ESPAINIAKO NEKAZARITZA PAISAJEAK

ELEMENTUAK Enara FAKTORE Zabala

Aurkezpena

INGURUNE NEKAZAL EGITURA NEKAZARITZA ABELTZAINTZA BASOGINTZA

FISIKOA

Kokapena:
ATLANTIAR
EREMUA - Klima ozeaniko hezeko
Espainia aldean dago (Galizia
(Lorea, Nerea, eta Kantauriko itsasertza).
Kerman, Anne)
Aurkezpena
Erliebea:
- Erliebea malkartsua
(aldapatsua), erliebe
menditsua
- Lurrak lantzeko zailak
(malda asko eta lur gogorrak)
eta lurzoru traketsak
(ezegokiak, espazio lau gutxi)
Populaketa: - Nekazaritzak azalera txikia hartzen Jarduera ekonomiko nagusia: -Basogintzak ere garrantzi
- Sakabanatua da nagusiki, baina du. -Kostu-eremuan, soroak haranen - Helburua: Esnea eta haragia ekonomiko handia dauka.
mistoa ere izan daiteke(sakabanatua hondoan daude; barrualdean, ekoiztea -Altzarigintzarako edo
eta bildua batera) estuagoak direnez, nekazaritzako paper-orea egiteko erabiltzen
- Esne ekoizpena zein haragi
aprobetxamendua oso txikia da. da.
-Ureztauriko nekazaritza da, produktu ekoizpenerako indar handia - Batez ere ustiatzen direnak
Populazioa:
- Biztanleria oso ugaria izan da motengatik nahiz eta prezipitazioak dauka modu estentsiboan dira pinua eta eukaliptoa.
tradizioz, baina emigrazio historikoaren erregularrak izan. praktikatzen dena, dauden
ondorioz oso urria eta zahartua da gaur Gaur egun: zelai zabalak aprobetxatuz..
egun. - nekazaritza baratzetako laboreetan - Abeltzaintza intentsiboa
eta aziendarentzako ohikoa da hirien inguruan,
Lur jabetza: bazka-landareetan espezializatu da
granja desberdinetan(oilo
- Minifundioa da nagusi, batez ere (larreak, alfalfa, hirusta, bazka-artoa)
Galizian. - Negutegiek indarra hartu dute. granjak,txerrri granjak, behi
-Abeltzaintzako ustiategiaren granja..)
familiakoa gehienak, edo esne edo
haragi industriekin zerikusia duten
enpresa txikikoak.
- Nekazariak lursail txikien jabe dira
(minifundistak), heskaiek inguratuta
eta elkarrengandik urrun. Horrek
errentagarritasuna gutxitzen du eta
mekanizazioa zailtzen du. Hori
zuzentzeko, lurzati berrantolamendua
bultzatu da.

