cuãa sinh viïn thaânh phöë.
Cûá möîi àöå tïët àïën, xuên vïì, maâu aáo tònh
nguyïån cuãa nhûäng "chiïën sô núi giaãng àûúâng"
laåi phêëp phúái trïn moåi neão àûúâng àêët nûúác,
àem niïìm vui àïën vúái nhûäng vuâng quï khoá
khùn, nhûäng maãnh àúâi bêët haånh. Àoá seä laâ möåt
trong nhûäng hònh aãnh àeåp nhêët maâ möîi sinh
viïn maâ ta coá àûúåc trong quaäng àúâi àaåi hoåc
cuãa mònh. Nhû thûúâng lïå, nùm nay chiïën dõch
Xuên tònh nguyïån seä tiïëp tuåc àûúåc triïín khai
trïn hêìu hïët caác trûúâng ÀH, CÀ trïn àõa baân
thaânh phöë, dûå tñnh buöíi xuêët quên seä àûúåc
diïîn ra vaâo ngaây 5/1/2012 vaâ chia thaânh
nhiïìu àúåt. Laâ nùm thûá hai liïn tiïëp tham gia
Xuên tònh nguyïån, baån Àöî Thõ Kiïìu Nhung,
sinh viïn nùm 3 Trûúâng ÀH KHXH&NV
chia seã: "Nùm nay mònh khöng vïì quï nïn
tñnh seä ài Xuên tònh nguyïån trong àúåt 2 laâ vaâo
khoaãng nhûäng ngaây trong tïët. Mònh muöën coá
nhûäng traãi nghiïåm àûúåc àoán tïët trïn àêët
khaách, vò thïë mònh rêët hy voång vaâ mong chúâ
seä àûúåc tham gia vaâo chiïën dõch naây".
. 51
Àïm giao thûâa úã Viïåt Nam coá baánh chûng xanh,
dûa hêëu àoã, coá nöìi thõt kho, coá àöët phaáo hoa saáng
bûâng. Coân caác núi khaác thò sao?
52 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
ÚÃ UÁc: Nùm múái úã àêët nûúác Cùng-gu-ru
thûúâng àûúåc töí chûác vaâo ngaây 1 thaáng 1. Àêy
laâ möåt lïî höåi chung cuãa caã nûúác. Trong ngaây
naây, nhiïìu ngûúâi töí chûác ài picnic trong rûâng
hoùåc töí chûác cùæm traåi úã baäi biïín. Nhûng
nhûäng bûäa tiïåc cuãa hoå thûåc sûå bùæt àêìu tûâ àïm
Giao Thûâa 31 thaáng 12. Túái thúâi khùæc nûãa
àïm, têët caã caác loaåi tiïëng öìn àûúåc "triïåu têåp"
(bao göìm tiïëng huyát saáo, tiïëng coâi xe vaâ caã
chuöng nhaâ thúâ) àïí xua àuöíi caái cuä, chaâo àoán
nùm múái vïì.
ÚÃ AÁ o : àïm giao thûâ a àûúå c goå i laâ
Sylverterabend, tûác àïm giao thûâa cuãa Thaánh
Sylvester. Hoå thûúâng laâm dêëu thaánh àïí baây
toã loâng kñnh troång daânh cho Ngûúâi. Bûäa tiïåc
têët niïn thûúâng àûúåc trang trñ vúái rûúåu sêm-
panh. Linh höìn ma quyã cuãa nùm cuä seä àûúåc
ngûúâi AÁo àuöíi ài bùçng caách àöët nhûäng "boller".
Àùåc biïåt hún, vaâo bûäa tiïåc àïm giao thûâa,
ngûúâi ta seä thöíi keân trum-peát vaâ hön nhau nhû
möåt caách trao tùång niïìm may mùæn.
ÚÃ Bó: Àïm giao thûâa àûúåc goåi laâ Sint Sylvester
Vooranvond, hay àïm giao thûâa thaánh
Syvester giöëng nhû úã AÁo. Möåt àiïím giöëng
nhau nûäa úã Bó vaâ AÁo laâ viïåc hön nhau vaâ chuác
tuång trong àïm giao thûâa. Ngaây àêìu nùm múái
thò àûúåc goåi laâ Nieuwjaarrsdag. Nhûäng àûáa
treã seä viïët nhûäng cêu chuác vaâo möåt têëm thiïåp,
trang trñ chuáng vaâ gûãi tùång cho öng baâ cha meå.
Sau àoá chuáng cuäng seä nhêån àûúåc nhûäng têëm
thiïåp tûúng tûå tûâ ngûúâi lúán.
ÚÃ Anh: Àïm giao thûâa ngûúâi Anh hay têåp
trung taåi Quaãng trûúâng Trafalgar vaâ voâng
xoay Piccadilly àïí àoán chúâ tiïëng chuöng nùm
múái tûâ chiïëc àöìng höì Big Ben vô àaåi. Coân
ngaây àêìu tiïn cuãa nùm múái cuãa ngûúâi Anh
cuäng khaá giöëng ngûúâi Viïåt khi coi troång ai
"xöng àêët" nhaâ mònh trûúác. Ngûúâi Anh quan
niïåm àaân öng xöng àêët thûúâng àem laåi nhiïìu
may mùæn, tiïìn taâi, vêåt chêët hoùåc tinh thêìn cho
gia chuã. Ngûúâi àêìu tiïn àùåt chên xöng àêët laâ
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
phuå nûä, toác vaâng hay àoã thûúâng bõ kiïng cûä vò
bõ cho laâ àiïìm ruãi.
ÚÃ Phaáp: ngaây àêìu nùm múái àûúåc goåi laâ Jour
des Etrennes. Theo truyïìn thöëng möîi gia àònh
seä töí chûác möåt bûäa tiïåc nhoã daânh cho têët caã
caác thaânh viïn, vaâ trao tùång quaâ cho nhau.
ÚÃ Àûác: Ngûúâi Àûác coá möåt têåp tuåc boái toaán kò
laå: boái bùçng chò. Ngûúâi ta thaã chò noáng chaãy
vaâo nûúác laånh vaâ boái tûúng lai dûåa vaâo hònh
thuâ khöëi chò sau khi nguöåi. Ngoaâi ra, thûác ùn
trong àïm giao thûâa luön àûúåc chûâa laåi möåt
ñt trïn dôa nhû caách quan niïåm nùm sau duâ
tuáng thiïëu vêîn coân chuát cûáu vaän.
ÚÃ Hy Laåp: Ngaây 1/1 laâ möåt ngaây àùåc biïåt
úã Hy Laåp vò àêy cuäng laâ ngaây cuãa thaánh
Basil, phiïn baãn cuãa thaánh Santa úã àêët
nûúác thêìn thaánh. Thaánh Basil àûúåc tön
thúâ vò sûå quan têm cuãa öng daânh cho treã
con. Nhûäng cêu chuyïån cöí kïí rùçng vaâo
àïm cuãa thaánh öng àïën tûâng nhaâ vaâ àïí
möåt moán quaâ trong chiïëc têët cho boån treã.
Ngoaâi ra, ngûúâi Hy Laåp coân àoán nùm múái
bùçng nhûäng bûäa ùn àùåc biïåt vaâ trao àöíi
quaâ tùång.
. 53

ÚÃ Hungary: ngûúâi dên àöët hònh nöåm, hoùåc
Thúâi àiïím
vêåt tïë thêìn (thûúâng àûúåc goåi laâ "buâ nhòn
Oshogatsu
úã Nhêåt Jack"). Hònh nöåm naây àaåi diïån cho yïu ma vaâ
(AÃnh: http:// nhûäng àiïìm xui ruãi trong nùm cuä. Àöët hònh
1.bp.blogspot.com) nöåm àïí xua àuöíi chuáng ài vaâ àem may mùæn
àïën cho gia chuã.
ÚÃ ÊËn Àöå: Nùm múái cuãa àêët nûúác àöng dên
thûá hai thïë giúái bùæt àêìu bùçng lïî höåi aánh saáng
hoaânh traáng nhêët nùm coá tïn goåi Diwali.
Ngoaâi ra, theo phong tuåc, ngûúâi dên ÊËn seä cöë
gùæng hoaân thaânh têët caã nhûäng cöng viïåc coân
boã dúã trûúác khi nùm múái àïën. Thiïåp vaâ quaâ
cuäng laâ nhûäng àöì vêåt àûúåc tùång trong ngaây
àêìu nùm múái úã ÊËn Àöå.
ÚÃ Nhêåt: Oshogatsu laâ thúâi àiïím quan troång
cho nhûäng bûäa tiïåc tuâng têët niïn khi têët caã caác
cöng ty àïìu àoáng cûãa nghó viïåc. Àïí xua àuöíi
linh höìn quyã dûä, ngûúâi Nhêåt thûúâng treo möåt buâ
nhòn bùçng rúm bïån dêy thûâng trûúác cûãa nhaâ,
vúái dêy thûâng laâ hònh tûúång àaåi diïån cho haånh
phuác vaâ may mùæn suöët nùm. Àùåc biïåt hún, khi
giêy phuát àêìu tiïn cuãa nùm múái bùæt àêìu, ngûúâi
Nhêåt bùæt àêìu cûúâi thêåt lúán vúái mong muöën
niïìm vui cuäng nhû thaânh cöng seä àïën vúái hoå
thöng qua nhûäng traâng cûúâi saãng khoaái.
ÚÃ Haâ Lan: Moåi ngûúâi àöët nhûäng cêy thöng
trong muâa Giaáng Sinh vûâa qua vaâ àöët phaáo
hoa mûâng nùm múái.
ÚÃ Ba Lan: àïm giao thûâa coân coá tïn goåi laâ
àïm cuãa thaánh Sylvester nhùçm tûúãng nhúá
Àûác Giaáo Hoaâng Sylvester àïå Nhêët. Truyïìn
thuyïët kïí rùçng chñnh Giaáo Hoaâng laâ ngûúâi àaä
phaá vúä kïë hoaåch nuöët chûãng thïë giúái cuãa möåt
con röìng trong voâng 1000 nùm.
54 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
ÚÃ Böì Àaâo Nha: ngûúâi Böì Àaâo Nha seä ùn
mûúâi hai quaã nho tûâ möåt chuâm nho àïí daânh
sùén ngay khi àöìng höì àiïím 12 tiïëng cho àïm
giao thûâa. 12 quaã nho laâ biïíu tûúång cho àiïìm
töët laânh cuãa 12 thaáng cuãa nùm múái sùæp túái.
ÚÃ Nga: coá möåt öng giaâ Bùng giaá, ngûúâi mùåc
böì àöì giöëng nhû öng giaâ Noel nhûng maâu
xanh, seä àïën phaát quaâ cho treã nhoã vaâo àïm
giao thûâa
ÚÃ Scotland: Àïm giao thûâa úã àêy àûúåc mïånh
danh laâ Àïm cuãa nhûäng ngoån nïën (Night of
the Candle). Moåi ngûúâi doån deåp nhaâ cûãa
chuêín bõ àoán nùm múái vaâ "thanh têíy" ngöi
nhaâ bùçng möåt nghi thûác truyïìn thöëng hoùåc àöët
nhûäng nhaánh cêy baách. Ngoaâi ra, tuåc "xöng
àêët" cuäng coá mùåt taåi Scotland vúái quan niïåm
ngûúâi naâo àùåt chên àïën nhaâ gia chuã àêìu tiïn
seä quyïët àõnh vêån may hay vêån ruãi cho gia chuã
caã nùm túái.
ÚÃ Nam Phi: Nùm múái úã àêy àûúåc àaánh dêëu
bùçng tiïëng chuöng nhaâ thúâ ngên vang hoâa vúái
tiïëng suáng ngùæn.
ÚÃ Nam Myä: ngûúâi Nam Myä àoán nùm múái
bùçng caách àöët chaáy hònh nöåm bùçng rúm vaâo
luác giao thûâa.
ÚÃ Têy Ban Nha: Cuäng giöëng nhû úã Böì Àaâo
Nha, ngûúâi Têy Ban Nha seä ùn 12 quaã nho vaâo
thúâi khùæc 12 tiïëng chuöng àöìng höì vang lïn,
möîi tiïëng chuöng laâ möåt quaã. Àöi luác nho coân
àûúåc rûãa trûúác bùçng rûúåu vang cho thïm phêìn
linh thiïng.
ÚÃ Myä: Àïm giao thûâa úã Myä thûúâng töí chûác
nhûäng buöíi daå vuä keâm tiïåc buffet. Moåi ngûúâi
hön nhau vaâ la to "Chuác mûâng nùm múái" khi
tiïëng chuöng àiïím thúâi khùæc giao thûâa.
ÚÃ xûá Wales: Vaâo khoaãng 3 àïën 4 giúâ saáng
ngaây àêìu tiïn cuãa nùm múái, nhûäng nhoám
thanh niïn cuãa laâng seä àïën tûâng nhaâ vúái vúái
nhûäng nhaánh thûúâng xuên vaâ rùæc chuáng lïn
ngûúâi cuãa gia chuã àïí àem àïën may mùæn. Khaá
giöëng àïm Halloween, treã con vaâo ngaây àêìu
tiïn cuãa nùm múái seä ài qua nhaâ haâng xoám haát
tùång gia chuã nhûäng baâi haát àïí àûúåc thûúãng
tiïìn vaâ keåo.

Nguyïîn Ngoåc Thaânh - chaâng sinh viïn nùm cuöëi Khoa Kô thuêåt hoáa hoåc trûúâng
Àaåi hoåc Baách khoa ÀHQG-HCM àaä vinh dûå àûúåc bêìu choån laâ möåt trong 10
gûúng sinh viïn 5 töët tiïu biïíu ÀHQG nùm 2011.
iïët àïën Thaânh ngûúâi ta
B khöng chó nïí búãi khaã nùng
hoåc têåp, möåt lúáp trûúãng
tñch cûåc nhiïåt tònh maâ coân khêm
phuåc búãi tinh thêìn vò cöång àöìng,
sùén saâng tham gia vaâo têët caã caác
hoaåt àöång xaä höåi. Thaânh àaä 15 lêìn
thaânh tham gia hiïën maáu nhên àaåo.
Ngoaâi hiïën maáu bònh thûúâng, Thaânh
coân hiïën tiïíu cêìu àïí giuáp àúä caác
bïånh nhên ung thû. Vúái têm niïåm
"möåt gioåt maáu cho ài, möåt cuöåc àúâi
úã laåi" ngay tûâ àêìu nùm nhêët Thaânh
àaä tham gia hiïën maáu vaâ vêån àöång
moåi ngûúâi tham gia.
Nhêån Bùçng khen cuãa Böå Y tïë nùm
2011 cho caá nhên coá thaânh tñch
hiïën maáu tiïu biïíu trong caã nûúác
nùm 2011, Thaâ n h àûúå c tuyïn
dûúng laâ 1 trong 100 gûúng Hiïën
maáu tiïu biïíu caã nûúác taåi Haâ Nöåi
nùm 2011. Thaânh chia seã vïì chuyïën
ra Haâ Nöåi vûâa qua: "Khöng chó
mònh maâ coân rêët nhiïìu ngûúâi khaác
cuäng coá cuâng suy nghô vúái mònh vïì
viïåc hiïën maáu nhên àaåo. Hoå khöng
chó hiïën maáu maâ coân vêån àöång gia
àònh, baån beâ tham gia. Nhiïìu ngûúâi
tuy chó hiïën maáu ba, böën lêìn nhûng
àaä vêån àöång àûúåc hún 200 lûúåt
ngûúâi khaác tham gia vaâ mònh nghô
haânh àöång naây caâng yá nghôa hún laâ
tûå baãn thên mònh hiïën maáu vò seä
giuáp àúä àûúåc nhiïìu ngûúâi hún".
Thaânh coân tham gia nghiïn cûáu
khoa hoåc vaâ àaä àaåt àûúåc nhûäng
thaânh cöng bûúác àêìu. Hiïån taåi Thaânh
àang thûåc hiïån àïì taâi "Nghiïn cûáu
khaã nùng lûu giûä thûúng hiïåu cuãa
nano lipid rùæn" vaâ chuêín bõ thuyïët
trònh àïì taâi NCKH taåi Höåi nghõ Khoa
hoåc quöëc tïë "Regional Symposium
on Chemical Engineering" nùm
2011. Vúái vai troâ laâ möåt lúáp trûúãng,
Thaânh thûúâng töí chûác cho caác baån ài
thùm Maái êëm nhaâ múã, thùm nghôa
trang liïåt sô àïí caác baån thêëy àûúåc
traách nhiïåm cuãa mònh. Thaânh cuäng
laâ möåt thaânh viïn tñch cûåc trong àöåi
vùn nghïå cuãa trûúâng, tñch cûåc tham
gia caác höåi thao do trûúâng töí chûác.
Adam Khoo laâ nhên vêåt maâ Thaânh
thñch nhêët. "Möåt ngûúâi cho duâ sinh
ra khöng coá sùén nhûäng töë chêët àïí
thaânh cöng nhûng nïëu biïët caách àïí
hoåc têåp vaâ tiïëp cêån thò seä vûúåt qua
àûúåc khoá khùn àïí ài àïën thaânh
cöng. Adam laâ dêîn chûáng cho suy
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
SINH VIÏN 5 TÖT
Ë
Nguyïîn Liïën
luêån taâi nùng khöng coá sùén noá chó
coá àûúåc qua viïåc reân luyïån" Thaânh
chia seã.
Thaânh tûå haâo khi noái vïì gia àònh
mònh búãi àoá chñnh laâ núi cho Thaânh
àiïím tûåa, laâ núi ài vïì sau bao mïåt
moãi, àoá cuäng laâ àöång lûåc lúán nhêët
giuáp Thaânh hoåc töët. "Nhúá höìi nùm
nhêët múái vaâo coân nhiïìu búä ngúä, cûá
nghô laâ mònh àaä ài laåc àûúâng, choån
sai ngaânh vaâ hoåc sai trûúâng nhûng
nhúâ coá meå, Thaânh àaä vûúåt qua têët
caã àïí bêy giúâ trúã thaânh möåt sinh
viïn 5 töët. "Cûá cöë gùæng hoåc ài röìi
con seä tòm ra con àûúâng ài àuáng
àùæn cho mònh"- Àoá laâ lúâi khuyïn
meå àaä daânh cho Thaânh vaâ mònh
thêìm caãm ún meå vò àiïìu àoá", Thaânh
kïí. Niïìm àam mï hay yïu thñch
chó àûúåc thïí hiïån qua nhûäng gò
mònh àaä laâm, qua nhûäng gò mònh
àaä tham gia vaâ mònh seä thïm yïu
thñch caái nghïì maâ mònh àaä choån
vaâ choån lûåa ban àêìu cuäng khöng
phaãi laâ têët caã.
Thaânh cho rùçng sinh viïn nïn phêën
àêëu, reân luyïån àïí àaåt àûúåc chuêín
cuãa sinh viïn 5 töët. Àêy khöng chó
laâ möåt danh hiïåu cao quñ, goáp phêìn
tö vaâng baãng thaânh tñch cuãa mònh
maâ coân laâ möåt cöåt möëc àaáng nhúá
trong quaäng àúâi sinh viïn. Khi àaä
àaåt àûúåc mònh seä rêët laâ vui khi àaä
vûúåt qua möåt dêëu möëc vaâ seä coá
thïm àöång lûåc àïí phêën àêëu.
. 55
 PV: Têm traång cuãa Huyïìn sau khi nhêån àûúåc
tin mònh àaä trúã thaânh sinh viïn 5 töët ÀHQG-
HCM?
- Huyïìn thûåc sûå caãm thêëy rêët vui, tûå haâo vaâ
haånh phuác. Àêy laâ möåt vinh dûå to lúán cho
cuöåc àúâi sinh viïn cuãa mònh. Vò mònh àaä tham
gia cöng taác Àoaân - Höåi tûâ nùm nhêët nïn àûúåc
biïët nhiïìu vïì phong traâo naây tûâ cuöåc vêån àöång
sinh viïn 3 töët cho àïën bêy giúâ laâ sinh viïn 5
töët. Mònh caãm thêëy àêy laâ möåt hoaåt àöång rêët
yá nghôa, giuáp caác baån sinh viïn coá àûúåc àöång
lûåc àïí phêën àêëu vaâ phaát triïín toaân diïån baãn
thên.
PV: Quan àiïím cuãa Huyïìn vïì caác hoaåt àöång
Cöng taác xaä höåi
- Baãn thên mònh àang laâ möåt thaânh viïn trong
höåi sinh viïn cuãa trûúâng nïn mònh coá nhiïìu cú
höåi àïí tham gia caác hoaåt àöång xaä höåi nhû:
Muâa heâ xanh, Xuên tònh nguyïån vaâ möåt söë
hoaåt àöång thùm hoãi caác em khuyïët têåt, ngûúâi
giaâ neo àún trïn àõa baân thaânh phöë... Möîi hoaåt
àöång àïìu àïí laåi cho mònh rêët nhiïìu kó niïåm
àaáng nhúá, möåt khoaãnh khùæc àeåp cuãa thúâi sinh
viïn. Mònh nghô àaä laâ sinh viïn thò nïn ñt nhêët
möåt lêìn tham gia caác hoaåt àöång xaä höåi, àoaân
thïí. Noá giuáp cho chuáng ta coá àûúåc sûå tûå tin,
56 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
Trûúâng Thi
khön kheáo trong giao tiïëp, nhûäng kô nùng ûáng
xûã maâ ta khöng thïí hoåc àûúåc trïn trûúâng lúáp.
PV: Caác hoaåt àöång kô nùng naâo maâ Huyïìn
tûâng tham gia? Huyïìn nghô gò vïì viïåc tñch luäy
caác kô nùng mïìm?
- Ngoaâi hoaåt àöång taåi Höåi sinh viïn trûúâng,
mònh coân tham gia cêu laåc böå CLE cuãa khoa
Luêåt trûúâng mònh. Àêy laâ möåt cêu laåc böå khaá
múái nhûng hoaåt àöång tûúng àöëi tñch cûåc vaâ àaä
àaåt àûúåc möåt söë thaânh tûåu bûúác àêìu. Hoaåt
àöång chñnh cuãa cêu laåc böå laâ töí chûác tû vêën
phaáp lyá cho nhûäng ngûúâi khöng coá àiïìu kiïån
àïën vúái luêåt sû hay caác cú quan phaáp lyá. Tûâ
nhûäng lêìn tû vêën nhû thïë, mònh àaä tñch luäy
àûúåc nhiïìu kinh nghiïåm cuäng nhû àûúåc thûåc
têåp, ûáng duång nhûäng baâi hoåc trïn giaãng àûúâng
vaâo thûåc tïë, thêåt sûå rêët böí ñch. Theo mònh, sau
viïåc trau döìi hoåc têåp, kô nùng laâm viïåc nhoám
laâ àiïìu quan troång nhêët maâ sinh viïn nïn coá.
Coá thïí ngay luác naây, chuáng ta chûa thêëy àûúåc
nhûäng lúåi ñch tûác thò cuãa noá, nhûng trong
tûúng lai noá seä laâ cöng cuå giuáp chuáng ta gùåt
haái àûúåc thaânh cöng trong cöng viïåc.
PV: Thïë coân viïåc laâm thïm?
Hiïån àang laâ sinh viïn nùm cuöëi khoa Luêåt Taâi chñnh vaâ àang giûä chûác vuå
Chuã tõch Höåi sinh viïn, Nhûä Thõ Thu Huyïìn laâ möåt trong nhûäng gûúng
mùåt xuêët sùæc trong hoåc têåp cuäng nhû phong traâo Àoaân - Höåi trûúâng ÀH
Kinh tïë - Luêåt noái riïng vaâ ÀHQG HCM noái chung.

