ANTZINAKO

ERREGIMENA
1GAIA
 EDUKIAK

1. Biztanleria eta ekonomia

1.1 Demografia
1.2. Nekazaritza eta abeltzaintza
1.3Manufakturak
1.4Merkataritza

2. Gizartea
2.1Noblezia eta kleroa (estamentu pribilegiatuak)
2.2Hirugarren estamentua (estamentu ez-pribilegiatua)

3. Politika
3.1 absolutismoa eta parlamentarismoa

4.Ilustrazioa
4.1 pentsamendu ilustratua
4.2 pentsalari handiak eta lan ilustratuak
 DEFINIZIOA

"Antzinako erregimenak Europan XVIII. mendearen amaieran

hasitako eta iraultza liberaletara arte eman ziren arau, gizarte-
egitura eta gobernu- eta jabetza-moduen multzoa izendatzen
du"
 1.BIZTANLERIA ETA EKONOMIA
1.1 DEMOGRAFIA

3.FASEA (XVIII.
mendea)
1.FASEA (XVI.
mendea) Jaiotza-tasa altua

Jaiotza-tasa altua +

Heriotza-tasak behera egin

+ du

Heriotza-tasa handia =

= Hazkunde nabarmena

* arrazoiak: heriotz
Hazkunde txikia
gutxiagoko gerrak, izurrite
(moderatua) 2.FASEA (XVII. mendea) gutxiago, uzta txar
gutxiago eta GIAren
Krisi mendea (gerrak, epidemiak, goseteak) hobekuntza
=
Geldialdia
 1.2 NEKAZARITZA ETA ABELTZAINTZA

Aro XVII
modernoa Mendea

1.Europako zenbait eremuetan nolabaiteko

1.Industria aurreko ekonomia
modernizazioa egon zen: Herbehereetan,
2.Sektorerik garrantzitsuena lehen Afrikako Iparraldean, Ingalaterrako
sektorea zen (nekazaritza eta Hegoaldean…
abeltzaintza)
2.Nekazaritzako bi ustiapen-sistema:
3.Ekoizpen gutxi, atzerapen
-Eremu irekiak/openfield
teknologikoaren ondorioz
-Itxitura/Bocage
4.Miserian bizi dira, baldintza
eskasak -Jabego komunala (baso- eta larre-
eremuak)
1.2 NEKAZARITZA ETA ABELTZAINTZA
(JAUN-ERREGIMENA )

Lurra jaun feudalen jabetza

zen

Lurrek jaurerri izena

jasotzen zuten

Territoriala: jurisdikzionala:
-Lurraren ja- -Justizia ezarri,
betza eduki- karguak izen-
tzen zuen datu, mono-
-Gobernatu polioak…
(Erregea)
1.2 NEKAZARITZA ETA ABELTZAINTZA
(ZERGA-KARGAK)

Errenten gaineko zuzeneko

zergak
ERREGEA
Zeharkakoak
(produktu askoren
prezioaren gehigarria)

Lurra ustiatzeko
eskubidea
NEKAZARIAK NOBLEZIA
ORDAINDU
ZERGAK: Jaunen eskubideak
(erroten, zubien, ale-
biltegien erabilera…)

Elizako hamarrena
KLEROA (uztaren %10
 1.3 MANUFAKTURAK
(INDUSTRIA AURREKOA)

Domestic
Gremioak
system
-Monopolio- erregimenean 1.Inbertitzaile kapitalista
produktu baten ekoizpen batek lehengaiak erosten
osoa (kantitatea, kalitatea, ditu
prezioa, ordu-kopurua..)
kontrolatzen zuten artisau-
taldeak 2.Nekazarien etxeen
artean banatzen dituzte

3.Haiek produktua etxean

egiten dute

-Artisauek tailer txikietan

lan egiten zuten, berrikuntza 4.Inbertitzaileak
teknologiko gutxirekin produktua bildu eta
merkaturatzen zuen
-kaleak: Tendería,
Carnicería vieja, Cuchillería =
PrRODUKZIOA IGO
ETA GASTUAK
GUTXITU

*monopolioa: jarduera bat esklusiboki gauzatzea.

 1.4 MERKATARITZA
• Asteroko merkatuak: Herrietako plazetan kokaten ziren
eta produktuak nazionalak ziren, nekazariek landetatik
ekarriak.
Barne • Urteko azokak: urtean behin egiten ziren, leku zehatzetan,
merkataritza adibidez «Medina del Campo». Produktuen trukeak
nazioartekoak ziren.
• Lonjak edo kontratazio-zentroak (eguneroko negozioa)

• Nola sortu zen?