PENINTSULA KOKAPENA- Bi Mesetak eta - Populazioa galdu du azken urteotan Nekazaritzak ,lurren %44 inguru - Ardiak eta txerriak batez - Sorian gehienbat
BARRUALDEKO
A Ebroren sakogunea. - Gaur egun:sekainekoa eta ere. altzarientzako pinua
Populazioa kontzentratua - Populatze bildua orokorrean, ureztaturikoa: -Estentsiboki: ardiak, ustiatzen da.
(Andrea, Lander,
da, herri txikiak daude herrixka txikietan sekainekoan=lehorrekoan zeintzurekin trashumantzia
Bittor, Uxue) Dueron eta Ebron, eta
handiak eta urrunduak
hegoaldean.
- Klima mediterranear
kontinentalizatua:lehorra
eta epela,baina negu
hotzekin.
Erliebea: leku altuiak dira
baina lauak, egokiak
nekazaritzarako.
KOKAPENA
PAISAJE
MEDITERRANEA Mediterranear kostaldean,
RRA Guadalquivir haranean eta
(Urko,Julen,Ainho Balearretan.
a eta Laura)
AURKEZPENA
KLIMA: Negu biguneko
klima, beraz epela eta
lehorra.
ERLIEBEA:
- Eremu menditsua eta
itsasertzeko lautada zabalak.
- Minifundioa nagusi mesetako ipar
aldean eta
Jabetza handiak: Gaztela-Mantxa,
Aragoi, Extremadura, Salamancan
- Biztanle gutxi eta zaharra
- Nekazaritza ustiapenak handiagotzeko
eta aurrerakuntza teknologikoa
gehiagotzeko joera.
- Etekinak handitu dira.
- Produkzioa espezalizaziorako joera
zabaldu da,merkatu globalizatu eta
liberalizatuan.
POPULAZIOA: aktibotik %6
LURRAREN JABETZA:txikia eta ertaina
Levanteraino eta handia Andaluzian.
POPULAKETA:bildua eta sakabanatua
-Garagarra eta Lurgorri erdia
ekilorearekin
-NPBren laguntzak jasotzeko
lugorrian lur gehiago utzi behar da.
-Tradizioari jarraituz, trilogia
mediterranearra mangentzen
da:olibondoak,mahastiak eta
zerealak.
ureztaturikoan
-era intentsiboan industria-landareak
(azukre erremolatxa,lupulua, tabakoa,
alpapa, artoa) eta baita
-frutak eta barazkiak ere , eramaten
direnak kontserba-industrietara
(Errioxan, Nafarroan, Aragoin).
Bereiztu beharra dago:
lehorreko nekazaritza
trilogia mediterranearra nagusiki eta
almendrondoa ere bai.
Ureztaturiko nekazaritza:
lurren ureztatze aspersoreak eta
tantaka sistemak erabiliz zegiten
da:frutagintza, barazkigintza, fruta
tropikalak eta loreak ustiatzen
direlarik.
egiten den, eta dehesetan
txerriak eta zezenak
ustiatzen dira.
- Behien eta txerrien
abeltzaintza intentsiboak
garrantzia lortu du hiriko
kontsumo-guneetatik
hurbil.
Abeltzaintzaren barruan: Ez da ia ematen, Huelva
Abeltzaintza inguruan izan ezik, non
intentsiboan:behiak eta eukaliptoak, pinuak eta
txerriak hirietatik gertuko kortotxondoa ustiatzen diren,
granjetan.
Abeltzaintza
estentsiboa:ahuntzak eta
Guadalkibir depresioan
zezenak.
 Klima:mendikoa,beraz
MENDIKOA
Edurne, Unai L, hezea eta hotza.
Ander eta Beñat
Erliebea:maldatsua, beraz
abeltzantzarako aproposa
baina ez nekazaritzarako.
Garaiera handieneko
eremuak dira.
KANARIETAKO Klima:beroa eta erdi elorra
PAISAJEA
(Ainhoa E,
Onintza, Maria, Erliebea:irlen arabera
Unai I) aldakorra, leku batzutan
maldatsua eta kostaldean
laua.
Populazioa:
- Klima gogorraren eta erliebearen
ondorioz, jende gutxi bizi da bertan.
- Populazioa zaharkitua da, izan ere,
gazte gehienak alde egiten ari dira
herrixkak hustuz.
- Biztanleria dentsitate baxua du.
- Landa turismoari esker,
mendiguneetako herrixkak
biziberritzen ari dira eta alternatiba
berria eskaintzen du nekazaritza
zein tradiziozko aberearen krisiaren
aurrean.
Populaketa:
- Populaketa sakabanatua eta
bildua herrixketan
Lurren jabetza:
- Nekazaritza jabetza minifundista
- Herri lurrak:: baso publikoak (mendiak
eta belardiak)
Populazioa: Landa inguruetan,
biztanleriaren dentsitate behera joan
da, turismo jarduera handitu delako.
Populaketa: Bildua orokorrean, toki
batzuetan sakabanatuta.
Lurren jabetza: Kontraste handiak,
zeren eta minifundioak daude baina
kostaldeko zabalune ureztatuetan
- Nekazaritza haranetan lantzen da
batez ere, eta ortuetako laborea,
hau da, barazkiak hartzen ditu
barne
- Norberaren kontsumorako
ekoizten dira barazkiak, oro har.
- Levanteko eta hegoaldeko
mendietan almendrondoak,
algarroboak eta olibondoak
ereiten dira.
1.Kostaldeko inguru ureztatuetan
esportaziorako monolaborantza:
platanoa /tomatea /patata goiztiarra
2.Plastikopeko laborantza:
Pepinoa ,piperrak,loreak,arroza
3.Laborantza tropikala:papaia,mangoa
anana, aguakatea
4.Lehorreko nekazaritza: batez ere
mahastiak, patata eta garia.
→ Abereek erregimen - Baso ustiapena da
estentsiboetan bazkatzen nagusi:egurra erabiltzen
dute. baita erregai bezala.
- Eukaliptoaren, pinuaren,
haritzaren eta
Iparraldean:
gaztainondoaren egurra
- Behi eta ardi ustiatzen da batik bat, sua
azienda egiteko, eraikuntzarako
baita ikatza egiteko ere.
Hegoaldean:
- Ardi zein ahuntz - Paper-pasta egiteko
azienda erabiltzen diren zuhaitz
ohikoenak eukaliptoa,
gaztainondoa eta pinua
dira.
Abeltzaintzako egiturak bi Basogintzak ez dauka inolako
ustiapen mota ditu: pisurik paisaia honetan.
Abeltzaintza intentsiboa:
behi, txerri, hegazti eta untxiak
dira
Abeltzaintza tradizionala:
ahuntzak, ardiak
 latifundioak (esportaziorako
produktuen eremuak izanik)