- Ngoaâi viïåc hoåc, thúâi gian coân laåi mònh döìn
hïët vaâo caác hoaåt àöång Àoaân - Höåi úã trûúâng
nïn mònh khöng ài laâm thïm bïn ngoaâi. Möåt
söë baån cho rùçng ài laâm thïm seä tñch luäy kyä
nùng, coå xaát vúái thûåc tïë xaä höåi nhiïìu hún,
mònh khöng phaãn àöëi àiïìu àoá. Tuy nhiïn,
mònh cho rùçng khöng phaãi chó ài laâm thïm
múái tñch luäy kô nùng thûåc tïë àûúåc. Theo mònh,
tham gia caác hoaåt àöång cuãa Àoaân - Höåi cuäng
laâ möåt caách àïí tñch luäy kô nùng. Chung quy thò
möîi ngûúâi möåt caách, möåt suy nghô vaâ mònh
choån con àûúâng Àoaân - Höåi àïí reân luyïån baãn
thên.
Khi coá àûúåc thaânh cöng thò mònh phaãi tûå nhuã
rùçng noá seä khöng keáo daâi àêu vaâ mònh phaãi cöë
gùæng hún nûäa. Khi thêët baåi cuäng vêåy, noá cuäng
seä qua ài vaâ mònh cöë gùæng hún nûäa. Thêåt ra thò
chêm ngön laâ vêåy nhûng khöng phaãi luác naâo
mònh cuäng laâm àûúåc thïë. Cuäng coá àöi luác,
mònh gùåp khoá khùn vaâ àaä khöng tûå àûáng dêåy
phaãi nhúâ vaâo baån beâ, ngûúâi thên. Tuy nhiïn,
mònh àang cöë gùæng hoaân thiïån dêìn vaâ hûúáng
túái lyá tûúãng söëng àoá.

PV: Dûå tñnh cuãa Huyïìn sau khi töët nghiïåp laâ?

- Mònh àang hoåc chuyïn ngaânh luêåt, nhûng

mònh laåi khöng coá ûúác mú trúã thaânh möåt luêåt
sû hay cöng viïåc liïn quan àïën toâa aán. Hiïån
taåi, mònh thñch hoåc têåp vaâ nghiïn cûáu vïì luêåt.
Nïn coá leä trong tûúng lai mònh muöën trúã
thaânh möåt giaãng viïn daåy taåi khoa luêåt cuãa
chñnh ngöi trûúâng maâ mònh àang hoåc. Àöëi vúái
mònh, trúã thaânh möåt giaãng viïn àaåi hoåc laâ
vinh dûå nhêët, àùåc biïåt laâ giaãng viïn cuãa
trûúâng Àaåi hoåc Kinh Tïë - Luêåt, ÀHQG HCM
thò caâng tuyïåt vúâi hún nûäa.

"Khöng coá bêët cûá àiïìu gò laâ keáo daâi maäi maäi".

B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2 . 57
57
 P H OÁ N G S ÛÅ AÃ N H

Con röìng bùçng cêy nùçm trong cöng viïn Tao Àaân (Q.1, TP.HCM)

Röìng trïn maái cuãa Àïìn thúâ Vua Huâng (Q.1, TP.HCM)

58 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
Con röìng trïn tûúâng

C
on Röìng laâ möåt biïíu tûúång coá võ trñ vö cuâng àùåc biïåt
trong àúâi söëng vùn hoáa, tñn ngûúäng, têm linh cuãa dên
töåc Viïåt Nam. Con Röìng coân laâ biïíu tûúång linh
thiïng liïn quan àïën truyïìn thuyïët "Con röìng chaáu tiïn" cuãa
ngûúâi Viïåt.

Trûúác àêy, con Röìng laâ biïíu tûúång maâ caác vua Viïåt Nam phaãi
xùm lïn àuâi mònh àïí giûä truyïìn thöëng cuãa cû dên ven biïín.
Àïën àúâi vua Trêìn Anh Töng (1293-1314) múái chêëm dûát tuåc
xùm röìng trïn àuâi cuãa caác vua. Theo tñn ngûúäng cuãa dên töåc Röìng thiïët kïë bùçng sûá
Viïåt, con Röìng laâ biïíu tûúång tûúång trûng cho quyïìn uy tuyïåt
àöëi cuãa caác àêëng thiïn tûã (bïå röìng, mònh röìng). Con Röìng coân
laâ biïíu tûúång cuãa mûa thuêån gioá hoâa, laâ vêåt linh àûáng vaâo
haâng bêåc nhêët trong tûá linh "long, lên, quy, phuång".

Hiïån nay, biïíu tûúång con Röìng tuy khöng coân tñnh chêët
thiïng liïng, töëi thûúång nhûng vêîn àûúåc dên töåc Viïåt xem laâ
biïíu tûúång tûúång trûng cho sûå may mùæn, haånh phuác, sûác khoãe
vaâ thõnh vûúång. Àïí thïí hiïån sûå tön thúâ vúái con vêåt naây, biïíu Cùåp
tûúång con Röìng àûúåc ngûúâi dên àûa vaâo trang trñ cho caác röìng
cöng trònh kiïën truác, höåi hoåa, chaåm, khùæc nghïå thuêåt... trïn Lêìu
voång
nguyïån
Chaâo mûâng xuên Nhêm Thòn 2012, Baãn tin ÀHQG TP.HCM, (Q.Thuã
giúái thiïåu möåt söë biïíu tûúång con Röìng àùåc sùæc vaâ àöåc àaáo taåi Àûác,
thaânh phöë Höì Chñ Minh. TP.HCM)

B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2 . 59
 Trong phong thuyã phûúng Àöng, khi duâng la baân àïí àõnh phûúng võ nhaâ
úã, ngûúâi ta dûåa vaâo truåc trûúác - sau cuãa ngöi nhaâ. Phña ngöi nhaâ quay mùåt
ra goåi laâ "hûúáng", phña ngöi nhaâ dûåa lûng vaâo goåi laâ "toåa". Khi dûång nhaâ,
ngûúâi ta rêët coi troång hûúáng. Tûâ xa xûa, ngûúâi Viïåt Nam coá cêu: "Lêëy vúå
àaân baâ laâm nhaâ xem hûúáng" hoùåc "Lêëy vúå àaân baâ, laâm nhaâ hûúáng Nam".

Trêìn Long
ÀH KHXH&NV, ÀHQG. TP. HCM

60 .
60 BB AÃAÃ NN TT II NN ÀÀ HH QQ GG -- HH CC M
M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
 Hònh 1: Hûúáng taác àöång cuãa hai khöëi khñ
laånh Xi bï ri vaâ ÊËn Àöå dûúng àïën Viïåt Nam
hi tòm hiïíu vïì caách laâm nhaâ
cuãa cû dên Nam böå, nhiïìu
nhaâ nghiïn cûáu cho rùçng
"laâ m nhaâ hûúá n g Nam"
khöng coân laâ nguyïn tùæc
àûúåc ûu tiïn úã vuâng naây, thay vaâo àoá laâ laâm
nhaâ quay ra àûúâng böå vaâ àûúâng thuãy. "ÚÃ àêy
sûå tiïån lúåi trong giao thöng chi phöëi hûúáng
nhaâ hún laâ sûå tuên thuã möåt quan niïåm phong
thuãy naâo àoá. Têët nhiïn khöng thïí loaåi trûâ möåt
söë nhaâ úã àûúåc xêy cêët theo nhûäng nguyïn tùæc
phong thuãy" (Nguyïîn Quúái, Phan Vùn Döëp,
1999: 250-251). Coá yá kiïën cho rùçng sûå dïî daäi
trong viïåc choån hûúáng nhaâ àoá laâ do "con
ngûúâi úã àêy àaä coá àêìu oác thûåc tïë hún, khöng
baão thuã vaâ quaá cöë chêëp trong viïåc xêy dûång
nhaâ, choån hûúáng nhaâ, miïîn sao tiïån lúåi cho
cuöåc söëng laâ àûúåc".
Nhû vêåy, úã Nam böå, quan niïåm "laâm nhaâ
hûúáng Nam" tuy vêîn coân àûúåc baão lûu nhûng
àaä bõ lêën aát búãi nhûäng yïëu töë tûå nhiïn khaác
thuöåc vïì "ÀÕA" chûá khöng phaãi thuöåc vïì
"THIÏN"; àoá laâ àûúâng böå vaâ àûúâng thuãy.
Tuy nhiïn, nïëu noái rùçng, sûå thay àöíi trong
thaái àöå ûáng xûã vúái tûå nhiïn cuãa cû dên núi àêy
xuêët phaát tûâ tñnh thiïët thûåc cuãa ngûúâi Nam böå
thò chûa hùèn; búãi leä khi hûúáng nhaâ tröí ra
àûúâng giao thöng tuy coá thuêån tiïån cho cuöåc
söëng nhûng nïëu thiïn nhiïn khöng cho pheáp
thò giûäa sûå tiïån lúåi vaâ sûác khoeã, chùæc chùæn chuã
nhaâ seä choån sûác khoeã. Vêåy yïëu töë tûå nhiïn
thuöåc vïì "THIÏN" àaä ûu àaäi cû dên núi àêy
nhû thïë naâo àïí khi àùåt hûúáng nhaâ, hoå khöng
phaãi lo vïì mùåt sûác khoeã, cöët sao àaåt tiïån lúåi
laâ àûúåc.
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
Trûúác hïët, haäy tòm hiïíu nguyïn tùæc "laâm nhaâ
hûúáng Nam" trong vùn hoaá cû truá ngûúâi Viïåt
Nam. Do söëng úã võ trñ àõa lyá phaãi chõu sûå taác
àöång cuãa khöëi khñ laånh Xi bï ri tûâ phña Bùæc
traân xuöëng vaâ hiïån tûúång fún (do khöëi khñ
laånh ÊËn Àöå Dûúng di chuyïín taåo ra) tûâ phña
Têy Nam thöíi qua nïn cû dên miïìn Bùæc vaâ
miïìn Trung luön coi troång hûúáng nhaâ. Laâ
phêìn húã nhêët so vúái phña sau vaâ hai bïn, mùåt
trûúác cuãa ngöi nhaâ cöët phaãi traánh khñ laånh vaâ
caã khñ noáng luöìn vaâo àïí baão vïå sûác khoeã chuã
nhên. Kinh nghiïåm cêët nhaâ quay mùåt vïì phña
Nam hoùåc Àöng Nam khöng phaãi nhùçm traánh
sûå taân phaá cuãa tûå nhiïn àöëi vúái ngöi nhaâ maâ
trûúác hïët laâ traánh sûå xêm haåi cuãa tûå nhiïn àöëi
sûác khoeã cuãa con ngûúâi. Búãi leä, theo quan
niïåm cuãa ngûúâi Viïåt Nam thò ngûúâi laâm ra cuãa
chûá khömg phaãi cuãa laâm ra ngûúâi. Do nhêån
thûác naây maâ moåi öëm àau bïånh têåt ngûúâi ta àöí
cho taåi hûúáng nhaâ (hoùåc hûúáng àònh) sai lïåch:
"Mùæt toeát laâ taåi hûúáng àònh,
Caã laâng mùæt toeát phaãi mònh em àêu?"
Tûâ böëi caãnh tûå nhiïn naây, cû dên Nam AÁ àaä lêåp
ra mö hònh Nguä Haânh tûúng ûáng vúái caác
phûúng võ cuãa khu vûåc Àöng AÁ. Trong Nguä
Haânh, phûúng Bùæc àûúåc xïëp vaâo haânh Thuyã
vò àoá laâ núi khúãi phaát khñ laånh, hoaåt àöång
maånh vaâo muâa àöng, sùæc trúâi àen. Phûúng
Nam àûúåc xïëp vaâo haânh Hoaã vò àoá laâ núi khúãi
phaát khñ noáng, hoaåt àöång maånh vaâo muâa heâ,
sùæc trúâi àoã. Hûúáng Àöng àûúåc xïëp vaâo haânh
Möåc vò àoá laâ núi xuêët phaát gioá maát vaâ khñ êím
giuáp cêy coã tûúi töët, hoaåt àöång maånh vaâo muâa
xuên, sùæc trúâi xanh. Phûúng Têy àûúåc xïëp vaâo
. 61
 Thank you for evaluating AnyBizSoft PDF Splitter.

A watermark is added at the end of each output PDF file.

