Quan-He-Kinh-Te-Quoc-Te - Chuong-1 - (Cuuduongthancong - Com)

CHÖÔNG 1
CÔ SÔÛ KHOA HOÏC CUÛA NGHIEÂN
om
CÖÙU QUAN HEÄ KINH TEÁ QUOÁC TEÁ
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu
Phaàn 1: Cô sôû khoa hoïc cuûa caùc QH KTQT

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
CHÖÔNG 1
om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu
I. NHÖÕNG KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN

II. MOÄT SOÁ HOÏC THUYEÁT VEÀ THÖÔNG MAÏI
QUOÁC TEÁ
I. NHÖÕNG KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN
1.1. Quan heä kinh teá quoác teá vaø neàn kinh teá theá giôùi
om
1.2. Chuû theå cuûa caùc quan heä kinh teá quoác teá
.c
1.3. Caùc lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa caùc quan heä kinh teá
ng
quoác teá
co
an
1.4. Quan heä kinh teá quoác teá ngaøy caøng môû roäng -
th
moät taát yeáu khaùch quan cuûa lòch söû
o ng
du
u
cu
1.1. Quan heä kinh teá quoác teá vaø neàn kinh teá
theá giôùi
 Quan heä kinh teá quoác teá laø toång theå caùc quan heä veà
om
vaät chaát vaø taøi chính, caùc quan heä dieãn ra khoâng
.c
nhöõng trong lónh vöïc kinh teá maø caû trong lónh vöïc
ng
khoa hoïc ‟ coâng ngheä coù lieân quan ñeán taát caû caùc
co
giai ñoaïn cuûa quaù trình saûn xuaát, giöõa caùc quoác gia
an
vôùi nhau vaø giöõa caùc quoác gia vôùi caùc toå chöùc kinh
teá quoác teá th
o ng
 Neàn kinh teá theá giôùi laø toång theå caùc neàn kinh teá cuûa
du
caùc quoác gia, coù söï phuï thuoäc vaø taùc ñoäng qua laïi
u
cu
laãn nhau, thoâng qua caùc quan heä kinh teá quoác teá.
1.2. Chuû theå cuûa caùc QHKTQT
a. Quoác gia coù chuû quyeàn: loaïi chuû theå ôû caáp ñoä nhaø
om
nöôùc, coù tính chính trò vaø phaùp lyù quoác teá ñaày ñuû
.c
– Quan heä giöõa caùc quoác gia coù chuû quyeàn theå
ng
hieän qua vieäc kyù keát caùc hieäp ñònh kinh teá, vaên
co
hoùa, khoa hoïc ‟ coâng ngheä
an
th
– Phaân chia laøm nhieàu loaïi ng
o Döïa vaøo neàn kinh teá quoác gia: nöôùc coâng nghieäp phaùt
o
du
trieån, tö baûn phaùt trieån, phaùt trieån, tieân tieán vaø nöôùc
ñang phaùt trieån, chaäm phaùt trieån, keùm phaùt trieån
u
cu
o Döïa vaøo GDP ñaàu ngöôøi: nöôùc thu nhaäp cao, thu nhaäp
trung bình, thu nhaäp thaáp
o Döïa vaøo söï tham gia vaøo caùc toå chöùc quoác teá: OECD,
OPEC
b. Toå chöùc kinh teá quoác teá: loaïi chuû theå ôû caáp ñoä
om
quoác teá, ngoaøi khuoân khoå quoác gia, coù ñòa vò phaùp
.c
lyù roäng hôn ñòa vò phaùp lyù cuûa moät quoác gia
ng
 Lieân Hieäp Quoác, caùc toå chöùc chuyeân moân (IMF,
co
WB), EU, NAFTA, ASEAN
an
th
– Toå chöùc vaø phoái hôïp hoaït ñoäng cuûa caùc quoác gia vaø
ng
caùc khu vöïc
o
– Taïo cô sôû cho caùc cuoäc ñoái thoaïi veà kinh teá giöõa caùc
du
nöôùc
u
cu
– Quan taâm giaûi quyeát caùc vaán ñeà kinh teá toaøn caàu
– Xaây döïng moät heä thoáng phaùp lyù ñieàu chænh caùc quan
heä KTQT
c. Caù nhaân, caùc coâng ty, caùc taäp ñoaøn, caùc toå chöùc
om
phi chính phuû: loaïi chuû theå khoâng ñöôïc coi laø ñaày
.c
ñuû treân khía caïnh phaùp lyù vaø chính trò.
ng
Moái quan heä cuûa chuû theå loaïi naøy theå hieän qua
co
caùc cam keát vaø hôïp ñoàng thöông maïi, ñaàu tö, xuaát
an
khaåu lao ñoäng, vieän trôï phaùt trieån,… ñöôïc thöïc
th
ng
hieän trong khuoân khoå nhöõng hieäp ñònh ñaõ ñöôïc kyù
o
keát giöõa caùc chuû theå nhaø nöôùc

