GERRA-ZIBILA.

pdf

Andervillanueva

Historia de España

2º Bachillerato de Ciencias y Tecnología

CAMPO DE CALATRAVA

Reservados todos los derechos.

No se permite la explotación económica ni la transformación de esta obra. Queda permitida la impresión en su totalidad.
 BURUJABETZAREN BIDEA

No se permite la explotación económica ni la transformación de esta obra. Queda permitida la impresión en su totalidad.
- Autonomia balizkoa zela pentsatzen zuten Donostiako Itunean (1931).
- 2 estatutosortu ziren horren ondorioz:
1. Nuriakio estatutoa
- Katalunian sortu zen 1932ean.
- Kataluniaren independentzia aldarrikatzen da.
2. Euskadiko abertzaletasuna
- 2 bando ezberdin zeuden:
a. Aberrria Independentistak (Luis Arana buru).
b. Ramon de la Sota
- Ondorioz EAJ-PNVren batasuna.
- EAJtik EAE-ANV zatitu zen (Eusko Abertzale Ekintza) eta Anakleto Ortueta burua
ezarri.
1. LIZARRAKO ESTATUTOA (1931)
- Udalen batzarra egin zen 06/31/1931ean:

Reservados todos los derechos.

→ Tradizionalistak eta abertzaleak bat egin (Sobera ordezkaria).
→ Konkordatoa etorkinekin.
- Bertan Euskal Herriaren autonomia Vaticanorekin konkordatoa izateko proposatu.
- Nazio arteko mailan egotea nahi dute.
- Sozialistak hauteskundeak irabazi ondoren konstituzio berria ezartzen dute eta ez dute
onartzen.
2. GESTOREN ESTATUTOA (1932)
- Madriletik etortzendira ordezkariak euskadira eta aurreproiektu bat egiten dute:
→ Elizatik hurrun.
→ Beste estatutoa proposatu.
- Azkeneko hau desadostasuna sortu bazuen ere karlista eta abertzaleen artean onartu
zen.
→ Eragina: Karlisten eta nazionalisten zatiketa.
- Casas Viejasen ondorioz gobernua dimititu zuen.
→ CEDA irabazi eta Lerroux estatutoa ez zuen onartu.
→ Kataluniak oautogobernua suspenditu eta asko kartzelatuak izan ziren.
3. 1936EKO ESTATUTOA
- Alcará Zamora CEDA gobernura iritisi baino leheno hauteskundeak deitu zituen:
→ Eskuina banandu zen CEDA deseginez.
→ Fronte popularra (ezkerra batua) irabazi zuen.
→ Falangea boterea lortu zuen eta estatu kolpea ematen dute (Mola, Sanjurjo eta Francok
“Glorioso Alzamiento Nacional” 18/07/1936).
- Kolpea ez zuen funtzionatu eta gerra piztu zen.
4. GERRA
- Espainia 2tan zatitu zen:
1. Nazionalak (Gaztela, Leon, Galizia, baita falangistak ere).
2. Errepublikarrak (Gainontzekoa).
- 1936eko Uztailaren 18an gerra piztu zen “Glorioso Alzamiento Nacional”arekin.
a. Errepublikaren kontra:
→ Karlistek militar txuskerokin bat egiten dute errepublika kentzeko (Falangistak).
→ Eskuinekoek errepublikaren kontra sublibatzen dira.
b. Errepublikarrak:
→ Anarkistak, sozialistak eta errepublikarrak.
→ EAJk (katolioa bazen ere) errepublika eta demokrazia babesten du.

a64b0469ff35958ef4ab887a898bd50bdfbbe91a-7315800
 - Gerraren noranzkoa:
1. Iruñan Emilio Molak errekete (Karlista armatuak: Beorlegi generalak) kolumnak sortu zituen
Gipuzkoa hartzeko.
- Irun hartzeko nahia (Frontera itxi, Frantziara ez joateko,).
2. Fronteko nortearen defentsa:
- Endarlatsa zubia moztu ondoren erreketeak Bidasoatik pasatzea oztopatu zuten
errepublikarrak.
- Erreketeak aritxulegitik pasa ziren (denbora gehiago iraundu) eta errepublikarrak
antolatu ziren.
3. Tolosa hartu zuten.

No se permite la explotación económica ni la transformación de esta obra. Queda permitida la impresión en su totalidad.
- Gernika bonbardeatzearen helburua Gernikako arbola desegitea zen (Euskaldunen
foruen sinboloa zelako).
- Nazien Condor Legioak lagundu zuela airetiko bonbardaketa bidez. 1937ko apirilak
26an.
4. Bilboko setioa:
- Bertan “cinturon de hierro” defentsa ezarri zen.
- Goikoetxea ingenieroak defentsa mapak ezagutzen zuelako bandotik aldatzerakoan
erori zen.
5. Ondorioa: Errepublikarrak Gipuzkoa galdu zuten.
6. Helburua: Ebro hartu nahi zuten (Ebroko guda) Katalunia hartzeko ere (1938ean).
7. Erortzen azkena Madril izan zen.
- Ondorioa:

Reservados todos los derechos.

a. 1939rako Nazionalak gerra irabazi zuten kanpoko laguntzarekin (Musolini+Hitler).
- Europa ez zen hausartzen errepublikari laguntza bidaltzen beste guda bat ez pizteko
(oreka internazionala
mantentzeko).
b. 1939an II.gerra mundiala hasi zen.

5. GERNIKAKO ESTATUTOA (1936/10/07)

- Gernikan Euskadiko alkateak bildu ziren:
1. Agirre ta Lekubetar Joseba Andoni lehendakaria hautatu zuten.
- Euskadiko herrialde ezberdineko ordezkariak hautatuta
- Lehendakari baino leheno Getxoko alkate izan zen.
a. Euskadiko lehenengo gobernua sortu zuen:
- Abertzaleak, komunistak eta Indar guztiak anistasunean batu
2. Indalezio Prietorekin (langile mugimenduaren burua) batera autonomia beharrezkoa zela
pentsatzen zuten, eta EAJren defentsa hareagotu zuten horren ondorioz.
3. Estatutoaren bitartez…
a. Txanpon propioa ezarri.
b. Euskadi estatu independiente bat bezala jokatu, autonomia izan ezik.
- Santoñan (Cantabria) Eusko Jaurlaritzaren erbehestera adostu zen (preso ez
erortzeko) eta askok Frantziara pasa ziren gerra handik jarraitzeko.

¿No te llega para pagar Wuolah Pro? ¿Un año sin anuncios gratis? ¡Clic aquí!
a64b0469ff35958ef4ab887a898bd50bdfbbe91a-7315800