To remove the watermark, you need to purchase the software from

http://www.anypdftools.com/buy/buy-pdf-splitter.html

Hònh 4 Mö hònh phong thuyã theo Nguä Haânh
mûa vaâ laâm giaãm búát caái nùæng noáng khi muâa
khö. ÚÃ àêy, chuã nhaâ coá thïí cuâng nhûäng ngûúâi
thên thñch têån hûúãng khöng khñ maát laânh trong
nhûäng ngaây nùæng vaâ caã ngaây mûa. Haâng ba laâ
chöî "giao khñ" giûäa bïn trong vaâ bïn ngoaâi,
cuäng laâ núi ngûúâi Nam böå múã loâng mònh vúái
baâ con löëi xoám, noái röång ra laâ vúái cöång àöìng
úã bêët cûá thúâi gian naâo trong nùm. Hiïn nhaâ
hiïín nhiïn trúã thaânh möåt trong nhûäng nhên töë
hònh thaânh tñnh caách bao dung, phoáng khoaáng,
cúãi múã cuãa ngûúâi Nam böå.
Toám laåi, khi xeát hûúáng nhaâ Nam böå theo goác
nhòn phong thuyã thò trûúác hïët phaãi thûâa nhêån
rùçng phong thuyã cuãa vuâng naây laâ rêët àùåc thuâ.
Àoá laâ thûá phong thuyã àaåt túái sûå haâi hoaâ möåt
caách tûå nhiïn, haâi hoaâ àïën mûác... khöng phaãi
quan têm nhiïìu àïën noá nûäa. Coá leä do thïë maâ
ngûúâi Nam böå hiïíu vaâ gùæn boá vúái thiïn nhiïn
bùçng sûå caãm nhêån hún laâ bùçng sûå suy xeát lñ
tñnh. Nïëu àuáng nhû vêåy thò àêy laâ àiïìu cêìn tñnh
àïën khi nghiïn cûáu tñnh caách Nam böå.
TAÂI LIÏÅU THAM KHAÃO
1. Lï Vùn Quaán Chu dõch vuä truå quan.
NXB. Giaáo duåc, H.1995.
2. Ngö Nguyïn Phi Phong thuyã vaâ phong
thuyã Viïåt Nam. Nxb. Vùn hoaá Thöng tin, H.
2002.
3. Nguyïîn Quúái, Phan Vùn Döëp Àöìng
Thaáp Mûúâi nghiïn cûáu phaát triïín. NXB. Khoa
hoåc Xaä höåi, H. 1999.
4. Nguyïîn Huy Cön Kiïën truác vaâ möi sinh.
NXB. Xêy dûång, H. 2004.
64 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
Phan Thõ Thu Nguyïåt
(Giaãng viïn ÀH KHXH&NV)
hi töi coân laâ möåt sinh viïn
àaåi hoåc laâm tònh nguyïån
viïn giuáp àúä nhûäng treã
em ngheâo hoåc chûä, töi
tònh cúâ noái chuyïån vúái
möåt phuå nûä nûúác ngoaâi. Chõ êëy cuäng laâm
tònh nguyïån viïn giuáp nhûäng treã em àûúâng
phöë hoåc tiïëng Anh (thöng thûúâng ngûúâi
Viïåt Nam chuáng ta hay goåi laâ "treã buåi àúâi"
- nhûäng àûáa treã söëng vaâ laâm viïåc trïn
àûúâng phöë). Qua cuöåc troâ chuyïån töi àûúåc
biïët chõ êëy àaä úã Viïåt Nam àûúåc ba nùm, chõ
mûúán möåt phoâng troå nhoã úã Quêån 1
(TP.HCM) vaâ haâng tuêìn daânh ba buöíi töëi
ài daåy hoåc tònh nguyïån cho treã em ngheâo
úã Höåi Baão Trúå Treã Em TP.HCM. Thónh
thoaãng chõ cuâng lang thang vúái nhên viïn
xaä höåi trïn àûúâng phöë àïí tiïëp cêån vúái
nhûäng àûáa treã baán veá söë, lûúåm raác àïí tòm
hiïíu vïì cuöåc söëng khoá khùn cuãa caác em àïí
mong möåt ngaây naâo àoá giuáp àúä caác em coá
möåt cuöåc söëng töët àeåp hún...
Töi thûúâng thêëy chõ möåt mònh ài laâm cöng
viïåc tònh nguyïån nhû thïë- möåt phuå nûä àöå
chûâng 45 tuöíi, noái tiïëng Viïåt uá úá, àaåp xe
àaåp ài ài vïì vïì vaâ luön núã nuå cûúâi trïn möi.
Möåt lêìn ngöìi quan saát nhûäng àûáa treã baán
veá söë tûâ xa maâ chuáng töi àõnh seä tiïëp cêån,
töi nhoã nheå hoãi chõ coá thêëy cö àún khi úã
möåt mònh núi àêët khaách khöng? Vò khaác
vùn hoáa, khaác ngön ngûä, khaác thûác ùn vaâ
nhiïìu thûá xung quanh cuöåc söëng seä gêy
cho chõ khöng ñt khoá khùn. Chõ vêîn nhòn
nhûäng àûáa treã vaâ noái vúái töi "Chõ úã möåt
mònh, nhûng chõ khöng cö àún, búãi vò chõ
coá nhûäng ngûúâi baån Viïåt Nam. Cuäng nhû
nhûäng lêìn àiïån thoaåi vïì gia àònh, hay cöng
viïåc tònh nguyïån maâ chõ àang laâm, chõ
caãm thêëy mònh àang rêët vui veã vaâ haånh
phuác..." Nhûäng lúâi noái àún giaãn maâ sêu
sùæc àaä ài vaâo trñ nhúá, caãm xuác vaâ àïën ngaây
höm nay, töi - khi nhòn laåi mònh cuäng àang
laâ möåt cö sinh viïn du hoåc sinh xa nhaâ, töi
nhêån ra cuöåc söëng hiïån taåi cuãa mònh laâ
"Thûúãng thûác nhûäng àiïìu nho nhoã trong cuöåc söëng, möåt ngaây naâo àoá baån
nhòn laåi vaâ nhêån ra rùçng àoá laâ nhûäng àiïìu vô àaåi".
hònh aãnh ngûúâi phuå nûä nûúác ngoaâi ngaây naâo
maâ töi àûúåc noái chuyïån vaâ tiïëp xuác. Töi àang
hoåc têåp úã möåt núi maâ khaác vùn hoáa giao tiïëp,
gia võ thûác ùn cuäng khaác, nhiïìu khi nhúá nhaâ
thêëy buöìn tuãi, vaâ ngöìi khoác möåt mònh, àiïån
thoaåi khöng daám goåi vò goåi Quöëc tïë àûúâng daâi
seä töën nhiïìu tiïìn. Töi tiïët kiïåm tûâng àöìng àïí
chi phñ cho sinh hoaåt, hoåc têåp vaâ sêu thùèm àêu
àoá trong con ngûúâi yïëu àuöëi tröíi daåy vaâ muöën
vïì Viïåt Nam, nhûng thónh thoaãng nhûäng lêìn
àiïån thoaåi nhêån àûúåc sûå àöång viïn cuãa caác
thêìy cö úã trûúâng àaä laâm cho töi caãm thêëy mònh
"khöng cö àún", "duâ chó möåt mònh", phaãi cöë
gùæng hoåc têåp vaâ nghiïn cûáu àïí ngaây vïì nûúác
àûúåc giaãng daåy cho sinh viïn nhûäng àiïìu múái
meã vaâ àûúåc cöëng hiïën sûác treã cho àêët nûúác.
Giúâ töi hiïíu hún tûâ "möåt mònh" nhûng "khöng
cö àún", Tïët naây töi laåi khöng coá cú höåi vïì
Viïåt Nam thùm gia àònh, Àaâi Loan núi töi
àang hoåc têåp vaâ nghiïn cûáu àaä vaâo muâa àöng.
Àöng vïì laâm cho con tim xa xûá thïm thöín
thûác vaâ "cö àún" (laåi cö àún) nhûng, khöng!
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
Robert Brault-
Thïm "möåt mònh", töi seä lïn kïë hoaåch cho
töëi nay seä gûãi email vïì chuác mûâng Giaáng
sinh nhûäng baån beâ thên, seä goåi àiïån thoaåi
bêët ngúâ cho ai àoá. Töi seä têån hûúãng niïìm
vui mang tïn "möåt mònh" trong nhûäng nùm
hoåc têåp xa xûá.
Tïët xa, nay thöng qua Baãn tin ÀHQG-
HCM xin gûãi lúâi chuác Tïët "Haånh phuác"
àïën caác giaãng viïn úã trûúâng vaâ nhûäng sinh
viïn àang ài hoåc xa xûá nhû töi trïn nhûäng
àêët nûúác khaác trïn thïë giúái, heån möåt ngaây
gùåp laåi úã Viïåt Nam, chuáng ta "möåt mònh,
nhûng chuáng ta "khöng cö àún". Gia àònh,
baån thên, sinh viïn yïu thûúng àang àúåi
nhûäng thêìy cö mang kiïën thûác vaâ nhûäng
phûúng phaáp giaãng daåy tiïn tiïën vïì cho caác
baån sinh viïn.
Caãm ún cêu noái cuãa ai àoá maâ töi vö tònh àoåc
àûúåc:
"Con ngûúâi sinh ra khöng phaãi àïí tan biïën
nhû möåt haåt caát vö danh.
Hoå sinh ra àïí in dêëu laåi trïn mùåt àêët, in dêëu
trong loâng ngûúâi khaác".
. 65

öåt muâa xuên múái laåi bùæt àêìu
M "Cu kïu ba tiïëng cu kïu
Mong cho Tïët àïën dûång nïu ùn cheâ"
Sau möåt muâa Àöng vúái nhûäng cún mûa bêët
chúåt, húi gioá êím ûúát vaâ reát buöët thò giúâ khùæc
giao muâa cuäng àaä àïën, mang theo nùæng vaâng
êëm aáp, xua tan sûúng muâ giaá laånh, muön hoa
àua núã, cêy traái àêm chöìi naãy löåc... baáo hiïåu
Muâa Xuên vïì.
Cún nùæng buöíi súám coân phên vên úã àêìu ngoä
chûa chõu buöng mònh traãi röång. Cuöëi àöng.
Trúâi vêîn coân se laånh. Gioá vêîn vi vu thöíi vïì
tûâng àúåt laâm maát laånh vaâ caãm thêëy rêët dïî chõu.
Saáng nay trúâi hiïìn nhû cö Têëm. Xa xa thêëp
thoaáng nhûäng caánh diïìu no gioá, luãng lùèng treo
giûäa trúâi nhû àaân chim eán chao liïång dûúái
nùæng höìng. Luöìng nùæng múái trûúân nhanh trïn
nhûäng túâ laá cau non. Chûa hïët àöng maâ sùæc
xuên mún múãn nhû àïën súám vaâ vöåi vaä.
66 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
Àùång Löåc Sêm
Nhû lïå thûúâng, gêìn àïën Tïët, töi chaåy xe voâng
quanh phöë. Moåi thûá nhû àang vûún sûác xuên.
Maãng tûúâng nhaâ ai àang àûúåc sún laåi. Con
phöë nhoã êëm vaâ saáng hún. Cúâ hoa rúåp phöë nhû
thïí àêët nûúác àûúåc muâa.
Tïët àïën maâ coá möåt chêåu mai chûng thêåt laâ
tuyïåt! Nùm naâo cuäng vêåy, àöå khoaãng 23
thaáng Chaåp, sau khi àûa öng Taáo cûúäi caá cheáp
vïì trúâi thò laâ töi cuâng cha ra lùåt laá mai trûúác
nhaâ. Cha noái lùåt laá mai vaâo thúâi gian naây thò
hoa mai seä tröí àuáng ngaây àoán giao thûâa. Töi
hoãi cha "Sao Tïët úã miïìn Nam phaãi coá hoa mai
haã cha, con thêëy hoa höìng, hoa huïå, hoa cuác,..
cuäng àeåp vaâ sang troång lùæm maâ!". Cha nhòn
töi vaâ cûúâi möåt caách thöng caãm, noái "Hoa mai
laâ àùåc trûng cho Tïët Viïåt Nam àoá con, noá
mang cho mònh möåt sûå cao quyá cuãa neát àeåp
truyïìn thöëng. Coá mai, cùn nhaâ trong ba bûäa
Tïët nhû saáng thïm lïn, nhû muâa xuên ngêåp caã
nhaâ. Vúå chöìng con caái gùæn chùåt nhau hún
trong nhûäng lêìn mai núã. Vaã laåi mai núã laâ àiïìm
baáo cuãa sûå may mùæn vaâ phaát löåc nûäa con aâ".
Chúåt möåt tiïëng xe quen thuöåc maâ hún 18 nùm
qua cûá möîi lêìn nghe tiïëng xe êëy loâng töi laåi
röån raâng mûâng rúä. Meå ài chúå vïì...
Höm nay meå baán nêëm rúm àùæt hún moåi
ngaây. Meå lêëy tûâ trong gioã ra naâo laâ keåo mûát;
naâo laâ baánh teát; naâo laâ chaã gioâ; naâo laâ moåi
thûá... Haâng hoáa nhû theo ngûúâi vïì nhaâ vui
Tïët. Töi mang moåi thûá vaâo bïëp vaâ chuêín bõ
doån deåp nhaâ cûãa. Queát doån baân thúâ öng baâ
xong, töi àùåt lïn mêm nguä quaã vúái cùåp dûa
àoã coân mún múãn tûúi oáng. Meå quay sang hoãi
töi "Con ài sùæm àöì Tïët chûa Duy?". Töi móm
cûúâi "Daå, tûâ tûâ mua cuäng àûúåc meå aâ". Meå
thúã daâi röìi nhòn töi tròu mïën "Mai meå cho
tiïìn con dêîn em gaái cuâng ài mua. Chiïìu nay
meå phaãi ài lêëy nêëm rúm súám, töëi vïì giao cho
kõp". Tuy phaãi thûác khuya dêåy súám, coá khi
thûác trùæng àïm nhûng meå chûa bao giúâ than
thúã vúái chöìng con. Meå vêîn hi sinh trong
thêìm lùång. Muâa xuên múái, meå laåi thïm möåt
tuöíi. Maái àêìu xanh laåi lêëm têëm àiïím thïm
nhûäng súåi toác baåc vö tònh.
Àïm nay meå khöng nguã
11 giúâ 30. Meå thûác dêåy. Chuêín bõ moåi thûá àïí
ài nhêån nêëm rúm tûâ caác thûúng laái. Nghe söåt
soaåt, beá Trêm giêåt mònh, noá khoác theá lïn giûäa
àïm nhû tiïëng meâo con laåc meå. "Meå ài àêu haã
meå. Con khöng cho meå ài àêu, meå úã nhaâ nguã
vúái con...". "Thöi, con úã nhaâ nguã vúái anh hai,
mai meå vïì mua buáp bï cho con nhe, chõu chûa
con gaái ngoan?". Meå aáp beá Trêm vaâo loâng vaâ
vöî nheå lïn vai nhû an uãi. Ngoaâi vûúân gaâ gaáy
sang canh. Tiïëng ïính ûúng nhoi nhuác keáo daâi
baãn húåp xûúáng buöìn baä sau trêån mûa luác chêåp
töëi. Meå vêîn kiïn trò vöî nheå vaâo vai, vaâo möng
beá Trêm. Röët cuöåc noá cuäng lim dim caái cùåp
mùæt "thua cuöåc" vaâ chòm vaâo giêëc nguã. Töi
sang phoâng meå nguã vúái noá àïí cho meå an têm
lo cöng viïåc. Giúâ naây, cha àang thùm ruöång
vaâ xem laåi mêëy cêìn cêu cùæm tûâ chiïìu höm
qua, xem thûã coá con caá naâo "may mùæn" mùæc
cêu khöng.
Chiïëc honda cup 50 oåp eåp, maâu sún àaä cuä vaâ
bong troác, tiïëng maáy nöí nhû àaåi baác phoáng
liïn höìi. Vêåy maâ noá chñnh laâ phûúng tiïån sinh
nhai cuãa meå suöët mûúâi mêëy nùm qua. Chiïëc
xe vaâ nêëm rúm chñnh laâ àöi baån àaä àöìng haânh
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
cuâng töi tûâ tuöíi thú cho àïën ngaây lúán khön. Vò
sûå sùæt son coá möåt khöng hai àoá, maâ meå töi
chûa bao giúâ coá yá àõnh seä baán noá àïí mua xe
múái. Noái nhû dên buön baán, chiïëc xe àoá laâ
"chên laâm ùn" cuãa meå röìi, chiïëc xe ài liïìn
khuác ruöåt, mêët noá nhû mêët ài möåt àöång lûåc
vûún túái vêåy.
Chiïëc xe boong boong chaåy trïn con àûúâng
tónh löå. Sûúng vaä dêìn, taåo thaânh nhûäng gioåt
nûúác giùng kñn bêìu trúâi àïm. Laånh buöët. Meå
àaä nhêåp cuöåc. Nhû möåt chuyïën phiïu lûu ài
tòm haånh phuác cho gia àònh, meå àaä quïn ài
khoá nhoåc, quïn ài nhûäng hiïím nguy coá thïí
gùåp phaãi cuãa möåt ngûúâi phuå nûä möåt thên möåt
mònh trong àïm töëi. Àïm nay meå cuäng bay.
Bay thêåt cao. Chiïëc xe honda nhû chêëp thïm
cho meå àöi caánh rong ruöíi khùæp núi mûu kïë
sinh khai. Sûúng laånh, loâng meå coân laånh àïën
àêu. Töi thêåt quaá sung sûúáng khi giúâ naây uã kô
trong têëm chùn böng, êëm aáp vaâ khöng súå chi
nhûäng cún gioá laånh hoaânh haânh. Coân meå giúâ
naây phaãi bûún chaãi vúái àúâi, baán sûác khoeã àöíi
lêëy nhûäng àöìng tiïìn mang vïì nuöi caã gia àònh.
Töi coân nhúá Tïët nùm ngoaái, ngûúâi ta àang
sung tuác bïn gia àònh, quêìy quêìn bïn baánh
mûát, rûúåt thõt àïí chúâ àoán möåt nùm múái bùæt
àêìu, thò meå àaä boã laåi phña sau tiïëng phaáo giao
thûâa maâ ài lêëy haâng nhû àïm nay vêåy. Coá thïí
möåt chuát rûúåu laâm hên hoan moåi nöîi loâng
trong nùm múái; möåt chuát haåt dûa laâm höìng
möi ngoåt cuãa ai; vaâ caã möåt chuát túâ baáo xuên
traãi loâng ngûúâi cuâng Tïët... nhûng vúái töi, möì
höi trïn traán meå àaä bao lêìn múám ngoåt têm höìn
töi, vaâ aánh mùæt cuãa sûå trung trinh, meå àaä thùæp
saáng muâa xuên cuãa töi trong tûâng nhõp thúã
thúâi gian.
Nuå cûúâi trong loâng xuên
Saáng nay 30 tïët röìi. Àûáa em gaái töi thûác dêåy
súám, noá chaåy vö phoâng töi kïu anh hai lia lõa,
töi muöën nguã thïm tñ xñu maâ khöng àûúåc àaânh
bêåt ngöìi dêåy. Múã toang caánh cûãa söí, aánh saáng
bònh mònh roåi thùèng vaâo laâm nhoeâ caã mùæt. Vaâ
cêu chuyïån cuãa muâa xuên, ban àêìu cuäng laâ sûå
tònh cúâ cuãa nhûäng lúâi böng àuâa, nhû ngoån gioá
búän cúåt trïn caânh hoa xuên, nhû ngoån nùæng
àuâa trïn coã, nhû caánh diïìu bêng khuêng treo
gioá trïn nùæng muâa xuên vaâ nhû sûå böng àuâa
cuãa gaái trai muön thuúã. Nhûng röìi, nhû sûå
. 67