du
d. Caùc vuøng, laõnh thoå: laø caùc tænh, quoác gia thaønh
u
cu
vieân cuûa nhaø nöôùc lieân bang, caùc laõnh thoå haûi
quan rieâng bieät coù quyeàn ñoäc laäp.
1.3. Caùc lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa caùc QHKTQT
a. Lónh vöïc ngoaïi thöông: quan heä mua baùn haøng
om
hoùa vôùi caùc quoác gia khaùc treân theá giôùi bao goàm
.c
haøng hoùa voâ hình vaø höõu hình
ng
 Laø lónh vöïc phaùt trieån sôùm nhaát, thuùc ñaåy caùc hình
co
thöùc khaùc phaùt trieån
an
th
 Chieám tyû troïng cao trong caùc hình thöùc quan heä
ng
quoác teá.
o
du
u
cu
b. Lónh vöïc ñaàu tö quoác teá: ñaàu tö tröïc tieáp, ñaàu tö
om
giaùn tieáp, vaø tín duïng quoác teá
.c
 Ngaøy caøng chieám vai troø quan troïng trong söï phaùt
ng
trieån cuûa caùc quoác gia
co
c. Lónh vöïc hôïp taùc
an
th
 Trong saûn xuaát: xaây döïng nhöõng xí nghieäp chung
ng
hoaëc chuyeân moân hoùa moät coâng ñoaïn saûn xuaát
o
du
 Trong khoa hoïc ‟ coâng ngheä: trao ñoåi taøi lieäu kyõ
u
thuaät, thieát keá, mua baùn giaáy pheùp, chuyeån giao

cu
coâng ngheä, phoái hôïp nghieân cöùu khoa hoïc, hôïp taùc
ñaøo taïo, boài döôõng nguoàn nhaân löïc
d. Taøi chính quoác teá: vay nôï, thanh toaùn quoác teá
om
e. Caùc hình thöùc dòch vuï thu ngoaïi teä:
.c
 Du lòch quoác teá
ng
co
 Vaän taûi quoác teá
an
 Xuaát khaåu lao ñoäng ra nöôùc ngoaøi vaø taïi choã
th
 Caùc dòch vuï thu ngoaïi teä khaùc: baûo hieåm,
ng
thoâng tin, kieàu hoái, aên uoáng, tö vaán, giaùo duïc,
o
du
y teá
u
cu
1.4. QHKTQT ngaøy caøng môû roäng - moät taát
yeáu khaùch quan cuûa lòch söû
a. Tính taát yeáu khaùch quan:
om
 Luoân toàn taïi söï khaùc bieät giöõa caùc quoác gia:
.c
– Veà töï nhieân: khí haäu, taøi nguyeân
ng
Veà nguoàn nhaân löïc: soá löôïng vaø trình ñoä lao ñoäng
co
–
Veà coâng ngheä: kyõ thuaät taïo saûn phaåm
an
–
th
 Söï khaùc bieät veà saûn phaåm vaø chi phí taïo saûn phaåm thuùc
ng
ñaåy giao thöông giöõa caùc vuøng mieàn
o
Caùc QH KTQT toàn taïi khaùch quan do:

du

u
– Söï toàn taïi caùc quoác gia ñoäc laäp

cu
– Quan heä haøng hoùa ‟ tieàn teä vöôït khoûi bieân giôùi quoác
gia
a. Tính taát yeáu khaùch quan:
om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu
b. QHKTQT ngaøy caøng môû roäng:
om
 Giai ñoaïn 1: chaên nuoâi taùch khoûi troàng troït
.c
 trao ñoåi haøng hoùa ra ñôøi
ng
co
 Giai ñoaïn 2: Thuû coâng taùch khoûi noâng nghieäp
an
 coâng nghieäp ra ñôøi
th
 Giai ñoaïn 3: Thöông nhaân taùch khoûi saûn xuaát
o ng
 maäu dòch quoác teá ra ñôøi
du
 Giai ñoaïn 4: khoa hoïc, kyõ thuaät phaùt trieån maïnh

u
cu
 Toaøn caàu hoùa
 Nhö vaäy QHKTQT:
om
– Döïa treân phaân coâng lao ñoäng
.c
– Caùc nöôùc phaùt huy lôïi theá
ng
co
– Söû duïng hieäu quaû nguoàn löïc kinh teá theá giôùi
an
– Thoûa maõn nhieàu hôn nhu caàu con ngöôøi
th
“Quan heä kinh teá quoác teá ngaøy caøng môû roäng
ng

o
chaúng nhöõng vì quan heä haøng hoùa tieàn teä ngaøy

du
u
caøng phöùc taïp vaø môû roäng maø coøn vì noù coù lôïi cho
cu
caùc nöôùc tham gia môû roäng vaø phaùt trieån quan heä
ñoù”
 Ñoái vôùi caùc nöôùc phaùt trieån
om
– Môû roäng thò tröôøng tieâu thuï
.c
– Giaûm chi phí saûn xuaát qua hoaït ñoäng ñaàu tö
ng
co
 Ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån
an
– Tieáp nhaän khoa hoïc ‟ kyõ thuaät, trình ñoä quaûn lyù
tieân tieán th
ng
– Thu huùt voán ñaàu tö
o
du
– Khai thaùc vaø naâng cao lôïi theá caïnh tranh

u
cu
– Phaùt trieån kinh teá vaø naâng cao ñôøi soáng xaõ hoäi
II. MOÄT SOÁ HOÏC THUYEÁT VEÀ THÖÔNG MAÏI
QUOÁC TEÁ
2.1. Thuyeát Troïng Thöông
om
2.2. Lyù thuyeát Lôïi Theá Tuyeät Ñoái
.c
2.3. Lyù thuyeát Lôïi Theá So Saùnh
ng
co
2.4. Lyù thuyeát Heckscher - Ohlin
an
2.5. Nghòch lyù Leontief (The Leontief Paradox)
th
2.6. Lyù thuyeát veà söï töông ñoàng giöõa caùc quoác gia
o ng
2.7. Lyù thuyeát Chu Kyø Saûn Phaåm Quoác Teá
du
2.8. Lyù thuyeát Lôïi Theá Caïnh Tranh Quoác Gia –