NPB
(Itxaso, Uxue A,
Eleder eta Oxel)
AURKEZPENA
doc

- Barrualdeko mediterranean, beste paisaietan baino nekazari daude.

- NEKAZAL EGITURA: ez dugu bereizi nekazaritza eta abeltzaintza

- Minifundioak: 10 ha baino gutxiago → paisaia guztietan daude.
- Mendiko paisaia
- Eremu atlantiarrean = Paisaia hezea = paisaia ozeaniarra
- Barrualdeko paisaia (Nafarroan, esaterako)
- Mediterranearra (kostaldekoa)
- Kanarietan

- Latifundioak: 100 ha gora. Horietan neurri ertaineko partzelak ere badaude

- Kostalde mediter.
- Barrualdeko paisaian (eremu lauak lagundu)
- Kanarietan (kostaldean)

- Neurri ertainekoak

- NEKAZARITZA:
- Ureztatua edo lehorrekoa

Ureztatzea: sistema edo teknika, oinarritzen dena jausten den euriaz gain bai botatzea. → PAISAIA GUZTIETAN
- Atlantiar eremuan
- Kanarietan (de goteo) → adib: platanondoak behar du
- Kostalde medit. → huerta valenciana…
- Barrualdean
- Mendiko paisaian → uda partean bai; nekazaritzak ez du pisu handirik. Abeltzaintzak du indarra
Lehorrekoa: sistema edo teknika, oinarritzen dena jausten den euriaz gain ez botatzea.
Produktuak:
- Zerealak (garia)
- Mahastiak
- Olibondoak
NON:
- Kanarietan (mahats asko dago)
- Medit. konti. lehorrean (Madril, Segovia, Salamanca, Aragoi…) → zerealak
- Med. kost

Fruta tropikalak:
- Kostalde med.
- Kanarietan

Barazkiak: ureztaturiko paisaia guztietan

Trilogia med:
- kostalde med.
- Barrualdean

Nekazaritzak, basogintza eta abeltzaintza baino pisu gehiago:.

- Barrualdean
- Kanarietan
- Kostal. medi.

Abeltzaintzak + basogintzak pisu handia:

- Atlan.
- Mendikoan

ABELTZANTZA
- Estentsiboa: aire librean ematen dena → leku guztietan
- Mendian: behiak, ardiak, ahuntzak..
→ Abere motak desberdinak
- Intentsiboa: granjetan lantzen dira. → paisaia guztietan daude (mendietan ez da guztiz intentsiboa)

Polilaborantza → intentsibo (ongarri kimikoak, negutegiak… → Ez dauka zertan izan behar)

- Atlantiarrean
- Mediterranearrean (akuiferoak lehortuta)
- Kanarietan
- Mendikoan (estentsiboa)

Monolaborantza → estentsibo