• 1. HEDAPEN KOLONIIALA: Europako lurralde askok Espainiatik
kanpo lurraldeak konkistatu ituzten eta merkataritza- lotura handiak
Kanpo sortu zituzten.

merkataritza • Adibidez: “Merkataritza triangeluarra».

• 2. ESKARIAREN GORAKADA: Biztanleriak gora egiten zuen eta

produktu eta baliabide gehiago behar ziren biztanle guztiak mantentzeko.
 2.GIZARTEA

"Pribilegioen gizartea"

Antzinako Erregimeneko gizartea aristokratizatzaile gisa definitzen da,

estamentu noblearen balioak menderatuz

Jatorrizko desberdintasunean oinarritutako gizartea, eta oso zaila da igoera

soziala (talde batzuen aurkakotasuna eta iraultzak)
 2.GIZARTEA
2.1 NOBLEZIA ETA KLEROA

Nobleak:
Kleroa:
1. Gizarte-talde nagusia. Botere politikoa eta jaiotzagatiko
pribilegioak
1.Bi talde: ditu
2.Aniztasun
-Klerohandia: aberatsak
erregularra: eta pobreak,
monjeak goi-karguak,
eta mojak, abadeak
eragin txikikoak…
eta abadesak
3.ARISTOKRAZIA = nobleziaren
-Klero sekularra: mailarik
eliza osatzen zutenaltuena,
administrazioko eta armadako
beste guztiek (apaizak…) goi karguentzat gordea
4. Ezaugarriak:
- Gutxietsi egiten zituzten beheko
2.Ezaugarriak: taldeak eta lan
produktiboa
- -Elkarrekin
Ez zituzten ezkontzen ziren
zergak ordaintzen
- -Lege
Lurrarenetajabetzaren ondoriozko
auzitegi propioak diru- -Diru-sarrera
zituzten sarrera
handiak,
handiakmerkataritza, errentak
(lurren errentak, hamarrekoak…
- Ez zuten zergarik ordaintzen.

* Voltaireren iritziz, nor da erabilgarriagoa herrialde batentzako, merkatari edo noble bat? (16. or.)
 2.GIZARTEA
2.2 HIRUGARREN ESTAMENTUA

Guztiek ez zuten pribilegio juridiko eta ekonomikorik

1.Burgesia:
- Merkatariak,3.Nekazariak
tailerren jabeak, errentadunak,
funtzionarioak, medikuak, artistak...

--Garrantzi
Nekazariek nobleen
ekonomiko lurrak
handia, baina errentari gisaeta
urria gizartean
lantzen
politikan zituzten,
(ezin zuten eta batzuk
bizitza morroiak
politikoan ere
parte hartu)
baziren (esklaboak).
- XVIII. mendean burgesia atsekabetzen hasi zen eta
politikako, armadako, administrazioko postuetan parte
- Nekazari jabeak ere bazeuden
hartzea eskatzen hasi ziren.(gutxiengoa
ziren arren)
- Igoera sozialaren aukera bakarra: ezkontza

- Baliabide gutxiko
2.Hiriko taldea
beste zen, ia ez ziren
talde batzuk:
mugitzen jaioterritik.
ikastunak, ofizialak, etxeko zerbitzua

*Testuak konparatu, 18 orri.

 3.POLITIKA
3.1 ABSOLUTISMOA Y PARLAMENTARISMOA

Zein gobernu mota izan zen nagusi Europan

XVI. mendetik XVIII. mende amaierara
arte?

MONARKIA ABSOLUTUA
 3.POLITIKA
3.1 ABSOLUTISMOA Y PARLAMENTARISMOA

Ezaugarriak:
1.Desiratuak
-Gobernua pertsonalki zuzentzea, batzar ordezkatzaileen baimenik behar izan gabe*
-Tokiko botereetatik kanpoko gobernu eta erakunde zentralizatuak
-Armada iraunkorra eta burokrazia* fidela

2.Errealitatea
-Erregearen boterea hiru egitatek mugatzen zuten:

1) Tokiko botereen erresistentzia (biztanleek tokiko agintariei obeditzen

zieten, jaun feudalak, udalak)

2) Kontrol eraginkorrik eza. Erregeek lege asko aldarrikatzen zituzten, baina ezin zituzten inposatu, langile faltagatik.