u
cu
Moâ hình Kim cöông cuûa Porter
2.1. Thuyeát Troïng Thöông (Mercantilism)
 Giöõa theá kyû 15, 16, 17 vaø keát thuùc vaøo theá kyû 18
om
 Quan nieäm: Söï phoàn vinh cuûa moät quoác gia ñöôïc
.c
ño baèng löôïng taøi saûn maø quoác gia ñoù caát giöõ
ng
 Tö töôûng chính:
co
an
– Phaùt trieån kinh teá laø gia taêng khoái löôïng tieàn teä
th
– Phaûi phaùt trieån ngoaïi thöông, ñaëc bieät laø xuaát
ng
sieâu, trao ñoåi khoâng ngang giaù
o
du
– Nhaø nöôùc ñieàu tieát hoaït ñoäng ngoaïi thöông

u
cu
“Zero-sum game”
– Hạ thấp lương đdể giảm chi phí sản xuất
Caùc khuyeán nghò cuûa caùc taùc giaû troïng thöông:
om
– Ñaåy maïnh xuaát khaåu: naâng soá löôïng, giaù trò haøng
.c
xuaát, haïn cheá xuaát khaåu nguyeân lieäu, ñaåy maïnh
ng
xuaát thaønh phaåm
co
– Haïn cheá nhaäp khaåu: giaûm thieåu nhaäp thaønh phaåm
an
th
vaø haøng xa xæ, öu tieân nhaäp nguyeân lieäu phuïc vuï
ng
saûn xuaát haøng xuaát khaåu
o
du
– Buoân baùn do caùc coâng ty ñoäc quyeàn nhaø nöôùc

u
– Öu tieân söû duïng ñoäi taøu quoác gia

cu
– Nhaø nöôùc söû duïng caùc coâng cuï thöông maïi ñeå
khuyeán khích xuaát khaåu vaø baûo hoä thöông maïi
Öu, nhöôïc ñieåm
om
 Tieán boä lôùn veà maët tö töôûng
.c
 Mang tính kinh nghieäm, ít tính lyù luaän, chöa loät taû
ng
ñöôïc baûn chaát kinh teá cuûa hoaït ñoäng ngoaïi thöông
co
an
 Sai laàm trong vieäc coi troïng cuûa caûi vaø việc ñeà xuaát
trao ñoåi khoâng coâng baèng
th
ng
Khaû naêng aùp duïng: vaãn coù giaù trò nhaát ñònh
o
du
 Dö thöøa saûn xuaát trong nöôùc, kích thích saûn xuaát

u
cu
 Caûi thieän caùn caân thanh toaùn; Ñaùp öùng nhu caàu tích
luõy ngoaïi teä
 Baûo hoä caùc ngaønh coâng nghieäp chieán löôïc
 YÙ nghóa
om
– Nhấn mạnh taàm quan troïng cuûa thöông maïi quoác
.c
teá
ng
– Xaùc ñònh vai troø Nhaø nöôùc trong vieäc ñieàu tieát
co
ngoaïi thöông
an
 Haïn cheá
th
ng
– Ñôn giaûn, chöa giaûi thích ñöôïc caùc hieän töôïng kinh
o
du
teá
u
cu
 Theory of Absolute Advantage
om
 Taùc giaû - Adam Smith (1723 - 1790)
.c
 Tö töôûng chính
ng
co
– Thöông maïi quoác teá thuùc ñaåy kinh teá
an
phaùt trieån
th Moät quoác gia
ng
– Caùc nöôùc neân chuyeân moân hoùa nhöõng
neân chuyeân moân
o
ngaønh coù lôïi theá tuyeät ñoái

du
hoùa vaø xuaát

u
– Xuaát khaåu saûn phaåm coù lôïi theá tuyeät ñoái khaåu maët haøng
cu
vaø nhaäp khaåu saûn phaåm khoâng coù lôïi maø quoác gia ñoù
coù lôïi theá tuyeät
theá tuyeät ñoái
ñoái.
 Noäi dung
om
a) Thöôùc ño söï giaøu coù cuûa moät quoác gia: laø toång soá
.c
haøng hoùa vaø dòch vuï coù saün ôû nöôùc ñoù
ng
co
b) Söï phaân coâng lao ñoäng: moät quoác gia khi chuyeân
an
moân hoùa saûn xuaát saûn phaåm maø hoï coù lôïi theá tuyeät
th
ng
ñoái seõ cho pheùp hoï saûn xuaát vôùi chi phí hieäu quaû
o
du
hôn nöôùc khaùc

u
cu
 Noäi dung
om
c) Quan nieäm veà lôïi theá tuyeät ñoái: moät quoác gia
.c
ñöôïc coi laø coù lôïi theá tuyeät ñoái veà moät maët haøng
ng
co
neáu vôùi cuøng moät ñôn vò nguoàn löïc, quoác gia ñoù coù
an
theå saûn xuaát ra nhieàu saûn phaåm hôn
th
ng
d) Nguoàn goác lôïi theá tuyeät ñoái
o
du
– Lôïi theá töï nhieân: khí haäu, vò trí ñòa lyù, khoaùng saûn
u
Lôïi theá do noã löïc: ñöôïc phaùt trieån nhôø coâng ngheä vaø söï
cu
–
laønh ngheà
 Moâ hình:
om
.c
1) ÑvSp/giôø Anh Boà Ñaøo Nha
ng
Vaûi (m2) 4 2
co
Röôïu nho (thuøng) 2 4
an
th
ng
Moät quoác gia
o
neân chuyeân moân