ngêîu nhiïn cuãa taåo vêåt, cuãa sûå chên thaânh,
muâa xuên àaä yïu lêëy cuöåc àúâi naây. Lêìn àêìu
tiïn töi thêëy mònh àaä lúán, tuy nuå cûúâi bêy giúâ
vêîn coân coá caãm giaác ngoåt lõm cuãa tuöíi lïn nùm
lïn ba. Coân gò àeåp bùçng coá keã tri êm, tri kyã laâ
muâa xuên. Vaâ mùåc nhiïn töi vaâ muâa xuên coi
nhau laâ tri kyã, tri êm.
Töi ra sau bïëp. Möåt muâi thúm soáng saánh xöng
vaâo muäi. Àoá laâ nöìi thõt kho taâu meå àang kho
chuêín bõ cho chiïìu nay cuáng àoán töí tiïn. Töi
vêín vú nghô vïì meå, nghô vïì tònh yïu khöng búâ
bïën cuãa meå. Tònh yïu cuäng nhû hoa kia. Töi
coá thïí thñch hoa, nhûng àêu coá thïí àem vïì nhaâ
têët caã hoa mònh thñch. Cuäng búãi tònh meå to lúán
quaá, maâ khi möåt ngûúâi àaä quaá to lúán vúái mònh
thò khöng coá lúâi gò coá thïí taã xiïët. Töi bûúác laåi
gêìn hoãi meå "Meå chó con kho thõt ài, àïí con
phuå meå, mêëy bûäa nay meå thûác suöët coá àûúåc
nghó ngúi àêu, àïí con phuå cho". Meå lêëy khùn
lau lêëy möì höi trïn traán, khom xuöëng thöíi phuâ
phuâ vaâo caái caâ raâng (bïëp loâ laâm bùçng àêët
nung) cho lûãa chaáy maånh hún. Röìi meå àûáng
dêåy, duåi mùæt, baão vúái töi "ÚÂ, con tröng giuáp
meå möåt laát, con xem khi naâo thõt mïìm nhúá boã
gia võ vaâo. Meå ngaã lûng möåt laát". Töi "daå" rên
möåt caái toã ra veã mònh seä àaãm àûúng öín thoaã
"troång traách" meå giao phoá. Röìi nöìi thõt cuäng
bùæt àêìu söi, vaâ caâng luác caâng söi maånh. Thêëy
trong nöìi söi uâng uåc, töi àùm hoaãng, àõnh àêåy
nêëp laåi cho an, nhûng nhúá lúâi meå dùån "Khi
kho thõt, con khöng àûúåc àêåy nêëp, nhû thïë
68 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
nûúác thõt seä trong vaâ maâu thõt seä thùæm àoã rêët
ngon". Möåt bñ quyïët phaãi khöng naâo, hò!
Nhûng túái phêìn boã gia võ vaâo, naâo àûúâng, naâo
muöëi, naâo böåt ngoåt, naâo tiïu, naâo toãi úát,... boã
caái baâo vö trûúác àêy, hay laâ boã chung möåt
lûúåt? Töi röëi lïn nhû möåt "àêìu bïëp" múái hoåc
àûúåc caách... "rûãa rau". Töi chaåy lïn chaåy
xuöëng nhû möåt chuá gaâ nhaãy öí àïí hoãi meå boã gia
võ naâo vaâo trûúác. Meå nhöím dêåy "Thöi, con àïí
àoá cho meå, thùçng nhoác naây!". Khoaãng 30
phuát sau, meå kïu töi vaâo röìi giao thïm möåt
troång traách "Con lêëy höåt võt àaä luöåc chñn trong
nöìi ra, röìi àem boác voã giuáp meå". Coá veã nhiïåm
vuå lêìn naây khöng coân "bêët khaã thi" nhû lêìn
trûúác, cöng viïåc nheå nhaâng nhûng vui àêëy
chûá, àûúåc giuáp meå maâ. Àuáng laâ con trai nhû
töi dúã thiïåt, chó gioãi phaá, àïí meå bêån têm thïm
chûá chuyïån vaâo bïëp thò... boá tay.
Cha tûâ ngoaâi ruöång vaâo. Höm nay cha thu
hoaåch kha khaá, khoaãng böën con caá löëc to
àuâng àêëy. Cha baão seä hêëp gûâng mêëy con caá
naây chiïìu nay àïí "têím böí" cho caã nhaâ. Beá
Trêm nhaãy böí vaâo ngûúâi cha "Cha cho con ùn
trûáng caá nha. Con thñch lùæm! Cha àûâng cho
anh hai ùn, maâ anh hai hûáa nhûúâng cho con ùn
röìi àoá!". Röìi noá liïëc töi möåt caách ngö ngêy, ra
veã ta àêy lùæm. Töi àõnh múã miïång noái "Ai hûáa
vúái em àêu!", nhûng, nghô beá Trêm coân nhoã,
con nñt ham vui, thñch giaânh cho mònh möåt chuát
moán ùn ngon vêåy maâ, chaã leä laâm anh khöng
nhûúâng àûúåc em sao. Vò thïë, töi gêåt àêìu möåt caái
röìi noái vúái noá "Con beá naây khön thêåt". Cha vaâ
meå cuâng nhòn beá Trêm röìi nhòn nhau cûúâi. Töi
cuäng thêëy vui lêy vaâ cûúâi theo...
Bïn ngoaâi, nùæng ûãng höìng dòu dõu, caái nùæng
laånh àöí haåt vaâng rûúi lïn thaãm coã xanh in trïn
nïìn trúâi nhû möåt bûác tranh sa maåc kiïìu diïîm.
Tïët naây meå hûáa seä khöng ài lêëy nêëm khuya nûäa
maâ seä úã nhaâ chung vui cuâng gia àònh cho troån
veån. Vêåy laâ caã nhaâ khöng coân àoán phuát giao
thûâa trong lùång leä nûäa, vò muâa xuên naây coá meå
úã bïn, khöng khñ vaâo xuên thêåt chan hoaâ.
Nùm nay, töi vaâ em gaái seä cuâng "diïån" àöì múái
tûúm têët ra mûâng thoå baâ nöåi vaâ cha meå, àïí
àûúåc hûúãng löåc xuên tûâ nhûäng bao lò xò àoã
thùæm tûâ baâ nöåi vaâ cha meå thên yïu. Muâa xuên
bïn meå, con thêëy mònh lúán khön hún. Meå yïu
cuãa con.
 Lûúng Sún

G
êìn àïën ngaây Tïët Nguyïn Àaán, Tïët cöí truyïìn
nhûng quï göëc úã laâng tranh dên gian Àöng Höì, thuöåc
cuãa dên töåc, biïët bao ngûúâi con nûúác Viïåt xa
xaä Song Höì, huyïån Thuêån Thaânh, tónh Bùæc Ninh. Laâng
xûá böìi höìi nhúá àïën cêu ca dao:
Àöng Höì caách àêy mêëy thïë kyã coá tïn laâ laâng Maái, sau
àöíi thaânh Àöng Höì. Kho taâng ca dao dên ca Viïåt Nam
Xuên vïì nhúá baánh chûng xanh
in àêåm nhûäng cêu:
nhúá mêm nguä quaã, nhúá tranh Àöng Höì.
Húäi cö thùæt lûng bao xanh
Tranh khùæc göî dên gian Àöng Höì nöíi tiïëng úã trong
coá vïì laâng Maái vúái anh thò vïì
nûúác vaâ trïn thïë giúái. Theo nghïå nhên Nguyïîn Hûäu
laâng Maái coá lõch coá lïì
Sam, nùm nay 80 tuöíi, thò nghïì laâm tranh úã quï hûúng
coá söng tùæm maát, coá nghïì laâm tranh.
öng coá tûâ thïë kyã 16. Tranh Àöng Höì laâm mï höìn du
khaách búãi nöåi dung, àûúâng neát vaâ sùæc maâu àêåm daâ têm
Laâng tranh Àöng Höì bïn búâ söng Àuöëng, con söng
höìn Viïåt, vùn hoaá Viïåt. Töí tiïn ta coá cêu "nhêët chûä nhò
hiïìn hoaâ trong xanh lûúån quanh vuâng àöìng bùçng thú
tranh". Cha öng ta coá truyïìn thöëng chúi chûä, chúi
möång, laâ nguöìn caãm hûáng cho vùn nghïå sô saáng taác.
tranh. Trong tranh laåi coá chûä, laâm cho bûác tranh thïm
Ngûúâi laâng Àöng Höì taâi hoa, söëng lõch laäm, khiïm
söëng àöång, tranh Àöng Höì àûúåc ngûúâi yïu tranh
nhûúâng vaâ giaãn dõ.
thûúãng thûác quanh nùm, nhûng vui nhêët laâ dõp Tïët chúi
tranh Tïët.
Xuên Nhêm Thòn àang àïën. Ngùæm bûác tranh "rûúác
röìng" ta caâng nhúá nhûäng cêu àöìng dao: Nhaâ naâo coân
Tuá Xûúng coá hai cêu thú viïët vïì tranh Àöng Höì:
àeân coân lûãa/ Múã cûãa töi vaâo/ Bûúác lïn goâ cao coá con
röìng êëp/ Bûúác xuöëng goâ thêëp coá con röìng chêìu/ Bûúác
Àò àeåt ngoaâi sên traâng phaáo chuöåt
ra àùçng sau coá nhaâ ngoái lúåp...
loeåt loeâ trïn vaách bûác tranh gaâ.
Nhûäng cêu ca dao, àöìng dao nöm na noái vïì tranh Àöng
Thú öng giaâu hònh tûúång sinh hoaåt Tïët Nguyïn Àaán
Höì mang khöng khñ xuên nao nûác, veä lïn khung caãnh
cuãa ngûúâi dên laâng quï thúâi xa xûa. YÁ vaâ tûâ cuãa hai cêu
tûúi vui, êëm no haånh phuác cuãa laâng quï Viïåt Nam.
laåi cêëu thaânh àöi cêu àöëi hoaân chónh. Àoá laâ phong caách
riïng trong thú cuãa nhaâ thú traâo phuáng nöíi tiïëng.
Baån àoåc yïu thú khöng thïí naâo quïn nhûäng cêu sêu
nùång tònh ngûúâi cuãa thi sô Hoaâng Cêìm, trong baâi "Bïn
kia söng Àuöëng":

Quï hûúng ta luáa nïëp thúm nöìng

tranh àöng höì gaâ lúån neát tûúi trong
maâu dên töåc saáng bûâng trïn giêëy àiïåp.

Tranh dên gian Àöng Höì coá àûúåc "neát tûúi trong" búãi
sùæc maâu in trong tranh àûúåc choån trong thiïn nhiïn sùén
coá, ngay bïn àêìu höìi nhaâ hay trong vûúân tûúåc. Maâu
xanh lêëy tûâ laá chaâm, maâu vaâng tûâ hoa hoeâ, maâu àen tûâ
than laá tre, maâu àoã tûâ göî vang. Nhûäng chêët liïåu êëy coá
döìi daâo trong laâng quï xûá Kinh Bùæc.

Nhaâ thú Hoaâng Cêìm sinh ra vaâ lúán lïn taåi Bùæc Giang,

B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2 .
69
 vaâ nhûäng traãi nghiïåm sinh viïn
Trûúâng Thi

Caãm xuác cuãa baån nhû thïë naâo vïì viïåc àûúåc vïì quï ùn tïët sau möåt
quaäng thúâi gian daâi xa gia àònh? Vaâ baån suy nghô gò vïì nhûäng
trûúâng húåp sinh viïn khöng vïì quï ùn tïët?

Lï Ngoåc Sún, Sinh viïn nùm 3 Khoa Kïë toaán - Kiïím toaán, Trûúâng ÀH Kinh
tïë - Luêåt

Sau 1 nùm hoåc cùng thùèng thò têm lyá chung cuãa hêìu hïët sinh viïn thûúâng laâ muöën
vïì quï àoaân tuå vaâ àoán tïët cuâng gia àònh. Thêåm chñ, coá nhiïìu baån coân tranh thuã
tûâng ngaây giúâ àïí àûúåc mau choáng vïì quï caâng súám caâng töët, mònh cuäng vêåy
(cûúâi)! Mònh nghô rùçng sinh viïn duâ laâ úã tónh, thaânh naâo, xa hay gêìn thò cuäng nïn
cöë gùæng sùæp xïëp vïì quï ùn tïët cuâng gia àònh. Àêy khöng phaãi laâ vêën àïì nhúá nhaâ
hay khöng maâ dõp tïët laâ thúâi gian àïí moåi thaânh viïn àoaân tuå, quêy quêìn vúái nhau,
chuáng ta nïn trên troång àiïìu naây. Vò thïë, sau möåt thúâi gian daâi xa gia àònh thò tïët
laâ cú höåi töët nhêët àïí sinh viïn trúã vïì. Tuy nhiïn, mònh cuäng biïët möåt söë trûúâng
húåp sinh viïn vò hoaân caãnh gia àònh quaá khoá khùn maâ phaãi úã laåi thaânh phöë laâm
thïm chûá khöng vïì quï àoán tïët. Mònh thûåc sûå thöng caãm vúái hoå vaâ caãm thêëy khêm
phuåc nhûäng trûúâng húåp nhû thïë. Hoå daám chêëp nhêån úã laåi thaânh phöë kiïëm viïåc,
kiïëm tiïìn àïí trang traãi cho cuöåc söëng, àoá laâ möåt sûå hy sinh lúán.

Àöî Khaánh Y Thû, Sinh viïn nùm 3 Khoa Vùn hoáa hoåc, Trûúâng ÀH Khoa
hoåc xaä höåi vaâ Nhên vùn

Laâ sinh viïn nùm 3 nïn coá leä caãm giaác àûúåc vïì quï ùn tïët sau möåt quaäng thúâi gian
xa nhaâ khöng coân àûúåc haáo hûác nhû höìi nùm nhêët. Nhûng têm traång lêng lêng
khi sùæp àûúåc vïì quï trong nhûäng ngaây naây vêîn coân y nguyïn àöëi vúái mònh. Nùm
nay, mònh coân vûúáng möåt söë chûúng trònh Àoaân - Höåi bïn trûúâng vaâ khoa nïn
coá leä seä vïì quï muöån hún caác nùm trûúác. Nhûng mònh cuäng cöë gùæng sùæp xïëp moåi

70 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2012
viïåc àïí àûúåc vïì súám nhêët vúái gia àònh. Àöëi vúái mònh vïì quï àoán tïët cuâng gia àònh
laâ ûu tiïn haâng àêìu sau möåt nùm têët bêåt vúái hoåc haânh vaâ cöng viïåc. Theo mònh
thò bêët cûá möåt sinh viïn naâo cuäng muöën àûúåc têån hûúãng caái tïët cuâng gia àònh
nhûng do hoaân caãnh bùæt buöåc hay àiïìu kiïån khoá khùn lùæm thò múái úã laåi thöi. Nhûäng
trûúâng húåp úã laåi thaânh phöë maâ khöng vïì quï chùèng haån nhû: kiïëm viïåc laâm thïm
ngaây tïët àïí trang traãi kinh tïë trong cuöåc söëng, tham gia hoaåt àöång xaä höåi hoùåc do
nhaâ quaá xa maâ àiïìu kiïån kinh tïë laåi khoá khùn nïn khöng vïì... Tuy nhiïn, mònh
nghô trûâ nhûäng trûúâng húåp quaá àùåc biïåt thò sinh viïn chuáng ta cuäng nïn cöë gùæng
sùæp xïëp vïì quï, vò noá laâ khoaãng thúâi gian thiïng liïng nhêët cuãa nùm maâ moåi thaânh
viïn trong gia àònh coá thïí gêìn guäi nhau.

Trêìn Thõ Kim Chi, Sinh viïn nùm 2 Khoa Cöng nghïå möi trûúâng, Trûúâng
ÀH Khoa hoåc Tûå nhiïn

Àûúåc vïì quï ùn tïët sau möåt nùm hoåc xa nhaâ laâ möåt àiïìu tuyïåt vúâi àöëi vúái khöng
chó riïng mònh maâ hêìu hïët caác baån sinh viïn. Caãm giaác àûúåc nghó ngúi, thû giaän
sau khi kïët thuác möåt kyâ thi cùng thùèng vaâ viïåc àoaân tuå cuâng gia àònh khiïën cho
têm traång haáo hûác vïì quï caâng lúán trong möîi baån sinh viïn. Laâ sinh viïn nùm 2,
nhûng caái têm traång àoá vêîn coân nguyïn trong mònh, àùåc biïåt laâ trong nhûäng ngaây
cêån tïët naây.

Mònh nghô rùçng nhûäng trûúâng húåp khöng vïì quï ùn tïët àûúåc àaä trúã nïn khaá phöí
biïën hiïån nay, trong lúáp mònh cuäng coá möåt vaâi baån nhû thïë. Coá thïí do nhiïìu lyá
do, nhûng mònh thêëy hêìu hïët laâ vò nhaâ caác baån àoá xa quaá vaâ àiïìu kiïån gia àònh
gùåp khoá khùn. Àöëi vúái nhûäng trûúâng húåp àoá mònh caãm thêëy thûåc sûå khêm phuåc
vaâ coá möåt chuát tiïëc cho hoå vò khöng àûúåc xum hoåp cuâng gia àònh vaâo dõp tïët. Tuy
nhiïn, möîi nhaâ möîi caãnh, möîi ngûúâi möîi cuöåc söëng khaác nhau, caác baån àoá coá caách
nghô riïng, quyïët àõnh riïng cuãa baãn thên khöng ai coá thïí thay àöíi àûúåc, thêåm chñ
laâ chñnh gia àònh cuãa hoå.

Lï Quang Trung, Sinh viïn nùm nhêët khoa Cöng nghïå vêåt liïåu, Trûúâng ÀH
Baách Khoa

Rêët haáo hûác! mònh thûåc sûå muöën kïët thuác ngay nhûäng mön hoåc coân laåi àïí àûúåc
vïì quï ngay cuâng gia àònh (cûúâi). Coá leä möåt phêìn laâ vò lêìn àêìu tiïn xa nhaâ, laåi trong
möåt quaäng thúâi gian lêu nhû thïë, phêìn vò laåi àuáng vaâo dõp tïët nïn mònh coá têm traång
rêët nön nao àûúåc vïì àoaân tuå cuâng gia àònh. Àöëi vúái nhûäng baån khöng àûúåc vïì quï
ùn tïët, mònh caãm thêëy rêët caãm thöng vaâ nïí phuåc hoå. Coá leä vò hoaân caãnh gia àònh
khoá khùn nïn hoå khöng thïí vïì àoaân tuå vúái gia àònh vaâo dõp tïët cuäng coá thïí vò phaãi
ài laâm thïm chùèng haån... nhûng nhûäng trûúâng húåp àoá thûåc sûå àaáng chia seã. Nhòn
thêëy nhûäng hoaân caãnh nhû thïë, mònh nghô rùçng baãn thên mònh vaâ nhûäng baån àûúåc
vïì quï àoán tïët cuâng gia àònh àaä coá àûúåc sûå may mùæn. May mùæn vò àûúåc gia àònh
taåo àiïìu kiïån, may mùæn vò khöng phaãi vûúáng bêån nhiïìu vïì viïåc phaãi bûún chaãi
cho cuöåc söëng... Thûåc sûå, nïëu mònh úã trong hoaân caãnh nhû caác baån àoá, mònh
khöng biïët coá àuã duäng khñ àïí quyïët àõnh úã laåi maâ khöng vïì àoaân tuå cuâng gia àònh
hay khöng?