3) Batzarren onespena behar zuten

Zer egin zuten erregeek eraginkortasunez gobernatzeko?

Boteretsuen arteko aliantza bilatu zuten, batez ere nobleena.

Baina, zeren truke?

Jaun feudalen boterea eta autonomia mantentzea… zerga-sistema mantentzea… justizian parte hartzea zen.
 3.POLITIKA
3.1 ABSOLUTISMOA Y PARLAMENTARISMOA

ERREGIMEN PARLAMENTARIOA
"XVII. mendean zehar sortutako gobernu-era, Probintzia Batuetan eta Ingalaterran. Klase
ertainek botere politikoaren jardunean parte hartzea lortzen dute"

(Lana)

"Bill of Rights"

1. Zer muga ezarri zizkion Eskubideen adierazpenak

Ingalaterrako monarkari?
2. Zein erakunde atera zen indartuta lege-erreforma
honetatik?
3.- Zer botere ematen zien sistema honek Parlamentuari eta
erregeari? Bereizi itzazu
Ingalaterra: erregeak absolutismoa sendotzen saiatu
ziren, baina Parlamentuak bi iraultza sustatu zituen giza * 21. or.
eskubideen defentsan "Bill of Rights"
 4.ILUSTRAZIOA
4.1 PENTSAMENDU ILUSTRATUA

Definizioa Jatorria eta hedapena Ezaugarriak

«Errealitatea
pentsatzeko eta 1-Arrazoiaren nagusitasuna
ikusteko modu - Ingalaterra eta 2-Botere zibilaren autonomiaren defentsa, elizaren
boterea ere kontrolatu behar zuena
berria, Antzinako Probintzia Batuak
3-Erlijio-tolerantzia (sinesmen eta ideien
Erregimenaren aniztasuna)
azken etapan - Ondoren, Italiako, 4-Ekonomiarekiko eta aurrerapen materialarekiko
garatua, XVIII. Alemaniako interes handia
mendean. Bere estatuetako eta 5-Hezkuntza, arrazoia zabaltzeko tresna
ideia Frantziako zenbait 6-Zientzia esperimentalekiko interesa
arrazoimenaren eta eskualdetan zabaldu 7-Batzuk: erlijioaren kritika irekia, arrazoia ukatzen
askatasunaren zen (hedapen-zentro zuela uste zuten
erabileran zetzan « handia). 8-Gizarte-oinarriak: aristokratak, apaizak eta
kleroaren beste sektore batzuk, medikuak,
funtzionarioak, militarrak...
9-Merkataritza- eta liberalismo-askatasuna
 4.ILUSTRAZIOA
4.2PENTSALARI HANDIAK ETA LAN ILUSTRATUAK
-Bere obra liberalismo politikoaren oinarria izan zen.
-Absolutismoa kritikatu zuen eta matxinada eskubidea defendatu zuen tiraniaren
JOHN LOCKE aurrean
(1632-1704) -Botereak zatituta egon behar zuen: batzuek legeak onartu (botere legegilea) eta
«Pentsalari eta beste batzuek gobernatu (botere betearazlea).
filofoso ingelesa»
-Gizakiak aske eta berdinak dira izaeraz.

MONTESQUIEU -Botereen banaketa defendatzen du: botere legegilea parlamentuentzat (talde sozial
(1689-1755) guztiak ordezkatuta), botere exekutiboa erregearen esku eta judiziala epaileen esku.
«Filosofo frantsesa»

- Fanatismoaren, intolerantziaren eta erlijio-sineskeria katolikoaren etsaia

VOLTAIRE - Antiklerikalismoa: zentzuzko erlijio batean sinesten zuen, adimenarekiko sentibera
(1694-1778) zen jainko batekin, eta ez bihotzarekiko. Deista zen.
«Filosofo frantsesa»

- Ustelduta bizi den gizartea aintzat hartzen du, aberastasun egarria, lehiakortasuna eta
ROUSSEAU
bidegabekeria nagusi direla.
(1712-1778)
«Filosofo frantsesa» - Kontratu sozialaren obran gizakia berez ona dela defendatzen zuen, baina gizarteak
usteldu egiten du, elkartasunik gabeko izaki bihurtuz (botere handiago baten beharra,
legeak egiteko eta guztion onerako gobernatzeko).