du
Haøng hoùa naøo ñöôïc xuaát hoùa vaø xuaát

u
cu
khaåu? Bôûi nöôùc naøo? khaåu maët haøng

maø quoác gia ñoù
coù lôïi theá tuyeät
ñoái.
 Tröôùc khi chuyeân moân hoùa:
om
.c
ng
Vaûi (m2) 4 2
co
an
th
Toång ng 6 6
 Sau khi chuyeân moân hoùa:
o
du
Anh Boà Ñaøo Nha

u
1) ÑvSp/giôø
cu
Vaûi (m2) 8 0
Toång CuuDuongThanCong.com
8 8
https://fb.com/tailieudientucntt
Maäu dòch trong ñieàu kieän LTTÑ
om
.c
ng
co
Vaûi (c) 4 2
an
Röôïu nho (w) 2 4
th
o ng
Tæ leä trao ñoåi mong muoán cuûa Anh 4c = w’ > 2w
du
u
Tæ leä trao ñoåi mong muoán cuûa BÑN 4w = c’ > 2c

cu
Mieàn maäu dòch w < 2c < 4w

c < 2w < 4c
Maäu dòch trong ñieàu kieän LTTÑ
om
.c
ng
co
Vaûi (c) 4 2
an
Röôïu nho (w) 2 4
th
ng
Maäu dòch trao ñoåi taïi tæ leä 1c = 1w
o
du
Coù TM c=w w=c

u
cu
Khoâng coù TM c = 1/2w w = 1/2c

Lôïi ích töø TM 1/2w 1/2c
c
om
.c
ng
Xuaát khaåu
co
an
th
200
o ng
du
100
u
cu
200 400 w
Boà Ñaøo Nha
Naêng löïc saûn xuaát vaø tieâu thuï treân 100 giôø coâng lao ñoäng
 Öu ñieåm
om
– Coâng cuï phaùt trieån lyù thuyeát kinh teá
.c
ng
– Xaùc ñònh lôïi theá tuyeät ñoái, laøm cô sôû cho ñònh höôùng
co
chuyeân moân hoùa vaø trao ñoåi caùc maët haøng
an
 Nhöôïc ñieåm
th
ng
– Khoâng giaûi thích hieän töôïng: thöông maïi quoác teá coù xaûy
o
du
ra giöõa moät nöôùc coù lôïi theá tuyeät ñoái moïi saûn phaåm vaø
u
cu
moät nöôùc khoâng coù lôïi theá tuyeät ñoái naøo caû.
Theory of Comparative Advantage
om
 Taùc giaû - David Ricardo (1772 - 1823),
nhaø kinh teá hoïc ngöôøi Anh (goác Do
.c
Thaùi), taùc phaåm “Nhöõng nguyeân lyù kinh
ng
David Ricardo
teá chính trò vaø thueá” (1817) 1772-1823
co
„Caùc nöôùc neân
an
xuaát khaåu haøng
th hoùa maø hoï saûn
ng
– Moïi nöôùc luoân coù theå vaø raát coù lôïi khi tham
gia phaân coâng lao ñoäng vaø thöông maïi xuaát töông ñoái
o
du
quoác teá khi coù lôïi theá so saùnh coù hieäu quaû vaø
– Lôïi theá so saùnh ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua so nhaäp khaåu
u
cu
saùnh chi phí saûn xuaát caùc loaïi saûn phaåm nhöõng haøng hoùa
maø hoï saûn xuaát
töông ñoái keùm
hieäu quaû.
Moâ hình
om
.c
1) Ñvsp/giôø Myõ Nhaät Baûn „Caùc nöôùc neân
ng
Gaïo 6 3 xuaát khaåu haøng
co
hoùa maø hoï saûn
an
OÂtoâ 5 4 xuaát töông ñoái
th coù hieäu quaû vaø
ng
Xaùc ñònh GMyõ GNB nhaäp khaåu
o
LTSS >
du
OMyõ < ONB nhöõng haøng hoùa

maø hoï saûn xuaát
u
cu
A1 B1 6 3 töông ñoái keùm

> > hieäu quaû.
A2 < B2 5 4
om
Xaùc ñònh mieàn maäu dòch
.c
ng
1) ÑvSp/giôø Myõ Nhaät Baûn
co
Gaïo (g) 6 3
an
5 4
th
Oâtoâ (o) ng
o
du
Tæ leä trao ñoåi mong muoán cuûa Myõ 6g = o’ > 5o

u
cu
Tæ leä trao ñoåi mong muoán cuûa NB 4o = g’ > 3g

Mieàn maäu dòch 15g < 20o < 24g
Lôïi ích töø thöông maïi
om
.c
1) ÑvSp/giôø Myõ Nhaät Baûn
ng
Gaïo (g) 6 3
co
Oâtoâ (o) 5 4
an
Mieàn maäu dòch
th 15g < 20o < 24g
o ng
du
Maäu dòch trao ñoåi taïi tæ leä 1c = 1w (20o = 20g)

u
Coù TM 6g = 6o 4o = 4g
cu
Khoâng coù TM 6g = 5o 4o = 3g
Lôïi ích töø TM 1ñvcp = 6g: +1o 1ñvcp = 4o: +1g
Lôïi ích töø thöông maïi @ 1g = 1o
om
G (ñvsp/ñvcp)
.c
G (ñvsp/ñvcp)
ng
co
6
Xuaát khaåu
an
Xuaát khaåu
th
ng
3 3
o
2
du
1.5
u
cu
2.5 3 5 O (ñvsp/ñvcp) 2 4 O (ñvsp/ñvcp)
Myõ Nhaät Baûn
Chæ soá lôïi theá so saùnh hieån thò RCA
om
(Coefficient of Revealed Comparative Advantage )
.c
AX / Xx Coù lôïi theá
ng
ñaëc bieät cao
co
RCA = 4,5
an
WA / W
th
ng Coù lôïi theá
cao
o
2,5
du
 AX: xuaát khaåu saûn phaåm A cuûa nöôùc X