B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N .
2 0 1 2 71
 Quyânh Thu

Bùæt àêìu ruåc rõch tûâ 20 thaáng chaåp, nhûng maäi àïën ngaây 26, 27 khöng khñ
Tïët múái thûåc sûå trúã nïn nao nûác úã möîi gia àònh núi laâng xoám thön quï.

uöíi saáng, meå ài chúå tûâ luác tinh têëm laá dong, duâng khùn lau rûãa nheå nhaâng.

B mú, nhanh choáng vïì coân ra àöìng

cêëy luáa. Meå mua vïì mùng khö vaâ
nhûäng boá dong xanh. Mùng khö
cho vaâo nöìi àöí nûúác vo gaåo. Meå baão mùng
khö ngêm nûúác gaåo choáng mïìm vaâ ngon. Böë
sùæn cao tay aáo, keáo lïn tûâng gêìu nûúác giïëng
khúi àöí vaâo cho àêìy, ngêåp nhûäng têåp laá dong.
Saáng súám 29 Tïët, hai anh em töi ngöìi lêåt tûâng
Böë baão laá dong rûãa khöng saåch, baánh chûng
seä choáng thiu. Tiïëp theo chuáng töi giuáp böë
àaánh rûãa xoong nöìi trùæng boáng nhû múái. Mïåt
nhûng vui àêëy. Nhûäng ngoán tay ngêm nûúác
nhùn nheo, laånh àú.
Nùm naâo cuäng thïë, xoám töi coá lïå luöåc baánh
chûng, vaâi ba nhaâ möåt nöìi. Búãi leä khöng phaãi
nhaâ naâo cuäng coá àiïìu kiïån goái nhiïìu. Hún

72 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
nûäa, caã xoám chó coá vaâi caái nöìi to. Caái nhêët
haång laâ nöìi quên duång 100 lñt cuãa nhaâ baác
Thên, trûúác laâm cêëp dûúäng úã nhaâ maáy. Vïì
mêët sûác, baác àûúåc mua chiïëc nöìi thanh lyá,
möåt quai àaä gêîy. Nhaâ töi luöåc baánh chûng
chung vúái nhaâ chuá Hêåu vaâ öng Àöìng. Böë töi
kheáo tay, chùèng cêìn khuön maâ goái baánh
chûng cûá vuöng vûác, àïìu chùçn chùån. Anh em
töi laåi nhanh nhaãu àïí böë sai vùåt, nïn nhaâ töi
àûúåc tñn nhiïåm goái luöåc nöìi baánh chûng cho
caã ba nhaâ, tûâ A àïën Z. Caái nöìi nhaâ öng Àöìng
ûúác chûâng vûâa àöå 40 chiïëc, nhûng chûa nùm
naâo luöåc túái söë êëy, vò vúå chöìng chuá Hêåu muöån
con nïn chó goáp 5 chiïëc. Baánh chûng buöåc kyä,
vúát ra neán chùåt múái ngon.
Chiïìu 29 Tïët, hai anh em töi theo böë cuöëc böå
ài chúå huyïån. Chúå caách nhaâ dùm cêy söë
nhûng ba böë con ài veâo möåt caái àaä àïën núi.
Búãi trong thêm têm ai cuäng nao nûác. Daåo êëy
töi chûa hïì àûúåc nhòn thêëy bñch àaâo, nghe
àêu úã maäi trïn chúå thõ xaä múái coá, maâ chó gia
àònh coá maáu mùåt múái mua àûúåc. Anh trai töi
thónh thoaãng viïm hoång nïn àûúåc böë ûng
thuêån cho mua cêy quêët, àïí hïët Tïët meå ngêm
quaã, chùæt nûúác uöëng dêìn. Töi mï maãi bïn
B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2
chêåu cuác àaåi àoaá böng to bùçng miïång baát ùn
cúm, caánh hoa loùn xoùn rûåc mêìu vaâng cuãa
nùæng. Böë thò têín mêín trûúác lïìu cuãa cuå àöì nho
hoái traán viïët cêu àöëi, xuyát xoa chúâ àúåi tûâng
neát chûä mûåc têìu àen, nhaánh ûúát trïn trang
giêëy àoã thùæm.
Ngaây 30 Tïët bao giúâ cuäng laâ ngaây bêån röån vaâ
vui nhêët. Trong nhaâ, ngoaâi sên àûúåc queát
doån saåch seä. Baân thúâ, baân ghïë àûúåc lau saåch
seä. Böë trõnh troång xïëp hai chöìng baánh chûng
thúm hûúng thoang thoaãng. Hai chiïëc baánh
chûng nho nhoã xinh xinh àûúåc àaánh dêëu
bùçng laåt àoã, meå àïí daânh riïng cho anh em
töi, àïí trong hoâm thoác àêåy nùæp kñn trong
buöìng, àïì phoâng chuöåt àuåc khoeát. Goác sên
àùçng kia, chuá Hêåu giuáp böë nhoám loâ, caái loâ
àêët múái àùæp múái höm trûúác àïí àùåt nöìi nûúác
àun söi laâm thõt lúån. Cuäng mêëy nhaâ, chung
nhau möí möåt con lúån to àaä àûúåc vöî beáo tûâ
mêëy thaáng trûúác. Caái quaåt àiïån con coác cuä
kyä thöíi bïëp chaåy soâng soåc, cuãi göëc tre khö
beán lûãa, kïu laách taách.
Baác Böën, baác haâng xoám miïång ùn trêìu möi àoã
tûúi, sang hoãi meå töi mûúån cöëi chaây giaä àöî.
Hai baâ chuåm àêìu noái bñ quyïët nêëu cheâ kho,
sao cho ngoåt àêåm vaâ thúm lêu. Tûâ ngoaâi cöíng,
thñm Hêåu ài vaâo noái: Caác baác coá biïët chiïìu
nay gaâ xuöëng giaá, coá ài mua khöng keão möìng
ba àùæt lïn, lêëy àêu laâm lïî hoaá vaâng? Meå vaâ
thñm Hêåu te têíy ài chúå.
Nùm naâo cuäng thïë, trûâ vaåi dûa caâ neán tûâ nûãa
thaáng trûúác, coân thûåc phêím meå mua cêìm
chûâng. Ùn Tïët coân nghô àïën ra giïng. Vuå luáa
vûâa röìi àûúåc muâa, xem chûâng meå súãi lúãi hún
moåi nùm, nhûng chi tiïu vêîn khöng vung tay
quaá traán. Trong nhaâ, böë àang baây biïån baân
thúâ. Mêm nguä quaã lêëp loá maâu xanh cuãa quaã
chuöëi, maâu vaâng cuãa bûúãi quêët vaâ àoã cuãa úát
tûúi.
Anh em töi vûâa tùæm xong, lêìn tùæm cuöëi
cuâng cuãa nùm cuä, àêìu toác thúm hûúng nûúác
laá muâi. Töi mang quêìn aáo múái ra sên phúi
trong gioá khö hanh, àïí súám mai diïån Tïët.
Böë baão nùm nay khöng àûáa naâo àûúåc tuöíi
xöng nhaâ, luác giao thûâa vaâ saáng súám möìng
möåt chúá sang nhaâ haâng xoám... Nhúá cuöëi
chaåp tïët xûa.
. 73
 Cûá möîi àöå Xuên vïì, Tïët àïën laâ loâng ngûúâi laåi röån
raâng vúái bao niïìm vui vaâ coá caã nhûäng nöîi niïìm man
maác. Khaác vúái ngûúâi lúán lo toan hún cho nhiïìu cöng
viïåc, treã em laåi vö tû mong ngoáng, haáo hûác àoán chúâ
nùm múái vúái têët caã sûå höìn nhiïn àaáng yïu búãi möåt
tuöíi xuên nûäa laåi vïì vaâ quan troång hún - caác em seä
àûúåc öng baâ, cha meå, anh chõ vaâ ngûúâi thên lò xò
phong bao àoã mûâng tuöíi vúái nhiïìu lúâi chuác töët àeåp.

Nhû Bònh

Tuåc lò xò nùm múái xuêët xûá tûâ àêu ?
Tiïìn lò xò hay coân àûúåc goåi laâ tiïìn mûâng tuöíi
àêìu nùm múái laâ möåt phong tuåc phöí biïën úã möåt
söë nûúác chêu AÁ nhû Viïåt Nam, Trung Quöëc,
Nhêåt Baãn... Phong tuåc naây àûúåc xem nhû laâ
möåt neát àeåp vùn hoáa truyïìn thöëng cuãa nhiïìu
dên töåc. Tuåc lò xò ngaây tïët àaä coá tûâ rêët lêu àúâi
nhûng ñt ai biïët àûúåc sûå tñch tiïìn lò xò bùæt
nguöìn tûâ àêu. Thûåc ra, phong tuåc lò xò mûâng
tuöíi àêìu nùm naây coá nguöìn göëc tûâ Trung
Quöëc. Theo truyïìn thuyïët, tuåc tùång tiïìn mûâng
tuöíi bùæt nguöìn tûâ hoaâng cung nhaâ Àûúâng.
Nhûäng nghiïn cûáu khaác laåi cho rùçng tuåc mûâng
tuöíi úã Trung Quöëc àaä coá tûâ àúâi Têìn.
Tuy nhiïn coá möåt truyïìn thuyïët àûúåc nhiïìu
ngûúâi cöng nhêån. Ngaây xûa, coá möåt con yïu
quaái goåi laâ con Tuy, thûúâng xuêët hiïån vaâo
àïm giao thûâa àïí xoa àêìu treã con àang nguã
ngon giêëc khiïën cho chuáng giêåt mònh khoác
theát lïn vaâ seä bõ bïånh söët cao hoùåc ngúá ngêín
khiïën caác bêåc cha meå khöng daám nguã àïí canh
phoâng. Trong möåt lêìn vïì trúâi, coá 8 võ tiïn ài
ngang qua möåt ngöi nhaâ thêëy con Tuy àang
rònh rêåp, biïët trûúác cêåu beá naây seä gùåp tai hoåa
vúái yïu quaái liïìn hoáa thaânh 8 àöìng tiïìn àöìng.
Sau khi cêåu beá nguã say, hai vúå chöìng lêëy giêëy
àoã goái nhûäng àöìng tiïìn naây laåi, àùåt lïn göëi con
röìi ài nguã. Nûãa àïm, con yïu quaái xuêët hiïån,
vûâa giú tay àõnh xoa àêìu àûáa treã thò tûâ bïn
chiïëc göëi loáe lïn nhûäng tia vaâng saáng rûåc
khiïën noá kinh hoaâng boã chaåy. Saáng höm sau
hai vúå chöìng liïìn àem chuyïån kïí laåi cho baâ
con laâng xoám. Moåi ngûúâi vui mûâng, bùæt
chûúác laâm theo vaâ dêìn dêìn trúã thaânh phong
tuåc tiïìn mûâng tuöíi àêìu nùm.
ÚÃ Viïåt Nam, khöng coá taâi liïåu cuå thïí naâo noái
chñnh xaác vïì thúâi àiïím phong tuåc naây àûúåc du
nhêåp. Theo nhiïìu nhaâ nghiïn cûáu vùn hoáa,
tuåc lò xò àaä theo chên nhûäng ngûúâi Minh
Hûúng túái Viïåt Nam vúái muåc àñch laánh naån
trong nhûäng nùm cuöëi thïë kyã 17, àêìu thïë kyã
18. Cuäng coá taâi liïåu laåi khùèng àõnh rùçng,
phong tuåc mûâng tuöíi àaä coá úã nûúác Àaåi Viïåt tûâ
sau thúâi kyâ Bùæc thuöåc vaâ tiïëp tuåc lûu truyïìn
cho àïën ngaây nay.
Vùn hoáa lò xò vaâ nhêån tiïìn lò xò
Lò xò coá möåt yá nghôa töët àeåp, àem àïën nhiïìu
niïìm vui cho caã ngûúâi lò xò lêîn ngûúâi nhêån lò
xò. Thöng thûúâng vaâo saáng muâng 1 Tïët, con
chaáu trong nhaâ tïì tûåu àöng àuã àïí chuác phuác
öng baâ, cha meå sau àoá öng baâ, cha meå seä mûâng
tuöíi cho caác chaáu. Tuåc mûâng tuöíi thïí hiïån
tònh yïu thûúng cuãa öng baâ, cha meå daânh cho
con chaáu trong gia àònh, vúái hy voång chuáng
seä haånh phuác vaâ may mùæn trong caã nùm.

74 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2

Trûúác kia theo tuåc lïå thò ngûúâi nhoã tuöíi khöng
nïn lò xò ngûúâi lúán hún mònh, vò vûâa khöng
àuáng yá nghôa, vûâa bõ cho laâ haânh àöång vö lïî.
Thïë nhûng ngaây nay, vúái sûå phaát triïín chung
cuãa xaä höåi thò tuåc lò xò àaä cúãi múã hún, nhûäng
ngûúâi nhoã tuöíi coá thïí mûâng tuöíi cho cha meå,
öng baâ, àïí cêìu chuác niïìm may mùæn, sûác khoãe,
bònh an söëng maäi vúái con chaáu.
vöën coá cuãa tuåc lïå lò xò àang ngaây caâng ài lïåch
vúái truyïìn thöëng ban àêìu, chuáng ta cêìn phaãi
coá nhûäng haânh àöång cuå thïí phuåc hûng, tön taåo
vaâ lûu giûä laåi baãn sùæc vùn hoáa. Caác bêåc cha meå
cêìn phaãi daåy con caái caách nhêån tiïìn lò xò vaâ noái
lúâi caám ún cho phuâ húåp, mang thöng àiïåp trên
troång ngûúâi lúán, nhêët laâ caác bêåc cao niïn àïí
caác em biïët quyá troång phong tuåc naây. Song
song àoá, nïn daåy treã quaãn lyá, sûã duång söë tiïìn
naây möåt caách tiïët kiïåm vaâ coá yá nghôa. Chuáng
ta chó nïn lò xò cho treã em nhûäng àöìng tiïìn múái
vúái mïånh giaá nhoã tûúång trûng cho sûå may
mùæn, taâi löåc àêìu nùm, khöng nïn lò xò nhûäng
túâ tiïìn mïånh giaá lúán vaâ lò xò khöng àöìng àïìu,
chïnh lïåch nhau khiïën cho caác em coá thaái àöå
ganh tyå khöng töët.
Cêìn phaãi traã laåi cho tuåc lò xò noái riïng cuâng
nhûäng phong tuåc trong ngaây Tïët cuãa ngûúâi
Viïåt ta noái chung trúã laåi àuáng yá nghôa nhên
vùn cuãa noá.

Phong tuåc lò xò thïí hiïån möåt neát vùn hoáa àùåc

trûng cuãa dên töåc trong ngaây Tïët cöí truyïìn.
Àêìu xuên maâ thiïëu ài phong tuåc lò xò laâ coi nhû
mêët ài möåt giaá trõ tinh thêìn töët àeåp vaâ ngaây tïët
cuäng thiïëu mêët möåt linh höìn vöën coá.

Àûâng àïí mêët ài yá nghôa cuãa tuåc mûâng tuöíi

Vúái yá nghôa töët àeåp cuãa tuåc lò xò thuúã ban àêìu,

ngaây nay phong tuåc naây trong nhûäng àêìu
xuên àaä coá nhiïìu biïën tûúáng. Àúâi söëng xaä höåi
ngaây caâng phaát triïín, nhûäng phong bò àoã lò xò
cuäng khöng coân coá nhûäng túâ tiïìn nho nhoã maâ
thay vaâo àoá laâ nhûäng àöìng polymer múái cûáng
mïånh giaá rêët lúán. Treã con khöng khöng coân
thñch thuá vúái nhûäng phong bò àoã, vaâng nhiïìu
hoåa tiïët maâ chó chuá têm àïën bïn trong phong
bò êëy söë tiïìn laâ bao nhiïu, nhiïìu hay ñt maâ thöi,
thêåm chñ nhiïìu treã em toã ra xem thûúâng ngûúâi
mûâng tuöíi ñt vaâ "ngûúäng möå" ngûúâi mûâng
mònh bao lò xò daây hún, àiïìu naây vö hònh
chung trúã thaânh nhûäng gaánh nùång khöng àaáng
coá cuãa nhiïìu ngûúâi, nhêët laâ àöëi vúái nhûäng gia
àònh khoá khùn.

Trûúác cêu chuyïån dúã khoác dúã cûúâi vaâ giaá trõ

B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2 . 75
 Khoa Vêåt lyá vaâ Vêåt lyá kyä thuêåt
Chïë taåo thaânh cöng xe chaåy bùçng nùng lûúång mùåt trúâi

Xe tham gia àûúâng àua, àöåi KHTN-solar car vaâ giúái thiïåu xe chaåy taåi sên Trûúâng.

gaây 17/12/2011, taåi giaãng àûúâng 1 Trûúâng ÀH KHTN, Àöåi KHTN-Solar Car
àaä giúái thiïåu vúái caác baån sinh viïn Trûúâng chiïëc xe chaåy bùçng nùng lûúång mùåt
trúâi àûúåc chïë taåo sau hai thaáng nghiïn cûáu, laâm viïåc cuãa 10 sinh viïn vaâ caác thêìy
cöë vêën kyä thuêåt. Vúái troång lûúång chûa àïën 80kg bao göìm caã pin mùåt trúâi 240Wp,
xe coá möåt àiïìu khiïín vaâ caác böå tùng töëc, àöång cú àiïån coá thïí àaåt töëc àöå trung
bònh 25km/h. Caác têëm pin do cöng ty Mùåt trúâi àoã (REDSUN Co. Ltd) cung cêëp
cho caác àöåi tham gia cuöåc thi àua xe nùng lûúång mùåt trúâi (do Súã Khoa hoåc vaâ
Cöng nghïå TP HCM, Àaâi truyïìn hònh TP HCM, EEC-HCMC àöìng töí chûác).

Nhiïìu baån sinh viïn têån mùæt xem xe, àûúåc chaåy thûã xe quanh sên trûúâng vaâ
àùng kyá tham gia CLB xe nùng lûúång mùåt trúâi, chuêín bõ nhên sûå cho cuöåc thi
xe toaân quöëc nùm 2012. Nöëi tiïëp thaânh cöng cuãa cuöåc thi xe vûâa qua, CLB
xe nùng lûúång mùåt trúâi mong muöën baån sinh viïn caác khoa Vêåt lyá-VLKT, àiïån
tûã viïîn thöng, CNTT, Möi trûúâng,... yïu thñch viïåc nghiïn cûáu vaâ chïë taåo xe
chaåy bùçng NLMT coá thïí àùng kyá tham dûå CLB naây vaâ chuêín bõ cho cuöåc thi
nùm 2012.

