FRANKISMOAREN-SENDOTZEA-ETA-AMAI...

Andervillanueva

Historia de España

2º Bachillerato

CAMPO DE CALATRAVA

Reservados todos los derechos.

No se permite la explotación económica ni la transformación de esta obra. Queda permitida la impresión en su totalidad.
 FRANKISMOAREN SENDOTZEA ETA AMAIERA, 1959-1975

No se permite la explotación económica ni la transformación de esta obra. Queda permitida la impresión en su totalidad.
EZAUGARRIAK
1. Inmigrazioa
- Industriaren suspertzeagatik hareagotu zen 1960eko hamarkadan.
- Hirien eraldakuntza masiboa suposatu zuen (landa eremuetatik hirietara)
Irun, Barakaldo…
2. Aberastasuna
- Industriak sortua izan zen bereziki.
- Klase ertaina sortu zen
→ Kontsumitzeko gaitasuna dutenak.
→ Oporrak datorren herrietara joaterako ohitura sortu.
3. Juan Carlos
- Francok bedeinkatu eta haren hezkuntzan parte hartu zuen.
- Benetan bere aita, Don Juan, erregea izan behar zuen, baina frankismoaren
kontra zegoenez Juan Carlos hautatu zuen.

Reservados todos los derechos.

4. Muga turistikoa
- Eguzkiagatik eta exotizismoagatik.
- Mediterraneoko arrantzale-herriak turistikoak bihurtu ziren.
- Aldakuntza erregimenaren kontra bazegoen ere, diru asko ematen zuen.
5. Erregimenaren kontrako oposizioak
- 2 izan ziren bereziki:
a. Komunistak
b. ETA (EAJ-PNVren zatiketaren ondorioz).

EKONOMIA ETA GIZARTEA

1. Gizartea
- Estatu burutzako oinordetza legea (1947/1969).
- Mugimenduaren oinarrizko printzipioen legea (1958).
- Estatuaren lege organikoa (1966).
- Madrileko paktua (1953): Liga Antikomunsita
→ EEBB eta Espainiaren artean sinatutako paktua izan zen.
○ EEBBk banduz aldatu egin zen (Agirre laguntzetik Francori),
komunistak hauteskundeak ez irabazteko.
- Ondorioa: EEBBko 4 base militar ezarri Espainian.
○ Errusiaren gerra hotzean Espainiak EEBBrekin batera komunismoaren
kontra ezarri zen.
- Konkordatoa Batikanoarekin
→ Frankismoagatik Espainia ultrakatoliko bihurtu zen.
→ Batikanoaren II. kontzilioa baino lehenago gertatu zen.
→ Elizak Espainian eredu katolikoa ezartzeko “Opus dei” sortzen du
Josemaría Escrivá de Balaguerek.
2. Ekonomia: Espainiaren miraria
- Teknokratak (goi mailako ikasketak dutenak eta Frankismoaren aldekoak direnak) neurriak haru
zituzten Espainiako ekonomia berreraikitzeko, horrela plan ekonomiko berriak sortuz.
a. Industria
→ Frankismoaren babesa aurkitu zuten Euskal Herriko eta Kataluniako industrien
jabeetan (industria garatzerakoan komunistak aldenduko zirelako).
→ Enpresa txiki/ertainak sortu ziren, Espainia industria-potentzia batean bihurtuz,
eta produktuak esportatuz.
→ Atzerriko inbertsioak modernizazio teknologikoa ekarri zuen.

a64b0469ff35958ef4ab887a898bd50bdfbbe91a-7579550
 → Herrialde separatistetan abertzaleak irabazle ateratzen ziren beti hauteskundetan,
beraz, herrialde horietan polo industrialak garatzen baziren, kanpoko exodoa
gertatuko zen, horrela imigranteen ideiak eramanez bertara eta abertzaleen
garrantzia gutxituz.
b. Baby boom
- Klase ertainak gaitasun ekonomikoak zituztenez, geroz eta
seme gehiago eukitzen hasiziren, horrela bizi-itxaropena
luzatuz.
- Biztanleria bikoiztu zen 1960-1975 artean.
c. Migrazioa

No se permite la explotación económica ni la transformación de esta obra. Queda permitida la impresión en su totalidad.
- Frankismoak espainiatik ateratzea oso zaila utzi zuen
(Europako ideia demokratak herrialdetik ez zabaltzeko).
- Espainiako populazioaren gehiena hiri-handietan kokatzen hasi zen 1970ean
(exodo rurala).
d. Gizarte-aldaketa
- Hiri burgesia sortu zen= erdiko klasea.
- Langile mugimendua hareagotu zen.
- Espainiako hiriak askeago bihurtu ziren anonimatoagatik.
- Hobekuntza soziala eragin zuen
→ Analfabetismoa murriztu.
→ Segurtasuna hareagotu.
→ Derrigorrezko hezkuntza (Hezkuntza Lege

Reservados todos los derechos.

Orokorra, 1970).