Coù lôïi theá
u
 XX: toång xuaát khaåu cuûa nöôùc X

cu
WA: xuaát khaåu saûn phaåm A cuûa theá giôùi

1
 Khoâng coù
 W : toång xuaát khaåu cuûa theá giôùi lôïi theá
Hệ số RCA của một số mặt hang của VN
Sản phẩm da 13,99
om
.c
May mặc 5,61
ng
Sản phẩm dệt 0,77
co
Điện tử 0,17
an
th
Khoaùng saûn ng 7,79
Thöïc phaåm 3,72
o
du
Phöông tieän vaän taûi 0,08

u
cu
Hoùa chaát 0,16
 Öu ñieåm
om
– Chuyeân moân hoùa
.c
– Xaùc ñònh lôïi theá so saùnh
ng
– Khaúng ñònh thöông maïi quoác teá mang laïi lôïi ích
co
cho caùc quoác gia: “Trade is a positive-sum game”
an
 Nhöôïc ñieåm th
ng
– Khoâng tính cô caáu nhu caàu tieâu duøng moãi nöôùc
o
du
– Khoâng ñeà caäp chi phí vaän taûi, baûo hieåm haøng hoùa
u
cu
vaø haøng raøo baûo hoä maäu dòch

– Khoâng giaûi thích trieät ñeå nguoàn goác lôïi theá so
saùnh
 Heckscher - Ohlin Theory
om
 Taùc giaû - Eli Heckscher vaø Bertil
Ohlin, hai nhaø kinh teá hoïc Thuïy Ñieån,
.c
taùc phaåm “Thöông maïi lieân khu vöïc
ng
vaø quoác teá” (1933)
co
an
– Caùc yeáu toá saûn xuaát khaùc nhau giöõa
th
Heckscher's student,
caùc quoác gia Bertil Ohlin developed

ng
and elaborated the factor
– Chuyeân moân hoùa nhöõng ngaønh söû

o
endowment theory.
du
He was not only a

duïng yeáu toá saûn xuaát chi phí reû hôn, professor of economics at
u
Stockholm, but also a

chaát löôïng cao hôn
cu
major political figure in

Sweden.
– Cô sôû thöông maïi quoác teá laø lôïi theá In 1979 Ohlin was
töông ñoái awarded a Nobel Prize
jointly with James Meade
for work in trade theory.
 Heckscher - Ohlin Theory
om
 Öu ñieåm
.c
– Khuyeán khích thöông maïi quoác teá phaùt
ng
trieån
co
– Giaûi thích nguoàn goác hình thaønh lôïi theá
an
so saùnh
th
Heckscher's student,
 Nhöôïc ñieåm Bertil Ohlin developed
ng
and elaborated the factor
o
endowment theory.
– Khoâng cho pheùp giaûi thích moïi hieän
du
He was not only a

töôïng thöông maïi quoác teá, ñaëc bieät khi: professor of economics at
u
Stockholm, but also a

cu
o Ñaûo ngöôïc nhu caàu major political figure in

Sweden.
o Caïnh tranh khoâng hoaøn haûo In 1979 Ohlin was
awarded a Nobel Prize
o Chi phí vaän taûi vaø baûo hieåm quaù lôùn jointly with James Meade
for work in trade theory.
2.5. Nghòch lyù Leontief
 The Leontief Paradox
om
 Taùc giaû - Wassily Leontief, thöû nghieäm moâ
.c
hình H - O (1951) ñeå giaûi thích haøng hoùa 1973 Nobel prize
ng
in Economics
co
xuaát nhaäp khaåu vaøo Myõ (döõ kieän 1947) His analyses of
America's
an
production
 Giaû thieát - Myõ coù lôïi theá töông ñoái veà saûn
th
machinery,
showed how
ng
xuaát haøng hoùa coù tyû troïng tö baûn cao, neân changes in one
o
sector of the
seõ xuaát khaåu haøng hoùa thaâm duïng tö baûn
du
economy can
exact changes all
u
(capital intensive goods) vaø nhaäp khaåu

cu
along the line,

affecting
haøng hoùa thaâm duïng lao ñoäng (labour everything from
the price of oil to
intensive goods) the price of
peanut butter
2.5. Nghòch lyù Leontief
 The Leontief Paradox
om
 Keát quaû baát ngôø - Saûn phaåm xuaát khaåu töø
.c
caùc coâng ty Myõ coù tyû troïng lao ñoäng cao
ng
1973 Nobel prize
in Economics
co
hôn saûn phaåm nhaäp khaåu His analyses of
America's
an
production
 Nghòch lyù - Myõ laø moät nöôùc coù nguoàn lao
th
machinery,
showed how
ng
ñoäng doài daøo? changes in one
o
sector of the
du
 Tranh luaän Phaân bieät lao ñoäng vaø tö baûn economy can
exact changes all
u
khaùc nhau. Ví duï: lao ñoäng coù kyõ naêng vaø

cu
along the line,

affecting
khoâng kyõ naêng everything from
the price of oil to
the price of
peanut butter
2.6. Lyù thuyeát veà söï töông ñoàng giöõa caùc quoác
gia
 Taùc giaû - Staffan Burenstam Linder, giaûi thích
om
thöông maïi theá giôùi thaäp nieân 60 vaø 70
.c
 Tieàn ñeà
ng
– Khi thu nhaäp taêng nhu caàu möùc phöùc taïp saûn phaåm
co
taêng
an
– Caàn thieát am hieåu thò tröôøng trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi
th
nhu caàu caùc thò tröôøng töông ñoàng
o ng
du
– Thöông maïi phaùt trieån giöõa hai quoác gia coù möùc thu nhaäp
u
cu
hay möùc ñoä coâng nghieäp hoùa xaáp xæ nhau