76 . B AÃ N T I N À H Q G - H C M S ÖË 1 4 2 - X U Ê N 2 0 1 2

À AÅ I H OÅ C Q U Ö C
Ë G I A H AÂ N ÖÅ I
KÑ KÏËT HÚÅP TAÁC ÀHQGHN - VOV
Ngaây 29/12/2011, ÀHQGHN vaâ Àaâi tiïëng noái Viïåt Nam
(VOV) chñnh thûác kyá vùn baãn húåp taác chung giûäa hai bïn.
Chuã trò lïî kyá, GS.TS Mai Troång Nhuêån - Giaám àöëc
ÀHQGHN, öng Nguyïîn Àùng Tiïën - Töíng Giaám àöëc VOV.
Vùn baãn kyá kïët nïu roä: hai bïn seä khai thaác thïë maånh
cuãa mònh nhùçm triïín khai coá hiïåu quaã caác nhiïåm vuå àaâo
taåo, NCKH, phaát triïín cöng nghïå, cung cêëp dõch vuå... àem
laåi lúåi ñch cho xaä höåi. Hai bïn coi caác hoaåt àöång húåp taác
naây laâ nhiïåm vuå chiïën lûúåc, phöëi húåp chùåt cheä àïí àaãm baão
tñnh hiïåu quaã vaâ bïìn vûäng cuãa thoaã thuêån.
Trûúác mùæt, hai bïn seä húåp taác àïí quaãng baá hònh aãnh,
tuyïn truyïìn thöng tin àïën cöång àöìng, xaä höåi; töí chûác
nghiïn cûáu úã caác lônh vûåc truyïìn thöng àaåi chuáng; àaâo taåo
phaát triïín nhên lûåc chêët lûúång cao trong lônh vûåc truyïìn
thöng àaåi chuáng; chia seã haå têìng cú súã kyä thuêåt vaâ cöng
nghïå thöng tin, khai thaác tiïìm lûåc vïì con ngûúâi, vêåt chêët,
taâi chñnh vaâ kinh nghiïåm hai bïn àïí thûåc hiïån caác nhiïåm
vuå chung ...
Àùåc biïåt, ÀHQGHN seä xêy dûång caác chûúng trònh àaâo
taåo, böìi dûúäng, biïn soaån caác giaáo trònh taâi liïåu vaâ thûåc
hiïån caác chûúng trònh àaâo taåo tûâ xa do VOV àùåt haâng; böìi
dûúäng nêng cao trònh àöå cho caán böå VOV; thûåc hiïån caác
dõch vuå nghiïn cûáu theo àùåt haâng cuãa VOV...
Öng Nguyïîn Àùng Tiïën - Töíng Giaám àöëc VOV cho
biïët, àêy laâ lêìn àêìu tiïn VOV kyá kïët húåp taác vïì àaâo taåo vaâ
NCKH vúái möåt àaåi hoåc. VOV vaâ ÀHQGHN àïìu laâ hai àún
võ lúán, coá nhûäng thïë maånh riïng vaâ khi kïët húåp laåi seä taåo
nïn saãn phêím, dõch vuå töët cho xaä höåi. Öng Tiïën cuäng baây
toã sûå tin tûúãng cuãa laänh àaåo Àaâi vaâo sûå thaânh cöng vaâ tñnh
bïìn vûäng cuãa thoaã thuêån húåp taác naây.
Theo GS.TS Mai Troång Nhuêån, ÀHQGHN vaâ VOV coá
rêët nhiïìu àiïím chung nhû: àïìu laâ nhûäng núi "saãn xuêët" ra
tri thûác; coá chûác nùng truyïìn taãi chuã trûúng, àûúâng löëi cuãa
Àaãng, Nhaâ nûúác cuäng nhû chuyïín giao tri thûác, vùn hoaá
àïën vúái cöång àöìng, xaä höåi, goáp phêìn nêng cao dên trñ, böìi
dûúäng phaát triïín nhên taâi; laâ nhûäng àún võ coá truyïìn thöëng
lêu àúâi trong lônh vûåc cuãa mònh, coá cú chïë tûå chuã cao,
nùng àöång vaâ saáng taåo; höåi tuå nhiïìu caán böå têm huyïët, taâi
nùng, luön phêën àêëu àïí nêng cao hiïåu quaã cöng viïåc vaâ
phaát triïín thûúng hiïåu... Hai bïn cuäng coá nhûäng thïë maånh
riïng coá thïí buâ àùæp cho nhau. Nhûäng yïëu töë trïn laâ nïìn
taãng quan troång àïí àûa quan hïå húåp taác hai bïn lïn têìm
cao múái. ÀHQGHN cuäng cam kïët seä nhanh choáng àïì xuêët
vaâ triïín khai caác chûúng trònh húåp taác cuå thïí trong thúâi
gian túái.
BÖÅ TRÛÚÃNG GIAÁO DUÅC, VÙN HOÁA, THÏÍ THAO,
BBAÃAÃNN TTI INN ÀÀHHQQGG- -HHCCMM SSÖËÖË 114422- -XXUUÊÊNN 22001122.. 77
TRANG TIN
KHOA HOÅC & CÖNG NGHÏÅ NHÊÅT BAÃN THÙM VAÂ LAÂM
VIÏÅC TAÅI ÀHQGHN
Ngaây 8/1/2012, ngaâi Nakagawa Masaharu - Böå trûúãng
Giaáo duåc, Vùn hoáa, Thïí thao, Khoa hoåc & Cöng nghïå
Nhêåt Baãn cuâng àoaân cöng taác àaä àïën thùm vaâ laâm viïåc vúái
laänh àaåo ÀHQGHN.
Tiïëp àoaân coá GS.TS Mai Troång Nhuêån - Giaám àöëc,
GS.TSKH Vuä Minh Giang - Phoá Giaám àöëc cuâng àaåi diïån
laänh àaåo möåt söë ban chûác nùng, trûúâng thaânh viïn vaâ àún
võ àaâo taåo, nghiïn cûáu cuãa ÀHQGHN.
Phaát biïíu taåi buöíi laâm viïåc, Giaám àöëc ÀHQGHN baây toã
sûå troång thõ khi tiïëp ngaâi Böå trûúãng - laänh àaåo cao cêëp cuãa
Chñnh phuã Nhêåt Baãn àêìu tiïn túái thùm ÀHQGHN trong
nùm 2012. GS.TS Mai Troång Nhuêån àaä coá möåt söë àïì xuêët
cho viïåc phaát triïín sêu röång quan hïå húåp taác trong lônh
vûåc giaáo duåc, àaâo taåo, nghiïn cûáu khoa hoåc giûäa
ÀHQGHN vaâ caác àöëi taác Nhêåt Baãn. Muåc tiïu cuãa caác húåp
taác naây laâ àaâo taåo chêët lûúång cao, nghiïn cûáu khoa hoåc
àónh cao thöng qua viïåc phaát triïín caác àiïìu kiïån àaãm baão
chêët lûúång àaåt chuêín, àiïìu kiïån hoåc têåp vaâ laâm viïåc; àaâo
taåo nguöìn nhên lûåc chêët lûúång cao àaáp ûáng yïu cêìu cuãa
Nhêåt Baãn vaâ Viïåt Nam; xêy dûång mö hònh húåp taác àaâo taåo
dûåa vaâo caác nghiïn cûáu vaâ chuyïín giao tri thûác àaåt chuêín
cuãa Nhêåt baãn vaâ Viïåt Nam. Giaám àöëc ÀHQGHN baây toã
mong muöën thu huát àûúåc nhiïìu sinh viïn Nhêåt Baãn àïën
hoåc têåp vaâ nghiïn cûáu taåi ÀHQGHN. GS Mai Troång Nhuêån
baây toã sûå kyâ voång sau chuyïën cöng taác cuãa Ngaâi Böå
trûúãng Nakagawa Masaharu taåi ÀHQGHN quan hïå húåp
taác giûäa ÀHQGHN vúái caác àaåi hoåc, viïån nghiïn cûáu,
doanh nghiïåp Nhêåt Baãn tiïëp tuåc múã röång vaâ àaåt nhiïìu
thaânh cöng hún nûäa.
CUÂNG CHIA SEÃ TRAÁCH NHIÏÅM VÒ SÛÅ PHAÁT TRIÏÍN
BÏÌN VÛÄNG
Ngaây 5/1/2012 àaä diïîn ra lïî kyá kïët cho sinh viïn vay
vöën khöng laäi suêët nùm 2012 giûäa ÀHQGHN vaâ ngên haâng
UOB (Singapore). Chuã trò buöíi lïî coá GS.TS Nguyïîn Hûäu
Àûác - Phoá Giaám àöëc ÀHQGHN; öng Cheo Chai Hong -
Töíng Giaám àöëc khöëi Hoaåch àõnh Doanh nghiïåp vaâ Chiïën
lûúåc Quöëc tïë, têåp àoaân UOB.
Vúái àõnh hûúáng phaát triïín trúã thaânh möåt trung têm àaåi
hoåc nghiïn cûáu àa ngaânh, àa lônh vûåc, nhûäng nùm qua
ÀHQGHN àaä àùåc biïåt quan têm àïën mö hònh húåp taác
Trûúâng - Viïån - Doanh nghiïåp/Têåp àoaân kinh tïë tûâ àoá
khöng ngûâng múã röång quan hïå húåp taác vúái caác àöëi taác úã
trong nûúác, trong khu vûåc vaâ trïn thïë giúái. Buöíi lïî àaánh
dêëu möåt bûúác tiïën múái trong quan hïå húåp taác, àöëi taác giûäa
hai bïn àïí cuâng hûúáng túái möåt mong muöën chung àoá laâ sûå
77
thõnh vûúång vaâ phaát triïín.
Phaát biïíu taåi buöíi lïî, GS.TS Nguyïîn Hûäu Àûác nhêën
maånh, trong nhûäng nùm qua, baám saát àõnh hûúáng trúã thaânh
trung têm àaâo taåo àaåi hoåc, sau àaåi hoåc, nghiïn cûáu vaâ
chuyïín giao khoa hoåc haâng àêìu cuãa Viïåt Nam, ÀHQGHN
àaä khöng ngûâng múã röång caác möëi quan hïå húåp taác àöëi vúái
caác trûúâng àaåi hoåc danh tiïëng, nhûäng doanh nghiïåp, têåp
àoaân kinh tïë lúán cuãa caác quöëc gia àang phaát triïín trïn thïë
giúái, trong àoá coá Singapore. GS.TS Nguyïîn Hûäu Àûác cho
biïët, quyä höî trúå sinh viïn do UOB lêåp ra chñnh laâ àöång lûåc,
nguöìn khñch lïå rêët lúán àïí nhûäng sinh viïn vûúåt khoá, hoåc gioãi
yïn têm theo àuöíi ûúác mú maâ mònh àaä choån.
À AÅ I H OÅ C Q U ÖË C G I A T P. H C M
TÖÍNG KÏËT VAÂ TRAO GIAÃI "GIAÃI THÛÚÃNG SINH
VIÏN NGHIÏN CÛÁU KHOA HOÅC EUREÁKA" NÙM 2011
Ngaây 5/1/2012, ÀHQG-HCM àaä phöëi húåp cuâng Thaânh
Àoaân Tp.HCM töí chûác Lïî töíng kïët vaâ trao giaãi "Giaãi
thûúãng sinh viïn nghiïn cûáu khoa hoåc Eureáka" lêìn thûá 13,
nùm 2011.
Giaãi thûúãng Eureáka nùm nay àaä thu huát 34 trûúâng vaâ
àöng àaão sinh viïn tham gia vúái 2008 àïì taâi thuöåc 11 lônh
vûåc. Coá 596 àïì taâi àûúåc caác trûúâng giúái thiïåu tham gia Giaãi
thûúãng Sinh viïn nghiïn cûáu khoa hoåc cêëp thaânh phöë,
trong àoá coá 118 àïì taâi dûå thi Giaãi thûúãng khoáa luêån töët
nghiïåp xuêët sùæc vaâ 478 àïì taâi dûå thi Giaãi thûúãng Sinh viïn
nghiïn cûáu khoa hoåc.
Ban töí chûác àaä trao giaãi cho 50 àïì taâi xuêët sùæc bao
göìm: 01 giaãi àùåc biïåt; 09 giaãi Nhêët; 10 giaãi Nhò; 08 giaãi Ba,
22 giaãi Khuyïën khñch vaâ trao 15 giaãi cho luêån vùn töët
nghiïåp xuêët sùæc. Trong söë àoá, sinh viïn cuãa ÀHQG-HCM
àoaåt 1 giaãi àùåc biïåt, 2 giaãi nhêët, 5 giaãi nhò, 4 giaãi ba, 4 giaãi
khuyïën khñch cho àïì taâi nghiïn cûáu khoa hoåc xuêët sùæc vaâ
3 giaãi luêån vùn xuêët sùæc.
Àïì taâi "Taåo mö hònh ruöìi giêëm chuyïín gen SNCA biïíu
hiïån protein aá-synuclein nhùçm ûáng duång trong nghiïn cûáu
cú chïë phaát sinh bïånh Parkinson" cuãa sinh viïn Nguyïîn
Thõ Mai (Khoa Sinh hoåc, Trûúâng Àaåi hoåc Khoa hoåc tûå
nhiïn- ÀHQG-HCM) àaä àûúåc trao giaãi àùåc biïåt. Àöìng thúâi,
vúái nhûäng thaânh tñch nghiïn cûáu khoa hoåc vaâ kïët quaã hoåc
têåp cuãa mònh, sinh viïn Nguyïîn Thõ Mai coân nhêån àûúåc
hoåc böíng cuãa Quyä baão trúå taâi nùng treã trong lônh vûåc
nghiïn cûáu khoa hoåc.
Theo àaánh giaá cuãa caác Höåi àöìng khoa hoåc chuyïn
mön, nöåi dung nghiïn cûáu cuãa caác cöng trònh dûå thi nùm
nay rêët phong phuá, àïì cêåp àïën nhiïìu lônh vûåc múái vaâ coá
khaã nùng ûáng duång cao. Àùåc biïåt, möåt söë cöng trònh àaä àïì
cêåp àïën nhûäng vêën àïì lúán maâ xaä höåi rêët quan têm.
Àûúåc biïët, Giaãi thûúãng sinh viïn nghiïn cûáu khoa hoåc
Eureáka àûúåc ÀHQG-HCM phöëi húåp cuâng Thaânh Àoaân
78 .
78 BB AÃAÃ NN TT II NN ÀÀ HH QQ GG -- HH CC M
M SS ÖË
ÖË 11 44 22 -- X
XUUÊ
ÊNN 22 00 11 22
Cuäng trong buöíi lïî, öng Thng Tien Tat, Giaám àöëc Àiïìu
haânh khu vûåc Viïåt Nam & Myanmar cho biïët UOB rêët vui
mûâng trûúác möëi quan hïå húåp taác vúái ÀHQGHN trong
chûúng trònh naây. UOB àaä triïín khai chûúng trònh naây túái
656 trûúâng àaåi hoåc vaâ noá thûåc sûå phaát huy töët viïåc höî trúå
sinh viïn coá àiïìu kiïån khoá khùn, giuáp caác em hoaân thaânh
ûúác mú cuãa mònh, chia seã gaánh nùång kinh tïë cho gia àònh
caác em vaâ cho xaä höåi. Öng Thng Tien Tat coân cho biïët
UOB khöng chó höî trúå vïì taâi chñnh maâ coân giuáp caác em
hiïíu àûúåc têìm quan troång vaâ khaát voång cuãa mònh àïí tûâ àoá
thuác àêíy caác em hoåc têåp vaâ phaát triïín hún nûäa àïí trúã
thaânh nhûäng cöng dên thûåc sûå coá ñch cho xaä höåi.
Tp.HCM töí chûác vaâ duy trò thûúâng niïn suöët 13 nùm nay
nhùçm phaát hiïån, böìi dûúäng nhûäng yá tûúãng saáng taåo àöåc
àaáo cuãa sinh viïn, thuác àêíy phong traâo nghiïn cûáu khoa
hoåc trong sinh viïn.
LÏÎ CÖNG BÖË QUYÏËT ÀÕNH BÖÍ NHIÏÅM HIÏÅU
TRÛÚÃNG TRÛÚÂNG ÀAÅI HOÅC KINH TÏË - LUÊÅT
Ngaây 27/12/2011, Böå trûúãng Böå GD-ÀT àaä kyá Quyïët
àõnh söë 6562/QÀ-BGDÀT, böí nhiïåm TS. Nguyïîn Tiïën
Duäng, Phoá hiïåu trûúãng Trûúâng Àaåi hoåc Kinh tïë - Luêåt ,
ÀHQG-HCM giûä chûác vuå Hiïåu trûúãng Trûúâng Àaåi hoåc Kinh
tïë - Luêåt , ÀHQG-HCM nhiïåm kyâ 2011-2016.
Ngaây 4/1/2012, ÀHQG-HCM àaä töí chûác Lïî cöng böë
Quyïët àõnh böí nhiïåm Hiïåu trûúãng Trûúâng Àaåi hoåc Kinh tïë -
Luêåt.
Àïën dûå lïî cöng böë Quyïët àõnh böí nhiïåm coá àaåi diïån Böå
GD&ÀT, Ban Giaám àöëc ÀHQG-HCM, àaåi diïån Ban Giaám
hiïåu caác trûúâng ÀH thaânh viïn, laänh àaåo caác Ban chûác
nùng vaâ trung têm trûåc thuöåc ÀHQG-HCM cuâng caán böå,
giaãng viïn, hoåc viïn vaâ sinh viïn Trûúâng Àaåi hoåc Kinh tïë -
Luêåt.
Phaát biïíu giao nhiïåm vuå cho tên Hiïåu trûúãng Trûúâng
Àaåi hoåc Kinh tïë - Luêåt, PGS.TS Phan Thanh Bònh, Giaám
àöëc ÀHQG-HCM chuác mûâng vaâ tin tuúãng rùçng, úã cûúng võ
múái, TS. Nguyïîn Tiïën Duäng seä luön phaát huy àûúåc tinh
thêìn traách nhiïåm vaâ kinh nghiïåm cuãa mònh àïí cuâng Ban
Giaám hiïåu, têåp thïí caán böå, giaãng viïn vaâ sinh viïn Trûúâng
ÀH Kinh tïë - Luêåt triïín khai caác hoaåt àöång tñch cûåc, phaát
triïín nhaâ trûúâng; xêy dûång Trûúâng ÀH Kinh tïë - Luêåt trúã
thaânh möåt trûúâng àaåi hoåc troång àiïím cuãa caã nûúác trong
lônh vûåc kinh tïë, luêåt.
Tiïëp thu yá kiïën chó àaåo cuãa Giaám àöëc ÀHQG-HCM,
TS. Nguyïîn Tiïën Duäng caãm ún sûå tñn nhiïåm cuãa Laänh àaåo
Böå GD&ÀT, Àaãng uãy, Ban Giaám àöëc ÀHQG-HCM, cuäng
nhû sûå uãng höå cuãa Ban Giaám hiïåu vaâ têåp thïí caán böå,
giaãng viïn Trûúâng ÀH Kinh tïë - Luêåt; àöìng thúâi nhêën
maånh, trong 5 nùm túái, Trûúâng ÀH Kinh tïë - Luêåt seä coá
nhûäng thay àöíi àïí àaáp ûáng àûúåc sûå kyâ voång cuãa xaä höåi,
hoaân thaânh xuêët sùæc nhiïåm vuå àûúåc giao, àûa Trûúâng ÀH
Kinh tïë - Luêåt trúã thaânh möåt trûúâng àaåi hoåc tiïn tiïën, coá uy
tñn trong khu vûåc vaâ trïn thïë giúái.
Trûúác àoá, ngaây 27/12/2011, Böå trûúãng Böå GD&ÀT àaä
kyá Quyïët àõnh söë 6561/QÀ-BGDÀT, quyïët àõnh PGS.TS
Nguyïîn Vùn Luên thöi giûä chûác vuå Hiïåu trûúãng Trûúâng Àaåi
hoåc Kinh tïë - Luêåt, ÀHQG-HCM do hïët tuöíi laâm cöng taác
quaãn lyá.
HÖÅI NGHÕ CAÁN BÖÅ VIÏN CHÛÁC NÙM HOÅC 2011
Ngaây 31/12/2011, Cú quan ÀHQG-HCM àaä töí chûác
Höåi nghõ caán böå viïn chûác nùm hoåc 2011 nhùçm àaánh giaá
tònh hònh thûåc hiïån nghõ quyïët Höåi nghõ caán böå viïn chûác
nùm 2010 vaâ àïì ra kïë hoaåch hoaåt àöång cho nùm 2012.
Àïën dûå Höåi nghõ vïì phña Ban Giaám àöëc coá PGS.TS Lï
Quang Minh vaâ TS Nguyïîn Àûác Nghôa - PGÀ ÀHQG-
HCM; TS Huyânh Vùn Saáu, CTCÀ ÀHQG-HCM; Öng
Nguyïîn Cöng Mêåu, Phoá Bñ thû Àaãng uãy ÀHQG-HCM; caác
àöìng chñ laänh àaåo Vùn phoâng, laänh àaåo caác Ban chûác
nùng vaâ hún 100 CBVC Cú quan ÀHQG-HCM.
Taåi höåi nghõ, caác àaåi biïíu àaä nghe baáo caáo töíng kïët
hoaåt àöång Cú quan ÀHQG-HCM nùm 2011 vaâ dûå thaão
phûúng hûúáng nhiïåm vuå nùm 2012; Baáo caáo taâi chñnh Cú
quan ÀHQG-HCM nùm 2911; Baáo caáo kïët quaã giaám saát
hoaåt àöång Cú quan ÀHQG-HCM nùm 2011 cuãa Ban thanh
tra nhên dên.
Baáo caáo töíng kïët cöng taác nùm 2011 àaä nhêën maånh
Cú quan ÀHQG-HCM àaä thûåc hiïån töët muåc tiïu nùm laâ:
Phaát huy tinh thêìn traách nhiïåm vaâ nùng lûåc cöng taác, hoaân
thaânh nhiïåm vuå hiïåu quaã caác hoaåt àöång cuãa cú quan
ÀHQG-HCM vúái chûác nùng vaâ nhiïåm vuå cuãa àún võ tham
mûu giuáp viïåc cho BGÀ, cöng taác laänh àaåo, quaãn lyá thuöåc
phaåm vi traách nhiïåm vaâ quyïìn haån nhùçm phaát huy sûác
maånh hïå thöëng, thûåc hiïån muåc tiïu nùm cuãa ÀHQG-HCM
vúái caác nhiïåm vuå troång têm àaä thûåc hiïån: Àöíi múái quaãn lyá,
tùng cûúâng tûå chuã tûå chõu traách nhiïåm; Nêng cao chêët
lûúång àaâo taåo, NCKH vaâ CGCN àaåt chuêín khu vûåc; Xêy
dûång àöåi nguä; Vùn hoáa ÀHQG-HCM. Àöìng thúâi baáo caáo
cuäng chó ra nhûäng àiïím coân töìn taåi nhû sûå phöëi húåp chung
giûäa caác àún võ trong Cú quan ÀHQG-HCM vêîn chûa coá
tñnh thöëng nhêët cao, mùåt bùçng thu nhêåp chung cuãa CBVC
coân thêëp àaä aãnh hûúãng àïën cuöåc söëng cuäng nhû viïåc thu
huát nguöìn nhên lûåc, cöng taác PR chûa àûúåc chuá troång
tùng cûúâng triïåt àïí …
Tham dûå Höåi nghõ caác àaåi biïíu coân àoáng goáp nhiïìu yá
kiïën vïì coi troång vaâ böìi dûúäng nêng cao chêët lûúång àöåi
nguä viïn chûác, chuá troång cöng taác quy hoaåch lêu daâi cho
viïn chûác treã, cêìn phaát huy sûå àoaân kïët nhêët trñ trong khöëi
Cú quan, thûåc hiïån töët yá thûác tiïët kiïåm núi cöng súã, chuá
BB AÃ
AÃ N
troång nêng cao àúâi söëng àöåi nguä CBVC …
Phaát biïíu taåi Höåi nghõ, PGS.TS Lï Quang Minh vaâ TS
Nguyïîn Àûác Nghôa àaánh giaá cao caác kïët quaã maâ khöëi Cú
quan ÀHQG-HCM àaä àaåt àûúåc, àöìng thúâi nhêën maånh, têåp
thïí caán böå viïn chûác Cú quan ÀHQG-HCM cêìn phaát huy
hún nûäa nhûäng thaânh tñch àaåt àûúåc, goáp phêìn hoaân thaânh
nhiïåm vuå chung cuãa ÀHQG-HCM nùm 2011, nïu cao tinh
thêìn àoaân kïët nöåi böå, nêng cao hún nûäa nùng lûåc nghiïåp
vuå; chuã àöång hún nûäa trong viïåc tham mûu cho laänh àaåo
àïí triïín khai thûåc hiïån töët nhêët kïë hoaåch 2012 vaâ kïë hoaåch
chiïën lûúåc ÀHQG-HCM 2011-2015.
Cuäng taåi Höåi nghõ, caác têåp thïí vaâ caá nhên àaåt thaânh
tñch xuêët sùæc trong cöng taác nùm 2011 àaä àûúåc caác cêëp
khen thûúãng.
Cú quan ÀHQG-HCM àaä cöng nhêån 12 têåp thïí àaåt
danh hiïåu têåp thïí tiïën tiïën, 130 caá nhên àaåt danh hiïåu Lao
àöång tiïn tiïën, 53 caá nhên danh hiïåu Chiïën sô thi àua cú
súã, tùång giêëy khen cho 1 têåp thïí vaâ 102 caá nhên.
ÀHQG-HCM àaä cöng nhêån 7 têåp thïí àaåt Têåp thïí Lao
àöång xuêët sùæc, 5 caá nhên àaåt CSTÀ cêëp ÀHQG, 7 caá nhên
àûúåc Giaám àöëc ÀHQG-HCM tùång bùçng khen.
HÖÅI THAÃO "TRIÏÍN KHAI ÀÏÌ AÁN NGOAÅI NGÛÄ QUÖËC
GIA 2020"
Ngaây 26/12/2011, Böå Giaáo duåc & Àaâo taåo àaä töí chûác
Höåi thaão "Triïín khai àïì aán ngoaåi ngûä quöëc gia 2020" trong
caác trûúâng àaåi hoåc taåi khu vûåc phña Nam.
Muåc tiïu cuãa àïì aán laâ àöíi múái toaân diïån viïåc daåy vaâ
hoåc ngoaåi ngûä trong hïå thöëng giaáo duåc quöëc dên, triïín