FRANKISMOARI OPOSIZIOA ETA ERRESISTENTZIA

1. Gizarte oposizoa
a. Langile mugimendua
- Industriaren garapenarekin batera, langile klasea antolatu zen.
- Falangismoaren Nazional Sindikalismoaren Sindikatu bertikala sortu zen.
- Frankismoaren sindikatoa Langile/enpresarioen harremanak kontrolatzeko.
- Langile mugimenduaren kontrakoa.
- Langile komisioak sortu ziren Frankismoa ahultzeko.
- EAK (PCE) sortu zen Frankismoaren eskutik.
→ Entrismoa = Frankismoaren esparruetan sartzen
diren ikasleak, barrutik ahultzeko.
b. Ikasleen matxinadak
- Ikasleen mugimenduak Frankismoaren kontrako oposizioaren gune bihurtu ziren
unibertsitateak.
- Manifestazioak egiten zituzten, baita fakultate batzuk ixtera eraman ere.
- Espainiako Unibertsitate Sindikatoa (SEU) desagertarazi zuten.
- Frantziako 1968ko maiatzeko gertakaerak ikasleen matxinada sustatu zuten.
c. Auzo-elkarteen mugimendua
- Hirigintza planen aurkako manifestazioak, bizitza garestitzearen aurka.
d. Elizaren berrikuntza
- Vaticanoren II: Kontzilioaren ondorioz gertatu zen (1962-1965).
- Juan XXIII. Papa bihurtu eta kontzilioa egin zuen.
- Ondorioz:
1. Espainiako eliza modernizatu eta Frankismoaren kontra jo zuen.
2. Elizak zapalduak laguntzen hasi, aberatsetik aldenduz.
- Añoveras gotzaia:
- Bizkaiako gotzaia zen, eta eliza guztietan, egun berean, pastoral bat
irakurtzea agindu zuen giza eskubideak defendatzen zituena.

¿No te llega para pagar Wuolah Pro? ¿Un año sin anuncios gratis? ¡Clic aquí!
a64b0469ff35958ef4ab887a898bd50bdfbbe91a-7579550
 - Tarancón kardinala:
- Espainiako elizaren burua zen, eta Añoveras defendaru zuen
Frankismoaren gobernua eskomulgatuko zuela mehatsatuz.
- Horren ondorioz Frankismoak atzera egin zuen.
2. Oposizio politikoa
a. ETAren sorrera
- Euskadi Ta Askatasuna.
- Eusko Alderdi Jertzaletik kanporatutakoak eta komunismoaren aldeko gazte
unibertsitarioak sortu zuten.

No se permite la explotación económica ni la transformación de esta obra. Queda permitida la impresión en su totalidad.
- Hasiera batean jarduera propagandistikoa zuten, baina geroago armak hartu zituzten
Frankismoaren aurkako borroka gauzatzeko.
1. Atentatua kontrol batean izan zen (ez zegoen planeatuta), eta bertan guardia
zibil bat hil zuten (José Pardines).
2. Atentatua Irunen eman zen. Bertan Melitón Manzanas hil zuten
(Frankismoaren poliziaren Iruneko burua), agestapoarekin lan egiteagatik:
- Agestapokoak Frantziara erbesteratutako euskaldunak hari eman,
eta Manzanas Espainiako Judutarrak entregatzen zituen.
- Geroago, “Brigada Politico Social”aren buru bihurtu zen, oposizioan
zeudenak jarraituz eta torturatuz.
- Hil ondoren, Aznarrek aitortza eman zion.
- 1980ko hamarkadatik aurrera (demokrazia ezarri zenean) Frankismoaren aurka
borrokatzetik terrorismora bihurtu zen, bere ideiekin ez zetozenen kontra joz.

Reservados todos los derechos.

FRANKISMOARI OPOSIZIOA ETA ERRESISTENTZIA
- Azkeneko zatia da, ustelkeriarekin lotuta.
- Teknokratak eta Opus deikoak erregimenaren borondatearen kontra korrupzioa egin zuten.
- 2 Frankisma mota ezaugarri ziren:
1. “Inmobilistak” = Frankismoaren barruan dena berdin jarraitzen izan nahi zutenak
2. “Apertunistak” = Frankismoaren barruan demokratagoak izan nahi zutenak.
- Karlisten haserrea eragin zuten hau.
- Europari ez zaio interesatzen Espainian Frankismoa jarraitzea, sozial-demokrazia zutelako
herrialde gehienek, eta gerra ostean komunismoaren kontra borrokatzeko behar ez zutelako.
- Gertakaerak:
1) Luis Carrero Blanco (1978)
- Garaiko gobernuko presidentea zen, 1973ean Franko izendatuta.
- Bere kotxean bonba bat jarri eta hil zuten.
- Carrero hil eta gero Carlos Aria Navarro presidente ezarri zuten,
“Otsailaren 12ko espiritua”ren leloarekin.
2) Burgoseko Prosezua (1970)
- ETAko 6 kide Frankismoak heriotzara kondenatu zten, baina nazioarteko
zein nazioaren presioa betierekokartzelara kondenatu zuten.

- Franko 1975eko azaroan 20ean hil zen, gaixotasun bat jota (urte askotan gobernuak
ezkutatu nahian egon zen).
- Hiltzerakoan Juan Carlos erregeak berak hasitakoa jarraitzea espero zen, baina honek
demokraziaren apostua egin zuen.

¿No te llega para pagar Wuolah Pro? ¿Un año sin anuncios gratis? ¡Clic aquí!
a64b0469ff35958ef4ab887a898bd50bdfbbe91a-7579550