– Toàn taïi söï trao ñoåi saûn phaåm töông töï hoaëc coù chuùt ít
khaùc bieät
 International Product Life Cycle Theory
om
 Taùc giaû - Giaùo sö Raymond Vernon
.c
(1966)
ng
 Tieáp caän - saûn phaåm, thoâng tin, kieán thöùc,
co
an
chi phí vaø quyeàn löïc Raymond Vernon
th
1914-1999
 Tö töôûng chính ‟ Voøng ñôøi saûn phaåm

ng
Helped shape the
postwar system of
quoác teá goàm 3 giai ñoaïn chính. Ñòa ñieåm
o
international trade
du
as a government
saûn xuaát vaø qui moâ saûn xuaát saûn phaåm official and
u
influenced thinking
cu
thay ñoåi theo söï phaùt trieån cuûa saûn phaåm about the global
economy as a
trong chu kyø soáng

scholar.
He was the father
of globalization long
before people used
that term.
om
 Giai ñoaïn 1 - Saûn phaåm môùi
.c
– Tính ñoåi môùi taïo ra caùc saûn phaåm môùi.
ng
– Nôi saûn xuaát vaø thò tröôøng tieâu thuï chuû yeáu
co
thuoäc cuøng moät quoác gia.
an
Raymond Vernon
– Söû duïng lao ñoäng baäc cao vaø lao ñoäng coù kyõ
th
1914-1999
naêng.
ng
Helped shape the
postwar system of
o
– Coù lôïi theá ñoäc quyeàn nhôø sôû höõu trí tueä vaø international trade
du
as a government
coâng ngheä. official and
u
influenced thinking
cu
– Ngöôøi tieâu duøng quan taâm nhieàu ñeán ñaëc about the global
ñieåm, coâng duïng cuûa saûn phaåm hôn laø giaù caû.
economy as a
scholar.
He was the father
before people used
that term.
om
 Giai ñoaïn 2 - Phaùt trieån saûn phaåm
.c
– Söï gia taêng trong xuaát khaåu cuûa nöôùc taïo ra
ng
saûn phaåm môùi
co
– Voán taêng leân nhieàu
an
Raymond Vernon
– Caïnh tranh gia taêng
th
1914-1999
ng
– Quaù trình saûn xuaát dieãn ra ôû nöôùc khaùc Helped shape the
postwar system of
o
international trade
du
as a government
official and
u
influenced thinking
cu
about the global

economy as a
scholar.
He was the father
before people used
that term.
om
 Giai ñoaïn 3 ‟ Saûn phaåm ñöôïc tieâu chuaån
.c
hoùa
ng
– Taäp trung saûn xuaát ôû nhöõng nöôùc keùm phaùt
co
trieån
an
Raymond Vernon
– Lao ñoäng reû, khoâng caàn kyõ naêng cao
th
1914-1999
– Nöôùc taïo ra saûn phaåm môùi ban ñaàu trôû neân

ng
Helped shape the
postwar system of
thuaàn nhaäp khaåu.
o
international trade
du
as a government
official and
u
influenced thinking
cu
about the global

economy as a
scholar.
He was the father
before people used
that term.
om
 Öu ñieåm
.c
– Giaûi thích baûn chaát ñaàu tö nöôùc ngoaøi
ng
– Chuyeån nghieân cöùu töø quoác gia ñeán saûn phaåm
co
– Nhìn nhaän söï di chuyeån tö baûn, coâng ngheä,
an
Raymond Vernon
thoâng tin,…
th
1914-1999
ng
 Nhöôïc ñieåm Helped shape the
postwar system of
o
– Chæ phuø hôïp saûn phaåm coâng ngheä cao

international trade
du
as a government
official and
u
influenced thinking
cu
about the global

economy as a
scholar.
He was the father
before people used
that term.
160
United States
om
140
120 production
100
Imports
.c
80
60
40 consumption
ng
20
0
co
160
140
an
120
100 Other Advanced Countries Exports
th
80
60
40 Globalization and
ng
20
0 Imports integration of the
o
economy makes
du
160
140 this theory less
Developing Countries
u
120
100 valid
cu
80
60 Exports
40
20
0 Imports
New Product Maturing Product Standardized Product
Stages of Production Development

2.8. Lyù thuyeát Lôïi Theá Caïnh Tranh Quoác Gia –
Moâ hình Kim cöông cuûa Porter
 Theory of National Competitive
om
Advantage: Porter’s Diamond
.c
ng
– Lôïi theá caïnh tranh baét nguoàn töø
co
söï töông taùc cuûa caùc yeáu toá trong
an
th
moâi tröôøng kinh doanh quoác gia
ng
– Söï thaønh coâng treân thò tröôøng
o
du
quoác teá caàn moâi tröôøng kinh Porter is the world's most
u
influential business thinker,