khai chûúng trònh daåy vaâ hoåc ngoaåi ngûä múái úã caác cêëp
hoåc, trònh àöå àaâo taåo, nhùçm àaãm baão àïën nùm 2015 àaåt
àûúåc möåt bûúác tiïën roä rïåt vïì trònh àöå, nùng lûåc sûã duång
trònh àöå ngoaåi ngûä cuãa nguöìn nhên lûåc, nhêët laâ àöëi vúái möåt
söë lônh vûåc ûu tiïn; àïën nùm 2020, àa söë thanh niïn Viïåt
Nam töët nghiïåp trung cêëp, cao àùèng vaâ àaåi hoåc coá àuã
nùng lûåc ngoaåi ngûä sûã duång àöåc lêåp, tûå tin trong giao tiïëp,
hoåc têåp, laâm viïåc trong möi trûúâng höåi nhêåp, àa ngön ngûä,
àa vùn hoáa; biïën ngoaåi ngûä trúã thaânh thïë maånh cuãa ngûúâi
dên Viïåt Nam, phuåc vuå sûå nghiïåp cöng nghiïåp hoáa, hiïån
àaåi hoáa àêët nûúác.
Àöëi vúái bêåc ÀH, àïì aán hûúáng àïën triïín khai chûúng
trònh àaâo taåo tùng cûúâng mön ngoaåi ngûä cho khoaãng 10%
söë lûúång sinh viïn cao àùèng, àaåi hoåc vaâo nùm hoåc 2011-
2012; 60% vaâo nùm hoåc 2015-2016 vaâ 100% vaâo nùm
2019-2020.
Ngoaâi ra, muåc tiïu cuãa àïì aán laâ àïën nùm 2015, 100%
àöåi nguä giaãng viïn ngoaåi ngûä àûúåc àaâo taåo, böìi dûúäng caã vïì
trònh àöå chuyïn mön lêîn nghiïåp vuå sû phaåm vaâ 100% caác
cú súã giaáo duåc ÀH àïìu coá caác phoâng hoåc tiïëng nûúác ngoaâi,
coá phoâng nghe nhòn, phoâng àa phûúng tiïån vaâ trang thiïët bõ
thiïët yïëu àaãm baão àaáp ûáng cho viïåc daåy vaâ hoåc ngoaåi ngûä…
N TT II N
NÀÀH
HQQG
G -- H M SS ÖË
H CC M ÖË 11 44 22 -- X
XUUÊ
ÊNN 22 00 11 22 .
79
79
 Àïí thûåc hiïån caác muåc tiïu naây, àïì aán cuäng àaä àïì ra
nhoám nhiïåm vuå vaâ giaãi phaáp cêìn thiïët nhû: Xêy dûång vaâ
triïín khai chûúng trònh àaâo taåo, böìi dûúäng; Tùng cûúâng
nùng lûåc àöåi nguä giaãng viïn ngoaåi ngûä; Nêng cao nùng lûåc
vaâ chêët lûúång àaâo taåo ngoaåi ngûä cuãa caác trûúâng àaåi hoåc,
cao àùèng; Tùng cûúâng cú súã vêåt chêët, trang thiïët bõ àaåt
chuêín cho viïåc daåy vaâ hoåc ngoaåi ngûä trong caác cú súã giaáo
duåc àaåi hoåc.
ÀHQG-HCM TÖÍ CHÛÁC HOÅP GIAO BAN VÏÌ CÖNG
TAÁC ÀÖËI NGOAÅI
Ngaây 23/12/2011, ÀHQG-HCM àaä töí chûác hoåp giao
T R Û ÚÂ N G À AÅ I H OÅ C B AÁ C H K H O A
15 SUÊËT HOÅC BÖÍNG CUÃA TV2 TRAO CHO SINH
VIÏN TRÛÚÂNG ÀAÅI HOÅC BAÁCH KHOA
Ngaây 29/12/2011, taåi Cöng ty Cöí phêìn Tû vêën Xêy
dûång Àiïån 2 (TV2) àaä töí chûác Lïî trao hoåc böíng cho sinh
viïn Trûúâng Àaåi hoåc Baách khoa.
Àêy laâ nùm àêìu tiïn TV2 trao hoåc böíng cho sinh viïn
trûúâng Àaåi hoåc Baách khoa vúái 15 suêët hoåc böíng coá töíng trõ
giaá laâ 57.500.000 àöìng daânh cho 08 sinh viïn nùm 4 (5
triïåu àöìng/suêët) vaâ 07 sinh viïn nùm thûá nùm 5 (2.5 triïåu
àöìng/suêët) thuöåc caác ngaânh Cú khñ, Cú àiïån tûã, Cú Nhiïåt,
Àiïìu khiïín tûå àöång, Xêy dûång Dên duång vaâ Cöng nghiïåp,
Kyä thuêåt àiïån.. àêy laâ caác sinh viïn coá lûåc hoåc khaá, gioãi vaâ
tñch cûåc tham gia caác phong traâo têåp thïí.
80 SUÊËT HOÅC BÖÍNG JBAH TRAO CHO SINH VIÏN
ÀHQG- HCM
Ngaây14/12/2011, Àaåi hoåc Quöëc gia Tp.HCM àaä töí
chûác lïî trao hoåc böíng JBAH (Hiïåp höåi Doanh nghiïåp vaâ
Hiïåp höåi kinh tïë Nhêåt Baãn) cho 80 sinh viïn trûúâng Àaåi hoåc
Baách khoa vaâ trûúâng Àaåi hoåc KHXH&NV thuöåc Àaåi hoåc
Quöëc gia TP.HCM.
Nhùçm thuác àêíy möëi quan hïå húåp taác Nhêåt - Viïåt vaâ
T R Û ÚÂ N G À AÅ I H OÅ C K H X H & N V
LÏÎ TRAO GIAÃI VAÂ KHAI MAÅC VAÂ TRIÏÍN LAÄM
CUÖÅC THI " SAÁNG KIÏËN NHOÃ CHO THAÂNH PHÖË LÚÁN"
Ngaây 21/12/2011, Böå mön Àö thõ hoåc vaâ Quaãn lyá àö thõ
àaä tiïën haânh buöíi lïî trao giaãi vaâ khai maåc triïín laäm cuöåc
thi " Saáng kiïën nhoã cho thaânh phöë lúán".
Cuöåc thi àûúåc phaát àöång tûâ thaáng 9 nùm 2010, sau
hún möåt nùm àaä nhêån àûúåc 56 taác phêím. Sau voâng sú
khaão àaä coá 38 taác phêím àûúåc àûa vaâo xem xeát úã voâng
chung khaão. Höåi àöìng giaám khaão göìm coá 5 thaânh viïn vúái
3 Kiïën truác sû, 1 nhaâ Xaä höåi hoåc vaâ 1 nhaâ Quaãn lyá àö thõ
.
80 BB AÃAÃ NN TT II NN ÀÀ HH QQ GG -- HH CC M
M SS ÖË
ÖË 11 44 22 -- X
XUUÊ
ÊNN 22 00 11 22
ban vïì cöng taác àöëi ngoaåi. Thaânh phêìn tham dûå göìm Ban
QHQT, caác àún võ thaânh viïn vaâ trûåc thuöåc ÀHQG-HCM.
Chuã trò cuöåc hoåp, PGS.TS Lï Quang Minh, Phoá Giaám
àöëc ÀHQG-HCM àaä phöí biïën nhûäng chiïën lûúåc húåp taác
quöëc tïë giai àoaån 2011 - 2015 vaâ àaánh giaá quaá trònh hoaåt
àöång trong thúâi gian qua. Sau àoá, caác àaåi biïíu àaä tiïën
haânh thaão luêån vaâ vaåch ra kïë hoaåch hoaåt àöång cuå thïí cho
nùm 2012; àöìng thúâi àûa ra caác àïì xuêët àïí ÀHQG-HCM
xem xeát vaâ quyïët àõnh nhùçm ài àïën möåt muåc tiïu chung laâ
nêng cao võ thïë cuãa ÀHQG-HCM vaâ caác àún võ thaânh viïn,
trûåc thuöåc trong hïå thöëng giaáo duåc àaåi hoåc caã nûúác, trong
khu vûåc vaâ trïn thïë giúái.
goáp phêìn phaát triïín nguöìn nhên lûåc Viïåt Nam, Hiïåp höåi
Doanh nghiïåp vaâ Hiïåp höåi kinh tïë Nhêåt Baãn àaä coá nhiïìu
hoaåt àöång höî trúå Viïåt Nam, àùåc biïåt laâ chûúng trònh trao
tùång hoåc böíng cho sinh viïn caác trûúâng Àaåi hoåc. Hoåc böíng
àûúåc mang tïn laâ JBAH vaâ àaä trúã thaânh hoaåt àöång thûúâng
niïn daânh cho sinh viïn trûúâng Àaåi hoåc Baách khoa vaâ
trûúâng Àaåi hoåc Xaä höåi & Nhên vùn.
Tûâ nùm hoåc 2002 - 2003 àïën nay, Hiïåp höåi Doanh
nghiïåp vaâ Hiïåp höåi kinh tïë Nhêåt Baãn àaä tiïën haânh trao hoåc
böíng cho sinh viïn 2 Trûúâng Àaåi hoåc Baách khoa, Trûúâng
Àaåi hoåc KHXH&NV, möîi suêët trõ giaá 3 triïåu nhùçm giuáp àúä
caác sinh viïn coá hoaân caãnh khoá khùn, coá thaânh tñch hoåc
têåp töët vaâ caác baån sinh viïn seä tiïëp tuåc nhêån hoåc böíng liïn
tuåc cho àïën luác ra trûúâng. Nùm hoåc 2011 - 2012 coá 80
sinh viïn (40 sinh viïn trûúâng ÀH Khoa hoåc xaä höåi & Nhên
vùn, 40 sinh viïn trûúâng Àaåi hoåc Baách khoa) nhêån àûúåc
hoåc böíng cuãa Hiïåp höåi Doanh nghiïåp vaâ Hiïåp höåi kinh tïë
Nhêåt Baãn.
Ngoaâi ra, àïí caác sinh viïn hiïíu hún vïì caác Doanh nghiïåp
Nhêåt Baãn vaâ cú höåi laâm viïåc cuäng nhû du hoåc Nhêåt Baãn, sau
lïî trao hoåc böíng caác sinh viïn àaä àûúåc giao lûu trao àöíi trûåc
tiïëp vúái hún 25 doanh nghiïåp Nhêåt Baãn taåi TP.HCM.
àaä laâm viïåc rêët nghiïm tuác, cöng minh dûúái sûå àiïìu khiïín
cuãa chuã tõch höåi àöìng laâ TS. KTS. Nguyïîn Thiïìm, Phoá chuã
tõch Höåi Qui hoåach-Xêy dûång, trûåc thuöåc UBND TP. HCM,
nguyïn Viïån trûúãng Viïån Qui hoåach - Kiïën truác, Böå Xêy
dûång. Theo nguyïn tùæc boã phiïëu kñn vaâ tranh luêån cöng
khai, Höåi àöìng àaä choån lûåa àûúåc 14 giaãi bao göìm: 1 giaãi
nhêët, 2 giaãi nhò, 3 giaãi 3, 4 giaãi khuyïën khñch . Ngoaâi ra coân
coá 4 giaãi phuå do caác caá nhên bònh choån .
Cuöåc thi nùm nay laâ taåo àiïìu kiïån cho sinh viïn ngaânh
Àö thõ hoåc coá cú höåi àûúåc thïí hiïån nùng lûåc tû duy saáng
taåo cuãa mònh trong möåt böëi caãnh cuå thïí. Caác taác phêím
tham dûå àûa àïën möåt nhêån thûác: chó cêìn vúái möåt haânh
àöång nhoã, möåt saáng kiïën nhoã seä laâm saáng lïn möåt goác
phöë, thay àöíi möåt àoaån kïnh àen, xanh hún möåt caánh
cöíng, möåt vaâi maãng miïëng trang trñ seä laâm cho nhûäng
maãng tûúâng cuä kyä trúã nïn coá höìn. Têët caã nhûäng haânh àöång
nhoã khi húåp sûác laåi seä goáp möåt phêìn vaâo laâm thay àöíi möåt
thaânh phöë lúán.
ÀAÁNH GIAÁ NGOAÂI THEO TIÏU CHUÊÍN CHÊËT
LÛÚÅNG AUN-QA TAÅI KHOA VIÏÅT NAM
Trong hai ngaây 6 vaâ 7/12/2011, àoaân àaánh giaá ngoaâi
thuöåc maång lûúái caác trûúâng àaåi hoåc Àöng Nam AÁ (AUN) àaä
tiïën haânh àúåt àaánh giaá chêët lûúång cêëp chûúng trònh giaáo
duåc theo böå tiïu chuêín chêët lûúång AUN-QA (Asean
University Network - Quality Assurance) taåi Khoa Viïåt
Nam hoåc - ÀHKHXH&NV.
Tham gia àoaân àaánh giaá ngoaâi laâ caác thaânh viïn àïën tûâ
Àaåi hoåc Quöëc gia Singapore, Àaåi hoåc Ateneo de Manila
(Philippines) vaâ caác quan saát viïn Viïåt Nam àïën tûâ Àaåi
hoåc Huïë, Àaåi hoåc Kinh tïë - Luêåt vaâ Trung têm khaão thñ vaâ
àaánh giaá chêët lûúång àaâo taåo - ÀHQG TP.HCM.
Trong caác ngaây laâm viïåc taåi Khoa Viïåt Nam hoåc, Àoaân
àaä tham dûå festival sinh viïn Viïåt Nam hoåc, tham quan cú
súã vêåt chêët cuãa khoa, laâm viïåc vúái àöåi nguä nhên viïn höî
trúå, caác sinh viïn, cûåu sinh viïn vaâ àaåi diïån caác nhaâ tuyïín
duång. Trong àúåt àaánh giaá naây, caác hoaåt àöång vïì cöng taác
àaâo taåo àûúåc tiïën haânh kiïím àõnh theo caác tiïu chuêín cuãa
mö hònh àaãm baão chêët lûúång daânh cho cêëp chûúng trònh
giaáo duåc cuãa AUN-QA. Möåt caách khaái quaát, mö hònh têåp
trung vaâo viïåc àaánh giaá töíng thïí quaá trònh giaãng daåy vaâ
hoåc têåp, trong àoá quan têm chñnh àïën caác vêën àïì vïì chêët
lûúång àêìu vaâo; quaá trònh daåy vaâ hoåc; vaâ chêët lûúång àêìu ra
cuãa Khoa.
Kïët quaã àaánh giaá ngoaâi chñnh thûác seä àûúåc cöng böë
trong thaáng 01/2012. Theo thöng tin tûâ AUN, trong voâng 3
nùm tñnh àïën cuöëi nùm 2010, maång lûúái caác trûúâng àaåi
hoåc Àöng Nam AÁ àaä tiïën haânh thaânh cöng 10 àúåt àaánh giaá
chêët lûúång cêëp chûúng trònh giaáo duåc bao göìm 23 chûúng
trònh giaáo duåc àaåi hoåc taåi 7 trûúâng thaânh viïn. Àêy laâ lêìn
àêìu tiïn möåt khoa cuãa Trûúâng ÀHKHXH&NV tham gia
àaánh giaá ngoaâi theo tiïu chuêín chêët lûúång cuãa AUN-QA.
Xuên Quang
NGHIÏN CÛÁU VIÏÅT NAM VAÂ NHÊÅT BAÃN TRONG
BÖËI CAÃNH ÀÖNG AÁ
Höåi thaão quöëc tïë "Vùn hoåc Viïåt Nam vaâ Nhêåt Baãn trong
böëi caãnh Àöng AÁ" do Khoa Vùn hoåc vaâ Ngön ngûä chuã trò,
vúái sûå taâi trúå cuãa Quyä Giao lûu quöëc tïë Nhêåt Baãn (Japan
Foundation), diïîn ra trong hai ngaây 6 vaâ 7/12/2011 taåi
ÀHKHXH&NV.
B AÃ
B AÃ N
Bïn caånh 47 tham luêån tûâ caác chuyïn gia, nhaâ nghiïn
cûáu vaâ caán böå giaãng daåy Viïåt Nam, höåi thaão coá chñn
chuyïn gia vùn hoåc àïën tûâ caác àaåi hoåc danh tiïëng nûúác
ngoaâi. PGS.TS Àoaân Lï Giang - thaânh viïn Ban töí chûác -
cho biïët hai nöåi dung àûúåc nhiïìu ngûúâi chuá yá cuãa höåi thaão
lêìn naây laâ: Quan hïå giao lûu aãnh hûúãng giûäa vùn hoåc Viïåt
Nam vaâ vùn hoåc Nhêåt Baãn trong quan hïå chung vúái caác
nûúác khaác trong khu vûåc Àöng AÁ; vaâ so saánh nhûäng àiïím
tûúng àöìng, khaác biïåt giûäa vùn hoåc hai nûúác vïì taác giaã,
taác phêím, traâo lûu, thïí loaåi.
Phiïn toaân thïí khai maåc höåi thaão coá hai baáo caáo quan
troång cuãa PGS. Àoaân Lï Giang coá tñnh chêët àïì dêîn vaâ baáo
caáo cuãa nhaâ Viïåt Nam hoåc Nhêåt Baãn: Giaáo sû Kawaguchi
Kenichi (Trûúâng Àaåi hoåc Ngoaåi ngûä Tokyo) nhan àïì
Nguyïîn Du vaâ K.Bakin - Sûå tiïëp nhêån vaâ phaát triïín Kim
Vên Kiïìu Truyïån cuãa Thanh Têm Taâi Nhên. Sau àoá, höåi
thaão àûúåc chia laâm ba tiïíu ban: tiïíu ban Vùn hoåc cöí àiïín
Viïåt Nhêåt, tiïíu ban Vùn hoåc hiïån àaåi Viïåt Nhêåt, tiïíu ban
Vùn hoåc Àöng AÁ.
Taåi phiïn toaân thïí bïë maåc höåi thaão, GS. Karen
Thornber (Àaåi hoåc Harvard, Hoa kyâ) àaä trònh baây tham
luêån Öe Kenzaburo: Bùn khoùn giûäa Hiroshima vaâ chêu AÁ,
baáo caáo trònh baây vïì vêën àïì võ trñ vaâ sûá mïånh cuãa caác nhaâ
vùn chêu AÁ trûúác nhûäng vêën àïì cuãa àêët nûúác vaâ chêu luåc.
Tham luêån rêët hêëp dêîn, thu huát sûå chuá yá cuãa toaân thïí höåi
thaão.
Töíng kïët yá nghôa höåi thaão, PGS.TS Trêìn Thõ Phûúng
Phûúng àaä nhêån àõnh: "Quan têm sêu sùæc àïën nhûäng giao
lûu hûäu haão, hoâa bònh, nhûng cuäng khöng lúâ ài nhûäng
xung khùæc, mêu thuêîn giûäa caác dên töåc trong khu vûåc.
Nhûäng nöîi àau cuãa quaá khûá chûa quaá xa, vaâ vïët thûúng
coân àang múã miïång trong hiïån taåi vêîn àang laâm chuáng ta
nhûác nhöëi trùn trúã. Búãi têët caã àïìu laâ nhûäng baâi hoåc kinh
nghiïåm quyá baáu cho cuöåc höåi nhêåp höm nay vaâ trong
tûúng lai, trong àoá coá cuöåc höåi nhêåp vùn chûúng nghïå
thuêåt".
TRAO GIAÃI CUÖÅC THI "NOÁI TIÏËNG VIÏÅT, TIÏËNG
HAÂN TOAÂN QUÖËC
Ngaây 10/12/2011, Liïn hiïåp Caác töí chûác hûäu nghõ Viïåt
Nam vaâ Trung têm Giao lûu vùn hoáa Viïåt - Haân töí chûác
voâng chung kïët cuöåc thi Noái tiïëng Viïåt, tiïëng Haân toaân
quöëc taåi TP.HCM.
Vûúåt qua 145 sinh viïn cuãa 16 trûúâng àaåi hoåc, trung
têm tiïëng Haân Quöëc trong caã nûúác, 25 sinh viïn Viïåt Nam
hoåc tiïëng Haân vaâ sinh viïn Haân Quöëc hoåc tiïëng Viïåt taåi
Viïåt Nam cuâng tranh taâi phêìn thi huâng biïån vïì möåt chuã àïì
cuãa cuöåc söëng.
Kïët thuác cuöåc thi, ban töí chûác àaä trao hai giaãi àùåc biïåt:
möåt giaãi cho Nguyïîn Phûúng YÁ, sinh viïn nùm 4 Böå mön
Haân Quöëc hoåc - Trûúâng ÀHKHXH&NV, göìm möåt suêët hoåc
N TT II N
NÀÀH
HQQG
G -- H
HC M SS ÖË
CM ÖË 11 44 22 -- X
XUUÊ
ÊNN 22 00 11 22 . 81
böíng thaåc sô taåi Haân Quöëc; möåt giaãi cho Jang Eun Bee,
sinh viïn nùm 3 Khoa Viïåt Nam hoåc ÀHQG Haâ Nöåi, trõ giaá
2.000 USD.
Trûúâng Giang
TUÊÌN LÏÎ HÖÅI THAÃO QUÖËC TÏË VIÏÅT NAM - NHÊÅT
BAÃN
Cuâng nùçm trong chûúng trònh thuöåc Tuêìn lïî höåi thaão
quöëc tïë Viïåt Nam - Nhêåt Baãn do Trûúâng ÀHKHXH&NV töí
chûác vúái sûå taâi trúå cuãa Quyä Giao lûu quöëc tïë Nhêåt Baãn
(Japan Foundation), höåi thaão quöëc tïë "So saánh phong traâo
"vùn minh hoáa" úã Viïåt Nam vaâ Nhêåt Baãn cuöëi thïë kyã 19
àêìu thïë kyã 20" do Böå mön Nhêåt Baãn hoåc chuã trò àaä diïîn ra
trong 2 ngaây 9 vaâ 10/12/2011.
Tham dûå höåi thaão coá sûå tham gia cuãa caác giaáo sû, caác
nhaâ nghiïn cûáu àïën tûâ 6 trûúâng àaåi hoåc Nhêåt Baãn vaâ 13
trûúâng àaåi hoåc Viïåt Nam.
Coá 65 tham luêån gûãi tham gia höåi thaão, têåp trung hai
nöåi dung chñnh: 1) nhûäng vêën àïì vïì vùn minh hoáa úã Nhêåt
Baãn, Viïåt Nam vaâ caác nûúác chêu AÁ; 2) so saánh vùn minh
hoáa giûäa Viïåt Nam vaâ Nhêåt Baãn vaâ caác nûúác chêu AÁ
khaác.
Taåi höåi thaão, khaái niïåm "bunmeikaika" (vùn minh khai
hoáa) àaä àûúåc laâm saáng toã. "Bunmeikaika" laâ khaái niïåm
duâng àïí chó sûå biïën àöíi sêu sùæc vïì àúâi söëng chñnh trõ, vùn
hoáa úã caác nûúác Àöng AÁ do sûå thêm nhêåp cuãa vùn hoáa
phûúng Têy tûâ nûãa cuöëi thïë kyã XIX àïën àêìu thïë kyã XX.
Vúái "vùn minh khai hoáa", nhêån thûác chung cuãa caác nhaâ
nghiïn cûáu laâ khöng taách rúâi nhûäng thaânh tûåu "vùn minh
hoáa" Nhêåt Baãn ra khoãi di saãn thúâi Edo. Àiïìu àoá nghôa laâ
vùn minh khai hoáa Nhêåt Baãn trong giai àoaån naây, àùåc biïåt
laâ caác chñnh saách thúâi Minh Trõ Duy Tên khöng àún thuêìn
laâ sûå tiïëp thu vùn minh Êu-Myä maâ àûúåc tiïëp biïën, tiïëp thu
coá choån loåc trïn nïìn taãng vùn hoáa, vùn minh Nhêåt Baãn.
Trong "vùn minh hoáa" úã Nhêåt Baãn vaâ caác nûúác khaác,
àùåc biïåt laâ Viïåt Nam, dûúái goác nhòn cuãa vùn hoáa hoåc so
saánh, caác nhaâ nghiïn cûáu àaä chó ra nhûäng àiïím khaác biïåt
trong quaá trònh tiïëp nhêån vùn minh Êu-Myä àöëi vúái Nhêåt
Baãn, Viïåt Nam vaâ caác quöëc gia khaác trong khu vûåc. Àêy
cuäng chñnh laâ àiïím khaác biïåt cùn baãn, dêîn àïën thaânh cöng
cuãa phong traâo "vùn minh hoáa" úã Nhêåt Baãn vaâ sûå khöng
thaânh cöng cuãa phong traâo naây àöëi vúái caác nûúác chêu AÁ
khaác, trong àoá coá Viïåt Nam.
Höåi thaão àaä goáp phêìn laâm saáng toã nhiïìu nöåi dung quan
troång, coá yá nghôa lyá luêån vaâ thûåc tiïîn sêu sùæc, coá thïí ruát ra
nhûäng baâi hoåc hûäu ñch cho tiïën trònh hiïån àaåi hoáa úã Viïåt
Nam.
Viïåt Hoaâ - Xuên Quang
HÖÅI NGHÕ CAÁN BÖÅ VIÏN CHÛÁC TRÛÚÂNG
ÀHKHXH&NV NÙM HOÅC 2011 - 2012
Höåi nghõ caán böå viïn chûác trûúâng ÀHKHXH&NV nùm
hoåc 2011 - 2012 àûúåc töí chûác ngaây 13/12/2011 taåi Höåi
trûúâng D, cú súã Àinh Tiïn Hoaâng, Q.1. 280 àaåi biïíu tham
dûå Höåi nghõ àaä nghe Hiïåu trûúãng Voä Vùn Sen baáo caáo
töíng kïët nhûäng ûu khuyïët àiïím cuãa nhaâ trûúâng trong nùm
hoåc vûâa qua vaâ trònh baây phûúng hûúáng phaát triïín cuãa
trûúâng trong nùm hoåc múái. Höåi nghõ cuäng àaä nghe baãn
töíng kïët caác yá kiïën goáp yá cuãa têåp thïí caán böå viïn chûác àöëi
vúái baáo caáo töíng kïët, dûå thaão phûúng hûúáng hoaåt àöång
cuãa nhaâ trûúâng vaâ phêìn giaãi trònh cuãa àaåi diïån caác phoâng
ban coá liïn quan.
Thay mùåt BTC, PGS.TS. Àinh Ngoåc Thaåch àaä àoåc caác
quyïët àõnh khen thûúãng nùm hoåc 2010 - 2011 cho caác caá
nhên vaâ têåp thïí àaåt thaânh tñch xuêët sùæc trong nùm hoåc.
Phûúng Nam