cu
doanh thuaän lôïi vaø naêng löïc caïnh according to an Accenture

study conducted in 2002.
tranh cuûa baûn thaân doanh nghieäp His books has been required
reading in many Business
Strategy courses ever since
they were published starting in
CuuDuongThanCong.com
the 1980s.
https://fb.com/tailieudientucntt
Porter’s “Diamond”
Determinants of National Competitive Advantage
om
Firm Strategy,
.c
Structure and
ng
Rivalry
co
an
Factor Endowments
th Demand Conditions
o ng
du
u
Related and
cu
Supporting
Industries
2.8. Lyù thuyeát Lôïi theá Caïnh Tranh Quoác Gia
cuûa Michael Porter
om
 Nhöõng ñieàu kieän veà taøi nguyeân (Factor
.c
conditions), 2 loaïi
ng
co
– Caùc yeáu toá cô baûn (Basic factors) ‟ taøi nguyeân,
an
khí haäu, vò trí vaø ñòa lyù
th
– Caùc yeáu toá naâng cao (Advanced factors) ‟ cô sôû
ng
haï taàng thoâng tin, kyõ naêng lao ñoäng, bí quyeát
o
du
coâng ngheä, …
u
cu
om
 Yeáu toá sx cô baûn
.c
– Taïo ra lôïi theá caïnh tranh ban ñaàu
ng
– Caàn ñöôïc cuûng coá bôûi caùc yeáu toá tieân tieán ñeå
co
duy trì vaø phaùt huy naêng löïc caïnh tranh
an
 Yeáu toá sx tieân tieán th
ng
– Laø keát quaû xaây döïng cuûa con ngöôøi, caùc doanh
o
du
nghieäp, vaø chính phuû.

u
cu
– Quan troïng trong ñaåy maïnh khaû naêng caïnh tranh
om
 Nhöõng ñieàu kieän veà nhu caàu (Demand conditions)
.c
– Baûn chaát töï nhieân vaø tinh teá nhu caàu thò tröôøng
ng
trong nöôùc
co
– Kích côõ vaø möùc phaùt trieån nhu caàu taïi moät nöôùc
an
th
– Quoác teá hoùa nhu caàu noäi ñòa
ng
 Thò tröôøng khoù tính vaø tinh teá laø ñoäng löïc phaùt huy
o
du
khaû naêng ñaûm baûo chaát löôïng vaø tính saùng taïo
u
cu
 Nhöõng ngaønh coâng nghieäp phuï trôï vaø lieân quan
om
(Related and supporting industries)
.c
– Ngaønh coâng nghieäp caïnh tranh quoác teá
ng
– Ngaønh coâng nghieäp lieân quan
co
an
th
 Chieán löôïc, caáu truùc cuûa caùc xí nghieäp vaø söï caïnh
ng
tranh (Firm strategy, structure, and rivalry)
o
du
– Vieäc hình thaønh, toå chöùc, vaø quaûn lyù caùc doanh nghieäp
u
cu
– Tìm kieám vaø ñaït ñöôïc muïc tieâu

– Ñoái thuû caïnh tranh noäi ñòa
ÑIEÀU KIEÄN VEÀ TAØI NGUYEÂN
 Quoác gia coù sôû höõu nhöõng yeáu toá saûn xuaát tieân tieán
om
hay khoâng? Ôû khu vöïc naøo? Phuø hôïp vôùi loaïi hình
.c
chieán löôïc naøo?
ng
 Quoác gia coù cô cheá naøo taïo ra yeáu toá saûn xuaát vöôït
co
troäi hay khoâng? (chaúng haïn nhö nhöõng chöông trình
an
nghieân cöùu chuyeân saâu ôû caùc tröôøng ñaïi hoïc, hay
th
ng
caùc tröôøng, vieän giaùo duïc ñaúng caáp cao?)
o
 Lieäu moät soá yeáu toá baát lôïi cuûa quoác gia coù phaûi laø
du
nhöõng ñieåm maïnh ôû caùc quoác gia khaùc?

u
cu
ÑIEÀU KIEÄN VEÀ NHU CAÀU
 Khaùch haøng cuûa ngaønh coâng nghieäp coù mang khaét
om
khe vaø ñoøi hoûi cao?
.c
 Quoác gia coù nhu caàu naøo khaùc thöôøng nhöng laïi
ng
ñaùng keå maø coù khaû naêng bò boû qua ôû nôi khaùc?
co
 Nhu caàu khaùch haøng cuûa quoác gia coù daãn tröôùc nhu
an
th
caàu cuûa khaùch haøng ôû quoác gia khaùc?
ng
 Nhöõng keânh phaân phoái cuûa quoác gia coù khaét khe vaø
o
du
coù baùo tröôùc xu höôùng quoác teá hay khoâng?

u
cu
NGAØNH COÂNG NGHIEÄP PHUÏ TRÔÏ VAØ LIEÂN QUAN
 Ngaønh coâng nghieäp coù nhöõng nhaø cung caáp noäi ñòa
om
mang ñaúng caáp quoác teá hay khoâng? Cho maûng naøo?
.c
 Nhöõng ngaønh coâng nghieäp lieân quan quan troïng coù
ng
vò trí maïnh hay khoâng?
co
an
th
o ng
du
u
cu
CHIEÁN LÖÔÏC, CAÁU TRUÙC CUÛA CAÙC XÍ NGHIEÄP VAØ
SÖÏ CAÏNH TRANH
 Loaïi hình quaûn trò vaø nhöõng loaïi hình toå chöùc phoå
om
bieán ôû quoác gia coù phuø hôïp vôùi nhu caàu hoaït ñoäng
.c
cuûa ngaønh coâng nghieäp?
ng
 Loaïi hình chieán löôïc naøo khai thaùc ñöôïc vaên hoùa toå
co
chöùc phoå bieán cuûa quoác gia?
an
th
 Ngaønh coâng nghieäp coù thu huùt ñöôïc ngöôøi taøi hay
ng
khoâng?
o
du
 Muïc tieâu cuûa nhaø ñaàu tö coù phuø hôïp vôùi nhu caàu
u
caïnh tranh cuûa ngaønh coâng nghieäp hay khoâng?

cu
 Coù toàn taïi ñoái thuû caïnh tranh noäi ñòa taàm côõ hay
khoâng?
2 yeáu toá taùc ñoäng beân ngoaøi
om
 Vai troø Chính phuû
.c
– Trôï caáp
ng
– Chính saùch giaùo duïc
co
– Thay ñoåi caùc quy ñònh trong thò tröôøng voán
an
– Thaønh laäp tieâu chuaån saûn phaåm ñòa phöông
– th
Luaät thueá, luaät choáng ñoäc quyeàn
o ng
du
u
cu
2 yeáu toá taùc ñoäng beân ngoaøi
om
 Vai troø veà cô hoäi vaän may ruûi
.c
– Phaùt minh môùi
ng
– Quyeát ñònh chính trò cuûa Chính phuû caùc nöôùc
co
– Chieán tranh
an
– Thay ñoåi cuûa thò tröôøng taøi chính theá giôùi
– Thay ñoåi chi phí ñaàu vaøo th
ng
Nhu caàu theá giôùi taêng
o
–
du
– Phaùt trieån coâng ngheä, khoa hoïc

u
cu
Baøi taäp caù nhaân
 Lieät keâ caùc nöôùc thaønh vieân cuûa caùc toå chöùc OECD,
om
EU, ASEAN, APEC, OPEC
.c
 Nhaän ñònh qui moâ, söùc maïnh cuûa caùc toå chöùc treân
ng
 Tìm caùc lyù leõ uûng hoä vaø phaûn ñoái toaøn caàu hoùa kinh
co
teá
an
th
o ng
du
u
cu

Quan-He-Kinh-Te-Quoc-Te - Chuong-1 - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Quan-He-Kinh-Te-Quoc-Te - Chuong-1 - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHÖÔNG 1

CÔ SÔÛ KHOA HOÏC CUÛA NGHIEÂN

Phaàn 1: Cô sôû khoa hoïc cuûa caùc QH KTQT

I. NHÖÕNG KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN

keát giöõa caùc chuû theå nhaø nöôùc

thuaät, thieát keá, mua baùn giaáy pheùp, chuyeån giao

Caùc QH KTQT toàn taïi khaùch quan do:

– Söï toàn taïi caùc quoác gia ñoäc laäp

 Giai ñoaïn 4: khoa hoïc, kyõ thuaät phaùt trieån maïnh

 Toaøn caàu hoùa

chaúng nhöõng vì quan heä haøng hoùa tieàn teä ngaøy

– Khai thaùc vaø naâng cao lôïi theá caïnh tranh

2.8. Lyù thuyeát Lôïi Theá Caïnh Tranh Quoác Gia –

Moâ hình Kim cöông cuûa Porter

– Nhaø nöôùc ñieàu tieát hoaït ñoäng ngoaïi thöông

– Buoân baùn do caùc coâng ty ñoäc quyeàn nhaø nöôùc

– Öu tieân söû duïng ñoäi taøu quoác gia

 Dö thöøa saûn xuaát trong nöôùc, kích thích saûn xuaát

ngaønh coù lôïi theá tuyeät ñoái

hoùa vaø xuaát

hôn nöôùc khaùc

neân chuyeân moân

Haøng hoùa naøo ñöôïc xuaát hoùa vaø xuaát

khaåu? Bôûi nöôùc naøo? khaåu maët haøng

Anh Boà Ñaøo Nha

Tæ leä trao ñoåi mong muoán cuûa BÑN 4w = c’ > 2c

Mieàn maäu dòch w < 2c < 4w

Coù TM c=w w=c

Khoâng coù TM c = 1/2w w = 1/2c

OMyõ < ONB nhöõng haøng hoùa

A1 B1 6 3 töông ñoái keùm

Tæ leä trao ñoåi mong muoán cuûa Myõ 6g = o’ > 5o

Tæ leä trao ñoåi mong muoán cuûa NB 4o = g’ > 3g

Maäu dòch trao ñoåi taïi tæ leä 1c = 1w (20o = 20g)

2.5 3 5 O (ñvsp/ñvcp) 2 4 O (ñvsp/ñvcp)

Myõ Nhaät Baûn

 AX: xuaát khaåu saûn phaåm A cuûa nöôùc X

 XX: toång xuaát khaåu cuûa nöôùc X

WA: xuaát khaåu saûn phaåm A cuûa theá giôùi

Sản phẩm da 13,99

Phöông tieän vaän taûi 0,08

Hoùa chaát 0,16

vaø haøng raøo baûo hoä maäu dòch

caùc quoác gia Bertil Ohlin developed

– Chuyeân moân hoùa nhöõng ngaønh söû

He was not only a

Stockholm, but also a

major political figure in

He was not only a

Stockholm, but also a

o Ñaûo ngöôïc nhu caàu major political figure in

(capital intensive goods) vaø nhaäp khaåu

along the line,

khaùc nhau. Ví duï: lao ñoäng coù kyõ naêng vaø

along the line,

hay möùc ñoä coâng nghieäp hoùa xaáp xæ nhau

 Tö töôûng chính ‟ Voøng ñôøi saûn phaåm

trong chu kyø soáng

about the global

– Nöôùc taïo ra saûn phaåm môùi ban ñaàu trôû neân

about the global

– Chæ phuø hôïp saûn phaåm coâng ngheä cao

about the global