T R Û ÚÂ N G À AÅ I H OÅ C Q U ÖËË C T ÏË
HÖÅI NGHÕ CAÁN BÖÅ VIÏN CHÛÁC NÙM 2011-2012
Ngaây 31/12/2011, Trûúâng ÀH Quöëc tïë ÀHQG-HCM àaä töí chûác Höåi nghõ caán böå viïn chûác 2011-2012
nhùçm töíng kïët cöng taác nùm 2010-2011 vaâ àïì ra phûúng hûúáng hoaåt àöång cho nùm hoåc 2011-2012.
PGS.TS Nguyïîn Thaânh Àaåt, Phoá Giaám àöëc ÀHQG-HCM àaä àïën tham dûå vaâ phaát biïíu chó àaåo.
Taåi Höåi nghõ, caác àaåi biïíu àaä nghe baáo caáo töíng kïët cöng taác nùm hoåc 2010-2011; baáo caáo chiïën lûúåc
Trûúâng ÀH Quöëc tïë giai àoaån 2012-2015; phûúng hûúáng cöng taác nùm hoåc 2011-2012; baáo caáo cöng taác
taâi chñnh nùm hoåc 2010-2011; baáo caáo cuãa Ban Thanh tra nhên dên; baáo caáo töíng kïët àoáng goáp cuãa caán
böå viïn chûác nhaâ trûúâng. Sau àoá caác àaåi biïíu àaä tiïën haânh trao àöíi vaâ thaão luêån vïì caác nöåi dung trïn.
Phaát biïíu taåi Höåi nghõ, PGS.TS Nguyïîn Thaânh Àaåt, Phoá Giaám àöëc ÀHQG-HCM àaánh giaá cao nhûäng
thaânh tûåu, sûå nùng àöång, saáng taåo maâ laänh àaåo nhaâ trûúâng cuäng nhû caác caán böå viïn chûác Trûúâng ÀH
Quöëc tïë àaä àaåt àûúåc sau gêìn 8 nùm xêy dûång vaâ phaát triïín, àùåc biïåt laâ nùm hoåc 2010-2011; àöìng thúâi chó
àaåo nhaâ trûúâng cêìn xem xeát, àaánh giaá kyä lûúäng, toaân diïån àïí phaát triïín theo hûúáng àaåi hoåc nghiïn cûáu
nhû chiïën lûúåc maâ ÀHQG-HCM àaä àïì ra.
Taåi Höåi nghõ, Trûúâng ÀH Quöëc tïë cuäng àaä töí chûác trao giêëy khen cuãa Hiïåu trûúãng cho caác àún võ vaâ
caá nhên coá nhiïìu àoáng goáp cho nhaâ trûúâng nùm hoåc 2010-2011.

82 .
82 BBAÃAÃNN TTIINN ÀÀHHQQGG--HHCCMM SSÖËÖË 114422--XXUUÊÊNN 22001122
 Thank you for evaluating AnyBizSoft PDF Splitter.

A watermark is added at the end of each output PDF file.

To remove the watermark, you need to purchase the software from

http://www.anypdftools.com/buy/buy-pdf-splitter.html